Instelling. Onderwerp. Datum

Transcriptie

1 Instelling Nieuwsbrief Rijksdienst voor Sociale zekerheid Directie Internationale Betrekkingen Onderwerp Interimakkoorden en Europese Overeenkomst inzake Sociale Zekerheid: achterhaald? Nee! Nog van nut voor wat Turkije betreft Datum Oktober 2014 Copyright and disclaimer De inhoud van dit document kan onderworpen zijn aan rechten van intellectuele eigendom van bepaalde betrokkenen, Er wordt u geen recht verleend op deze rechten. M&D Seminars geeft u via dit document informatie, maar verstrekt geen advies. M&D Seminars garandeert niet dat de informatie in dit document foutloos is. U gebruikt de inhoud van dit document op eigen risico. M&D Seminars, noch een van haar directieleden, aandeelhouders of bedienden zijn aansprakelijk voor bijzondere, indirecte, bijkomstige, afgeleide of bestraffende schade, noch voor enig ander nadeel van welke aard ook bij het gebruik van dit document en van de inhoud van dit document. M&D Seminars 2014 M&D SEMINARS Eikelstraat De Pinte T F info@mdseminars.be

2 Interimakkoorden en Europese Overeenkomst inzake Sociale Zekerheid : achterhaald? Nee! Nog van nut voor wat Turkije betreft. Het juridische arsenaal dat we ter beschikking hebben om te bepalen welke wetgeving van toepassing is, beperkt zich niet tot de Verordeningen (EG) nr. 883/2004 en 987/2009, maar wordt ook gevormd door bi-multilateriale instrumenten die toegepast worden in situaties die de Europese context overstijgen. De "Interimakkoorden" 1 en de Europese Overeenkomst inzake Sociale Zekerheid zijn u, als man/vrouw van de praktijk, wellicht niet onbekend. Maar herinnert u zich nog situaties waarbij deze overeenkomsten toegepast moesten worden? België en Turkije mogen dan al in 1966 een bilaterale overeenkomst inzake sociale zekerheid hebben afgesloten, ze hebben ook de Europese Overeenkomst inzake Sociale Zekerheid geratificeerd in 1986 en 1976, dit is een tijdje na de Interimakkoorden in 1957 en Het doel van deze nota is dus om de draagwijdte van deze "oude" instrumenten in situaties van vandaag in herinnering te brengen en zo ook hun interactie, met name wanneer bepaald moet worden welke wetgeving van toepassing is in situaties die Turkije betreffen. 1. Principes en regels van deze multilaterale instrumenten De Interimakkoorden Deze vormen een eerste stap naar de multilaterale akkoorden van de Raad van Europa voor de coördinatie van de sociale zekerheid. Bij de aanvang werden ze slechts als voorlopige instrumenten ontworpen, in afwachting dat een algemene overeenkomst afgesloten zou worden op basis van een geheel van bilaterale akkoorden. Met de Europese Overeenkomst inzake Sociale Zekerheid werd deze lacune 20 jaar later opgevuld. Hoewel deze Overeenkomst in voege is getreden, gelden de Interimakkoorden ook nog en met name in bepaalde situaties met Turkije. Deze Interimakkoorden hebben een dubbele functie. 1 "Het Europese interimakkoord inzake socialezekerheidsregelingen voor ouderdom, invaliditeit en nagelaten betrekkingen" en "het Europese interimakkoord inzake de sociale zekerheid, met uitsluiting van de regelingen voor ouderdom, invaliditeit en overlevenden". Terug te vinden op

3 Enerzijds betreffen ze de gelijke behandeling tussen de onderdanen van de partijen die de akkoorden afgesloten hebben. Anderzijds breiden ze bi- en multilaterale overeenkomsten uit tot deze onderdanen. In Bijlage II van de Interimakkoorden worden de bilaterale en multilaterale Overeenkomsten opgesomd die van toepassing blijven. Daartoe hoort de bilaterale Overeenkomst inzake Sociale Zekerheid, die in 1966 tussen België en Turkije ondertekend werd. De personele werkingssfeer van de Overeenkomst tussen België en Turkije, beperkt tot de onderdanen van één van de betrokken staten, werd dus uitgebreid tot de onderdanen van de andere 19 staten die de Interimakkoorden geratificeerd hebben: Duitsland, Cyprus, Denemarken, Spanje, Estland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Ijsland, Italië, Letland, Litouwen, Groot-Hertogdom Luxemburg, Noorwegen, Nederland, Portugal, de Republiek Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk en Zweden 2. De bilaterale Overeenkomst linkt het basisprincipe van de onderwerping aan het socialezekerheidsstelsel van de plaats van tewerkstelling (Lex loci laboris), maar ze voorziet een uitzondering in het geval van detachering. In het geval van gelijktijdige tewerkstelling op het respectieve grondgebied van twee staten wordt echter niet uitdrukkelijk een toepasselijk sociaalzekerheidsstelsel naar voren geschoven. Voor wat betreft de uitoefening van activiteiten op het eigen grondgebied zal de wetgeving van elk van de staten van toepassing zijn. Zoals bij alle bilaterale Overeenkomsten inzake sociale zekerheid die door België afgesloten zijn (met uitzondering van deze die met Macedonië afgesloten werd), wordt het principe van de eenheid van toepasselijke (socialezekerheids)wetgeving er niet in bevestigd. De Europese Overeenkomst inzake sociale zekerheid Zoals de benaming aangeeft, werden de Interimakkoorden ontworpen als gedeeltelijke en voorlopige instrumenten. Daarom besloten de lidstaten van de Raad van Europa in 1959 om een multilaterale Overeenkomst uit te werken om hun nationale wetgeving op het vlak van de sociale zekerheid op elkaar af te stemmen. De Europese Overeenkomst inzake Sociale Zekerheid is op 1 maart 1977 in werking getreden 3 en betekent ongetwijfeld een vooruitgang waarbij de 4 grote fundamentele principes op het vlak van de internationale coördinatie inzake sociale zekerheid tot uiting komen : het bepalen van de toepasselijke wetgeving, het optellen van de verzekeringsperiodes, de export van de prestaties en de gelijke behandeling met de onderdanen van het betrokken land. De Overeenkomst is geïnspireerd op de Verordening (EEG) nr. 3/57 betreffende de sociale zekerheid van de migrerende werknemers en beïnvloed door de werkzaamheden die moesten leiden tot de inwerkingtreding van de Verordening (EEG) nr. 1408/71. Ze benadrukt het principe van de eenheid van de wetgeving en de basisregel van de plaats van tewerkstelling "Lex loci laboris". Ze bepaalt ook welk stelsel van toepassing is bij detachering en bij tewerkstelling op het grondgebied van meerdere staten. 2 Situatie op 13 mei De integrale tekst vindt u op : 2

4 In Bijlage III van de Overeenkomst worden de bilaterale en multilaterale Overeenkomsten opgesomd die van toepassing blijven, waaronder de bilaterale socialezekerheidsovereenkomst die tussen België en Turkije afgesloten werd voor wat betreft de Belgische en Turkse onderdanen. De volgende staten hebben de Overeenkomst geratificeerd: Oostenrijk, België, Spanje, Italië, het Groot-Hertogdom Luxemburg, Nederland, Portugal en Turkije 4 2. Concrete gevallen Geval nr. 1: Detachering Een werknemer met de Duitse nationaliteit die in België woont, wordt daar gewoonlijk tewerkgesteld voor rekening van een Belgische werkgever. Hij is aan het Belgische stelsel onderworpen. Hij wordt voor een tijdelijke opdracht voor 5 maanden naar Turkije gestuurd. Het toepassingsgebied van de bilaterale Overeenkomst inzake sociale zekerheid, afgesloten tussen België en Turkije, wordt uitgebreid tot de onderdanen van de staten die de Interimakkoorden ondertekend hebben, waaronder Duitsland. Het Belgische socialezekerheidsstelsel blijft van toepassing gedurende de detachering op Turks grondgebied, dit op basis van artikel 4, paragraaf 2a) van de bilaterale Overeenkomst. Op het vlak van de procedure zal de RSZ, na controle van de basisvoorwaarden en op basis van de bilaterale Overeenkomst, het formulier "B.T./T.B.101" afleveren om de situatie van detachering van de betrokken werknemer in Turkije te attesteren 5. Geval nr. 2: Detachering Een werknemer met de Nederlandse nationaliteit die in België woont, wordt daar gewoonlijk tewerkgesteld voor rekening van een Belgische werkgever. Hij is aan het Belgische stelsel onderworpen. Hij wordt voor een tijdelijke opdracht voor 5 maanden naar Turkije gestuurd. De werknemer is onderdaan van een staat die, net zoals België en Turkije - dit zijn de landen op wiens grondgebied de werkzaamheden plaatsvinden - de Europese Overeenkomst inzake sociale zekerheid ondertekend heeft, met name Nederland. Artikel 15.1.a.i. van de Europese Overeenkomst inzake sociale zekerheid voorziet de situatie van detachering zodat het Belgische stelsel tijdens de opdracht op Turks grondgebied behouden blijft. Op het vlak van de procedure zal de RSZ, na controle van de basisvoorwaarden en op basis van de bilaterale Overeenkomst, het formulier "CE 1" afleveren om de situatie van detachering van de betrokken werknemer in Turkije te attesteren 6. 4 Situatie op 13 mei

5 Geval nr. 3 : Gelijktijdige tewerkstelling Een werknemer met de Belgische nationaliteit die gewoonlijk in België woont, wordt daar tewerkgesteld voor rekening van een Belgische werkgever, en dit exclusief op Belgisch grondgebied. Hij valt onder het Belgische socialezekerheidsstelsel. Zijn werkgever wijzigt echter zijn tewerkstellingsmodaliteiten. Hij zal 50% van zijn activiteiten in België blijven uitoefenen en zal voor 50% van de werkzaamheden in Turkije tewerkgesteld worden. Omdat het over een Belgische onderdaan gaat die in België en Turkijke tewerkgesteld wordt, zal de bilaterale Overeenkomst inzake sociale zekerheid tussen België en Turkije van toepassing zijn. We herinneren eraan dat hierin geen regel opgenomen is waarbij één (enkel) stelsel als van toepassing aangeduid wordt in het geval van gelijktijdige tewerkstelling. In de Europese Overeenkomst inzake sociale zekerheid die door deze twee staten geratificeerd werd, wordt echter uitdrukkelijk één (enkel) sociaalzekerheidsstelsel naar voren geschoven in het geval van gelijktijdige tewerkstelling 7. In het belang van de betrokken partijen, gaat het er dus om om de voorkeur te geven aan het instrument waarbij één (enkel) toepasselijk sociaalzekerheidsstelsel naar voren wordt geschoven. Krachtens de Europese Overeenkomst, zal het Belgische socialezekerheidsstelsel toegepast moeten worden voor alle werkzaamheden die gedeeltelijk in België (land van woonst) en Turkije uitgeoefend worden door een Belgische werknemer (onderdaan van een land dat de Overeenkomst ondertekend heeft). Omdat het formulier "CE 1", opgesteld op basis van de Europese Overeenkomst, niet artikel 15.1.c.i vermeldt waarbij situaties van gelijktijdige tewerkstelling geregeld worden, zal de RSZ een brief opstellen waarbij het toepasselijke stelsel geattesteerd wordt. Geval nr. 4 : Gelijktijdige tewerkstelling Een werknemer met de Franse nationaliteit die gewoonlijk in België woont, wordt daar tewerkgesteld voor rekening van een Belgische werkgever, en dit exclusief op het Belgische grondgebied. Hij valt onder het Belgische socialezekerheidsstelsel. Zijn werkgever wijzigt echter zijn tewerkstellingsmodaliteiten. Hij zal 50% van zijn werkzaamheden in België blijven uitoefenen en zal voor 50% van zijn activiteiten in Turkije tewerkgesteld worden. Frankrijk is één van de staten die de Interimovereenkomsten geratificeerd hebben waarbij het toepassingsgebied van de bilaterale Overeenkomst tussen België en Turkije tot hun onderdanen uitgebreid wordt. Frankrijk heeft niet de Europese Overeenkomst inzake Sociale Zekerheid geratificeerd. In het geval van gelijktijdige tewerkstelling op het respectieve grondgebied van twee staten wordt in de bilaterale Overeenkomst niet uitdrukkelijk één (enkel) bevoegd sociaalzekerheidsstelsel naar voren geschoven. 7 Krachtens artikel c.i. van de Europese Overeenkomst 4

6 De Belgische en Turkse socialezekerheidswetten zullen repectievelijk van toepassing zijn voor wat betreft de activiteiten die op hun grondgebied uitgeoefend worden (gesplitste onderwerping). De RSZ zal geen attest afleveren. Samenvatting Nationaliteit Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Cyprus, Denemarken, Estland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Ijsland, Letland, Litouwen, Noorwegen, Zweden Tsjechië Detachering België => Turkije Belgisch stelsel Verzoek BT/TB101 8 via Gotot Gelijktijdige tewerkstelling België en Turkije gesplitste onderwerping in twee staten Geen attest 9 Oostenrijk, Spanje, Italië, Luxemburg, Nederland, Portugal Belgisch stelsel Verzoek CE1 10 via Gotot Belgisch stelsel, indien woonachtig in België 11 Brief RSZ met verwijzing naar art c.i. 12 België, Turkije Belgisch stelsel Verzoek BT/TB via Gotot Belgisch stelsel, indien woonachtig in België 14 Brief RSZ met verwijzing naar art c.i Op basis van de uitbreiding van het toepassingsgebied van de bilaterale Overeenkomst tussen België en Turkije door Bijlage II van de Interimakkoorden 9 Op basis van de bilaterale Overeenkomst tussen België en Turkije via Bijlage II van de Interimakkoorden 10 Op basis van de Europese overeenkomst inzake Sociale Zekerheid voor de staten die, buiten België en Turkije, de overeenkomst geratificeerd hebben 11 Het land van woonst is bevoegd als een deel van de werkzaamheden er uitgeoefend wordt of als er meerdere werkgevers gevestigd zijn op het grondgebied van de verschillende staten die de overeenkomst ondertekend hebben (art. 15.c.i. van de Europese Overeenkomst inzake Sociale Zekerheid). In de andere gevallen is het toepasselijke stelsel dat van de staat die de Overeenkomst ondertekend heeft en waar de werkgever gevestigd is (art. 15c.ii van de Europese Overeenkomst inzake Sociale Zekerheid). 12 Het formulier "CE1" kan niet afgeleverd worden want hierbij is geen gelijktijdige tewerkstelling voorzien. 13 Op basis van de bilaterale Overeenkomst tussen België en Turkije. 14 Zie voetnoot nr De Europese Overeenkomst wordt verkozen boven de bilaterale Overeenkomst tussen België en Turkije voor de Belgische en Turkse onderdanen en dit omdat zo voor het principe van de eenheid van karakter van de wetgeving gekozen wordt. 5

7 3. Besluit Rekening houdend met het toepassingsgebied zowel van de Interimakkoorden als van de Europese Overeenkomst inzake Sociale Zekerheid, blijft vandaag de draagwijdte ervan beperkt tot de werkzaamheden die op het Turkse grondgebied worden uitgeoefend. Daarbij zijn natuurlijk de Europese coördinatieregels van toepassing op de situaties inzake de andere nationaliteiten en/of het grondgebied van de staten die die normen ondertekend hebben. RSZ, Directie Internationale Betrekkingen - oktober