Samenvatting van de standaard Het rode oog (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenvatting van de standaard Het rode oog (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap"

Transcriptie

1 voor de praktijk Samenvatting van de standaard Het rode oog (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap G.M.van der Weele, R.P.Rietveld, Tj.Wiersma en A.N.Goudswaard Zie ook de artikelen op bl en De herziene NHG-standaard Het rode oog geeft richtlijnen voor de diagnostiek en de therapie bij patiënten met een rood oog. Bij pijn, visusdaling of lichtschuwheid (alarmsymptomen) dient men alert te zijn op visusbedreigende aandoeningen. In de meeste gevallen berust een rood oog op een conjunctivitis. Dichtgeplakte oogleden bij het ontwaken pleiten vóór een bacteriële conjunctivitis; uitgesproken jeuk en een eerder doorgemaakte conjunctivitis pleiten hier juist tegen. Op grond van het type afscheiding kan men niet adequaat differentiëren tussen een bacteriële en een virale conjunctivitis. Een infectieuze conjunctivitis is in principe zelflimiterend. Daarom is behandeling doorgaans niet nodig. Alleen bij een (vermoedelijke) bacteriële conjunctivitis is antibiotische behandeling rationeel. Het gebruik van antibiotica hoeft slechts overwogen te worden bij veel hinder, klachten langer dan 3 dagen of eerdere cornea-afwijkingen. Gezien de resistentieontwikkeling is er bij de behandeling van een bacteriële conjunctivitis in principe geen plaats voor fusidinezuur en gaat de voorkeur nog steeds uit naar chlooramfenicol. Er was discussie over de plaats van het spleetlamponderzoek in de huisartsenpraktijk en over het meegeven van het geringe restant van anestheticaoogdruppels in een verpakking voor eenmalig gebruik aan een patiënt met keratoconjunctivitis photoelectrica. Besloten is het advies uit de vorige versie van de standaard ongewijzigd te laten: spleetlamponderzoek door de huisarts blijft facultatief en het blijft toegestaan overblijvende anestheticadruppels mee te geven aan een patiënt met keratoconjunctivitis photoelectrica. Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151: Enige tijd geleden publiceerde het Nederlands Huisartsen Genootschap de eerste herziening van de standaard Het rode oog. 1 De standaard geeft richtlijnen voor het diagnostische en therapeutische beleid en voor de verwijzing bij een rood oog. In dit artikel geven wij de hoofdlijnen en enkele belangrijke discussiepunten uit de standaard weer. De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de voorgaande versie, uit 1996, betreffen de aanbevelingen voor medicamenteuze behandeling, de grotere aandacht voor het beleid bij oogtraumata en de toevoeging van een diagnostisch algoritme. Zowel dit algoritme alsook een schematische weergave van het therapeutische beleid is opgenomen in het samenvattingskaartje (figuur 1-3). Voor de volledige tekst en de wetenschappelijke verantwoording verwijzen wij naar de originele publicatie in Huisarts en Wetenschap ( nhg.artsennet.nl/standaarden/m57/start.html). 1 Nederlands Huisartsen Genootschap, afd. Richtlijnontwikkeling en Wetenschapsbeleid, Postbus 3231, 3502 GE Utrecht. Mw.G.M.van der Weele, hr.dr.tj.wiersma en hr.dr.a.n.goudswaard, huisartsen. Academisch Medisch Centrum/Universiteit van Amsterdam, divisie Klinische Methoden en Public Health, afd. Huisartsgeneeskunde, Amsterdam. Hr.dr.R.P.Rietveld, huisarts-onderzoeker. Correspondentieadres: hr.dr.tj.wiersma (t.wiersma@nhg.org). diagnostisch beleid De oorzaken en de ernst van een rood oog, enkel- of dubbelzijdig, zijn zeer divers: (blefaro)conjunctivitis, (epi)scleritis, keratitis, iridocyclitis, subconjunctivale bloeding, acuut glaucoom en trauma. Het is van primair belang dat de huisarts onderscheid maakt tussen visusbedreigende aandoeningen, vooral keratitis, iridocyclitis en acuut glaucoom, en onschuldige aandoeningen, zoals conjunctivitis, subconjunctivale bloeding en episcleritis. Ook moet de huisarts differentiëren tussen ernstige en niet-ernstige oogletsels. De standaard geeft aan hoe de huisarts dat kan doen. Tevens wordt aangegeven hoe de huisarts de verschillende vormen van conjunctivitis van elkaar kan onderscheiden. Hierbij zijn enkele conclusies verwerkt van recent onderzoek in de Nederlandse huisartsenpraktijk. 2 Een bacteriële oorzaak is waarschijnlijk bij de combinatie van 3 kenmerken: dichtgeplakte oogleden bij het ontwaken, ontbreken van jeuk, en geen eerdere episoden van conjunctivitis. Het type afscheiding geeft onvoldoende zekerheid voor een adequaat onderscheid tussen bacteriële en virale conjunctivitis. Bij roodheid van één of beide ogen is de diagnose in de regel op basis van anamnese en inspectie te stellen. Indien 1232 Ned Tijdschr Geneeskd juni;151(22)

2 figuur 1. Samenvatting van de standaard Het rode oog (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap (het vervolg staat in figuur 2 en 3). Ned Tijdschr Geneeskd juni;151(22) 1233

3 figuur 2. Vervolg van de samenvatting van de standaard Het rode oog (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap (zie ook figuur 1 en 3) Ned Tijdschr Geneeskd juni;151(22)

4 figuur 3. Slot van de samenvatting van de standaard Het rode oog (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap (zie ook figuur 1 en 2). Ned Tijdschr Geneeskd juni;151(22) 1235

5 een rood oog gepaard gaat met visusdaling, pijn en/of lichtschuwheid of indien ciliaire roodheid, aanwijzingen voor cornea-afwijkingen of een oogtrauma bestaan, is aanvullend oogonderzoek of een directe verwijzing geïndiceerd. Uitzonderingen hierop zijn een keratoconjunctivitis photoelectrica en een corpus alienum, waarbij aanvullend onderzoek in de regel niet noodzakelijk is. Het aanvullend onderzoek omvat: visusbepaling; pupilinspectie op vorm, grootte en links-rechtsverschil; pupilreactie op licht; consensuele lichtreactie; onderzoek van de cornea (ook na kleuring met fluoresceïne) en onderzoek van de voorste oogkamer. Dit onderzoek wordt zo nodig uitgebreid met beoordeling van de oogstand en de oogbewegingen (bij een stomp oogletsel), beoordeling van het effect van een oppervlakteanestheticum op oogpijn en fotofobie (indien bij het voorafgaande aanvullend onderzoek niet goed gedifferentieerd kan worden tussen cornea-aandoeningen en aandoeningen van dieper gelegen structuren) en beoordeling van de verschuifbaarheid van de roodheid (bij onduidelijkheid over de aard of de oppervlakkigheid van de roodheid). Onderzoek van de sensibiliteit van de cornea, meting van de oogboldruk en fundoscopie worden bij het rode oog niet aanbevolen, omdat deze geen relevante bijdrage leveren aan de diagnostiek. Ook een kweek bij een conjunctivitis is doorgaans niet zinvol, omdat een belangrijk deel van de patiënten al genezen zal zijn voordat de kweekuitslag bekend is. therapeutisch beleid De standaard bespreekt de behandeladviezen per aandoening, waarbij voorlichtingsaspecten, niet-medicamenteuze en medicamenteuze behandeladviezen en aanbevelingen voor controlebezoeken en verwijzing aan bod komen. Als algemeen advies geldt dat bij roodheid van het oog en tijdens lokale medicamenteuze therapie geen contactlenzen gedragen moeten worden. Indien de klachten vermoedelijk veroorzaakt worden door contactlenzen, legt de huisarts uit dat die het oog kunnen irriteren als ze niet goed worden onderhouden of te lang achtereen gedragen worden. Men kan de lenzen laten controleren op eventueel aanwezige krassen en aanslag door een contactlensspecialist. Uit Nederlandse prescriptiegegevens blijkt dat 86% van de patiënten die de huisarts bezoeken in verband met een rood oog een lokaal oogmedicijn krijgt voorgeschreven. Van deze voorschriften is 80% een antibioticum. Bij een acute infectieuze conjunctivitis is echter doorgaans geen antibiotische behandeling nodig, ook niet als het waarschijnlijk een bacteriële conjunctivitis betreft. Een dergelijke behandeling bespoedigt de genezing nauwelijks. Geadviseerd wordt bij het vermoeden van een bacteriële conjunctivitis wél therapie met een lokaal antibioticum te overwegen wanneer de patiënt veel hinder van de aandoening ondervindt, als de klachten na 3 dagen niet afnemen of als bij de patiënt eerder cornea-afwijkingen zijn vastgesteld. Met inachtneming van wat bekend is over werkzaamheid, resistentieontwikkeling, bijwerkingen, houdbaarheid en gebruiksgemak gaat de voorkeur uit naar chlooramfenicol. Bacteriële conjunctivitis wordt in 80% van de gevallen veroorzaakt door een bacterie die resistent is tegen fusidinezuur. Alleen bij een stafylokokkeninfectie (bij blefaritis of op geleide van een kweek) is het zinvol om fusidinezuur voor te schrijven. Indien een virale conjunctivitis waarschijnlijk lijkt, is symptoombehandeling zelden noodzakelijk en weinig effectief. Aanbevolen wordt de spontane genezing af te wachten, tenzij er aanwijzingen zijn dat de infectie door het herpesvirus wordt veroorzaakt (zie figuur 3). De huisarts dient bij patiënten met één of meer alarmsymptomen, die niet direct naar de oogarts zijn verwezen, dagelijks opnieuw te beoordelen hoe het beeld zich ontwikkelt (tenzij er sprake is van keratoconjunctivitis photoelectrica). Bij tussentijdse toename van pijn en/of lichtschuwheid, of bij vermindering van het gezichtsvermogen, dient de patiënt onmiddellijk contact op te nemen met de huisarts. Bij aanhoudende alarmsymptomen zonder duidelijke verklaring wordt de patiënt alsnog verwezen naar de oogarts. Bij patiënten met maar één goed functionerend oog wordt aanbevolen sneller verwijzing te overwegen. De standaard besluit met een aantal indicaties voor spoedverwijzing (zie figuur 1). discussiepunten Enkele belangrijke discussiepunten bij de totstandkoming van de standaard waren de plaats van het spleetlamponderzoek in de huisartsenpraktijk en het beleid bij keratoconjunctivitis photoelectrica. Spleetlamponderzoek in de huisartsenpraktijk. Met de spleetlamp kan gedetailleerde informatie worden verkregen over de cornea, de voorste oogkamer, de iris en de lens. Ontstekingscellen in de voorste oogkamer kunnen doorgaans niet zonder spleetlamp worden gezien, tenzij zich een leukocyten neerslag (hypopyon) heeft gevormd. Beginnende uitingen van keratitis en iridocyclitis kunnen zonder spleetlamponderzoek gemakkelijk worden gemist. Een spleetlamp is echter kostbaar en de vaardigheid om het apparaat te hanteren is (nog) niet wijdverbreid onder huisartsen. De standaard beschouwt daarom spleetlamponderzoek door de huisarts als een facultatieve diagnostische optie. In diverse regio s kan de huisarts patiënten met een rood oog bij wie twijfel bestaat of er iets ernstigs aan de hand is voor spleetlamponderzoek naar een optometrist verwijzen. Er kan ook een eenvoudige handspleetlamp worden gebruikt, die als apart opzetstuk op het handvat van de oogspiegel geplaatst kan worden. Deze methode is echter minder be Ned Tijdschr Geneeskd juni;151(22) 1236

6 trouwbaar en de meeste huisartsen beschikken over onvoldoende vaardigheid voor een adequate beoordeling. Beleid bij keratoconjunctivitis photoelectrica. Bij heftige pijnklachten ten gevolge van een keratoconjunctivitis photoelectrica kan de huisarts een oogdruppel met oxybuprocaïne 0,4% toedienen. Indien hiervoor een oogdruppelverpakking voor eenmalig gebruik wordt geopend, kan de huisarts het geringe restant aan de patiënt meegeven. De patiënt dient daarbij goed geïnstrueerd te worden het middel niet langer dan 12 h na de eerste toediening te gebruiken en niet in het verdoofde oog te wrijven. Bij de vorige versie leverde dit advies kritiek op uit oogheelkundige hoek en ook nu werd dit door een van de referenten van de standaard bekritiseerd als een kunstfout. In de oogheelkundige literatuur wordt inderdaad gewaarschuwd tegen het meegeven van anesthetische oogdruppels, vanwege het gevaar op corneaulcera, die kunnen leiden tot een blijvende visusdaling. De casuïstiek hierover uit de jaren zeventig van de vorige eeuw beschrijft echter patiënten die de anesthetische oogdruppels gedurende vaak meerdere weken gebruikten en in de vicieuze cirkel terechtkwamen van de zogenaamde anaesthesia dolorosa, waarbij de cornea uiterst pijnlijk is ondanks ongevoeligheid voor aanraking. Niet duidelijk is of de ulcera ontstaan door onopgemerkte uitbreiding dan wel secundaire infectie van een al aanwezige erosie, of een gevolg zijn van traumatische beschadiging door veelvuldig wrijven, of van een direct toxisch effect van het anestheticum op de cornea. Hoe dan ook, er was geen nieuw bewijs beschikbaar op grond waarvan de werkgroep het eerdere advies meende te moeten herzien. Met de hierboven genoemde instructies lijkt de kans op het ontstaan van ulcera vrijwel nihil. Belangenconflict: geen gemeld. Financiële ondersteuning: geen gemeld. Aanvaard op 20 februari 2006 Literatuur 1 Rietveld RP, Cleveringa JP, Blom GH, Baggen MEJM, Bink D, Oltheten JMT, et al. NHG-standaard Het rode oog. Eerste herziening. Huisarts Wet. 2006;49: Rietveld RP, Riet G ter, Bindels PJE, Sloos JH, Weert HC van. Predicting bacterial cause in infectious conjunctivitis: cohort study on informativeness of combinations of signs and symptoms. BMJ. 2004;329: Abstract Summary of the practice guideline The red eye (first revision) of the Dutch College of General Practitioners (NHG) The revised NHG-guideline The red eye provides recommendations for the diagnosis and therapy in patients with a red eye. In the presence of pain, decreased visual acuity and photophobia (alarm symptoms) should be considered as sight threatening conditions. In most instances a red eye results from conjunctivitis. The complaint of (an) early morning glued eye(s) makes a bacterial origin of acute infectious conjunctivitis more likely. Itching and a history of infectious conjunctivitis make the probability of bacterial involvement less likely. The type of discharge does not help to adequately distinguish bacterial from viral conjunctivitis. Since an infectious conjunctivitis is a self-limiting condition, no treatment is necessary as a rule. Antibiotic treatment is only rational if conjunctivitis is (most probably) caused by bacteria. It has to be considered only if a patient suffers from much discomfort, if complaints do not begin to decline after 3 days and in patients with preexisting corneal defects. Because of widespread resistance to fusidic acid this should in principle not be prescribed for treatment of conjunctivitis; chloramphenicol is still the drug of choice. During revision of the guideline discussions concentrated on 2 aspects: the position of slit lamp biomicroscopy in general practice and giving a patient with keratoconjunctivitis photoelectrica the remainder of a minim with anaesthetic eye drops. Regarding both topics it was decided not to change the recommendations of the former version of the guideline: the use of slit lamp biomicroscopy remains optional for general practitioners and it remains permitted to give the remainder of a minim with anaesthetic eye drops to a patient with keratoconjunctivitis photoelectrica. Ned Tijdschr Geneeskd. 2007;151: Ned Tijdschr Geneeskd juni;151(22) 1237

Samenvatting van de standaard Fluor vaginalis (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap

Samenvatting van de standaard Fluor vaginalis (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap gaan. Fluorklachten hebben invloed op de seksualiteit en vrouwen kunnen bang zijn dat de klachten door een seksueel overdraagbare aandoening (soa) veroorzaakt worden. Bij de meeste vrouwen die zich bij

Nadere informatie

OOGHEELKUNDE I HUISARTS- OPLEIDING. Versie januari 2001. Docentendeel

OOGHEELKUNDE I HUISARTS- OPLEIDING. Versie januari 2001. Docentendeel OOGHEELKUNDE I Versie januari 2001 Docentendeel HUISARTS- OPLEIDING Algemene gegevens Dit onderwijsprogramma is ontwikkeld door de staf van de afdeling Huisartsopleiding van de Vrije Universiteit ten behoeve

Nadere informatie

Het rode oog: diagnostiek en inschatting van de ernst

Het rode oog: diagnostiek en inschatting van de ernst Het rode oog: diagnostiek en inschatting van de ernst Narayana S, McGee S. Bedside diagnosis of the red eye : a systematic review. Am J Med 2015;128:1220-4.e1. DOI: 10.1016/j.amjmed.2015.06.026. Pierre

Nadere informatie

TOA-dag Oogheelkunde. R.P.W. de Boer, oogarts 13 oktober 2017

TOA-dag Oogheelkunde. R.P.W. de Boer, oogarts 13 oktober 2017 TOA-dag Oogheelkunde R.P.W. de Boer, oogarts 13 oktober 2017 Het Rode Oog Differentiaal diagnostiek van het rode oog Casus 1 Casus 2 Casus 3 Diagnose á vue Differentiaaldiagnostiek van het Rode Oog Hyposphagma

Nadere informatie

geven, of de deelnemers kunnen ook op eigen initiatief hun reactie geven. (15 min.).

geven, of de deelnemers kunnen ook op eigen initiatief hun reactie geven. (15 min.). 1. Toelichting op de module Deze verdiepingsmodule is gebaseerd op de NHG-Standaard M57 van februari 2006 (eerste herziening). De meeste diagnostische en therapeutische handelingen bij de patiënt met een

Nadere informatie

Het rode oog: SPOED of niet spoed?

Het rode oog: SPOED of niet spoed? Het rode oog Meestal ernstig en spoedeisend!! Plotseling heftige pijn in het oog Plotselinge visusdaling Verder goed uitvragen: Is het oog zelf rood of is de omgeving van het oog rood Is er iets in het

Nadere informatie

OOGHEELKUNDE. ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN 18 maart 2003

OOGHEELKUNDE. ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN 18 maart 2003 OOGHEELKUNDE ACHTERGRONDEN BIJ DE CASUSSCHETSEN INCLUSIEF LEERDOELEN EN STELLINGEN 18 maart 2003 Casusschets 1 Vraag 1: Antwoord 3: uitvragen, zijn het flikkeringen of schitteringen? Zie pag 2 werkafspraak,

Nadere informatie

TRANSMURAAL PROTOCOL OOGHEELKUNDE

TRANSMURAAL PROTOCOL OOGHEELKUNDE TRANSMURAAL PROTOCOL OOGHEELKUNDE Inleiding De huisarts verricht oogheelkundig onderzoek volgens de NHG-standaarden M12 en M57. Vervolgens zijn er drie mogelijkheden: 1. zelf behandelen 2. verwijzen naar

Nadere informatie

HVRH Bijscholing Donderdag 14/09/2017. Dr. Patricia Casaer

HVRH Bijscholing Donderdag 14/09/2017. Dr. Patricia Casaer HVRH Bijscholing Donderdag 14/09/2017 Dr. Patricia Casaer Het rode oog Anisocorie Diplopie Subconjunctivale bloeding Conjunctivitis Keratitis Erosie Episcleritis Uveitis Oogleden Blefaritis/Meibomianitis

Nadere informatie

De NHG-Standaard Traumatische knieproblemen (eerste herziening): samenvatting

De NHG-Standaard Traumatische knieproblemen (eerste herziening): samenvatting Richtlijnen De NHG-Standaard Traumatische knieproblemen (eerste herziening): samenvatting L. Willem Draijer, Janneke N. Belo, Hans F. Berg, Roeland M.M. Geijer en A.N. Lex Goudswaard Gerelateerd artikel:

Nadere informatie

Toetsstation. Verwijderen corpus alienum oog

Toetsstation. Verwijderen corpus alienum oog Toetsstation Verwijderen corpus alienum oog Alg lgeme mene gegevens Classificatiecode(s) F70, F75, F76 Doelstelling Toetsen of de kandidaat in staat is op de correcte wijze een patiënt met een rood oog

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN l. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Minims Tetracaïnehydrochloride 5 mg/ml, oogdruppels, oplossing. Minims Tetracaïnehydrochloride 10 mg/ml, oogdruppels, oplossing. 2. KWALITATIEVE

Nadere informatie

Samenvatting van de standaard Constitutioneel eczeem (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap

Samenvatting van de standaard Constitutioneel eczeem (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap voor de praktijk Samenvatting van de standaard Constitutioneel eczeem (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap F.S.Boukes, Tj.Wiersma, J.P.Cleveringa, P.C.Dirven-Meijer en A.N.Goudswaard

Nadere informatie

Klachten. H. Tan. 3.1 Inleiding 44. 3.3 Visusdaling 45. 3.4 Het pijnloze rode oog 46. 3.5 Floaters en flitsen 47. 3.6 Gezichtsvelduitval 47

Klachten. H. Tan. 3.1 Inleiding 44. 3.3 Visusdaling 45. 3.4 Het pijnloze rode oog 46. 3.5 Floaters en flitsen 47. 3.6 Gezichtsvelduitval 47 43 3 Klachten H. Tan 3.1 Inleiding 44 3.2 Pijn 44 3.3 Visusdaling 45 3.3.1 Geleidelijke visusdaling 45 3.3.2 Acute visusdaling 45 3.4 Het pijnloze rode oog 46 3.5 Floaters en flitsen 47 3.6 Gezichtsvelduitval

Nadere informatie

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Dokter, hoe moet ik nu toch verder met die pijn? Pijnrevalidatie in de eerste lijn Henriëtte van der Horst, huisarts Hoofd afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. PROTAGENS MONO 2 %, oogdruppels, oplossing, voor éénmalig gebruik

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. PROTAGENS MONO 2 %, oogdruppels, oplossing, voor éénmalig gebruik SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL PROTAGENS MONO 2 %, oogdruppels, oplossing, voor éénmalig gebruik 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 ml oplossing bevat 20

Nadere informatie

LOWER RESPIRATORY TRACT INFECTIONS IN ADULTS: A CLINICAL DIAGNOSTIC STUDY GENERAL PRACTICE

LOWER RESPIRATORY TRACT INFECTIONS IN ADULTS: A CLINICAL DIAGNOSTIC STUDY GENERAL PRACTICE LOWER RESPIRATORY TRACT INFECTIONS IN ADULTS: A CLINICAL DIAGNOSTIC STUDY IN GENERAL PRACTICE A.W. Graffelman LOWER RESPIRATORY TRACT INFECTIONS IN ADULTS: A CLINICAL DIAGNOSTIC STUDY IN GENERAL PRACTICE

Nadere informatie

OOGHEELKUNDE CASUSSCHETSEN

OOGHEELKUNDE CASUSSCHETSEN OOGHEELKUNDE 18 maart 2003 CASUSSCHETSEN Casusschets 1 Heer Nuon, 55 jaar, spreekt u telefonisch. Hij ziet sinds gisteren flitsen voor OS. Hij is een bekende hoofdpijnpatiënt. Hij vraagt U wat hij moet.

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Staar. Cataract

PATIËNTEN INFORMATIE. Staar. Cataract PATIËNTEN INFORMATIE Staar Cataract Algemeen Door middel van deze folder wil het Maasstad Ziekenhuis u informeren over staar (cataract) en de behandeling hiervan. U wordt geadviseerd deze informatie zorgvuldig

Nadere informatie

Toetsstation. Diagnostisch refractioneren

Toetsstation. Diagnostisch refractioneren Toetsstation Diagnostisch refractioneren Alg lgeme mene gegevens Classificatiecode(s) F91 Doelstelling Toetsen of de kandidaat in staat is - visusonderzoek te doen bij een volwassene; - te diagnostiseren

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN HERPES KERATITIS

INFO VOOR PATIËNTEN HERPES KERATITIS INFO VOOR PATIËNTEN HERPES KERATITIS INHOUD 01 Inleiding 4 02 Het hoornvlies 4 03 Herpesvirus 5 04 Diagnose 6 05 Oorzaak 6 06 Klachten en gevolgen 7 07 Onderzoeken 7 08 Behandeling 8 09 Leefregels 10

Nadere informatie

Als een donderslag bij heldere hemel

Als een donderslag bij heldere hemel Als een donderslag bij heldere hemel Ruud van der Kruijk, neuroloog Slingeland Ziekenhuis Doetinchem Mede namens Sarah Vermeer, neuroloog Rijnstate, Peter Coppens huisarts te Ulft en Rik van Dijk huisarts

Nadere informatie

Vlekken en flitsen in het oog en netvliesloslating

Vlekken en flitsen in het oog en netvliesloslating Oogheelkunde Vlekken en flitsen in het oog en netvliesloslating Deze folder gaat over vlekken en flitsen in het oog en netvliesloslating en is aanvullend op de mondelinge informatie die u van uw oogarts

Nadere informatie

Oordruppels. Wanneer oordruppels?

Oordruppels. Wanneer oordruppels? K.N.O. Oordruppels Oordruppels Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over oordruppels en het juiste gebruik hiervan. Het betreft de oordruppels die door de kno-arts op recept zijn voorgeschreven.

Nadere informatie

Oordruppels. Afdeling KNO

Oordruppels. Afdeling KNO Oordruppels Afdeling KNO Deze pagina heeft tot doel u informatie te geven over oordruppels en het juiste gebruik hiervan. Het betreft de oordruppels die door de kno-arts op recept zijn voorgeschreven.

Nadere informatie

Oogheelkunde adviezen na een hernia-operatie. Staar (cataract) ZorgSaam

Oogheelkunde adviezen na een hernia-operatie. Staar (cataract) ZorgSaam Oogheelkunde adviezen na een hernia-operatie Staar (cataract) ZorgSaam 1 STAAR (cataract) Wat is staar Vóór in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden,

Nadere informatie

Samenvatting van de standaard Bacteriële huidinfecties (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap

Samenvatting van de standaard Bacteriële huidinfecties (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap L.W.Draijer, S.Koning, G.Wielink, F.S.Boukes, A.N.Goudswaard Samenvatting van de standaard Bacteriële huidinfecties (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap De herziene standaard Bacteriële

Nadere informatie

Staar (cataract) Mensen zien. Mensen laten zien.

Staar (cataract) Mensen zien. Mensen laten zien. Staar (cataract) Mensen zien. Mensen laten zien. Zonder staar Met staar Onze oogzorg gaat verder In deze folder vindt u informatie over wat staar inhoudt en welke behandelmogelijkheden er beschikbaar zijn.

Nadere informatie

Samenvatting van de standaard Bacteriële huidinfecties (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap

Samenvatting van de standaard Bacteriële huidinfecties (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap voor de praktijk Samenvatting van de standaard Bacteriële huidinfecties (eerste herziening) van het Nederlands Huisartsen Genootschap L.W.Draijer, S.Koning, G.Wielink, F.S.Boukes en A.N.Goudswaard Zie

Nadere informatie

HET RODE OOG. Dr. B. Wets Dr. F. D Hollander

HET RODE OOG. Dr. B. Wets Dr. F. D Hollander HET RODE OOG Dr. B. Wets Dr. F. D Hollander 1 Welke kenmerken kunnen me helpen bij het maken van de diagnose? unilateraal - bilateraal Objectieve tekens Roodheid diffuus locaal Secreties waterig purulent

Nadere informatie

Dr. E.J. van Zuuren, drs. M.M.D. van der Linden, drs. R.J. Borgonjen, drs. M.F.E. Leenarts

Dr. E.J. van Zuuren, drs. M.M.D. van der Linden, drs. R.J. Borgonjen, drs. M.F.E. Leenarts Rosacea 22 223 Rosacea Dr. E.J. van Zuuren, drs. M.M.D. van der Linden, drs. R.J. Borgonjen, drs. M.F.E. Leenarts De richtlijn dateert uit 2010 en is geherformuleerd in 2012. Onderstaande samenvatting

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN ACANTHAMOEBE KERATITIS

INFO VOOR PATIËNTEN ACANTHAMOEBE KERATITIS INFO VOOR PATIËNTEN ACANTHAMOEBE KERATITIS INHOUD 01 Inleiding 4 02 Het hoornvlies 5 03 Acanthamoebe 6 04 Diagnose 6 05 Oorzaak 7 06 Klachten en gevolgen 7 07 Vooronderzoeken 8 08 Behandeling 9 09 Leefregels

Nadere informatie

Summary 136

Summary 136 Summary 135 Summary 136 Summary The objectives of this thesis were to develop of a mouse model of neuropathic pain and spinal cord stimulation (SCS) and to increase the efficacy of spinal cord stimulation

Nadere informatie

Hoe kijken huisartsen naar rode ogen?

Hoe kijken huisartsen naar rode ogen? DTO de mogelijkheid om ieders aanvraaggedrag open te bediscussiëren en ervan te leren. Discussies en afspraken worden minder vrijblijvend wanneer zij over transparante gegevens kunnen discussiëren, tot

Nadere informatie

4 Oogheelkunde. 4.1 Algemeen

4 Oogheelkunde. 4.1 Algemeen 4 Oogheelkunde 4.1 Algemeen Indien een patiënt met een trauma of ontsteking van het oog op de SEH komt, is het van belang onderscheid te maken tussen visusbedreigende aandoeningen (vooral keratitis, retinavaatocclusies,

Nadere informatie

Deze informatie gaat met name over de meest voorkomende vorm van staar, de ouderdomsstaar.

Deze informatie gaat met name over de meest voorkomende vorm van staar, de ouderdomsstaar. Staar (cataract) Vóór in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder helder. Daardoor lijken de dingen die we zien waziger en

Nadere informatie

NHG-Standaard Rood oog en oogtrauma (tweede herziening)

NHG-Standaard Rood oog en oogtrauma (tweede herziening) Rood oog en oogtrauma (tweede herziening) NHG-werkgroep Rood oog en oogtrauma NHG-Standaard M57 Belangrijkste wijzigingen De naam van de standaard is gewijzigd en sluit beter aan bij de gewijzigde indeling

Nadere informatie

Vlekken en flitsen in het gezichtsveld

Vlekken en flitsen in het gezichtsveld Vlekken en flitsen in het gezichtsveld Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Oogheelkunde mei 2012 pavo 0525 Inleiding In deze folder leest u meer over de mogelijke oorzaken en gevolgen van vlekken

Nadere informatie

Minims Cyclopentolaathydrochloride 5 mg/ml oogdruppels, oplossing Minims Cyclopentolaathydrochloride 10 mg/ml oogdruppels, oplossing

Minims Cyclopentolaathydrochloride 5 mg/ml oogdruppels, oplossing Minims Cyclopentolaathydrochloride 10 mg/ml oogdruppels, oplossing Bijsluiter: informatie voor de patiënt Minims Cyclopentolaathydrochloride 5 mg/ml oogdruppels, oplossing Minims Cyclopentolaathydrochloride 10 mg/ml oogdruppels, oplossing Lees goed de hele bijsluiter

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Oordruppels

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Oordruppels kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Oordruppels Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over oordruppels en het juiste gebruik hiervan. Het betreft de oordruppels die

Nadere informatie

Herpes Simplex en Herpes Zoster

Herpes Simplex en Herpes Zoster Herpes Simplex en Herpes Zoster Mensen zien. Mensen laten zien. Onze oogzorg gaat verder Oogziekenhuis Zonnestraal is specialist in oogheelkundige zorg: voor de behandeling van Herpes Simplex of Herpes

Nadere informatie

Wat is staar (cataract) Polikliniek Oogheelkunde

Wat is staar (cataract) Polikliniek Oogheelkunde Wat is staar (cataract) Polikliniek Oogheelkunde Wat is Staar (cataract) Wat is staar Vóór in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze

Nadere informatie

Staar. Oogheelkunde. Wat is staar

Staar. Oogheelkunde. Wat is staar Oogheelkunde Staar Wat is staar Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder helder. Daardoor lijken de dingen die we

Nadere informatie

Bijsluiter: informatie voor de gebruiker. Opticrom 2% oogdruppels, oplossing. Natriumcromoglicaat

Bijsluiter: informatie voor de gebruiker. Opticrom 2% oogdruppels, oplossing. Natriumcromoglicaat Pagina 1 van 5 Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Natriumcromoglicaat Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. Gebruik

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL PROTAGENS 2%, oogdruppels, oplossing 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING 1 ml oplossing bevat 20 mg povidon (polyvinylpyrrolidon).

Nadere informatie

Keratoconus (kegelvormig hoornvlies)

Keratoconus (kegelvormig hoornvlies) Keratoconus (kegelvormig hoornvlies) Mensen zien. Mensen laten zien. GEZOND OOG OOG MET KERATOCONUS IRIS VOORSTE OOGKAMER IRIS VOORSTE OOGKAMER HOORNVLIES HOORNVLIES De oorzaken van keratoconus Onze oogzorg

Nadere informatie

Kinderoogheelkunde. Duodagen IJsselland Ziekenhuis 7 & 8 april 2016

Kinderoogheelkunde. Duodagen IJsselland Ziekenhuis 7 & 8 april 2016 Kinderoogheelkunde Duodagen IJsselland Ziekenhuis 7 & 8 april 2016 Disclosure sheet Vereniging Medische Staf Disclosure belangen spreker: GEEN Presentatie: Kinderoogheelkunde Geen potentiële belangenverstrengeling

Nadere informatie

Vlekken en flitsen in het gezichtsveld

Vlekken en flitsen in het gezichtsveld Vlekken en flitsen in het gezichtsveld Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding In deze folder leest u meer over de mogelijke oorzaken en gevolgen van vlekken of flitsen

Nadere informatie

Inleiding. Wanneer oordruppels

Inleiding. Wanneer oordruppels Oordruppels Inleiding Deze brochure heeft tot doel u informatie te geven over oordruppels en het juiste gebruik hiervan. Het betreft de oordruppels die door de kno-arts op recept zijn voorgeschreven. U

Nadere informatie

The diagnosis and prognosis of venous thromboembolism : variations on a theme Gibson, N.S.

The diagnosis and prognosis of venous thromboembolism : variations on a theme Gibson, N.S. UvA-DARE (Digital Academic Repository) The diagnosis and prognosis of venous thromboembolism : variations on a theme Gibson, N.S. Link to publication Citation for published version (APA): Gibson, N. S.

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn

Nadere informatie

Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie

Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Sneltesten voor respiratoire virussen: geschikt voor point-of-care? 13 juni 2017 Werkgroep Algemene Medische Microbiologie Andrea Bruning, MD PhD AIOS Medische Microbiologie Overzicht Introductie - Point-of-care

Nadere informatie

Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1

Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Protocol Ziekte bij kinderen Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Voorwoord... 2 Ziektebeleid... 3 Zieke kinderen... 3 Richtlijnen voor geneesmiddelenverstrekking binnen het dagverblijf... 3 Richtlijnen voor

Nadere informatie

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Avastin, algemeen

Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. Avastin, algemeen Avastin, algemeen AVASTIN, ALGEMEEN AARD EN DOEL VAN DE BEHANDELING MET AVASTIN U bent uitgenodigd een nieuwe behandeling te ondergaan. Voordat u een besluit neemt over deze behandeling is het belangrijk

Nadere informatie

Een evidence-based kijk op conjunctivitis in de huisartsenpraktijk:

Een evidence-based kijk op conjunctivitis in de huisartsenpraktijk: Een evidence-based kijk op conjunctivitis in de huisartsenpraktijk: Aanpassing van de Duodecim guideline Conjunctivitis volgens de ADAPTE procedure Liesbeth Schuermans, KULeuven Praktijkopleider: Dr. Kim

Nadere informatie

Indeling presentatie. Het oog wil ook wat Oogaandoeningen bij het paard. Wat wil het oog dan wel? Wat hebt u nodig?

Indeling presentatie. Het oog wil ook wat Oogaandoeningen bij het paard. Wat wil het oog dan wel? Wat hebt u nodig? Indeling presentatie Het oog wil ook wat Oogaandoeningen bij het paard Jos M. Ensink Universiteitskliniek voor Paarden Aandoeningen die met een kort oogonderzoek te constateren zijn Aandoeningen die specialistisch

Nadere informatie

Alcohol policy in Belgium: recent developments

Alcohol policy in Belgium: recent developments 1 Alcohol policy in Belgium: recent developments Kurt Doms, Head Drug Unit DG Health Care FPS Health, Food Chain Safety and Environment www.health.belgium.be/drugs Meeting Alcohol Policy Network 26th November

Nadere informatie

Eileiderontsteking. Afdeling Gynaecologie

Eileiderontsteking. Afdeling Gynaecologie Eileiderontsteking Afdeling Gynaecologie Inleiding Een eileiderontsteking is een ontsteking van de eileiders. Deze ontstekingen kunnen heel sluimerend verlopen met weinig klachten. Meestal heeft u acute

Nadere informatie

Samenvatting van de standaard Hoofdpijn van het Nederlands Huisartsen Genootschap

Samenvatting van de standaard Hoofdpijn van het Nederlands Huisartsen Genootschap voor de praktijk Samenvatting van de standaard Hoofdpijn van het Nederlands Huisartsen Genootschap M.H.Grol, A.Knuistingh Neven, L.Pijnenborg en A.N.Goudswaard Zie ook de artikelen op bl. 289 en 291. De

Nadere informatie

TRANSMURAAL PROTOCOL REUMATOLOGIE

TRANSMURAAL PROTOCOL REUMATOLOGIE TRANSMURAAL PROTOCOL REUMATOLOGIE Doelstellingen Vroege opsporing van chronische destructieve gewrichtsziekte om door vroegtijdige behandeling schade te beperken Verbetering van de service aan huisartsen

Nadere informatie

OPTICROM OPTICROM (MELISANA) XIV B 3 e. Naam van het geneesmiddel: OPTICROM 2 % oogdruppels, oplossing Natrium cromoglicaat

OPTICROM OPTICROM (MELISANA) XIV B 3 e. Naam van het geneesmiddel: OPTICROM 2 % oogdruppels, oplossing Natrium cromoglicaat OPTICROM OPTICROM (MELISANA) XIV B 3 e Naam van het geneesmiddel: OPTICROM 2 % oogdruppels, oplossing Natrium cromoglicaat Kwalitatieve en kwantitatieve samenstelling: Natrium cromoglicaat 20 mg per ml.

Nadere informatie

Richtlijn Oogaandoeningen

Richtlijn Oogaandoeningen Richtlijn Oogaandoeningen Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Anamnese 2.1 Algemeen 2.2 Arbeidsanamnese 3. Functieonderzoek 4. Diagnose beroepsgebonden oogaandoeningen 4.1 Rood oog 4.2 Dubbelbeelden 4.3 Verblinding

Nadere informatie

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Chlooramfenicol-POS 1 %, oogzalf 10 mg/g. Werkzame stof: Chlooramfenicol

BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER. Chlooramfenicol-POS 1 %, oogzalf 10 mg/g. Werkzame stof: Chlooramfenicol BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Chlooramfenicol-POS 1 %, oogzalf 10 mg/g Werkzame stof: Chlooramfenicol Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke

Nadere informatie

Met uw behandelend oogarts heeft u afgesproken dat u binnenkort een poliklinische YAG laserbehandeling zult krijgen.

Met uw behandelend oogarts heeft u afgesproken dat u binnenkort een poliklinische YAG laserbehandeling zult krijgen. Centrumlocatie Met uw behandelend oogarts heeft u afgesproken dat u binnenkort een poliklinische YAG laserbehandeling zult krijgen. Wat is laser? Het woord laser is de afkorting van "Light Amplification

Nadere informatie

Adherence aan HWO en meer bewegen

Adherence aan HWO en meer bewegen Adherence aan HWO en meer bewegen Een experimenteel onderzoek naar de effecten van het motivationele stadium van patiënten en de adherence aan huiswerkoefeningen (HWO) bij fysiotherapie en het meer bewegen.

Nadere informatie

Aantal verwezen patienten van huisarts naar optometrist 2017

Aantal verwezen patienten van huisarts naar optometrist 2017 Totaal overzicht half augustus 2017 t/m februari 2018 Inzet optometrist voor heelkundige klachten Tabel 1. Aantal patiënten die de afgelopen 7 maanden zijn verwezen door de huisarts naar de optometrist

Nadere informatie

Disclosure belangen spreker

Disclosure belangen spreker Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder

Nadere informatie

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands

Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Nonrespons en ernstige klachten bij OCD: richtlijnen herzien? Else de Haan PhD Lidewij Wolters PhD Amsterdam, the Netherlands Behandeling OCS bij kinderen Cognitieve gedragstherapie (CGT) Combinatie CGT

Nadere informatie

Aantal verwezen patienten van huisarts naar optometrist 2017

Aantal verwezen patienten van huisarts naar optometrist 2017 Totaal overzicht half augustus 2017 t/m maart 2018 Inzet optometrist voor heelkundige klachten Tabel 1. Aantal patiënten die t/m Q1 2018 zijn verwezen door de huisarts naar de optometrist voor diagnostiek

Nadere informatie

9 Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) ( ) ( )

9 Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) ( ) ( ) 9 Acute gastro-enteritis Rubriekhouder: Dr. W. van Pelt, (RIVM-CIE) (1992-1993) (1996-2012) Inleiding Gastro-enteritis behoort tot de top tien van aandoeningen in Nederland wat betreft incidentie en draagt

Nadere informatie

Uveïtis. Afdeling Oogheelkunde

Uveïtis. Afdeling Oogheelkunde Uveïtis Afdeling Oogheelkunde Algemeen Uveïtis is een verzamelnaam voor alle inwendige oogontstekingen. Deze uitleg is daarom algemeen. Niet alle opmerkingen gelden voor alle uveïtispatiënten. In deze

Nadere informatie

Glaucoom. Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Oogheelkunde januari 2012 pavo 0524

Glaucoom. Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Oogheelkunde januari 2012 pavo 0524 Glaucoom Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Oogheelkunde januari 2012 pavo 0524 Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat u een oogaandoening heeft die glaucoom genoemd wordt. Deze folder informeert

Nadere informatie

Script. Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals.

Script. Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals. Script Good health starts with good food. That s true for people as much as it is for animals. Livestock and fish health influence human health, since animal protein is an indispensable part of our food

Nadere informatie

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS Persoonskenmerken en ervaren lijden bij verslaving en PTSS 1 De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij Verslaafde Patiënten met PTSS The Relationship between Personality Traits and Suffering

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

Deze folder bevat algemene informatie. Dit betekent dat uw behandeling net even anders kan zijn dan hier beschreven.

Deze folder bevat algemene informatie. Dit betekent dat uw behandeling net even anders kan zijn dan hier beschreven. Oogheelkunde Glaucoom Algemene informatie Inleiding Uw oogarts heeft u verteld dat u glaucoom heeft. Hij/zij heeft u geïnformeerd wat dit inhoudt en wat de eventuele behandeling is. In deze folder kunt

Nadere informatie

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691

Nadere informatie

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. MINIMS PREDNISOLONDINATRIUMFOSFAAT 5 mg/ml oogdruppels, oplossing

SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN. MINIMS PREDNISOLONDINATRIUMFOSFAAT 5 mg/ml oogdruppels, oplossing SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN l. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL MINIMS PREDNISOLONDINATRIUMFOSFAAT 5 mg/ml oogdruppels, oplossing 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Prednisolondinatriumfosfaat

Nadere informatie

Totstandkoming en methoden. NHG-Behandelrichtlijn Traumatische wonden en bijtwonden

Totstandkoming en methoden. NHG-Behandelrichtlijn Traumatische wonden en bijtwonden Totstandkoming en methoden NHG-Behandelrichtlijn Traumatische wonden en bijtwonden april 2017 Totstandkoming en methoden NHG-Behandelrichtlijn Traumatische wonden en bijtwonden Utrecht, 19 april 2017 Inhoudsopgave

Nadere informatie

Uveïtis (inwendige oogontsteking)

Uveïtis (inwendige oogontsteking) Centrumlocatie De oogarts heeft bij u uveïtis vastgesteld. In deze folder leest u meer over deze aandoening en de behandeling ervan. Uveïtis is een ontsteking van het vaatvlies in het oog, maar meestal

Nadere informatie

Endoscopische CycloPhotocoagulatie (ECP) Gecombineerd met Cataractextractie

Endoscopische CycloPhotocoagulatie (ECP) Gecombineerd met Cataractextractie Endoscopische CycloPhotocoagulatie (ECP) Gecombineerd met Cataractextractie Oogheelkunde Inleiding Endoscopische CycloPhotocoagulatie (ECP) is een operatie met als doel de oogdruk te verlagen. Bij deze

Nadere informatie

Rob Brouwers. Optometrist. Schippers Optiek Beuningen

Rob Brouwers. Optometrist. Schippers Optiek Beuningen Rob Brouwers Optometrist Schippers Optiek Beuningen Aanleiding nieuw zorgprogramma Groei en vergrijzing Versterking eerstelijnszorg (Ab Klink) Integrale bekostiging chronische zorg een groep zorgverleners

Nadere informatie

De werkzame stoffen zijn acetylsalicylzuur, paracetamol en codeïnefosfaat.

De werkzame stoffen zijn acetylsalicylzuur, paracetamol en codeïnefosfaat. Publieksbijsluiter PERDOLAN COMPOSITUM - PEDIATRIE Lees de hele bijsluiter aandachtig door, omdat er voor u belangrijke informatie in staat. Dit geneesmiddel is vrij verkrijgbaar. Desalniettemin dient

Nadere informatie

Staar (cataract) Wat is staar. Doorsnede van een gezond oog. www.umcg.nl 1

Staar (cataract) Wat is staar. Doorsnede van een gezond oog. www.umcg.nl 1 Staar (cataract) Wat is staar Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder wor den, wordt deze lens minder helder. Daardoor lijken de dingen die we zien

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht j.j.m.vandelden@umcutrecht.nl Inleiding Medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS

SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL A.Vogel ProstaforceMed, capsules 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Een capsule ( 480 mg) bevat: 320 mg ethanolextract van de

Nadere informatie

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM

RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM Read Online and Download Ebook RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN GENEESMIDDELEN (DUTCH EDITION) FROM BOHN STAFLEU VAN LOGHUM DOWNLOAD EBOOK : RECEPTEERKUNDE: PRODUCTZORG EN BEREIDING VAN STAFLEU

Nadere informatie

Als uw oogarts spreekt over staar

Als uw oogarts spreekt over staar Als uw oogarts spreekt over staar 2 Wat is staar? Voor in het oog, vlak achter de pupil, zit de heldere en doorzichtige ooglens. Naarmate we ouder worden, wordt deze lens minder helder. Daardoor lijken

Nadere informatie

Operatie van glaucoom aan het oog

Operatie van glaucoom aan het oog Operatie van glaucoom aan het oog Trabeculectomie Informatie voor patiënten F1101-3121 juli 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411,

Nadere informatie

NHG-Standaard Het rode Oog

NHG-Standaard Het rode Oog INLEID ING NEDERLANDS HUISARTSEN GENOOTSCHAP STANDAARD M57 ~ rj NHG-Standaard Het rode Oog De NHG-standaard Het rode oog geeft richtlijnen voor de diagnostiek en de behandeling van patiënten met aandoeningen

Nadere informatie

Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae

Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae Summary Samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae 9 SAMENVATTING Hoofdstuk 1 bevat een korte inleiding over het diagnostische proces en er worden twee van de meest gebruikte diagnostische beeldvormende

Nadere informatie

Andere verschijnselen die ook voorkomen zonder een breuk in de oogkas:

Andere verschijnselen die ook voorkomen zonder een breuk in de oogkas: Een breuk van de oogkas (orbitafractuur) Inleiding Het oog wordt goed beschermd: aan de voorzijde door de oogleden en aan de overige zijden door de botten van de oogkas (orbita). Door een stomp trauma,

Nadere informatie

Bijsluiter: informatie voor de patiënt. Indocollyre Unidose 1 mg/ml, oogdruppels, oplossing Indometacine

Bijsluiter: informatie voor de patiënt. Indocollyre Unidose 1 mg/ml, oogdruppels, oplossing Indometacine Bijsluiter: informatie voor de patiënt Indocollyre Unidose 1 mg/ml, oogdruppels, oplossing Indometacine Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke

Nadere informatie

1 Inleiding. 2 Instelling van het register. CHBB-register Oogheelkunde

1 Inleiding. 2 Instelling van het register. CHBB-register Oogheelkunde CHBB-register Oogheelkunde 1 Inleiding LHV en NHG hebben met ingang van oktober 2005 een College voor Huisartsen met Bijzondere Bekwaamheden (CHBB) ingesteld. Dit college heeft tot taak, het aanleggen

Nadere informatie

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering The relation between Mindfulness and Psychopathology: the Mediating Role of Global and Contingent

Nadere informatie

Eileiderontsteking. Afdeling Gynaecologie

Eileiderontsteking. Afdeling Gynaecologie Eileiderontsteking Afdeling Gynaecologie Inleiding Een eileiderontsteking is een ontsteking van de eileiders. Deze ontstekingen kunnen heel sluimerend verlopen met weinig klachten. Meestal heeft u acute

Nadere informatie

GLAUCOOM. Te hoge oogdruk kan ontstaan wanneer de afvoer van kamerwater wordt belemmerd.

GLAUCOOM. Te hoge oogdruk kan ontstaan wanneer de afvoer van kamerwater wordt belemmerd. GLAUCOOM Wat is glaucoom? Glaucoom is een oogziekte waarbij de zenuwvezels van de oogzenuw geleidelijk aan verloren gaan. Deze oogzenuwvezels leiden het beeld dat door het oog gevormd wordt naar de hersenen,

Nadere informatie

BDS-protocol. JGZ-richtlijn Herziene Richtlijn Opsporing Visuele Stoornissen 0-19 jaar

BDS-protocol. JGZ-richtlijn Herziene Richtlijn Opsporing Visuele Stoornissen 0-19 jaar BDS-protocol JGZ-richtlijn Herziene Richtlijn Opsporing Visuele Stoornissen 0-19 jaar Versie BDS: 3.2.2 Versie protocol: 1.0 Status: DEFINITIEF Dit BDS-protocol geeft aan hoe handelingsaanbevelingen ten

Nadere informatie