Stichting Pensioenfonds Sara Lee Nederland. Pensioenfonds Sara Lee Nederland opnieuw in dekkingstekort Financiële positie pensioenfonds onder druk

Transcriptie

1 Stichting Pensioenfonds Sara Lee Nederland Nr 13. september 2010 Nr 7. November 2008 Nieuwsbrief Pensioen Pensioenfonds Sara Lee Nederland opnieuw in dekkingstekort Financiële positie pensioenfonds onder druk In augustus 2010 is de geschatte dekkingsgraad van het pensioenfonds opnieuw gedaald tot een laag niveau van 93% (zie ook de grafiek). De status berichtgeving is daarmee, over net dalende als eind dekkingsgraden 2008/begin 2009, en daaruit een pensioenfonds volgende verminderde met een dekkingstekort, kans op omdat digheden het vereiste in oktober minimum is het vermogen helaas zeer van toeslagen 105% niet zal meer u waarschijnlijk aanwezig is. In niet dit zijn artikel ontgaan. leest u De vragen krediet- en antwoorden vertrouwenscrisis over de oorzaken manifesteert en gevolgen van onwaarschijnlijk de gedaalde dekkingsgraad. dat per 1 januari 2009 een zich in september en oktober in alle hevigheid. Ook uw pensioenfonds merkt de gevolgen hiervan. Vraag: het Vooral pensioenfonds de waarde had van eind de categorieën 2009 toch Aandelen 2. De rente Vastgoed is in 2010 in de eerst beleggingsportefeuille een dekkingsgraad van Pensioenfonds van 109% Sara en Lee de Nederland beurzen zijn aangetast. gedaald, Hoe maar staat lijkt het in de fonds tweede er aan helft hetvan langzaam mogelijkheid bestaat om een toeslag aan pensioenuitkeringen gepensioneerden en of slapers opgebouwde toe te pensioenrechten. Daarom is PSLN niet betrokken kennen. einde zijn licht van gestegen; het derde wat kwartaal zijn de voor? belangrijkste En wat zijn de gevolgen augustus voor in de een toeslagen vrije val te in zijn 2009? gekomen. bij de Reservetekort. 14 pensioenfondsen die medio augustus oorzaken van deze forse daling van de dekkingsgraad? zijn zogenaamde lange- Pensioenfondsen termijn-beleggers. De volgende grafiek De geeft strategische een verloop beleggingsmix dekkingsgraad van PSLN (in zwarte heeft als blokjes) doel om tot en voor met de van de lange eind augustus: termijn (15 jaar) een optimale verhouding tussen de beleggingscategorieën aan te houden (gemiddeld streefpercentage). Bij de uitvoering worden bandbreedtes (een minimum en maximum) rond dit streefpercentage De benodigde voorziening voor de 110% pensioenverplichtingen gelukkig nog ruimschoots stijgt voldoen hierdoor aan het enorm, nakomen namelijk van de in verplichtingen 8 maanden tijd tenzo n aanzien 20% van (ruim de opgebouwde 200 miljoen). pensioenrechten en de pensioenuitkeringen. Bij deze dekkingsgraad ontstaan echter wel drie (mogelijke) problemen: Omdat in het nieuws de buffer waren. van het Voor pensioenfonds deze fondsen kan niet afstempeling voldoende mogelijk hoog is, kunnen per 1 januari nieuwe 2011 aan risico s de orde (lees: kan als zijn. de Hierover financiële heeft markten PSLN nog op 19 augustus verder verslechteren) een publicatie onvoldoende op haar website opgenomen, opgevangen die worden. ook op digitale Dit heetwijze een reservetekort. De is toezichthouder gebracht bij belanghebbenden. (De Neder- onder de aandacht Zoals landsche in de toelichting Bank) vraagt bij het daarom herstelplan aan het was bestuur vermeld, om is een afstempelen lange termijn weliswaar herstelplan geen onderdeel in te dienen. van het Het herstelplan, pensioenfonds maar moet de reglementen in dit afgesproken. Een categorie, zoals aandelen, kan binnen die bandbreedte worden overwogen (iets meer dan het streefpercentage) of onderwogen (iets minder), afhankelijk van de verwachtingen die voor de middellange termijn gelden. De strategische mix is door uitgebreide studie onderbouwd als het best passende bij de verplichtingen en bij de ambitie tot het verlenen van toeslagen door het pensioenfonds. Daarom wordt deze mix in onzekere tijden zoals dit jaar niet aangepast. Hooguit kan gebruik worden gemaakt van de mogelijkheid van onderweging. Alleen als de lange termijn verwachtingen structureel wijzigen, zal worden Toeslagen inactieven komen onder druk. De ambitie van het pensioenfonds om toeslagen voor de gepensioneerden en slapers toe te kennen komt onder druk te staan. Deze toeslagen zijn immers afhankelijk van de financiële middelen van het pensioenfonds. In de interne richtlijn die het bestuur hanteert voor het toeslagbeleid wordt een grens van 110% gehanteerd, waaronder geen toeslag wordt gegeven. Bij een dekkingsgraad van 125% en hoger wordt volgens deze interne richtlijn een toeslag ter grootte van de volledige prijsindex gegeven. Voor tussenliggende niveau s geldt een pro rata uitkomst. Bijvoorbeeld bij 115% zou plan laten statuten zien dat staan de financiële dit wel toe. positie Zie ook bij vraag/antwoord normale omstandigheden hierover in de uiterlijk Nieuwsbrief binnen van 15 maart jaar weer gezond Het bestuur zal zijn, zal zodat dit najaar nieuwe opnieuw tegenvallers naar het herstelplan weer opgevangen kijken kunnen beoordelen worden. of er aanleiding Voor ons is fonds om de geldt uitgangspunten momenteel te herzien een benodigde en/of een dekkingsgraad nieuwe doorrekening van 117,5%. te maken. Omdat Er is de geen dekkingsgraad garantie dat per verlaging 30 september van de pensioenrechten op 110% lag, is dus nooit begin zal oktober worden formele toegepast. melding Maar als van er een signalen reservetekort zijn dat dit bij DNB aan de orde gedaan. kan komen, De financiële zal dit minstens opzet van 3 maanden het pensioenfonds de maatregel is echter dusdanig, wordt doorgevoerd dat bij voordat worden normale gecommuniceerd. omstandigheden Hierbij na enkele geldt dat jaren verlaging de benodigde van de pensioenuitkeringen dekkingsgraad weer zal als een laatste worden redmiddel bereikt, wordt zodat het gezien herstelplan en in principe geen alleen aanvullende toegepast maatregelen wordt als er vereist. geen andere overgegaan De dekkingsgraad tot herijking lag in de van periode strategische september tot Pensioenfondsen november 2009 zullen iets boven daarom 110% niet mix. snel (oranje grote lijn). verschuivingen Vanaf december in de 2009 strategische een mix daling doorvoeren. zichtbaar, met name in de maand augustus, die twee oorzaken heeft: De ontwikkeling van het fondsvermogen, de verplichtingen 1. Vanaf december en 2009 dekkingsgraad is een stijgende over de afgelopen trend in 9 maanden levensverwachting ziet er hoofdlijnen verwerkt als volgt en dat uit leidt (zie tot tabel) extra kosten. Bij de Een afsluiting daling van van de het dekkingsgraad boekjaar 2009 van werd 130% naar hiervoor 110% in al 9 maanden 4,4% extra tijd aan is voorzieningen fors. Het pensioenfonds gereserveerd. kan Nu bij in een augustus dekkingsgraad definitieve tabellen m.b.t. prognoses over van Financiële levensverwachtingen positie PSLN (bedragen van de Nederlandse in miljoen ) Dit de alles toeslag bij elkaar bij het brengt volgen de van voorzieningen richtlijn eind augustus uitkomen 2010 op 1/3 op van een de niveau prijsindex. van de interne Een bestuursbesluit miljoen, waar dat over begin de hoogte van het van jaar een iets eventuele boven toeslag miljoen per lag. Positief was de ontwikkeling 1 januari 2009 van is de gepland waarde in van de tweede beleggingen, week die momenteel van december. ongeveer Bij de besluitvorming miljoen bedraagt, wordt onder ruim andere 80 miljoen rekening meer gehouden dan aan het met begin de van ontwikkelingen het jaar. Ook op een de behoorlijke financiële stijging, markten maar en helaas bij PSLN onvoldoende tot met november om de fors gestegen 2008, met benodigde de prijsontwikkeling voorziening bij tussen te kunnen oktober houden en oktober 2008 en tot slot met de interne richtlijn. Gezien de omstan- Vraag: is er nu een risico dat het pensioenfonds de uitkeringen en pensioenrechten mogelijkheden voor herstel zijn. Doel hiervan is om Verhoogd het pensioenfonds risico op dekkingstekort. uit problemen te halen Er hoeft ter bescherming niet veel te van gebeuren de toekomstige of het pensioenuitkeringen niveau van 105% wordt alsook bereikt. van het Dan pensioensysteem het pensioenfonds voor de toekomstige terechtgeneraties. in een komt dekkingstekort. Bij dit niveau wordt niet Vraag: meer worden voldaan procedures aan de wettelijke voor waardeoverdrachten eis, die weer op 105% opgeschort, ligt. Er is net dan als nog de steeds periode minimum december geen acuut 2008 probleem tot en met om augustus bijvoorbeeld 2009? Inderdaad. uitkeringen Op 31 te augustus kunnen blijven 2010 heeft doen, PSLN maar op haar in datwebsite geval worden een publicatie wel extra gezet maatregelen van per kracht. 1 september Deze zijn 2010 erop worden gericht dat de procedures opgeschort. dat het pensioenfonds Het is wettelijk bij niet normale toegestaan om ontwikkelingen bij een dekkingsgraad binnen lager uiterlijk dan 3100% jaar bevolking bekend zijn geworden, moeten moet verlagen (in de krant wordt dat afstempelen waarden weer boven over te het dragen niveau of van te ontvangen. 105% moet de voorzieningen nog verder worden genoemd)? Voorlopig gaan uitkomen. Met de onderneming is Fondsvermogen verhoogd tot in totaal 7,6% Het herstelplan van PSLN, 990 dat in maart Vraag: een hoe uitvoeringsovereenkomst zit het met de toeslag voor 2008 gepensioneerden Voorziening Totaal is hierdoor Pensioenverplichtingen zo n 80 miljoen aan 835 is ingediend bij De Nederlandsche 830 Bank, 870 tot met 2010 in 2011? afgesloten waarin een extra voorzieningen nodig. bereikt de wettelijke niveau s ruim binnen Zoals bekend is deze toeslag voorwaardelijk Dekkingsgraad 130% de wettelijke termijn. 119% Gelukkig zonder enige 110% en moet deze worden betaald vervolg uit op pagina de middelen 2 >>> aanvullende maatregel zoals verlaging van van het pensioenfonds. Bij een dekkings

2 graad van 93% (niveau per eind augustus) is het uitgesloten dat het bestuur geld beschikbaar kan stellen voor een toeslag. Dit is namelijk wettelijk niet toegestaan omdat dit het benodigde herstel van het pensioenfonds zal vertragen. Het is dus spannend hoe de dekkingsgraad zich tot eind november 2010 zal gaan ontwikkelen. Het bestuur zal normaal gesproken in de tweede week van december een besluit te nemen over de toeslag voor inactieven per 1 januari De uitkomst van de afgesproken maatstaf zal worden berekend en tevens worden gecommuniceerd. Eerder werd in 2004 en 2009 geen toeslag verleend (samen ongeveer 3,4%). Naar verwachting zal de informatie over toeslagverlening half december op de website worden geplaatst. Vervolgens zal dit in de derde week van januari individueel aan gepensioneerden worden bevestigd in de jaarlijkse update. Daarnaast zal het in de Nieuwsbrief van januari 2011 uitgebreider worden toegelicht. Vraag: uit de grafiek blijkt dat PSLN al enige maanden onder de lijn van het herstelplan zit. Wat zijn de oorzaken en de gevolgen hiervan? De oorzaken hiervan zijn exact dezelfde als die genoemd in het antwoord op de eerste vraag, namelijke langer leven en lage rente. Uiteraard hebben alle pensioenfondsen in Nederland hier mee te maken. Op dit moment is nog niet duidelijk of en zo ja wanneer De Nederlandsche Bank aanvullende maatregelen zal gaan eisen. Omdat aanvullende maatregelen grote maatschappelijke consequenties kunnen hebben, zal de politiek zich hier waarschijnlijk ook nog over uitlaten. Pensioenfondsen moeten per einde van ieder kalenderjaar het herstelplan evalueren. Mocht uit de evaluatie per 31 december 2010 blijken dat aanvullende maatregelen nodig zijn, dan wordt dit uitgebreid in een Nieuwsbrief toegelicht. Demissionair minister Donner heeft aangegeven dat de pensioenfondsen die niet bij de hierboven bedoelde 14 fondsen horen op z n vroegst per 1 april 2012 zouden moeten afstempelen. Dit moet dan begin 2011 als eventuele mogelijkheid gecommuniceerd worden en de ontwikkelingen tot eind 2011 worden meegenomen bij het definitieve besluit. In ieder geval is dan meer duidelijk over de vraag of het renteniveau al dan niet structureel op een lager niveau is komen te liggen. Vraag: komt het vanzelf weer goed, net zoals de vorige keren? Velen vragen zich dit af en niemand kan hier met zekerheid een antwoord op geven. Een erg belangrijke vraag is of de rente zo laag zal blijven als nu het geval is. De meningen hierover zijn verdeeld. Als blijkt dat er een nieuwe economische wereld met structureel lage rente komt, dan wordt pensioenopbouw bijzonder duur en zullen diverse pensioenfondsen moeten gaan afstempelen. Als dat het geval is, geldt: hoe langer gewacht wordt met maatregelen, hoe ingrijpender de benodigde maatregelen zullen worden. Vooral de jongeren en midden-generatie zullen daar dan veel last van kunnen ondervinden. De Stichting voor de Arbeid (waarin ondernemingen en vakbonden landelijk overleg met elkaar hebben) heeft daarom in juni 2010 een Pensioenakkoord afgesproken. Hierin staat dat er ingrijpende hervormingen moeten plaatsvinden in het Nederlandse pensioensysteem. Het is op dit moment nog niet duidelijk of deze afspraken al in 2011 impact zullen hebben. Naar verwachting zal dat in ieder geval vanaf 2012 wel het geval zijn. Overigens staat deze hervorming nog los van de 4 aanpassingsvoorstellen die Koninklijke Douwe Egberts in mei/juni 2010 in het CAOoverleg heeft ingebracht en waar dit najaar verder over gesproken zal gaan worden. Vraag: hoe gaat PSLN er opnieuw voor zorgen dat er weer voldoende vet op de botten komt? Onderdelen van het herstelplan zijn vooral het uitvoeren van reeds bestaande beleidsinstrumenten namelijk: Afspraken van het pensioenfonds met de onderneming over extra premiestorting als de dekkingsgraad onder 105% komt. Volgens deze afspraak (die loopt tot en met 31 december 2010) zal de onderneming in 2011 weer een forse extra storting in het pensioenfonds moeten doen. Dit bedrag komt bovenop de normale premie van ongeveer 39 miljoen. Toepassing van de interne richtlijn voor toeslagen aan gepensioneerden en slapers leidt ertoe dat het pensioenfonds geen toeslagen toekent als de dekkingsgraad lager ligt dan 110%. Dit resulteert uiteraard niet in een verhoging van de dekkingsgraad, maar wel kunnen alle beschikbaar komende beleggingsresultaten worden aangewend voor verhoging van de dekkingsgraad. Als de rente laag blijft en/of de aandelenbeurzen niet aantrekken, zal het enige jaren duren voordat de dekkingsgraad weer in de buurt van 110% komt. Gepensioneerden en slapers moeten in de huidige situatie dus opnieuw rekening houden met een aantal jaren zonder toeslagen en daarna een aantal jaren met gedeeltelijke toeslagen. Dit zal effect hebben op de koopkracht van deze groepen. We merken hierbij wel op dat tot nu toe de AOW wel jaarlijks is aangepast. Ook is het missen van toeslagen vooral vervelend als de inflatie hoog is. Het effect op de koopkracht is minder groot als de inflatie beperkt is, zoals bijvoorbeeld dit jaar naar verwachting het geval is (rond 1%). Er worden beleggingsresultaten ingecalculeerd, waarbij de aannames worden gebaseerd op actueel onderzoek ten aanzien van lange termijn verwachtingen en rekening wordt gehouden met grenzen die De Nederlandsche Bank stelt. Zoals hierboven al aangegeven zal het bestuur het herstelplan opnieuw toetsen aan de huidige situatie en nagaan of aanvullende maatregelen overwogen moeten worden. Uiteraard zullen we u blijven informeren, zeker in het geval van aanvullende maatregelen. De dekkingsgraad wordt iedere maand na ongeveer 5 werkdagen op de website gepubliceerd. Dit artikel is tevens op 10 september 2010 op de website geplaatst. Jaarverslag 2009 gepubliceerd Medio juni heeft Stichting Pensioenfonds Sara Lee Nederland haar jaarverslag over 2009 gepubliceerd. U bent de laatste jaren gewend dat in een Nieuwsbrief Pensioen enkele highlights van het jaarverslag worden weergegeven. Naast het formele jaarverslag hebben we dit jaar ook een verkort jaarverslag ( publieksversie ) opgesteld. Hiermee wil het bestuur op transparante wijze verantwoording over het gevoerde beleid afleggen. Geïnteresseerden kunnen informatie vinden bij de publicaties op onze website.

3 Interview met Henk Kramer, vertrekkend bestuurslid namens de pensioengerechtigden Met ingang van 1 januari 2008 heeft PSLN twee bestuurszetels beschikbaar gesteld aan vertegenwoordigers van de gepensioneerden. Henk Kramer en Chiel Hildebrand zijn de eerste twee gepensioneerden die inmiddels ruim 2,5 jaar aan deze zetels invulling mochten geven. Voor Henk zit de termijn er per 1 oktober 2010 op. Hij maakt plaats voor een jong-gepensioneerde en zal dus niet terugkeren in het bestuur van PSLN. We vragen Henk naar zijn verwachtingen en ervaringen. Henk Kramer (hier naast zijn echtgenote): "Door de lusten en de lasten eerlijk te delen zorgen we er samen voor dat we ook straks nog allemaal kunnen genieten van onze oude dag." Welke verwachtingen had je voordat je aan deze klus begon? Destijds heb ik mij kandidaat gesteld voor een bestuursfunctie en als mijn motivatie daarbij genoemd: een bijdrage leveren aan de opheffing van de achterstelling van gepensioneerden. Ik had de verwachting op dit terrein iets voor gepensioneerden te kunnen betekenen. Hoe kijk je achteraf terug op deze 2,5-jarige bestuursperiode; waren jouw ervaringen soms anders dan dat je vooraf had verwacht? Behalve turbulent zijn de afgelopen jaren ook heel leerzaam en boeiend geweest. Een periode die ik niet graag had willen missen. Tegelijkertijd moet ik vaststellen dat één van de dingen die ik heb geleerd, is dat op het gebied van de gelijkstelling van gepensioneerden meer bereikt kan worden in de politiek dan in een bestuur van een pensioenfonds. In die zin is mijn ervaring dus anders dan mijn verwachting. Hoe heb je de samenwerking met de andere bestuursleden van de onderneming en de COR ervaren? De samenwerking met de andere bestuursleden heb ik als heel positief ervaren. Zo positief dat ik graag wat meer en diepere discussies had willen voeren over onderwerpen, die uitsteken boven de hitte van de dag. Om maar een paar te noemen: de toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel, de toekomst van ons pensioenfonds. Je bent nu bijna 78 jaar en de pensioenwereld is turbulent. Is de combinatie van je leeftijd met de zwaarte van het bestuurswerk reden om niet voor een nieuwe periode bij te tekenen? Als ik nu zou bijtekenen voor een periode van nog eens vier jaar dan zou ik aan het einde daarvan bijna 82 jaar zijn. Ik weet uit de ledenlijst van de VGDE [Vereniging van Gepensioneerden Douwe Egberts] dat er voldoende jonge en capabele oud-collega s zijn om het stokje over te nemen. Albert Six is daar één van. Wil je als ervaringsdeskundige nog iets meegeven aan de lezers van deze Nieuwsbrief Pensioen? Wat ik de lezers graag wil meegeven is wat de 5 grootste pensioenfondsen in Nederland op 10 september j.l. in een pagina-grote advertentie schreven. Ik citeer daaruit: U kunt zeker zijn van een pensioen. [..] Het enige risico dat u loopt is dat uw pensioen iets lager kan zijn als het slecht gaat met de economie, of iets hoger als het beter gaat. Door de lusten en de lasten eerlijk te delen zorgen we er samen voor dat we ook straks nog allemaal kunnen genieten van onze oude dag. Dit is mij uit het hart gegrepen! Via deze weg willen we Henk namens het bestuur en alle deelnemers hartelijk bedanken voor zijn bijdrage aan de ontwikkeling van PSLN. Albert Six per 1 oktober 2010 benoemd als bestuurslid namens de pensioengerechtigden De kandidaatstelling voor een bestuurslid namens pensioengerechtigden is soepel verlopen. De VGDE heeft de heer Albert Six voorgedragen. Het bestuur heeft getoetst of de kandidaat aan het functie- en competentieprofiel voldoet en heeft dit volmondig positief kunnen bevestigen. Er zijn geen andere kandidaten voorgedragen. Onder voorbehoud van instemming door De Nederlandsche Bank (DNB) heeft het bestuur Albert Six op 16 juni 2010 benoemd. Inmiddels is ook deze procedure bij DNB met succes doorlopen. Albert volgt per 1 oktober 2010 Henk Kramer op.

4 Terugkoppeling presentaties voor 50- tot 60-jarigen ( ) Deelnemers met geboortejaren 1950 t/m 1959 (ofwel de fifty s), die al voor 1 januari 2006 in dienst waren, hebben sinds 2006 een pakket van regelingen met uitgangspunt dat uittreding op leeftijd 62 mogelijk blijft. Inmiddels is de landelijke discussie over het naar achteren verschuiven van de pensioenleeftijd tot na 65 jaar in volle hevigheid losgebarsten. Niet alleen voor medewerkers die jonger dan 50 jaar zijn (geboren in 1960 of later), maar ook voor de fifty s is de kans groot dat uittredingsplannen zullen moeten worden aangepast (zie verder bij het artikel over het Pensioenakkoord). eigen situatie en mogelijkheden gekregen. Gepresenteerde uitkomsten hangen van veel factoren af en komen daarom ook op verschillende uitkeringsniveau s uit. In het algemeen wordt op leeftijd 62 een totaalniveau van ongeveer 70% tot 78% van het huidige inkomen (2010) bereikt. Gemiddeld is dat iets lager dan 80%-middelloon ; oorzaak hiervan is waarschijnlijk dat de rendementen op de levenslooprekening wat lager liggen dan 4% reëel rendement. Dat is het rendement boven de loonontwikkeling. De uiteindelijke realisatie van de uitkomsten op leeftijd 62 jaar zelf zullen mede afhangen van bijvoorbeeld de pensioenopbouw, de toeslagen en de rente op de levenslooprekening in de komende jaren tot leeftijd 62 jaar. Medewerkers die op leeftijd 62 op onvoldoende niveau uitkomen, hebben soms behoefte aan een indicatie van het resultaat op een wat latere uittredingsleeftijd. Doordat de beschikbare potjes dan over een kortere periode dan 36 maanden worden uitgekeerd, gaat de uitgestelde uitkering vrij snel omhoog. Zo zal een aantal maanden uitstel al tot een behoorlijke verhoging van het uitkeringsniveau leiden. Dit zou kunnen door iets langer door te werken of bijvoorbeeld door een overschot aan verlofdagen op te maken. Het is tot slot ook mogelijk om zelf (binnen de fiscale grenzen) extra levensloopstortingen vanuit het netto inkomen te doen. Ondanks deze onzekerheid is het vooral voor de medewerkers die (bijna) 60 jaar zijn zeer gewenst om de individuele situatie en mogelijkheden goed in beeld te krijgen. In 2012 en volgende jaren bereiken zij immers de beoogde uittredingsdatum. Daarom heeft het bestuursbureau voor de betreffende groep medewerkers een viertal presentaties georganiseerd, met daarop volgend een individueel HR-plannergesprek (zie aankondiging in Nieuwsbrief nummer 12). Hieraan bleek grote behoefte te zijn. Emile de Vries, senior medewerker van het bestuursbureau, heeft met ongeveer 200 medewerkers gesprekken gevoerd en verzorgt inmiddels ook de terugkoppelingen. Omdat er meerdere bronnen in het spel zijn en verschillende aannames gedaan moeten worden, is het opleveren van zo n 200 planner-uitkomsten een behoorlijke uitdaging die enige tijd in beslag zal nemen. Kan iets worden gemeld over de belangrijkste conclusies van deze gesprekken? Hoewel uitkomsten indicatief zijn en op bruto-basis worden geleverd, hebben medewerkers een veel beter inzicht in de Hoe werkt een verzoek tot uitstel van de ingangsdatum van het Vroegpensioen? Het is verstandig om rond de 61-ste verjaardag hierover een gesprek met de leidinggevende of HR-officer te hebben, zodat de afdelingsplanning en de voorbereidingen vanuit het pensioenfonds tijdig kunnen worden opgestart. Afwijkingen van de standaard leeftijd moeten volgens het reglement uiterlijk 6 maanden vooraf worden doorgegeven. We zullen nagaan of hiervoor een pensioen-inzicht-procedure ontwikkeld kan worden. Pensioenplanner en HR-planner: wat zijn de verschillen? Naast de HR-planner, zoals hiervoor aangegeven, heeft TKP voor PSLN ook een Pensioenplanner gebouwd. De bijgaande tabel geeft u een overzicht van de verschillen. Onderwerp HR-planner Pensioenplanner Doelgroep 1950 tot en met 1959 Vanaf 1950 Regelingen PSLN pensioen Levensloop Spaarpensioen Delta Lloyd Vrije dagen Gebruikersvriendelijkheid Aandacht voor pakket Laag / Complex (toegang alleen via bestuursbureau) Ja, bv terugslepen is een standaard optie PSLN pensioen (Laatste UPO van PSLN wordt automatisch geladen *)) Hoog / Beschermd (toegang op deelnemersniveau) Flexibilisering Op verzoek Standaard obv het pensioenreglement Platform Excel-tool Internet (besloten deel website PSLN) Nee *) Vanaf 2011 wordt het ook mogelijk om pensioenoverzichten van bijvoorbeeld vroegere dienstverbanden en/of de AOW digitaal op te vragen; zie artikel over Mijnpensioenoverzicht.nl elders in dit nummer. Overigens is het de bedoeling om de Pensioenplanner verder door te ontwikkelen. Door bijvoorbeeld rekening te houden met het kunnen terugslepen van extra opgebouwde 65-plus rechten. Eventuele wijzigingen in de pensioenregeling zullen ook worden ondersteund door aanpassing van de Pensioenplanner.

5 Pensioenakkoord en CAO aanpassingen Dit artikel is een gezamelijke publicatie van PSLN en Koninklijke Douwe Egberts Alle tekenen wijzen erop dat de komende jaren veel zal gaan wijzigen in het Nederlandse pensioengebouw. De combinatie van het niveau van de huidige pensioenregelingen met de ouder wordende populatie leidt tot onbetaalbare pensioenregelingen. Zeker als ook een zeer hoge mate van zekerheid aan het te allen tijde uitkeren wordt verlangd. Een goede pensioenregeling zonder risico s klinkt mooi, maar als deze bijna de helft van het salaris kost, dan is er sprake van een utopie. De laatste tien jaar is de premie al met ongeveer 50% gestegen en als er niets verandert, gaat die stijging nog wel even door. Nu al bedraagt de premie van de middelloonregeling 31% van het salaris, wat dus komt bovenop het salaris dat wordt uitbetaald. Dat is zeer hoog in de markt en wordt vooral veroorzaakt doordat de rechten die in de regeling worden opgebouwd aan de bovenkant van de pensioenmarkt zitten. De onderneming streeft met de vier gedane voorstellen naar een pensioenregeling in 2011 die ongeveer uitkomt op het gemiddelde van de pensioenmarkt en een daarbij passend lager premieniveau. Inmiddels is duidelijk dat als er geen maatregelen genomen worden, het premiepercentage naar zo n 45% zou kunnen doorstijgen. Alle sociale partners zijn het erover eens dat verdere premiestijging ongewenst is, omdat hier allerlei schadelijke (soms indirecte) gevolgen uit kunnen voortvloeien. In het Pensioenakkoord van juni 2010 hebben de sociale partners op landelijk niveau afgesproken dat verdere premiestijging voorkomen moet worden en de huidige niveau s als plafond gehanteerd moeten worden. Daarnaast gelden de volgende uitgangspunten die voor elke afzonderlijke pensioenregeling moet worden overeengekomen tussen onderneming en vakbonden: Een belangrijke oorzaak van de extra premiestijging is de toegenomen levensverwachting. Om de hogere levensverwachting te compenseren en tegelijk de premiestijging te matigen, is in het Pensioenakkoord afgesproken dat de pensioenleeftijd omhoog gaat. Voor nieuwe pensioenopbouw zal de pensioenleeftijd gaan meeveren met de ontwikkeling van de levensverwachting. Er wordt dus in principe uitgegaan van de gelijkblijvende verwachte uitkeringsperiode. Voor de pensioenopbouw in de tweede pijler zou direct al vanaf 2011 een verhoging naar 66 jaar ingaan en waarschijnlijk in 2015 nog een jaar erbij naar 67 jaar. De beoogde verhoging van de AOW-leeftijd (de eerste pijler) ligt wat later: in 2020 naar 66 jaar en wellicht in 2025 naar 67 jaar. Op dit moment lijkt de invoering van de pensioenleeftijd 66 nog niet in 2011 plaats te zullen vinden, omdat er nog geen ondersteunende regels vanuit de overheid zijn. Vanaf 2012 moeten bovendien nieuwe pensioencontracten worden afgesloten, waarin een goede en realistische balans wordt gezocht tussen ambities enerzijds en zekerheid anderzijds. Dit alles binnen het maximale premieplafond waarop we nu zitten. Algemene opinie is dat het toekomstbestendig maken van pensioenregelingen stevige maatregelen vereist. De vier voorstellen die de onderneming in juni aan de vakbonden heeft voorgesteld zijn gepland voor 2011 en hebben als doel om van de bovenkant naar het midden van de markt te bewegen. Maar als het Pensioenakkoord in de loop van 2011 verder wordt uitgewerkt en door de overheid de benodigde regelgeving in de wet wordt opgenomen, is het goed mogelijk dat de pensioenregeling daarnaast ook in 2012 zal worden aangepast. Verder is de beschikbare premieregeling in 2010 aan de driejaarlijkse evaluatie toe. Gezien al deze schuivende panelen is deze evaluatie uitgesteld totdat de nieuwe afspraken, en daarmee de ambitie voor de BPR, duidelijk zijn. Zoals ook bij de wijzigingen in 2006 het geval was, zullen de onderneming en het pensioenfonds te zijner tijd gezamenlijk een Nieuwsbrief Special aan nieuwe regelingen wijden en zullen presentaties worden verzorgd. De planning hiervan hangt uiteraard af van het CAO traject.

6 Social Responsible Investments De beleggingen van PSLN zijn afgestemd op het doel van het pensioenfonds. Dit heeft allerlei gevolgen, welke uiteindelijk resulteren in een juiste balans tussen risico en rendement. Het bestuur stelt dit te allen tijde voorop, maar heeft er daarnaast ook voor gekozen om het principe van verantwoord beleggen terug te laten komen in het beleggingsbeleid. We noemen dat Social Responsible Investments (SRI). Afgelopen zomer heeft PSLN de contracten voor de mandaten in aandelen voor ontwikkelde markten hier op aangepast. Tevens is ervoor gekozen om deze categorie passief te laten beleggen ofwel indexvolgend. Gebleken is dat actief beheer voor deze categorie op langere termijn geen toegevoegde waarde biedt. Als gevolg hiervan is een nieuw mandaat gesloten bij SNS Asset Management; het mandaat bij Goldman Sachs (ongeveer 120 miljoen euro) is hier naar overgedragen. Ook is het mandaat bij Northern Trust (ongeveer 160 miljoen euro) aan de nieuwe eisen aangepast. Voor de invulling van de criteria heeft het bestuur zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de Global Business Principles van Sara Lee. Er wordt niet langer belegd in bedrijven die niet voldoen aan internationaal geaccepteerde standaarden, zoals verwoord in de Fundamentele Beleidsuitgangspunten (zie hieronder). Dit heet uitsluiting en PSLN zal de uitsluitingslijst op de website gaan publiceren. Ondernemingen waarover twijfels bestaan inzake de naleving van de standaarden, komen in aanmerking voor een dialoog (engagement). Dit proces is uitbesteed in de fondsen waar PSLN gebruik van maakt. Hierbij wordt onder andere gebruik gemaakt Wilt u uw pensioenrechten en AOW-rechten in beeld krijgen? Op 4 januari 2011 wordt door de Stichting Pensioenregister een nieuwe website gelanceerd: van een internationale adviesraad met expertise op het gebied van milieu, samenleving, ethiek en verantwoord beleggen. De Fundamentele Beleidsuitgangspunten zijn als volgt: Respect voor de kernrechten van de mens; Het zich niet schuldig maken aan de ernstigste vormen van kinderarbeid; Het zich onthouden van betrokkenheid bij dwangarbeid; Het zich onthouden van ernstige vormen van corruptie; Het zich onthouden van zware vormen van milieuvervuiling; Geen betrokkenheid bij de productie van wapensystemen waarvan de effecten disproportioneel zijn of die geen onderscheid maken tussen militaire en burgerdoelen; Respect voor algemeen aanvaarde ethische beginselen die gelden in een menswaardige samenleving. PSLN wil hiermee het signaal afgeven dat het pensioenfonds ook wil bijdragen aan een gezonde en duurzame samenleving. Het fonds voorziet primair in toegezegde pensioenuitkeringen, maar het is ook belangrijk dat pensioengerechtigden op de lange termijn in een goede leefomgeving hiervan kunnen blijven genieten. Op deze website vindt u een overzicht van uw pensioen- en AOW aanspraken. Voor uw rechten bij PSLN zal de informatie van de laatst verstrekte Uniform Pensioenoverzicht (UPO) worden vermeld. De website laat zien waaruit uw pensioen is opgebouwd en waar u terecht kunt voor meer informatie. Mijnpensioenoverzicht.nl is een initiatief van de Stichting Pensioenregister. De Stichting Pensioenregister is opgericht door de gezamenlijke Nederlandse pensioenfondsen, de pensioenverzekeraars en de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Het Pensioenregister heeft een wettelijke grondslag. Het gebruik van mijnpensioenoverzicht.nl is gratis voor elke burger. De website wordt beschouwd als een publieke voorziening en is niet bedoeld voor commerciële doeleinden. Deze website is nu nog in ontwikkeling, maar zal vanaf 4 januari 2011 de lucht ingaan. Om uw privacy te kunnen garanderen, heeft u vanaf 4 januari 2011 uw DigiD nodig om gebruik te kunnen maken van deze website. DigiD is uw eigen inlogcode voor de overheid. Mijnpensioenoverzicht.nl heeft toestemming gekregen om gebruik te maken van DigiD. Hebt u nog geen DigiD? Of bent u uw gebruikersnaam of wachtwoord vergeten? Dan kunt u die gegevens nu alvast opvragen via de website van DigiD: Zo bent u ervan verzekerd dat u meteen vanaf 4 januari 2011 toegang krijgt tot de gegevens op deze website. COLOFON Stichting Pensioenfonds Sara Lee Nederland (PSLN) Postbus CA UTRECHT De Nieuwsbrief Pensioen is een kwartaaluitgave van Stichting Pensioenfonds Sara Lee Nederland. Auteur: Elvin van den Hoek. Redactie: Roel Burema, Anton van Dijk, Elvin van den Hoek en Annemieke Nijland. Oplage: Reageren? Graag per naar pensioenfonds@saralee.com of (030) Vragen van administratieve aard? Graag per naar pensioenfondssaralee@tkppensioen.nl of (050)