Beroepscompetentieprofiel Metselaar

Transcriptie

1 Beroepscompetentieprofiel Metselaar Ontwikkeld door: Fundeon Vastgesteld: datum Sociale partners: Bouwend Nederland, AVM, FNV Bouw en CNV Vakmensen Metselaar 1

2 Inhoudsopgave 1. Typering beroep Loopbaanperspectief Trends en innovaties Algemene informatie Overzicht van het beroepscompetentieprofiel Beschrijving van de kerntaken en werkprocessen Uitwerking van de kerntaken en werkprocessen Proces-competentie-matrix Kerntaak Detaillering proces-competentie-matrix Kerntaak Proces-competentie-matrix Kerntaak Detaillering proces-competentie-matrix Kerntaak Proces-competentie-matrix Kerntaak Detaillering proces-competentie-matrix Kerntaak Legitimering beroepscompetentieprofiel metselaar Metselaar 2

3 1. Typering beroep De metselaar verricht zijn werkzaamheden bij bedrijven in de sector bouw. Meestal is hij werkzaam in een metselbedrijf maar hij kan ook werkzaam zijn bij een aannemersbedrijf B&U. Opdrachtgevers zijn aannemers, particulieren, woningbouwcorporaties en bedrijven. De metselaar werkt voornamelijk in het segment woningbouw: nieuwbouw, renovatie/onderhoud en restauratie. Daarnaast werkt hij in de utiliteitsbouw: nieuwbouw, onderhoud/renovatie en restauratie. De metselaar is voornamelijk in de realisatie van werk bezig. Hij werkt veel samen met andere metselaars en hierdoor komt het voor dat hij zijn collega s aanstuurt en leiding geeft. De metselaar is breed actief, naast nieuw metselwerk doet hij werkzaamheden rondom het metselwerk zoals steigerwerk, isoleren, voegwerk, reparatiewerk en restauratiewerk en het assisteren bij, tegelwerk, betonwerk en stucwerk. De metselaar werkt op de bouwlocatie. Hij werkt zowel binnen als buiten. De invloed van het weer mag geen effect hebben op de kwaliteit en nauwkeurigheid van zijn werk en productie. Het metselwerk wordt volgens instructie, tekeningen en afspraken gemaakt. De metselaar voert de meest voorkomende metselwerkzaamheden uit en hij brengt onderdelen in het metselwerk aan. Het gaat om standaard werkmethoden die routinematig worden uitgevoerd en waarbij vooruit denken belangrijk is. De complexiteit wordt bepaald door de materialen en de constructieve en esthetische eisen die gesteld worden. De complexiteit wordt mede bepaald door de omstandigheden zoals een wisselende werkomgeving, het weer, werken op hoogte en op steigers en de diverse voorzieningen die aangebracht dienen te worden. Hij moet beschikken over beroepsmatige kennis en vaardigheden gericht op het uitoefenen van zijn beroep. De metselaar is gemotiveerd, communiceert actief, handelt kwaliteitsbewust en werkt zorgvuldig. Voor een optimale taakuitvoering heeft de metselaars een professionele beroepshouding. Hij heeft ruimtelijk inzicht, kan zelfstandig maar ook in teamverband werken. Tijdens de werkzaamheden let hij altijd op de veiligheid voor zichzelf en de anderen met wie hij samenwerkt. Hij is bekend met de regelgeving op het gebied van veiligheid, arbo en milieu en handelt daar ook naar. Hij is zich bewust van welke risico s het niet naleven van deze regelgeving met zich mee brengt. De metselaar werkt op bouwplaatsen daarom is het vereist dat hij beschikt over het certificaat Basisveiligheid VCA. De metselaar kan werken in nieuwbouw, onderhoud en renovatie, en/of restauratie. Afhankelijk daarvan voert hij specifieke (extra) taken uit. Wanneer de metselaar in de nieuwbouw werkt, gaat het naast metseltechnieken, om alle voorzieningen tussen binnen- en buitenblad, zoals waterkeringen, lateien, geveldragers, isolatie, spouwhaken. Daarnaast werkt de metselaar in de nieuwbouw zo nodig de voeg af. In de nieuwbouw werkt de metselaar op een bouwterrein. Wanneer de metselaar in onderhoud en renovatie werkt, werkt hij in bestaande (bewoonde) gebouwen. Specifieke taken zijn daarbij (na)isoleren, gevelmuur afwerken, waterkerende voorzieningen achteraf aanbrengen, dilataties achteraf aanbrengen, renovatieankers aanbrengen, elementen vervangen en scheurherstel. Wanneer de metselaar in de restauratie werkt, werkt hij in bestaande (soms bewoonde) Metselaar 3

4 gebouwen. Hij heeft te maken met steeds strengere eisen aan het vakmanschap rond restauratie (zie URL 4003). Hij werkt volgens per project strikt vastgestelde werkwijzen, met historische materialen, technieken en constructies en moet zich bewust zijn van de ethiek rond restauratie. Om te kunnen werken bij een erkend restauratiebedrijf (ERM) moet hij aantoonbaar blijven voldoen aan scholings- en ervaringseisen. Metselaar 4

5 2. Loopbaanperspectief De metselaar kan op basis van ervaring en sociaal-communicatieve kwaliteiten uitgroeien tot het aanspreekpunt van de ploeg. Hij kan ook doorgroeien naar vakgerelateerde functies. Een volgende stap kan zijn dat hij zijn eigen bedrijf begint, met of zonder personeel. Metselaar 5

6 3. Trends en innovaties Hieronder worden enkele, voor het in dit beroepscompetentieprofiel beschreven beroep relevante ontwikkelingen beschreven. Het gaat hierbij om ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de beroepspraktijkvorming, ontwikkelingen in wetgeving en overheidsregulering en ontwikkelingen in de beroepsuitoefening zelf (b.v. technologische veranderingen of marktontwikkelingen in de sector). Arbeidsmarkt De nieuwbouwproductie in de B&U-sector is vanaf 2008 vanwege de economische crisis sterk afgenomen. De verwachting is dat in 2014 het (voorlopig) dieptepunt van de productieafname bereikt is, krimp t.o.v ca. 40%. Vanaf 2015 verwacht men herstel van de nieuwbouwproductie in de B&U sector, verwacht groeipercentage jaarlijks ca. 4%. De crisis vanaf 2008 heeft een negatieve invloed op de werkgelegenheid in de bouw en dus ook in metselbranche. Door de crisis verliezen veel werknemers hun baan, waarvan een deel er voor kiest om als zzp er in de bouw werkzaam te blijven. Het aantal zzp ers loopt hierdoor op. Daarnaast is de vergrijzing een belangrijke ontwikkeling die als gevolg heeft dat ervaren vakmensen de arbeidsmarkt verlaten. Hierdoor zal de vraag naar kwalitatief goed personeel alleen maar toenemen. Verwacht wordt dat op den duur ook de bestaande bouw moet gaan voldoen aan EPC-normering, hierdoor zal het renovatiewerk toenemen. Wetgeving en regelgeving Ketensamenwerking is een begrip dat in de bouw langzamerhand vaste voet aan de grond krijgt. Partijen in de bouw zijn zich meer bewust van de voordelen die met ketensamenwerking behaald kunnen worden. Hierdoor zullen bouwopdrachten vaker in andere (horizontale) samenwerkingsvormen dan de traditionele samenwerkingsvormen (top down) worden uitgevoerd. Eén van doelen van ketensamenwerking is het ontzorgen van de klant. De metselbedrijven zien deze ontwikkeling dan ook in belang toenemen. De metselaars dienen zich te blijven houden aan de strengere eisen vanuit de opdrachtgevers als het gaat om duurzaamheid. De wetten en regels hieromtrent zullen steeds strenger worden. In het Energie akkoord van juli 2013 is zelfs overeengekomen dat Nederland de komende decennia moet overstappen op duurzame energie. In 2020 moet bijvoorbeeld 14% van de energie duurzaam zijn opgewekt. Metselaar 6

7 Ontwikkelingen in de beroepsuitoefening Technologie: Mede vanwege de duurzaamheidseisen die worden gesteld, zullen in de toekomst materialen en hulpmiddelen ontstaan die vooral als doel hebben om het werkproces duurzamer te maken. Voor de metselaar betekent dit dat hij continu op de hoogte moet blijven van deze ontwikkelingen, omdat veel van deze innovaties invloed hebben op de manier waarop het werk wordt uitgevoerd. Ontwikkelingen zijn ondermeer luchtdicht bouwen, bestaande bouw isoleren en gevels na-isoleren. In de nabije toekomst zal door de aannemer aangetoond moeten worden dat het geleverde eindproduct voldoet aan de gestelde eisen (denk aan het behalen van de EPC norm op alle delen van het gebouw). Daarnaast is het mechanisch opperen in plaats van handmatig een ontwikkeling die veel metselbedrijven als belangrijk zien. De logistiek op de bouwplaats kan hierdoor efficiënter verlopen en de fysieke belasting van de metselaar wordt hierdoor verminderd. Bedrijfsorganisatorisch: Vanwege de vergrijzing zal de bouw in het algemeen en daarmee ook de metselbranche kampen met een vraag naar kwalitatief goed personeel. Als daarbij ook de lage instroom vanuit de bouwopleidingen in ogenschouw wordt genomen, is het niet verwonderlijk dat de grootste zorg voor de metselbedrijven de komende jaren het tekort aan kwalitatief goed personeel is. Echter, in deze onzekere tijden worden veel werknemers ontslagen en maken metselbedrijven steeds meer gebruik van het toenemende aanbod van zzp ers, door hen in te lenen of werk uit te besteden. De flexibele schil van bedrijven wordt hierdoor groter, maar het komt de kwaliteit van het personeel niet altijd ten goede. Internationaal: Over de toekomstige internationale ontwikkelingen zijn de meningen van metselbedrijven verdeeld. Een deel van de metselbedrijven ervaart de komst van buitenlandse metselaars of metselbedrijven als concurrentie, terwijl een ander deel dit minder ervaart. Daarnaast zijn er ook metselbedrijven die deze ontwikkeling zien afnemen. Metselaar 7

8 4. Algemene informatie Mogelijke functiebenamingen Typerende beroepshouding Rol en verantwoordelijkheden Complexiteit Wettelijke beroepsvereisten Branche vereisten Brondocumenten Nieuwbouwmetselaar Renovatiemetselaar Restauratiemetselaar De metselaar is gemotiveerd, communiceert actief met leidinggevende en derden, handelt kwaliteitsbewust en werkt zorgvuldig. Hij signaleert tijdig afwijkingen. Voor een optimale taakuitvoering heeft de metselaars een professionele beroepshouding. Hij heeft ruimtelijk inzicht, kan zelfstandig maar ook in een teamverband werken. Tijdens de werkzaamheden let hij altijd op de veiligheid voor zichzelf en de anderen met wie hij samenwerkt. Hij communiceert met collega s, leidinggevende en omgeving. De metselaar heeft een producerende rol. Hij is verantwoordelijk voor zijn eigen werk en kan het aanspreekpunt van een ploeg op de bouw zijn. Daar waar de metselaar samenwerkt met andere metselaars komt het voor dat hij zijn collega s aanstuurt en leiding geeft. Afwijkingen op opdracht of instructies signaleert hij en meldt ze aan leidinggevende. De metselaar krijgt de opdracht van zijn direct leidinggevende en voert deze zelfstandig uit. De metselaar voert de meest voorkomende metselwerkzaamheden uit en hij brengt onderdelen in het metselwerk aan. Het gaat om vastgestelde werkmethoden die routinematig worden uitgevoerd en waarbij vooruit denken belangrijk is. De complexiteit wordt bepaald door de materialen en de constructieve en esthetische eisen die gesteld worden. De complexiteit wordt mede bepaald door de omstandigheden zoals een wisselende werkomgeving, het weer, werken op hoogte en op steigers en de diverse voorzieningen die aangebracht dienen te worden. Hij moet beschikken over beroepsmatige kennis en vaardigheden gericht op het uitoefenen van zijn beroep. De metselaar in de restauratie moet daarnaast ook beschikken over specialistische kennis en vaardigheden gericht op het restauratiewerk. nee ja, basisveiligheid VCA Beroepscompetentieprofiel Metselaar allround, Bouwradius LOB, d.d Beroepscompetentieprofiel Metselaar restauratie, Bouwradius LOB, d.d Rapportage de metselaar Heden en toekomst USP Marketing Consultancy bv, juni 2013-b13fndbcp1. Metselaar 8

9 5. Overzicht van het beroepscompetentieprofiel In deze matrix wordt het overzicht gegeven van de kerntaken en werkprocessen behorend bij dit beroepscompetentieprofiel. Metselaar Kerntaak Werkproces 1 Voert metselwerkzaamheden uit 1.1 Richt werkplek in voor metselen 1.2 Verricht eenvoudige stelwerkzaamheden 1.3 Maakt metselwerk 1.4 Herstelt en repareert metselwerk 1.5 Brengt bouwkundige voorzieningen aan 1.6 Brengt voegwerk aan 1.7 Dekt metselwerk af 1.8 Ruimt werkplek op 2 Voert lijmwerkzaamheden uit 2.1 Richt werkplek in voor lijmen (kalkzandsteen) 2.2 Verricht eenvoudige stelwerkzaamheden 2.3 Brengt bouwkundige voorzieningen aan 2.4 Maakt handmatig lijmwerk 2.5 Ruimt werkplek op 3 Organiseert dagelijkse werkzaamheden van de collega s 3.1 Verdeelt werkzaamheden en begeleidt collega s 3.2 Bewaakt kwaliteit en controleert op naleving voorschriften 3.3 Overlegt en stemt af met derden 3.4 Bewaakt voortgang 3.5 Rapporteert aan leidinggevende Metselaar 9

10 6. Beschrijving van de kerntaken en werkprocessen Kerntaak 1 Voert metselwerkzaamheden uit Werkprocessen bij kerntaak 1 Beschrijving kerntaak: De metselaar treft aan de hand van de opdracht en/of werktekening voorbereidende maatregelen om metselwerk te maken. Hij bestudeert de plaatselijke situatie en bepaalt eventueel in overleg met collega s de aanpak van de werkzaamheden. Hij brengt samen met collega's voorzieningen aan die nodig zijn om veilig te kunnen metselen. Hij bouwt indien nodig een eenvoudige steiger op. Hij oppert de materialen, al dan niet machinaal, en zorgt indien nodig voor een schone ondergrond. Hij controleert gereedschappen, materiaal en materieel op aantal, soort, kwaliteit en de geldende voorschriften. De metselaar brengt voorzieningen aan voor het uitvoeren van eenvoudig stelwerk. Hij stelt profielen en kozijnen en hij schoort deze. Hij controleert stelwerk. Hij brengt de verdeling van de lagen vanuit het peil aan op de profielen en hij controleert de koppenmaat van het metselwerk. De metselaar brengt eenvoudige hulpconstructies in de vorm van tijdelijke ondersteuningen bij metselwerk aan. Hij stelt de eenvoudige hulpconstructies. Hij controleert hulpconstructies. Hij maakt de metselmortel en maakt zo nodig stenen op maat. Hij brengt de specie en de stenen aan in het voorgeschreven verband en draagt zorg voor goede aansluitingen. Hij werkt zo nodig de voeg af. Hij krabt de lint- en stootvoegen uit en borstelt en/of reinigt deze. De metselaar haalt slecht metselwerk weg. Hij bekijkt eventuele verankeringen ter plaatse en maakt een keuze om deze te behouden of te vervangen. Daarna bouwt hij het metselwerk weer op met de juiste stenen en specie. Als het metselwerk klaar is, krabt hij de voegen uit en maakt het omringende metselwerk schoon. Hij controleert het metselwerk en dekt het indien nodig af. De metselaar in de restauratie voert het meer specialistische restauratiewerk uit. De metselaar bepaalt hoe de bouwkundige voorzieningen moeten worden geplaatst. Hij brengt in het werk de bouwkundige voorzieningen aan die nodig zijn om het metselwerk te 1.1 Richt werkplek in voor metselen 1.2 Verricht eenvoudige stelwerkzaamheden 1.3 Maakt metselwerk 1.4 Herstelt en repareert metselwerk 1.5 Brengt bouwkundige voorzieningen aan 1.6 Brengt voegwerk aan 1.7 Dekt metselwerk af 1.8 Ruimt werkplek op Metselaar 10

11 realiseren, zoals waterwerend materiaal, constructieve elementen en esthetische elementen. Hij brengt isolatiemateriaal volgens de geldende voorschriften in de spouw aan. De metselaar nat zo nodig het metselwerk voor. Hij maakt machinaal of handmatig voegmortel aan en hij brengt eenvoudig voegwerk aan. De metselaar zorgt na het metselen voor bescherming van vers metselwerk tegen weersinvloeden zoals neerslag, om drijven en latere uitbloeiing en uitloging te voorkomen en/ of tegen beschadiging. Hij dekt het metselwerk dan af met een kunststof afdekprofiel of bij onvoorzien naderende vorst met isolerende matten. Hij treft voorzieningen aan om vervuiling van metselwerk te voorkomen. Hij voorkomt opspattend vuil en afdruipend regenwater. De metselaar ruimt materieel, overtollig materiaal en afval op, zowel aan het einde van elke werkdag als na afloop van de metselwerkzaamheden. Hij controleert zijn werkzaamheden bij het demonteren van hulpconstructies op beschadigingen en maakt materialen en materieel transportgereed. Hij scheidt daarbij het afval. Hij onderhoudt de gereedschappen en bergt ze op. Metselaar 11

12 Kerntaak 2 Voert handmatig lijmwerkzaamheden uit (kalkzandsteen) Werkprocessen bij kerntaak 2 Beschrijving kerntaak: De metselaar treft aan de hand van de opdracht en/of (werk)tekening voorbereidende maatregelen om lijmwerk te maken. Hij bestudeert de plaatselijke situatie en bepaalt eventueel in overleg met collega s de aanpak van de werkzaamheden. De metselaar brengt samen met collega s voorzieningen aan die nodig zijn om veilig te kunnen lijmen. Hij bouwt indien nodig een eenvoudige steiger op. Hij oppert de materialen. Hij controleert gereedschappen, materiaal en materieel op aantal, soort, kwaliteit en de geldende voorschriften. De metselaar stelt profielen, kozijnen en zet de benodigde maten voor het lijmwerk uit. De metselaar legt materialen voor bouwkundige voorzieningen klaar, zoals ankers, lateien, dorpels, waterkeringen, kunststofprofielen en andere bouwkundige voorzieningen. Hij brengt deze voorzieningen in het werk aan. De metselaar brengt hulpconstructies in de vorm van tijdelijke ondersteuningen bij lijmwerk aan. Hij stelt de hulpconstructie. Hij maakt de lijmmortel aan en maakt stenen op maat. Hij brengt lijmwerk van handzame blokken handmatig aan. Hij brengt daar waar nodig sparingen aan in het lijmwerk. Hij steekt overtollige lijmresten van het lijmwerk af. Hij controleert het lijmwerk en werkt zo nodig beschadigingen en/ of naden af. Hij schoort de verse lijmwerk constructies stabiel en dekt zo nodig het verse lijmwerk af. De metselaar ruimt materieel, overtollig materiaal en afval op, zowel aan het eind van elke werkdag als na afloop van lijmwerkzaamheden. Hij controleert bij het demonteren van de hulpconstructies, het gemaakte werk op beschadigingen en maakt materialen en materieel transportgereed. Hij scheidt daarbij het afval volgens de voorschriften. Hij onderhoudt gereedschappen en materieel en bergt ze op. 2.1 Richt werkplek in voor lijmen 2.2 Verricht eenvoudige stelwerkzaamheden 2.3 Brengt bouwkundige voorzieningen aan 2.4 Maakt handmatig lijmwerk 2.5 Ruimt werkplek op Metselaar 12

13 Kerntaak 3 Organiseert dagelijkse werkzaamheden van de collega s Werkprocessen bij kerntaak 3 Beschrijving kerntaak: De metselaar geeft leiding en verdeelt de dagelijkse werkzaamheden in de ploeg. Hij bespreekt met collega s de werkvolgorde, kwaliteit, veiligheid, milieu, werkmethodiek en planning. Hij overlegt met zijn opdrachtgever/ leidinggevende over materieel en materiaal en regelt deze in onderling overleg. Hij past de werkzaamheden aan bij onvoorziene omstandigheden. Hij begeleidt minder ervaren collega's vaktechnisch. De metselaar controleert of er gewerkt wordt volgens de voorschriften. Hij controleert of de voorzieningen en middelen die gebruikt worden voldoen aan de wettelijke eisen en ziet er op toe dat deze worden gebruikt volgens de voorschriften. De metselaar bewaakt dat de constructies volgens opdracht worden gemaakt. Hij spreekt collega s aan op onveilig gedrag of handelen. Hij onderneemt actie bij gebreken en als keuren/keurmerken ontbreken. De metselaar luistert naar en reageert op wensen van de klant/opdrachtgever. Hij overlegt binnen de gestelde kaders met derden en met klant/opdrachtgever over de werkzaamheden en stemt deze met hen af. Hij maakt afspraken met de opdrachtgever en de andere uitvoerende partijen over de werkzaamheden. Hij komt met werkbare oplossingen voor vragen en problemen en licht deze toe. De metselaar bewaakt de dagelijkse voortgang van de werkzaamheden. Hij ziet er op toe dat het werk volgens de planning wordt uitgevoerd, of de collega's zich aan hun taak houden en of materiaal en materieel goed wordt ingezet. Hij constateert afwijkingen en stuurt daarin bij. Daarbij bedenkt hij de consequenties van wijzigingen in de uitvoering en afwijking van de planning. De metselaar rapporteert aan zijn leidinggevende over de voortgang van het werk. Hij rapporteert door wie er hoeveel uren is gewerkt, wat er aan materialen is verwerkt en welk materieel hoeveel uren is ingezet. Hij rapporteert incidenten, klachten, ongevallen en bijna-ongevallen. 3.1 Verdeelt werkzaamheden en begeleidt collega s 3.2 Bewaakt kwaliteit en controleert op naleving voorschriften 3.3 Overlegt en stemt af met derden 3.4 Bewaakt voortgang 3.5 Rapporteert aan leidinggevende Metselaar 13

14 7. Uitwerking van de kerntaken en werkprocessen 7.1 Proces-competentie-matrix Kerntaak 1 Kerntaak 1 Voert metselwerkzaamheden uit Competenties A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Beslissen en activiteiten initiëren Aansturen Begeleiden Aandacht en begrip tonen Samenwerken en overleggen Ethisch en integer handelen Relaties bouwen en netwerken Overtuigen en beïnvloeden Presenteren Formuleren en rapporteren Vakdeskundigheid Materialen en middelen inzetten Analyseren Onderzoeken Creëren en innoveren Leren Plannen en organiseren Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten Werkprocessen 1.1 Richt werkplek in voor x x x x metselen 1.2 Verricht eenvoudige x x x stelwerkzaamheden 1.3 Maakt metselwerk x x x x 1.4 Herstelt en repareert x x x x metselwerk 1.5 Brengt bouwkundige x x x x voorzieningen aan 1.6 Brengt voegwerk aan x x x x 1.7 Dekt metselwerk af x x x 1.8 Ruimt werkplek op x x x Kwaliteit leveren Instructies en procedures opvolgen Omgaan met verandering en aanpassen Met druk en tegenslag omgaan Gedrevenheid en ambitie tonen Ondernemend en commercieel handelen Bedrijfsmatig handelen Metselaar 14

15 7.1.1 Detaillering proces-competentie-matrix Kerntaak 1 Kerntaak 1 Voert metselwerkzaamheden uit 1.1 werkproces Richt werkplek in voor metselen Omschrijving: De metselaar treft aan de hand van de opdracht en/of werktekening voorbereidende maatregelen om metselwerk te maken. Hij bestudeert de plaatselijke situatie en bepaalt eventueel in overleg met collega s de aanpak van de werkzaamheden. Hij brengt samen met collega's voorzieningen aan die nodig zijn om veilig te kunnen metselen. Hij bouwt indien nodig een eenvoudige steiger op. Hij oppert de materialen, al dan niet machinaal, en zorgt indien nodig voor een schone ondergrond. Hij controleert gereedschappen, materiaal en materieel op aantal, soort, kwaliteit en de geldende voorschriften. Gewenst resultaat: De werkplek is ingericht. Er kan veilig en onbelemmerd worden gewerkt. Samenwerken en - Afstemmen overleggen Vakdeskundigheid - Gevoel voor ruimte en richting tonen - Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden. Materialen en - Materialen en middelen doelmatig gebruiken middelen inzetten - Goed zorgdragen voor materialen en middelen. Instructies en - Instructies opvolgen procedures opvolgen - Werken conform veiligheidsvoorschriften - Werken overeenkomstig de wettelijke richtlijnen Kerntaak 1 Voert metselwerkzaamheden uit 1.2 werkproces Verricht eenvoudige stelwerkzaamheden Omschrijving: De metselaar brengt voorzieningen aan voor het uitvoeren van eenvoudig stelwerk. Hij stelt profielen en kozijnen en hij schoort deze. Hij controleert stelwerk. Hij brengt de verdeling van de lagen vanuit het peil aan op de profielen en hij controleert de koppenmaat van het metselwerk. Gewenst resultaat: Het stelwerk is volgens de richtlijnen van het bedrijf uitgevoerd. Vakdeskundigheid - Vakspecifieke mentale vermogens aanwenden - Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden.. Materialen en - Materialen en middelen doelmatig gebruiken middelen inzetten - Goed zorgdragen voor materialen en middelen. Metselaar 15

16 Instructies en procedures opvolgen - Instructies opvolgen - Werken conform veiligheidsvoorschriften. Kerntaak 1 Voert metselwerkzaamheden uit 1.3 werkproces Maakt metselwerk Omschrijving: De metselaar brengt eenvoudige hulpconstructies in de vorm van tijdelijke ondersteuningen bij metselwerk aan. Hij stelt de eenvoudige hulpconstructies. Hij controleert hulpconstructies. Hij maakt de metselmortel en maakt zo nodig stenen op maat. Hij brengt de specie en de stenen aan in het voorgeschreven verband en draagt zorg voor goede aansluitingen. Hij werkt zo nodig de voeg af. Hij krabt de lint- en stootvoegen uit en borstelt en/of reinigt deze. Gewenst Het metselwerk voldoet aan de maatvoering en aan de gestelde technische en esthetische eisen van de leidinggevende resultaat: en/of van de opdrachtgever. Vakdeskundigheid - Vakspecifieke mentale vermogens aanwenden - Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden.. Materialen en - Materialen en middelen doeltreffend gebruiken middelen inzetten - Materialen en middelen doelmatig gebruiken - Goed zorgdragen voor materialen en middelen. Kwaliteit leveren - Kwaliteitsniveaus halen - Productieniveaus halen - Systematisch werken Instructies en procedures opvolgen - Instructies opvolgen - Werken conform veiligheidsvoorschriften. Kerntaak 1 Voert metselwerkzaamheden uit 1.4 werkproces Herstelt en repareert metselwerk Omschrijving: De metselaar haalt slecht metselwerk weg. Hij bekijkt eventuele verankeringen ter plaatse en maakt een keuze om deze te behouden of te vervangen. Daarna bouwt hij het metselwerk weer op met de juiste stenen en specie. Als het metselwerk klaar is, krabt hij de voegen uit en maakt het omringende metselwerk schoon. Hij controleert het metselwerk en dekt het indien nodig af. De metselaar in de restauratie voert het meer specialistische restauratiewerk uit. Gewenst resultaat: De metselaar heeft het metselwerk tot het gezonde metselwerk weggehaald. Daarna heeft hij het metselwerk zorgvuldig hersteld en vormt het een geheel met het overige metselwerk. Vakdeskundigheid - Vakspecifieke mentale vermogens aanwenden - Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden.. Metselaar 16

17 Materialen en middelen inzetten Kwaliteit leveren Instructies en procedures opvolgen - Materialen en middelen doeltreffend gebruiken - Materialen en middelen doelmatig gebruiken - Goed zorgdragen voor materialen en middelen. - Kwaliteitsniveaus halen - Productieniveaus halen - Systematisch werken - Instructies opvolgen - Werken conform veiligheidsvoorschriften. Kerntaak 1 Voert metselwerkzaamheden uit 1.5 werkproces Brengt bouwkundige voorzieningen aan Omschrijving: De metselaar bepaalt hoe de bouwkundige voorzieningen moeten worden geplaatst. Hij brengt in het werk de bouwkundige voorzieningen aan die nodig zijn om het metselwerk te realiseren, zoals waterwerend materiaal, constructieve elementen en esthetische elementen. Hij brengt isolatiemateriaal volgens de geldende voorschriften in de spouw aan. Gewenst resultaat: De benodigde bouwkundige voorzieningen zijn aangebracht volgens de voorgeschreven detaillering en de geldende eisen en (veiligheids)voorschriften. Vakdeskundigheid - Vakspecifieke mentale vermogens aanwenden - Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden. Materialen en - Materialen en middelen doeltreffend gebruiken middelen inzetten - Materialen en middelen doelmatig gebruiken Kwaliteit leveren - Kwaliteitsniveaus halen - Systematisch werken Instructies en - Werken conform voorgeschreven procedures procedures opvolgen - Werken conform veiligheidsvoorschriften. Kerntaak 1 Voert metselwerkzaamheden uit 1.6 werkproces Brengt voegwerk aan Omschrijving: De metselaar nat zonodig het metselwerk voor. Hij maakt machinaal of handmatig voegmortel aan en hij brengt eenvoudig voegwerk aan. Gewenst resultaat: Het voegwerk is conform voorschriften uitgevoerd en voldoet aan de wensen van de opdrachtgever. Metselaar 17

18 Vakdeskundigheid Materialen en middelen inzetten Kwaliteit leveren Instructies en procedures opvolgen - Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden - Materialen en middelen doeltreffend gebruiken - Materialen en middelen doelmatig gebruiken - Kwaliteitsniveaus halen - Productieniveaus halen - Instructies opvolgen - Werken conform voorgeschreven procedures - Werken conform veiligheidsvoorschriften. Kerntaak 1 Voert metselwerkzaamheden uit 1.7 werkproces Dekt metselwerk af Omschrijving: De metselaar zorgt na het metselen zo nodig voor bescherming van vers metselwerk tegen weersinvloeden zoals neerslag, om drijven en latere uitbloeiing en uitloging te voorkomen en/ of tegen beschadiging. Hij dekt het metselwerk dan af met een kunststof afdekprofiel of bij onvoorzien naderende vorst met isolerende matten. Hij treft voorzieningen aan om vervuiling van metselwerk te voorkomen. Hij voorkomt opspattend vuil en afdruipend regenwater. Gewenst resultaat: Het metselwerk en de opgeslagen materialen zijn geventileerd afgedekt. De weersomstandigheden mogen geen ongunstige invloed hebben op het metselwerk. Vakdeskundigheid - Vakspecifieke mentale vermogens aanwenden - Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden. Materialen en - Materialen en middelen doeltreffend gebruiken middelen inzetten Instructies en - Werken conform voorgeschreven procedures procedures opvolgen - Werken conform veiligheidsvoorschriften. Kerntaak 1 Voert metselwerkzaamheden uit 1.8 werkproces Ruimt werkplek op Omschrijving: De metselaar ruimt materieel, overtollig materiaal en afval op, zowel aan het einde van elke werkdag als na afloop van de metselwerkzaamheden. Hij controleert zijn werkzaamheden bij het demonteren van hulpconstructies op beschadigingen en maakt materialen en materieel transportgereed. Hij scheidt daarbij het afval. Hij onderhoudt de gereedschappen en Metselaar 18

19 Gewenst resultaat: Competentie Vakdeskundigheid Materialen en middelen inzetten Instructies en procedures opvolgen bergt ze op. De werkplek is opgeruimd. Er kan veilig met overige werkzaamheden worden gestart, of er kan worden opgeleverd. Component(en) - Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden. - Goed zorgdragen voor materialen en middelen - Instructies opvolgen - Werken conform voorgeschreven procedures - Werken conform veiligheidsvoorschriften. Metselaar 19

20 7.2 Proces-competentie-matrix Kerntaak 2 Kerntaak 2 Voert lijmwerkzaamheden uit (kalkzandsteen) Competenties A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Werkprocessen Beslissen en activiteiten initiëren Aansturen Begeleiden Aandacht en begrip tonen Samenwerken en overleggen Ethisch en integer handelen Relaties bouwen en netwerken Overtuigen en beïnvloeden Presenteren Formuleren en rapporteren Vakdeskundigheid Materialen en middelen inzetten Analyseren Onderzoeken Creëren en innoveren Leren Plannen en organiseren Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten Kwaliteit leveren Instructies en procedures opvolgen Omgaan met verandering en aanpassen Met druk en tegenslag omgaan Gedrevenheid en ambitie tonen Ondernemend en commercieel handelen Bedrijfsmatig handelen 2.1 Richt werkplek in voor lijmen x x x 2.2 Verricht eenvoudige stelwerkzaamheden x x x 2.3 Brengt bouwkundige werkzaamheden aan x x x 2.4 Maakt handmatig lijmwerk x x x x 2.5 Ruimt werkplek op x x x Metselaar 20

21 7.2.1 Detaillering proces-competentie-matrix Kerntaak 2 Kerntaak 2 Voert handmatig lijmwerkzaamheden uit (kalkzandsteen) 2.1 werkproces Richt werkplek in voor lijmen Omschrijving: De metselaar treft aan de hand van de opdracht en/of (werk)tekening voorbereidende maatregelen om lijmwerk te maken. Hij bestudeert de plaatselijke situatie en bepaalt eventueel in overleg met collega s de aanpak van de werkzaamheden. De metselaar brengt samen met collega s voorzieningen aan die nodig zijn om veilig te kunnen lijmen. Hij bouwt indien nodig een eenvoudige steiger op. Hij oppert de materialen. Hij controleert gereedschappen, materiaal en materieel op aantal, soort, kwaliteit en de geldende voorschriften. Gewenst resultaat: De werkplek is ingericht. Er kan veilig en onbelemmerd worden gewerkt. Vakdeskundigheid - Gevoel voor ruimte en richting tonen - Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden. Materialen en -Materialen en middelen doeltreffend gebruiken middelen inzetten - Materialen en middelen doelmatig gebruiken Instructies en procedures opvolgen - Goed zorgdragen voor materialen en middelen. - Instructies opvolgen - Werken conform voorgeschreven procedures - Werken conform veiligheidsvoorschriften. Kerntaak 2 Voert handmatig lijmwerkzaamheden uit (kalkzandsteen) 2.2 werkproces Verricht eenvoudige stelwerkzaamheden Omschrijving: De metselaar stelt profielen, kozijnen en zet de benodigde maten voor het lijmwerk uit. Gewenst resultaat: Alle maatvoering- en stelwerkzaamheden zijn uitgevoerd. Vakdeskundigheid - Gevoel voor ruimte en richting tonen - Vakspecifieke mentale vermogens aanwenden Materialen en - Materialen en middelen doeltreffend gebruiken middelen inzetten Instructies en - Werken conform voorgeschreven procedures procedures opvolgen - Werken conform veiligheidsvoorschriften. Metselaar 21

22 Kerntaak 2 Voert handmatig lijmwerkzaamheden uit (kalkzandsteen) 2.3 werkproces Brengt bouwkundige werkzaamheden aan Omschrijving: De metselaar legt materialen voor bouwkundige voorzieningen klaar, zoals ankers, lateien, dorpels, waterkeringen, kunststofprofielen en andere bouwkundige voorzieningen. Hij brengt deze voorzieningen in het werk aan. Gewenst resultaat: De bouwkundige voorzieningen zijn in de lijmwerk constructies aangebracht. Vakdeskundigheid - Gevoel voor ruimte en richting tonen - Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden Materialen en - Materialen en middelen doeltreffend gebruiken middelen inzetten Instructies en - Werken conform voorgeschreven procedures procedures opvolgen - Werken conform veiligheidsvoorschriften Kerntaak 2 Voert handmatig lijmwerkzaamheden uit (kalkzandsteen) 2.4 werkproces Maakt handmatig lijmwerk Omschrijving: De metselaar brengt hulpconstructies in de vorm van tijdelijke ondersteuningen bij lijmwerk aan. Hij stelt de hulpconstructie. Hij maakt de lijmmortel aan en maakt stenen op maat. Hij brengt lijmwerk van handzame blokken handmatig aan. Hij brengt daar waar nodig sparingen aan in het lijmwerk. Hij steekt overtollige lijmresten van het lijmwerk af. Hij controleert het lijmwerk en werkt zo nodig beschadigingen en/ of naden af. Hij schoort de verse lijmwerk constructies stabiel en dekt zo nodig het verse lijmwerk af. Gewenst resultaat: De wand is volgens planning en volgens de opgegeven kwaliteit en maatvoering gelijmd en afgewerkt. Het verse lijmwerk is stabiel geschoord en zo nodig afgedekt. Vakdeskundigheid - vakspecifieke mentale vermogens aanwenden - vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden Materialen en - Materialen en middelen doeltreffend gebruiken middelen inzetten - Materialen en middelen doelmatig gebruiken Kwaliteit leveren - Kwaliteitsniveaus halen - Productieniveaus halen Instructies en - Werken conform voorgeschreven procedures procedures opvolgen - Werken conform veiligheidsvoorschriften Metselaar 22

23 Kerntaak 2 Voert handmatig lijmwerkzaamheden uit (kalkzandsteen) 2.5 werkproces Ruimt werkplek op Omschrijving: De metselaar ruimt materieel, overtollig materiaal en afval op, zowel aan het einde van elke werkdag als na afloop van de metselwerkzaamheden. Hij controleert zijn werkzaamheden bij het demonteren van hulpconstructies op beschadigingen en maakt materialen en materieel transportgereed. Hij scheidt daarbij het afval. Hij onderhoudt de gereedschappen en bergt ze op. Gewenst resultaat: De werkplek is vrij van objecten die een gevaar vormen voor de veiligheid of die enig afbreukrisico vormen voor het lijmwerk. Er kan veilig met overige werkzaamheden worden gestart, of er kan worden opgeleverd. Vakdeskundigheid - Vakspecifieke manuele vaardigheden aanwenden Materialen en - Goed zorgdragen voor materialen en middelen middelen inzetten Instructies en - Werken conform voorgeschreven procedures procedures opvolgen - Werken conform veiligheidsvoorschriften. Metselaar 23

24 7.3 Proces-competentie-matrix Kerntaak 3 Kerntaak 3 Organiseert dagelijkse werkzaamheden van de collega s Competenties A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Werkprocessen Beslissen en activiteiten initiëren Aansturen Begeleiden Aandacht en begrip tonen Samenwerken en overleggen Ethisch en integer handelen Relaties bouwen en netwerken Overtuigen en beïnvloeden Presenteren Formuleren en rapporteren Vakdeskundigheid Materialen en middelen inzetten Analyseren Onderzoeken Creëren en innoveren Leren Plannen en organiseren Op de behoeften en verwachtingen van de klant richten Kwaliteit leveren Instructies en procedures opvolgen Omgaan met verandering en aanpassen Met druk en tegenslag omgaan Gedrevenheid en ambitie tonen Ondernemend en commercieel handelen Bedrijfsmatig handelen 3.1 Verdeelt werkzaamheden en begeleidt collega s x x x 3.2 Bewaakt kwaliteit en x x x controleert op naleving voorschriften 3.3 Overlegt en stemt af met x x derden 3.4 Bewaakt voortgang x x 3.5 Rapporteert aan leidinggevende x x Metselaar 24

25 7.3.1 Detaillering proces-competentie-matrix Kerntaak 3 Kerntaak 3 Organiseert dagelijkse werkzaamheden van de collega s 3.1 werkproces Verdeelt werkzaamheden en begeleidt collega s Omschrijving: De metselaar geeft leiding en verdeelt de dagelijkse werkzaamheden in de ploeg. Hij bespreekt met collega s de werkvolgorde, kwaliteit, veiligheid, milieu, werkmethodiek en planning. Hij overlegt met zijn leidinggevende over materieel en materiaal en regelt deze in onderling overleg. Hij past de werkzaamheden aan bij onvoorziene omstandigheden. Hij begeleidt minder ervaren collega's vaktechnisch. Gewenst resultaat: De collega's weten wat er van hen verwacht wordt. Het werk kan volgens de planning kwalitatief goed, veilig, milieutechnisch verantwoord en efficiënt uitgevoerd worden. Aansturen - Diversiteit benutten. - Instructies en aanwijzingen geven. Begeleiden - Adviseren - Anderen ontwikkelen Materialen en - Materialen en middelen doelmatig gebruiken middelen inzetten Kerntaak 3 Organiseert dagelijkse werkzaamheden van de collega s 3.2 werkproces Bewaakt kwaliteit en controleert op naleving voorschriften Omschrijving: De metselaar controleert of er gewerkt wordt volgens de voorschriften. Hij controleert of de voorzieningen en middelen die gebruikt worden voldoen aan de wettelijke eisen en ziet er op toe dat deze worden gebruikt volgens de voorschriften. De metselaar bewaakt dat de constructies volgens opdracht worden gemaakt. Hij spreekt collega s aan op onveilig gedrag of handelen. Hij onderneemt actie bij gebreken en als keuren/keurmerken ontbreken. Gewenst resultaat: De werkzaamheden worden uitgevoerd conform de opdracht, voorschriften en kwaliteitseisen. Aansturen - Stuurt waar nodig met overtuiging bij. Kwaliteit leveren - Kwaliteits- en productiviteitsniveaus bewaken - Productiviteitsniveaus halen. Instructies en - Werken conform voorgeschreven procedures procedures opvolgen - Werken conform veiligheidsvoorschriften - Werken overeenkomstig wettelijke richtlijnen Metselaar 25

26 Kerntaak 3 Organiseert dagelijkse werkzaamheden van de collega s 3.3 werkproces Overlegt en stemt af met derden Omschrijving: De metselaar luistert naar en reageert op wensen van de klant/opdrachtgever. Hij overlegt binnen de gestelde kaders met derden en met klant/opdrachtgever over de werkzaamheden en stemt deze met hen af. Hij maakt afspraken met de opdrachtgever en de andere uitvoerende partijen over de werkzaamheden. Hij komt met werkbare oplossingen voor vragen en problemen en licht deze toe. Gewenst resultaat: Met alle betrokkenen heeft overleg en afstemming plaatsgevonden. Er zijn duidelijke afspraken gemaakt over de werkzaamheden. Voor vragen of problemen zijn werkbare oplossingen bedacht. Samenwerken en - Afstemmen overleggen - Proactief informeren Op de behoeften en - Expertise delen verwachtingen van - Spant zich in om binnen de gemaakte afspraken zo goed mogelijk aan de wensen van de klant te voldoen. de klant richten Kerntaak 3 Organiseert dagelijkse werkzaamheden van de collega s 3.4 werkproces Bewaakt voortgang Omschrijving: De metselaar bewaakt de dagelijkse voortgang van de werkzaamheden. Hij ziet er op toe dat het werk volgens de planning wordt uitgevoerd, of de collega's zich aan hun taak houden en of materiaal en materieel goed wordt ingezet. Hij constateert afwijkingen en stuurt daarin bij. Daarbij bedenkt hij de consequenties van wijzigingen in de uitvoering en afwijking van de planning. Gewenst resultaat: Afwijkingen in de voortgang van dagelijkse werkzaamheden worden tijdig geconstateerd en bijgestuurd. Beslissen en - Beslissingen nemen. activiteiten initiëren - Op eigen initiatief handelen Plannen en - Voortgang bewaken. organiseren Metselaar 26

27 Kerntaak 3 Organiseert dagelijkse werkzaamheden van de collega s 3.5 werkproces Rapporteert aan leidinggevende Omschrijving: De metselaar rapporteert aan zijn leidinggevende over de voortgang van het werk. Hij rapporteert door wie er hoeveel uren is gewerkt, wat er aan materialen is verwerkt en welk materieel hoeveel uren is ingezet. Hij rapporteert incidenten, klachten, ongevallen en bijna-ongevallen. Gewenst resultaat: Competentie Samenwerken en overleggen Formuleren en rapporteren De leidinggevende is geïnformeerd over de actuele stand van het werk. Incidenten, klachten, ongevallen en bijnaongevallen zijn gemeld. Component(en) - Proactief informeren - Nauwkeurig en volledig rapporteren Metselaar 27

28 8. Legitimering beroepscompetentieprofiel metselaar In 2013 heeft Fundeon onderzocht in hoeverre de beroepscompetentieprofielen die ten grondslag liggen aan het kwalificatiedossier Metselaar nog actueel zijn. Op grond van de resultaten van dat onderzoek hebben sociale partners in de brancheplatforms B&U en GA Fundeon opdracht gegeven om de beroepscompetentieprofielen te actualiseren, op basis van het onderzoeksrapport. (Rapportage De metselaar Heden en Toekomst, USP Marketing Consultancy bv, juni 2013). In dat onderzoeksrapport zijn drie profielen onderscheiden: Het profiel Metselaar B&U Het profiel Metselaar GA Het profiel lijmer. In de legitimeringsbijeenkomst op 12 november 2014 zijn de concepten voorgelegd aan sociale partners om ze te beoordelen, In deze vergadering waren aanwezig: dhr. A. Vorstenbosch, namens CNV Vakmensen dhr. W. Haverhals, namens AVM dhr. A. de Visser, namens Bouwend Nederland dhr. D. Eckhardt, namens Bouwend Nederland dhr. B. van de Pol (als adviseur van AVM). Daags voor de bijeenkomst is door dhr. Van de Pol per mail aangegeven dat AVM een afzonderlijk bcp zou wensen voor de restauratiemetselaar. Daarentegen is eerder door de heer De Visser voorgesteld om de bcp voor metselen te beperken tot één bcp. Tijdens de legitimeringsbijeenkomst legt Fundeon deze reacties ter bespreking voor. Aan de ene kant wordt opgemerkt dat de twee bcp s weinig onderscheidend zijn en daarom samengevoegd zouden kunnen worden. Aan de andere kant wordt uitgesproken dat men een apart beroepscompetentieprofiel voor de metselaar restauratie wenst en dat dat nodig is om restauratie-opleidingen mogelijk te maken. Mevrouw Storck geeft namens Fundeon aan dat er geen opdracht is gegeven voor een beroepscompetentieprofiel restauratie en dat een afzonderlijk bcp specifiek voor restauratie niet nodig is om een kwalificatie gericht op restauratie te ontwikkelen. Een gelegitimeerd bcp waarin de extra en bovendien toenemende eisen aan vakmanschap in restauratie zijn beschreven, is afdoende. Na een discussie wordt besloten om de bcp s metselaar B&U en metselaar GA samen te voegen tot één bcp metselaar en daarin de drie contexten nieuwbouw, onderhoud/renovatie en restauratie onderscheidend toe te lichten in de typering van het beroep. Op hoofdpunten wordt dat onderscheid als volgt benoemd: Wanneer de metselaar in de nieuwbouw werkt, gaat het naast metseltechnieken, om alle voorzieningen tussen binnen- en buitenblad, zoals waterkeringen, lateien, geveldragers, isolatie, spouwhaken. Daarnaast werkt de metselaar in de nieuwbouw vaak de voeg af. In de nieuwbouw werkt de metselaar op een bouwterrein. Wanneer de metselaar in onderhoud en renovatie werkt, werkt hij in bestaande (bewoonde) gebouwen. Specifieke taken zijn daarbij (na)isoleren, gevelmuur afwerken, waterkerende voorzieningen achteraf aanbrengen, dilataties achteraf aanbrengen, renovatieankers achteraf aanbrengen, elementen vervangen en scheurherstel. Wanneer de metselaar in de restauratie werkt, werkt hij in bestaande (soms bewoonde) gebouwen. Hij heeft te maken met steeds strengere eisen aan het vakmanschap rond restauratie (zie geldende URL 4003 versie 1.0). Hij werkt volgens per project strikt vastgestelde werkwijzen, met historische materialen, technieken en constructies en moet zich bewust zijn van de ethiek rond restauratie. Om te kunnen werken bij een erkend restauratiebedrijf (ERM) moet hij aantoonbaar blijven voldoen aan scholings- en ervaringseisen. Hierna is het beroepscompetentieprofiel inhoudelijk besproken, gecorrigeerd en aangevuld. Fundeon verwerkt de opmerkingen in het samengevoegde beroepscompetentieprofiel en stuurt dit ter controle rond. Sociale partners geven aan dat zij verzoeken om vervolgens het gelegitimeerde Metselaar 28

29 beroepscompetentieprofiel op te nemen in het kwalificatiedossier Metselen ter vervanging van de huidige beroepscompetentieprofielen. Metselaar 29