Krachtens mondelinge toestemming van de Edelachtbare Heer President van de Arrondissementsrechtbank te s-gravenhage IN KORT GEDING GEDAGVAARD:

Transcriptie

1 Heden, de december tweeduizendéén, ten verzoeke van de vereniging VERENIGING DAS & BOOM, gevestigd en kantoorhoudende te Beek-Ubbergen, te dezer zake woonplaats kiezende te Rotterdam aan het Westplein ten kantore van Mr. J.A.M. van der Velden, die in deze zaak als advocaat zal optreden, alsmede te s- Gravenhage aan de Scheveningseweg 66 ten kantore van Mr. P.J.M. von Schmidt auf Altenstadt, die door mijn requirante als procureur wordt gesteld om als zodanig voor haar in rechte op te treden; heb ik, Krachtens mondelinge toestemming van de Edelachtbare Heer President van de Arrondissementsrechtbank te s-gravenhage IN KORT GEDING GEDAGVAARD: de publiekrechtelijke rechtspersoon DE STAAT DER NEDERLANDEN (Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij), waarvan de zetel is gevestigd te s- Gravenhage, aldaar mijn exploit doende in het parket van de procureur-generaal bij de Hoge Raad aan de Kazernestraat 52, sprekende met en afschrift dezes latende aan: OM: op dinsdag de vijftiende januari tweeduizendtwee, des voormiddags te uur, hetzij in persoon hetzij vertegenwoordigd door een procureur te verschijnen ter civiele terechtzitting van de Edelachtbare Heer/Vrouwe President van de Arrondissementsrechtbank te s-gravenhage, alsdan en aldaar in kort geding zitting houdende in het Paleis van Justitie aan de Prins Clauslaan 60. MET AANZEGGING: dat gedaagde bij verschijning een vast recht verschuldigd is van 427,--, van welk bedrag vermindering kan worden verleend aan on- of minvermogenden

2 TENEINDE: alsdan namens mijn requirante als eiseres te horen eis doen en concluderen: - De Europese hamster (Cricetus cricetus) is een diersoort die in Nederland ernstig met uitsterven wordt bedreigd. De situatie van deze soort is momenteel uiterst kritiek. - Eiseres, hierna Das & Boom te noemen, trekt zich al jarenlang zowel statutair als feitelijk het belang aan van (met uitsterven) bedreigde diersoorten, zoals de hamster. - Gedaagde, hierna de Staat te noemen, is op grond van verdragen en internationale regelgeving (het Verdrag van Bern uit 1979 en de Habitatrichtlijn uit 1992) al vele jaren verplicht om adequate maatregelen te nemen om te voorkomen dat de hamster in Nederland zal uitsterven. Vanaf 1996 heeft Das & Boom de Staat bij herhaling verzocht om daartoe ook daadwerkelijk over te gaan. - Zulks heeft er onder andere toe geleid dat de Staatssecretaris van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij (LNV) in 1999 het Beschermingsplan hamster heeft vastgesteld. Daarin is groot aantal maatregelen geformuleerd die noodzakelijk zijn om de hamster voor uitsterven te behoeden. Een van die maatregelen is een fokprogramma dat Das & Boom in samenwerking met Diergaarde Blijdorp te Rotterdam uitvoert. Daartoe zijn in Limburg in het najaar van 1999 op grond van een ontheffing van de Staatssecretaris van LNV 15 hamsters gevangen. Met deze dieren wordt thans op twee locaties gefokt, hetgeen inmiddels tot de geboorte van vele tientallen hamsters heeft geleid. Een tweede belangrijke maatregel uit het Beschermingsplan hamster houdt in dat er elf kernleefgebieden voor de hamster gerealiseerd dienen te worden met een totale oppervlakte van 500 hectare (gemiddeld 45 hectare per kernleefgebied). Daarvan zal 150 hectare als reservaatsgebied aangekocht worden, terwijl de overige 350 hectare via zogenaamde beheersovereenkomsten (ingevolge de Subsidieregeling Agrarisch Natuurbeheer) voor de hamster geschikt moeten worden gemaakt. Dergelijke zesjarige overeenkomsten moeten door de Staat met agrariërs afgesloten worden. Laatstgenoemden moeten op grond daarvan een hamstervriendelijk beheer voeren, waarvoor zij een vergoeding ontvangen.

3 - Door de Staat werden en worden echter volstrekt onvoldoende inspanningen verricht om tijdig tenminste één kernleefgebied van voldoende omvang te realiseren, alwaar de hamsters uit het fokprogramma weer uitgezet kunnen worden. In het voorjaar van 2001 waren er voldoende hamsters voor uitzetting beschikbaar, maar er was geen uitzetlocatie (duurzaam veiliggesteld hamsterleefgebied) van tenminste 30 hectare voorhanden. Om die reden heeft de Staatssecretaris van LNV besloten dat van het uitzetten van deze hamsters moest worden afgezien. - Vervolgens heeft de Staatssecretaris van LNV niet voorkomen dat eind mei 2001 een perceel, waarop in het najaar van 2000 nog zeven van de laatste twaalf hamsterburchten in Nederland waren aangetroffen, werd omgeploegd en bespoten om daar aardappelen te poten. Dat is het voor de hamster slechtst denkbare gewas. Dit was voor Das & Boom aanleiding om zich terug te trekken uit het Hamster Overleg Limburg (HOL) en uit de Begeleidingscommissie Fok- en Uitzetprogramma Hamster. - Bij uitvoerige brief van haar raadsman d.d. 13 augustus 2001 heeft Das & Boom zich vervolgens tot de Staat gewend met de constatering dat er van de zijde van de Staat weliswaar allerlei mooie plannen gemaakt zijn en goede voornemens zijn geuit om de hamster te beschermen, maar dat daarvan in de praktijk niet of nauwelijks iets terecht gekomen is. Feitelijke maatregelen moeten voortdurend door niet-gouver-mentele organisaties als Das & Boom worden afgedwongen. In die brief heeft Das & Boom tevens aangegeven welke maatregelen er op korte termijn in elk geval genomen dienden te worden. Eén daarvan was het alsnog realiseren van een tenminste 30 hectare groot, duurzaam hamsterleefgebied met voldoende voedsel en dekking, opdat in elk geval in het voorjaar van 2002 tot het uitzetten van hamsters zou kunnen worden overgegaan. Tot op dat moment was er ten opzichte van de situatie in het voorjaar van 2001 nog geen hectare extra leefgebied beschikbaar gekomen. Om die reden heeft Das & Boom tevens aangegeven welke maatregelen (met name verhoging van de vergoeding voor een beheersovereenkomst met hamsterpakket) daarvoor noodzakelijk zijn. - De Staatssecretaris van LNV heeft daarop bij brief d.d. 10 september 2001 gereageerd. Zij onderschrijft de noodzaak van het uitzetten van de hamsters uit het fokprogramma in het voorjaar van 2002, alsmede dat daarvoor een kernleefgebied van voldoende omvang nodig is. In dat kader vindt vervolgens op 1 oktober 2001 overleg plaats tussen vertegenwoordigers van Das & Boom en van de directie Zuid van het ministerie van LNV.

4 - Daarbij werd van de zijde van LNV aangegeven dat er extra middelen beschikbaar waren voor de realisering van hamsterleefgebied. Afgesproken werd dat Das & Boom, nu er nog steeds geen resultaten waren geboekt met de verwerving van hamsterleefgebied, zou aangeven wat er volgens haar uiterlijk wanneer bereikt moest zijn om in april 2002 op een (nog juist) verantwoorde wijze tot uitzetting van hamsters te kunnen overgaan. De eerste resultaten zouden in dat kader op 1 november 2001 geboekt moeten zijn. Das & Boom werd verzocht om LNV in elk geval nog tot dat moment de tijd te gunnen om te trachten extra gronden voor de hamster te verwerven. De datum van 1 november is gebaseerd op het feit dat, om medio april 2002 tot uitzetting over te kunnen gaan, niet alleen voldoende grond beschikbaar zijn, maar deze ook met graan en luzerne moet worden ingezaaid. Deze gewassen moeten medio april voorts dusdanig zijn opgekomen dat zij voldoende voedsel en dekking bieden voor de uit te zetten hamsters. Zonder dat is uitzetten volstrekt onverantwoord. Uitzetten dient medio april plaats te vinden, omdat de hamsters dan uit hun winterslaap zijn gekomen, terwijl de maand mei de belangrijkste voortplantingstijd is. - Tijdens een overleg tussen partijen op de genoemde datum van 1 november 2001 bleek echter dat nog immer niet aan de minimumvoorwaarden voor uitzetting in april 2002 was voldaan. Er was namelijk nog steeds maar een oppervlakte van hectare duurzaam hamsterleefgebied veilig gesteld, dat bovendien niet eens aaneengesloten was. Omdat uit het overleg leek te volgen dat de Staat op dat moment de ernst van de situatie (eindelijk) inzag, heeft Das & Boom toen, wederom op uitdrukkelijk verzoek van de Staat, nog van een kort geding afgezien, onder de voorwaarde dat de Staat aan vier door haar geformuleerde minimumeisen zou voldoen. Omdat de Staat op de betreffende brief d.d. 7 november 2001 niet tijdig reageerde, heeft Das & Boom de Staat bij telefaxbrief d.d. 16 november 2001 gerappelleerd. Daarop volgde een brief d.d. 20 november 2001, waarin werd aangegeven dat er sedert 1 november 2001 nog steeds geen concreet resultaat geboekt was. Ten aanzien van de door Das & Boom gevraagde verhoging van de vergoeding voor een beheersovereenkomst met hamsterpakket werd slechts aangegeven dat alle initiatieven worden meegewogen voordat een lijn binnen het ministerie zal worden bepaald. De Staat was blijkbaar (ten onrechte) van mening dat er nog een zee van tijd beschikbaar zou zijn om tot het nemen van de noodzakelijke maatregelen over te gaan.

5 - Vervolgens heeft Das & Boom de Staat bij brief d.d. 21 november 2001 conform een telefonisch verzoek uit Den Haag nog een laatste termijn van een week gegeven om alsnog onvoorwaardelijk te bevestigen dat aan de vier voorwaarden uit de genoemde brief van 7 november 2001 zou worden voldaan. - Bij brandbrief d.d. 27 november 2001 heeft ook Diergaarde Blijdorp de Staat laten weten dat zij ernstig bezorgd is over de gang van zaken. Ook in haar visie zal er op zeer korte termijn echt een aanzienlijk grotere oppervlakte grond dan de thans beschikbare 17 hectare veilig gesteld en voor de hamster ingericht moeten worden om daarna zo spoedig mogelijk hamsters uit te zetten. Bij gebreke daarvan zal voortzetting van het fokprogramma niet zinvol zijn. - Desondanks herhaalt de Staat bij brief d.d. 28 november 2001 slechts dat met grote inzet geprobeerd wordt het beschermingsplan uit te voeren, waarbij gerefereerd wordt aan de reeds per 1 oktober jl. beschikbare extra middelen: Hiertoe zijn inmiddels aanvullende mogelijkheden beschikbaar gekomen, boven de reeds in het beschermingsplan overeengekomen acties, aldus de Staat. Op basis daarvan wordt wederom de verwachting uitgesproken dat het uitgezette beleid tot succes zal leiden zonder dat concreet wordt aangegeven waarop zo veel optimisme gebaseerd is. - De facto is er gedurende het jaar 2001 echter geen enkele voortgang geboekt. Ondanks de genoemde internationale verplichtingen ter bescherming van met uitsterven bedreigde diersoorten heeft de Staat tot nu toe slechts papieren maatregelen genomen, terwijl de feitelijke maatregelen (fokprogramma) door derden zijn uitgevoerd. Daardoor zijn er in april 2002 meer dan voldoende hamsters beschikbaar om tot uitzetting over te gaan. Dat zal onder de huidige omstandigheden echter desondanks niet mogelijk zijn, omdat de Staat er niet voor heeft gezorgd om voldoende hamsterleefgebied duurzaam veilig te stellen en voor de hamster geschikt te maken. Omdat de Staat er niet voor gezorgd heeft dat daartoe ook het instrument van de onteigening kan worden ingezet, is de Staat aangewezen op vrijwillige medewerking van agrariërs, bijvoorbeeld in de vorm van het afsluiten van beheersovereenkomsten met hamsterpakket. De Limburgse Land- en Tuinbouwbond (LLTB) heeft aan Das & Boom laten weten dat zij de Staat reeds bij brief d.d. 3 juli 2001 heeft meegedeeld dat er een redelijke kans bestond om in een gebied nabij Koningsbosch voldoende beheersovereenkomsten af te sluiten, mits daar een adequate vergoeding tegenover zou staan. Op dat aanbod is de Staat evenwel ook niet ingegaan.

6 - Das & Boom heeft door DLV Adviesgroep N.V. laten berekenen welke vergoeding er betaald zou moeten worden voor een beheersovereenkomst met hamsterpakket, teneinde een agrariër er niet op achteruit te laten gaan ten opzichte van een normale agrarische bedrijfsvoering. Slechts tegen betaling van minimaal dat bedrag zal een redelijk handelend agrariër immers bereid zijn om zo n beheersovereenkomst te sluiten. Afhankelijk van de vraag of het een extensief, gemiddeld of intensief bedrijf betreft, bedraagt de minimale vergoeding respectievelijk ƒ 6.647,19, ƒ 7.030,94 dan wel ƒ 7.818,69 per hectare per jaar. De Staat blijft echter onverkort vasthouden aan een vergoeding van ƒ 4.000,-- per hectare per jaar, terwijl in de praktijk blijkt dat op die basis niet tijdig het vereiste areaal hamsterleefgebied veilig gesteld kan worden. - Door te handelen, zoals hiervoor is omschreven, handelt de Staat onrechtmatig jegens Das & Boom die zich het belang van de met uitsterven bedreigde hamster heeft aangetrokken. In april 2002 moet tot uitzetting van hamsters overgegaan worden. Daarom dient er op de kortst mogelijke termijn extra areaal hamsterleefgebied met voldoende voedsel en dekking beschikbaar te komen. Om tijdig het minimaal vereiste oppervlak van 30 hectare met daarop tevens de minimaal vereiste hoeveelheid voedsel en dekking beschikbaar te hebben zal dit extra areaal moeten aansluiten bij reeds bestaand en met graan en luzerne ingezaaid hamsterleefgebied. Dat zal dus slechts in Amby of Heer mogelijk zijn. De mogelijkheden zijn door het tot nu toe volstrekt ondoortastend handelen van de Staat thans derhalve zeer beperkt. - Samenvattend rust op de Staat reeds meer dan 20 jaar de verplichting om met uitsterven bedreigde diersoorten als de hamster te beschermen. Die verplichting wordt echter, als het om uitvoering en ter beschikking stellen van voldoende middelen gaat, volstrekt niet nagekomen. Das & Boom heeft derhalve recht en spoedeisend belang om de Staat in rechte te betrekken en in kort geding te vorderen dat de Staat alle maatregelen neemt die haar ter beschikking staan om dat doel te bereiken, waaronder het toekennen van een adequate en dus substantieel hogere vergoeding voor het afsluiten van een beheersovereenkomst met hamsterpakket.

7 MITSDIEN: Het de Edelachtbare Heer/Vrouwe President moge behagen bij vonnis in kort geding, uitvoerbaar bij voorraad voor zover de wet zulks toelaat, de Staat der Nederlanden: - te gebieden om na betekening van het in dezen te wijzen vonnis alles te doen en niets na te laten wat redelijkerwijs nodig is om ervoor te zorgen dat er uiterlijk op 15 april 2002 een aaneengesloten, duurzaam veiliggesteld hamsterleefgebied van tenminste 30 hectare met voldoende voedsel en dekking beschikbaar zal zijn; - te gebieden om daartoe binnen twee weken na betekening van het in dezen te wijzen vonnis de vergoeding voor een beheersovereenkomst met hamsterpakket van thans ƒ 4.000,-- per hectare per jaar substantieel te verhogen, althans binnen die termijn al hetgene te doen wat noodzakelijk is om op de kortst mogelijke termijn tot een dergelijke verhoging over te kunnen gaan en zulks vervolgens ook te doen, zodra dit mogelijk is; - te gebieden om binnen twee dagen na betekening van het in dezen te wijzen vonnis in onderhandeling te treden met de eigenaren van de daartoe in aanmerking komende gronden in de onmiddellijke nabijheid van reeds beschikbaar hamsterleefgebied, teneinde deze gronden in eigendom, erfpacht of pacht te verkrijgen dan wel met hen beheersovereenkomsten met hamsterpakket te kunnen afsluiten, zodra de sub 2 bedoelde verhoging van de vergoeding zal zijn doorgevoerd; - te veroordelen in de kosten van dit geding. Deurwaarder. De kosten dezes van mij, deurwaarder, zijn ƒ Deze zaak wordt behandeld door: Mr. J.A.M. van der Velden, AKD Prinsen Van Wijmen Advocaten