Arrangementen dagbesteding VSO Oriëntatiefase Verdiepingsfase Integratiefase Leerjaar 1 (de

Transcriptie

1 ARRANGEMENTKAART maart 2013 VSO- AFDELING Standaarden VSO Leeftijd à Gevorderd 25% Voldoende 75% Minimum 90% Arrangementen dagbesteding VSO Oriëntatiefase Verdiepingsfase Integratiefase Leerjaar 1 (de Leeftijd à leerling wordt 13 jaar) Leerjaar 2, 14 Jaar Leerjaar 3, 15 Jaar Leerjaar 4, 16 jaar Leerjaar 5, 17 jaar Leerjaar 6, 18 jaar Leerjaar 7, 19 Jaar Leerjaar 8, 20 jaar Verdiept % Basis % Intensief % Arrangementen arbeid VSO Leeftijd à Leerjaar 1 (de leerling wordt 13 jaar) Oriëntatiefase Verdiepingsfase Integratiefase Leerjaar 2, 14 Jaar Leerjaar 3, 15 Jaar Leerjaar 4, 16 jaar Leerjaar 5, 17 jaar Leerjaar 6, 18 jaar Leerjaar 7, 19 Jaar Verdiept % Basis % Intensief % Leerjaar 8, 20 jaar

2 Mondelinge taal Leerjaar 1 en 2 arbeid oriëntatiefase Standaarden VSO Leeftijd à Gevorderd 25% Voldoende 75% Minimum 90% LEERJAAR 1 en 2 Standaard (minimum beheersings- niveau aan het einde van dit jaar) Streefniveau en Aanbod Aantal belangrijke doelen uit deze fase Methodes en materialen Welke materialen, leerstof, middelen zet ik in? Aanpak/methodiek (hoe) Hoe geef ik instructie en begeleiding? Leertijd Hoeveel lestijd staat voor dit vak op het rooster? Evaluatie Hoe, waarmee. Resultaat.

3 LEERJAAR 1 en 2 Verdiept arrangementbasisarrangement + extra 8 9 Niveau 9 Gebruikt het bezittelijke voornaamwoord onze, jullie en hun - Gebruikt de ontkenning nergens - Gebruikt zinnen met een toekomende tijd (hij zal gaan fietsen) - Gebruikt de woorden zo meteen, na, ervoor met de juiste werkwoordstijd Vindt de weg na een aanwijzing van een ander waarbij tijd en plaats worden gecombineerd (de eerste weg links) Generaliseert en sluit uit en beredeneert dit (een paard en een koe zijn boerderijdieren, een hond is geen boerderijdier maar een huisdier) Vertelt een duidelijk verhaal over een onderwerp buiten het hier en nu, zoals bij een spreekbeurt 3.2 Uit in een gesprek met een onbekende of ongelijkwaardige gesprekspartner op een correcte manier gevoelens of wensen 3.3 Hanteert de juiste aanspreekvorm voor bekende en onbekende gesprekspartners, bijv. jij/u 6.3 Benoemt zelf een voorbeeld van een homoniem (kop, kop) - Legt uit wat een woord betekent door het uit te beelden Coaching door een volwassene naar zelfredzaamheid in alle leef millieus. Positieve bekrachtiging Concrete, procesgerichte feedback (gericht op inzicht en op weg naar zelfstandigheid) aanspreken op verantwoordelijkheden Mentor als centraal aanspreekpunt. (bijvoorbeeld stappenplan) verlengde instructie (helpen bij de juiste oplossingsstrategie, extra ophalen van voorkennis, uitvragen van zojuist gegeven instructie, directe instructie, preteaching, reteaching)

4 LEERJAAR 1 en 2 Basisarrangement Niveau Luistert en reageert tijdens een kringgesprek op het juiste moment Gebruikt de woorden morgen, gisteren, vandaag met de juiste werkwoordstijd Begrijpt de woorden dichtbij, veraf, dichterbij, verder af - Gebruikt de woorden links en rechts Begrijpt meer complexe oorzaak en gevolg redenaties (Ik krijg straf en jij niet: eerlijk- oneerlijk) Geeft informatie aan een onbekende, met ondersteuning van een volwassene, waarbij de te geven informatie heel duidelijk is 3.2 Vertelt op een correcte manier over zijn ongenoegen, boosheid of frustratie of andere negatieve gevoelens Coaching door een volwassene naar zelfredzaamheid in alle leef millieus. Positieve bekrachtiging Concrete, procesgerichte feedback (gericht op inzicht en op weg naar zelfstandigheid) aanspreken op verantwoordelijkheden Mentor als centraal aanspreekpunt. (bijvoorbeeld stappenplan) verlengde instructie (helpen bij de juiste oplossingsstrategie, extra ophalen van voorkennis, uitvragen van zojuist gegeven instructie, directe instructie, preteaching, reteaching) Niveau Schat tijdens een vrije situatie (bijvoorbeeld op de gang of op het schoolplein) in wat een juist moment van het beginnen van een gesprek is en luistert en reageert op het juiste moment Begrijpt de woorden even ver, dichtst bij, verst weg Legt vier plaatjes met oorzaak- gevolg- middel- doel in de juiste volgorde en beredeneert dit 3.4 Gebruikt woorden om een ander uit te nodigen, welkom te heten en iets aan te bieden - Stelt iemand anders voor

5 LEERJAAR 1 en 2 Intensief arrangement Basisarrangement + extra aanbod Niveau Laat een ander uitspreken tijdens een gesprek - Blijft gefocust op de leerkracht in de kring als deze aan het woord is Begrijpt de voorzetsels voorbij, verder, middenin - Begrijpt zinnen met de voorzetsels naast, onder, naartoe, hierheen 2.1 Begrijpt zinnen met de woorden later, eerder, vorige, vandaag, gisteren, morgen en de bijbehorende veranderde persoonsvorm (Bijvoorbeeld: Gisteren deed ik, vandaag doe ik ) Legt een logische reeks van vier plaatjes in tijdopbouw op goede volgorde - Kent het verschil tussen vroeg- laat, kort- lang en weinig- veel Stelt een vraag 3.4 Gebruikt meerdere begrippen rondom bedanken 6.2 Zegt het als hij iets niet snapt Koppelt de begrippen vroeg- laat, kort- lang, weinig- veel aan verschillende situaties (wat is veel suiker in de thee en 3.3 Blijft bij het onderwerp van het gesprek 6.2 Vraagt om verduidelijking van de betekenis van een woord (bijvoorbeeld pictogram) Totale communicatie Instructie vanuit ervaring en herhaling Iemand die hem/haar vaardigheden voordoet (model leren) Ondersteunende lesmaterialen Van korte naar verlengde instructie (van allen bespreking opdracht, naar herhaling van basisinstructie, helpen bij keuze juiste oplossingsstrategie) Intensief contact nodig voor leerrendement Praktisch, handelend leren Niveau Luistert en reageert op het juiste moment in een één- op- ééngesprek Maakt vijfwoordzinnen Gebruikt de woorden nu, straks, vanochtend, vanmiddag, vanavond met de juiste werkwoordstijd 1.5 Spreekt goed verstaanbaar voor onbekenden wat is veel suiker in de cake)

6 Leerjaar 3 en 4 verdiepingsfase Standaarden VSO Leeftijd à Gevorderd 25% Voldoende 75% Minimum 90% LEERJAAR 3 en 4 Standaard (minimum beheersings- niveau aan het einde van dit jaar) Streefniveau en Aanbod Aantal belangrijke doelen uit deze fase Methodes en materialen Welke materialen, leerstof, middelen zet ik in? Aanpak/methodiek (hoe) Hoe geef ik instructie en begeleiding? Leertijd Hoeveel lestijd staat voor dit vak op het rooster? Evaluatie Hoe, waarmee. Resultaat.

7 LEERJAAR 3 en 4 Verdiept arrangementbasisarrangement + extra 9 10 Niveau 10 Gebruikt zinnen met een meewerkend voorwerp (Ik geef de beker aan jou) - Gebruikt de voegwoorden zoals, want, omdat, als, waardoor, voordat, nadat - Gebruikt bijzinnen - Gebruikt middel- doelrelaties met het woord om (Ik ga naar de winkel om een broek te kopen) Legt de weg uit in een beperkte, bekende omgeving (bijvoorbeeld de school) met behulp van een aanwijzing waarbij tijd en plaats worden gecombineerd (de eerste deur links) 2.1 Begrijpt oorzaak- gevolgrelaties Motiveert een antwoord Voert een 1:1 gesprek over een onderwerp, met gangbare communicatie regels, zoals niet in de rede vallen en reageren op vragen 3.3 Neemt deel aan een gesprek met meer dan twee ongelijkwaardige gesprekspartners/relatief onbekenden 3.4 Geeft kritiek en compliment op product of uiterlijk (Ik vind je broek heel mooi, maar de kleuren van het shirt een beetje fel) - Accepteert op een rustige manier feedback van medeleerlingen en past gedrag eventueel aan - Past sociale vaardigheden, zoals aangeleerd, toe in situaties buiten de groep (Transfer dagelijks leven weet zich te gedragen) 6.2 Vraagt hulp om achter de betekenis van een woord te komen en gebruikt het woord Coaching door een volwassene naar zelfredzaamheid in alle leef millieus. Positieve bekrachtiging Concrete, procesgerichte feedback (gericht op inzicht en op weg naar zelfstandigheid) aanspreken op verantwoordelijkheden Mentor als centraal aanspreekpunt. (bijvoorbeeld stappenplan) verlengde instructie (helpen bij de juiste oplossingsstrategie, extra ophalen van voorkennis, uitvragen van zojuist gegeven instructie, directe instructie, preteaching, reteaching)

8 LEERJAAR 3 en 4 Basisarrangement Niveau Begrijpt zinnen en bijzinnen met de voegwoorden, zoals, want, omdat, als, waardoor Legt vier plaatjes met oorzaak- gevolg- middel- doel in de juiste volgorde en beredeneert dit 3.3 Neemt deel aan een eenvoudig gesprek met meerdere mensen 6.1 Weet wat er bedoeld wordt met het woord voorbeeld (Geeft zelf een voorbeeld als daarom gevraagd wordt) - Zoekt de betekenis van onbekende woorden op of vraagt ze na Coaching door een volwassene naar zelfredzaamheid in alle leef millieus. Positieve bekrachtiging Concrete, procesgerichte feedback (gericht op inzicht en op weg naar zelfstandigheid) aanspreken op verantwoordelijkheden Mentor als centraal aanspreekpunt. (bijvoorbeeld stappenplan) verlengde instructie (helpen bij de juiste oplossingsstrategie, extra ophalen van voorkennis, uitvragen van zojuist gegeven instructie, directe instructie, preteaching, reteaching) Niveau 9 Gebruikt het bezittelijke voornaamwoord onze, jullie en hun - Gebruikt de ontkenning nergens - Gebruikt zinnen met een toekomende tijd (hij zal gaan fietsen) - Gebruikt de woorden zo meteen, na, ervoor met de juiste werkwoordstijd Vindt de weg na een aanwijzing van een ander waarbij tijd en plaats worden gecombineerd (de eerste weg links) Vertelt een duidelijk verhaal over een onderwerp buiten het hier en nu, zoals bij een spreekbeurt

9 LEERJAAR 3 en 4 Intensief arrangement Basisarrangement + extra aanbod Niveau Luistert en reageert op het juiste moment in een één- op- ééngesprek 1.5 Spreekt goed verstaanbaar voor onbekenden Koppelt de begrippen vroeg- laat, kort- lang, weinig- veel aan verschillende situaties (wat is veel suiker in de thee en wat is veel suiker in de cake) Niveau Luistert en reageert tijdens een kringgesprek op het juiste moment 1.3 Past de verkleinwoordregel toe op alle woorden (- je, - kje, - pje, - tje, - etje) Begrijpt de woorden dichtbij, veraf, dichterbij, verder af - Gebruikt de woorden links en rechts 2.1 Begrijpt zinnen en bijzinnen met de voegwoorden als, zodat, waarmee, wanneer, en dan, waarna, toen, nadat, voordat Geeft informatie aan een onbekende, met ondersteuning van een volwassene, waarbij de te geven informatie heel duidelijk is 3.4 Gebruikt woorden om beleefdheid uit te drukken (bijvoorbeeld dank u, sorry, mag ik iets vragen) 6.3 Verzint woorden die bij een voorwerp passen (bijvoorbeeld bij een auto hoort een band, een stuur, een radio) (bijvoorbeeld pictogram) Totale communicatie Instructie vanuit ervaring en herhaling Iemand die hem/haar vaardigheden voordoet (model leren) Ondersteunende lesmaterialen Van korte naar verlengde instructie (van allen bespreking opdracht, naar herhaling van basisinstructie, helpen bij keuze juiste oplossingsstrategie) Intensief contact nodig voor leerrendement Praktisch, handelend leren

10 Leerjaar 5 en 6 integratiefase Standaarden VSO Leeftijd à Gevorderd 25% Voldoende 75% Minimum 90% LEERJAAR 5 en 6 Standaard (minimum beheersings- niveau aan het einde van dit jaar) Streefniveau en Aanbod Aantal belangrijke doelen uit deze fase Methodes en materialen Welke materialen, leerstof, middelen zet ik in? Aanpak/methodiek (hoe) Hoe geef ik instructie en begeleiding? Leertijd Hoeveel lestijd staat voor dit vak op het rooster? Evaluatie Hoe, waarmee. Resultaat.

11 LEERJAAR 5 en 6 Verdiept arrangementbasisarrangement + extra Niveau 11 Gebruikt oorzaak- gevolgrelaties (bijvoorbeeld dat komt doordat, dus) - Gebruikt zinnen met een bepaling van tijd (morgen kom ik langs) 1.3 Gebruikt onregelmatige vormen van vergelijking (vergrotende en overtreffende trap. Goed, beter, best) Vindt de weg na uitleg van een ander waarbij meerdere plaatsbepalingen en tijdsbepalingen worden genoemd (eerst naar links, dan naar rechts) Verzint hoe een gegeven situatie kan aflopen 3.2 Uit in een gesprek met meerdere personen zijn eigen mening of wensen en maakt de motivatie voor die mening of wensen kenbaar, bijvoorbeeld bij een gezamenlijke besluitvorming 3.4 Geeft (geen) toestemming - Reageert op een verontschuldiging - Durft bij samenwerking met medeleerlingen kritiek te geven op andermans werkwijze - Is in staat om bij gekregen kritiek aan te geven of hij het er wel of niet mee eens is. 6.2 Kiest in een woordenboek of een andere hulpbron de juiste betekenis van een woord wanneer de hulpbron op de juiste pagina opengeslagen is en gebruikt het woord op de juiste manier 6.3 Geeft een synoniem van een woord Coaching door een volwassene naar zelfredzaamheid in alle leef millieus. Positieve bekrachtiging Concrete, procesgerichte feedback (gericht op inzicht en op weg naar zelfstandigheid) aanspreken op verantwoordelijkheden Mentor als centraal aanspreekpunt. (bijvoorbeeld stappenplan) verlengde instructie (helpen bij de juiste oplossingsstrategie, extra ophalen van voorkennis, uitvragen van zojuist gegeven instructie, directe instructie, preteaching, reteaching)

12 LEERJAAR 5 en 6 Basisarrangement Niveau Gebruikt onregelmatige vormen van vergelijking (vergrotende en overtreffende trap, bijv. meer, meest) Generaliseert en sluit uit en beredeneert dit (een paard en een koe zijn boerderijdieren, een hond is geen boerderijdier maar een huisdier) 3.3 Neemt deel aan een formeel gesprek met één gesprekspartner (Mentor, stagebegeleider) - Hanteert de juiste aanspreekvorm voor bekende en onbekende gesprekspartners, bijv. jij/u Coaching door een volwassene naar zelfredzaamheid in alle leef millieus. Positieve bekrachtiging Concrete, procesgerichte feedback (gericht op inzicht en op weg naar zelfstandigheid) aanspreken op verantwoordelijkheden Mentor als centraal aanspreekpunt. (bijvoorbeeld stappenplan) verlengde instructie (helpen bij de juiste oplossingsstrategie, extra ophalen van voorkennis, uitvragen van zojuist gegeven instructie, directe instructie, preteaching, reteaching) Niveau 10 Gebruikt zinnen met een meewerkend voorwerp (Ik geef de beker aan jou) - Gebruikt de voegwoorden zoals, want, omdat, als, waardoor, voordat, nadat - Gebruikt bijzinnen - Gebruikt middel- doelrelaties met het woord om (Ik ga naar de winkel om een broek te kopen) Legt de weg uit in een beperkte, bekende omgeving (bijvoorbeeld de school) met behulp van een aanwijzing waarbij tijd en plaats worden gecombineerd (de eerste deur links) Motiveert een antwoord Voert een 1:1 gesprek over een onderwerp, met gangbare communicatie regels, zoals niet in de rede vallen en reageren op vragen 3.4

13 LEERJAAR 5 en 6 Intensief arrangement Basisarrangement + extra aanbod Niveau 7 Legt drie plaatjes met oorzaak- middel- doel in de juiste volgorde en beredeneert dit 3.4 Neemt een boodschap aan en brengt deze duidelijk over in een rustige situatie, zoals na een les. - Stelt zich voor aan een onbekende na aansporing van de leerkracht 6.1 Merkt het als de woordkeuze van de leerkracht niet klopt (Reageert als de leerkracht een boek als schrift benoemt) - Begrijpt synoniemen (kop, mok) - Begrijpt hononiemen (kop, kop) 3.2 Vertelt op een correcte manier over wat zijn wensen zijn of weigert een bepaalde situatie bijvoorbeeld om zich niet meer boos, of teleurgesteld te voelen (bijvoorbeeld pictogram) Totale communicatie Instructie vanuit ervaring en herhaling Iemand die hem/haar vaardigheden voordoet (model leren) Ondersteunende lesmaterialen Van korte naar verlengde instructie (van allen bespreking opdracht, naar herhaling van basisinstructie, helpen bij keuze juiste oplossingsstrategie) Intensief contact nodig voor leerrendement Praktisch, handelend leren Niveau Schat tijdens een vrije situatie (bijvoorbeeld op de gang of op het schoolplein) in wat een juist moment van het beginnen van een gesprek is en luistert en reageert op het juiste moment - Gebruikt het persoonlijke voornaamwoord wij, jullie en zij - Gebruikt de woorden eerst dan, straks, daarna, eerste, laatste, volgende met de juiste werkwoordstijd 1.5 Spreekt met het juiste volume 2.1 Begrijpt zinnen en bijzinnen met de voegwoorden, zoals, want, omdat, als, waardoor

14

15 Leerjaar 7 en 8 integratiefase - uitstroom Standaarden VSO Leeftijd à Gevorderd 25% Voldoende 75% Minimum 90% LEERJAAR 7 en 8 Standaard (minimum beheersings- niveau aan het einde van dit jaar) Streefniveau en Aanbod Aantal belangrijke doelen uit deze fase Methodes en materialen Welke materialen, leerstof, middelen zet ik in? Aanpak/methodiek (hoe) Hoe geef ik instructie en begeleiding? Leertijd Hoeveel lestijd staat voor dit vak op het rooster? Evaluatie Hoe, waarmee. Resultaat.

16 LEERJAAR 7 en 8 Verdiept arrangementbasisarrangement + extra Niveau 12 Communiceert met grammaticale zinnen in vrije communicatieve situaties 1.3 Maakt zelden of nooit fouten in woordvorming Legt de weg uit in een bekende omgeving met behulp van plaatsbepalingen en tijdsbepalingen (eerst naar links, dan naar rechts) 2.1 Begrijpt tijdsaanduidingen met de woorden, totdat, sinds, zodra, zolang Maakt een samenvatting van de inhoud - Lost een probleem op met behulp van taal (Bijvoorbeeld: Een reden geven voor gedrag of situatie) Neemt actief deel aan een gesprek met een onbekende volwassene in een formele situatie waarbij informatie gevraagd en gegeven wordt, zoals informatie vragen bij een gemeentehuis of huisarts 3.3 Neemt een besluit op basis van een eigen mening (Kan meestemmen in besluitvormende vergaderingen) 6.2 Komt achter de betekenis van een onbekend woord en gebruikt het nieuwe woord vervolgens op de juiste manier 6.3 Zorgt er door omschrijvingen van woorden voor dat hij begrepen wordt Coaching door een volwassene naar zelfredzaamheid in alle leef millieus. Positieve bekrachtiging Concrete, procesgerichte feedback (gericht op inzicht en op weg naar zelfstandigheid) aanspreken op verantwoordelijkheden Mentor als centraal aanspreekpunt. (bijvoorbeeld stappenplan) verlengde instructie (helpen bij de juiste oplossingsstrategie, extra ophalen van voorkennis, uitvragen van zojuist gegeven instructie, directe instructie, preteaching, reteaching)

17 LEERJAAR 7 en 8 Basisarrangement Niveau 10 Legt de weg uit in een beperkte, bekende omgeving (bijvoorbeeld de school) met behulp van een aanwijzing waarbij tijd en plaats worden gecombineerd (de eerste deur links) 3.4 Geeft kritiek en compliment op product of uiterlijk (Ik vind je broek heel mooi, maar de kleuren van het shirt een beetje fel) - Accepteert op een rustige manier feedback van medeleerlingen en past gedrag eventueel aan - Past sociale vaardigheden, zoals aangeleerd, toe in situaties buiten de groep (Transfer dagelijks leven weet zich te gedragen) 6.1 Vraagt hulp om achter de betekenis van een woord te komen 6.3 Legt uit wat een woord betekent met behulp van de context, nadat de leerkracht nadrukkelijk heeft verwezen naar de context waarin het woord voorkomt Coaching door een volwassene naar zelfredzaamheid in alle leef millieus. Positieve bekrachtiging Concrete, procesgerichte feedback (gericht op inzicht en op weg naar zelfstandigheid) aanspreken op verantwoordelijkheden Mentor als centraal aanspreekpunt. (bijvoorbeeld stappenplan) verlengde instructie (helpen bij de juiste oplossingsstrategie, extra ophalen van voorkennis, uitvragen van zojuist gegeven instructie, directe instructie, preteaching, reteaching) Niveau 11 Gebruikt oorzaak- gevolgrelaties (bijvoorbeeld dat komt doordat, dus) - Gebruikt zinnen met een bepaling van tijd (morgen kom ik langs) 2.1 Begrijpt oorzaak- gevolgrelaties Motiveert een antwoord Neemt actief deel aan een gesprek met meerdere personen waarbij er bijv. een gezamenlijk

18 LEERJAAR 7 en 8 Intensief arrangement Basisarrangement + extra aanbod Niveau 8 Gebruikt de voorzetsels in combinatie met rechts en links (rechtsachter, enzovoort) om aan te geven waar een bepaald voorwerp is - Begrijpt de woorden even ver, dichtst bij, verst weg 1.5 Spreekt met het juiste volume Geeft en vraagt informatie aan een onbekende, met ondersteuning van een volwassene 3.4 Accepteert feedback van de groepsleiding en past gedrag eventueel aan 6.1 Weet wat er bedoeld wordt met het woord voorbeeld (Geeft zelf een voorbeeld als daarom gevraagd wordt) - Zoekt de betekenis van onbekende woorden op of vraagt ze na 3.2 Uit in een gesprek met een onbekende of ongelijkwaardige gesprekspartner op een correcte 3.3 Neemt deel aan een formeel gesprek met één gesprekspartner (Mentor, stagebegeleider) - Hanteert de juiste aanspreekvorm voor bekende en onbekende gesprekspartners, bijv. jij/u (bijvoorbeeld pictogram) Totale communicatie Instructie vanuit ervaring en herhaling Iemand die hem/haar vaardigheden voordoet (model leren) Ondersteunende lesmaterialen Van korte naar verlengde instructie (van allen bespreking opdracht, naar herhaling van basisinstructie, helpen bij keuze juiste oplossingsstrategie) Intensief contact nodig voor leerrendement Praktisch, handelend leren Niveau 9 Gebruikt de woorden zo meteen, na, ervoor met de juiste werkwoordstijd Generaliseert en sluit uit en beredeneert dit (een paard en een koe zijn boerderijdieren, een hond is geen boerderijdier maar een huisdier) Vertelt een duidelijk verhaal over een onderwerp buiten het hier en nu, zoals bij een spreekbeurt manier gevoelens of wensen

19