Paragraaf 2: Het Romeinse Rijk - TL 1. Floris Sieffers. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur Floris Sieffers Laatst gewijzigd 01 October 2015 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Vooraf Leerdoelen Eindproduct-Beoordeling Werkwijze Aan de slag Stap1 Stap2 Stap3 Extra: LvoorL Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Vooraf Leerdoelen In de 8e eeuw v. Chr. ontstond het dorpje Rome. Het zou gedurende de volgende eeuwen uitgroeien tot de grote en machtige hoofdstad van het Romeinse Rijk. In deze opdracht lees je het mythische verhaal van Romulus en Remus over het ontstaan van Rome. En bestudeer je de bouwkunst van de Romeinen. Aan het eind van deze les: ken je mythische verhaal over het ontstaan van Rome. weet je dat er in West-Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten gebouwen uit de Romeinse tijd voorkomen. weet je dat de Romeinen geïnspireerd zijn door de Grieken. Eindproduct-Beoordeling Pagina 2

4 Eindproduct Als eindproduct van deze opdracht maak je op een kaart van Europa een (foto)collage met Romeinse gebouwen. Beoordeling Je krijgt een goede beoordeling voor de opdracht als: er minimaal 10 Romeinse gebouwen in de fotocollage verwerkt zijn. de fotocollage origineel is. de fotocollage met zorg gemaakt is. de fotocollage op tijd klaar is. Werkwijze Image not found or type unknown Groepsgrootte Deze opdracht doe je alleen. Benodigdheden Een computer/tablet met internet. A3-papier, potlood, schaar en lijm. Tijd Voor deze opdracht heb je 2 lesuren nodig. Pagina 3

5 Aan de slag Stap1 Mythe Uit een klein dorp genaamd Rome, ontstond het machtige Romeinse rijk dat het hele Middellandse Zeegebied, een groot deel van West-Europa en het Midden-Oosten bestreek. De Romeinen waren in de eerste plaats niet zo origineel of beter dan andere volkeren. Wel waren ze harde vechters en meesters in het overnemen en perfectioneren van waardevolle dingen uit andere culturen. Het aangaan van voordelige bondgenootschappen leverde de Romeinen veel macht en nieuwe gebieden op. De Romeinen waren bewonderaars van de Griekse beschaving. Dat is te zien aan de Romeinse bouwstijl. Overwonnen volkeren kregen een eenvoudige keuze: de dood of meedoen. Dit laatste kwam vaak beide partijen ten goede. De Romeinen konden zo met minimale middelen een groot grondgebied beheersen. Bestudeer het verhaal over het ontstaan van het Romeinse Rijk. De mythe In de mythische Romeinse vertellingen zijn de tweelingbroers Romulus en Remus, zonen van Mars en Ilia, de stichters van Rome in ongeveer 750 v. Chr. Beide broers zouden in een mandje in de rivier de Tiber zijn beland en zijn gevonden door een wolvin. De wolvin zoogde de jongetjes en hield ze in leven. Later groeiden de broers op in een pleeggezin. Uiteindelijk kregen de stichters van Rome ruzie over de vraag wie het meest recht had om koning te zijn. Romulus vermoordde zijn broer en werd alleenheerser over de stad die zijn naam zou dragen. Het Romeinse Rijk Stel: je wilt het verhaal van Romulus en Remus thuis en de Het Romeinse Rijk vertellen. Maak een spiekbriefje met daarop de zes belangrijkste woorden uit het verhaal. Pagina 4

6 Aan de hand van het spiekbriefje moet je het hele verhaal kunnen vertellen. Vergelijk jouw spiekbriefje met het spiekbriefje van een klasgenoot. Hebben jullie dezelfde woorden opgeschreven? Bespreek de verschillen. Groei van het Romeinse imperium Van een kleine nederzetting groeide Rome uit tot een machtig rijk. In de eerste periode breidde het grondgebied van Rome zich uit over Italië en de rest van Zuid-Europa. Onder Julius Caesar groeide het Romeinse Rijk uit tot een wereldrijk. Grote delen van Europa, het Midden-Oosten en Noord-Afrika kwamen onder Romeins bestuur. De Romeinen zorgden voor een goed wegennet. Langs de routes door het Romeinse Rijk stonden grenspalen. Belangrijk voor het rijk, want zo waren ook de meest afgelegen delen goed bereikbaar en gemakkelijker te besturen. Toen de Romeinen West-Europa veroverden hebben ze een stedelijke cultuur met zich mee genomen. Rome was, met waarschijnlijk wel 1 miljoen mensen, de grootste stad, maar ook in andere delen van het Romeinse Rijk vormden steden en dorpen de bouwstenen van het Romeinse Rijk. Nog steeds was het grootste deel van de bevolking boer en woonde op het platteland, maar ambacht en handel waren belangrijke bestaansmiddelen. Er was spraken van een Landbouw-stedelijke samenleving. Afbeelding: het ontstaan van de stad Rome Pagina 5

7 Afbeelding 2: Heel Italië behoorde tot het Romeinse Rijk Afbeelding 3: Pagina 6

8 Pagina 7

9 Pagina 8

10 Pagina 9

11 Groei Romeinse imperium Bestudeer uit de Kennisbank Geschiedenis de eerste drie pagina's het onderdeel over de groei van het Romeinse Rijk: Groei Romeinse imperium Beantwoord de volgende zeven vragen. 1. Rome is ontstaan uit een aantal nederzettingen die er al eeuwen waren. In welke periode is dat gebeurd? A. Rond 6000 v. Chr. B. Rond 1000 v. Chr. C. Rond 600 v. Chr. 2. Vul in. Tegen viel een groot deel van het huidige Italië voor het eerst onder de heerschappij van Rome. A. 600 v. Chr. B. 264 v. Chr. C. 44 v. Chr. 3. Met welke grootmacht aan de andere kant van de Middellandse Zee vocht Rome de Punische oorlogen uit? A. Egypte B. Sparta C. Carthago 4. Waardoor kwamen de Griekse steden onder Romeins bestuur te staan? A. Doordat de Grieken de hulp van de Romeinen in riepen tegen de Macedonische overheersing. B. Doordat de Romeinen aan het langste eind trokken in de oorlog tegen Carthago. 5. Waar of niet waar? Onder het bewind van Julius Caesar werd het huidige Frankrijk aan het Romeinse Rijk toegevoegd. A. Waar B. Niet waar 6. Waar of niet waar? De Pax Romana is een periode van twee eeuwen waarin de Romeinen hun grootste overwinningen haalden. 1. Waar 2. Niet waar 7. Hoe heette de Romeinse keizer die zorgde voor verovering van Engeland en Wales? 1. keizer Claudius 2. keizer Nero 3. keizer Traianus Pagina 10

12 Stap2 Bloei en ondergang van het Romeinse Rijk Bouwkunst Pagina 11

13 De Romeinse bouwkunst is veel geroemd. Nog steeds zijn er in West-Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten Romeinse bouwwerken te bewonderen. Wat de Romeinen bouwden was zo goed dat we er nog steeds gebruik van maken. Toen het Romeinse Rijk groeide, ontstond er behoefte aan grote gebouwen waarin veel mensen tegelijk aanwezig konden zijn. Tegelijktijd moesten gebouwen laten zien hoe knap en hoe machtig de Romeinen waren. De Romeinse architecten wisten dit te bereiken o.a. door het toepassen van technische kennis die ze van de Grieken hadden. De Romeinen gebruikten de volgende bouwelementen: 1. beton dat in houten vormen kon worden gegoten; 2. baksteen; 3. boogconstructies met wigvormige stenen. Met deze 'ingrediënten' bouwden de Romeinen verschillende gebouwen met enorme ruimten. Pagina 12

14 Voorbeelden van gebouwen die kenmerkend zijn voor de Romeinse architectuur: Amfitheater Een amfitheater is een rond open gebouw dat werd gebruikte voor gladiatorengevechten en gevechten met wilde dieren. Het bekendste amfitheater is wel het Colosseum in Rome. Thermen De thermen waren publieke badhuizen. Romeinen gingen vrijwel iedere dag naar de thermen voor eeen bad, maar ook om er te sporten en om mensen te ontmoeten. De Romeinen ontwikkelden voor de huizen en badhuizen heteluchtverwarmingsinstallaties: vuren in de kelder verhitten water en de zo ontstane hete lucht werd door het (bad)huis gevoerd. Aquaduct Een aquaduct is een brug voor een waterloop. De Romeinse aquaducten voorzagen de grote steden van drinkwater. Pagina 13

15 Triomfboog Triomfbogen werden opgericht ter herdenking van een triomftocht. Na een strijd kwam het leger terug naar de stad door de triomfboog. Tempel De Romeinse tempel had een religieuze functie, maar werd ook gebruikt voor politieke en culturele doeleinden. Villa De Romeinse villa is een woningtype uit het Romeinse Rijk. Het is een woonhuis voor een rijke stedeling dat buiten de stad lag. Hij woonde hier met zijn gezin en de slaven van zijn huishouding. De belangrijkste ruimte was het Atrium, de ontvangsthal: het openbare gedeelte van het huis. Bij huis was een prachtige tuin met schilderingen op de muren, fonteinen met prachtige mozaieken en overal beelden. Vragen Bekijk het videofragment met de maquette van het oude Rome op de site Beantwoord nu de volgende vragen: 1. Welk volk heeft veel invloed gehad op de Romeinse bouwkunst? A. Grieken B. Egyptenaren 2. Welk gebouw zie je op de bovenste afbeelding? A. Badhuis (thermen) B. Amfitheater 3. Welk gebouw zie je op de middelste afbeelding? A. Amfitheater B. Aquaduct 4. Welk gebouw zie je op de onderste afbeelding? A. Basiliek B. Amfitheater Pagina 14

16 Bloei en ondergang De Romeinen hadden hun opkomst, bloei en ondergang tussen de jaren 753 voor Christus tot 476 na Christus. Het Romeinse Rijk zou in de geschiedenis het grootste rijk in Europa worden. Hieronder zie je de uitbreiding van hun rijk in de loop der eeuwen:? Dit kaartje laat de uitbreiding van het Romeinse Rijk zien in de loop der eeuwen. Vele volkeren behoorden tot hun rijk, zoals: Pagina 15 Galliërs Helveten Grieken Joden Egyptenaren Noord-Afrikanen

17 Rome was voor haar welvaart en dagelijkse behoeften voor een groot deel afhankelijk van de opbrengsten van het platteland. De meeste inwoners van het Romeinse Rijk woonden op het platteland en bewerkten het land. Over het land verspreid lagen de nederzettingen van de boeren. De boeren woonden in dorpjes, op kleine boerenhoeven, of (vooral in Italië) bij prachtige villa's. De rijken brachten voor hun zakelijke of politieke verplichtingen veel tijd door in de stad. Rond 150 na Chr. stond Rome op het toppunt van haar macht. In het Romeinse Rijk heerste vrede en welvaart. Maar er waren veranderingen op komst. Aan de noordelijke grenzen kwam steeds meer dreiging van 'barbaarse' stammen, en het kostte het Romeinse leger dan ook steeds meer moeite om deze volken buiten de grenzen te houden. Deze indringers - grotendeels Germanen - wilden het Romeinse Rijk in om te plunderen, of om er zich te vestigen en te delen in deze geweldige Romeinse beschaving. Ook kreeg het Romeinse Rijk in het midden van de 3de eeuw te kampen met hevige burgeroorlogen tussen generaals die om de troon vochten. In het oosten werd het Romeinse Rijk ook door de Perzen aangevallen. Dit alles was het begin van het verval van het Romeinse Rijk. Een verval dat uiteindelijk het zo roemruchte Romeinse Rijk verdeelde in het West-Romeinse Rijk en het Oost-Romeinse Rijk. Stap3 Eindproduct Je gaat op een kaart van Europa een (foto)collage met Romeinse gebouwen maken. Download de kaart met daarop Europa, Noord-Afrika en het Midden-Oosten. Ga op internet op zoek naar minimaal tien Romeinse gebouwen in Europa. Verzamel informatie en afbeeldingen over deze gebouwen. Maak met de informatie en afbeeldingen een fotocollage. Klaar? Onder de knop Eindproduct-Beoordeling vind je de beoordelingscriteria. Pagina 16

18 Voldoet jouw (foto)collage aan deze criteria? Laat de (foto)collage dan beoordelen door je docent. Extra: LvoorL Leerlingen voor leerlingen Op de website vind je verschillende video's die door leerlingen voor leerlingen zijn gemaakt. Hieronder staat een video die goed past bij dit thema. Bekijk de video. Kun je de video goed volgen? Bespreek de inhoud van de video met een klasgenoot. De mythe Let op: Als je de video wilt stoppen, druk dan eerst op de stopknop en klik dan de popup weg. Pagina 17

19 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur Floris Sieffers Laatst gewijzigd 01 October 2015 om 14:51 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO theoretische leerweg, 1; VMBO theoretische leerweg, 2; Leerinhoud en doelen Geschiedenis; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Pagina 18