Januari, 2008 Preventie van pesten op basisscholen volgens de PRIMAmethode
|
|
- Hidde Visser
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Januari, 2008 Preventie van pesten op basisscholen volgens de PRIMAmethode Auteurs: A. van Dorst, K. Wiefferink, E. Dusseldorp, F. Galindo Garre, M. Crone, Th. Paulussen; TNO, Leiden. Uit een recent onderzoek van TNO onder basisscholen in Nederland bleek dat gemiddeld 21% van de kinderen tenminste twee keer per maand het slachtoffer was van een pestincident. Het percentage kinderen dat aangeeft tenminste twee keer per maand andere kinderen te pesten bedroeg 8%. De PRIMA-methode werd ontwikkeld om deze belemmering voor een gezonde psychosociale ontwikkeling van kinderen weg te nemen. Uit onderzoek van TNO naar de effectiviteit en implementeerbaarheid blijkt dat op scholen die werken met de PRIMA-methode, het aantal kinderen dat wordt gepest na twee jaar bijna met tweederde is verminderd. Het aantal kinderen dat anderen pest is na twee jaar met bijna de helft gedaald. Opzet van het onderzoek In opdracht van ZonMw heeft TNO gedurende twee schooljaren ( en ) onderzoek verricht op 50 basisscholen naar de meerwaarde die de PRIMA-methode heeft voor de preventie van pesten op scholen. De helft van de scholen werkte volgens de PRIMA-methode (de interventiescholen). De andere helft stond het vrij een eigen beleid t.a.v. pesten te volgen (de controle scholen). Door middel van een vragenlijst (PRIMA-pestmeter) via het Internet is twee jaar op alle scholen het pestgedrag gevolgd van de leerlingen in groep 6, 7 en 8. Over de totale periode konden 1650 kinderen (leeftijd 9-12 jaar) worden gevolgd. Daarnaast is bij docenten nagegaan welke activiteiten zij in relatie tot de PRIMAmethode gedurende de onderzoeksperiode uitvoerden. Resultaten Afname in pesten en gepest worden In het eerste jaar van invoering is het aantal gepesten 1 op de scholen die met de PRIMA-methode werkten met 30% gedaald (daling van 21% naar 15%). De daling van het aantal gepesten op de controle scholen is met 24% geringer; dit verschil is statistisch significant (p<.05). Over het algemeen maakt PRIMA het grootste verschil onder leerlingen in de jongste leerjaren: de groepen 6 en combinatiegroepen 5/6. In dat eerste jaar daalde op de interventiescholen ook het aantal leerlingen dat anderen pest 2 met 22% (daling van 8% naar 6%). Op de controle scholen bedroeg deze daling 15%; een bij benadering statistisch significant verschil (p=.08). Hierbij is geen verschil gevonden tussen jaargroepen. 1 Deze leerlingen worden 2x per maand of vaker gepest. 2 Deze leerlingen pesten 2x per maand of vaker andere kinderen.
2 Ook in het tweede jaar van invoering daalt het aantal gepesten op de scholen die werken volgens de PRIMA-methode; nu met 17% (van 16% naar 13%). Dit verschil is nagenoeg significant (p=.053) als we dat vergelijken met de lichte toename van het aantal leerlingen dat op de controle scholen wordt gepest (toename van 15,0% naar 15,5%). Indien we apart voor groep 6 naar het effect van de interventie kijken, dan zien we dat op de interventiescholen in het tweede jaar significant minder wordt gepest dan onder kinderen op de controlescholen (p<.05). Onder de leerlingen die pesten is er in dit tweede jaar een lichte toename op de interventiescholen (van 4,2% naar 4,6%) terwijl dit aantal in die periode op de controle scholen afneemt (van 5,4% naar 4,1%). Deze veranderingen verschillen niet statistisch significant van elkaar, ook niet als de jaargroepen apart met elkaar worden vergeleken. Overzien we de totale onderzoeksperiode van twee jaar, en dus de leerlingen uitsluiten die na 1 jaar in het project stroomden (vooral leerlingen van de nieuw gevormde groep 6), dan wordt er overall geen statistisch significant effect meer gevonden ten gunste van de PRIMA-methode. We missen in dat geval wel bij 30% van de leerlingen één of meer metingen. Beperken we ons vervolgens tot die leerlingen van wie we over alle meetmomenten complete data hebben (N=1142), dan vinden een bij benadering statistisch significant effect van de PRIMA-methode op het terugdringen van het aantal gepeste kinderen (p= 059). Voor de daling in het aantal leerlingen dat pest wordt geen verschil gevonden tussen de interventiescholen en controle scholen Het gebruik van de PRIMA-methode De PRIMA-methode onderscheidt activiteiten op school-, groeps- en individueel niveau. De bijlage biedt een gedetailleerd inzicht in de mate waarin de experimentele scholen de activiteiten zoals bedoeld volgens de PRIMA-methode hebben uitgevoerd. In het eerste jaar van invoering worden de meeste activiteiten op schoolniveau door de experimentele scholen goed volgens de PRIMA methode uitgevoerd; zoals het opstellen van een kernteam pesten, het opstellen van een gedragscode en het gericht informeren van ouders. Het informeren van ouders gebeurt vaak schriftelijk, bijvoorbeeld via nieuwsbrieven, de schoolkrant of de schoolgids. Een veel genoemde reden waarom er minder vaak gekozen wordt voor bijeenkomsten met ouders over de PRIMA-methode is de door scholen veronderstelde lage opkomst van ouders. De inrichting van het schoolplein is in veel gevallen wel onderzocht op verbeterpunten volgens de PRIMA-methode, maar deze verbeteringen zijn in veel gevallen vervolgens niet doorgevoerd. In het tweede jaar van invoering worden de activiteiten op schoolniveau overwegend goed voortgezet. Het kernteam pesten komt wel minder frequent bij elkaar. Volgens de docenten is de reden daarvoor dat veel onderdelen van de PRIMA-methode volgens hen inmiddels goed op de rails stonden.
3 Wat betreft de beoogde klassikale activiteiten hebben docenten op de experimentele scholen in bijna alle gevallen samen met de klas gedragsregels opgesteld en deze zichtbaar in de klas opgehangen. De gedragsregels zijn vervolgens ook regelmatig in de klas besproken. Veel kinderen vulden de webbased pestmeter in. Docenten vonden de resultaten daarvan nuttig om beter inzicht te krijgen in hoeveel, waar en hoe wordt gepest. Er zijn wel beduidend minder lessen aan pesten besteed dan voorgeschreven. Het eerste jaar ongeveer tweederde van het bedoeld aantal en in het tweede jaar zelfs maar een derde. Wel bleven de docenten in het tweede invoeringsjaar aandacht besteden aan de gedragsregels over pesten. Op de experimentele scholen is in het eerste schooljaar door de helft van de docenten het logboek gebruikt voor het registreren van pestincidenten op school. In het tweede schooljaar is gebruik daarvan nog iets toegenomen. Het anti-pestbeleid op de controle scholen Voor een goed begrip van de preventieve meerwaarde van de PRIMA-methode, is waar mogelijk ook nagegaan wat de scholen in de controle conditie in dezelfde periode op eigen initiatief hebben ontplooid (zie Bijlage). Een belangrijke bevinding is dat ook alle controle scholen gedragsregels over pesten hebben ingevoerd. Ook informeren zij ouders over hun anti-pestbeleid op school, weliswaar in mindere mate schriftelijk en vaker tijdens de zgn. 10 minuten gesprekken op school. Hoewel beduidend minder dan op de experimentele scholen, gebruikten de controle scholen ook vragenlijsten voor het in kaart brengen van het pestgedrag van hun leerlingen, besteedde iets minder dan de helft van de scholen ook in lessen aandacht aan pesten en hield men registraties bij van pestincidenten op school. Conclusie Op de scholen die met de PRIMA-methode hebben gewerkt én bij controle scholen is het aantal kinderen dat wordt gepest en kinderen die anderen pesten in twee jaar sterk gedaald. Op scholen die werkten volgens de PRIMA-methode zijn deze dalingen groter dan bij controle scholen, maar dit verschil is niet in alle gevallen statistisch significant. Het effect van PRIMA is het sterkst aantoonbaar onder leerlingen die worden gepest, en dan vooral die leerlingen die voor het eerste jaar deelnemen aan het project (overwegend dus de groepen 6). Voor de groep kinderen die anderen pesten heeft PRIMA een geringere meerwaarde getoond. Verder maakt dit onderzoek duidelijk dat niet alle onderdelen van de PRIMAmethode op de scholen volwaardig werden geïmplementeerd. Dit geldt vooral voor het doorvoeren van noodzakelijke aanpassingen van het schoolplein, het systematisch registreren van pestincidenten in het logboek en de uitvoering van de voorgeschreven lessen. Vooral het aantal lessen in het tweede jaar bleef achter bij het voorgeschreven aantal.
4 Een belangrijke bevinding is dat ook de controle scholen in dezelfde periode niet hebben stilgezeten. Alle controle scholen hebben gedragsregels ingevoerd en heeft ongeveer een derde van de controle scholen net als de experimentele scholen het schoolplein aangepast. Ook verzorgen de controle scholen lessen over pesten en registreren zij pestincidenten, hoewel in mindere mate dan de scholen die werkten volgens de PRIMA-methode. Het is aannemelijk dat dergelijk op eigen initiatief ontwikkeld anti-pestbeleid heeft bijgedragen aan de eveneens substantiële daling in pesten en gepest worden op de controle scholen. Hoewel de controle scholen daarmee op onderdelen op vergelijkbare wijze als de interventiescholen zijn gaan werken, wijzen de gevonden effectverschillen op een systematische meerwaarde van de PRIMA-methode voor het terugdringen van pesten op school.
5 Bijlage: Implementatie van activiteiten zoals bedoeld door scholen die werken volgens de PRIMA-methode, vergeleken met enigszins vergelijkbare activiteiten op de controle scholen Activiteiten op schoolniveau Experimentele scholen 2005/ /2007 Controle scholen 2005/ /2007 Kernteam aanwezig Aantal bijeenkomsten KP (1-5) 1 99% 3,3 Gedragscode aanwezig 87% 90% Informeren ouders PRIMA bijeenkomst algemene ouderavond 10-min. Gesprek schriftelijk 13% 35% 7% 59% 20% 50% 7% 41% 33% 43% 27% Schoolplein onderzocht plein voldeed niet aan de eisen plein is aangepast 74% 31% 94% 1,7 62% 69% 0% 36% Activiteiten op groepssniveau Gedragsregels groep aanwezig Gedragsregels hangen zichtbaar op Soort regels aanwezig: o niet pesten o gepesten helpen o niet buitensluiten o docent inschakelen o andere regel Gedragsregels besproken (1-6) 2 Pestmeter ingevuld resultaten bekeken resultaten pestmeter zijn nuttig Lessen gemiddelde duur van een les gemiddeld. aantal lessen (1-6) 97% 78% 63% 61% 70% 25% 4,5 88% 40 min 3,8 98% 88% 4,1 91% 48% 39 min 1,8 82% 83% 72% 69% 27% 3,0 19% 3 44% 4 71% 71% 66% 58% 24% 2,8 20% 3 45% 4 Activiteiten op individueelniveau Logboek aanwezig 50% 56% 33% 5 34% 5 Logboek soms/meestal gebruikt 50% 62% 1 Aantal bijeenkomsten: (1) (bijna) nooit, tot (5) wekelijks 2 Gedragsregels structureel besproken: (1) bijna nooit, tot (6) meerdere keren per week 3 Ouders/leerlingen vullen een vragenlijst over pesten in anders dan de PRIMA-pestmeter 4 Percentage docenten dat aangeeft in de lessen anderszins aandacht te besteden aan pesten 5 Registratie van pesten via het leerlingvolgsysteem of anderszins
Preventie van pesten op basisscholen volgens de PRIMA antipestmethode
Preventie van pesten op basisscholen volgens de PRIMA antipestmethode Auteurs: A. van Dorst, K. Wiefferink, E. Dusseldorp, F. Galindo Garre, M. Crone, Th. Paulussen; TNO, Leiden. Uit het in 2008 afgesloten
Nadere informatieRichtlijn JGZ-richtlijn Pesten
Richtlijn JGZ-richtlijn Pesten Onderbouwing Uitgangsvraag Welke (evidencebased) instrumenten, methoden en programma s voor collectieve preventie van pesten zijn geschikt voor gebruik door de JGZ en haar
Nadere informatieWerkblad beschrijving interventie
Werkblad beschrijving interventie PRIMA-methode Gebruik de handleiding bij dit werkblad www.nji.nl/jeugdinterventies/beschrijven of www.loketgezondleven.nl/kwaliteit-van-interventies/beoordeling Contact
Nadere informatieBasisschool De Springbeek Hoverhofweg RC Hout-Blerick tel Anti- pest- protocol
Basisschool De Springbeek Hoverhofweg 35 5926 RC Hout-Blerick tel. 077-3822200 e-mail: info@springbeek.kerobei.nl Anti- pest- protocol Inleiding. De Springbeek hanteert een anti-pestprotocol op basis van
Nadere informatieCBS: Meer werkende vrouwen op de arbeidsmarkt
CBS: Meer werkende vrouwen op de arbeidsmarkt Tussen maart en mei is het aantal mensen met een baan met gemiddeld 6 duizend per maand gestegen. De stijging is volledig aan vrouwen toe te schrijven. Het
Nadere informatiekind en adolescent jaargang 35 (2014), nr. 2, p
kind en adolescent jaargang 35 (2014), nr. 2, p. 100 107 www.kindenadolescent.nl Bijlagen 1 Bijlage 1 Steekproef KiVa is in Nederland geëvalueerd met een zogeheten Randomized Controlled Trial (RCT). Het
Nadere informatieRotterdam Lekker Fit! Gezinsaanpak draagt bij aan vermindering consumptie gezoete dranken door kinderen.
Februari 2013 Rotterdam Lekker Fit! Gezinsaanpak draagt bij aan vermindering consumptie gezoete dranken door kinderen. In Rotterdam heeft een kwart van de basisschoolkinderen overgewicht, met alle gezondheidsrisico
Nadere informatieEen PRIMA school, die pesten blijvend tegen gaat!
Een PRIMA school, die pesten blijvend tegen gaat! Kinderen profiteren van een anti-pest methode op school Ieder kind heeft recht op een veilige schoolomgeving. Voor de meeste kinderen is de school een
Nadere informatieVerantwoording van ons onderwijs
Verantwoording van ons onderwijs Veenendaal, 27-6-2017 Beste ouder(s)/verzorger(s), Door middel van dit document willen we ons onderwijs verantwoorden aan u als ouders. Heeft u vragen of opmerkingen over
Nadere informatie- 172 - Prevention of cognitive decline
Samenvatting - 172 - Prevention of cognitive decline Het percentage ouderen binnen de totale bevolking stijgt, en ook de gemiddelde levensverwachting is toegenomen. Vanwege deze zogenaamde dubbele vergrijzing
Nadere informatieGEDRAGSPROTOCOL PCB MEESTER LALLEMAN
GEDRAGSPROTOCOL PCB MEESTER LALLEMAN Hoe zien wij het graag ALGEMENE AFSPRAKEN 1.1 De school is een veilige school... We willen een school zijn waar kinderen, ouders/verzorgers en leerkrachten zich op
Nadere informatiePESTPROTOCOL EHS EMMELOORD. Preventief
Preventief A In de groepen 3 tot en met 8 worden de klassenregels over omgang met elkaar en pesten samen met de kinderen, in de eerste schoolweek na de zomervakantie, gemaakt. In de week van het kwartaaloverzicht,
Nadere informatieRotterdam Lekker Fit! Trendanalyse overgewicht onder Rotterdamse kinderen
Gegevensbronnen De overgewichtcijfers in deze factsheet zijn gebaseerd op lengte en gewicht gegevens uit twee verschillende registratiesystemen: Kidos en de Fitmeter. Trendanalyse overgewicht onder Rotterdamse
Nadere informatieEvaluatieverslag project Groningse gruiten
Evaluatieverslag project Groningse gruiten Samenvatting Evaluatieverslag project Groningse gruiten Dit is de samenvatting van het Evaluatieverslag Project Groningse Gruiten. Het volledige Evaluatieverslag
Nadere informatieVeranderingen in middelengebruik onder Nederlandse scholieren: samenhang met schoolniveau
Marlous Tuithof, Saskia van Dorsselaer, Karin Monshouwer Veranderingen in middelengebruik onder Nederlandse scholieren: samenhang met schoolniveau Kernpunten Roken Sinds 23 is de prevalentie van roken
Nadere informatieJaarverslag
Jaarverslag 2014-2015 Beste ouders en verzorgers, Afgelopen schooljaar is er wederom hard gewerkt door alle medewerkers om het maximale uit iedere leerling te halen. De afgelopen jaren heeft onze school
Nadere informatieRapportage resultatenanalyse
Rapportage resultatenanalyse Naam basisschool: Mariaschool Datum analyse: Juli 2016 Opgesteld door: Yvonne de Ruijter Inleiding Voor u ligt het verslag van de resultatenanalyse van de Mariaschool. In deze
Nadere informatieOnderzoek TNO en Movisie Kikid lesprogramma Benzies & Batchies
Onderzoek TNO en Movisie Kikid lesprogramma Benzies & Batchies 30-10-2013 Wat levert werken met Benzies & Batchies op? Seksueel grensoverschrijdend gedrag voorkómen en terugdringen Om seksueel grensoverschrijdend
Nadere informatieSchooldiagnose Contacten met Ouders
Schooldiagnose Contacten met Ouders Uitslagen Schooldiagnose R.K.basisschool Johannes Paulus Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 De schooldiagnose... 3 Gegevens... 5 Schoolgegevens... 5 Periode
Nadere informatieEvaluatie JOGG Roosendaal Basisschool de Vlindertuin. Resultaten evaluatie JOGG December 2017
Evaluatie JOGG Roosendaal Basisschool de Vlindertuin Resultaten evaluatie JOGG December 2017 Inleiding Achtergrond In het kader van de JOGG aanpak in de gemeente Roosendaal heeft op basisschool de Vlindertuin
Nadere informatiePestprotocol (uit ons document; gedragscode 4.2; uitwerking pesten)
Pestprotocol (uit ons document; gedragscode 4.2; uitwerking pesten) Pesten is een ingewikkeld probleem, dat vaak diepe sporen trekt in iemands leven. Wij onderschatten de impact niet, beschouwen pesten
Nadere informatieWerkblad beschrijving interventie
Werkblad beschrijving interventie PRIMA-methode Gebruik de handleiding bij dit werkblad www.nji.nl/jeugdinterventies/beschrijven of www.loketgezondleven.nl/kwaliteit-van-interventies/beoordeling Contact
Nadere informatieOntwikkeling werkdruk in het onderwijs 1999-2003
Ontwikkeling werkdruk in het onderwijs 1999-2003 Eindrapport Een onderzoek in opdracht van het Vervangingsfonds Frank Schoenmakers Rob Hoffius B3060 Leiden, 21 juni 2005 Inhoudsopgave 1 Inleiding 4 2 Verantwoording:
Nadere informatie3 november 2014. Onderzoek: Pesten
3 november 2014 Onderzoek: Pesten 1 Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit ruim 30.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek. De uitslag
Nadere informatieSamen maken we er TEKST EN BEELD: MARTIN VAN DEN BOGAERDT
Samen maken we er TEKST EN BEELD: MARTIN VAN DEN BOGAERDT Wij zitten op een fijne school, roepen deze leerlingen van openbare basisschool De Mei in Wormerveer. Op deze school werken ze met de methode KiVa,
Nadere informatieHET GOEDE NIEUWS OVER PESTEN
HET GOEDE NIEUWS OVER PESTEN Eindelijk Ontdek grip hoe op tientallen het ongrijpbare scholen deel in Nederland van pestgedrag grip hebben Pesten gekregen is binnen het onderwijs op het een hot ongrijpbare
Nadere informatieTabel 1: Weekrooster voor de instructie in het Programma Interactief Taalonderwijs
Evaluatieonderzoek naar Programma Interactief Taalonderwijs ER ZIT PIT IN Het Expertisecentrum Nederlands heeft een evaluatieonderzoek uitgevoerd op negen scholen die het Programma Interactief Taalonderwijs
Nadere informatieResultaten enquête. Schriftelijke en mondelinge communicatie van Basisschool de Gansbeek naar ouders
Resultaten enquête Schriftelijke en mondelinge communicatie van Basisschool de Gansbeek naar ouders 1. Inleiding Naar aanleiding van de enquête die is gehouden onder de ouders van Basisschool de Gansbeek
Nadere informatieEINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017
EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 PANTA RHEI BAKEN ADVIESGROEP JUNI 2017 AUTEUR: ANNE MOSTERT 1 INLEIDING Voor u ligt de eindrapportage Oudertevredenheidsonderzoek van basisschool Panta Rhei.
Nadere informatieENQUÊTE NO BLAME EN PESTPREVENTIE IN DE VLAAMSE BASISSCHOLEN
ENQUÊTE NO BLAME EN PESTPREVENTIE IN DE VLAAMSE BASISSCHOLEN 1. Inleiding Sinds 2002 biedt Leefsleutels vormingen aan over de No Blame-methode bij pesten. Omdat er na vijf jaar nog geen cijfers bestaan
Nadere informatieDe verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Research voor Beleid. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in
Monitor Sociale veiligheid in het onderwijs 2007 Meting in het PO en SO Eindrapport Een onderzoek in opdracht van het Ministerie van OCW, Directie PO drs. Eelco van Aarsen drs. Rob Hoffius Projectnummer:
Nadere informatieTevredenheidonderzoek
Tevredenheidonderzoek 2013-2014 Samenvatting van de conclusies - Ouders en leerlingen zijn tevreden over het, ze geven de school cijfers tussen de en de, - De beoordeling voor de sfeer op school is hoger
Nadere informatiePESTPROTOCOL OBS DE DUIZENDPOOT
PESTPROTOCOL OBS DE DUIZENDPOOT Vooraf In dit pestprotocol staat welke maatregelen de school neemt om pesten te voorkomen (preventie) en pesten aan te pakken. Het geeft aan dat OBS De Duizendpoot het bestrijden
Nadere informatieStatistisch Bulletin. Jaargang
Statistisch Bulletin Jaargang 72 2016 51 22 december 2016 Inhoud 1. Arbeid en sociale zekerheid 3 Iets minder dan een half miljoen werklozen 3 Werkloze beroepsbevolking 1) (21) 4 Verklaring van tekens
Nadere informatieTevredenheidsonderzoek leerlingen. Produs Praktijkonderwijs
leerlingen Produs Praktijkonderwijs Juni 2013 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1 Inleiding... 3 1.1 Kader... 3 1.2 Doelstelling tevredenheidsonderzoek... 3 1.3 Methode van onderzoek... 3 2 Onderzoek tevredenheid
Nadere informatieResultaten Bevraging. Pesten op school
Resultaten Bevraging Pesten op school Een initiatief van de drie ouderkoepels (KOOGO, GO! Ouders en VCOV) in het kader van de Vlaamse Week tegen Pesten Samen tegen pesten: wie doet er mee? De cijfers Wanneer
Nadere informatieFactsheet meldingen Vertrouwensinspecteurs Inspectie van het Onderwijs over het schooljaar
Factsheet meldingen Vertrouwensinspecteurs Inspectie van het Onderwijs over het schooljaar 2015-2016 Ouders, leerlingen, docenten, directies en besturen, maar ook vertrouwens kunnen de vertrouwensinspecteur
Nadere informatie3 Schoolbeleving. Simone de Roos & Rob Gommans
schoolbeleving Schoolbeleving Simone de Roos & Rob Gommans School speelt een belangrijke rol in het leven van jongeren. Zij brengen een groot deel van hun tijd door op school, doen er kennis op en leren
Nadere informatieOnderzoek naar verandering in gebruik sociale media onder jongeren uit de gereformeerde gezindte Rapportage, april 2016
Onderzoek naar verandering in gebruik sociale media onder jongeren uit de gereformeerde gezindte Rapportage, april 16 1 Inleiding en verantwoording Het lectoraat Nieuwe media in vorming en onderwijs aan
Nadere informatieAan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Programma Veilige Publieke Taak Directie Arbeidszaken Publieke Sector
Nadere informatieGevolgen invoering Directe Toegankelijkheid Fysiotherapie
Gevolgen invoering Directe Toegankelijkheid Fysiotherapie Project: 0468 In opdracht van: Zorgverzekeraars Nederland Auteur: Philip Mokveld/Marieke Smit Datum: 23 mei 2007 Vektis BV Sparrenheuvel 18 3708
Nadere informatieProtocol. Pesten. Anna van Rijn College
Protocol Pesten Anna van Rijn College Versie oktober 2017 Stappenplan Pesten Inleiding: Een schoolbreed beleid geeft goede resultaten om pesten bespreekbaar te maken en terug te dringen. Dat betekent een
Nadere informatieUitstroommonitor praktijkonderwijs 2012-2013 Samenvatting van de monitor 2012-2013 en de volgmodules najaar 2013
Uitstroommonitor praktijkonderwijs 2012-2013 Samenvatting van de monitor 2012-2013 en de volgmodules najaar 2013 Platform Praktijkonderwijs Rotterdam, 2 december 2013 1 Introductie In deze beknopte samenvatting
Nadere informatiePestprotocol OBS Het Klokhuis
Pestprotocol OBS Het Klokhuis Op OBS Het Klokhuis vinden wij het belangrijk om kinderen een veilig pedagogisch klimaat te bieden, waarin zij zich harmonieus en op een prettige en positieve wijze kunnen
Nadere informatieMondgezondheidsrapport
Mondgezondheidsrapport sensibiliseringproject Glimlachen.be 2014 Effectevaluatie van een 4-jaar longitudinaal sensibiliseringproject in scholen in Vlaanderen Samenvatting J Vanobbergen Glimlachen - Souriez
Nadere informatieHoofdstuk 1. Inleiding.
159 Hoofdstuk 1. Inleiding. Huisartsen beschouwen palliatieve zorg, hoewel het maar een klein deel van hun werk is, als een belangrijke taak. Veel ongeneeslijk zieke patiënten zijn het grootse deel van
Nadere informatiePestprotocol Basisschool De Violier
Beleid: Pestprotocol Versie: januari 2013 Pestprotocol Basisschool De Violier In de missie en visie van de school hebben wij het volgende aangegeven: Wij verzorgen inspirerend onderwijs in een rijke leer-en
Nadere informatieWelkom op de informatie-avond!
Welkom op de informatie-avond! Programma: Presentatie over de uitslag van de tevredenheidsonderzoeken, de verbeterplannen en de resultaten van vorig schooljaar. Interactief met elkaar van gedachten wisselen
Nadere informatieCyberpesten en de aanpak op schoolniveau
Cyberpesten en de aanpak op schoolniveau Gie Deboutte Leefsleutels UCLL Voorzitter Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten Wat kenmerkt de Leefsleutels-aanpak? Invalshoek Vorming voor scholen van het lager
Nadere informatiemethode doel doelgroep Begeleiding Rapportage van de commissie voor het Min. (OCW) PRIMA (Proef- Implementatie Antipestbeleid) preventief
methode doel doelgroep Begeleiding Rapportage van de commissie voor het Min. (OCW) PRIMA (Proef- Implementatie Antipestbeleid) preventief KiVaantipestprogramma preventief met curatief onderdeel Taakspel
Nadere informatie2-DAAGSE CURSUS. Anti-pestcoördinator
2-DAAGSE CURSUS Anti-pestcoördinator Naar een zo pestvrij mogelijke school! Deze cursus is iets voor uw school als u: Pesten op uw school beter wilt signaleren, voorkomen en oplossen Leerlingen alle kansen
Nadere informatieOntwikkeling leerlingaantallen
Ontwikkeling leerlingaantallen Elk jaar wordt op 1 oktober het leerlingaantal van elke basisschool geregistreerd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (). Op basis van deze leerlingtelling wordt de bekostiging
Nadere informatieUtrecht, 14 december Betreft: Correctie Centrale Examens Geachte heer Slob,
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap t.a.v. de Minister voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media Drs. A. Slob Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Utrecht, 14 december Betreft: Correctie Centrale
Nadere informatieEvaluatie gratis openbaar vervoer 65+-ers Rotterdam
Evaluatie gratis openbaar vervoer 65+-ers Rotterdam J. Snippe F. Schaap M. Boendermaker B. Bieleman COLOFON St. INTRAVAL Postadres Postbus 1781 9701 BT Groningen E-mail info@intraval.nl www.intraval.nl
Nadere informatieBELEID. tegen PESTEN
BELEID tegen PESTEN Versie januari 2014 Beleid tegen pesten Penta Primair Inleiding Onderzoek wijst uit dat pesten een frequent voorkomend en vaak terugkerend probleem op scholen is. Door het vroegtijdig
Nadere informatieUitgelicht: Verbinding Onderwijs en Jeugdzorg. Michiel Westenberg (UL); Jessica Asscher (UU)
1 Uitgelicht: Verbinding Onderwijs en Jeugdzorg Michiel Westenberg (UL); Jessica Asscher (UU) 2 Verbinding Onderwijs en Jeugdzorg 1. Alle jeugdigen hebben recht op laagdrempelige toegang psychosociale
Nadere informatieWe onderscheiden 5 betrokkenen en gaan daarom uit van de vijf-sporen-aanpak.
Het Pestprotocol Inleiding Op onze school proberen we voor de kinderen een veilig klimaat te scheppen. De kinderen moeten zich geborgen weten op onze school. Toch komt pesten regelmatig voor, ook bij kinderen
Nadere informatiePlan van Aanpak. Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo. Onderdeel. Maatschappelijke Stage
Plan van Aanpak Servicepunt Vrijwilligerswerk Hengelo Onderdeel Maatschappelijke Stage 2012 Concept 0.2 Inhoud Deel I Kaders 1. Inleiding 2. Doelgroep 3. Doelstelling 4. Kerntaken 4.1 Makelen en verbinden
Nadere informatieINFORMATIE OVER HET ANTI-PESTBELEID GGCA Onze school heeft in 1999 het Nationaal Onderwijsprotocol tegen pesten ondertekent.
INFORMATIE OVER HET ANTI-PESTBELEID GGCA Onze school heeft in 1999 het Nationaal Onderwijsprotocol tegen pesten ondertekent. 1. DOEL: ANTI - PESTBELEID 1. Pestgedrag voorkomen en terugdringen door het
Nadere informatiePestprotocol. Anna van Rijn College
Pestprotocol Anna van Rijn College Versie 31-1-2017 Definitie: Pesten is een stelselmatige vorm van agressie waarbij één of meer personen proberen een andere persoon fysiek, verbaal of psychologisch schade
Nadere informatieMonitor jongeren 12 tot 24 jaar
Alcoholgebruik Psychosociale gezondheid Genotmiddelen Voeding, bewegen en gewicht Seksueel gedrag Samenvatting en aanbevelingen Monitor jongeren 12 tot 24 jaar Jongerenmonitor In 2011 is in de regio IJsselland
Nadere informatieWerkbladen voor het monitoren en
Werkbladen voor het monitoren en evalueren van de inzet van buurtsportcoaches Bijlagedocument bij: Stappenplan voor het monitoren en evalueren van de inzet van buurtsportcoaches Wikke van Stam Anouk Brandsema
Nadere informatieVersterking Samenwerking. Portfolio B Stappenplan reflectie de school in
Versterking Samenwerking Portfolio B. Portfolio B Voorwoord Deze uitgave bevat een samenvatting van het onderzoek dat de ontwikkelgroep Portfolio B heeft uitgevoerd in het kader van het project Versterking
Nadere informatiePestbeleid voor obs de Luyster, Sint Philipsland.
Pestbeleid voor obs de Luyster, Sint Philipsland. Inleiding Onderzoek wijst uit dat pesten een frequent voorkomend probleem op scholen is. Door het vroegtijdig signaleren van pestgedrag kan een adequate
Nadere informatieDrentse Onderwijs monitor
Drentse Onderwijs monitor Feitenbladen Gemeente Kern cijfers uit de periode 2010-2015 OM_-DEF.indd 1 18-05-16 11:16 Drentse Onderwijsmonitor 2015 Primair onderwijs Onlangs verscheen de 10 de editie van
Nadere informatieFiguur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Prognose aantal leerlingen (index: 2011 = 100) (index: 2016 = 100)
Het aantal leerlingen in het basisonderwijs is tussen 2011 en 2015 gedaald. In de provincie Limburg nam het aantal leerlingen in deze periode het sterkst af. In het voortgezet onderwijs is het aantal leerlingen
Nadere informatieEen voorbeeld van een schoolprogramma gericht op preventie van overgewicht in Nederland: het DOiT programma
7 Samenvatting 8 Dit proefschrift beschrijft de voorbereiding op de landelijke implementatie van het Dutch Obesity Intervention in Teenagers (DOiT) programma. Daarnaast wordt de evaluatie beschreven die
Nadere informatieSchoolplan 2012 2013
Schoolplan 2012 2013 RK Josefschool Voortkomend uit het Strategisch Beleidsplan Eenheid in Verscheidenheid 2012-2016 Stichting R.K. Primair Onderwijs Culemborg Schoolplan Josefschool Schooljaar 2012-2013
Nadere informatieDrentse Onderwijs monitor
Drentse Onderwijs monitor Feitenbladen Gemeente Assen Kern cijfers uit de periode 2010-2015 OM_Assen-DEF.indd 1 18-05-16 11:13 Drentse Onderwijsmonitor 2015 Primair onderwijs Onlangs verscheen de 10 de
Nadere informatieEINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017
EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 DE LUNETTEN BAKEN ADVIESGROEP JUNI 2017 AUTEUR: ANNE MOSTERT 1 INLEIDING Voor u ligt de eindrapportage Oudertevredenheidsonderzoek van basisschool De Lunetten.
Nadere informatieJaar 3: Deelrapportage 4. Werkbevlogenheid docenten Montaigne Lyceum, mei 2010
Programmalijn: Expeditie Durven, Delen, Doen: Onderwijs is populair, personeel is trots Jaar 3: Deelrapportage 4 Onderwijsontwikkeling Montaigne Lyceum Werkbevlogenheid docenten Montaigne Lyceum, mei 2010
Nadere informatieEFFECTEN VAN DE WEEKEND- SCHOOL VAN STICHTING WITTE TULP. - eindrapport - dr. Marga de Weerd. Amsterdam, november 2009
EFFECTEN VAN DE WEEKEND- SCHOOL VAN STICHTING WITTE TULP - eindrapport - dr. Marga de Weerd Amsterdam, november 2009 Regioplan Beleidsonderzoek Nieuwezijds Voorburgwal 35 1012 RD Amsterdam Tel.: +31 (0)20-5315315
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 207 208 Deel I Het wordt steeds belangrijker gevonden om kinderen een stem te geven. Hierdoor kunnen kinderen beter begrepen worden en kan hun ontwikkeling worden geoptimaliseerd.
Nadere informatie8 Samenvatting Samenvatting Het is alom bekend dat te weinig bewegen schadelijk is voor de gezondheid van zowel kinderen als volwassenen. Ondanks dat de positieve effecten van een actieve jeugd talrijk
Nadere informatieNieuwsbrief Februari 2019
Nieuwsbrief Februari 2019 In deze nieuwsbrief: Onderwijsstaking 15 maart 2019 Oud papier Carnaval Uitslag enquête Onderwijsstaking 15 maart 2019 Op dit moment is er nog veel onduidelijkheid over de staking
Nadere informatieInleiding. Wat is kwalitatief goed onderwijs?
Extra editie Torenpraat kwaliteitszorg. RKBS De Toren Schooljaar 17-18 Inleiding. Door deze extra editie van de Torenpraat houden wij u op de hoogte van de ontwikkelingen op onze school als het om kwaliteit
Nadere informatieCynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen
Cynthia A.M. Slomp I.S.M. Brede School Emmen De doelstelling van Sociaal Weerbaar is het versterken van de sociale weerbaarheid van kinderen, binnenschools binnenschools maar ook buiten de school. Weerbaarheid
Nadere informatieOnderwijskundig Jaarplan. CBS de Ark September 2013
Onderwijskundig Jaarplan CBS de Ark September 2013 In dit onderwijskundig jaarverslag vermelden we kort en bondig welke zaken prioriteit krijgen dit jaar en hoe we dit op gaan pakken. Uitwerking van de
Nadere informatiePestprotocol. Definitieve versie 29 juni
Pestprotocol Algemeen Het klimaat en de sfeer van de school zijn van grote invloed op de ontwikkeling van het kind. Wij stellen daarom een vriendelijk en veilig klimaat met orde en regelmaat op prijs.
Nadere informatiehoofdstuk 1 hoofdstuk 2 hoofdstuk 3
SAMENVATTING Dit proefschrift is gewijd aan Bouwen aan Gezondheid : een onderzoek naar de effectiviteit van een leefstijlinterventie voor werknemers in de bouwnijverheid met een verhoogd risico op hart
Nadere informatieBMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN NOORDENVELD
BMI-GEGEVENS VAN DE JEUGD IN NOORDENVELD IN DE PERIODE 2011-2017 Hoe ontwikkelt zich in de gemeente? En hoe verhoudt de gemeente zich daarin tot? Met de onderstaande gegevens geven we een aanzet tot een
Nadere informatieSamenvatting rapportage tevredenheidsonderzoek leerlingen schooljaar 14-15
Samenvatting rapportage tevredenheidsonderzoek leerlingen schooljaar 14-15 In januari is er een tevredenheidsonderzoek gehouden onder de leerlingen van de groepen 6, 7 en 8 van De Dijk. Uiteindelijk hebben
Nadere informatieLeerlingtevredenheidsonderzoek
Rapportage Leerlingtevredenheidsonderzoek De Meentschool - Afdeling SO In opdracht van Contactpersoon De Meentschool - Afdeling SO de heer A. Bosscher Utrecht, juni 2015 DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent
Nadere informatieDraagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen?
Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen? Effectiviteitsonderzoek naar lesmateriaal Wijzer in geldzaken voor groep 7 www.wijzeringeldzaken.nl Inleiding:
Nadere informatieverantwoordelijkheid samen schitteren
Anti pestprotocol Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 3 2. Doel 3 3. Wat verstaat we op de Diamant onder pesten 3 4. Activiteiten in het kader van de preventie 4 5. Sociaal sterke groep 5 6. Als
Nadere informatieLMC HPC Charlois. Anti Pestprotocol. Pesten op een effectieve & constructieve wijze voorkomen
LMC HPC Charlois Anti Pestprotocol Pesten op een effectieve & constructieve wijze voorkomen I Huijser & DS Boldewijn 1-1-2017 Inhoud 1. Verantwoording Pestprotocol... 2 Doelstelling... 2 Wat verstaan we
Nadere informatieTEVREDENHEIDSONDERZOEK ZAANLANDS LYCEUM 2014
TEVREDENHEIDSONDERZOEK ZAANLANDS LYCEUM 2014 Inleiding In maart van dit jaar heeft adviesbureau Van Beekveld en Terpstra in opdracht van het College van Bestuur van OVO Zaanstad op de scholen van OVO een
Nadere informatieFiguur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Ontwikkeling aantal leerlingen 2009-2013 1 (index: 2009 = 100) 2014-2019 (index: 2014 = 100)
Het aantal leerlingen in het basisonderwijs is tussen 2010 en 2014 gedaald. In de provincie Limburg nam het aantal leerlingen in deze periode het sterkst af. In het voortgezet onderwijs is het aantal leerlingen
Nadere informatieLeerlingtevredenheidsonderzoek De Kornalijn
De Kornalijn srapportage In opdracht van De Kornalijn december 2015 Dit rapport is opgesteld door DUO Onderwijsonderzoek in opdracht van De Kornalijn. DUO Onderwijsonderzoek drs. Vincent van Grinsven drs.
Nadere informatieUpdate door- en uitstroomcijfers participatie zonder startkwalificatie
Update door- en uitstroomcijfers participatie zonder startkwalificatie Samenvatting Op basis van de geactualiseerde gegevens van het CBS zien de samenwerkende inspecties binnen Toezicht Sociaal Domein
Nadere informatieTevredenheid ouders/verzorgers Olympus College 2013
Deze nieuwsbrief is een uitgave van het Olympus College en Quadraam Inhoud Uitkomsten per rubriek o Algemeen o Veiligheid o Informatie en communicatie o Onderwijsleerproces o Imago o Begeleiding o Schoolgebouw
Nadere informatieProtocol gewenst gedrag
Openbare Basisschool De Skeauwen 18 9247 BT Ureterp 0512-302112 info@obsdetwirre.nl www.obsdetwirre.nl Protocol gewenst gedrag In dit protocol staat omschreven wat er op De Twirre wordt gedaan om gewenst
Nadere informatieDocenten hebben veel vrijheid in ict-gebruik
Grote Bickersstraat 74 3 KS Amsterdam Postbus 247 00 AE Amsterdam t 0 522 54 44 f 0 522 53 33 e info@tns-nipo.com www.tns-nipo.com Political & Social Rapport Docenten hebben veel vrijheid in ict-gebruik
Nadere informatiePestprotocol CBS de Citer
Pestprotocol CBS de Citer Inleiding In het pestprotocol is vastgelegd dat wij pestgedrag op school niet accepteren. CBS de Citer wil alle kinderen een veilig pedagogisch klimaat bieden, waarin zij zich
Nadere informatieAntipest- en sociaal veiligheidsprotocol 2018 Obs de Woldstroom Jenaplan. Antipest- en sociaal veiligheidsprotocol 2018 obs de Woldstroom Jenaplan
Antipest- en sociaal veiligheidsprotocol 2018 Obs de Woldstroom Jenaplan Pesten is een probleem dat het welzijn en de ontwikkeling van kinderen ernstig bedreigd. Al jaren wordt gezocht naar de beste manier
Nadere informatie4. Wanneer pesten ondanks alle inspanningen toch weer de kop opsteekt, beschikt de school over een directe aanpak. (Zie verderop in dit protocol)
ANTI PEST PROTOCOL Er gelden drie uitgangspunten: n 1. Wij gaan met respect met elkaar om. 2. Wij pesten niet. 3. Wij accepteren niet dat er gepest wordt. Pesten op school. Hoe gaan we hier mee om? Pesten
Nadere informatieMonitor sociale veiligheid
Monitor sociale veiligheid 2016-2017 In deze rapportage vindt u verantwoordingsinformatie over de sociale veiligheidsbeleving van de leerlingen uit de leerjaren 7 en 8 op uw school. De informatie uit deze
Nadere informatiet Kompas School met de Bijbel Westbroek
t Kompas School met de Bijbel Westbroek Het protocol sociaal gedrag Het pestprotocol is een belangrijk onderdeel van het beleid van onze school. We hebben dan ook een protocol opgesteld dat op de hele
Nadere informatieActieplan sociale veiligheid
Actieplan sociale veiligheid Regels zonder waarden zijn waardeloze regels Inleiding Onze opdracht als opvoeder (ouders en school) is een goede bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van kinderen tot sociale,
Nadere informatiePestprotocol 2016 Wilhelminaschool Bachlaan RM Helmond
Pestprotocol 2016 Wilhelminaschool Bachlaan 9 5707 RM Helmond Inhoudsopgave Blz. Doel 3 Definitie 3 Preventieve maatregelen tegen pesten 3 Indien er toch sprake is van pestgedrag? 4 Stappenplan 5 Sancties
Nadere informatie