Verslag Preventief Huisbezoek Hilversum 2013 Huisbezoek aan ouderen van jaar in 2013

Transcriptie

1 Verslag Preventief Huisbezoek Hilversum 2013 Huisbezoek aan ouderen van jaar in 2013 Rapportage Project Preventieve Huisbezoeken 75+ door vrijwilligers April 2014

2 Inleiding... 3 De werkwijze... 4 Projectorganisatie... 4 De positie... 4 De vrijwilligers, begeleiding en werving... 4 Aanleveren adresgegevens... 5 Methode voor benaderen... 5 Vervolg... 5 De huisbezoeken door vrijwilligers... 6 De wijken... 6 Registratie van de verkregen gegevens... 6 Preventief Huisbezoek regionaal... 6 De Wet Maatschappelijke Ondersteuning(WMO) en Vraagsturing... 7 De onderzoeksresultaten over I. De doelgroep... 8 a. Benaderen van de doelgroepen 75 tot 85 jarigen... 8 b. Geslacht... 9 c. Leeftijd... 9 d. Samenstelling van de huishouding... 9 II. Uw woonsituatie...10 a. Eigendom/Huur...10 b. Soort woning...10 c. Tevredenheid over de woning/ Verhuisbereidheid...10 III. Uw Buurt...11 IV. Uw huishouden...15 a. Huishoudelijke taken, klussen, mobiliteit en administratie...15 b. Mantelzorg...17 V. Gezondheid...18 VI. Sociaal netwerk / contacten/ Recreatieve activiteiten...19 VII. Instelling, hulpverlening en regelingen...21 VIII. Evaluatie van het gesprek...21 Samenvatting...22 Conclusies en aanbevelingen Bijlage 1. Benaderingsbrief...26 Bijlage 2. Vragenlijst Preventief Huisbezoek

3 Inleiding Het Preventief Huisbezoek wordt ingezet om de wensen en behoeften van zelfstandig wonende ouderen boven de 75+ in de gemeente Hilversum vroegtijdig te signaleren en aan te laten sluiten bij de lokale regelingen en voorzieningen. De doelstelling van de meeste ouderen en gemeente valt samen, zij willen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen in hun eigen vertrouwde omgeving. Om dat te bereiken is het van belang dat ouderen actief hun eigen situatie bekijken en overdenken. Ouderen dienen zelf de eerste stap te zetten om hun behoeften, verwachtingen en wensen te realiseren. Daarbij is het belangrijk om goed op de hoogte te zijn van het uitgebreide aanbod aan diensten en voorzieningen en de wijze waarop zij hier gebruik van kunnen maken. Wanneer op alle fronten de eigen middelen, mogelijkheden en netwerken zijn ingezet en er nog vragen open blijven moeten ouderen weten dat ze daarvoor een beroep kunnen doen op de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Het Preventief Huisbezoek wil ouderen hierbij preventief ondersteunen. Om het aanbod van diensten en voorzieningen zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de wensen en behoeften van de ouderen is het van belang wensen en behoeften in kaart te brengen. Met behulp van de vragenlijst zoals afgenomen tijdens het Preventief Huisbezoek, krijgen ouderen de kans om naast het weergeven van hun huidige situatie ook aan te geven waar zij problemen ervaren en wat hun wensen zijn. Juist het laten uitspreken van eigen behoeften en wensen sluit naadloos aan bij de wens van de gemeente om vraaggestuurd te werken. Niet het bestaande aanbod zal richtinggevend zijn maar de vraag van de klant moet centraal staan. Het is daarbij van belang om al in een vroeg stadium de klant te horen en niet te wachten tot knelpunten ontstaan. Zo kunnen zwaardere zorgvragen soms voorkomen worden. In het Preventief Huisbezoek komen vroegsignalering, vraagsturing, en WMO samen en kunnen gezamenlijk richtinggevend zijn voor het beleid m.b.t. Wonen, Welzijn en Zorg in Hilversum. In Hilversum wonen op 1 juli 2013 in totaal inwoners. Daarvan zijn er ca (18%) 65 jaar en ouder. In dit verslag de gegevens zoals verkregen in In 2013 werden voornamelijk de jarigen bezocht. Er werden in totaal 667 adressen aangeschreven, waarvan bij 370 een huisbezoek is afgelegd. Voor u ligt het verslag van de inzet van het project Preventief Huisbezoek 75+, Het verslag begint met een uitleg van de werkwijze. Hierna worden de onderzoeksresultaten gepresenteerd en toegelicht. Daarna de samenvatting en tot slot de conclusies en aanbevelingen. Cecile Hartogh Versa Welzijn april

4 De werkwijze Projectorganisatie Versa Welzijn Hilversum organiseert en realiseert het project Preventief Huisbezoek 75+ in afstemming met de gemeente. Dit project sluit goed aan op de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Preventieve huisbezoeken vormen één van de beginschakels in de keten van informatie, advies en cliëntondersteuning. Vooral in de sfeer van vroegsignalering van ondersteuningsbehoefte van zelfstandig wonende ouderen zijn deze huisbezoeken van belang. De vrijwilligers bezoeken de ouderen en voeren het informatiegesprek aan de hand van een vragenlijst betreffende alle levensdomeinen. Als er meer diepgaande vragen zijn kunnen ouderen zich wenden tot de WWZ-adviseurs. Daarnaast is het project een belangrijke impuls in het kader van het stimuleren van vrijwillige inzet vanuit de participatie in de lokale samenleving. Eind 2011 is het besluit genomen om dit project als regulier aanbod voort te zetten. De coördinator heeft als taak om alle voorwaarden, de uitvoering en de evaluatie van het project vorm te geven. De positie De positie van het project binnen het team van Versa Welzijn heeft als voordeel dat de lijnen kort zijn met de coördinator, die tevens WWZ-adviseur is, en eventuele verwijzingen snel en transparant kunnen plaatsvinden. Daarnaast zijn de opgedane kennis en de altijd aanwezige mutaties in het informatieaanbod direct beschikbaar en onderling uitwisselbaar voor de coördinator en de vrijwilligers enerzijds en voornamelijk de WWZ-adviseurs anderzijds. De informatie over het lokale aanbod voor ouderen is op deze wijze direct beschikbaar voor de vrijwilligers die de huisbezoeken afleggen. De vrijwilligers, begeleiding en werving Vrijwilligers De gesprekken zelf worden door de vrijwilligers uitgevoerd. Via een gedetailleerde vragenlijst stellen zij alle levensdomeinen in het gesprek aan de orde. De vrijwilligers koppelen de uitkomst van de gesprekken altijd terug aan de coördinator, zodat eventuele vragen aan de orde kunnen komen en mogelijke verwijzingen direct kunnen worden ingezet. Na de werving en selectie volgen de vrijwilligers een specifieke starttraining en jaarlijks worden er drie gezamenlijke terugkombijeenkomsten gehouden om nieuwe informatie te krijgen en ervaringen uit te wisselen. Evaluatie van het functioneren van de vrijwilliger vindt regelmatig plaats. Training De vrijwilligers zijn getraind in vroegsignalering en gespreksvoering. Ze kunnen de vragen tactisch en toch direct stellen en eventueel doorpraten over onderwerpen die voor de oudere nadere toelichting behoeft. In oktober 2013 was er weer een starttraining verdeeld over 3 dagdelen, verzorgd door twee coördinatoren uit de regio. Hier kregen de nieuwe vrijwilligers methodische vaardigheden in handen om zelfstandig wonende ouderen te informeren en te verwijzen naar voorzieningen die het zelfstandig wonen bevorderen. 4

5 Begeleiding Vrijwilligers kunnen voor begeleiding en advies altijd terecht bij de coördinator van het project en maken daar ook regelmatig gebruik van. Zij komen regelmatig nieuwe adressen ophalen, verkregen informatie en vragenlijsten terugbrengen en de afgelegde huisbezoeken zo nodig nabespreken. Zij kunnen hiervoor een afspraak maken, maar het staat hun vrij om gedurende 1 ochtend en 1 middag in de week bij de coördinator binnen te lopen. Ook is er veel mailcontact met de coördinator. De vrijwilligersgroep is zeer gemotiveerd, taakbewust en ondersteunt elkaar onderling. Naast de starttraining werden er in 2013 drie bijeenkomsten georganiseerd: 1. Resultaten 2012 en voorlichting door coördinator van het WWZ loket over de veranderingen betreft de WMO. 2. Lezing bronmethodiek door gastspreker en afstemming werkzaamheden. 3. Eindejaarsbijeenkomst met terugblik op het afgelopen jaar Werving Op verschillende manieren zijn er vrijwilligers geworven: - Versa Vrijwilligerscentrale met hun vacaturebank - Versa wijkgebouwen - De media - Gemeentelijke sociale dienst - Mondelinge verspreiding Aanleveren adresgegevens De gemeentelijke Dienst Inwoners levert de adresgegevens voor het project aan. Deze worden per geboortejaar aangeleverd, zo actueel mogelijk, zodat de kans op pijnlijke contacten met leden van het gezin, indien iemand inmiddels overleden is, zo klein mogelijk is. Na overleg met de betrokken afdelingen van de gemeente is besloten om het uitdraaien van mutaties op elke 1 e dag van de maand te laten plaatsvinden. Zo kunnen we over correcte gegevens beschikken. Versa Welzijn haalt de adressen van de zorginstellingen eruit, zodat alleen de zelfstandig wonende ouderen in de gemeente aangeschreven worden. Met de Dienst Inwoners zijn nadere afspraken gemaakt vanwege de privacywetgeving. Bij de invoering van de scheiding tussen wonen, welzijn en zorg wordt er gewerkt aan nieuwe afspraken die noodzakelijk zijn. Methode voor benaderen. Alle ouderen ontvangen een benaderingsbrief die ondersteund en ondertekend is namens de betreffende wethouder ouderenzorg en de projectcoördinator Versa Welzijn. Deze brief is afgedrukt op logopapier van de gemeente Hilversum en van Versa Welzijn. De verzending van de brieven is in handen van de vrijwilligers. In de brief wordt het doel en de werkwijze van het project toegelicht. Wanneer ouderen nog vragen hebben of geen medewerking willen verlenen is er de mogelijkheid om zich af te melden bij de coördinator. Vrijwilligers nemen telefonisch contact op voor het maken van een afspraak een paar dagen na zending van de brief. Deze zeer directe manier van benaderen levert de meeste huisbezoeken op. Vervolg Allereerst wordt de feedback van de ouderen zorgvuldig in een jaarverslag omschreven. De conclusies en aanbevelingen worden aangeleverd aan de gemeente Hilversum en onze partners. Versa Welzijn, de gemeente Hilversum en onze partners gaan daarna brainstormen over wat deze feedback kan opleveren voor de beleidsvorming van de ouderen in Hilversum. 5

6 Belangrijk is dat deze feedback uiteindelijk terecht komt bij de ouderen in Hilversum d.m.v. bijv. de media of via bijeenkomsten. De huisbezoeken door vrijwilligers Bij aanvang van het gesprek tonen de vrijwilligers een legitimatiebewijs. Tijdens het huisbezoek wordt het gesprek gevoerd aan de hand van een vragenlijst, zie bijlage. De vragenlijst dient als leidraad voor het gesprek, maar het is zeker niet de bedoeling om er een droge invuloefening van te maken. De vragen dienen voornamelijk als geheugensteun voor de vrijwilliger. Achteraf vult deze de lijst in aan de hand van de gemaakte aantekeningen. De vrijwilliger gaat in op de vragen van de oudere, waarbij vaak het bestaande aanbod aan voorzieningen doorgenomen en toegelicht wordt. Zij hebben daarvoor een grote map met alle informatie bij zich. Op het huisbezoek wordt standaard een mapje met vier folders achtergelaten ( zie blz. 8), aangevuld met de informatie waar behoefte aan is. De wijken De vrijwilligers zijn verdeeld over wijken. Versa hanteert dezelfde wijkindeling als de postcodegebieden. Postcode : 1211 centrum Postcode : 1212 Riebeeck kwartier Postcode : 1213 zuidoost Postcode : zuid Postcode : 1216 zuidwest Postcode : 1217 noordwest Postcode : 1218 Hilversumse Meent Postcode : oost Postcode : 1222 noordoost Registratie van de verkregen gegevens In de beschreven projectperiode zijn de gegevens handmatig verwerkt en opgenomen in tabellen. Bij een vervolgbezoek wordt de deelnemers een toestemmingsformulier voorgelegd om persoonsgegevens met andere hulpverleners te mogen delen. De verkregen gegevens zijn door de coördinator samen met een vrijwilliger geordend en verwerkt. Daarbij is de meest relevante informatie samengevat per postcodegebied. Door de garantie van anonimiteit in de verwerking van gegevens is het soms niet mogelijk om individuele problemen specifiek te benoemen. Deze zijn dan niet opgenomen in het verslag. Daar waar dergelijke situaties leidden tot problemen en onwenselijke situaties, is middels een verwijzing naar het Wmo-loket of de WWZ-adviseur getracht een oplossing te bieden. Preventief Huisbezoek regionaal In de gemeenten Bussum, Huizen, BEL gemeenten, Wijdemeren, Weesp, Muiden en Naarden voert Versa Welzijn ook het project Preventief Huisbezoek door vrijwilligers uit. De coördinatie is nu in handen van de WWZ-adviseurs. In het Regionaal Overleg PHB werd een platform gecreëerd waar samenwerking, visieontwikkeling en afstemming van de methodieken van de organisatie en trainingen van de vrijwilligers aan de orde komen. De aangepaste en geëvalueerde vragenlijst is met ingang van 2012 in gebruik genomen (zie bijlage). In 2014 zal deze vragenlijst opnieuw geactualiseerd worden in samenwerking met de vrijwilligers. 6

7 De Wet Maatschappelijke Ondersteuning(WMO) en Vraagsturing Het maatschappelijke doel van de WMO gaat over 'meedoen'. De WMO moet er voor zorgen dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en mee kunnen doen in de samenleving. Zo nodig ondersteund door vrienden, familie of bekenden. Het compensatiebeginsel binnen de WMO houdt in dat de gemeente de plicht heeft om oplossingen te bieden aan burgers met beperkingen die niet in staat zijn dit op eigen kracht invulling te geven, via het treffen van voorzieningen die hen in staat stellen: - een huishouden te voeren - zich te verplaatsen in en om de woning - zich lokaal te verplaatsen per vervoermiddel - medemensen te ontmoeten en op basis daarvan sociale verbanden aan te gaan. Met vraagsturing wordt de oudere en zijn/haar vraag centraal gesteld. Preventief Huisbezoek speelt in de WMO en Vraagsturing een belangrijke rol. Het activeert burgers na te denken over hun eigen situatie, mogelijkheden en beperkingen. Het stimuleert burgers om kritisch te kijken naar de toekomst en waar nodig en mogelijk, al in een vroeg stadium, zelf stappen te ondernemen om zelfstandigheid en welzijn te waarborgen. PHB doet dit op verschillende wijzen: Allereerst stimuleert een huisbezoek ouderen om kritisch de eigen situatie te bezien. De vragen die aan bod komen zetten mensen aan het denken over de eigen positie, het aantal contacten, de woonsituatie, het beroep dat wordt gedaan op de omgeving en noodzakelijke aanpassingen in en om de woning. Niet alleen tijdens het huisbezoek zullen deze zaken aan de orde komen, de ervaring leert dat het huisbezoek aanzet is tot het opmaken van een balans tussen wat de oudere graag wil, wat er mogelijk is en welke maatregelen daarvoor nodig zijn. Preventief Huisbezoek probeert om senioren te laten ontdekken dat zij ook in deze levensfase het heft in eigen hand kunnen nemen. Informeren is een belangrijk onderdeel van het huisbezoek, het verstrekken van informatie over diensten en voorzieningen in de eigen omgeving, aangeboden door vrijwillige organisaties of professionele aanbieders. Pas wanneer ouderen volledig op de hoogte zijn van mogelijkheden kunnen zij daar ook een keuze uit maken en indien noodzakelijk een beroep op doen. Het is belangrijk de behoeften en ervaringen van de ouderen in kaart te brengen. Dit kan een richtlijn zijn voor het vormen en modelleren van de sociale structuur. Vraaggericht en preventief werken wordt mogelijk. Hierin zal een beroep worden gedaan op bestaande maatschappelijke organisaties en instellingen. Door de korte lijnen naar de medewerkers van Versa Welzijn is het mogelijk om de bevindingen van het PHB terug te brengen binnen het welzijnswerk. Immers Welzijn streeft naar het versterken van de sociale structuur rond ouderen. In de loop van de jaren veranderen zowel de wensen en leefpatronen van gebruikers, als de werkwijzen van welzijnswerk zelf. PHB ervaringen kunnen input geven tot het vraaggericht organiseren van het welzijnsaanbod. PHB en diverse andere projecten tonen aan dat werken met vrijwilligers en beroepskrachten een stevige en continue basis kunnen vormen voor ondersteuning en voorlichting. 7

8 I. De doelgroep De onderzoeksresultaten over 2013 a. Benaderen van de doelgroepen 75 tot 85 jarigen Vragen / Percentage jaar Adressen benaderd 667 Afgelegde huisbezoeken 370 Geen behoefte 155 Telefonisch niet bereikbaar, 142 verhuisd, ziekte, overleden, anders Uit de aangeleverde adressen van de gemeente worden de ouderen die al eerder bezocht zijn door een WWZ-adviseur of ouderen die in een aanleunwoning wonen niet benaderd. Ouderen in een aanleunwoning zijn vaak al bekend met alle voorzieningen. In de bovenstaande tabel staat omschreven hoeveel huisbezoeken er zijn afgelegd. Deze huisbezoeken zijn gedaan bij de leeftijdscategorie 75/ ouderen geven aan geen behoefte te hebben aan een huisbezoek. De grootste groep hiervan valt in de leeftijdscategorie jaar. Zij geven aan nog geen behoefte te hebben aan informatie over alle voorzieningen omdat ze nog actief en zelfredzaam zijn. Wel krijgen deze ouderen een informatiemapje thuis bezorgd. Ook zijn sommige ouderen al bekend met de voorzieningen in Hilversum en geven aan al voldoende ondersteuning te hebben. Aanvullende schriftelijke informatie afgegeven/gestuurd jaar Zorg 167 Wonen 19 Financiën 11 Sociaal-culturele zaken 75 Naast bovenstaande cijfers over afgegeven informatie is er een standaard informatiepakket tijdens het huisbezoek achtergelaten. Het standaard pakket bestaat uit de folders: van het WMO loket, WWZ-adviseur, mantelzorg en VTH. Naar aanleiding van het signaal van de vrijwilligers dat in de leeftijdscategorie jarigen er minder behoefte is aan een huisbezoek, is er halverwege 2013 besloten bij alle door de gemeente aangeleverde adressen een informatiemapje af te leveren. De meeste belangstelling was er voor informatie over: tuinhulp, helpende hand aan huis, Rode Kruis en Vier het Leven, Maatjesproject, WMO-pas en alarmering. 8

9 b. Geslacht Vragen / Percentage 2013 % mannen 44,6 % vrouwen 55,4 % echtpaar 65,0 Tijdens een aantal huisbezoeken zijn ook de gegevens van een partner meegenomen in de vragenlijst. Als er een echtpaar werd bezocht zijn zowel man, als vrouw meegerekend. Dit betekent dat het percentage mannen en vrouwen uitkomt op 100%. c. Leeftijd Vragen / Percentage 2013 % jaar 47,5 % jaar 49,8 % jaar 2,0 % ouder dan 90 jaar 0,7 De voornaamste doelgroep is 80/84. Van deze doelgroep zijn 217 ouderen in het onderzoek opgenomen. Dit is 49,8% van de bezochte ouderen. Daarop volgend 207 huisbezoeken aan 75/79 jarigen met een percentage van 47,5%. Ook zijn er 12 ouderen meegenomen in het onderzoek uit de leeftijdscategorie 85/100. Dit is 2,7% van de bezochte ouderen. Tijdens de huisbezoeken is namelijk de aanwezige partner die daar prijs op stelde ook aangesproken en bevraagd. De leeftijdscategorie 80/84 is nu bezocht. Begin november 2012 zijn we gestart met de leeftijdscategorie 75/79. d. Samenstelling van de huishouding Vragen / Percentage 2013 % alleenstaand 34,1 % gehuwd / samenwonend 62,8 % alleen, partner in zorginstelling 1,7 % anders 1,4 In 2013 voerde van de bezochte leeftijdscategorie 75/85 35,8% alleen de huishouding. 62,8% voerde samen met de partner de huishouding. 1,4% woont in bij kind en gezin. 9

10 II. Uw woonsituatie a. Eigendom/Huur Vragen / Percentage 2013 % koopwoningen 47,2 % huurwoningen 52,8 In Hilversum woont bijna de helft van de ondervraagde in een koopwoning. b. Soort woning Vragen / Percentage 2013 % eengezinswoning 72,3 % seniorenwoning 1,0 % flat met lift / appartement 19,8 % flat zonder lift 5,9 % anders 1,0 Opvallend is dat 72,3% van de woningen een eengezinswoning is,19,8% van de bezochte ouderen woont in een appartement met lift. Ouderen wonend in aanleunwoningen zijn niet bezocht. c. Tevredenheid over de woning/ Verhuisbereidheid Vragen / Percentage 2013 % tevreden over de woning 90,3 % niet tevreden over de woning 9,7 % wil niet verhuizen 88,1 % wil graag verhuizen 11,9 Voorkeur soort woning % Benedenwoning 4,9 % Serviceflat 10,7 % Verzorgingshuis 8,3 % Aanleunwoning 58,3 % Anders 17,8 10

11 De ouderen die niet tevreden zijn over de woning geven aan dat dit voornamelijk komt doordat de woning niet gelijkvloers is en geen toilet boven heeft. Andere klachten zijn oud/ slecht onderhouden, te gehorig en de aanwezigheid van obstakels en drempels in de woning. 7,6% van de bezochte ouderen heeft aanpassingen in huis aangevraagd bij het WWZ-loket. Meer en meer ouderen geven aan zelf ook naar gepaste voorzieningen te kijken. Opvallend is dat in dit onderzoek maar 11,9% aangeeft te willen verhuizen. De WWZ - adviseurs komen regelmatig ouderen tegen die aangeven kleiner te willen wonen. Dit kan te maken hebben met het feit dat de WWZ-adviseurs bij meer kwetsbare ouderen komen. WWZ-adviseurs krijgen meer aanvragen van ouderen met afnemende gezondheid/mobiliteit, geheugenproblemen, geen mantelzorgers en een minimum inkomen. Ook komt er regelmatig ter sprake dat ouderen tegen het verhuizen opzien. De doorstroming naar kleinere woningen voor ouderen is in Hilversum niet makkelijk. De voorkeur van ouderen die in de toekomst bereid zijn te verhuizen gaat uit naar een aanleunwoning (58,3%). III. Uw Buurt Vragen / Percentage 2013 % geen klachten over de 81,3 woonomgeving % klachten over de woonomgeving 18,7 Vragen / Percentage Klachten woonomgeving 2013 % onveiligheid 10,7 % vernielingen 1,7 % rondslingerend vuil/ poep 16,5 % trottoir:obstakels/ losliggende 17,4 tegels % lawaai 15,7 % anders 38,0 18,7% van de bezochte ouderen heeft klachten over de woonomgeving. 17,4% van de klachten gaan over trottoir: obstakels/losliggende tegels. De meeste klachten komen uit Hilversum noordoost, postcode Op de tweede plaats komt de klacht: rondslingerend vuil/ poep 16,5%. Ook deze klacht komt bij postcode 1222 het meest voor. Op de derde plaats komt de klacht: lawaai 15,7%. Deze klacht komt het meest voor in de wijk centrum. 11

12 Belangrijk is dat de gesignaleerde klachten m.b.t. woonoverlast tijdig gemeld worden bij Melding Openbare Ruimte van de gemeente. Als er klachten worden gesignaleerd m.b.t. de leefbaarheid in de buurt of wijk is het zaak dat deze tijdig gemeld worden bij Bureau Wijkzaken. Vragen / Percentage % geen klachten over bereikbaarheid van voorzieningen 81,9 % klachten over bereikbaarheid van voorzieningen 18,1 Vragen / Percentage Klachten bereikbaarheid 2013 voorzieningen % bereikbaarheid winkels 18,8 % bereikbaarheid openbaar vervoer 22,3 % onvoldoende oversteekplaatsen 4,5 % onvoldoende rustbankjes 18,8 % bereikbaarheid voor rolstoelgebruikers 4,5 % bereikbaarheid medische voorzieningen 14,3 % bereikbaarheid hulp- en dienstverlenende instellingen 5,4 % anders 11,4 18,8 % van de bezochte ouderen heeft klachten over de bereikbaarheid van winkels. Hiermee worden winkels voor de dagelijkse boodschappen bedoeld. De meeste klachten gaan over de bereikbaarheid van het openbaar vervoer 22,3%. Deze klachten komen uit alle postcodegebieden, alleen in postcode 1216 zijn hier geen klachten over gehoord. Op een gedeelde tweede plaats komt de klacht bereikbaarheid winkels en onvoldoende rustbankjes, beiden 18,8%. Op de derde plaats komt de klacht: bereikbaarheid medische voorzieningen 14,3%. Overige klachten zie overzicht op de volgende bladzijde per postcode. 12

13 Vragen / Cijfers 1211 Centrum Bewoners van dit postcodegebied zijn tevreden over de bereikbaarheid van voorzieningen in hun buurt. Er wordt veel last ervaren om een parkeerplek te vinden als bewoner van deze wijk. Door de uitgaande jeugd zijn er soms vernielingen aan de auto s. De overlast en het lawaai van deze groep is na de door de gemeente geplaatste bordjes verboden toegang verminderd. In postcode MX wordt gevraagd om een bushalte dichterbij Riebeeck Kwartier Bewoners van dit postcodegebied ervaren het sluiten van winkels in de buurt als bezwaarlijk. Het wordt steeds moeilijker om in de buurt de dagelijkse boodschappen te doen en zien hierdoor graag de 1,00 bus terug in hun buurt. Ook is de busverbinding met Gooi Noord omslachtig. In postcode AG en AE wordt geklaagd over overlast van baldadige jongeren. Het voetbalveld geeft veel overlast en ook het bonken tegen deuren, belletje trekken, etc. De wijkagent doet hier veel te weinig aan Zuidoost In dit postcodegebied zijn de meningen van de ondervraagde ouderen verdeeld. Bewoners van postcode BN, CC en EM spreken hun waardering uit over het bijhouden van het openbaar groen en het regelmatig schoonmaken door de veegwagen. Terwijl in postcode EA, EW en CN juist geklaagd wordt over hondenpoep, veel blad op de trottoirs en gladheid door naald verliezende bomen. Ook overhangend groen en op de trottoirs geparkeerde auto s maken het vaak onmogelijk hier gebruik van te maken. Veel klachten uit het hele postcodegebied gaan over het verdwijnen van bushaltes en/of -lijnen op de Gijsbrecht zodat de afstand naar haltes erg ver is geworden. Vooral lijn 104 is door de afstand naar de verplaatste bushalte een probleem geworden. Het zou al helpen als er op weg naar de bushaltes bankjes geplaatst worden zodat er even uitgerust kan worden. Verder missen de bewoners zebrapaden in de buurt van bushaltes zodat ze veilig kunnen oversteken Zuid De ondervraagde ouderen in dit postcodegebied zijn over het algemeen tevreden. Bewoners van postcode HP en HZ zijn zelfs erg tevreden over hun leefomgeving. Bewoners van postcode KT en KW klagen over het overhangend groen en de tegels van de trottoirs die zo ongelijk zijn dat ze bang zijn te struikelen. In postcode KZ is burenoverlast een bekend probleem. Dit is bij de politie bekend is die in gesprek is met de betrokken personen. Ook zijn er in dit postcodegebied klachten over de bereikbaarheid van voorzieningen, zoals postkantoor en bank. De bushaltes zijn te ver weg om regelmatig gebruik van te maken. 13

14 1216 Zuidwest In dit postcodegebied wordt door de ondervraagde ouderen overlast ervaren van hangjongeren die drugs dealen in het Zeverijnparkje, wildplassen op parkeerplaatsen en frequent op de trottoirs fietsen. In postcode PJ wordt geklaagd over obstakels en losliggende trottoirtegels, ook op het parkeerterrein. Ze zijn bang hierover te struikelen. Een bewoner van postcode LA vraagt om meer parkeerplaatsen Noordwest Ondervraagde ouderen uit dit postcodegebied hebben moeite zich buiten hun huis te verplaatsen. De winkels zijn ruim 2 kilometer van hun huis verwijderd en de afstand is te groot om dit lopend te doen. De trottoirs in dit gebied bestaan hoofdzakelijk uit gras en grint en zijn ongelijk. Daardoor zijn deze moeilijk begaanbaar met een rollator. Waar wel begaanbare trottoirs zijn, zijn deze valgevaarlijk i.v.m. obstakels en losliggende tegels. De Blijdesteinlaan heeft geen voetpad, alleen een fietspad en deze is te druk met fietsers om veilig te lopen. Eén van de twee buslijnen is weg en daardoor is er maar 1 x per half uur de mogelijkheid met de bus te reizen Hilversumse Meent Ondervraagde ouderen uit dit postcodegebied zijn erg tevreden over hun woonsituatie. Er is een actief wijkbestuur die ook leuke dingen organiseren en het contact met de gemeente is goed. Ouderen van postcode AZ hadden graag meer trottoirs gehad, deze zijn niet overal aanwezig. Ondervraagde ouderen van postcode BP en CZ klagen over de bus die nu nog maar 1 x per uur rijdt en s avonds al vroeg stopt. Het beperkt hen in hun uitgaansmogelijkheden. 1221/1223 Oost Vooral in postcodegebied 1223 wordt door de ondervraagde ouderen opmerkelijk veel geklaagd over de achteruitgang van hun buurt. Ze ervaren veel overlast van buurtgenoten en lawaai van het verkeer. Enkelen voelen zich onveilig door inbraken in de buurt. De containerbakken in de straat geven veel ergernis, misschien dat de wijkagent hier meer toezicht op zou willen houden. Vooral bij de Lorentsz vijver ligt veel hondenpoep en een inwoner opperde het idee om bloemen bij deze vijver te plaatsen. Voorzieningen zijn moeilijk te bereiken door de afstand naar de bushaltes en ook is de rechtstreekse buslijn naar het ziekenhuis er niet meer. 14

15 1222 Noordoost Eveneens wordt in dit postcodegebied veel geklaagd over achteruitgang van de buurt. In bijna dit hele gebied wordt geklaagd over rondslingerend vuil, hondenpoep en slecht onderhoud van de groenvoorzieningen. Ook is hier lawaai en een onveilig gevoel aan de orde. In postcode AS, AX, CX, ES, GB, GW, NG en NS wordt geklaagd over de scheve en ongelijk liggende stoeptegels en obstakels. Met een scootmobiel is hier bijna nergens veilig te rijden en de mogelijkheid om de trottoirs op en af te rijden is vaak niet aanwezig. In postcode CH, GB en LW wordt geklaagd over de bereikbaarheid van openbaar vervoer. Er wordt in de postcodes AX, BA, BE, GB, GP, GW, HC, HH en KZ veel gevraagd om rustbankjes om even uit te rusten onderweg. IV. Uw huishouden a. Huishoudelijke taken, klussen, mobiliteit en administratie Vragen / Percentage Huishoudelijke taken Geboden hulp Maaltijden Geboden hulp Boodschappen Geboden hulp Tuinonderhoud (indien van toepassing) Geboden hulp Klussen / Reparaties Geboden hulp 2013 % Geheel zelfstandig 62,3 % Gedeeltelijk zelfstandig 32,4 % Niet zelfstandig 5,3 Mantelzorg 47,3 Part. hulp of thuiszorg 57,7 % Geheel zelfstandig 89,1 % Gedeeltelijk zelfstandig 4,4 % Niet zelfstandig 6,5 Mantelzorg 76,2 Part. hulp of thuiszorg 23,8 % Geheel zelfstandig 84,8 % Gedeeltelijk zelfstandig 11,1 % Niet zelfstandig 4,1 Mantelzorg 80,8 Part. hulp of thuiszorg 19,2 % Geheel zelfstandig 63,1 % Gedeeltelijk zelfstandig 14,3 % Niet zelfstandig 13,1 Geen tuin 9,5 Mantelzorg 61,3 Part. hulp of thuiszorg 38,7 % Geheel zelfstandig 55,9 % Gedeeltelijk zelfstandig 17,8 % Niet zelfstandig 26,3 Mantelzorg 78,7 Part. hulp of thuiszorg 21,3 15

16 Eigen vervoer (fiets of auto) Openbaar vervoer Administratie en financiën Geboden hulp % Geheel zelfstandig 80,6 % Gedeeltelijk zelfstandig 5,0 % Niet zelfstandig 14,4 % Geheel zelfstandig 57,2 % Gedeeltelijk zelfstandig 5,8 % Niet zelfstandig 37,0 % Geheel zelfstandig 77,8 % Gedeeltelijk zelfstandig 10,1 % Niet zelfstandig 12,1 Mantelzorg 83,3 Part. hulp of thuiszorg 16,7 Huishoudelijke taken 62,3% van de Hilversumse zelfstandig wonende ouderen tussen de 75/85 jaar voert zelfstandig zijn huishouden. Er zijn duidelijk meer ouderen die zelfstandig hun huishouden kunnen voeren. Van degene die niet zelfstandig of gedeeltelijk zelfstandig (37,7%) hun huishouden kunnen voeren, wordt 85,9% ondersteund door particuliere hulp of thuiszorg en 14,1% door mantelzorgers. Maaltijden 89,1% van de ouderen verzorgt zijn maaltijden zelf. Van de ouderen die dit niet zelfstandig of gedeeltelijk zelfstandig kunnen (10,9%) wordt 23,8% ondersteund door particuliere hulp of thuiszorg en 76,2% door de mantelzorgers. De WWZ-adviseurs en vrijwilligers geven uitgebreide voorlichting over alle mogelijkheden betreft maaltijdondersteuning in Hilversum, indien toch blijkt dat mensen (tijdelijk) behoefte hebben aan deze ondersteuning. Boodschappen 84,8% van de ouderen geeft aan zijn boodschappen geheel zelfstandig te doen. Van de ouderen die dit niet zelfstandig of gedeeltelijk zelfstandig kunnen (15,2%) wordt 19,2% ondersteund door particuliere hulp of thuiszorg, maar de meeste ondersteuning komt van de mantelzorgers (80,8%). De vrijwilligers geven voorlichting over de boodschappenservice. Tuinonderhoud Veel van de bezochte ouderen heeft een tuin. Van de tuinbezitters kan 69,8% zijn tuin geheel zelfstandig onderhouden. Van de ouderen die dit niet zelfstandig of gedeeltelijk zelfstandig kunnen(27,4%) wordt 38,7% ondersteund door particuliere hulp of thuiszorg en 61,3% door mantelzorgers. Ook hier wordt door de vrijwilligers, indien nodig, voorlichting gegeven of worden folders achtergelaten van de VTH en de Helpende Hand aan huis. Klussen/ reparaties 55,9% van de ouderen geeft aan geen hulp nodig te hebben bij het uitvoeren van klussen en reparaties. Van de ouderen die dit niet zelfstandig of gedeeltelijk zelfstandig kunnen(44,1%) wordt 21,3% ondersteund door particuliere hulp of thuiszorg en 78,7% door mantelzorgers. Veel ouderen hebben behoefte aan ondersteuning bij het uitvoeren van klussen en reparaties. Veel mantelzorgers ondersteunen hierbij. Door de vrijwilligers worden ook de nodige informatie/folders achtergelaten. 16

17 Eigen vervoer 80,6% van de ouderen beschikken over eigen vervoermiddelen zoals een fiets of auto. Zo nodig wordt er voorlichting gegeven over andere vervoersmogelijkheden. Denk hierbij aan vrijwilligersvervoer, de Senver bus of doorverwezen naar het WWZ-loket om mogelijkheden te onderzoeken voor ander vervoer. Openbaar vervoer 57,2% van de ouderen geeft aan geen hulp nodig te hebben bij het reizen met het openbaar vervoer. Van de ouderen die dit niet zelfstandig of gedeeltelijk zelfstandig kunnen (42,8%) wordt de meeste ondersteuning geboden door de mantelzorgers (79,2%). Mantelzorgers brengen de ouderen vaak met de auto naar de plaats van bestemming. Administratie en financiën 77,8% van de ouderen geeft aan geen hulp nodig te hebben bij het regelen van de administratie/financiën. 22,2% van de ouderen kunnen niet zelfstandig of gedeeltelijk zelfstandig hun administratie/financiën regelen. Ruim 80% van deze ouderen wordt ondersteund door mantelzorgers. Aan de hand van deze signalen zijn de WWZ-adviseurs in Hilversum in 2013 met een nieuw project: Langdurige Thuisadministratie gestart. Inwoners van Hilversum die zelfstandig wonen en structureel moeite hebben met het op orde houden van hun administratie, kunnen gekoppeld worden aan een vrijwilliger die hen langdurig ondersteund. Dit project is een succes gebleken. De aanvragen zijn zodanig dat er gewerkt wordt aan uitbreiding van dit project. b. Mantelzorg Vragen / Percentage 2013 % partner is mantelzorger 37,8 % kinderen zijn mantelzorger 42,5 % overige familie is mantelzorger 8,3 % buren, kennissen, vrijwilligers 6,3 zijn mantelzorger % anders 5,1 Op de eerste plaats zijn kinderen mantelzorgers, gevolgd door partners. In het standaardpakket dat wordt achtergelaten zit ook de folder van de mantelzorgondersteuning. 17

18 V. Gezondheid Vragen / Percentage Hoe beoordeelt u uw eigen 2013 gezondheid? % zeer goed 7,6 % goed 43,2 % gaat wel 26,8 % wisselend 14,8 % slecht 7,6 % beperkingen gezondheid in 48,6 dagelijks leven % geen (hinderlijke) klachten 51,4 % ervaart geheugenproblemen 33,6 % ervaart verdriet 32,9 % ervaart eenzaamheid 18,4 % ervaart rouw 15,1 Door de vrijwilligers wordt op huisbezoek facultatief gevraagd of er sprake is van geheugenproblemen, verdriet, eenzaamheid en rouw. Van de ouderen die dit aangeven staat bovenaan geheugenproblemen (33,6%). Versa Welzijn participeert in het Geheugenhuis Gooi: een inloop- en ontmoetingscentrum voor en door mensen met geheugenproblemen en hun mantelzorger(s). Vaak voorkomende lichamelijke klachten zijn: - mobiliteit, gebruik benen - hart en bloedvaten - gehoorklachten en achteruitgang gezichtsvermogen 3,8% van de ouderen heeft belangstelling voor informatie betreft een niet-reanimeerpenning / levenswens verklaring. De meeste ouderen (74,9%) geven aan dat er een mogelijkheid is om hun zorgen te delen m.b.t. het ouder worden. 18

19 VI. Sociaal netwerk / contacten/ Recreatieve activiteiten Vragen / Percentage 2013 Familiecontacten % contact met familie/kinderen 97,9 % geen contact met familie/kinderen 2,1 Contacten met de buren % contact met buren/kennissen 96,3 % geen contact buren/kennissen 3,7 Praktische steun % beroep doen voor praktische steun 88,0 % geen beroep doen voor praktische steun 12,0 Wijkcentrum, club of vereniging % bezoekt wijkcentrum, club of vereniging 44,1 % bezoekt geen wijkcentrum, club of vereniging. 55,9 kerk % bezoekt kerk 32,4 % bezoekt geen kerk 67,6 Gebruik andere vrijetijdsmogelijkheden % gebruikt andere vrijetijdsmogelijkheden 25,3 % gebruikt geen andere vrijetijdsmogelijkheden 74,7 Wensen m.b.t. sociale contacten/ recreatie % wel wensen 5,8 % geen wensen 94,2 Beperkingen waardoor meedoen aan de samenleving wordt beperkt. % wel beperkingen 16,5 % geen beperkingen 83,5 Veel ouderen (97,9%) geven aan dat ze contact hebben met hun familie/kinderen en 96,3% heeft contact met buren/kennissen. 88,0% van de bezochte ouderen kan ook een beroep op hen doen voor praktische steun. Ongeveer 12% mist contact met familie/ kinderen of buren/ kennissen. De vrijwilligers geven signalen van een sociaal isolement of eenzaamheid door aan de WWZ-adviseurs. De WWZ-adviseurs hebben de expertise, zo mogelijk, het sociaal netwerk te versterken. 5,8% van de bezochte ouderen geeft aan nog wensen te hebben m.b.t. sociale contacten/ recreatie. Zo nodig geven de vrijwilligers informatie/folders over alle buurtgerichte activiteiten. Enkele voorbeelden zijn: de activiteitengids van Versa Welzijn, Stichting Vier het Leven, De Zonnebloem, het Maatjesproject en de activiteiten van de Ouderenbonden. Bij een te hoge drempel neemt de WWZ-adviseur contact op. 19

20 16,5% van de ouderen geeft aan beperkingen te ervaren, waardoor ze niet voldoende in de samenleving kunnen participeren. De vrijwilligers geven deze signalen door aan de WWZadviseur. Van de ouderen die de kerk bezoeken (32,4%) geeft 74,0% aan voldoende contacten hieruit te halen. Het Preventief Huisbezoek is een instrument om vroegtijdig eenzaamheid of sociaal isolement te signaleren en daarna actie te ondernemen. Een ander instrument om eenzaamheid, sociaal isolement en andere problematiek vroegtijdig te signaleren, is wijkgericht werken. Dit gebeurt in Hilversum d.m.v. de bronmethodiek, dit jaar uitgebreid met de Burenhulpcentrale. De bronmethodiek De bronmethodiek gaat ervan uit dat elke burger talenten heeft en dat mensen veelal bereid zijn om deze talenten vrijwillig in te zetten voor anderen in hun buurt. (Leeuwen, A, 2006) Vragen / Percentage 2013 Bezit computer/ tablet/ smartphone % ja 63,2 % nee 36,8 Vaardigheid bediening % ja 83,8 % nee 16,7 Hulp aanwezig % ja 67,7 % nee 32,3 36,8% van de ouderen beschikt niet over een computer. Dit is een duidelijk een lager percentage dan in De jongere ouderen, de 75/80 jarigen, bezitten vaker een computer waar ze gebruik van maken. Degene die geen computer hebben ervaren hierdoor beperkingen met bijvoorbeeld het reageren op woningen, elektronisch betaalverkeer, belastingaangifte, enz. Postkantoren en pinautomaten in de buurt zijn grotendeels verdwenen. 20

21 VII. Instelling, hulpverlening en regelingen Vragen / Percentage 2013 % bekend met het WMO-loket 63,2 % bekend met artikelen in de seniorenkrant/seniorenvoorlichting 61,7 % behoefte aan meer informatie WMOloket of WWZ-adviseur 12,0 Er wordt door de vrijwilliger een eerste informatief huisbezoek afgelegd. Bij vragen maakt de vrijwilliger een inschatting of men in staat is om zelf de weg naar de betreffende instelling te vinden. In die gevallen geeft de vrijwilliger het advies om zelf contact op te nemen met de betreffende instantie. Mensen worden geadviseerd om bijvoorbeeld hun vraag neer te leggen bij het WMO-loket. Echter als de vrijwilliger de inschatting maakt dat de ondervraagde deze stap niet zou maken, wordt er in overleg met de ondervraagde afgesproken dat een WWZ-adviseur contact op gaat nemen. Er wordt dan binnen twee weken contact opgenomen en waar nodig een contactformulier voor het WMO-loket ingevuld. Bij een algehele zorgwekkende situatie neemt de WWZ-adviseur direct contact op en legt op korte termijn een huisbezoek af. VIII. Evaluatie van het gesprek Vragen/ Percentrage 2013 Hoe werd de informatie beleefd volgens de vrijwilliger? % heel veel nieuws 5,3 % het meeste was nieuw 19,9 % half om half 31,8 % veel was bekend 37,9 % alles was bekend 5,1 43% van de ouderen zijn goed geïnformeerd over alle mogelijkheden om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. 63,2% van de bezochte ouderen zijn bekend met het plaatselijke WMO-loket en Versa Welzijn en 61,7% leest de seniorenkrant. 12% van de ouderen heeft behoefte aan meer informatie van de WWZ-adviseur. 21

22 Samenvatting Dit verslag geeft een beeld van de gegevens verkregen bij de uitvoering van preventieve huisbezoeken bij 75/85 jarigen in Hilversum. Eind 2012 is er een start gemaakt met de leeftijdscategorie 75/80. De leeftijdsgroep 80/85 jarigen is nu grotendeels afgerond. Dat deze leeftijdsgroep nog zo vaak voorkomt, heeft te maken met het feit dat de partners van de bezochte ouderen ook zijn meegenomen. In de leeftijdscategorie 75/80 jarigen is het een gegeven dat nog niet alle ouderen binnen deze leeftijdsgroep al de beperkingen van het ouder worden ervaart. Ze herkennen zichzelf nog niet in de doelgroep ouderen. Toch werd de keuze voor deze doelgroep gemaakt om iedereen preventief te informeren en om mensen te laten nadenken over hun eigen situatie en toekomst. Zoals u in de inleiding heeft kunnen lezen zijn er totaal 667 adressen benaderd en 370 huisbezoeken gedaan. 143 ouderen geven aan geen behoefte te hebben aan een huisbezoek. Zij geven aan al bekend te zijn met de voorzieningen in Hilversum of hebben al voldoende ondersteuning. Deze ouderen hebben evengoed een standaard informatiepakket ontvangen. Het merendeel van de bezochte ouderen waren vrouwen (55,4%). Meer dan de helft van de bezochte ouderen voert een gezamenlijke huishouding. Veel partners zijn mantelzorger voor elkaar. Door middel van een gezamenlijke huishouding houden ze elkaar op de been; 34,1% voert een eenpersoonshuishouden. Juist deze laatste groep is kwetsbaar voor klachten en bij hen is de aandacht voor een sociaal netwerk van groot belang. In Hilversum woont bijna de helft van de ondervraagden in een koopwoning. 19,8 % van de bezochte ouderen woont in een appartement met lift. Opvallend is dat 72,3% van de woningen een eengezinswoning is, die niet leeftijdsbestendig zijn. 7,6% van de bezochte ouderen heeft aanpassingen in huis aangevraagd bij het WWZ-loket. Knelpunt is de doorstroom naar geschikte woningen. Het aanbod van deze woningen is kleiner dan de vraag. Daarnaast staat de markt van koopwoningen onder druk. Opvallend is dat in dit onderzoek maar 11,9% aangeeft te willen verhuizen. De WWZadviseurs komen regelmatig ouderen tegen die aangeven kleiner te willen wonen. Dit kan te maken hebben met het feit dat de WWZ-adviseurs bij meer kwetsbare ouderen komen. De verhuisbehoefte gaat vooral uit naar senioren woningen. 18,7% van de bezochte ouderen heeft klachten over de woonomgeving. Van de ondervraagden ergert 17,4% zich aan de staat van onderhoud van trottoirs: obstakels/ losliggende tegels. Op de tweede plaats komt de klacht: rondslingerend vuil/poep (16,5%). Op de derde plaats komt de klacht lawaai (15,7%). 10,7% van de ondervraagde ouderen blijven vanwege het onveiligheidgevoel s avonds thuis. Ze worden gewezen op het nut van actief melden van klachten bij de gemeente. 22,3% van de bezochte ouderen heeft klachten over het openbaar vervoer. De overige klachten gaan voornamelijk over de bereikbaarheid van de medische voorzieningen en de winkels. Top drie van de benodigde ondersteuning van het huishouden is: ondersteuning huishoudelijke taken, klussen/reparaties en mobiliteit. Zo nodig hebben de vrijwilligers informatie gegeven en de WWZ-adviseurs ondersteuning. Ook is er gesignaleerd dat er behoefte is aan langdurige ondersteuning bij thuisadministratie. Aan de hand van deze signalen zijn de WWZ-adviseurs in Hilversum in 2013 begonnen met een nieuw project: Langdurige Thuisadministratie. Hier is veel vraag naar geweest en daarom is besloten het project uit te breiden. 22

23 36,8% van de ouderen beschikt niet over een computer en heeft daardoor beperkingen met bijvoorbeeld het reageren op woningen, elektronisch betaalverkeer, belastingaangifte, enz. Postkantoren en pinautomaten in de buurt zijn grotendeels verdwenen. In totaal spreekt 22,4% van de bezochte ouderen zich negatief uit over de eigen gezondheid. Gezondheidsproblemen die vaak voorkomen zijn klachten aangaande mobiliteit, hart en bloedvaten, spier- en gewrichtsklachten en achteruitgang gezichtsvermogen. Door de vrijwilligers wordt op huisbezoek facultatief gevraagd of er sprake is van geheugenproblemen, verdriet, eenzaamheid en rouw. Van de ouderen die dit aangeven staat bovenaan geheugenproblemen (33,6%). Zie verder tabel. De meeste ouderen (74,9%) geven aan dat er een mogelijkheid is om hun zorgen te delen m.b.t. het ouder worden. Ongeveer 5,8% van de bezochte ouderen heeft geen contact met familie/kinderen of buren/kennissen. 12% geeft aan geen beroep te kunnen doen op praktische ondersteuning van hun omgeving. De WWZ-adviseurs hebben de expertise zo mogelijk het sociaal netwerk te versterken. 5,8% van de bezochte ouderen geeft aan wensen te hebben m.b.t. sociale contacten/recreatie. Projecten als het preventief huisbezoek, de bronmethodiek, de Burenhulp Centrale en een meer wijkgerichte aanpak helpen mee aan de sociale cohesie. Ook van de ouderen die de kerk bezoeken, geeft 74,0% aan voldoende contacten hieruit te halen. Het Preventief Huisbezoek is een instrument om vroegtijdig eenzaamheid of sociaal isolement te signaleren en daarna actie te ondernemen. De bronmethodiek gaat ervan uit dat elke burger talenten heeft en dat mensen veelal bereid zijn om deze talenten vrijwillig in te zetten voor anderen in hun buurt. (Leeuwen, A, 2006). In 2013 is er een start gemaakt met de Burenhulp Centrale Hilversum. Het principe is: Wilt u iets voor een ander doen of kan een ander iets voor u doen?. In totaal is 15,7% van de ouderen doorverwezen voor informatie en advies naar een WWZadviseur. Dit kan gaan om signalen van eenzaamheid en isolement, geheugenproblemen, op psychosociaal gebied, of er wordt ondersteuning geboden in het contact opnemen met het WMO-loket. Bij een algehele zorgwekkende situatie neemt de WWZ-adviseur direct contact op en legt op korte termijn een huisbezoek af. Voor vrijwilligers is het een nieuwe uitdaging om ouderen te bezoeken in de leeftijdscategorie 75/80. Dit is een andere benadering en kost behoorlijk wat inzet omdat veel ouderen aanvankelijk aangeven deze informatie nog niet nodig te hebben. 23

24 Conclusies en aanbevelingen 2013 Omdat een huisbezoek vrijblijvend is, worden niet alle vragen beantwoord als het onderwerp niet ter sprake komt. Hierdoor is het niet bij iedere vraag mogelijk een waarheidsgetrouw percentage te berekenen. Voorbeelden zijn vragen naar belangstelling voor informatie over de niet-reanimeerpenning/ levenswens verklaring en vragen over bekendheid met aparte voorzieningen voor mensen met een minimum inkomen/ alleen AOW. Vragen hierover worden direct doorgegeven aan de WWZ-adviseur. Het projectjaar 2013 is wederom geslaagd. 55,5% van de aangeschreven ouderen hebben meegewerkt aan een huisbezoek. Dit percentage is iets minder dan in 2012, omdat ouderen in de leeftijdsgroep 75/80 jarigen minder bereid waren deel te nemen of telefonisch niet bereikbaar waren. Om die reden hebben we vanaf juli 2013 standaard een informatiepakket naar deze adressen gestuurd. Een andere reden is dat op het moment van samenstelling van dit verslag, nog een aantal vragenlijsten over november en december niet waren ingeleverd. Het totaal aantal huisbezoeken zal feitelijk hoger liggen. Vrijwilligers hebben wederom een grote inzet getoond. In het jaar 2013 waren er ondanks wisselingen weer 15 vrijwilligers actief. Een passende woning, mantelzorg van partner/ familie/ kennissen, goed contact met de buren in de wijk, goed bereikbare voorzieningen en activiteiten en hulp wanneer dit nodig wordt, zijn de ideale ingrediënten voor lang zelfstandig wonen. Ouderen waarderen de preventieve aandacht voor de ouder wordende inwoner van Hilversum en zijn/haar (thuis)situatie zeer. De vrijwilligers ervaren hun werk als zinvolle bijdrage aan de lokale maatschappelijke positie van ouderen. Uit onderzoek blijkt dat 57,0% van de ouderen niet altijd goed geïnformeerd is over alle mogelijkheden en voorzieningen om hun leven zo lang mogelijk zelfstandig te handhaven in hun eigen woning. Zij krijgen nieuwe informatie door middel van het huisbezoek. Uit dit onderzoek blijkt dat er veel mantelzorg wordt verleend. Veel ouderen kunnen een beroep doen op de eerste plaats de kinderen, daarna de partner en de familie/buren op de derde plaats. De afgelopen jaren is het begrip mantelzorger steeds meer ingeburgerd. Veel partners zijn mantelzorgers. Het is belangrijk om mensen te wijzen op balans, inspanning en ontspanning om mantelzorgers in staat te stellen hun naasten prettig en langdurig te kunnen blijven steunen. De rol van mantelzorgers is een mooie maar ook zware taak en maakt in de meeste gevallen mensen kwetsbaar. Als WWZ-adviseurs krijgen wij signalen binnen dat het erop lijkt dat mensen zich meer zorgen maken over de participatie maatschappij (moet de buurvrouw mij nu helpen met aankleden?) dan dat er zorgen zijn over voorzieningen in het algemeen. Ook moet er aandacht zijn voor de eenpersoonshuishoudens. Omdat deelname aan activiteiten soms een te hoge drempel is, waar mensen alleen op uitnodiging en soms met steun overheen stappen. Versa Welzijn is actief en preventief bezig deze doelgroep te bereiken d.m.v. een verschillend cursusaanbod. Bijvoorbeeld de vriendschapscursus voor vrouwen en assertiviteitstraining en de digi-d cursus. Vrijwilligerswerk kan de nodige voldoening en waardering brengen voor ouderen om zo nog maatschappelijk actief te blijven. Ouderen worden geacht zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. De groep 75/80 jarigen die beschikken over vitaliteit en de juiste informatie en voorlichting krijgen, zullen zich kunnen redden. Het preventief huisbezoek is een juist instrument hiervoor. Daarnaast zal er de nodige aandacht moeten worden besteed aan zorg en begeleiding bij de kwetsbare 24

25 ouderen. Door de bezuinigingen wordt er juist kritischer gekeken naar toekenning van de zorg en de begeleiding. Ook moet er aandacht zijn voor de mogelijkheden om de huidige woning comfortabel en passend te maken. Mensen moeten dit in eerste instantie zelf ook oppakken en als eigen verantwoordelijkheid zien. Zo nodig kunnen ze een beroep doen op het WWZ-loket. Door de vernieuwde ontwikkelingen binnen de AWBZ en de WMO zal er steeds meer een beroep worden gedaan op vrijwilligers, lees burgers. Het is van belang dat deze inzet van vrijwilligers goed begeleid wordt. Er komt een nieuwe groep vrijwilligers aan. Versa Welzijn is een nieuw vrijwilligersbeleid aan het ontwikkelen. Het afgelopen jaar is de verandering doorgevoerd in de scheiding tussen wonen en zorg. De doorstroming naar een verzorgingshuis is moeilijker doordat er een ZZP 4 nodig is. We merken dat dit voor de ouderen nog niet altijd duidelijk is. Veel vragen hierover worden door de WWZ-adviseurs beantwoord. Nieuwe afspraken zijn er gemaakt over de benadering van bewoners van zorginstellingen en woonzorgcentra. Mensen dienen gewezen te worden op de mogelijkheid om klachten te melden en daarmee actief mee te werken aan de leefbaarheid, veiligheid en onderhoud van de woonomgeving. Aandacht voor rouw, verdriet en eenzaamheid en daarnaast geheugenproblemen kan voorkomen dat mensen in een afhankelijke en eenzame positie terechtkomen. Dit blijft een regionaal speerpunt. Een activerende rol van de professional wordt verwacht maar wel in de juiste verhouding tot de eigen kracht en verantwoordelijkheid van de oudere. Goede samenwerking en doorverwijzing tussen de WWZ-adviseurs en WMO-consulenten is met name voor de kwetsbare ouderen essentieel. 75 jarigen zijn over het algemeen nog zeer actieve en betrokken burgers. Meedoen is waar het om draait, om zingeving te behouden en zorg te voorkomen. Er zijn signalen dat er behoefte is naar terugkoppeling van de gegevens die zijn voortgekomen uit de huisbezoeken. De samenvatting van het jaarverslag zal gecommuniceerd moeten worden. Dit gebeurt door een persberichtje in de krant en de externe partners een verslag toesturen. De huidige uitdaging in Welzijn is om vraaggericht te werken. Het onderzoek wijst uit dat het tevens zaak is om vragen al vroeg op te sporen. Vroegtijdige/ preventieve interventie kan lange trajecten van zorg en hulpverlening voorkomen. Het blijft daarom zaak om ook laagdrempelige en proactieve projecten te behouden en eigen initiatieven van ouderen aan te moedigen en te ondersteunen. Niet alle ouderen zijn in staat om hun eigen kracht in te zetten en zelfredzaam te zijn. 25