4 Het onthullende en respectvolle interview

Transcriptie

1 4 Het onthullende en respectvolle interview 2 Noem een aantal redenen waarom een geïnterviewde zaken zou onthullen in een interview. sympathie opwekken (bijvoorbeeld het imago als gierigaard veranderen, door te vertellen dat hij veel aan goede doelen geeft); belastende informatie over een ander geven om zijn eigen straatje schoon te vegen; het hart luchten (als iemand al jaren met een geheim rondloopt en daaronder lijdt). 3 Beluister fragment 4.1. a Welke redenen geeft Sven Kockelmann om de confronterende methode te gebruiken? Kockelmann vindt dat het de taak is van journalisten om de politiek te controleren, ook al moeten politici al verantwoording afleggen in de Tweede Kamer die de bevolking representeert. Mensen met een belangrijke maatschappelijke functie, zoals politici, moet je volgens Kockelmann ter verantwoording kunnen roepen als journalist. Hierbij vindt Kockelmann het gerechtvaardigd om heel direct (lees: confronterend) te interviewen. Hij heeft geen tijd voor opwarmen en het opbouwen van een relatie met de geïnterviewde; hij wil direct naar de kern van het gesprek. Kockelmann wil expert zijn op het gespreksthema en bereidt zich erg goed voor. b De interviewer laat in dit gesprek Sven Kockelmann zelf ook niet altijd wegkomen met een antwoord. Bij welke passage is dat het geval? Doet de interviewer dat op een aangename of onaangename manier? Motiveer je antwoord. Vanaf 2:35 vraagt de interviewer wat Kockelmann van zijn opvolgers vindt bij Radio 1. Hij geeft omzichtig en diplomatiek antwoord en de interviewer voelt dat hij wel degelijk een negatieve mening heeft, maar daar niet rechtstreeks voor uitkomt. Ondanks het doorvragen van de interviewer beperkt Kockelmann zich tot algemeenheden over de programmering en de keuze om duo-presentaties te doen. Ook geeft hij geen kwalificaties over de presentatoren zelf, hoewel je voelt dat hij daarover ook een mening heeft. De manier waarop de interviewer de vragen stelt is prikkelend, maar op een luchtige manier met wat humor. De toon is daardoor vriendelijk en aangenaam te noemen. Hij krijgt alleen niet helemaal antwoord op zijn vraag. Hij had nog iets meer mogen aandringen. 4 Bekijk fragment 4.2. Om confronterend te kunnen interviewen, heb je lef nodig. a Wat heb je volgens Mariëlle Tweebeeke nog meer nodig? Ze noemt een goede voorbereiding, een eigen mening (mits onderbouwd) en verder draait het volgens haar om wie je bent en om je gevoel. 1 van 6

2 5 Lees het stuk 4.3 over waarom het publiek meer houdt van interviews van Eva Jinek dan van Sven Kockelmann. a Welke redenen worden gegeven in het artikel? Kockelmann gaat met een gestrekt been het gesprek in. Jinek is beter in eerst even smoezen. Jinek geeft mensen meer de ruimte, waardoor ze openlijker over dingen vertellen. Kockelmann haalt minder nieuws naar boven: hij is vasthoudend en stelt bijvoorbeeld zes keer dezelfde vraag, waar hij uiteindelijk geen antwoord op krijgt. b Welke dingen beïnvloeden de kijkcijfers nog meer behalve de stijl van interviewen? Populariteit van de interviewer (over Sven Kockelmann, die de neiging heeft altijd confronterend te interviewen, wordt vaak negatief gesproken. Eva Jinek roept heel contrasterende reacties op: mensen vinden haar óf geweldig, óf hebben een hekel aan haar; dat intrigeert. Door haar opvallende verschijning, haar privéleven en doordat ze in korte tijd veel op de tv te zien is, krijgt ze veel aandacht en dat trekt ook aan). Het onderwerp en de geïnterviewde spelen ook een rol bij de kijkcijfers. 6 Noem minstens vier redenen waarom het van cruciaal belang is om grondig je huiswerk te doen voorafgaand aan een interview. Door grondig je huiswerk te doen: toon je aan dat je de geïnterviewde en het interview serieus neemt (een uiting van respect); kun je statusverschillen verkleinen (je bent een waardevoller gesprekspartner door meer kennis); kun je nieuwe en verrassende vragen stellen, omdat je weet welke vragen de geïnterviewde al zo vaak heeft moeten beantwoorden (meer kans op onthullingen en je kweekt meer sympathie bij de geïnterviewde); krijg je materiaal in handen waarmee je de geïnterviewde op een respectvolle manier kunt confronteren (mocht dat nodig zijn, omdat hij niet de waarheid spreekt); voel je je als interviewer zelfverzekerder; word je serieuzer genomen (je hebt meer autoriteit door je kennis); krijg je de mogelijkheid om verfrissende invalshoeken te kiezen en originele vragen te stellen; geef je met je research het interview meer diepte; heb je meer mogelijkheden om te controleren of de geïnterviewde de waarheid spreekt; heb je meer kennis die later, bij een ander interview of journalistiek product, van pas kan komen. 2 van 6

3 7 Bekijk fragment 0.3. b Welke onthullende methode hanteert Van der Linden in dit interview? Neutraal en confronterend. c Zelf zegt hij dat hij van de ene methode overschakelt op de andere. Kun jij het overgangsmoment en de methodes benoemen? Zelf zegt hij dat hij empathisch begon, maar dat hij een dubbele agenda had, en dat voelde Youp van t Hek. Daarom lukte het niet en is hij overgestapt op de confronterende methode (vanaf het moment dat hij vraagt naar in het buitenland naar voetbalwedstrijden kijken en overspel). 8 In welk geval is de empathische methode minder respectvol dan de neutrale methode? Wanneer je niet werkelijk in de geïnterviewde geïnteresseerd bent en alleen heel aardig en begrijpend doet om maar iets eruit te krijgen. 9 Bekijk fragment 4.5. Waarom is dit interview boeiend om naar te kijken ondanks de neutrale vragen? Bij dit interview stelt Paul de Leeuw neutrale vragen over onderwerpen die enigszins in de taboesfeer liggen: onderwerpen waar we wel over nadenken, een mening over hebben, nieuwsgierig naar zijn maar zelf niet openlijk over praten met mensen die met zo n taboe te kampen hebben. Dat maakt het spannend. 10 Bekijk de fragmenten 2.7, 2.8 en 2.9 van hoofdstuk 2 nogmaals. Plaats de drie fragmenten per categorie (respect, entertainment en onthullingen) in een rang orde en licht je antwoord toe. Het is deels een subjectieve kwestie, maar dit zou een rangorde van de drie categorieën kunnen zijn: Respect Entertainment Onthullingen 1 e e e Het meest respectvol is fragment 2.9 (de gokker), omdat de geïnterviewde alle ruimte krijgt om zijn verhaal te vertellen en dat op een ontspannen manier kan doen. Dit specifieke fragment onthult echter niet zo veel en is zowel door interviewstijl als door inhoud niet bijzonder entertainend. Het minst respectvol is fragment 2.8 (Peter R. de Vries wordt geïnterviewd door Sven Kockelmann). Het is bijna meer een ruzie dan een gewoon interview. Het is daardoor wel erg entertainend en het onthult enigszins omdat Sven Kockelman hem bewijzen voorlegt die zouden aantonen dat Peter R. de Vries banden had met crimineel Klaas Bruinsma. Fragment 2.7 (Rob Oudkerk) heeft middenscores voor respect en entertainment. Het fragment scoort het hoogst op de categorie onthulling : Oudkerk geeft toe wat macht met hem deed en dat dat prettig was. 3 van 6

4 11 Stel: je gaat een ondernemer interviewen over zijn samenwerking met een technische universiteit om innovaties op het gebied van zonne-energie te realiseren. Welke interviewmethode zou je kiezen in de onderstaande drie situaties? Licht je antwoord toe. a Je wilt weten hoe de samenwerking in elkaar steekt, waarom ze zijn gaan samenwerken en wat het tot nu toe heeft opgeleverd. Het gaat hier vooral om de zaak, en de type vragen zijn algemeen van aard. De neutrale methode is hier geschikt. Pas op dat het interview niet saai wordt: probeer door prikkelende of persoonlijke vragen het interview wat zout & peper te geven. b Je hebt van bronnen binnen de technische universiteit gehoord dat de ondernemer heel sturend optreedt in het type onderzoek dat de universiteit uitvoert en dat hij wil dat ongunstige onderzoeksresultaten worden verzwegen. Je wilt van de ondernemer weten of deze informatie klopt. En dat hij toegeeft dat commerciële inmenging in wetenschappelijk onderzoek een kwalijke zaak is. Het gaat hier om de zaak in relatie tot de persoon. Door het type vragen kan dit een confronterend interview worden. Let erop dat je de ondernemer de gelegenheid geeft om op te warmen, zodat hij geneigd is meer los te laten, dan hoef je er niet onnodig hard in te gaan. Geeft hij weinig prijs, dan kun je confronterender worden, vooral als je aangeeft dat je dit namens het publiek vraagt (advocaat van de duivel). c Je wilt weten wat de ondernemer drijft om te investeren in zonne-energie. Wat heeft hij met zonne-energie? Wil hij de wereld verbeteren? Ziet hij veel geld in zonne-energie? Wil hij zijn reputatie verbeteren? De eerste zijn met bepaalde innovaties? Het gaat in dit interview om de persoon in relatie tot de zaak, dus vooral de persoonlijke kant. De empatische methode is hier op zijn plaats. 12 Stel: je moet iemand met een gelijke status en een grote sociale afstand tot jou interviewen voor de radio. Het moet een zakelijk interview worden, je hebt maar vijf à tien minuten uitzendtijd en daarin moet je een gevoelig onderwerp aansnijden. Je wilt respectvol zijn én onthullend. a Welke onthulmethode zou je in dit geval kiezen? Motiveer je keuze. De neutrale methode en de empathische. Omdat het een gevoelig onderwerp is, moet je niet te confronterend zijn. Tegelijkertijd is het een zakelijk interview, dus wil je dat het een enigszins afstandelijke toon heeft. b Beschrijf hoe je het interview zou aanpakken. grondig je huiswerk doen (of laten doen door redactie); van tevoren op een empathische wijze contact maken om op die manier de sociale afstand te verkleinen; tijdens het interview de neutrale methode gebruiken; als het er niet uitkomt, op een kalme, redelijke toon confronteren met dingen die je weet van je huiswerk; goodwill behouden door te verwijzen naar de belangen van de luisteraars. 4 van 6

5 13 Kijk eens naar het antwoord dat je gaf op vraag 17a uit hoofdstuk 2 over welke interviewstijl bij je past. b Liggen je beide voorkeuren (interviewstijl en soort interview) in elkaars verlengde? En gezien de mogelijkheden en beperkingen van de verschillende type media voor welk medium zou je interviews willen maken? Ligt de hard-directieve (confronterende) interviewstijl jou, dan is dat niet te verenigen met het houden van een persoonlijk diepte-interview; je zult moeten leren om empathischer en zachter te werk te gaan. Heb je een voorkeur voor de zacht-directieve (empathische) interviewstijl, dan kun je die moeilijker kwijt in korte, snelle items, omdat je met deze stijl minder snel tot de kern komt. Ligt je interesse in diepte-interviews? Dan heb je meer mogelijkheden bij de print media en internet. Voor snelle nieuwsitems ben je bij alle media aan het goede adres. 14 Hoe zou je je intuïtie voor het aanvoelen van te onthullen zaken kunnen ontwikkelen? goed en aandachtig luisteren; letten op non-verbale communicatie; opletten wanneer iemand iets niet lijkt te zeggen; veel interviewen en je eigen werk evalueren. 15 Wat kun je doen om de geïnterviewde bij een radio- of tv-interview op zijn gemak te stellen en op te warmen zonder dat je veel uitzendtijd gebruikt? Voor de uitzending iemand op zijn gemak stellen door middel van een voorgesprekje, in het kort uit te leggen waarvoor apparatuur dient en wat alle personen doen. 17 Geef vier redenen waarom researchen van groot belang is. je voelt je zelfverzekerder; je wordt serieuzer genomen (je hebt meer autoriteit door je kennis); de geïnterviewde merkt dat je belangstelling hebt voor hem/haar en/of het onderwerp; om verfrissende invalshoeken te kiezen en originele vragen te stellen (dat wordt zeer op prijs gesteld door doorgewinterde geïnterviewden); het geeft het interview meer diepte; je hebt meer mogelijkheden om te controleren of de geïnterviewde de waarheid spreekt; je hebt meer kennis die je later, bij een ander interview of journalistiek product, van pas kan komen. 18 Geef twee voor- en twee nadelen van het houden van een voorgesprek. Voordelen: de geïnterviewde voelt zich meer op zijn gemak, omdat hij een idee heeft wat hem te wachten staat; 5 van 6

6 de interviewer weet beter wat hij wel en niet zal vragen in het eigenlijke interview, waar zwakke of juist interessante plekken zitten. Nadelen: het haalt de spontaniteit weg; de geïnterviewde kan openlijk refereren aan het voorgesprek of iets niet willen zeggen wat hij wel in het voorgesprek vertelde. 19 Bekijk fragment 4.9. Wat is volgens Mariëlle Tweebeeke belangrijk bij de voorbereiding van een confronterend interview? Dat je goed weet waarover je het hebt, dat je nadenkt over een simpele formulering zodat de kijker het goed kan volgen en dat je alle argumenten goed kent. 6 van 6