Bij beleggingskeuzes wordt de emotionele factor nog steeds sterk onderschat

Transcriptie

1 N I E U W S B U L L E T I N D u t c h S e c u r i t i e s I n s t i t u t e nr 1 / 2006 Centrale rol DSI in pre-employment screening NVB-voorzitter Moerland: Meer zelfregulering en zelfcontrole in eigentijds jasje Kees Oosterholt: Compliance complex De Klachtencommissie Vijf-dagen-regel is niet onverkort van toepassing op effectenkrediet Het Register GIPS: vernieuwde presentatiestandaarden voor vermogensbeheerders Beroep op schending zorgplicht in vermogensbeheerrelatie verworpen Flitsen uit het jaarverslag 2005 Proefschrift Een kwestie van vertrouwen Symposium Behavioural Finance Bij beleggingskeuzes wordt de emotionele factor nog steeds sterk onderschat Zijn particuliere beleggers rationeel en consequent in hun beslissingen of hebben emoties en voorgevoelens de overhand? En, hoe groot is de emotionele factor bij de investeringskeuzes van institutionele beleggers? Dit zijn slechts een paar vragen die tijdens het symposium Behavioural Finance. De (ir)ratio van de belegger georganiseerd door de Financiële Studievereniging Tilburg, aan bod zijn gekomen. De eindconclusie: De belegger is niet rationeel. Dat wisten we al, maar toch speelt de emotie in het gedrag van de belegger een nog grotere rol dan we al vermoedden. Kennis van emotionele en rationele factoren leidt tot betere financiële beslissingen. Bij het beleggen spelen het gevoel en het verstand een grote rol. Als geen ander worden zowel DSIgeregistreerden als de leden van de Klachtencommissie daarmee in hun werk geconfronteerd. Deze problematiek wordt behandeld door een tamelijk nieuwe studierichting met de naam Behavioural Finance. Iedereen heeft continu te maken met financiële keuzemomenten. Keuzes over miljarden die je als onderneming wel of niet moet investeren tot het wel of niet kopen van een aandeel voor je particuliere portefeuille. Het menselijk gedrag in dit soort aangelegenheden is veelomvattend, soms ongrijpbaar en wordt nog te weinig onderkend. Zachte factoren Dagvoorzitter dr. Jaap Koelewijn gaf in zijn inleiding aan dat Behavioural Finance op zichzelf niet nieuw is. In de vorige eeuw wees de econoom Keynes al op het belang van het menselijk gedrag in financiële aangelegenheden. Vervolgens liet de opkomst van de econometrie weinig ruimte voor zachte factoren. De menselijke factor werd afgedaan als irrationeel. Echter in de jaren negentig werd duidelijk dat veel verschijnselen niet op louter rationele gronden verklaard kunnen worden. Vooral de hypes en met name de ICTluchtbel in de nieuwe economie zijn veelzeggend over de wijze waarop mensen keuzes maken. Deze ervaringen hebben het belang van een goed inzicht in de psyche van beleggers en andere financiële consumenten aangetoond. Een kwestie van kiezen Behavioural Finance is een volwaardige tak van sport geworden. Er is steeds meer aandacht voor de wijze waarop mensen keuzes maken: kuddegedrag, presentatie van keuzes, tijdsvoorkeuren en trendanalyse. Voorbeelden van Behavioural Finance zijn: de illusie dat je kunt voorspellen; de illusie van kennis; de illusie van het bedrijfsbezoek; te korte tijdshorizon, overmatig handelen; geloven wat je leest; the comfort of crowds. Reeds geruime tijd volgt het ministerie van Financiën het gedrag van de financiële consument met grote belangstelling. Drs. Charles Wijnker van de afdeling Marktgedrag en Effectenverkeer gaf inzicht in de vraag Hoe beslist de consument? aan de hand van een vierdeling: de beheersten (30%), de ambitieuzen (30%), de adviesgevoeligen (25%) en de gemakszuchtigen (15%). Uit onderzoek blijkt dat als het fout gaat de beheersten zich wel redden, mits ze voldoende informatie hebben. De ambitieuzen blijken dan eigenlijk te veel risico te hebben genomen, terwijl de kwetsbaarheid van adviesgevoeligen wordt bepaald door de kwaliteit van het advies. En de gemakszuchtigen komen er dan lang niet slecht vanaf, maar zij laten in betere tijden kansen liggen. Wijnker ziet gebrek aan informatie en de beslissingswijze van consumenten als belangrijke onderliggende factoren in de verklaring van hypes vervolg op pagina 2

2 Symposium Behavioural Finance Bij beleggingskeuzes wordt de emotionele factor nog steeds sterk onderschat vervolg van pagina 1 2 en ander irrationeel gedrag. Juist daarom maken de departementale beleidsmakers veel werk van de empowerment van de consument. Maar ook zij zien de tulpenmanie als een fenomeen van alle tijden. Verschil van interpretatie Prof. dr. Henriëtte Prast, hoogleraar Persoonlijke Financiële Planning aan de Universiteit van Tilburg en senior researcher van De Nederlandsche Bank, ging in haar lezing vooral in op de manier waarop beleggers informatie interpreteren en verwerken. In haar onderzoekswerk is zij bevestigd in de mening dat beleggingsinformatie vaak niet zo wordt geïnterpreteerd als de publicist bedoeld had. Emotionele factoren (zoals stemmingen) hebben de overhand en de rationaliteit is in zulke gevallen ver te zoeken. Goed om te weten is dat inmiddels het wetenschappelijk bewijs is geleverd dat vrouwen beter beleggen dan mannen. En dat geldt nog sterker voor alleenstaande vrouwen in vergelijking tot alleenstaande mannen. Of dat komt doordat zij emotioneel toch beter getuned zijn dan mannen blijft onduidelijk. Zelfoverschatting en verliesaversie Zelfoverschatting, niet in de laatste plaats van professionals, speelt daarbij volgens Prast een belangrijke rol. Het gevolg is dat men op de beurs met veel zogenaamde overreactie en onderreactie te maken heeft. Bij emissies bijvoorbeeld schrijft men zich massaal in op bedrijven die nauwelijks in de publiciteit zijn geweest. Veelal gaan deze aandelenkoersen ook nog eens een paar keer over de kop, waardoor er bubbles in de markt ontstaan. Vroeg of laat zullen deze een keer uit elkaar spatten. Verliezende aandelen worden gemiddeld veel langer vastgehouden dan winnende aandelen. De verklaring daarvoor zit in het mentale boekhouden en de verliesaversie van beleggers. Per slot van rekening wil niemand een belegging of investering met verlies afsluiten. Kuddegedrag Met behulp van Behavioural Finance kunnen analisten zich een beter beeld vormen van veranderingen die in een markt kunnen ontstaan en kunnen zij beleggers beter advies geven. Zo heeft deze studie aandacht gevraagd voor het kuddegedrag van beleggers. Vaak sluit men zich toch maar bij de mening van de groep aan in plaats van de eigen mening te volgen. Wanneer er collectief verlies geleden wordt, heeft dat minder pijnlijke gevolgen voor je reputatie. Onderzoek toont aan dat beleggers graag willen investeren in bedrijven waarvan ze veel denken te weten. Vaak zie je dan dat veel geïnvesteerd wordt in bedrijven uit de eigen regio. Dit wordt ook wel het home-bias -effect genoemd. Veelzeggende beurstrends Technische analyse kan de belegger de nodige basisvaardigheden verschaffen om beurstrends te herkennen. Inzicht in bewegingen - om het even of deze nu opwaarts, neerwaarts of zijwaarts gaan - kunnen de belegger behoeden voor al te impulsief gedrag. Deze conclusie trok drs. G. Nikken, senior technisch analist bij Fortis Bank. Hij is geregistreerd bij DSI, columnist bij IEX.nl en een veelgevraagd expert om de beursontwikkelingen op televisie toe te lichten. Hij wees nog eens op het belang van de door de technische analyse ontwikkelde grafieken die de toekomstige koers van aandelen proberen weer te geven. Voorbeelden zijn de head en shoulders en triple tops bewegingen. Aan de hand van deze waarnemingen geven technische analisten adviezen over in- en uitstapmomenten. Ideale beleggingsmix De menselijk factor blijft altijd aanwezig bij het beleggen. Dit is volgens prof. dr. R. Bauer, manager Research bij ABP Vermogensbeheer en hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht, bij pensioenfondsbeleggers niet anders dan bij particuliere beleggers. Ook bij grote vermogensbeheerders Voorbeelden van Behavioural Finance Kuddegedrag gedreven door benchmarks, peer reviews en extreme relatieve risicoaversie Zelfoverschatting onder (professionele) beleggers een veel voorkomend verschijnsel Framing beleggingsopties hoe presenteer je keuzes aan de individuele belegger? Voorbeelden van kuddegedrag wordt niet blindgevaren op de verschillende theoretische modellen en analyses zoals Asset Liability Management. Integendeel, door gevoel en emotie te onderkennen en in te passen kunnen deze zeker een rol spelen bij het realiseren van de ideale beleggingsmix. De conclusie van Bauer is dan ook dat beleggers bij pensioenfondsen zich bewust zijn van de strijd tussen gevoel en verstand. Zij proberen daarom bewust rationeel te handelen. Juist daarom ontwikkelen ze beleggingsstrategieën teneinde te profiteren van het irrationeel gedrag van anderen. Japanse aandelen werden tot begin jaren 90 als zeer aantrekkelijk gezien (>35% in de wereldindex); Engelse pensioenfondsen gingen in de jaren 90 massaal in aandelen (soms > 80%); Hedge Funds en Private Equity krijgen de laatste jaren veel aandacht; En natuurlijk het flipperen van koersen.

3 Hup Holland Hup! Rob Bauer, hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht, was tijdens het symposium al in WK-stemming. Hij wees op de uitkomsten van een recente studie van het Massachusetts Institute of Technology (MIT). Daarin wordt aangetoond dat beleggers daags na een nederlaag van hun nationale voetbalelftal depressief zijn. De aandelenmarkt zakt significant op zo n dag. Met name in het geval van een nederlaag in een belangrijke FIFA-wedstrijd. Volgens zijn mening zijn deskundigen het er tevens over eens dat de Duitse economie in de komende jaren de belangrijkste motor zal blijven van de Europese groei. De prestatie van aandelenmarkten is afhankelijk van de economische groei. Over twee maanden is het WKvoetbal in Duitsland. Bauer: wat is nu rationeel? Ons verstand (koopkracht) zegt dat Duitsland maar beter wereldkampioen kan worden in juni. Echter, ons (oranje-)gevoel hunkert naar een nederlaag van de Duitsers in de finale tegen Nederland. Wat is wijsheid? Duidelijk is dat Europa na het zware verlies van de Duitsers in de oefenwedstrijd tegen Italië spannende tijden tegemoet gaat. Centrale rol DSI in pre-employment screening Met instemming van het bestuur gaat DSI financiële instellingen aanbieden om de wettelijk verplichte screening van personen die integriteitsgevoelige functies (gaan) bekleden, centraal uit te voeren. Het betreft hier een bredere groep dan alleen effectenspecialisten, waarop de integriteitscreening die DSI momenteel uitvoert, betrekking heeft. Het verzoek aan DSI om deze mogelijkheid te overwegen en te onderzoeken is afkomstig uit de branche en met name de NVB. DSI wil deze nieuwe procedure onderbrengen in het reeds bestaande convenant DSI-AFM/DNB. Pre-employment screening: wettelijke verplichting Op grond van het Besluit integere bedrijfsvoering kredietinstellingen en verzekeraars, de daaruit voortvloeiende regeling integriteitsgevoelige functies kredietinstellingen en verzekeraars en vergelijkbare regelingen in de Wte, Wtb en Wfd, zijn financiële instellingen verplicht om pre-employment screening uit te voeren. Het betreft de screening van personen die integriteitsgevoelige functies gaan bekleden binnen het tweede echelon of (sleutel)functies die de instelling als integriteitsgevoelig kwalificeert. In het laatste geval kan het zowel een interne functie als een uitzend- of detacheringsfunctie betreffen. Het eerste echelon wordt gevormd door de bestuurders en de directeur. Deze personen worden reeds gescreend door toezichthouder AFM. Voordelen centrale rol DSI Een branchebrede bundeling van de inspanningen op het gebied van preemployment screening via DSI kan aanzienlijke efficiency-, kwaliteiten kostenvoordelen opleveren. Enkele belangrijke voordelen vallen te behalen op het gebied van: Kennis en ervaring: DSI heeft ruime ervaring op het gebied van screening van personen in een integriteitsgevoelige functie. Door middel van deze door de branche via DSI opgebouwde expertise kunnen de op pre-employment screening van toepassing zijnde wettelijke regelingen snel en effectief bij DSI ten uitvoer worden gebracht. Terugverdieneffect: door de screening bij één instituut onder te brengen wordt een specifieke database opgebouwd. Hierdoor zijn op termijn veel gegevens direct beschikbaar en is er minder personeel nodig om alle screeningen uit te voeren. Tevens is DSI op deze manier hét kenniscentrum waar de werkgevers op kunnen terugvallen. Informatie-uitwisseling: door het opzetten van een centrale database zal de kwaliteit en het overzicht gewaarborgd worden. Daarnaast zal een coördinerend instituut eerder toegang krijgen tot databases van andere instanties dan de financiële instellingen afzonderlijk. Op deze wijze laat de branche zien de samenwerking met andere instanties zo slagvaardig mogelijk te willen organiseren. Efficiency: doordat DSI de pre-employment screening voor haar rekening neemt, wordt de werkgever niet onnodig belast met activiteiten die vaak niet tot de dagelijkse praktijk van de uitvoerende afdeling behoren. De standaardisering van de screeningsprocedure via DSI levert een efficiencyvoordeel voor de branche op. Aansluiting bij huidige activiteiten van DSI Het bestuur van DSI ziet het aanbieden van pre-employment screening aan financiële instellingen als een logisch en wenselijk vervolg op de huidige activiteiten en de preventieve taak van DSI, waarbij optimaal gebruik kan worden gemaakt van de kennis, ervaring, systemen en procedures die DSI reeds bezit met betrekking tot de screening van personen die integriteitsgevoelige functies bekleden. DSI heeft inmiddels een aanvang gemaakt met het DSI pre-employmentproject. 3

4 NVB-voorzitter Moerland wil meer zelfregulering en zelfcontrole in eigentijds jasje 4 De nieuwe voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken, dr. Piet Moerland, heeft bij zijn aantreden een pleidooi gehouden voor meer ruimte voor moderne zelfregulering en zelfcontrole in de financiële sector. Door duidelijke afspraken van belangenorganisaties kunnen naar zijn mening de effectiviteit van de dienstverlening en het vertrouwen van de klant beter worden gegarandeerd dan door voortdurende opeenstapeling van wet- en regelgeving. Er is in de afgelopen jaren een ware stortvloed van regelgeving over de financiële sector heen gekomen. Enkele voorbeelden daarvan zijn de Wet financiële dienstverlening, de Wet financieel toezicht, de International Financial Reporting Standards, de anti-terreurwetgeving en de levensloopwetgeving. Sommige regels vinden hun oorsprong in Brussel en zijn gericht op het scheppen van één Europese markt voor financiële dienstverlening. Andere regels zijn gericht op vereenvoudiging van bestaande nationale wetgeving. Weer andere zijn een reactie op incidenten of ontstaan vanuit verlies van vertrouwen. Slagvaardig ondernemerschap De cri du coeur van dr. Moerland, tevens lid van de Raad van Bestuur van de Rabo, gaat zowel in de richting van de overheid als naar de sector zelf. De overheid doet er verstandig aan om nieuwe wet- en regelgeving niet in dit tempo en niet in dezelfde mate door te blijven voeren. Dat zou immers het slagvaardig ondernemerschap en goede service aan de klanten belemmeren, terwijl de omvangrijke administratieve lasten eerder toe- dan afnemen. Ook onze klanten ervaren in toenemende mate ongemak. Het gaat Moerland bij dit alles niet om een principiële kwestie. Hij vindt het primair een kwestie van maatvoering, om de proportionaliteitsvraag, om de verhouding tussen middel en doel. En het is aan de sector zelf om te laten zien dat zij die ruimte verdient. Noblesse oblige. De sector moet zelf doorgaan op de weg die ze al is ingeslagen: meer zelfregulering en zelfcontrole. We willen allemaal een financiële sector die het vertrouwen van de klant waard is. Er moet ruimte zijn en blijven voor creativiteit en eigen verantwoordelijkheid van de sector en degenen die daarbinnen werkzaam zijn Eén klachteninstituut De NVB-voorzitter wijst in dit verband ook op het lopende overleg van de brancheverenigingen in de financiële sector over de opzet van een nieuw klachteninstituut voor de financiële sector. Consumenten kunnen over een tijdje op één adres terecht met hun klacht over een financiële dienstverlener, een financieel product of een financiële dienst. Kortom: hier ligt alweer een maatschappelijk vraagstuk, dat we als banken samen met andere partijen willen aanpakken. Antenne Natuurlijk mag de overheid daar één van zijn. Graag zelfs, onderstreept Piet Moerland. Als het antwoord maar niet is: alweer een wet. De overheid mag ons gerust uitdagen en mede richting geven, maar laat ons voldoende ruimte om onze zaken zelf met maatschappelijke partijen te kunnen regelen. We hebben een goede antenne. Je moet niet vergeten dat we voortdurend in gesprek zijn met vertegenwoordigers van de klanten zoals Consumentenbond, Vereniging Eigen Huis, VNO-NCW, MKB Nederland, Ouderenorganisaties en tal van andere maatschappelijke belangenvertegenwoordigers. Het Nederlandse bankwezen heeft voldoende recht van spreken om dat te vragen. We zijn een solide en gezonde sector waar Nederland trots op mag zijn. Ook internationaal mag men ons de maat nemen. We zijn efficiënt, deskundig, innovatief en hebben een goed ontwikkeld maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel. Duidelijke afspraken De zienswijze van Moerland werd nog eens onderstreept door drs. Hein Blocks, directeur van de Nederlandse Vereniging van Banken bij de presentatie van het jaarverslag Volgens Blocks moeten de banken nu eerst de tijd krijgen alle nieuwe wetten op een verantwoorde wijze te implementeren en verinnerlijken. Daarnaast willen de banken vaker in goed overleg met maatschappelijke partijen komen tot duidelijke afspraken over Dr. Piet Moerland maatschappelijke vraagstukken. De natuurlijke reflex van de overheid is om bij elk incident meteen een nieuwe wet uit de grond te stampen, maar dat is zeker niet productief, stelt Blocks. Wetgeving is duur, traag en leidt tot verstarring. De praktijk van de laatste jaren laat zien dat er meer succes is te halen met beter overleg met maatschappelijke partijen en de overheid en met meer zelfregulering en zelfcontrole. De bancaire sector bewijst al jaren heel goed haar maatschappelijke verantwoordelijkheid te kunnen nemen. We zijn een sector waar Nederland trots op mag zijn. Maatschappelijk partnerschap De NVB wil doorgaan op deze weg, zegt Blocks. We spreken nu met diverse maatschappelijke partijen over beperking van de schuldenproblematiek, vermindering van de administratieve lasten en een betere klachtenafhandeling. Een dergelijke opstelling past ook bij ons karakter. De Nederlandse banken zijn een belangrijke maatschappelijke partner en in die rol willen we ook worden aangesproken. Maatschappelijke verantwoordelijkheid dwing je niet alleen af met wetten, maar realiseer je op basis van goed overleg, betrokkenheid en wederzijds respect. Drs. Hein Blocks

5 Compliance complex door Kees Oosterholt, algemeen directeur DSI Het jaar 2006 lijkt het jaar van de compliance te worden. Afgaande op de krantenberichten trekken de financiële instellingen compliance officers met tientallen tegelijk uit de markt. Bij mijn recente bezoek aan een grote verzekeraar zie ik in de ontvangsthal een poster hangen met de drie organisatiedoelstellingen voor Doelstelling nummer één luidt: riskmanagement en compliance in orde! Geen wonder dat Het Financieele Dagblad een artikel op de voorpagina kopt met de tekst: Vijver compliance officers is bijna leeg. Het aanbod van compliance officers jaar lijkt te worden van metaalmoeheid onder marktpartijen als is namelijk bijna opgedroogd. En, wat erger is, ze kunnen het werk het op regelgeving aankomt. Nu ook nauwelijks bijbenen. Nog maar is dat altijd wel een issue, maar net hebben de financiële instellingen de aanpassingstrajecten De toon is anders, de weerstand deze keer lijkt het dieper te zitten. waartoe de Wfd, Wft, Wtt, Wtb krachtiger. In de rubriek Vooruitblik of de Wet marktmisbruik nopen op het beleggingsjaar 2006 van binnen hun organisaties opgelijnd, het blad Beleggers Belangen of de zogenaamde Directive on geven vrijwel alle deelnemende markets in financial instruments effectenspecialisten uiting aan - kortweg Mifid - dient zich aan voor - en voorbeelden van - een gevoel implementatie in het komend jaar. van regulatory overshooting. Om maar een van de nieuwere Ook Piet Moerland, de kersverse wetgevingsinitiatieven te noemen. voorzitter van de NVB, heeft bij In de voorbereiding en uitvoering zijn aantreden meteen stelling van al deze trajecten en de verdere genomen en aangegeven dat de begeleiding daarvan spelen de branche voldoende eigen verantwoordelijkheid toont om van de compliance officers een belangrijke rol. Ik weet nog dat amper overheid meer ruimte te krijgen vijf jaar geleden bij de oprichting voor zelfregulering en zelfcontrole. van de Vereniging van Compliance Officers slechts een handvol van Lastenverlichting die experts waren te vinden. Nu Hoe kan je aan dit gesignaleerde zijn er in de financiële wereld probleem een draai geven die aan vele honderden aan de slag. alle betrokken belangen recht doet? Wie het weet mag het zeggen. Zelf Metaalmoeheid zou ik er twee aspecten uit willen Geen wonder dat 2006 ook het lichten. Ten eerste, het overtuigen van wetgever en toezichthouder dat hier en daar een andere aanpak nodig en mogelijk is. Dat kan wel. Maar het veronderstelt dat de kritiek vanuit de sector specifiek, goed doordacht en gedocumenteerd dient te zijn en voorzien van realistische alternatieven die een discussie over lastenverlichting in een specifiek geval ook werkelijk naar een hoger plan kan tillen. Regulatory overshooting Goede voorbeelden van overshooting zijn essentieel om de hoognodige discussie over dit onderwerp vlot te trekken. Anders blijft deze ten onrechte hangen in algemeenheden die zeker geen gehoor vinden. DSI staat open voor uw voorbeelden (info@dsi.nl) en zal daaraan ook follow-up geven om die discussie verder te helpen voeden. Per slot van rekening is het intussen voor iedereen wel duidelijk dat met regulatory overshooting het paard achter de wagen wordt gespannen. Dan nog een tweede kanttekening. Door de toenemende regelgeving en zorgplicht neemt het spanningsveld tussen compliance en de aan effectenspecialisten en financiële adviseurs opgelegde commerciële targets aanmerkelijk toe. In dat verband kan het geen kwaad om binnen de verschillende organisaties deze targets nog eens te eiken aan de DSI-gedragscode. Alles waar DSI voor staat en wat door haar wordt uitgevoerd, is het product van gezamenlijke expertise en beraad uit de financiële branche. Als het om nieuwe initiatieven gaat, spitst de discussie zich nogal eens toe op het aangehaalde spanningsveld. Integriteitsbewaking In de visie van DSI gaan compliance en integriteitsbewaking hand in hand. Rekening houdend met de balans tussen integriteit (regelgeving) en commercie hebben vertegenwoordigers van de branche via DSI een soort integrity support ontwikkeld. De materiële en immateriële schade van calamiteiten is in de afgelopen jaren voor iedereen duidelijk geworden. Aanbieders en beleggers profiteren van de DSI-aanpak. Hier ligt zeker een gezamenlijk belang. Wat omvat die totaal- of deeloplossing concreet? DSI kan een compleet integriteitsysteem aanbieden dat in de gehele keten van de klant ter preventie en correctie kan worden geïntegreerd. En de deeloplossingen kunnen als (aanvullende) modules in de bestaande voorzieningen van de klant worden ingestoken. Zie ook Commerciële belangen Hiermee wil zeker niet gezegd zijn dat DSI de remedie kan bieden voor alle integriteitsfalen, maar een consequente implementatie van het DSI-systeem zorgt er wel voor dat binnen de financiële instellingen op alle niveaus gelijkwaardige verhoudingen ontstaan tussen de integriteitsbelangen en de commerciële belangen. Dat is pure winst, want dan wordt recht gedaan aan de realiteit en kan er met open vizier gestreden worden bijvoorbeeld over de vraag in wiens belang het prestatie gerichte belonen met buitenproportionele bonussen nu eigenlijk is. Open verhoudingen Iedereen mag zich in zo n discussie dan veilig voelen omdat alle betrokkenen begrijpen dat opkomen voor de integriteitsbelangen evenveel te maken heeft met de commerciële belangen van de instelling. 5

6 Vijf-dagen-regel is niet onverkort van toepassing op effectenkrediet De Klachtencommissie De Klachtencommissie is van oordeel dat de vijf-dagen-regel als bedoeld in artikel 28 lid 4 van de Nadere Regeling 2002 (NR) niet onverkort van toepassing is op een zaak waarin sprake is van effectenkrediet zonder margintekort. Zij is van mening dat zowel verweerder als klager zijn eigen verantwoordelijkheid heeft en ieder een deel van de schade moet dragen. Klager heeft bij verweerder in aandelen belegd op basis van 70% effectenkrediet. Op 25 april 2002 is een dekkingstekort ontstaan, dat in de daarop volgende weken is opgelopen. In mei en juni 2002 heeft klager bedragen gestort, maar het tekort werd hierdoor niet 6 opgeheven. Verweerder heeft klager op 15 juli 2002 tevergeefs verzocht de onderdekking weg te werken. Klager heeft op 29 juli 2002 zijn portefeuille geheel geliquideerd en met de opbrengst van de debetstand opgeheven. Te lang gewacht met verkopen Klager stelt dat verweerder zijn portefeuille op 2 mei - vijf beursdagen ná 25 april - in zijn geheel had moeten verkopen,waarbij de opbrengst naar zijn inschatting zou zijn geweest. Verweerder heeft hem echter pas op 15 juli op het tekort gewezen. Ook na 15 juli heeft verweerder nagelaten te verkopen, zodat klager dit uiteindelijk op 29 juli zelf heeft gedaan met als gevolg een verlies van Vijf-dagen-regel Verweerder meent dat hij op grond van artikel 28 lid 4 NR in beginsel gehouden was om klager binnen vijf dagen op het tekort te wijzen en zo nodig te liquideren. Daarbij is echter van belang dat hij slechts gehouden was om zo veel aandelen te verkopen als nodig was om het tekort op te heffen. Bovendien had klager zelf kunnen verkopen. Artikel 28 De Commissie stelt voorop dat zij de termijn van vijf dagen als bedoeld in artikel 28 lid 4 NR in deze zaak - effectenkrediet, geen margintekort - niet onverkort van toepassing acht. Aandelen zijn immers geen financiële producten waaruit als zodanig verplichtingen kunnen voortkomen. Dat aandelen dermate in waarde kunnen dalen dat de lening waarmee de aankoop ervan is gefinancierd, niet uit die aandelen kan worden voldaan, doet hieraan niet af. De toelichting bij (de voorloper van) de NR geeft geen aanleiding voor een ruimere uitleg van de leden 3 en 4 van artikel 28. Zorgplicht De beschermende strekking van een overeengekomen ondergrens aan de dekkingswaarde (i.c.70%), brengt echter mee dat de belegger er belang bij heeft om te worden gewaarschuwd als die grens wordt overschreden. Zonder een dergelijke waarschuwing kan de belegger immers niet tijdig de keus maken hoe aan het tekort een einde te maken (verkopen of bijstorten). Om erger te voorkomen zal de instelling binnen een redelijke termijn een waarschuwing moeten geven. Uit het oogpunt van beleggersbescherming zal niet snel mogen worden aangenomen dat een termijn van méér dan vijf dagen gerechtvaardigd is. Na de waarschuwing kunnen partijen in overleg tot een oplossing proberen te komen; bijstorting, liquidatie, of, als dit gelet op het profiel van de belegger en diens portefeuille verantwoord is, kredietverruiming. Wanneer de cliënt, ook na overleg, nalaat maatregelen te nemen, zal de instellling vanuit haar zorgplicht dienen in te grijpen. Schadevergoeding Verweerder heeft de onderdekking zonder waarschuwing laten voortbestaan tussen 25 april en 15 juli. Pas op 15 juli heeft hij klager op de onderdekking gewezen. Toen bleek dat klager naliet maatregelen te nemen, heeft verweerder niet ingegrepen. Ook klager treft echter schuld aan de ontstane schade. Zijn bijstortingen tonen aan dat hij kennelijk al in mei van het tekort op de hoogte was. Vervolgens heeft hij, ook ná 15 juli, geruime tijd gewacht alvorens te liquideren. Rekening houdend met het nadeel dat voorkomen zou zijn door eerder ingrijpen en de ernst van de over en weer gemaakte fouten, heeft de Commissie klager naar redelijkheid een schadevergoeding van toegekend. Uitspraak KCD

7 GIPS: vernieuwde presentatiestandaarden voor vermogensbeheerders Door Corné Reniers Het register Per 1 januari 2006 is de nieuwe versie van de Global Investment Performance Standards (GIPS) van kracht. Dit is een wereldwijde standaard die zich richt op een ethisch verantwoorde presentatie van beleggingsresultaten aan potentiële klanten van vermogensbeheerders. GIPS is een succesvol voorbeeld van zelfregulatie. Het conformeren aan GIPS gebeurt op vrijwillige basis. Vanwege het (mondiale) karakter van dit kwaliteitskenmerk wordt het vooral toepast in het institutionele vermogensbeheer. Het nieuwe GIPS vervangt in 25 landen de lokale standaarden. In Nederland zijn de VBA Performance Presentatie Standaarden 2003 komen te vervallen. Historie Het idee voor het opstellen van ethische regels voor het presenteren van beleggingsresultaten aan potentiële klanten is geboren in de Verenigde Staten in de jaren tachtig van de vorige eeuw. Een eerste belangrijk feit is de verschijning van een artikel in de Financial Analysts Journal in Van een standaard is feitelijk sprake sinds 1993 toen de Performance Presentation Standards van het Association for Investment Management and Research verschenen. Deze standaard richtte zich uitsluitend op de Verenigde Staten. Naar het Amerikaanse voorbeeld heeft in Nederland de VBA, de Beroepsvereniging van Beleggingsdeskundigen, het initiatief genomen voor performance presentatie standaarden. Dit mondde in 1998 uit in de VBA-PPS 1998 en later in VBA-PPS In 1999 verscheen de eerste versie van de wereldwijde standaard GIPS, die om tactische redenen werd gepositioneerd als een laagdrempelige standaard. Door de milde eisen was GIPS voor veel vermogensbeheerders in veel landen een haalbare en dus acceptabele standaard. In 1999 werd tevens een wereldwijde organisatiestructuur neergezet met het doel de standaard naar een hoger niveau te brengen en het gebruik van GIPS te bevorderen. De daaropvolgende fase is afgesloten met de introductie van de nieuwe versie die per 1 januari 2006 geldt. Essentie en toepassing Het doel bestaat uit het vergelijkbaar maken van performancepresentaties van verschillende vermogensbeheerders en het bereiken dat een eerlijke voorstelling van zaken wordt gegeven, die is voorzien van een volledige toelichting. Het meest zichtbare kenmerk van de toepassing van GIPS is dat beleggingsresultaten worden gepresenteerd van een composite. Een composite is een mandje met vergelijkbare portefeuilles. Zo wordt cherry picking, het selectief kiezen van een goed ogende portefeuille, tegengegaan. Per product (composite) wordt een composite-rapport overgelegd, waarin een standaardtabel met gegevens over beleggingsresultaten is opgenomen en een lijst met relevante toelichtingen. Het voldoen aan GIPS is in de praktijk vaak een voorwaarde om de functie van vermogensbeheerder te mogen uitoefenen. Belang van GIPS 2006 Belangrijk is dat nationale standaarden zijn ingeruild voor (het als enige overblijvende) GIPS. Internationale drempels zijn weggenomen, wat met het oog op vergelijkbaarheid prettig is voor institutionele beleggers die ook buiten de landsgrenzen vermogensbeheerders willen aanstellen. Voor de vermogensbeheerders is het prettig dat bij de werving van buitenlandse klanten geen sprake meer is van lokaal afwijkende regels. Ook inhoudelijk zijn er belangrijke veranderingen. De regels zijn niet meer laagdrempelig, maar kunnen nu het best worden omschreven als best practice. Naast opgeschroefde eisen zijn er ook geheel nieuwe onderwerpen. Het meest in het oog springen de nieuwe hoofdstukken voor beleggingen in onroerend goed en private equity. Het was nodig aan deze beleggingen aparte aandacht te schenken, omdat waarderingsmethoden en rendementsberekeningen anders zijn. Bij de totstandkoming is de huidige marktpraktijk leidend geweest, waardoor de vermogensbeheerders Corné Reniers is werkzaam bij Robeco, voorzitter van de VBA-Commissie Investment Performance Measurement, de Nederlandse vertegenwoordiger in het GIPS Council en lid van de Advisory Board van de Journal of Performance Measurement. zich niet oncomfortabel hoeven te voelen bij de vrijwillige naleving van de regels. Nieuw zijn ook de bepalingen over beheervergoedingen en de adverteerrichtlijnen. De aangescherpte eisen zijn groot in getal en divers van aard. Enkele van de belangrijkere wijzigingen zijn: 1. de definitie van het bedrijf of bedrijfsonderdeel (in GIPSterminologie is dit de firm ) dat claimt in compliance te zijn. Het uitgangspunt voor deze definitie dient de wijze te zijn, waarop de vermogensbeheerder zich presenteert aan (potentiële) cliënten, 2. de documentatie, waar een prospect recht op inzage in heeft, is uitgebreid, en 3. in de regels is opgenomen dat ook alle toekomstige aanvullingen, interpretaties, enz. onverkort deel uitmaken van GIPS. Meer informatie is te vinden op en 7

8 Commissie van Beroep: Beroep op schending zorgplicht in vermogensbeheerrelatie verworpen 8 Op 30 januari 2006 heeft de Commissie van Beroep uitspraak gedaan in een geschil inzake vermogensbeheer. Zij heeft het beroep op schending van de zorgplicht in de vermogensbeheerrelatie verworpen. Dit betekent een bevestiging van de uitspraak van de Klachtencommissie. In juni 1998 hebben belanghebbenden met de deelnemer een vermogensbeheerovereenkomst gesloten voor het beheer van hun privé-vermogen. De uitgangspunten en doelstellingen van het vermogensbeheer zijn geformuleerd in de brief van 18 juni 1998 van de deelnemer aan de belanghebbenden. Blijkens die brief zou het vermogen van de belanghebbenden voor 40 tot 60% worden belegd in zakelijke waarden en voor 40 tot 60% in vastrentende waarden. Per 21 september 1998 heeft het vermogensbeheer een aanvang genomen met een storting van afgerond fl ,- ( ,53). Per 31 december 1998 bedroeg de waarde van de portefeuille van belanghebbenden fl ,61 ( ,86). Bij brief van 8 januari 1999 hebben belanghebbenden de deelnemer medegedeeld dat zij de obligaties die deel uitmaakten van het vermogen dat bij de deelnemer in beheer was, hadden verkocht aan de (aan belanghebbenden toebehorende) vennootschap X B.V. Belanghebbenden hebben de deelnemer verzocht de obligaties per die datum op naam van die vennootschap te stellen. Tevens hebben zij toen medegedeeld dat het beleggingsprofiel vooralsnog niet zou wijzigen. Op 25 januari 1999 is ten behoeve van X B.V. een afzonderlijke beheerovereenkomst gesloten met de deelnemer. Op 4 augustus 1999 hebben belanghebbenden een pakket aandelen Bedrijf A ter waarde van ,80 overgeboekt naar hun rekening bij de deelnemer. De aandelen zijn op 18 oktober 1999 naar een afzonderlijk effectendepot geboekt. Na 1999 hebben belanghebbenden aanhoudend verlies geleden op het belegd privé-vermogen en vervolgens in maart 2003 de beheerovereenkomsten opgezegd. Belanghebbenden hebben vervolgens een klacht ingediend bij de Klachtencommissie DSI. De Klachtencommissie heeft de klacht verworpen, waarna belanghebbenden beroep hebben aangetekend. Beoordeling van het hoger beroep De Commissie van Beroep verwerpt de stelling van belanghebbenden dat het pakket Bedrijf A onderdeel van het totale vermogen van belanghebbenden vormde, waarvoor de asset allocatie van 40-60% obligaties en zakelijke waarden gold. Deze stelling vindt geen steun in de overgelegde stukken. Integendeel, de brief van de deelnemer van 6 september 1999 vermeldt expliciet dat dit pakket juist niet zou worden betrokken in het beleggingsbeleid van het effectendepot dat de deelnemer voor belanghebbenden beheert. Deze brief is door belanghebbenden voor akkoord getekend. In die brief bevestigt de deelnemer dat de asset allocatie is gewijzigd in 70% zakelijke waarden en 30% vastrentende waarden. In een brief van 15 juli 2005, die zakelijke waarden 70% vermeldt, is door belanghebbenden met de hand bijgeschreven (excl. Bedrijf A). Aangezien het pakket aandelen Bedrijf A buiten de beheerovereenkomst valt, behoefde de deelnemer deze aandelen derhalve ook niet te betrekken in de asset allocatie. De klacht dat de deelnemer zich, gelet op het pakket aandelen Bedrijf A, niet aan de overeengekomen asset allocatie heeft gehouden, faalt derhalve. In het beroepschrift kan voorts nog de stelling worden gelezen dat de deelnemer belanghebbenden opnieuw had moeten adviseren naar aanleiding van het verwerven van het pakket Bedrijf A. In het kader van die stelling gaan belanghebbenden ervan uit dat het Bedrijf A pakket niet onder de overeengekomen asset allocatie viel. Voor zover belanghebbenden geacht moeten worden deze stelling (subsidiair) te handhaven, overweegt de Commissie van Beroep als volgt. Juist omdat het pakket aandelen Bedrijf A niet onder de beheerovereenkomsten viel, kon van de deelnemer ook niet worden verwacht dat hij bij de uitvoering van de beheerovereenkomsten rekening zou houden met het pakket Bedrijf A. Belanghebbenden hebben niet (voldoende gemotiveerd) aangevoerd waarom de deelnemer hen niettemin had moeten adviseren de asset allocatie ter zake van hun privé-vermogen en het vermogen van X B.V. te wijzigen. Voor wat betreft de klacht dat de deelnemer heeft verzuimd het pakket Bedrijf A voor belanghebbenden te verkopen, geldt het volgende. Uit de overgelegde stukken blijkt niet dat belanghebbenden de deelnemer terzake een verkoopopdracht hebben gegeven. Dit kan ook niet worden afgeleid uit de eerdergenoemde brief van 6 september In die brief schrijft de deelnemer: Indien op enige termijn in de markt belangstelling wordt getoond voor uw bezit van aandelen Bedrijf A, dan hebt u zich bij voorbaat bereid verklaard hierover te willen onderhandelen. Belanghebbenden hebben hier met de hand bij geschreven: wanneer de koers daartoe aanleiding geeft. Hieruit blijkt niet dat de deelnemer zich heeft verbonden actief op zoek te gaan naar een koper. Deze klacht faalt derhalve eveneens. De Commissie van Beroep handhaaft de beslissing van de Klachtencommissie. Zie: KCHB

9 Flitsen uit het jaarverslag 2005 Binnenkort verschijnt het jaarverslag 2005 van DSI. In deze rubriek wordt alvast een indruk gegeven van de activiteiten die in 2005 plaatsvonden. Vele experts uit de effectenbranche stellen ieder jaar weer hun hun kennis en inzicht ter beschikking om de kwaliteit van het vak te verhogen. Actieve registraties Het aantal actieve registraties is in het verslagjaar met ruim 12% afgenomen. Met uitzondering van het in 2005 geopende register DSI Financieel Adviseur, is een afname in elk register zichtbaar. Deze afname is voornamelijk het gevolg van de beëindiging van de registratie(s), als gevolg van het niet succesvol afronden van de periodieke integriteitstoets (DSI PIT 2004) binnen de daarvoor gestelde termijn die in 2005 afliep. De gebruikelijke aanwas van nieuwe registraties in de vier registers gaat overigens onverminderd door. Wfd zorgt voor gelijke behandeling Het bestuur van DSI juicht het toe dat door de invoering van de Wet financiële dienstverlening (Wfd) zorgplicht, deskundigheid, integriteit en klachtenbeslechting nu in gelijke mate gelden voor beleggen, bankieren en verzekeren. Het maakt geen verschil of de cliënt de financiële dienst betrekt bij de aanbieder, de commissionair, de intermediair of de zelfstandig adviseur. Het bestuur vindt het verder een goede zaak dat ook onder de Wfd een duidelijke plaats is ingeruimd voor zelfregulering. Zeker indien het streven is om te komen tot een vergelijkbare gesloten cirkel van preventie (registratie) en correctie (tucht/ geschillenbeslechting), waaraan het huidige DSI-model reeds voor de effectenindustrie uitvoering geeft. Het bestuur heeft ermee ingestemd dat DSI daarbij haar advisering en medewerking zal verlenen onder meer in de vorm van een service-level-agreement met de Stichting Financiële Dienstverlening (StFD), die een aanzet tot zelfregulering voor de intermediaire markt beoogt te realiseren. Campagne Verstandig beleggen succesvol De campagne Verstandig Beleggen 2005 is succesvol verlopen. De campagne had een tweeledig doel, te weten het informeren van het publiek omtrent vitale spelregels met betrekking tot het beleggen in effecten alsmede het benadrukken van het belang voor beleggers van advisering door DSIgeregistreerde effectenspecialisten. Deze boodschap is gecommuniceerd door middel van een Actieve DSI-registraties DSI Effectenhandelaar DSI Senior Effectenhandelaar DSI Beleggingsadviseur DSI Senior Beleggingsadviseur DSI Vermogensbeheerder DSI Senior Vermogensbeheerder DSI Beleggingsanalist DSI Senior Beleggingsanalist DSI Financieel Adviseur 9 - Kengetallen per 31 december 2005 Overige kengetallen Aantal medewerkers DSI* Aantal deelnemers Aantal registraties Actief geregistreerd Latente registraties (wachtkamer) Registraties in behandeling 38 - Aantal geregistreerde personen * Per 31 december 2005 is aantal fte s 14,5 (2004: 13,5), waarvan 1 vacature. radiocampagne, de vernieuwde DSI-website, het verspreiden van de Beleggerswijzer alsmede de nodige aandacht in verschillende media, waaronder relatiebladen van financiële instellingen. Samenwerking met NIBE-SVV DSI en NIBE-SVV hebben een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor het ontwikkelen van DSI-effectenexamens. Deze overeenkomst houdt verband met de invoering van de Wfd en is een uitvloeisel van een eerder bestuursbesluit om - waar dat mogelijk is - het systeem van accreditatie van opleidingen ten behoeve van het verkrijgen van een DSI-registratie te vervangen door DSI-examens. De samenwerkingsovereenkomst voorziet in eerste instantie in het ontwikkelen van toelatingsexamens voor de basisniveaus van het register Effectenhandelaar en Beleggingsadviseur alsmede van het register Financieel Adviseur. Nieuw register DSI Financieel Adviseur Op verzoek van de branche heeft DSI een additioneel register ingevoerd voor financieel adviseurs (register V) die met name kanten-klare beleggingsproducten en concepten alsmede beleggingsfondsen aan het publiek aanbieden. Daardoor wordt de dienstverleningsketen voor beleggingen vrijwel geheel met een DSI-registratie bestreken. Op deze wijze krijgen nu ook beleggers in meer gestandaardiseerde producten het voordeel van de betrokkenheid van een DSIgeregistreerde financieel adviseur. Centrale rol in preemployment screening Vanuit de branche, met name door de NVB, is DSI benaderd met de vraag of zij de bestaande integriteitscreening kan aanbieden aan financiële instellingen die ingevolge de nieuwe wettelijke bepalingen grote groepen van medewerkers (en niet alleen effectenspecialisten) voorafgaand aan indiensttreding moeten screenen op integriteit. Een eerder uitgevoerde haalbaarheidsstudie heeft aangetoond dat een gezamenlijke, branchebrede inspanning op dit punt aanzienlijke efficiency-, kwaliteit- en kostenvoordelen kan opleveren. Een bijkomend voordeel is dat aangehaakt kan worden bij de werkwijzen en procedures van DSI. Het bestuur heeft ermee ingestemd om met het DSI pre-employmentproject een vervolg op pagina 10

10 Flitsen uit het jaarverslag 2005 vervolg van pagina 9 10 aanvang te maken, waarbij het in de bedoeling ligt om deze procedure onderdeel te laten uitmaken van het convenant DSI-AFM/DNB. Vereenvoudiging procedures Klachtencommissie DSI Het bestuur heeft ingestemd met een aantal wijzigingsvoorstellen van het Reglement van de Klachtencommissie DSI. Tot deze wijzigingen behoort onder meer de invoering van een artikel dat meer vereenvoudigde afdoening mogelijk maakt in de vorm van hoorzittingen in aanwezigheid van één lid (in plaats van drie leden) van de Klachtencommissie. Voorts heeft het bestuur een uitbreiding van de bevoegdheid van de Klachtencommissie aangenomen in het kader van de invoering van de Wfd. Daardoor is de commissie thans bevoegd om geschillen te behandelen die ontstaan in het kader van dienstverlening ten aanzien van financiële producten die voldoende verband houden met beleggen. Versterken onafhankelijkheid DSI Om het onafhankelijk functioneren van de Klachtencommissie verder te versterken heeft het bestuur van DSI in het reglement twee uitgangspunten benadrukt. In de eerste plaats het - ook in de Wfd vastgelegde - beginsel dat in de Klachtencommissie uitsluitend personen benoemd kunnen worden die niet werkzaam zijn in de branche. Voorts is expliciet de bepaling opgenomen dat bestuur en directie van DSI niet treden in de procesrechtelijke behandeling van de inhoudelijke beoordeling van alsmede de beslissing in geschillen of categorieën van geschillen die aan de Klachtencommissie zijn of kunnen worden voorgelegd. Permanente educatie: DSI PIT 2007 Het bestuur heeft zijn goedkeuring gehecht aan het starten van de voorbereidingen voor de volgende permanente educatieronde. DSI PIT 2007 moet voor alle geregistreerden in het voorjaar van volgend jaar van start gaan. Aangezien er sinds de vorige ronde - DSI PIT in de regelgeving en in de praktijk tal van veranderingen zijn opgetreden is er alle reden voor een stevige update. In de voorbereidingen en de uitvoering zal een uit de branche samengestelde adviescommissie medeverantwoordelijkheid dragen voor de concrete invulling van het permanente educatieprogramma. Klachtenafwikkeling sneller De (elektronische) efficiencyverbetering heeft ertoe geleid dat de klachtendossiers sneller worden afgewikkeld. Aan deze verbetering heeft ook bijgedragen het invoeren van betere modellen bij het afdoen van klachten ten aanzien van aandelenleaseproducten. Daarnaast zijn interne procedures van de Klachtencommissie opgenomen in een procedurebeschrijving, die heeft geleid tot een verbeterde administratieve organisatie en interne controle. Minder klachten De daling van het aantal aan de Klachtencommissie voorgelegde klachten heeft ook dit jaar doorgezet. Werden in klachten ingediend, in 2005 waren dit er 256. Het aantal ingediende klachten dat betrekking heeft op aandelenleaseproducten is onverminderd hoog gebleven. Verdubbeling beroepszaken Het aantal zaken dat in 2005 bij de Commissie van Beroep aanhangig is gemaakt, bedraagt 149. Dat is meer dan een verdubbeling van Verloop klachtenprocedures (in aantallen) Ingediende klachten Gedane uitspraken Toegewezen vorderingen (of gedeeltelijk) Afgewezen uitspraken Niet in behandeling genomen klachten Bezwaren Schikkingen of anderszins ingetrokken klachten Ingediend inzake bepaalde typen effectenlease het aantal zaken (69) ten opzichte van het jaar ervoor. Hierbij moet worden aangetekend dat het grootste gedeelte hiervan pro-forma beroepen betreft tegen beslissingen van de Klachtencommissie omtrent effectenleaseproducten van één deelnemer. In totaal is de Commissie negen keer bijeengekomen. Er zijn toen twintig zaken uitspraak in de plaats gesteld en de resterende veertien beroepen zijn verworpen. Daarnaast heeft de secretaris van de Commissie van Beroep nog zes zaken ambtshalve niet-ontvankelijk verklaard. Een groot aantal zaken met betrekking tot aandelenleaseproducten is door de Voorzitter van de Commissie vooralsnog aangehouden. mondeling behandeld, wat een gelijk beeld is met dat van voorgaande jaren. In de meeste gevallen is het bindend advies gegeven binnen een jaar na het aanhangig maken van het hoger beroep. Geschillen In 2005 werd het secretariaat van de Geschillencommissie DSI twintig maal aangeschreven door kandidaat-geregistreerden die het niet eens waren met de registratiebeslissing Van alle beroepszaken hadden er twee betrekking op een uitspraak van de Tuchtcommissie en de overige zaken waren beroepszaken van de Klachtencommissie. Van de mondeling behandelde van DSI. Veertien geschilzaken werden in behandeling genomen. Van deze veertien werden er zes alsnog geschikt en/of heeft de kandidaat-geregistreerde het beroep ingetrokken. zaken zijn twee niet-ontvankelijk verklaard, voor vier zaken heeft de Commissie van Beroep een nieuwe Zeven geschilzaken zijn tijdens een zitting in 2005 mondeling behandeld Gegevens beroepszaken (aantallen) Nieuwe zaken Zittingen 9 11 Gedane uitspraken Waarvan: niet-ontvankelijk verklaarde zaken 2 9 bestreden beslissingen in stand gebleven 16 9 bestreden beslissingen (ten dele) vernietigd 4 2 Uitspraken inzake Tucht- en Geschillencommissie 2 2 Ingetrokken zaken 17 4

11 (waaronder één zaak uit 2004) en één zaak is behandeld in Eén zaak is aangehouden in verband met het aanleveren van (nadere) documentatie met betrekking tot gevolgde opleidingen door de betreffende kandidaat-geregistreerde. De Commissie wees na de mondelinge behandeling van de zeven in 2005 behandelde zaken zes maal het door de kandidaat-geregistreerde ingestelde beroep af. In één zaak is het beroep - zij het voorwaardelijk - toegewezen. Tuchtzaken In 2005 heeft DSI naar aanleiding van incidentmeldingen of berichten in de media in circa 30 zaken onderzoek verricht. In zes gevallen heeft DSI de kwestie doorgeleid naar de Tuchtcommissie DSI. Twee zaken heeft de Tuchtcommissie in 2005 mondeling behandeld en vier zaken worden in 2006 verder behandeld. In alle gevallen betrof het een klacht van DSI over geregistreerde effectenspecialisten die artikel 7 van het Algemeen Reglement DSI (de Gedragscode) niet of niet volledig hebben nageleefd. Bij de twee zaken die wel in 2005 zijn behandeld, is de klacht van DSI overigens verworpen. In de overige zaken is de betreffende registratie door DSI beëindigd, is een boete bij wege van transactie opgelegd of is besloten om niet tot verdere actie over te gaan. Naast de Tuchtcommissie-uitspraken wordt vanaf 1 januari 2006 op de website van DSI ook aandacht besteed aan beslissingen waar DSI gebruik maakt van haar bevoegdheid om te komen tot een schikking in de vorm van een boete, of een beëindiging wegens kennelijke overtreding van de reglementen van DSI. Tenslotte worden ook die gevallen gepubliceerd waar DSI besluit niet tot enige actie over te gaan, althans voor zover die voldoende representatief zijn om in het website-overzicht op te nemen. Accreditatie opleidingen Het bestuur van DSI heeft geactualiseerde eindtermen vastgesteld in de zin van artikel 7.8 van het Accreditatiereglement. DSI heeft de opleidingsinstituten - waarvan de opleidingen in het verleden door DSI zijn geaccrediteerd - verzocht om het opleidingsprogramma aan te passen conform de vastgestelde actualisatie van de eindtermen. De opleidingsinstituten hebben daarbij overigens de vrijheid om de onderwijsinhoud en het onderwijsproces naar eigen goeddunken in te vullen, mits zij voldoen aan de door DSI vastgestelde eindtermen. De opleidingsinstituten hebben de opleidingsprogramma s vergeleken met de nieuwe eindtermen en hebben op deze wijze relatief eenvoudig kunnen controleren of de onderwerpen die in de eindtermen zijn omschreven, terugkomen in het opleidingsprogramma. Daar waar onderwerpen uit de eindtermen niet terugkomen in het opleidingsprogramma, zijn aanpassingen verricht. De meeste opleidingsinstituten hebben de opleiding vervolgens opnieuw ter accreditatie aan DSI voorgelegd. Op advies van de diverse functiecommissies en de Accreditatiecommissie heeft het bestuur in 2005 heraccreditatie verleend in de zin van artikel 6.8 van het Accreditatiereglement ten aanzien van de diverse opleidingen van het Amsterdam Institute of Finance, NIBE-SVV en Rabo-beleggingsopleidingen en ten aanzien van de Financieel en Beleggingsanalist (FBA)- opleiding van de Vrije Universiteit. Invoering DSI-examens Het bestuur van DSI heeft bepaald dat DSI een begin zal maken met de invoering van een systeem waarbij examens worden geaccrediteerd, in plaats van de accreditatie van een complete opleiding. Aangezien exameninstituut NIBE-SVV beschikt over kennis en vaardigheden om dergelijke examens te helpen ontwikkelen, is DSI in 2005 in dat kader een samenwerking met NIBE-SVV aangegaan. In 2005 is de ontwikkeling van het DSI-examen Financieel Adviseur afgerond. Het examen voor de DSI Financieel Adviseur is in samenwerking met NIBE-SVV specifiek voor het nieuwe register V ontwikkeld en in 2005 geaccrediteerd door het bestuur van DSI op advies van de Functiecommissie Beleggingsadviseur en de Accreditatiecommissie. De inhoud van het examen zal naar verwachting voldoen aan de eisen die in de Wet financiële dienstverlening (Wfd) worden gesteld aan het examen Wfd Beleggen A. In 2006 zal DSI in samenwerking met NIBE-SVV ook nieuwe examens ontwikkelen voor de basisregisters van effectenhandelaren en beleggingsadviseurs, waarbij de huidige geaccrediteerde opleidingen voor deze registers zullen komen te vervallen. Voor de seniorregisters zullen voorshands geen nieuwe examens worden ontwikkeld. In de toekomst zal een kandidaat-geregistreerde derhalve alleen worden toegelaten in het basisregister van financieel adviseurs, handelaren en beleggingsadviseurs, indien hij of zij een door DSI geaccrediteerd examen met goed gevolg heeft afgelegd of voldoet aan de opleidingseisen voor het desbetreffende seniorregister. Vernieuwing Registratiebureau Het Registratiebureau stond het afgelopen jaar in het teken van vernieuwing. Deels bestond deze vernieuwing uit het openen van een nieuw register voor financieel adviseurs inzake beleggen (register V), deels uit de introductie van de mogelijkheid om een registratie aan te vragen of te muteren via het internet, met behulp van online formulieren. Met de introductie van de online formulieren is een belangrijke kwaliteitsslag gemaakt en is de gebruiksvriendelijkheid verder verhoogd. Klantvriendelijkheid staat bij DSI hoog in het vaandel. Hierbij is de bereikbaarheid van groot belang, zowel via de telefoon als via de website. Het Registratiebureau is dan ook continu bezig met het verbeteren van deze communicatiemiddelen. DSI-geregistreerden kunnen het jaarverslag 2005 gratis bestellen. Stuur een mailtje met naam en adres naar info@dsi.nl Het jaarverslag is vanaf begin mei ook te downloaden via

12 Proefschrift Een kwestie van vertrouwen Personalia Tom Loonen, als DSI-geregistreerd Beleggingsadviseur werkzaam bij Bank Insinger de Beaufort en lid van de Tuchtcommissie DSI, hoopt op 21 juni a.s. om 12:00 uur te promoveren aan de Universiteit van Amsterdam. Hij verdedigt dan zijn werk genaamd Een kwestie van vertrouwen. Dit onderzoek behandelt het effect van de zorgplichtregels op de Nederlandse beleggingsadvisering. Loonen heeft hiervoor 24 directieleden van financiële instellingen geïnterviewd, 209 beleggingsadviseurs en ruim 1000 particuliere beleggers geënquêteerd. Daarnaast heeft hij 1346 uitspraken van de DSI er op avontuur voor het goede doel Klachtencommissie DSI bestudeerd. Prof. mr. C.E. du Perron, voorzitter van de Klachtencommissie DSI en prof. drs. J.W. Ganzevoort zijn de promotores. DSI onderkent het belang van wetenschappelijk onderzoek op dit terrein en heeft het onderzoek ondersteund. De promotie vindt plaats in de Aula van de Universiteit van Amsterdam. In het augustus-nummer van DSI Info komt de inhoud van het proefschrift aan de orde. Informatie is te verkrijgen via: DSI er Johan Kueter, medewerker procesbeheersing en audit, heeft afgelopen maart deelgenomen aan de Amsterdam - Dakar Challenge. Dit evenement is te beschouwen als een low-budgetversie van Parijs Functiewijziging Het bestuur heeft Dick Vis met ingang van 1 januari 2006 benoemd tot operationeel directeur van DSI. Dick Vis werkt sinds 2002 bij DSI, de afgelopen twee jaar reeds als adjunct-directeur. Indiensttreding Mr. Fanny Tahalele is per 1 februari 2006 in dienst getreden als hoofd van het secretariaat van de Klachtencommissie DSI. Zij was voorheen werkzaam bij de Landelijke Vereniging van Artsen in Dienstverband als coördinator individuele rechtshulp. Joy Mezas is sinds 1 maart 2006 werkzaam bij DSI als directie assistent. Bij haar voorgaande werkgever, het AMC, was zij werkzaam als secretaresse. Uitdiensttreding Mr. Jerre de Jong is per 31 december 2005 uit dienst getreden. Hij was bij DSI werkzaam als secretaris van de Klachtencommissie en vervolgt zijn carrière als medewerker bij het Wetenschappelijk Bureau van de Hoge Raad. Mr. Fanny Tahalele - Dakar, waarbij het accent meer op het avontuur ligt dan op de Joy Mezas raceprestatie zelf. De auto s worden na afloop van de race verkocht. 12 De opbrengst van de autoverkoop gaat naar een lokaal goed doel, in dit geval de Stichting Kinderhulp Gambia. DSI was een van de vele sponsors die de reis mede mogelijk maakten. De auto was dan ook voorzien van het DSI-logo. De race staat ook bekend onder de naam barrel-rally, aangezien een van de voorwaarden is dat de auto waarmee deelgenomen Team Zandbak: Johan Kueter (r.) en Sybren de Bruijn. wordt, niet meer dan 500,- mag kosten en voor niet meer dan 150,- versleuteld mag worden. Samen met een vriend, Sybren de Bruijn, heeft Johan in een Volvo 740 Estate uit 1986 met een luttele kilometer op de teller in een kleine drie weken de kilometer afgelegd. In totaal werd met de race 1.500,- ingezameld voor de Stichting Kinderhulp Gambia. Engelstalige DSI Integriteitsmodule De Engelstalige versie van de DSI Integriteitsmodule Effectenspecialist is inmiddels weer beschikbaar. Inschrijving voor deze module is mogelijk via het NIBE-SVV ( ) Dufas lid van DSI-bestuur Dutch Fund and Asset Management Association (Dufas), vertegenwoordiger van de belangen van beleggingsfondsen in Nederland, is toegetreden als Representatieve Organisatie tot DSI. Mr. J.H.M. Janssen Daalen, directeur van Dufas, is benoemd als haar vertegenwoordiger in het DSI-bestuur. DSI Info is het informatiebulletin van het Dutch Securities Institute (DSI). April 2006 Redactie DSI Info Postbus 3861, 1001 AR Amsterdam Telefoon Fax info@dsi.nl Aan dit nummer werkten mee: Jorine Berends, Joke van den Braber, Jan van Haasteren, Thom Hoedemakers, Jerre de Jong, Patrick Lageweg, Theo Kraan, Joy Mezas, Kees Oosterholt, Corné Reniers, Jack Veendijk en Dick Vis. Productie: The KEY Agency