omhoog richt. In een hoek hangt een Decoratieve waanzin

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "www.utnws.utwente.nl omhoog richt. In een hoek hangt een Decoratieve waanzin"

Transcriptie

1 Buit: tientallen borden, vlaggen en andere objecten loop van meer dan dertig jaar is er een omvangrijke verzameling ontstaan. Bijna iedere bewoner deed een duit in het zakje, vertellen de huidige bewoners. De obligate geldige tapvergunning en horecavergunning ontbreken niet. In de gang hangen souvenirs uit de wat recentere geschiedenis. Op de tweede verdieping een bord dat, gezien de taal, niet uit de Enschede komt. Meegenomen uit Frankrijk, voor mijn tijd, zegt Michiel, een van de bewoners. Een verdieping hoger hangt over de hele lengte van de trap een vlag. Die hebben we tijdens een huisweekend in Castricum uit een zes meter hoge paal gehaald voor de Albert Heijn, vertelt hij. Sinterklaas is hier de baas luidt het opschrift. Waarom de studenten het spul meenamen? Eh, omdat het kon. Gebrast of niet, alle prullaria geven het huis wel de enigszins chaotische uitstraling van een studentenhuis. Aan ieder bord of object kleeft een individueel verhaal, dat met het vertrek van de bewoners lijkt verdampt. De meeste borden kunnen ze niet thuisbrengen, aldus de huidige bewoners. Buit: een souvenir van Lowlands het ding een prominente plek aan de muur. Voeten in de voetzak, blijf in zittende houding en niet op buik of knieen a.u.b : dit waren de nieuwe huisregels die zich een dertig kilometerbeperking, dat een van de huisgenoten ooit cadeau kreeg voor zijn dertigste verjaardag. Tekst: Wessel Reijens / redactie UT-Nieuws Foto's: Gijs van Ouwerkerk UTNieuws weekblad van de Universiteit Twente 10/11 donderdag 2 oktober 2008 Ornament: gepimpte wc een Niet schrikken als je in dit roze geverfde studentenhuis naar de wc gaat. Pluche op de bril, hartjes aan het plafond en vijf houten penissen om de wc-rollen heeft te maken met een lekkage. We hoorden dat de wc kapot was en we waren al van plan om Acasa te bellen om de boel te laten repareren, vertelt bewoner Bas. Maar tijdens het kerstdiner merkten we dat lekkage niet het euvel was. Na het eten bleek de wc opeens weer volledig inzetbaar. Vier huisgenoten die toch al van plan waren te verhuizen hadden bij wijze van verrassing in korte tijd het toilet omgetoverd tot een seksparadijsje. Sindsdien schieten de meeste bezoekers van het toilet in een lachbui. Al eerder kreeg het interieur van de woning zijn roze kleur. We wilden graag een keer wat anders, luidde de verklaring. nemen. Het was een mooie avond en we hadden net gefrituurd, vertelt Jeroen. Ik fietste rond een uur of half vijf samen met mijn jaarclubgenootjes naar huis. Onderweg kwamen we bij wegwerkzaamheden een verkeersbord tegen, dat ik gewoon niet kon laten staan. gereden. Daar werd proces- verbaal opgemaakt, waarna ik in hetzelfde busje meteen naar college werd gebracht. Uiteindelijk moest Jeroen een boete betalen van honderddertig euro. plafond. Zo lijkt het alsof je naar een vloer vol met kleurrijke troep kijkt wanneer je je blik halve surfplank tussen een netwerk van kerstverlichting. Die hebben we een keer Locatie: Campuslaan, een studentenhuis met tien mannen en zes vrouwen Buit: een interactief verkeerslicht aan de muur Handig, zo n verkeerslicht dat op rood springt als de wc is bezet. Stop een paar creatieve studenten elektrotechniek bij elkaar, geef ze een verkeerslicht, wat kabels en een wc en binnen de kortste keren heb je een gaaf object in je woonkamer hangen dat ook nog nuttig is, klinkt de logische verklaring van bewoonster weekblad van de Universiteit Twente nummer 28 donderdag 2 oktober 2008 UT N I E U W S U bent zeker al doctor? Locatie: Campuslaan, een studentenhuis met twaalf mannen en drie vrouwen Naast de bar in de woonkamer hangen tientallen borden, schilderijtjes en andere snuisterijen. In de Locatie: Matenweg, een studentenhuis met dertien mannen en vier vrouwen Lowlands bracht uitkomst bij het bekendmaken van de huisregels. De bewoners waren er een paar jaar geleden. We waren helemaal brak na een paar dagen lang bier drinken en bandjes luisteren, vertelt Joost, de enige bewoner die het verhaal nog weet. We zagen aan de kant van de weg een grote berg met afgedankte spullen, allemaal uit het Walibi Park dat net was omgedoopt tot Six Flags Holland. Tussen die berg van hout, staal en andere troep vonden we dit bord van een oude Walibi-attractie. Het was te mooi om niet mee te nemen. Eenmaal weer thuis kreeg 2 al sinds het nieuwe millenium lieten gelden. Tot een week geleden ongeveer toen de grote schoonmaak korte metten maakte met het kostbare kleinood. Speciaal voor de foto kwam het ding echter weer even te voorschijn. Vlak voor de Walibi-kangoeroe hangt een enorme verzameling smurfen van Albert Heijn aan het plafond. Ernaast bungelt een verkeersbord van VAN SURFPLANK AAN HET PLAFOND, EEN EROTISCH TOILET TOT EEN STOPLICHT AAN DE MUUR Decoratieve waanzin Wie kent het niet, dat clichébeeld van een mer die vol staat met verkeersborden, vlaggen en andere studentenkabrasbare objecten. Wat zijn de verhalen erachter? Een kijkje in de keuken van vijf campusflats. Locatie: Campuslaan, een studentenhuis met dertien mannen en twee vrouwen Locatie: Calslaan, een studentenhuis met elf mannen en één vrouw Buit: borden, een fiets, een surfplank en vele andere objecten Wat is er erger dan dronken thuis te komen en te denken dat je ondersteboven hangt? Het moet de bewoners van dit studentenhuis regelmatig overkomen. In de loop van de jaren is hier namelijk de traditie ontstaan om alle dingen waar een goed verhaal aan vastzit, op te hangen aan het Decoratieve waanzin aan op te hangen. Het verhaal erachter UT zet focus op Niet alle brasverhalen lopen goed af. Soms heb je de pech aangehouden te worden, zoals gebeurde bij Jeroen, wat niet zijn echte naam is omdat hij anoniem wilde blijven. Na een avondje stappen fietste hij met een paar vrienden naar huis en vatte het idee op om een verkeersbord mee te Is dit bord van u? Ik zat net weer op de fiets, toen ik een sirene achter me hoorde, dus ik wist wel hoe laat het was. De politiewagen draaide honderdtachtig graden en stond zomaar met zijn neus voor mijn fiets. De agent vroeg of het bord van mij was, waarop ik zei: Wat denkt u zelf? Natuurlijk niet. Dit bleek het verkeerde antwoord te zijn en voor hij het wist kon Jeroen zijn fiets laten staan en moest hij als university of technology bio, nano en ict mee naar het bureau. Daar werd hij in een arrestantencel geplaatst, waar hij een gesprek had met de hulpofficier van justitie. Die begon me te ondervragen en vertelde me dat wat ik zei ervoor kon zorgen dat ik vrijkwam. Toen ik hem vertelde dat ik TBK studeerde, zei hij dat dat niet zo mooi was en liep hij gewoon weg. Na een paar uur slapen werd Jeroen de volgende dag wakker gemaakt. Hij werd nog dronken uit zijn cel gehaald door de cipier en in een of andere rare luchtunit geplaatst. Na meer dan een uur doelloos te hebben rondgelopen werd hij vrijgelaten. In de hal kwam ik nog twee Audentisbazen tegen die daar wel vaker leken te komen. Daarna werd ik in een busje naar Bureau Enschede-Oost omhoog richt. In een hoek hangt een meegenomen van een Hardboardfeest, vertelt Iris, de enige vrouwelijke bewoner in dit studentenhuis. We hebben de uitsmijter afgeleid en het was zo gefikst. Iets verderop hangt een poster met enkele schaars geklede dames erop die ook gebrast zijn onder het toeziend oog van een bewaker. Die komt uit Kroatië. We wilden daar een keer naar een nachtclub, maar dat bleek achteraf een bordeel te zijn. Tijdens een andere vakantie kwamen we een club tegen met precies dezelfde naam. We konden het toen niet laten om dat als aandenken mee te nemen. Wat verder opvalt zijn de meer dan twintig stopcontacten aan het plafond, waaraan verschillende slierten met kerstverlichting en een paar discolampen zijn aangesloten. Naast het raam zit een grote schakelaar, die ervoor zorgt dat ze allemaal te bedienen zijn met de computer. We kunnen zo een prachtige lichtshow verzorgen. Er zijn zelfs plannen om de frituurpan erop aan te sluiten, maar zover is het helaas nog niet gekomen. Wendy. Een oud-huisgenoot kreeg het verkeerslicht (zegt hij) cadeau van zijn oom. Het kwam hier naast de tv te hangen. Daar hing het een tijdje tot een paar bewoners op het idee kwamen het ding weer tot leven te wekken. Er kwamen nieuwe kabels aan te hangen die werden doorgetrokken naar de lichtschakelaar van het toilet. Zodra je daar het licht aandoet springt het verkeerslicht in de woonkamer op rood. Erg handig, behalve als iemand vergeet het licht uit te doen. 10/11 Toernooi met een knipoog 18 Ict, bio- en nanotechnologie, dat zijn de voornaamste technologische disciplines waarin de UT zich de komende jaren verder wil onderscheiden op het internationale podium. Dat zal gebeuren in nauwe samenwerking met de mens-, management- en maatschappijwetenschappen binnen de universiteit. Vaste aanstellingen voor wetenschappers gaan tot het verleden behoren. Met de combinatie van high tech en human touch wil de UT wetenschappelijk vernieuwen, wil ze mensen opleiden die in de samenleving echt het verschil kunnen maken en wil ze met haar kennis en kundes oplossingen bieden voor maatschappelijke vraagstukken. De UT afficheert zich als University of Technology. Aan haar ondernemende karakter wordt niet getornd, dat blijft een onomstreden selling point. Dat staat in de conceptnota Route14, die het managementteam van de UT (college van bestuur, decanen en instituutsdirecteuren) gisternamiddag in de Audiozaal van de Vrijhof presenteerde aan een geselecteerde groep van directeuren, diensthoofden en andere leidinggevenden. De groep zag de concept-versie gisteren voor het eerst. Later deze week maakt de UT het concept ook op haar homepage bekend. Het is een uitgewerkte versie van het document waarmee het UMT vlak voor de zomer terugkeerde van een werkbezoek aan de universiteit van Lausanne. Daarin was al aangegeven dat de UT opteert voor het zogenaamde Angelsaksische model zoals landen als Engeland en Amerika dat kennen. Er komt een hardere knip tussen bachelor- en masteronderwijs. De eerste categorie studenten komt in een undergraduate school met meer brede bachelors (dan nu). De masters worden verdeeld in drie schools, namelijk voor engineering, voor sociale wetenschappen en voor geselecteerde promovendi. Die laatste komen, samen met de onderzoekmasterstudenten, in een aparte graduate school. Het promotietraject wordt wellicht korter. Over het verdwijnen van faculteiten als het gebouw van de studierichtingen wordt in het stuk met geen woord gerept. Tot zover geen opzienbarend nieuws, het was in feite al bekend. Wel nieuw is een reeks van andere plannen die voor de nodige gespreksstof zullen zorgen en bij elkaar opgeteld de UT de glans moeten geven om als enige echte campusuniversiteit van Nederland in de wereld te gaan excelleren. De lat komt hoog te liggen, zo staat het er letterlijk. Excelleren en talent, die begrippen komen herhaaldelijk in het stuk terug en onderstrepen de ambities waarmee de UT ten strijde wenst te trekken. Men wil met bekwame spoed vooral buitenlands talent binnenhalen - door middel van een soort scoutingsapparaat- en daar ook de nodige voorwaarden voor scheppen. De 3-TU-federatie komt slechts zijdelings in het stuk voor. Wel worden Delft en Eindhoven natuurlijke partners genoemd, bijvoorbeeld in het binnenhalen van Europese gelden. Met Wageningen en Nijmegen, sterk in bio- en levenswetenschappen, worden de banden verder aangehaald. Ook zoekt de UT een nieuw internationaal onderzoeknetwerk naast de bestaande ECIU, dat vooral op onderwijsgebied en stafuitwisseling nuttig is gebleken. De UT wil zich nadrukkelijker dan ooit afficheren als een preferred employer in het bijzonder voor groepen die nu ondervertegenwoordigd zijn in haar personeelsbestand, zoals vrouwen en allochtonen. Meer nieuws op pag.3 Zoektocht naar koffer op campus Goed rondkijken op de UT-campus kan lonend zijn. De makers van het regionale televisieprogramma Made in Overijssel verstoppen elke week een mini-koffer ergens op het campusterrein. De wekelijkse vinder van het koffertje dingt mee naar een scooter ter waarde van 1750 euro. De koffer bevat een sleutel en een code, die de eerste vinder op de website van het programma moet invoeren. Tijdens de laatste uitzending van het seizoen zullen er tien vinders met een sleutel zijn en zij doen mee aan de finale tijdens die uitzending. Dan zullen er tien scooters naast elkaar staan en zal iedere vinder proberen een scooter te starten. Degene wiens scooter start, mag deze mee naar huis nemen. Op de website wordt een cryptische aanwijzing gegeven over de plaats van het koffertje met daarnaast een foto van die locatie. In de twaalfdelige serie Made in Overijssel komen de Universiteit Twente, bedrijven en innovatie samen. Het programma wordt op woensdag uitgezonden op RTV Oost. In elke aflevering staan twee UT-studenten van verschillende opleidingen centraal, die opdrachten moeten vervullen bij bedrijven in Overijssel. Daarnaast worden in het programma bedrijven gepresenteerd, die genomineerd zijn voor de Overijsselse Innovation Award. Uitkijken met oversteken... werk maken van kennis Ferdinand Fransen schenkt vijftig mille De bekende Twentse ondernemer Ferdinand Fransen (80), eigenaar van Agfra Holding en onder meer voormalig voorzitter van FC Twente, stort vijftigduizend euro in het beurzenfonds van de UT. Het geld is speciaal bedoeld voor masterstudenten in nanotechnologie. Woensdag kreeg Fransen een rondleiding in de cleanroom van Mesa+ en vond aansluitend de ondertekening van het contract plaats. English Edition Page 6 Het University of Twente Scholarship Programme verleent studiebeurzen aan onder meer getalenteerde buitenlandse studenten die een masteropleiding niet zelfstandig kunnen betalen. Fransen schenkt over een periode van vijf jaar tienduizend euro per jaar in dit fonds. Daarmee kan de UT excellente studenten naar de opleiding nanotechnologie halen. De tachtigjarige ondernemer vindt het belangrijk om de dingen waar Twente sterk in is te steunen. Dat doe ik voor de sport en de cultuur, maar ook voor de wetenschap. Nanotechnologie past in het beeld van Twente, hier zijn we goed in. Het is weliswaar erg ingewikkeld, maar ik begrijp er wel zoveel van dat je er bijna stil van wordt hoeveel ongelooflijke mogelijkheden deze technologie heeft voor Ferdinand Fransen steekt zich in de speciale cleanroomkleding. Foto: Gijs van Ouwerkerk. de toekomst, aldus Fransen. Ik hoop dat de eerste student die met dit geld aan de UT kan studeren na de opleiding ook in Twente blijft en hier gaat promoveren. We moeten talent behouden om dit nieuwe vakgebied nog sterker te maken. Fransen is ervan overtuigd dat ook andere ondernemers uit Twente bereid zijn geld te steken in het UT-fonds dat sinds 2003 bestaat. Ik hoop van harte dat mijn voorbeeld wordt gevolgd. Want, aldus de ondernemer, dat wat je koestert in Twente, moet je steunen om het sterker te maken. Fusionopolis. UT-hoogleraar Julius Vancso heeft een officiële uitnodiging ontvangen voor de opening van Fusionopolis in Singapore: het nieuwe spectaculaire powerhouse voor wetenschap, technologie en media, op 17 oktober aanstaande. Vancso heeft diverse connecties met Singaporese instituten en universiteiten zoals het Institute for Materials Research and Engineering, die hem heeft gevraagd te komen. In een zeer futuristische en tegelijk groene omgeving worden in Fusionopolis wetenschap, technologie en business samengebald, compleet met woningen.

2 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 2 donderdag 2 oktober 2008 U bent zeker al doctor? Annemieke Olde Hampsink en Alvin Noteboom vinden hun masterstudie Educational Science and Technology best pittig. Maar dan vooral door de combinatie met hun werk, gezin en sociale leven. Na je veertigste weer de collegebanken in, betekent voor deze twee studenten dus een fikse uitdaging. De allereerste keer op de UT dacht ik wel even: waar ben ik in hemelsnaam aan begonnen? maaike platvoet Annemieke wil graag weten of het écht moet, het vermelden van haar leeftijd. Toe dan maar, 46 jaar. Alvin meldt zonder blikken of blozen dat hij 50 jaar is. Maar wel nét, zet dat er maar bij. Het zijn zeker geen doorsneestudenten, deze twee. Ze doen niet aan brassen, hangen geen uren in de kroeg en brengen niet in het weekend met een volle wastas een bezoek aan pa en ma. Annemieke werkt, in deeltijd, als docent bij het ROC van Twente in Almelo. Daarnaast heeft ze twee tieners thuis, een echtgenoot met een drukke baan, twee pups en een druk sociaal leven. Alvin heeft een baan als zelfstandig organisatieadviseur, en daarnaast zijn gezin. Voor mij was de tijd gewoon rijp om een universitaire studie te doen, vertelt Annemieke. Ooit begon ik op de UT als vakgroepsecretaresse bij membraantechnologie. Daar werd ik door de omgeving wel heel erg geïnspireerd om weer te gaan studeren. Dat werd toen HBO Pedagogiek in veertigplussers in de collegebanken Annemieke Olde Hampsink en Alvin Noteboom weer terug in de collegebanken. Foto: Gijs van Ouwerkerk. Nijmegen. Daarna heb ik heb nog stage gelopen en gewerkt op de UT, maar ging uiteindelijk op het ROC als docent verder. Door mijn contacten met de vakgroep van toen, bleef het toch kriebelen. Ik wilde via een universitaire studie toch meer kennis opdoen. Voor Alvin ligt het weer anders. Wat mij in mijn werk als organisatieadviseur intrigeert is het verbeteren van een organisatie. Ik word de laatste paar jaar ingehuurd om politiekorpsen te adviseren, maar gaandeweg ontdekte ik toch dat ik te weinig kennis heb van de thema s leren en evalueren. Via cursussen zou ik me kunnen laten bijscholen, maar ik was ook wel nieuwsgierig naar het onderwijs van tegenwoordig. Zelf heb ik ooit een studie HBO Bedrijfskundige Informatica gedaan. Nu wilde ik een master doen. Annemieke: De studie overheerst op dit moment alles, al volg ik maar één dag per week college. De studiebelasting is ook nog eens zo n twintig uur per week. Mijn kinderen vinden het helemaal fantastisch dat ik dit doe, maar het is niet zo dat ze de mand met wasgoed wegstrijken. Al belde mijn dochter net wel op dat ze de afwasmachine heeft uitgepakt. Alvin denkt dat hij het iets gemakkelijker heeft. Ik hoef niet te strijken ofzo, en mijn vrouw zorgt voor de stabiliteit thuis. Maar mijn baan is natuurlijk wel druk. Toch is de mogelijkheid stoppen met de studie niet aan de orde. Vorig jaar hebben we in deeltijd de pre-master afgerond. Als je die haalt, ga je gewoon door. Het is nu nog twee jaar bikkelen, maar dan is het ook achter de rug, zegt Alvin. Bovendien ben ik wel ambitieus, ik zoek een stukje verdieping. Annemieke: Ambitieus ben ik ook. Ik hoop met mijn bul straks nog meer bij te dragen aan de kwaliteitszorg in het onderwijs. Als veertigplussers vallen ze natuurlijk wel op. Alvin vond vooral de allereerste bijeenkomst op de UT raar. Ik zat tussen veertien jonge studenten. Allemaal vrouwen. Toen dacht ik wel even, wat heb ik gedaan? Maar dat gevoel ging snel over. Aan Annemieke is wel eens gevraagd of ze al doctor was. Of ze spreken me aan met u en mevrouw. Ook docenten hoor. Als ze college hebben, dan letten ze wel een beetje op de outfit van die dag. Ik ga echt niet in mijn carrièrepakje, lacht Annemieke. Niet alleen studiegenoten, ook docenten reageren wisselend op oudere studenten. Volgens Alvin zijn er docenten die er heel goed mee om kunnen gaan, maar ook docenten die dat helemaal niet kunnen. Die gaan zich dan als een soort van baas gedragen. Kijk, ik snap wel dat de rol van docent anders is dan die van student, maar er moet wel sprake zijn van gelijkwaardigheid. Annemieke: Je bent kritischer, als oudere student. Ik verwacht van een faculteit onderwijskunde vernieuwend en inspirerend onderwijs. Dat valt wel eens tegen. Alvin: Wij zijn wel gemotiveerder, denk ik. Al vind ik dat de studenten van tegenwoordig ook hard werken. Vroeger kon je het je nog permitteren om vlak voor een tentamen pas te gaan leren. Dat kan nu echt niet meer. Je moet veel te veel doen. utnieuws Onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van de Universiteit Twente jaargang 46. Verschijnt donderdag op de campus; vrijdag/zaterdag buiten de UT. Oplage: exemplaren. Redactie-adres: Vrijhof kamers 215, 216, 217, 228, 219. Postadres: Postbus 217, 7500 AE Enschede. Telefoon: ( ) 2029 zie verder onder redactie. Fax: ( ) redactie: info@utnws.utwente.nl. Internet: of via de homepage van de UT. Redactie: Bert Groenman (hoofdredacteur, 2030) b.s.groenman@utwente.nl Paul de Kuyper (4084) p.m.dekuyper@utwente.nl Maaike Platvoet (3815) m.c.platvoet@utwente.nl Sandra Pool (tel. 2936) s.pool@utwente.nl Mignon van Dijk (tel. 2028) m.c.vandijk@utwente.nl Office-management: Brigitte Boogaard (2029) b.j.boogaard@utwente.nl Vaste medewerkers: Harold de Boer, Aryo Breton van Groll, Surpiyo Chatterjea, Henriëtte van Dorp, Robbin Engels, Anindita Ganguly, Bianca Hagen, Egbert van Hattem, Bas Klaver, Hans van de Kolk, Ashok Sridhar, Frans van der Veeken, Bauke Vermaas. Automatisering/internet: Martijn Baars Joris van Balen Ivar Engel Foto s: Arjan Reef / Gijs van Ouwerkerk Redactieraad: prof.dr. E.R. Seydel (vz). Advertenties: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, Tel Site: zandvoort@bureauvanvliet.com. Advertentietarieven op aanvraag. HOP: UT-Nieuws is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Adreswijzigingen: Abonnees (ook studenten) dienen deze schriftelijk door te geven aan de redactie UT-Nieuws Postbus 217, 7500 AE Enschede of per info@utnws.utwente.nl. Stage of buitenlands studieverblijf: studenten die op stage gaan of in het buitenland gaan studeren kunnen UT- Nieuws op schriftelijk verzoek opgestuurd krijgen. Wie prijs stelt op deze (gratis) service zendt een adreswijziging naar de redactie o.v.v. faculteit, stagelocatie en periode (zo nauwkeurig mogelijk). Kopij: Bestemd voor de Infomededelingenrubriek dient per maandag voor uur in het bezit te zijn van de redactie UT-Nieuws. Abonnementen: Jaarabonnement: 37 euro. Abonnementen schriftelijk aan te vragen met vermelding van naam, adres, postcode, plaats, telefoonnummer en bank-/girorekening. Abonnementen kunnen wekelijks ingaan. Betaling via factuur. Het jaarabonnement wordt automatisch verlengd, tenzij men minimaal 1 maand voor afloop van de abonnementsperiode schriftelijk opzegt. Technische vervaardiging: Wegener Huis aan Huiskranten B.V. Bezorging Campus: Motorsportgroep UT, coördinator Tim Wolda, tel info@utnws.utwente.nl Copyright UT-Nieuws: Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen schema s foto s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken in enigerlei vorm of wijze. Wie: Roeland Nagel (21) Studie: bachelor informatica Op weg naar: nu even pauze, straks naar de bieb Vanochtend had ik een practicum en straks ga ik studeren in de bibliotheek. Maar eerst even een broodje, daar hoef ik trouwens niet mee op de foto hoor. Ja, informatica is wel een leuke studie. Ik heb in ieder geval tot dusver nog geen spijt van mijn studiekeuze. Informatica moeilijk? Nouja, als je goed in de stof zit, dan is het wel te doen. Ik zit voor mijn studie per dag al gauw een uur of drie, vier achter mijn computer. Mijn laptop heb ik dan ook altijd bij me. In mijn vrije tijd probeer ik achter de pc wat extra ervaring op te doen op het gebied van programmeren. Daar heb ik namelijk wat achterstand in. Via internet kun je online cursussen doen, best handig. Of ik ook een master ga volgen? Ik denk het wel, maar ik heb het aanbod van de UT nog niet bekeken. Het kan best zijn dat op een andere universiteit een bepaalde master mij meer aanspreekt, dan maak ik gewoon een overstap. Maar het bevalt me hier wel hoor. Ik woon aan de Calslaan en heb leuke huisgenoten. Veel uitgaan doe ik niet. Ik hou wel van een kroeg, maar dan wel eentje waar je een fatsoenlijk gesprek kunt voeren. Door de harde muziek kan dat vaak niet. Waar gaat dat heen...? Foto: Arjan Reef.

3 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente donderdag 2 oktober 2008 ELAN start scholingsprogramma leraren Van tweede- naar eerstegraders in drie jaar Meer academici voor de klas. Dat kan enerzijds het lerarentekort gedeeltelijk oplossen, anderzijds garandeert het dat de kwaliteit van het bovenbouwonderwijs gewaarborgd blijft. Voor de UT betekent dat een instroom van betere studenten. Als eerste instituut in Nederland gaat ELAN, dat ook de universitaire lerarenopleiding verzorgt, van start met het traject Van 2naar1 Toppers : tweedegraads leraren inhoudelijk bijscholen tot eerstegraads. Leraren volgen daarvoor een driejarig programma. paul de kuyper Scholen in de Twentse regio ondervinden vooral een lerarentekort in de bètavakken. Dat schaadt de belangen van de UT, legt ELAN-directeur Pieter Boerman uit. Scholen moeten vaak uit nood tweedegraads leraren inzetten in de bovenbouw van havo en vwo, terwijl die docenten niet de vakinhoudelijke kennis hebben om die lessen te geven. Zo komt er een generatie vwo-leerlingen met docenten die nog nooit op een universiteit zijn geweest. De UT heeft belang bij goed bètaonderwijs, want dat betekent een kwalitatief goede en grotere instroom van studenten. Dat goede onderwijs krijg je alleen met goede docenten en die goede docenten kan de UT opleiden, meent Boerman. Daarom hebben de ELAN, faculteiten EWI en TNW, het Platform Bètatechniek en twaalf scholen in de regio Enschede-Hengelo- Oldenzaal de handen ineen Newton blij met bus Isaac Newton, heeft voorzover bekend, als eerste studievereniging sinds kort een prachtig personenbusje in bezit. Voor de zomer werd het voertuig al aangeschaft en sinds kort zit ook de belettering erop. Tijdens de Newton-dies, afgelopen dinsdag, werd de bolide officieel aan de leden gepresenteerd. Het 51e bestuur van de werktuigbouwkundige studievereniging kwam met het idee voor de aanschaf van een eigen busje om zo een duidelijk resultaat voor de vereniging te bereiken, vertelt secretaris Sander Bijl. We hebben meerdere weken per jaar vervoer nodig, bijvoorbeeld voor onze Europareis, Beneluxreis en het Eerstejaarsweekend. Maar ook op andere momenten is het erg handig voor het bestuur en de commissies om een eigen auto te hebben omdat je dan veel vrijer bent. Dankzij een sponsor die met grote letters op het busje staat gedrukt zal Newton naar verwachting quitte spelen op het busje, vergeleken met het alternatief dat steeds auto's moeten worden gehuurd. Bijl en zijn collega s hebben de tweedehands Ford Transit niet alleen uit rationele overwegingen gekocht: Het is ook gewoon gaaf om rond te rijden in een busje met het Newton-logo erop. Perfecte reclame tijdens de Batavierenrace bijvoorbeeld. En, wat gebeurt er wanneer iemand een deuk oploopt? De bus is all-risk verzekerd en we hebben zelfs pechhulp in het buitenland. Dat was één van de voorwaarden die onze leden stelden toen het plan ter stemming werd gebracht. We willen natuurlijk niet ergens in Oost-Europa vast komen te staan tijdens onze euroreis, vertelt Sander. De aanschaf van het negenpersoonsbusje brengt wel één probleem met zich mee: de vierwieler heeft nog geen originele naam, anders dan het Newton-busje. Creatieve suggesties hiervoor zijn dan ook van harte welkom, aldus het bestuur. (vervolg van voorpagina) De Route '14, die gisteravond in beperkte kring werd gepresenteerd, ademt ambitie. De komende maanden worden de plannen nader uitgewerkt en waar mogelijk ingevoerd. geslagen. In september begonnen aan de UT 18 tweedegraads leraren aan hun scholingstraject tot eerstegraads docent. ELANmedewerkers Jan van der Veen en Carel Vaneker hebben samen met TNW en EWI het project opgezet. Andere universiteiten tonen er al veel belangstelling voor, zegt Boerman. Het is een zwaar programma, benadrukt hij. Twee dagen per week volgen de docenten vakinhoudelijke colleges wiskunde, natuurkunde of scheikunde. Daarnaast is het weekend bedoeld voor twee dagen zelfstudie. De overige drie dagen geven de leraren nog gewoon les op hun middelbare school. En dat drie jaar lang, aldus Boerman. Maar die tijd is nodig. Deze mensen komen van het niveau hbo-lerarenopleiding en ze moeten naar een wo-master. De didactiek beheersen ze, maar inhoudelijk moet je nogal wat bijscholen. Daarom worden alleen de meest getalenteerde en gemotiveerde docenten voor het traject geselecteerd. Boerman: We zijn nu vier weken bezig en de mensen vinden het zwaar. Maar ze zijn erg gemotiveerd en bereid te investeren omdat ze weten dat wanneer ze straks hun graad hebben, ze erg gewild zijn. Dan krijgen ze de betere klassen en kunnen ze hogere eisen stellen. Genoeg om het lerarentekort aan te pakken, is het scholingstraject van tweedenaar eerstegraads niet. Maar volgens Boerman is het wel een van de instrumenten die bijdragen aan een oplossing. De instroom van de eerste lichting, 18 docenten, valt ELAN wat tegen. Boerman hoopt volgend jaar met een nieuwe, grotere groep te kunnen beginnen. Met de komende tekorten zijn in deze regio over een periode van acht jaar tweehonderd nieuwe eerstegraads docenten in de bètavakken nodig. We moeten er dus eigenlijk 25 per jaar afleveren. Het bestuur van Isaac Newton poseert in, op en naast zijn nieuwe busje. Foto: Frans van der Veeken Om een toonaangevende speler te worden op het gebied van nanotechnologie moet Nederland tot 2020 honderd miljoen euro per jaar investeren. Dat staat in de Strategische Research Agenda Nanotechnologie die Dave Blank, wetenschappelijk directeur van Mesa+ en hoofdauteur van het programma, afgelopen dinsdag heeft aangeboden aan minister van Economische Zaken Maria van der Hoeven. De researchagenda analyseert het huidige nationale en internationale nanolandschap en schetst van daaruit een nieuw onderzoeksprogramma, het Nederlands Nano Initiatief (NNI). Binnen dat NNI werken technologiestichting STW, de statistics is a difficult subject: statistiek (enkelvoud) the statistics show a declining birth rate: statistieken (meervoud) TaalCoördinatiePunt English Tip Want more? See research agenda nano: Honderd miljoen per jaar tot 2020 route14 Vaste baan geen regel meer Nieuw is het plan om nog dit kalenderjaar onderzoekers uit verschillende sterke disciplines vrij te maken en ze uit te dagen om rond thema s als duurzame energie, water, veiligheid en onderwijs nieuwe interdisciplinaire onderzoeksprogramma s op te zetten. Voor die plannen, die zich op termijn zelf moeten bedruipen, wordt geld vrijgemaakt. De wetenschappelijke instituten spelen hierin een sturende rol. Met het toepassingsgebied gezondheid zijn op deze manier al goede ervaringen opgedaan. Discussie kan worden verwacht rond de tenure tracks die de UT wil gaan invoeren. Jonge onderzoekers worden daarin aangesteld met een persoonsgebonden budget om zichzelf te bewijzen. Bij succes krijgen ze een carrièrepad aangeboden met uitzicht op een hoogleraarspositie. Op termijn, aldus de nota, wordt het regel dat leden van de wetenschappelijke staf met een vaste aanstelling al hoogleraar zijn of dat via een tenure track worden. De overige wetenschappers die bij de UT binnenkomen zullen geen vaste aanstelling meer krijgen. Althans, zo heet het in het stuk, dat is niet meer de norm. Een ander initiatief van de UT betreft de erkenning en financiering van onderzoek door externe instituties als NWO. De UT wil voorop lopen in een campagne met haar strategische partners om multidisciplinair onderzoek en groepsprestaties beter erkend en beloond te krijgen in de Nederlandse financieringssystematiek. De onderzoeksagenda van de EU is intussen ook al duidelijk interdisciplinair van aard. Andere voorgenomen maatregelen: er komt tussen de faculteiten GW en MB een nieuw onderzoeksinstituut, naast de vier bestaande technische instituten. De banden met het Telematica-instituut in Enschede worden aangehaald, de plannen rond het Kennispark de kweekvijver voor starters en trefpunt voor universiteit en bedrijfsleven- worden met kracht doorgezet. Verder dient de campus een landmarkt te krijgen (een opvallend gebouw bijvoorbeeld), een toonaangevende hightech faciliteit waarin de UT haar kennis rond onderzoek en onderwijs letterlijk in de etalage zet, er komt een nascholingsinstituut, een summer university, een pre-university college, meer diversiteit in studentenhuisvesting, een actiever, wervend personeelsbeleid, meer ruimte voor ondernemerschap en dat allemaal in het kader van onderwijzen, onderzoeken en ondernemen. De campus wordt gezien als strategisch belangrijk. De dooie boel die de campus na zessen veelal is gaat tot het verleden behoren. Het is niet langer louter een pronkstuk maar vooral een uitstekend Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) en onderzoeksprogramma NanoNed samen. De agenda selecteert acht thema s waar Nederland de komende tien jaar op moet inzetten. Vier daarvan zijn gericht op de verwerving van kennis, te weten beyond Moore (chiptechnologie), bionanotechnologie, nanomaterialen en nanofabricatie. De andere vier thema s richten zich op het toepassen van die kennis. Deze gebieden zijn energie, voeding, nanomedicine en schoon water. Nederland neemt nu nog een relatief bescheiden positie in als het gaat om investeringen in de nanotechnologie. Om met de top mee te doen, is volgens de agenda tot 2020 jaarlijks 100 miljoen euro nodig. De helft daarvan zou de overheid moeten opbrengen. De rest van het geld komt van bedrijfsleven, kennisinstellingen en subsidieverstrekkers. Behalve in kennisverwerving en het ontwikkelen van toepassingen zal een deel van het geld worden gestoken in onderzoek naar de maatschappelijke impact van nanotechnologie. Volgens de onderzoeksagenda moet 15 procent van het budget besteed worden aan de bestudering van de risico s en ethische vragen omtrent nano. Bij de overhandiging van het rapport liet minister Van der Hoeven volgens hoogleraar Blank blijken dat ze de nanotechnologie een warm hart toedraagt. De agenda is geschreven op verzoek van de Nederlandse regering. De volgende stap is dat er businessplannen worden opgesteld waarmee het NNI een beroep kan doen op de overheidsfinanciering. instrument om studenten en personeel van binnen en buiten Nederland naar de UT te lokken. De bedoeling is dat ze aldus een internationale uitstraling krijgt. Nu nog is ongeveer twintig procent van de studenten buitenlander, dat aantal zal groeien naar 35% in Colleges gaan ook s avonds plaatsvinden, waardoor de druk op de onderwijsruimten beter wordt gespreid. Dat verhoogt niet alleen de efficiency maar ook de gezelligheid en veiligheid op het UT-terrein. Ter coördinatie en stroomlijning van al die UT- en niet UT-gerelateerde evenementen en manifestaties die op de campus plaatsvinden komt er een campusmanager, een soort campusdecaan nieuwe stijl dus. Bert Groenman

4 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente donderdag 2 oktober 2008 combi van netwerken en gezelligheid Twente, tiende alumnikring Gezellig wat oude studiegenoten terugzien of werken aan je zakelijke netwerk. Verspreid door het land werden het afgelopen jaar verschillende kringen van UT-alumni opgericht. Afgelopen maandag was het de beurt aan Twente. In de Bastille op de campus kwamen zo n tachtig alumni bijeen voor een borrel. Ik hoop dat ik hier een netwerk in de regio kan opbouwen. Paul de Kuyper Ik hoorde van het bestaan van allerlei alumnikringen in de rest van het land. En Twente dan, vroeg ik me af. Toen heb ik me maar opgegeven om het hier te organiseren, vertelt Wendy Kits. De alumna bestuurskunde studeerde in 2005 af en is samen met Gijs Jan Visser, eveneens bestuurskunde (2006), initiatiefnemer van de alumnikring Twente. Het wordt denk ik een combinatie van netwerken en gezelligheid. Je deelt samen iets, we zijn allemaal betrokken bij de universiteit. Tijdens de eerste bijeenkomst vertelde collegevoorzitter Anne Flierman over het Route 14-traject, Kees Eijkel, directeur van Kennispark Twente, praatte de alumni bij over het Masterplan Kennispark. Erg interessant, vond Lizette Keijzer, in 1988 afgestudeerd als bestuurskundige. Tien alumnikringen In Zwolle wordt vandaag de tiende Nederlandse alumnikring opgericht. In Den Haag is het concept een aantal jaar geleden zelfstandig opgezet door een aantal alumni. Sinds vorig jaar coördineert het Alumnibureau van de UT de oprichting van nieuwe kringen. Rotterdam was de eerste, en later volgden nog Amsterdam, Groningen, Arnhem/Nijmegen, Eindhoven, Utrecht, Aruba en deze week dus Twente en Zwolle. Ook in het buitenland wordt geprobeerd alumnikringen op te zetten. In Japan komt rond Tokio al een tijdje een klein aantal UT-alumni zo af en toe bijeen en over twee weken is de oprichtingsbijeenkomst van een alumnikring in Zwitserland. Het hoeft van mij geen maandelijkse bijeenkomst te worden. Maar een paar keer per jaar, gekoppeld aan iets inhoudelijks, lijkt me een goed idee. De UT heeft vast nog veel meer te vertellen dat voor oud-studenten interessant is. Het is leuk om oude bekenden tegen te komen, vindt André Hogt. In 1980 studeerde hij af bij chemische technologie, nu werkt hij bij AkzoNobel. Maar ik vind het ook belangrijk om te netwerken. Ondanks het feit dat ik bij een multinational werk, hou ik graag contact met lokale bedrijven. Die zijn vaak erg innovatief en die vind je zéker ook onder alumni. Twente is sterk in netwerken, weet ook Keijzer. Ze werkt als zelfstandige voor haar adviesbureau S&R Consultancy. Ik ben hier voor het netwerken, maar gezelligheid is ook heel belangrijk. Ik ontmoette net een man die ik elke week bij de sportschool tegenkom. Hij bleek ook een oud-student te zijn. Dat wist ik niet, ik kende hem niet eens. Toevallig kom ik per november in dienst bij de UT, als informatiemanager, vertelt informatica-alumnus Frank Snels (in 1992 afgestudeerd) terwijl hij een bekertje koffie inschenkt. Ik heb nooit iets gedaan met alumnicontacten, maar ik vind het wel belangrijk om een netwerk in de regio Alumni bijeen in de Union Bar voor een broodje en een borrel. Foto: Gijs van Ouwerkerk Onderwijspersoneel Het onderwijs is het meest vergrijsde werkveld in Nederland. De gemiddelde leeftijd van 43,4 jaar ligt ruim een jaar hoger dan bij ambtenaren. Het Centraal Bureau voor de Statistiek heeft berekend dat meer dan de helft van de werkenden in het onderwijs in jaar of ouder was. Van de totale beroepsbevolking was 37 procent die leeftijdsgrens gepasseerd. Vooral de mannen in het onderwijs zijn op te bouwen. Mijn netwerk is al groot, maar ruim tachtig procent bevindt zich buiten Twente. Met broodjes en een borrel in de Union Bar werd de bijeenkomst afgesloten. Initiatiefneemster Kits noemt het evenement geslaagd. We hebben een enquête uitgedeeld met vragen over in welke vorm we verder moeten gaan. Zelf denk ik aan eens per kwartaal, dat lijkt me mooi. Vandaag was de opkomst in ieder geval hoog en ik vond het erg gezellig. relatief oud: 61 procent van hen was ouder dan 45, tegen 46 procent van de vrouwen. Door de oververtegenwoordiging van oudere mannen zal het onderwijs verder feminiseren, verwacht het CBS. Dit zal vooral in het basisonderwijs gebeuren: de vrouwen zijn er gemiddeld vijf jaar jonger dan de mannen en slechts één op de negen pabo-afgestudeerden is man. HOP, Hein Cuppen 1,4 miljoen Geld voor NanoArrays Vier MESA+-groepen hebben een onderzoekbudget van 1,4 miljoen euro binnengesleept voor hun onderzoeksvoorstel NanoArrays. Met deze subsidie kunnen de groepen NanoElektronica, Moleculaire Nanofabricage, Laserfysica en Mesoschaal Chemische Systemen een nieuwe generatie devices ontwikkelen die gebaseerd is op grote hoeveelheden nauwkeurig geordende nanostructuren, de zogenoemde nanoarrays. Deze structuren kunnen bijvoorbeeld worden toegepast bij het opwekken van akoestische oppervlaktegolven in chips voor telecommunicatie. De subsidie is toegekend door de Stichting Technologie en Wetenschap. Mijn job Wie: Barry van der Hulst (33) Functie: systeembeheerder / werkplekondersteuner bij ICTS Locatie: Spiegel kamer 440 Barry van der Hulst (33) Foto: Arjan Reef. Echt heel veel uren breng ik hier in de werkkamer niet door. Meestal ben ik op pad om bij de klant computertechnische problemen op te lossen. Ja, ik zeg klant want ICTS is een dienstverlenende afdeling. Mijn werk varieert enorm en dat maakt het leuk. De ene dag ben ik bezig met een uitgebreide migratie en vervolgens installeer ik een scanner. Alles wat met de computer te maken heeft, doe ik. Door die afwisseling voel ik me een manus-je-van-allles. Het werken op verschillende locaties en het contact met mensen zorgt ervoor dat je niet als een nerd weggedrukt in een hoekje komt te zitten. En het is hier altijd druk. Vakantie of niet, het blijft aanpoten. Mensen die problemen met de computer hebben, bellen eerst met de helpdesk, die heet nu overigens smartdesk. Zij maken een call aan, ingedeeld op prioriteit. Degene die van ons beschikbaar is, gaat ermee aan de slag. Calamiteiten vind ik stiekem toch wel het leukste. In 2004 had de UT last van een succesvolle hacker. Om die uit ons systeem te weren, hebben we vele overuren moeten maken. Voor mijzelf was dat een mooie periode. De hacker had de wachtwoorden van enkele systeembeheerders gekraakt en nestelde ongewenste tools in het computersysteem. De hacker maakte de fout dat-ie handelingen overdag verrichtte die wij op dat tijdstip nooit doen. Daardoor gingen er allerlei alarmbellen rinkelen bij ons op de afdeling. Uiteindelijk slaagden we erin de toegang voor deze ongewenste gast te blokkeren. Calamiteiten zijn gelukkig geen dagelijkse kost, maar ze bieden wel de meeste uitdaging. Een ander groot pluspunt van mijn job is de vrijheid die ik geniet. Ik weet s morgens meestal nog niet wat ik s middags ga doen.

5 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente donderdag 2 oktober 2008 De bladen De rector magnificus van de Vrije Universiteit Lex Bouter is genomineerd voor de Meester Kackadorisprijs van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. Bouter droeg bij aan een artikel in het British Medical Journal waarin staat dat acupunctuur een licht positief effect heeft bij ifv-behandelingen.volgens de vereniging is acupunctuur een vorm van kwakzalverij. Bouter verweert zich tegen deze kritiek. Mijn bijdrage aan de publicatie is expertise op het gebied van de methoden van literatuuronderzoek. Die zijn state of the art. Anders kom je niet in zo n topblad. Over de werkzaamheid van acupunctuur heb ik geen rotsvaste mening, aldus de VU-rector. Philip Brey. Foto: Arjan Reef oratie van techniekfilosoof philip brey Vroegtijdige beoordeling van nieuwe technieken Mignon van Dijk In zijn inaugurele rede met als titel Techniek en alles wat van waarde is legt Philip Brey uit hoe de techniekfilosofie een bijdrage kan leveren aan een betere ontwikkeling en toepassing van technologie. Nieuwe technieken zoals gentechnologie, nanotechnologie en robotica zijn vaak controversieel.wij techniekfilosofen zien het als onze taak om na te denken over welke ethische kwesties daarbij spelen. Enerzijds willen we technische wetenschappers helpen beter rekening te houden met de maatschappelijke en ethische gevolgen van technologische vernieuwingen, anderzijds proberen we een bijdrage te leveren aan het maatschappelijke en politieke debat, licht Brey toe. Als voorbeeld noemt hij de ontwikkeling van care robots in Japan. De zorg is te duur en er zijn te weinig mensen die in de zorg willen werken. In veel landen wordt serieus overwogen in de toekomst robots in te zetten in de verpleging en de ouderenzorg. Hoe wenselijk is dat? Willen we dat oma verzorgd gaat worden door robots? Een ander voorbeeld is het BioNanoApplications-project over medische toepassingen met behulp van moleculaire diagnostiek, lab-on-a-chip. Met een genetische test kun je eerder ziektes opsporen bij mensen en zo meer te weten komen over ziektebeelden en de risico s. Maar willen we alles wel weten? En wat doen we met die kennis? Brey studeerde filosofie in Nijmegen, promoveerde in San Diego en kwam in 1996 op de UT terecht. Vorig jaar volgde hij Hans Achterhuis op als hoogleraar algemene wijsbegeerte, in het bijzonder filosofie van de techniek aan de faculteit Gedragswetenschappen. Hij heeft een bestuursfunctie bij het 3TU-Centre of Excellence for Ethics and Technology en leidt een door NWO gefinancierd Vici-project over de betekenis van nieuwe media voor de kwaliteit van het leven en de samenleving. In al zijn projecten gaat het om een afweging van normen en waarden en dan niet alleen ethische waarden, maar ook sociale, politieke en economische waarden. We analyseren hoe maatschappelijke kwesties in elkaar zitten en wat de positieve en negatieve kanten zijn. Vragen die we daarbij stellen zijn bijvoorbeeld of veiligheid boven privacy gaat en een sterke economie boven een schoon milieu. Neem camerabewaking: hoe worden camera s ingezet en hoe kun je ervoor zorgen dat je én zo veel mogelijk veiligheid én zo veel mogelijk privacy hebt?, vertelt de techniekfilosoof. Of kijk naar het milieu. We leven in een cultuur van persoonlijke vrijheid, welzijn en welvaart. Die waarden botsen met duurzaamheid.we accepteren geen beperkingen in ons consumptiegedrag, waardoor onze milieudoelen niet worden gehaald. De vraag is hoe je die waarden van welzijn en welvaart kunt combineren met de waarde van duurzaamheid. Kan de technologie dat probleem oplossen? Of moeten we het begrip welzijn op een andere manier gaan invullen? De onderzoeksvragen waarmee de techniekfilosoof zich bezighoudt, zijn mondiaal. Die vraagstukken kun je niet alleen in Nederland oplossen. Er zijn grote verschillen tussen landen. Bij ons staan het individu, vrijheid en privacy voorop, terwijl China een voorbeeld van een samenleving is waar nog heel sterk een collectivistische moraal Harold de Boer Bij nieuwe technologieën moet al bij hun ontwikkeling worden nagedacht over hun maatschappelijke gevolgen. Daarvoor pleit de nieuwe hoogleraar algemene wijsbegeerte Philip Brey. De techniekfilosoof vindt het nodig dat er maatschappelijke en ethische vragen worden gesteld bij technische innovaties, met name op het gebied van gezondheidszorg, milieu en veiligheid. Brey houdt vandaag zijn oratie. Uit Het Lood Offer Offeren is zo oud als de mensheid. Vanaf het moment dat onze voorvaderen zich bewust werden van het onbestemde, probeerden ze de hogere machten, de goden, mild te stemmen met cadeaus. Zoals katten hun baasje soms proberen geldt. Daar gaat het meer om een harmonische samenleving, waar bepaalde vrijheden worden geofferd. Die verschillen moet je begrijpen, willen we samenwerken, licht hij toe. Ook maakt overal ter wereld de grote kloof tussen bèta- en gammawetenschappen het moeilijk problemen op te lossen. In hedendaagse maatschappelijke vraagstukken speelt technologie vaak een centrale rol. Het overbruggen van deze kloof en het vinden van een gemeenschappelijke taal is dan van groot belang. Wat dat betreft zit ik hier op een goede plek. In de heroriëntatie van de UT, Route 14, waarin de samenwerking tussen technische en maatschappij- en gedragswetenschappen centraal staat, zullen wij als techniekfilosofen in ons element zijn. Er is nog veel werk te doen en er zijn genoeg spannende uitdagingen. te behagen met een muis of een vogeltje. Ook wij offerden voornamelijk dieren die ons tot voedsel dienden. Zo n dier werd dan ritueel geslacht. Vandaar het woord slachtoffer. Maar soms, als ons geloof onvoorstelbaar sterk was, offerden wij ook mensen. In Genesis kunnen we lezen dat aartsvader Abram zelfs bereid was zijn geliefde zoon Isaäk te slachtofferen. Een opoffer ingsgezindheid die pas in het Nieuwe Testament wordt overtroffen, als Jezus zichzelf offert voor de schuld der mensheid. In dit verband gebruikte Johannes Calvijn in 1536 het latijnse woord victima, ofwel offerlam. Een woord dat sindsdien in de hele westerse wereld gebruikt wordt ter aanduiding van gedupeer- Wellicht heeft het broeikaseffect een belangrijk positief bijeffect: door de veranderende luchtstromingen worden ozonafbrekende cfk s sneller in de hogere lagen van de stratosfeer gebracht, waar ze door ultraviolet licht worden afgebroken. Dat concludeert weerkundige van de TU Eindhoven Alwin Haklander in zijn proefschrift. De ozonlaag beschermt ons tegen schadelijke UVstraling, maar is aangetast door de inmiddels verboden chemicaliën in cfk s. Ze zijn echter nog wel in de atmosfeer aanwezig en worden pas afgebroken als ze in hogere lagen terechtkomen. Door de opwarming van de aarde zullen cfk s naar verwachting eerder naar die hoge luchtlagen worden getransporteerd, en zal de atmosfeer eerder van schadelijke chemicaliën verlost zijn. Wiskunde en daten geen goede match? De Utrechtse student wiskunde Freek van der Blij en logicastudent Charlotte Vlek ontwikkelden voor het wetenschappelijk feest Discovery08 een datingservice gebaseerd op een wiskundig model. Het systeem is gebaseerd op zogenaamde Quik Response-codes, tweedimensionale barcodes die je kunt scannen met de camera van je mobieltje. Freek: Feestgangers kunnen met QR-codes een sticker met gecodeerde tekst maken met bijvoorbeeld je beste openingszin of je favoriete band erop. Die sticker plak je op en je kijkt wat er gebeurt. Wie geïnteresseerd is kan met een mobieltje een foto van je maken, waarna de tekst op de telefoon verschijnt. Dan weet je direct of je een match bent, en je hebt een gespreksonderwerp. In Groningen valt 22 procent van de studenten tandheelkunde wel eens in als een tandarts ziek is of vakantie viert. Hoogleraar paradontologie Frank Abbas vindt dat daar heel snel een einde aan moet komen en hij waarschuwt de studenten daarom niet meer voor tandarts te spelen. Studenten zijn eenvoudigweg niet bevoegd, zo legt hij uit. Ze mogen geen handelingen uitvoeren, tenzij de tandarts hen opdracht geeft. En er dan ook bij blijft staan, dus niet intussen naar de golfbaan afreist. UvA-alumnus Ruben Naeff componeerde een muzikale canon bij de bètacanon. Voor hem is het heel logisch dat bij een bètacanon ook een muzikaal canon hoort. Een deel van zijn muziekstuk licht hij toe: Ik heb bijvoorbeeld een stuk DNA op muziek gezet. Hier zingen de sopraan, alt en tenor de eerste letters van het TGF-bètagen in een melodie naar beneden, in canon uiteraard. Omdat DNA-codes twee gespiegelde kettingen van letters zijn, zingt de bas deze streng in tegengestelde richting: de melodie gaat hier juist omhoog. Zo hoor je de dubbele spiraal in een muzikale variant terug. den van een misdrijf. In het Nederlands dus in de vertaling slachtoffer. Ik las bovenstaande etymologie van het slachtofferschap in het boek Slachtoffers als zondebokken van Jan van Dijk, oprichter van Slachtofferhulp Nederland. De professor pleit hierin het woord slachtoffer te vervangen door gedupeerde. Al was het maar omdat van slachtoffers van een misdrijf niet automatisch Jezus onvoorwaardelijke vergeving van de daders verwacht mag worden. En daarbij, welke god wordt mild gestemd als iemand het slachtoffer van verkrachting is? Welk goeds verwacht de mensheid hiervoor terug? Ik begreep het punt. Maar tegelijk meende ik dat de professor doorsloeg. Geen Nederlander geeft aan het woord slacht- offer nog de lading die het oorspronkelijk wellicht had. Tot afgelopen week onze dochter werd ontvoerd. Zij blijkt inderdaad te worden geslachtofferd. Ik weet niet wie haar van haar fiets heeft getrokken, maar ik weet nu wel wie zich haar heeft toegeëigend. Het publiek. Het noodlot van onze dochter verschaft de Telegraaf en het AD het excuus om haar privacy te schenden. Haar liefdesleven ligt op straat. Onze dochter wordt geslachtofferd om der mensen nieuwsgierigheid te voeden, om de oplages van de pulpkranten op te stuwen. En alsof dat allemaal nog niet erg genoeg is, is er nu ook nog een of andere vage columnist die onze misère misbruikt door zich mijn identiteit toe te eigenen.

6 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente Thursday 2 October 2008 Kennispark opens counter for legal advice As of today, starting entrepreneurs can knock on the door of Kennispark Twente for legal support. A mini symposium on the protection of technological knowledge will officially kick off the new facility, which will be directed by UT professor Antoni Brack. Professor in patent law Arnold Louët Feisser, who plans to leave the UT, will offer remarks at the symposium. The legal support, according to Brack, fits perfectly in the UT s Route 14 policy. He thinks the UT will gain the label of a society and technology university. An organization like Kennispark fits seamlessly in this picture. In order to start a company, you need more than just technological knowledge. According to Brack, a starting entrepreneur must do four things. He needs to explore the market, further develop the product, attract financiers for the starting period, and he needs legal support system. The latter is mostly about coaching says Brack. We don t want to make them into hothouse plants, he laughs. The young entrepreneurs must be able to withstand a collision. We don t want to let them grow up too sheltered. The things that matter are aspects like support, oracle, conversation partner or steering. We won t do work like setting-up contracts, making statutes or drafting last wills. No, we only give legal advice.you can look at us as a sort of legal general practitioner. According to the professor there is a need for this service. Mostly because starters don t have the money to hire a lawyer or because the threshold of going to a notary or lawyer s office is financially too high. Another reason is that legal knowledge of the new facility is specialized in technological products. We can specifically think of solu- tions with the entrepreneur. Brack says the legal support is a sort of knowledge valorization. It s part of the mission of the UT: making work from knowledge.the in house expertise we have at the UT is used to help starters on their way. We do that for UT employees, students or PhDstudents. But the exact audience is not fixed to the letter. When is someone a starter? It differs from company to company.and why don t we do this for the whole of Twente? That s what can be called knowledge valorization! With a phone call or which can be found on the website - starting entrepreneurs can access the available legal knowledge network. Ultimately, the legal counter seeks to yield more businesses. We need more successful businesses where multiple people work and this will bring in more employment opportunities.that is the social side of knowledge valorization. On the other side, there is self-interest: in the surrounding area of the UT more companies will be founded which are interesting for internship or research positions. Hans Prins, who has worked as a consultant in the field of patent law at Arnold + Siedsma, will succeed Arnold Louët Feisser. Both will speak at the symposium that will start today at 3 pm at the Drienerburght hotel. Trans. Henriëtte van Dorp Oct. 8, 4 luni, 3 saptamâni si 2 zile (4 Months, 3 Weeks and 2 Days) (Romania, 2007) Dir. Cristian Mungiu. Drama. A woman helps her friend arrange an illegal abortion in the 1980 s in Romania. Nominated for a Golden Globe and won the Golden Palm award in Cannes. Starring Anamaria Marinca and Laura Vasiliu. 113 min. Romanian with Dutch subtitles. Oct.15, The Fall (USA/India, 2006) Dir.Tarsem Singh. Drama/ Fantasy. A little girl is told a story about five heroes by an injured stuntman. Her vivid imagination makes the line between fantasy and reality start to fade. 117 min. English with Dutch subtitles. Oct. 22, Persepolis (France/USA, 2007) Dir. Marjane Satrapi/ Vincent Paronnaud. Drama. This is the true story about a girl growing up in Iran during the Islamic Revolution. Based on the comics by Marjane Satrapi, this movie was nominated for Best Animated Feature for the 2008 Oscars and won the Jury Prize in Cannes. 96 min. French/Persian with Dutch subtitles. Nov. 5. Adams æbler (Adam s apples) (Denmark, 2005) Dir. Anders Thomas Jensen. Comedy. A neo-nazi is sentenced to community service in a church and clashes with the blindly devotional priest. Starring Mads Mikkelsen and Ulrich Thomsen. 94 min. Danish with Dutch subtitles. Wednesdays, 9pm, Vestingbar Movie Theater, free of charge. Niklas Nordlof : I think people of my age in Seattle are taken with Barack Obama. They feel excited about him being the next president. student View on presidential election Nordlof s eyes are fixed on the election for many reasons. His generation, who has witnessed the rise of mass media and the boom of the internet, grewup in the years of the Bush Administration. In this election, young voters are keenly aware of the key issues: a faltering economy, a lack of health care, a global climate crisis and the Iraq war. We are too saturated with speeches that are meant to prevent anyone from being offended, confides Nordlof. Belletrie Film Schedule Oct. 29, Papillon (USA, 1973) Dir. Franklin J. Schaffner. Drama/Crime. Based on the book by Henri Charriere, this classic tells the true story of jailbreak from a dreadful prison island. Starring Steve McQueen and Dustin Hoffman. 150 min. English with Dutch subtitles. U.S. exchange Early next month, U.S. voters will head to the polls to cast their ballots in a presidential race sure to be considered among the most pivotal campaigns in modern history. Not only is Alaskan Governor Sarah Palin selected as the Republican vice presidential nominee, but for the first time, African-American Barack Obama is running on the Democratic ticket for president. History will be made. No longer will it be revolutionary for a woman or an African-American to run for a high political position, said Niklas Nordlof, 23, who will be studying Communications at the UT for the next three months. Coordinator: Robbin Engels/UT-Nieuws Contributors: Ashok Sridhar, Supriyo Chatterjea, Anindita Ganguly and Audrey Rhodes. For comments and suggestions, R.Engels@utnws.utwente.nl For previous editions, see: When he returns home to Seattle in December, he plans to pursue a double bachelor s degree at the Department of Technical Communications at the University of Washington. In an interview with UTNieuws, he speaks out about the political candidates and the issues troubling his generation. Who is your candidate of choice? I will vote for Barack Obama. What do you think of his running mate, Senator Joe Biden? I think Biden appeals more to my parent s generation. He seems to be fairly moderate, which is a feature that does not really inspire my generation. He has all the characteristics that Obama apparently lacks. For example, his experience is solid, and he has a moderate perspective. What are the most important issues facing Americans today? The economy and the Iraq war. Every American has strong feelings on both these issues, and the stances of both candidates will end-up deciding this election. On the Iraq war Obama calls for the immediate removal of troops and McCain s plan is to slowly remove troops by Should the U.S. be fighting in Iraq? I was never for the Iraq war, and it was obvious a year before we got into it that we were going to go into Iraq. Bush was talking about Bin Laden, Al Qaeda and Iraq in one sentence as if they all had some kind of connection, and then all of a sudden, we were fighting in Iraq. What I really like about Obama is that he was always against the war in Iraq. The Bush Administration s $700 billion financial bailout plan was rejected in the House of Representatives.What will happen today when lawmakers reconvene? The plan they had was flawed; it helped big banks who dug their own graves, but ignored the suffering of the average American who is facing interest rates that they cannot afford. I think this crisis stretches across political parties, and so predicting what the outcome will be is difficult. The simple fact is that something will be done. This is a crisis moment when politicians gather points for reelection, and everyone is trying to do the right thing. A successful plan would be one that directly helps the American people. What are your reasons for choosing Obama? My main reason is his stance on the Iraq War. The country is in an economic crisis at the moment, and we need to refocus on that issue rather than bring democracy to a country that has quite clearly expressed that we are only making matters worse, not better. Over 45 million Americans are without health care insurance. What needs to happen in America to help these citizens? I am definitely for universal health care because the basic job of a government is to ensure the health and safety of its people. The health care system we have in the states does not work. In Canada and various European countries, for example France and Spain, universal health care is proven to work. I would rather spend the money we are spending in Iraq on health care for every American citizen. What role should the government play in relationship to immigrants? My personal opinion is that immigrants cause absolutely no problems. I have an interesting perspective because my mom is an immigration attorney in Seattle. She speaks Spanish and helps Latin Americans immigrate to the U.S. I think we should make a serious effort to make citizenship or the permanent residency process easier - at least we should sponsor Cultural Events Feast on Cabaret Jochen Otten: Underdog/Try-out Award winning Jochen Otten has a unique approach to cabaret considered to be groundbreaking in theater circles. Inspired by dance and the physicality of body language, Jochen s gutsy performances spark humor and expectation in his audience. His combination of mime and cabaret is as much a feast for the eyes as it is for the ears. Monday 6 October, 12:35pm,Vrijhof Amphitheater, 5,-/ 3,- (student/cjp) / 1,- Xtra-card Race into Dance Vloeistof: Hondengeluk Two hard and steely businessmen get out of a car.they communicate soundlessly, each seeking to gain the upper hand. Who will win? Tension is rife in this streamlined dance that combines film and acrobatics with recognizable human characteristics. The combination of the ingenuous 2 Move Dance Company with the poetry of Vloeistof choreography promises for a thrilling ride. Monday 27 October, 12:35pm,Vrijhof Amphitheater, 5,/ 3,- (student/cjp) / 1,- Xtra-card. For information and reservations: more temporary worker programs. Why are Americans fascinated with Sarah Palin? I think Americans can relate to her more than Obama, who is eloquent at giving speeches. They like Palin even though she doesn t always say the right thing, and she makes mistakes. People see their own fallibilities. She really has a strong opinion on issues and is willing to fight for them. She s charismatic. Who is the typical American voter? I think the typical voter is less concerned with the actual policies of the candidates and more concerned with how they lead their private lives. If you look at the Obama campaign, his religion played a huge role in the election. Why are American voters intrigued with the private lives of politicians? I don t know, but I guess you see the same over here in Europe with the monarchy.the only difference is that you cannot elect Queen Beatrix. The monarchy provides Europeans with a look at the private lives of people guiding the country. In America, we look at the private lives of our politicians. We don t have a monarchy to entertain us. Robbin Engels

7 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente donderdag 2 oktober 2008 onderzoeker shawn donnelly (faculteit mb) beantwoordt negen vragen over de kredietcrisis We worden allemaal armer Amerikaanse banken vallen om, Fortis is in de problemen, de beurskoersen dalen, centrale banken pompen miljarden dollars de markt in. Het is het gesprek van de dag: de kredietcrisis. Maar wat is er nou eigenlijk aan de hand? En waarom is het zo erg? En hebben wij er in Nederland ook last van? De crisis in de financiële wereld in negen vragen en evenzovele antwoorden. paul de kuyper Voor economen is het een reuze-interessante tijd. De Canadees Shawn Donnelly, gespecialiseerd in economische politiek, stortte zich het afgelopen jaar volledig op de kredietcrisis. De universitair docent European Economic Governance bij de faculteit MB coördineert bovendien een onderzoekscollege binnen de master European Studies. Hij hoopt dat volgend semester de eerste studenten hun scriptie zullen schrijven over de crisis. 1. Wat is die kredietcrisis nou eigenlijk? Kort samengevat is het een vertrouwenscrisis in het financiële systeem. Investeerders, zowel zakelijke als particuliere, hebben geen enkel vertrouwen meer in hoe grote financiers zoals banken opereren. Dat komt omdat hypotheekbanken in Amerika geld zijn gaan lenen aan de verkeerde mensen, aan mensen die het niet terug konden betalen. Banken hebben dat niet gecontroleerd, en bovendien liet het ze koud. 2. Hoe heeft het zover kunnen komen? Na de recessie van 2000, toen de Amerikaanse economie weer groeide en de huizenprijzen in de VS flink stegen, stapten de hypotheekbanken over op een andere vorm van risk management. Normaal gesproken geeft een bank je een hypothecaire lening en bepaalt dan de terugbetalingstermijn en de rente. Wat banken nu gingen doen, is speculeren met die leningen. Daarbij namen ze aan dat de huizenprijzen bleven stijgen. En daar ging het al fout. Ze maakten pakketten met hypotheekleningen die ze hadden afgesloten (de zogenaamde asset-backed securities en collatoralised debt obligations); met soms wel tienduizenden leningen per aandelenpakket. Om ook de ongunstige leningen te kunnen verkopen, maakten ze deze packages een mix van gunstige en ongunstige leningen. De pakketten verkochten ze vervolgens door aan zakenbanken op de financiële markt in ruil voor geld. Dat geld gebruikten ze weer om nieuwe hypotheekleningen met particulieren af te sluiten die ze ook weer in gemengde pakketten doorverkochten. Zo kreeg je een soort multipliereffect, waarbij de banken het geld dat ze voor de packages ontvingen, als cash beschouwden dat ze opnieuw konden uitlenen. Je kunt je afvragen waarom een andere bank zo n pakket met daarin ook ongunstige leningen koopt. Het antwoord is: omdat iedereen dat deed. En, niet onbelangrijk, omdat de credit rating agencies, de instellingen die vaststellen hoe betrouwbaar transacties op de financiële markten zijn, de pakketten als kredietwaardig bestempelden. Dat was heel onrealistisch. Toen tegen de verwachting in de huizenprijzen gingen dalen en mensen hun hypotheken niet meer af konden betalen, bleven de banken zitten met hun packages die in feite niets meer waard waren, terwijl ze het geld ervan al wel opnieuw hadden uitgeleend. 3. Wat zijn de belangrijkste gevolgen? Niemand heeft meer vertrouwen in de packages die banken onderling verhandelden. En deze aandelenpakketten zijn zoveel waard als dat er vertrouwen in is. Als niemand ze wil kopen, zijn ze dus niks waard. De packages zijn het kapitaal De jaren zeventig lijken wel terug Shawn Donnelly legt uit hoe de kredietcrisis is ontstaan. Foto: Gijs van Ouwerkerk van de hypotheekbanken en banken die veel pakketten bezitten, hebben een groot probleem. Hun kapitaal is vernietigd en dat is waarom in Amerika grote banken als Lehman Brothers en Merrill Lynch failliet gaan. Het gevolg is een wereldwijde recessie. In totaal is er door het multipliereffect vijf biljoen dollar, een vijf met twaalf nullen, verloren gegaan, als een zeepbel die uiteenspat. Ter vergelijking, dat is een derde van het bruto nationaal product van de Europese Unie. En dit is nog een conservatieve schatting, ik reken op het dubbele. De grote vraag is nu welke banken veel van die packages hebben gekocht. Ook een aantal Europese banken is hierdoor al in de problemen geraakt zoals de Schotse bank Halifax, UBS uit Zwitserland en een aantal Duitse banken. 4. Gaan er ook Nederlandse banken omvallen? Niemand weet nog precies wat er met Fortis gaat gebeuren, zei Donnelly voor afgelopen weekend. Inmiddels is bekend dat de Nederlandse, Belgische en Luxemburgse overheid 11,2 miljard euro in de bank steken om te voorkomen dat hij omvalt. Volgens Donnelly lijken andere Nederlandse banken veilig te zijn. 5. Wat merkt de Nederlandse economie er verder van? De jaren zeventig lijken wel terug. We hebben een hoge inflatie en er zullen banen verdwijnen. Als het slechter gaat met de economie, wordt de werkloosheid groter. Ik voorspel dat dat ook nu gebeurt. Het zal echter hier niet zo slecht uitpakken als in de VS. 6. Wat betekent dat voor mij als consument? Simpelweg dat je minder te besteden hebt. Je reële inkomen gaat omlaag. Inflatie is het grootste probleem. Als de prijzen stijgen, kun je minder van je inkomen kopen. Dat zal in ieder geval twee jaar duren en misschien zelfs langer. We worden allemaal armer. 7. Wat moet de overheid doen? Het is goed dat de overheid helpt een grote bank als Fortis te redden. Maar ze zouden ook moeten nadenken over het privatiseren van banken. Twintig jaar lang is dat taboe geweest, maar nu lijkt het de beste oplossing om crises als deze te voorkomen. Daarnaast moeten er veel striktere regels komen waar banken zich aan moeten houden op het gebied van transparantie en risicomanagement. 8. Wat moet ik zelf doen? En wat moet ik juist laten? Het vervelende is: je kunt niets doen. Behalve in de gaten houden dat je loon minstens zoveel stijgt als de inflatie. En zoeken naar lage rentes op hypotheken. Dit is hét moment om een huis te kopen, want de hypotheekrente zou wel eens lager kunnen zijn dan de inflatie. Dan ben je goedkoop uit. Ik zou zeggen: shop around! Een huis voor een goede prijs verkopen kun je wel vergeten. Je raakt het gewoon niet kwijt. 9. Wanneer is het voorbij? In het best case scenario krimpt de economie tot eind 2009 of zelfs nog tot ver in Daarna duurt het nog wel tot 2013 voordat we op hetzelfde niveau zitten als voor de crisis. Maar bedenk wel, de Verenigde Staten worden veel harder getroffen dan de rest van de wereld. Speciaalbier bij lustrum Paradoks Paradoks, de studievereniging van biomedische technologie en technische geneeskunde, bestaat dertig jaar. Dat lustrum is onlangs gevierd in hun borrelkelder in gebouw de Horst. De leden konden die middag het lustrumbier proeven, een speciaalbier dat is gebrouwen bij de Hengelose bierbrouwerij Huttenkloas. Van 13 tot 19 november is er een lustrumweek met een gala, een alumnidag, een stapavond in Markelo en een bedrijvenexcursie. Paradoks is een van de grootste studieverenigingen op de UT met 872 leden, van wie er 160 actief zijn. Vandaag is Jeroen even sportheld! De lustrumcommissie van Paradoks met van links naar rechts Jos Beers, Jan-Philip Zegwaart, Vincent Schut en Lotte Doldersum. Foto: Arjan Reef. Steun het CliniClowns effect! Giro 6640 of

8 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 8 donderdag 2 oktober 2008 kansen voor studenten op bedrijvendagen Hang op je eerste werkdag niet de wijsneus uit Do Schrijf een persoonlijk verhaal. Het gaat om jou en jouw ambitie en breng dat duidelijk naar voren in de brief. Maak jezelf onderscheidend. Beschrijf die informatie die jou uniek maakt ten opzichte van anderen en passend is bij het bedrijf of de functie. Verwijs naar eerdere informatie die je hebt ingewonnen via een telefoongesprek of een medewerker van het bedrijf. Gebruik algemeen beschaafd Nederlands. Presenteer de informatie in de brief kort maar krachtig. Zinnen moeten helder, begrijpelijk en foutloos geformuleerd zijn. Verwijs onder aan de brief naar de bijlagen. Vermeld hier welke bijlage je meestuurt, zoals je cv. Over het algemeen stuur je verder niets mee, als dat niet gevraagd wordt. Alleen als er een duidelijk toegevoegde waarde is, maak je daar een uitzondering op. Voeg een cv toe dat juist is. Verklaar eventuele hiaten in Do Van brief het cv. Kijk naar de functie en accentueer elementen uit je cv die daarop passen. Don t Gebruik geen standaardzinnen en vermijd clichés. Probeer de aandacht te trekken met een originele en enthousiaste openingszin. Taal- of tikfouten in je brief maken geen goede indruk. Zorg ervoor dat de naam van de geadresseerde goed gespeld is. Een verkeerde aanhef maak je niet meer goed. Vertel geen algemeen verhaal met sociaal wenselijke elementen. Het is de kunst een formele brief te schrijven met originele elementen. Schrijf geen twee pagina s vol. Eén A4 tje is voldoende. Hetzelfde geldt voor je cv Je cv vertelt wie je bent en wat je kunt, maar schrijf geen onwaarheden op. Verzin er geen studies bij en verzwijg geen gaten in je cv. Veel feiten zijn te controleren. naar gesprek Bereid je uitgebreid voor op het sollicitatiegesprek. Lees de vacature nog eens door, bekijk de website van het bedrijf en vraag vooraf informatie. Meestal is daar een contactpersoon voor. Bedenk antwoorden op standaardvragen als waarom wil je hier werken, vertel eens wat over jezelf, wat zijn je sterke en zwakke punten en waar zie je jezelf over vijf jaar. Ga tijdens het gesprek in op zachte criteria, zoals persoonskenmerken, sociale vaardigheden, stressbestendigheid en ambities. De harde criteria zoals opleiding en werkervaring staan al in je cv. Verdiep je in je gesprekspartner(s) en toon interesse door vragen te stellen. Bewaar eventueel een vraag voor het laatst. Maak tijdens het gesprek in je hoofd korte notities van punten waarover je meer wilt weten en stel die vragen aan het einde. Solliciteren is een kwestie van oefenen, oefenen, oefenen. Ga eerst eens langs uitzend- en detacheringsbureaus en luister goed en noteer hun vragen. Don t Gekreukte kleding, een versleten spijkerbroek en ongepoetste schoenen kunnen absoluut niet. Draag geen stropdas met stripfiguren of witte sportsokken onder een nette pantalon. Als je serieus genomen wilt worden, moet je passende kleding dragen. Ga niet meteen zitten, maar wacht tot je een stoel wordt aangeboden. Ga niet onderuitgezakt zitten, maar ook niet op het puntje van je stoel. Zorg voor een actieve, maar ontspannen houding. Ken je cv en laat het thuis. Je maakt geen goede indruk met aarzelende antwoorden op vragen als hoe lang heb je over die opleiding gedaan en hoeveel jaar heb je daar gewerkt. Praat nooit negatief over voorgaande werkgevers en stel de zaken niet anders voor dan ze zijn. Vraag niet in het eerste gesprek al naar het salaris en secundaire voorwaarden. Daar is het tweede gesprek voor. Do Studenten met de eindstreep van de studie in zicht konden de afgelopen dagen flink hun hart ophalen. Tijdens de Bedrijvendagen wachtte een scala aan trainingen en workshops die de zoektocht naar een ideale baan wat aangenamer moeten maken. Voor wie niet onderuit wil gaan tijdens die eerste stappen op de arbeidsmarkt, volgen hieronder nog even kort door de bocht de belangrijkste do s en dont s. Ga geruisloos doch doortastend van brief, naar gesprek, naar assessment en baan. Mignon van Dijk en Sandra Pool naar assessment Bedenk steeds wat het doel van je opdracht is en op welke functie je solliciteert. Laat jezelf zien, profileer, maar geef anderen ook de ruimte. Zowel jouw individuele bijdrage als de samenwerking met je groepsgenoten zijn onderwerp van beoordeling. Laat je tijdens de opdrachten niet van de wijs brengen: als je denkt dat je de goede oplossing hebt voor het probleem, houd dan voet bij stuk. Hou je doel in de gaten, maar weet dat het proces er naar toe even, misschien soms wel, belangrijker is. Zorg dat je fit en uitgerust bent! Een hele dag vol rollenspelen, casussen en opdrachten vergt nu eenmaal een scherpe geest wil je optimaal presteren. Houd daar rekening mee en ga de avond ervoor gewoon op tijd naar bed en begin uitgerust en vol goede moed aan je assessment. Don t Ga niet onvoorbereid naar het assessment. Er is verschillende literatuur beschikbaar om je voor te bereiden. Boeken van Wim Bloemers zijn aanraders. Hij omschrijft het assessment als het in kaart brengen van functierelevant gedrag, kennis, vaardigheden en capaciteiten. Zijn werk geeft uitgebreide informatie over de verschillende aspecten van een assessment. Probeer psychologen of assessoren niet in te palmen en bewaar je irritaties tot dat Do Stel vragen en schroom niet. Vragen zijn nooit dom. Je krijgt er meer informatie door en dat heb je nodig om je werk goed te doen. Maar ook een simpele vraag als waar kan ik het toilet vinden? is logisch voor een nieuweling. Het voorkomt dat je gaat dolen door het gebouw. Stel je gereserveerd op naar collega s. Zorg dat je op de juiste manier naar ze toe stapt. Natuurlijk heeft iedereen zijn eigen benadering, maar je collega s hebben er begrip voor dat je bekend moet raken met het bedrijf en de medewerkers. Het is verstandig om mee te gaan lunchen als je gevraagd wordt. Een uitstekende manier om collega s informeel te leren kennen. Gereserveerdheid is ook hier op zijn plaats. Kijk rustig even de kat uit de boom. Gooi niet meteen alles van jezelf op tafel. Wees wel open en eerlijk, dan zijn collega s dat ook naar jou. Kom op je eerste dag volledig, mét alle papieren die je nog moet inleveren zoals een identiteitsbewijs. Kleed je liever overdressed dan underdressed. Meestal voel je uit het sollicitatiegesprek wat de bedrijfscultuur en de kledingeis is. Tot slot: wees niet té zenuwachtig. Maak je niet druk. Een beetje nerve control misstaat beslist niet. Kleding bepaalt de eerste indruk. Foto: Gijs van Ouwerkerk. het assessment is afgelopen. Schiet niet door in je actieplan wat je opgesteld hebt. Probeer deze niet door te duwen. Wees niet rigide, jouw aanvankelijke analyse moet je tijdens je assessment kunnen aanpassen en bijstellen. Assertiviteit is goed, maar pas op voor een defensieve reactie. Waak ervoor dat je niet teveel in de instructie bladert of terug moet grijpen naar je opzet of plan. naar baan! Don t Te laat komen is echt killing! En áls je buiten je schuld om niet op tijd kunt komen, meldt het dan even. Laat wat van je horen. Ook als je een sollicitatiegesprek hebt. Bel even. Een proactieve houding wordt gewaardeerd. Dronken worden op de vrijdagmiddagborrel kan écht niet. Je bent het misschien gewend uit je studententijd om lekker te bieren en door te drinken, maar doe dat niet bij je baas. Ga wel naar de borrel toe. Zo leer je gemakkelijk mensen kennen. Hang niet de eerste werkdag al de wijsneus uit. Natuurlijk heb je veel theoretische kennis als je net afgestudeerd bent, maar de praktijk werkt meestal anders. Je kunt er een hoop van leren en zeg dus niet: op college hebben we dat anders geleerd, zo klopt het dus niet. Er zijn meer variabelen in een bedrijf dan bij een opleiding. Nee zeggen tegen werkzaamheden die je onder je niveau vindt, is not done. Pak alles aan wat je gevraagd wordt en wat op je pad komt. Sta open voor suggesties. Wees bereid om zaken te doen ook al vind je het niet het leukste werk. Waarschijnlijk heb je ze wel nodig voor je basis. Onvoorbereid op je werk verschijnen kan niet. Lees je in. Als er informatie te vinden is of je krijgt iets mee, lees dit ook aandachtig. Er even doorheen bladeren is niet hetzelfde.

9 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente donderdag 2 oktober 2008 UT-spin-off BTG staat met pyrolyse-olie aan begin van groeiperiode Bio-olie in twee seconden De Biomass Technology Group (BTG), in 1987 de eerste technologische UT-spin-off, bouwt in Hengelo een nieuwe fabriek voor het maken van olie uit biomassa. Als enige bedrijf ter wereld kan BTG dan continu grote hoeveelheden bioolie produceren. Deze zogenaamde pyrolyse-olie is geschikt voor de industrie. Voordat het als brandstof voor auto s kan worden gebruikt, zijn we minimaal vijf tot tien jaar verder. paul de kuyper In de nieuwe fabriek kan BTG veertig soorten biomassa houtsnippers, slib, kippenmest, maïsstengels omzetten in olie. Eigenlijk alles wat organisch is, legt directeur René Venendaal uit, waarbij hij benadrukt dat BTG geen gewassen gebruikt die aan de voedselketen worden onttrokken. Hout heeft het hoogste rendement en het is ook de bedoeling dat de nieuwe fabriek vooral op hout gestookt wordt. Een ton hout, levert zevenhonderd kilo olie op; dat is een rendement van 70 procent. Als je alles goed isoleert, kun je met de restwarmte erbij zelfs op een rendement uitkomen van boven de negentig procent. Om die olie te verkrijgen, moet de biomassa in een reactor worden verwarmd tot 500 ºC. In de reactor wordt een oliedamp gemaakt. Door vervolgens deze damp af te koelen, wordt de olie geproduceerd. Die techniek heet pyrolyse, het product pyrolyse-olie. Venendaal: Eigenlijk bootsen we de Aarde na. Alleen heeft de Aarde miljoenen jaren gedaan over de productie van aardolie; wij doen het in twee seconden. De techniek is niet nieuw. Er wordt al vijftien tot twintig jaar onderzoek naar gedaan, vertelt Venendaal. We denken dat de markt er nu rijp voor is. Wat ons uniek maakt, is dat wij als enige onderneming op grote schaal continu en snel vaten olie kunnen leveren. In pyrolyse-olie zijn we wereldleider. In onze nieuwe fabriek kunnen we vijf ton droge biomassa per uur verwerken. Dat levert 3500 liter olie op. De fabriek moet medio 2010 de eerste vaten produceren. Het bedrijf, gevestigd op het Business & Science Park in Enschede, was volgens Venendaal de eerste technologische spin-off van de UT. Daarvoor was het een kleine onderneming binnen de vakgroep van hoogleraar Wim van Swaaij. Nog steeds komen uit deze groep veel afstudeerders en stagiairs bij BTG terecht. Het bedrijf telt inmiddels dertig werknemers, onder wie verschillende UT-alumni. Venendaal is er daar zelf ook een van. De directeur studeerde in 1991 af bij chemische technologie en werkt sindsdien voor BTG, de laatste acht jaar bovendien in de directie. Zijn collega Gerhard Muggen heeft geen UT-verleden op zijn CV Gerhard Muggen (links) en René Venendaal bij de pyrolyse-installatie in het laboratorium van BTG op het Business & Science Park. Foto: Gijs van Ouwerkerk staan. Hij kwam afgelopen jaar over van Stork Thermeq om leiding te geven aan BTG BioLiquids, de dochteronderneming die is opgericht om de pyrolyse-activiteiten te commercialiseren. Muggen legt uit voor welke toepassingen pyrolyse-olie kan worden gebruikt. Het is erg geschikt voor stoomketels in de industrie. We maken een zure olie, het kan daarom nog niet direct worden toegepast in de automotive-industrie. Een benzineof dieselmotor zal er niet lang op draaien, daarvoor is een upgrade van de olie nodig. Venendaal vult aan: Fundamenteel zou dat over vijf tot tien jaar kunnen, maar je moet het dan wel op heel grote schaal doen. Daarvoor heb je tientallen, zo niet honderden fabrieken nodig. Met de hoge olieprijs heeft BTG de tijd mee. We denken dat we met pyrolyseolie aan het begin van een onstuimige groeiperiode van ons bedrijf staan. Nu kost olie zo n honderd dollar per vat. Wij voorspellen dat onze pyrolyse-olie interessant is vanaf een prijs tussen de tachtig en negentig dollar, zegt Muggen. Maar bedrijven zullen ook uit strategische overwegingen overgaan op bio-olie, meent de BioLiquids-directeur. Ondernemingen willen niet meer afhankelijk zijn van Russische gasvoorraden. Daarnaast stappen meer en meer bedrijven over op duurzame bronnen. Eigenlijk beseft men nu pas echt dat aardgas en -olie een keer opraken. Nieuwe kookrubriek: Voor spek en bonen utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 20 donderdag 2 oktober 2008 Promovendus Willem Pieterson (28) en UT-docent Joris van Hoof (28) verzorgen vanaf deze week de nieuwe kookrubriek Voor spek en bonen, op de achterpagina van UT-Nieuws. Wekelijks presenteert het duo een smakelijk en eenvoudig recept, voorzien van leuke tips. Handig voor studenten, die nog niet alles onder de knie hebben in de keuken of gewoon wel eens wat anders willen koken dan macaroni. Kokkerellen doen Joris en Willem allebei graag en vaak. Ooit begon de kookhobby tijdens hun studententijd aan de UT, waar Willem Pieterson (rechts) en Joris van Hoof verzorgen vanaf deze week de kookrubriek Voor spek en bonen. Foto: Gijs van Ouwerkerk ze allebei communicatiewetenschap studeerden. Vanaf 2004 is Joris docent bij de vakgroep technische en professionele communicatie en doet Willem zijn promotieonderzoek bij media, communicatie & organisatie. We lopen dus al een tijdje bij dezelfde faculteit rond, vertelt Joris, maar eigenlijk zijn we pas sinds een jaar op de hoogte van elkanders liefde voor de keuken. Willem: Sindsdien vormen we met nog een paar mensen een kookclubje. We koken één keer per maand heel erg uitgebreid, vaak rond een thema. Maar het gaat meer om de gezelligheid, dan het eten hoor. Joris is overigens geen onbekende in de culinaire campuswereld. In 2003 won hij samen met zijn huisgenoten een kookwedstrijd, georganiseerd door UT- Nieuws en UT-Catering. Hij schotelde de toenmalige chefkok van de UT onder andere een amuse van champignons met rosbief en struisvogelbiefstuk voor. De kok was zó onder de indruk, dat hij het studentenhuis enkele weken later op een bijzonder diner trakteerde. Later toog Joris met zijn huisgenoten op recensietour door culinair Enschede en verzorgde hij een rubriek in dit blad waarin hij restaurants beoordeelde. Willem en Joris vinden het Studentenleven nu gewoon heel erg leuk om (met name) de studentenbevolking van de UT wegwijs te maken in de keuken met allerlei recepten. Die recepten zullen over het algemeen eenvoudig zijn, met zo nu en dan iets meer uitdaging. Ook verzorgen de heren wat achtergrondinformatie over de producten ( tomaten zijn heel gezond, want.. ) en geven ze tips over wat waar te koop is. Mocht je tips of suggesties hebben voor hun kookrubriek, dan kun je altijd een mailtje sturen naar voorspekenbonen@ hotmail.com. voor De klassieker voor studenten Moeilijkheid: Inleiding: De klassieker voor studenten is toch wel de pasta met rode saus. Het is simpel, kost weinig tijd, je kunt makkelijk de hoeveelheden aanpassen en, niet onbelangrijk, het vormt een prima basis voor het stappen. Ingredienten: 400 gram (runder) gehakt 2 uien, gesnipperd 2 tenen knoflook 500 gram pasta (spaghetti of tagliatelle) 1 blik tomaatstukjes (à 400 gr) 2 blikjes tomatenpuree 2 paprika s (of prei, of courgette) in (niet al te kleine) stukken Olijfolie Peper en zout Geraspte kaas (bijvoorkeur Parmigiano Reggiano, maar gewone kaas is ook prima) Bereiding: Zet een ruime hoeveelheid water in een grote pan met een snuf zout op het gas. Terwijl het water aan de kook komt, kun je beginnen met de rest. Verhit in een (grote) koekenpan of hapjespan een flinke scheut olijfolie en fruit daarin de ui en het knoflook. Voeg wanneer de ui van kleur verandert het gehakt toe en bak dit tot het gaar is. Voeg de paprika s toe en bak dit twee minuten mee. Doe nu de pasta in de pan, meestal ( voor de precieze kooktijd; zie de verpakking). Proef ongeveer elke minuut hoe de smaak van de pasta verandert. Als de pasta zacht wordt, maar nog wel een bite heeft, is deze klaar (al dente). De pasta gaart namelijk nog even door. Voeg vervolgens aan het gehaktmengsel de tomaatstukjes en de tomatenpuree toe en laat dit rustig warm worden (tegen het koken aan), proef de saus en voeg eventueel zout en peper toe. Giet de pasta af en serveer de saus en de pasta en de kaas apart. Tip: Koop groente en fruit op de markt, dat is verser en lekkerder, bovendien ook nog een stuk goedkoper! xxx xxx Redactie: Joris van Hoof en Willem Pieterson Het basisrecept leent zich uitstekend voor eindeloze variatie, voeg op het einde eens wat olijven of (Italiaanse) kruiden als oregano of basilicum toe, of giet een scheut wijn door de saus voor een compleet andere smaak. Foto: Gijs van Ouwerkerk. xxx xxx Drank: Pasta met rode saus gedijt het beste bij een frisse ietwat zure witte wijn. Neem een chardonnay of een pinot gris, of hou het simpel; neem Appie Heijn s witte (droge) huiswijn. Drink de wijn niet té koud, haal m een kwartier voor het eten uit de koelkast. xxx xxx Wist je dat? Fruiten is een kooktechniek waarbij groenten in vet of olie worden gebakken waardoor ze een bruine kleur krijgen. Het vuur moet hierbij niet te hoog staan, zet het vuur dus op een middenstand en laat het fruiten een minuut of vijf duren. De nieuwe rubriek op de achterpagina Over en...

10 utnieuws week 10/11 donderdag 2 okto Locatie: Campuslaan, een studentenhuis met twaalf mannen en drie vrouwen Buit: tientallen borden, vlaggen en andere objecten Naast de bar in de woonkamer hangen tientallen borden, schilderijtjes en andere snuisterijen. In de loop van meer dan dertig jaar is er een omvangrijke verzameling ontstaan. Bijna iedere bewoner deed een duit in het zakje, vertellen de huidige bewoners. De obligate geldige tapvergunning en horecavergunning ontbreken niet. In de gang hangen souvenirs uit de wat recentere geschiedenis. Op de tweede verdieping een bord dat, gezien de taal, niet uit de Enschede komt. Meegenomen uit Frankrijk, voor mijn tijd, zegt Michiel, een van de bewoners. Een verdieping hoger hangt over de hele lengte van de trap een vlag. Die hebben we tijdens een huisweekend in Castricum uit een zes meter hoge paal gehaald voor de Albert Heijn, vertelt hij. Sinterklaas is hier de baas luidt het opschrift. Waarom de studenten het spul meenamen? Eh, omdat het kon. Gebrast of niet, alle prullaria geven het huis wel de enigszins chaotische uitstraling van een studentenhuis. Aan ieder bord of object kleeft een individueel verhaal, dat met het vertrek van de bewoners lijkt verdampt. De meeste borden kunnen ze niet thuisbrengen, aldus de huidige bewoners. van surfplank aan het plafond, een eroti Decoratiev Locatie: Matenweg, een studentenhuis met dertien mannen en vier vrouwen Buit: een souvenir van Lowlands Lowlands bracht uitkomst bij het bekendmaken van de huisregels. De bewoners waren er een paar jaar geleden. We waren helemaal brak na een paar dagen lang bier drinken en bandjes luisteren, vertelt Joost, de enige bewoner die het verhaal nog weet. We zagen aan de kant van de weg een grote berg met afgedankte spullen, allemaal uit het Walibi Park dat net was omgedoopt tot Six Flags Holland. Tussen die berg van hout, staal en andere troep vonden we dit bord van een oude Walibi-attractie. Het was te mooi om niet mee te nemen. Eenmaal weer thuis kreeg het ding een prominente plek aan de muur. Voeten in de voetzak, blijf in zittende houding en niet op buik of knieën a.u.b : dit waren de nieuwe huisregels die zich al sinds het nieuwe millenium lieten gelden. Tot een week geleden ongeveer toen de grote schoonmaak korte metten maakte met het kostbare kleinood. Speciaal voor de foto kwam het ding echter weer even te voorschijn. Vlak voor de Walibi-kangoeroe hangt een enorme verzameling smurfen van Albert Heijn aan het plafond. Ernaast bungelt een verkeersbord van een dertig kilometerbeperking, dat een van de huisgenoten ooit cadeau kreeg voor zijn dertigste verjaardag. Wie kent het niet, dat clichébeeld van een studentenkamer die vol staat met verkeersborden, vlaggen en andere brasbare objecten. Wat zijn de verhalen erachter? Een kijkje in de keuken van vijf campusflats. Tekst: Wessel Reijens / redactie UT-Nieuws Foto's: Gijs van Ouwerkerk Locatie: Campuslaan, een studentenhuis met dertien mannen en twee vrouwen Ornament: een gepimpte wc Niet schrikken als je in dit roze geverfde studentenhuis naar de wc gaat. Pluche op de bril, hartjes aan het plafond en vijf houten penissen om de wc-rollen aan op te hangen. Het verhaal erachter heeft te maken met een lekkage. We hoorden dat de wc kapot was en we waren al van plan om Acasa te bellen om de boel te laten repareren, vertelt bewoner Bas. Maar tijdens het kerstdiner merkten we dat lekkage niet het euvel was. Na het eten bleek de wc opeens weer volledig inzetbaar. Vier huisgenoten die toch al van plan waren te verhuizen hadden bij wijze van verrassing in korte tijd het toilet omgetoverd tot een seksparadijsje. Sindsdien schieten de meeste bezoekers van het toilet in een lachbui. Al eerder kreeg het interieur van de woning zijn roze kleur. We wilden graag een keer wat anders, luidde de verklaring.

11 blad van de Universiteit Twente ber 2008 Locatie: Calslaan, een studentenhuis met elf mannen en één vrouw Buit: borden, een fiets, een surfplank en vele andere objecten Wat is er erger dan dronken thuis te komen en te denken dat je ondersteboven hangt? Het moet de bewoners van dit studentenhuis regelmatig overkomen. In de loop van de jaren is hier namelijk de traditie ontstaan om alle dingen waar een goed verhaal aan vastzit, op te hangen aan het plafond. Zo lijkt het alsof je naar een vloer vol met kleurrijke troep kijkt wanneer je je blik omhoog richt. In een hoek hangt een halve surfplank tussen een netwerk van kerstverlichting. Die hebben we een keer meegenomen van een Hardboardfeest, vertelt Iris, de enige vrouwelijke bewoner in dit studentenhuis. We hebben de uitsmijter afgeleid en het was zo gefikst. Iets verderop hangt een poster met enkele schaars geklede dames erop die ook gebrast zijn onder het toeziend oog van een bewaker. Die komt uit Kroatië. We wilden daar een keer naar een nachtclub, maar dat bleek achteraf een bordeel te zijn. Tijdens een andere vakantie kwamen we een club tegen met precies dezelfde naam. We konden het toen niet laten om dat als aandenken mee te nemen. Wat verder opvalt zijn de meer dan twintig stopcontacten aan het plafond, waaraan verschillende slierten met kerstverlichting en een paar discolampen zijn aangesloten. Naast het raam zit een grote schakelaar, die ervoor zorgt dat ze allemaal te bedienen zijn met de computer. We kunnen zo een prachtige lichtshow verzorgen. Er zijn zelfs plannen om de frituurpan erop aan te sluiten, maar zover is het helaas nog niet gekomen. sch toilet tot een stoplicht aan de muur e waanzin Is dit bord van u? Niet alle brasverhalen lopen goed af. Soms heb je de pech aangehouden te worden, zoals gebeurde bij Jeroen, wat niet zijn echte naam is omdat hij anoniem wilde blijven. Na een avondje stappen fietste hij met een paar vrienden naar huis en vatte het idee op om een verkeersbord mee te nemen. Het was een mooie avond en we hadden net gefrituurd, vertelt Jeroen. Ik fietste rond een uur of half vijf samen met mijn jaarclubgenootjes naar huis. Onderweg kwamen we bij wegwerkzaamheden een verkeersbord tegen, dat ik gewoon niet kon laten staan. Ik zat net weer op de fiets, toen ik een sirene achter me hoorde, dus ik wist wel hoe laat het was. De politiewagen draaide honderdtachtig graden en stond zomaar met zijn neus voor mijn fiets. De agent vroeg of het bord van mij was, waarop ik zei: Wat denkt u zelf? Natuurlijk niet. Dit bleek het verkeerde antwoord te zijn en voor hij het wist kon Jeroen zijn fiets laten staan en moest hij mee naar het bureau. Daar werd hij in een arrestantencel geplaatst, waar hij een gesprek had met de hulpofficier van justitie. Die begon me te ondervragen en vertelde me dat wat ik zei ervoor kon zorgen dat ik vrijkwam. Toen ik hem vertelde dat ik TBK studeerde, zei hij dat dat niet zo mooi was en liep hij gewoon weg. Na een paar uur slapen werd Jeroen de volgende dag wakker gemaakt. Hij werd nog dronken uit zijn cel gehaald door de cipier en in een of andere rare luchtunit geplaatst. Na meer dan een uur doelloos te hebben rondgelopen werd hij vrijgelaten. In de hal kwam ik nog twee Audentisbazen tegen die daar wel vaker leken te komen. Daarna werd ik in een busje naar Bureau Enschede-Oost gereden. Daar werd procesverbaal opgemaakt, waarna ik in hetzelfde busje meteen naar college werd gebracht. Uiteindelijk moest Jeroen een boete betalen van honderddertig euro. Locatie: Campuslaan, een studentenhuis met tien mannen en zes vrouwen Buit: een interactief verkeerslicht aan de muur Handig, zo n verkeerslicht dat op rood springt als de wc is bezet. Stop een paar creatieve studenten elektrotechniek bij elkaar, geef ze een verkeerslicht, wat kabels en een wc en binnen de kortste keren heb je een gaaf object in je woonkamer hangen dat ook nog nuttig is, klinkt de logische verklaring van bewoonster Wendy. Een oud-huisgenoot kreeg het verkeerslicht (zegt hij) cadeau van zijn oom. Het kwam hier naast de tv te hangen. Daar hing het een tijdje tot een paar bewoners op het idee kwamen het ding weer tot leven te wekken. Er kwamen nieuwe kabels aan te hangen die werden doorgetrokken naar de lichtschakelaar van het toilet. Zodra je daar het licht aandoet springt het verkeerslicht in de woonkamer op rood. Erg handig, behalve als iemand vergeet het licht uit te doen.

12 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 12 donderdag 2 oktober 2008 oud-natuurkundestudent dirks zit bij de laatste tweehonderd kandidaten Bob wil astronaut worden Wubbo Ockels en André Kuipers, de enige twee Nederlanders die in de ruimte zijn geweest, noemt hij zijn helden. Wellicht treedt Bob Dirks (31) in hun voetsporen, want de alumnus technische natuurkunde is ver doorgedrongen in de procedure waarin vier nieuwe astronauten voor de European Space Agency (ESA) worden geselecteerd. Ik wil als wetenschapper de ruimte in en gewichtsloosheid ervaren. paul de kuyper Het is niet zomaar een droom die Bob koestert. Van kinds af aan was hij geïnteresseerd in sterren, manen en planeten. Na zijn middelbare school verliet hij het Noord-Limburgse gehucht Ven-Zelderheide, nabij Gennep, om in Enschede technische natuurkunde te gaan studeren. Tijdens een stage aan de universiteit van Genève stond hij opeens met detectoren van satellieten in zijn hand. Ik dacht, wauw! Dat was het moment dat ik er bewust voor koos te proberen astronaut te worden. Sindsdien staat zijn hele carrière in het teken van die droom. Nog tijdens zijn studie bezocht Bob ruimtevaartcongressen waar wetenschappers hun onderzoek presenteren. In 2002 studeerde hij af in de hogere energiefysica. Vervolgens werkte hij een jaar bij het Nikhef (nationaal insti- weerstand die we gebruiken, een supergeleider, heeft daar namelijk een omslagpunt. Een kleine verandering in temperatuur zorgt dan voor een grote verandering van weerstand. Hierdoor kunnen we bij deze lage temperaturen heel nauwkeurig de energie van de straling bepalen. Op het moment van het interview staat de opstelling waar SRON de detectoren in test even stil. Met een wirwar van draadjes en chips, is het een fraai stukje techniek. Er kan nog wat gesleuteld worden, maar de volgende dag verdwijnen de detectoren weer in de enorme koelinstallatie voor een nieuwe serie testen. Wat ik zo leuk vind aan dit werk, is dat alle dingen die ik bij technische natuurkunde heb geleerd, van elektronica tot hogere energiefysica, hier terugkomen. Alle facetten Zit je eenmaal in die raket, dan weet je waar je het voor gedaan hebt tuut voor subatomaire fysica) in Amsterdam, tot er een interessante bipromotie voorbijkwam aan de Parijse Université Denis Diderot in samenwerking met de UT. Vier jaar lang deed Bob onderzoek naar detectoren voor satellieten die röntgenstraling kunnen meten. Sinds 2007 werkt de TNalumnus als instrument scientist bij SRON, het Netherlands Institute for Space Research, in Utrecht. Ook hier ontwikkelt en test hij detectoren die röntgenstraling van bijvoorbeeld supernovae, ontploffende sterren, kunnen opvangen. Ons doel is antwoord te vinden op fundamentele vragen. Alle materie waaruit wij bestaan, komt uit geëxplodeerde sterren. Door een foto te maken van een ontploffende ster, kunnen we onderzoeken waar die stoffen vandaan komen, en misschien komen we meer te weten over hoe de Aarde is ontstaan. In een van de SRON-laboratoria legt hij uit hoe de detectoren werken. Op deze chips zitten pixels die röntgenfotonen, lichtdeeltjes van röntgenstraling, kunnen opvangen, wijst Bob aan. Hierdoor warmt een weerstandje iets op en kun je de energie bepalen van de straling. Alle pixels samen maken het mogelijk een foto te maken van de ontploffende ster. De detectoren werken op een temperatuur die iets boven het absolute nulpunt van 0 Kelvin (-273,15º C) ligt. Bob: Het materiaal van de komen aan bod, aldus Bob. De detectoren waaraan hij werkt, bevinden zich nog in een ontwikkelstadium. Dit is de leukste fase, vindt de alumnus. Dan begrijp je nog niet alles en kun je nog knutselen en spelen. Als alles goed verloopt, gaat in 2020 een satelliet met Bobs detectoren de ruimte in. Het is wel eens frustrerend dat die datum zo ver weg ligt. Tegen de tijd dat de satelliet wordt gelanceerd, werk ik hier waarschijnlijk niet meer. Ik ben nog jong en wil me niet nu al voor zoveel tijd vastleggen. Bovendien heb ik heel andere plannen, vertelt Bob glimlachend. Bevlogen vertelt Bob over zijn werk, maar zijn toon wordt nog enthousiaster als zijn grote droom ter sprake komt. Hij wil astronaut worden. Sinds 1992 heeft de ESA geen nieuwe astronauten geworven. De ruimtevaarders die er nu zijn, worden te oud. In juni van dit jaar is er een nieuwe selectieprocedure gestart. Sindsdien moet Bob geregeld allerlei psychologische, cognitieve, motorische en medische testen ondergaan. Over de inhoud mag hij helaas weinig vertellen; hij heeft een geheimhoudingsplicht. Door twee keer per week te roeien blijft hij in conditie. Meer is niet nodig, je hoeft geen topsporter te zijn, weet Bob. Het belangrijkste is gezond te blijven. En ik pas een beetje op met alcohol. Bob Dirks:...jongensdroom Foto: UT-Nieuws. In totaal hebben er bijna negenduizend mensen uit heel Europa zich aangemeld voor de sollicitatieprocedure. Na de eerste selectie vielen er zo n achtduizend af en na een volgende ronde zijn er op dit moment nog 192 mensen in de race. Ik vind het nu al bizar. Ik heb meer dan twee De Alumnus Interviews op locatie met oud-ut-studenten procent kans dat ik astronaut word, terwijl je als kind denkt dat die kans een op de miljoen is. Hier heb ik jaren naar toegeleefd. Nu ik er middenin zit, is dat heel bijzonder. In april 2009 blijven er nog vier gelukkigen over die daadwerkelijk astronaut worden. Mijn wereld vergaat niet als ik eerder afval, ik ben al heel erg trots dat ik zover ben gekomen. Een aantal malen vroeg Bob tips aan een van zijn helden, astronaut André Kuipers. Die verzekerde hem dat hij dankzij zijn wetenschappelijke ervaring in ieder geval op de goede weg zit. Bob: Dat was wel een opsteker, ja. Ik ben heel nieuwsgierig, daarom ben ik ook natuurkunde gaan studeren. En ik vind het heel belangrijk dat wij als de mensheid het heelal exploreren, vertelt de alumnus over zijn motivatie om de ruimte in te gaan. Je kunt als onderzoeker wel alleen naar de Aarde kijken, maar de Aarde is niet veel meer dan een heel klein bolletje in een veel groter geheel. Ik wil als wetenschapper de ruimte ontdekken. Het lijkt me bovendien geweldig om gewichtsloosheid te ervaren. Bemande ruimtevaart beschouw ik niet als fundamentele wetenschap, vervolgt Bob. Dat kun je veel beter met satellieten of ruimterobots doen. Maar je plaveit wel de weg voor verder onderzoek, en dat is erg belangrijk. Daarnaast is ruimtevaart een politiek bindmiddel. Satellieten zijn zo extreem duur, daar moeten landen wel bij samenwerken. Als astronaut word je bovendien het gezicht van de ESA. De meeste tijd verblijf je op Aarde en ben je betrokken bij allerlei experimenten, je doet trainingen en je treedt naar buiten toe richting internationale organisaties en het grote publiek. Heel afwisselend en daarom lijkt astronaut me echt dé ultieme baan! Het liefst zou Bob, als het zover komt, naar de maan gaan. Er bestaan plannen om in de toekomst een maanbasis op te bouwen. Het lijkt me heel erg tof om daar bij betrokken te zijn. De maan is iets onaantastbaars, een object dat we alleen uit verhalen en liedjes kennen. Ik ben te jong om het live te hebben gezien, maar als ik terugkijk naar beelden van de eerste man op de maan, vind ik dat nog steeds bijzonder. Op de maan staat Bob echter nog lang niet. Mocht hij in april inderdaad een van de vier gelukkigen zijn die de selectie van de ESA hebben doorstaan, dan gaat hij sowieso niet voor 2012 de lucht in. Eerst volgt er een training van twee jaar waarin je wordt opgeleid tot astronaut. Daarna ga je pas voor een specifieke missie trainen. Als die er tenminste aan zit te komen. Want astronaut zijn betekent vooral veel wachten, weet Bob. Dat vertelde André Kuipers mij ook. Volgens hem moet een astronaut over veel geduld en doorzettingsvermogen beschikken. Het grootste deel van de tijd ben je op Aarde en moet je wachten. Maar als je eenmaal in die raket zit, zei Kuipers, begrijp je waarvoor je het allemaal hebt gedaan. Dat moet een geweldig moment zijn.

13 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 13 donderdag 2 oktober 2008 octrooispecialist hans prins Kijken of bescherming van kennis zin heeft Wel of geen octrooi aanvragen? Een kwestie die menig hoogleraar of ondernemer flink kan bezig houden. Vanaf vandaag kunnen ze voor advies terecht bij het juridische loket van Kennispark Twente. Hans Prins, consultant bij octrooibureau Arnold & Siedsma, stelt zijn kennis voor deze nieuwe faciliteit beschikbaar en spreekt vandaag over nieuwe ontwikkelingen op het gebied van octrooirecht tijdens een minisymposium over bescherming van technische kennis. sandra pool Hoe ben je specialist op het gebied van octrooirecht geworden? Het is weinig romantisch, maar eigenlijk ken ik bijna niemand die bewust voor een carrière als octrooigemachtigde heeft gekozen. Ik ben zelf chemisch technoloog en studeerde en promoveerde in Delft. In die tijd was er haast geen werk voor chemici, dus solliciteerde ik op alles. Door scholing en cursussen ben ik sinds 1981 octrooigemachtigde. Eerst in Den Haag. Later hier in Enschede voor hetzelfde bedrijf. Ik doe het nu al 27 jaar. Wat daagt jou telkens weer uit? De chemische en life science octrooikant blijft altijd in beweging en ontwikkeling. Kijk naar de nieuwe moleculaire technieken, de nanotechnologie en de nieuwe kunststoffen of biobrandstoffen. Er zijn uiteenlopende kunstgrepen nodig om die nieuwe technieken optimaal te octrooieren. Het blijft een interessant spanningsveld tussen nieuwe techniek en afdoende juridische bescherming. Wat kan die juridische bescherming inhouden? Je kijkt of het beschermen van kennis zin heeft. Soms is mijn advies om (nog) niet te beschermen. De ontwikkeling is er nog niet rijp voor of niet geschikt. Een octrooiaanvraag is niet niks. De verleningaanvraag loopt zo n 2,5 jaar en het opstellen van een octrooiaanvraag kost, inclusief belastingen, tussen de vijf en tien duizend euro. Daarom adviseer ik wel eens om het niet aan te vragen. Kijk eens naar Coca Cola. De makers ervan houden al meer dan honderd jaar hun mond dicht. Het werkt. Je hoeft dus niet altijd te octrooieren. Het gaat erom dat je zorgvuldig met innovatie omgaat en adequate bescherming geeft. Maar kom op tijd, liefst te vroeg. Niks is zo onhandig als iemand te laat is met de aanvraag. Doodzonde. Hoe zit dat voor de UT? Een universiteit heeft als onderzoek- en onderwijsinstelling heel andere belangen dan een ondernemers. Een vakgroep wil geld voor nieuw onderzoek genereren en hoeft de innovatie niet te exploiteren. Een spin-off wil dat bijvoorbeeld wel. Daarom kan een vakgroep het octrooi verkopen en de licentie geven aan multinationals zoals Shell of DSM. Op die manier genereert de vakgroep inkomen en kan een promovendus aannemen. Dat is een heel andere prioriteit dan de commerciële activiteit van innovatie: de economische potentie. Er is geen vaste lijn die je moet volgen als je technologische ontwikkelingen wilt beschermen. Dat ik mijn praktijkkennis hiervoor beschikbaar stel, zie ik ook als een stukje serviceverlening. Het symposium vindt vandaag plaats in conferentiehotel Drienerburght en begint om uur. peter muthing wint student challenge Centrale UT-portal Peter Muthing heeft de Student Challenge, de prijsvraag voor studenten over waar de UT in 2014 volgens hen moet staan, gewonnen. De student mechanical engineering won een bedrag van 750 euro voor zijn inzending minder vis, meer hengels. De jury, die de prijs gisteravond uitreikte, vond het stuk goed geschreven. Bovendien is het onderwerp actueel, daadwerkelijk uitvoerbaar en multidisciplinair. Muthing bedacht een collectieve centrale portal voor de UT als een positieve bijdrage aan de mogelijkheden ter verbetering van de informatievoorziening. Eerdere pogingen om portals van de grond te krijgen voor specifieke doelgroepen kenden wisselend succes. De UT-portal is inmiddels gedateerd, de alumniportal is wel recentelijk grondig uitgebreid. MyCampus heeft zowel studenten als medewerkers tot doelgroep. Geen enkele van deze portals is echter gekoppeld aan een multi-actor netwerk en bij geen van deze portals wordt ingezet op een overzichtelijk beeld van carrièremogelijkheden, luidt zijn argumentatie. Muthing: De doelgroepen van de nieuw te vormen portal zijn de student, alumnus, UT-medewerker, spin-off werknemer en de studentondernemer. De portal wordt gezamenlijk beheerd door de directe belangenbehartigers van het project, te weten de Universiteit Twente, de Student Union, Kennispark en het bedrijfsleven. Met dit unieke concept wordt een gemeenschappelijke, multidisciplinaire uitstraling van de UT uitgestraald en overgebracht op alle doelgroepen. De tweede prijs (500 euro) was voor de technische bedrijfskundestudent Steven van Roon en de derde prijs (250 euro) ging naar de civiele techniekstudent Frank Possel. Aan de Student Challenge konden alle studenten van de UT meedoen. De prijsvraag moest ze uitdagen om na te denken over de toekomst van deze universiteit. In totaal namen acht studenten de moeite iets op papier te zetten. medialogy voor studenten Terugzien op symposiumgemist.nl Vijf studenten van studievereniging Inter-Actief van informatica, bedrijfsinformatietechnologie en telematica organiseren komende woensdag het studentensymposium Medialogy in Utrecht, met als thema Media & ICT. Elk jaar organiseert een studievereniging informatica uit een andere stad het congres voor ongeveer 275 studenten. Bijzonder is dat na afloop alle lezingen zijn terug te kijken via een speciale website: Komen er dan nog wel mensen naar jullie symposium? Mark Steunenberg (22), vierdejaars BIT en secretaris van de symposiumcommissie: Ik ben niet bang dat mensen wegblijven. Integendeel, het kan zelfs als een publiekstrekker gelden voor volgend jaar omdat mensen kunnen zien wat ze op zo n symposium kunnen verwachten. Promotioneel gezien past het bovendien goed binnen het thema van dit jaar. We hebben namelijk ook een lezing over Uitzendinggemist.nl. Op welk publiek richten jullie je? We hebben twee tracks. Eentje met heel technische lezingen over innovaties als privé-tv op je mobiel of de technische beschrijving van Uitzendinggemist.nl. Deze track richt zich echt op de informaticastudenten. Maar we hebben ook lezingen waar studenten iets mee kunnen die minder technisch zijn, maar wel affiniteit hebben met informatica of een informaticagerelateerde studie doen. In die track zit bijvoorbeeld een lezing over CyberNOS, de hele digitale afhandeling bij de NOS. Op welke spreker zijn jullie het meest trots? Robert-Paul Berretty van Philips Research komt vertellen over de ontwikkeling van 3d-tv en hij neemt een 3d-televisie mee zodat mensen echt kunnen zien wat het is. In sommige bioscopen krijg je een speciale bril om 3d-effecten te zien. Bij het scherm van een 3d-televisie heb je zo n bril niet nodig om toch die effecten te krijgen. Het is een heel sprekend voorbeeld van innovatieve techniek, maar het is nog niet geschikt voor de consumentenmarkt. Paul de Kuyper Minisymposium onderwijskunde De vakgroep Curriculumontwerp & Onderwijsinnovatie van de faculteit Gedragswetenschappen houdt vrijdag 3 oktober een minisymposium over Ontwerpen in de Onderwijskunde. Aanleiding is het vertrek van drie medewerkers: Wilmad Kuiper, Jan van den Akker en Ellen van den Berg. Ontwerpen is het speerpunt van de opleiding onderwijskunde in Twente. Vanaf uur laat het drietal zijn licht schijnen over ontwerpen, ontwerpen en onderzoek, ontwerpen en onderwijs en ontwerpen en de onderwijspraktijk. Na het minisymposium is er een afscheidsreceptie. PODIUM. De Bedrijvendagen op de campus vormen voor recruiters en studenten die aan het begin staan van een loopbaan, hét podium voor een goed gesprek. Zie ook pagina 8. Foto: Gijs van Ouwerkerk. Award Beste Werkgever De UT is door haar eigen medewerkers genomineerd voor de Beste Werkgever Award Deze jaarlijkse prijs is een initiatief van de Twentsche Courant Tubantia in samenwerking met Newcom Research & Consultancy. De krant is op zoek naar de beste werkgever in Twente en de Achterhoek. Om de winnaar te bepalen wordt bij iedere organisatie een onderzoek uitgevoerd onder medewerkers. Om tot een goed oordeel te komen van de UT als werkgever worden medewerkers opgeroepen een elektronische enquête in te vullen. Daarin komen vragen aan de orde over onder meer arbeidsvoorwaarden, doorgroeimogelijkheden en erkenning voor het werk. Daarnaast worden het personeelsbeleid en de economische bestendigheid van de genomineerde organisaties en bedrijven bekeken. Een onafhankelijke deskundige jury bepaalt de uiteindelijke winnaars, één uit de profit- en één uit de non-profitsector. De Beste Werkgever Award 2008 wordt uitgereikt tijdens de Business Meeting Twente op 18 en 19 november in de Expo in Hengelo ZAKGELD. Ouders van hbo-studenten zijn aanzienlijk minder vrijgevig dan ouders van studenten die een opleiding volgen aan de universiteit. Volgens de vandaag gelanceerde verwenindex van de Volkskrant krijgt de eerste groep een zesje en de tweede een zeven. Zeeuwse studentes die een groene wo-opleiding volgen, worden het meest verwend door papa en mama. Marokkaanse jongens die kiezen voor een lerarenopleiding, krijgen de kleinste toelage mee. De verwenindex is ontwikkeld door de Volkskrant en onderzoeksbureau Researchned.

14 Werk is niet het eerste waar je aan denkt als je op de bonnefooi je vakantiebestemming probeert te bereiken. Behalve als je werkt voor het Centrum voor ICT van de Belastingdienst. Dan kan het enthousiasme over je nieuwe werkzaamheden wel eens net zo groot blijken te zijn als het enthousiasme over je nieuwe reis. Zo gek is dat niet, als je bedenkt wat wij allemaal realiseren. Binnen één van de meest complexe ICT-omgevingen van Nederland verzorgen we de volledige technische infra structuur achter de heffing, controle en inning van belastingen. En zijn we inmiddels ook verantwoordelijk voor de uitbetaling van toeslagen. Omdat onze toepassingen een publiek van 16 miljoen Nederlanders bereiken, is het bijna onvermijdelijk dat er ook wel eens iets fout gaat. Juist omdat we ons ervan bewust zijn dat zelfs het allerkleinste foutje grote consequenties kan hebben, zijn we continu bezig onze dienstverlening te optimaliseren. Voor onze medewerkers brengt dat inhoudelijk interessante werkzaamheden met zich mee. Zo werken we bijvoorbeeld aan innovatieve Websphere-oplossingen met behulp van open source software. Werken als ICT er bij de Belastingdienst betekent werken met ongekende mogelijkheden. In je werk, waar je in een vooruitstrevende werkomgeving optimaal kunt presteren. Maar ook voor jezelf, in vrijwel elke gewenste richting op het gebied van ICT. Wil je meer weten over een loopbaan als ICT er bij de Belastingdienst? Kijk dan op Werk waar je trots op bent

15 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente 6266UT pers.adv :20 Pagina 1 15 donderdag 2 oktober UT pers.adv :20 Pagina UT pers.adv :20 Pagina 1 op zoek op zoek op zoek naar een andere baan? naar een andere baan? naar een andere baan? Vacatures interne werving Vacatures interne werving Vacatures interne werving Skillslabmedewerker Technische Natuurwetenschappen (TNW) (08/242) Post Doc Nano Membranes against Global Warming Skillslabmedewerker Skillslabmedewerker Science and Technology Technische Natuurwetenschappen (TNW) Technische Natuurwetenschappen (TNW) Technische medewerker (38 uur per week) PhD Microfluidic systems for research into biomaterials for bone Construerende Technische(38Wetenschappen (CTW) Technische medewerker uur(38 peruur week) repair (08/243) Technische medewerker per week) Construerende Technische Wetenschappen (CTW)(CTW) Science and Technology Construerende Technische Wetenschappen 6266UT pers.adv 2 UD Human Resource Management Assistant or Associate Professor Engineering of Fibrous Smart :20 1 (BBT) Bedrijf, Bestuur enpagina Technologie UDUD Human Resource Management Materials (08/244) Human Resource Management Bedrijf, Technology Bestuur en Technologie (BBT) Engineering Bedrijf, Bestuur en Technologie (BBT) Recruiter (38 uur per week) (08/245) Personeel, Arbeid & Organisatie op zoek naar een andere baan? Meer informatie en vacatures: Assistent accountant Operational Audit (08/246) Meer informatie en vacatures: Eenheid Secretaris en vacatures: Meer informatie Communicatiemedewerker 38 uur per week (08/247) Management en Bestuur PhD Neuronal network behaviour resulting from brain stimulation (08/248) Technology for Life De Universiteit Twente... Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science Studieadviseur 32 uur per week (08/249) Vacatures interne werving Technische Natuurwetenschappen PhD position Functional Neuroimaging (08/250) Skillslabmedewerker Science and Technology Technische Natuurwetenschappen (TNW) Onderzoeksmedewerker 38 uur per week (08/251) Technische medewerker Technische Natuurwetenschappen (38 uur per week) Construerende Wetenschappen (CTW) P&O adviseur uurtechnische per week (08/252) Construerende Technische Wetenschappen UD Humanonderwijs Resource Management Vakgroepsecretaresse (ten minste 28 uur) (08/254) Gedragswetenschappen Bedrijf, Bestuur en Technologie (BBT) werkt aan de technologieën van de toekomst combineert hightech met human touch levert verrassende oplossingen creëert nieuwe, innovatieve ondernemingen. Meer informatie en vacatures: I nfo mededelingenrubriek De ruimte voor mededelingen op deze INFO-pagina s is beperkt. De redactie wijst indieners van kopij erop dat hun mededelingen alleen worden geplaatst indien deze kort en bondig zijn. Aanleveren in Word, (info@utnws. utwente.nl) bij de redactie op kamer 217 (Vrijhof). Lengte: maximaal 100 woorden, platte tekst (geen tekens, niet vet, niet onderstreept, woorden en/of zinnen niet in hoofdletters. Tekst zoveel mogelijk achter elkaar (geen returns gebruiken). Lever uw mededelingen zoveel mogelijk in één bestand aan en mail dit in één keer door naar de redactie. Info kopijsluiting voor de krant van donderdag: maandag uur. Kopij die later arriveert wordt in de wacht gezet voor de week daarna. Kleine wijzigingen zijn mogelijk tot dinsdagmiddag uur. A lgemeen ALGEMEEN Wetenschapswinkel Nederland op grote voet? Hoe groot is het percentage Nederlanders met grote voeten? Leeft Nederland tegenwoordig op grotere voet dan enkele jaren geleden? Is er een relatie tussen de handgrootte en de voetgrootte van Nederlanders? Heb jij interesse om dit onderzoek voor ons uit te voeren of wil je meer informatie? Neem dan even contact op met de Wetenschapswinkel. Met dit onderzoek kan meteen gestart worden en er is een vergoeding beschikbaar. Meer informatie: Martine ter Braack, Bastille 214, tel wewialgemeen@disc.utwente.nl. ORATIES O raties Prof.dr. M. Uetz, benoemd tot hoogleraar Discrete Mathematics and Mathematical P ro g ra m m i n g aan de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica, over Playing with Algorithms, donderdag 2 oktober 2008, uur, De Vrijhof. Prof.dr. P.A.E. Brey, benoemd tot hoogleraar Algemene Wijsbegeerte, in het bijzonder filosofie van de techniek, aan de faculteit Gedragswetenschappen, over Techniek en alles wat van waarde is, donderdag 9 oktober 2008, uur, De Vrijhof. Prof.dr.ir. M.J. Groeneveld, benoemd tot hoogleraar Thermochemical Biomass Refining Technology, aan de faculteit Technische Natuurwetenschappen, over Alleen onze energie kan het gebruik van fossiele- in zonne- en biobrandstoffen veranderen, donderdag 30 oktober 2008, uur, De Vrijhof. SPE S pe Zo. 5 oktober: Woord en tafelviering, 10:30 uur, Vrijhof, Audiozaal, voorganger mw. ds. Wilma Hartogsveld. # Di. 7 oktober, 15:30 uur, rondleiding synagoge en eten in de mensa (gratis). Verzamelen bij synagoge, Prinsestraat 18, Enschede. # Di. 7 oktober, 20:15 uur, Vrijhof, Stiltecentrum k233, Zen-meditatie. # Wo. 8 oktober,19:30 uur, Vrijhof 4: studiegroep WIS (medewerkers). Bespreking uit Omhoog kijken in vlakland (red. Cees Dekker) h 14: Naar een Brave New World? # Wo. 8 oktober, 20:00 uur, bespreking Da Vinci Code en voorbereiding reis, Vrijhof, k245. # Zie of spestudentenplein.hyves.nl. # Binnenlopen kan altijd. Studentenpastor Roshnee Lowtoo is op di-wo-do-middag in de Vrijhof, 2e verdieping, k245, , , spe@disc.utwente.nl. URAAD U -RAAD Wo. 8 oktober staat de volgende vergadering van de Universiteitsraad met het College van Bestuur gepland. Naast de vaste agen Meer weten over de toekomstvisie? route14.utwente.nl Universiteit Leiden VIND JE HET LEUK OM KENNIS OVER TE DRAGEN? Help middelbare scholieren met hun examen! Voor o.a. de vakken Biologie, Economie, Geschiedenis, Latijn, M&O, Natuurkunde, Scheikunde, Wiskunde A en B en de moderne vreemde talen komt de Universiteit Leiden graag in contact met (assistent)docenten. Uitermate leerzaam en goede verdiensten: ` 120 per dag (incl. logies en maaltijden). Je kunt rekenen op een gedegen opleiding. Heb je minimaal een 8,0 (CSE) voor het vak waarvoor je belangstelling hebt en hoge cijfers voor je overige vakken, mail dan je CV en ingescande cijferlijst van de middelbare school naar Gabriela Estramil: sollicitaties@sslleiden.nl. Zie ook menu-item voor docenten. dapunten, zoals Voortgang RoUTe 14 en Voortgang 3TU proces vermeldt de agenda als instemmingsonderwerp de Nota Personeelsbeleid. Verder wordt gesproken over het Informatie- en ICT plan UT en het Informatieveilig heidsbeleid. De overlegvergadering is in gebouw Logica en begint om 9:00 uur. U bent van harte welkom, de UR vergaderingen zijn openbaar. Voor vragen of meer informatie: of info@uraad.utwente.nl. Bibliothek B ibliotheek Bibliotheek & Archief kent je publicatie een DOI toe Wie een publicatie wil uitgeven heeft een ISBN (Internationaal Standaard Boek Nummer) nodig. Op de website van B & A is een ISBN aan te vragen middels een formulier en binnen drie dagen wordt het via opgestuurd. Nieuw: Bibliotheek &

16 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 16 donderdag utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 16 donderdag 14 december 2006 Archief kent de publicatie ook een DOI toe, een Digital Object Identifier. DOI-nummers zijn unieke nummers die aan een publicatie gegeven zijn. Met behulp van dit nummer is de publicatie altijd te vinden. Voorbeeld van een DOI in het Repository van B & A: dx.doi.org/ / De nummers bestaan uit een uitgeversgedeelte (in het voorbeeld dat hier gebruikt wordt is dit ) en een aantal getallen die het eigenlijke document definiëren Bibliotheek & Archief stuurt het DOI nummer met het ISBN mee. VESTINGBAR Elke dinsdag: Pubquiz. 21:30 uur. Gratis deelname, teams van 4-6 personen. De winnaars krijgen een gratis rondje booze. # Elke woensdag gratis film i.s.m. de Bellettrie. 21:00 uur. 1-10: No Country for Old Men. 8-10: 4 Months, 3 Weeks and 2 Days. # Elke woensdag: 20 ct korting op speciaalbier uit fles. # Elke donderdag vanaf 22:00 uur, pullenavond. Pul Grolsch/Fris: 2,50. Korenwolf/Koninck: 2,70. # Do. 2 & 9 oktober, vanaf 21:00 uur: Bandjesavond. Optredens van de volgende bands: 2-10: Captain, your ship is sinking & Solid Circle. 9-10: Eklektonaut & Enginear. # Openingstijden: zo.-di.: 21:00 uur, wo.: 20:30 uur, do.-za.: 22:00 uur. MEDISCH CENTRUM Campus huisartsenpraktijk, open voor nieuwe patiënten. tel # Tandarts H. Huizinga. Behandeling volgens afspraak. Inschrijving dagelijks. Openingstijden: ma-do van uur, tel Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping. # Fysiotherapeut R. Polman. Behandeling volgens afspraak. Openingstijden: ma-vr. van uur, tel of Gebouw Langezijds 17 tweede verdieping, info@ renepolman.nl, Promoties A. Mehendale (EWI) over Coriolis mass flow meter, 2 oktober 2008, 13:15 uur, SP2. Ir. J.S. Caertling (CTW) over Technology development in road construction, 2 oktober 2008, 15:00 uur, SP2. Ir. H. Kastenberg (EWI) over Graph-based software specification and verification, 3 oktober 2008, 13:15 uur, SP2. Ir. D.R. Yntema (EWI) over Three dimensional sound intensity probe, 3 oktober 2008, 15:00 uur, SP2. Ir. D. Reidsma (EWI) over Designing interaction of annotators, embodied agents, users, and other humans, 9oktober 2008, 13:15 uur, SP2. S. Yang (TNW) over Manipulating surface nanobubbles, 9 oktober 2008, 15:00 uur, SP2. T.H. Bui (EWI) over A partially observable markov decision processes based approach for affective dialogue management, 9 oktober 2008, 16:45 uur, SP2. Drs. D.J. Fikkers (MB) over Geruisloos beleid: regio s in West-Europa en hun zoektocht naar hoger opgeleiden, 17 oktober 2008, 13:15 uur. SP2. Mw. drs. R. Verleur (GW) over Affective video on the web: exploring presentation and task effects, 17 oktober 2008, 15:00 uur, SP2. Mw. I.R. Buhan (EWI) over Cryptographic keys from noisy data theory and applications, 23 oktober 2008, 15:00 uur, SP2. Integrand Desmepol B.V. Desmepol B.V. is op zoek naar iemand met een Chemische achtergrond die de Reachregistratie wil doen (Het aanmelden van Chemicalien volgens Europese richtlijnen). Kijk voor meer informatie over reachregistraties op: Reageren via stagenummer 4407, of mailen naar twente@integrand. nl Integrand - Monito V estingbar Medisch centrum A ALLE FACULTEITEN lle faculteiten Monito is een creatieve en innovatieve organisatie waar lokale overheid, onderzoeksinstellingen en bedrijven terecht kunnen voor advies, ontwerp en implementatie van huisstijl en internet toepassingen. Monito is op zoek naar een programmeur met ervaring met PHP. Jouw werkzaamheden zullen bestaan uit het ontwerpen en programmeren van webapplicaties. Reageren via documenten/aanmelding_bachelorexamen. Modelontwerp in de communicatiewe- stagenummer 3976, of mailen naar pdf. Terugtrekken voor het examen is mogetenschap (246050) twente@integrand.nl. lijk, bij BOZ-EWI, t/m 3 december Alle beoordelingsmededelingen dienen uiterlijk 3 B2 CS. De extra herkansing voor het vak Symposium Public Affairs december 2008 in het bezit te zijn van BOZ- Modelontwerp in de communicatieweten- vindt plaats op do. 6 november (13:30- EWI. De diploma-uitreiking is slechts één schap Het symposium van studievereniging keer per jaar, in oktober, de datum hiervoor 16:30 uur). Communiqué op 7 november staat dit jaar in wordt t.z.t. bekend gemaakt. Hoorcollege Data-analysis and Measurement het teken van Public Affairs. Welke strategieën passen bedrijven en instanties toe om Inschrijving tentamens kwartiel 1 GW - Alle Premasters. Het hoorcollege van 1 in andere zaal (196055) in te spelen op de politieke besluitvorming? bovenstaand vak op vr. 17 oktober vindt Lobbyen is hierbij een deel van het antwoord. INF/TEL/CS/HMI/MTE. Vanaf 22 september plaats in een andere zaal dan vermeld wordt Ook gebeurt er veel meer achter de gesloten t/m 14 oktober is de inschrijving voor de tentamens in het rooster. Het hoorcollege vindt dan deuren. Het symposium biedt je de kans een na kwartiel 1 geopend. Indien je niet plaats in SP1. keer mee te kijken in dit interessante vakgebied vanuit zowel overheids- als bedrijfs- je de toegang tot een tentamen te weigeren. MB bent ingeschreven, heeft de docent het recht perspectief. Aanwezige bedrijven in lezingen/workshops: bijv. Shell, TNT en TNO. Voor meer inschrijven voor tentamens. Inschrijving MB Na de sluitingsdatum kan ook BOZ je niet zowel eerste- als laatstejaars studenten van is voor alle tentamens verplicht, dus denk er communicatie & bedrijfskundige opleidingen aan dat je je tijdig inschrijft via TAST. belooft het een goede dag te worden. Voor Afstudeercolloquium BSK meer informatie/inschrijven: IEEE project (121158) Kosten: 5 euro. J. Janson over Ontwikkeling monitor Periode: 4-12 nov In dit project is het Kultuurstraat, 10 oktober 2008, 10:40 uur, Legitimatie tentamens/examens / identification uw taak om in een groep van 4 studenten Vrijhof 5. for examinations een aantal technische opdrachten van hoog niveau uit te voeren. Omdat de groepen zorgvuldig moeten worden samengesteld dient u Afstudeercolloquium BW Voor alle tentamens/examens is legitimatie middels een bewijs van inschrijving verplicht. zich schriftelijk aan te melden en een paar M. Kraijenbrink over Invoering kwaliteitsmanagementsysteem bij N.V. Consolidated Deelnemers aan tentamens dienen de collegekaart/bewijs van inschrijving zichtbaar lijk wo. 29 oktober 2008 bij bureau onderwijs Industries Corporation, 2 oktober 2008, 10:40 vragen te beantwoorden. Dit kan tot uiter- op hun tafel in de tentamenzaal te leggen, zaken in de Zilverling. Dit project is het eerste uur, CU B101. opdat de surveillant deze kan controleren. van een reeks waarin het ontwerpproces en # Identification using student card/proof of het (samen)werken als een ingenieur aan- dacht krijgt. Start: di. 4 november, 8:30 uur. Afstudeercolloquium PA registration is compulsory for all examinations. Participants have to make sure that their Nadere informatie: M. H. Schwirtz (6873/ Recent: E. Greku over The added value of student card/proof of registration is clearly M.H.Schwirtz@utwente.nl). the Euro Health Consumer Index to existing visible on their desks during examinations, so mechanisms of national health care systems that it can be verified. C TW evaluation provided by the OECD and WHO, GW 30 september G CTW Mogelijke afstudeeropdracht Bedrijfskunde of C W Afstudeercolloquia CW Gezondheidswetenschappen OLC-WB zoekt jou P. Keizer over Een onderzoek naar het effect van het tonen van sportspecifieke statistische In het kader van een vervolgonderzoek naar Ben jij een gemotiveerde 1e of 2e jaars WBstudent? Wil je samen met 5 docenten en , 10:30 uur, CU B103. verzameling binnen de CQ-index, een reeks gegevens op de publieksbeleving, 7 oktober de mogelijkheden van elektronische data- medestudenten in de OpLeidingsCommissie S. Bode over Succesaspecten van GOnline W landelijke metingen van patiëntervaringen de opleidingsdirecteur en de faculteitsraad Reputatiestrategieën, 7 oktober 2008, 16:00 binnen de zorgsector, zijn wij op zoek naar adviseren over onderwijszaken. Je ontwikkelt uur, HO B1220. een afstuderend bachelor- of masterstudent. je vergadertechnieken in de maandelijkse S. van Rootselaar over Wat is de beste commercial? Een voordracht over het effect dat beste manier van online dataverzameling Het uit te voeren onderzoek richt zich op de T NW vergaderingen en leert hoe de organisatie van de opleiding in elkaar zit. Heb je vragen of wil de snelheid van beeldenwisselingen (pace) op middels self-administered enquêtes. Het doel je je aanmelden? Stuur dan een vrijblijvende de gepercipieerde hoeveelheid van informatie (information load), evaluation, potency en name aan online enquêtes om een voldoende is om meer mensen aan te zetten tot deel- naar Koen Stegeman: k.stegeman@ student.utwente.nl. activity (EPA), herinnering en herkenning, 10 respons te bereiken waarna het internet als oktober 2008, 15:00 uur, CU B103. medium kan worden toegepast in de dataverzameling van de CQI. Voor meer informatie EWI Afstudeercolloquia MPS over de CQI: E WI nl/ Contact: Dr.Ir. P. Terlouw M. Ebbekink over De Foot-in-the-Door techniek in computer gemedieerde communica- (p.terlouw@utwente.nl). Gezocht voor bacheloropleiding Informatica: student-assistenten tie. Foot-in-the-Door techniek: consistent zijn STUDENT UNION voor nieuw vak Academische voor jezelf of voor anderen?, 3 oktober 2008, Vaardigheden Informatica 1 (AVI1) 14:00 uur, CU B103. K. van t Hof over Safety perception at Railway In het 2e kwartiel start het nieuwe bachelorvak AVI1 (215000). Onder het motto Bij die A. van Drunen over Towards attention and Bestuur Student Union Stations, 3 oktober 2008, 14:00 uur, SP7. wereld wil ik horen maken studenten uitgebreid workload measurements with user-system kennis met informatica, d.w.z. met het interaction logging, 3 oktober 2008, 15:00 uur, De Student Union zoekt mensen die com- studieprogramma, het onderzoeksdomein HO B1228. missies komen versterken. Meer informatie? en de afdeling. Een ander doel van dit vak EB. Geudeke over The role of texture fidelity on Mail naar s.g.m.vanderham@union.utwente. betreffen de academische vaardigheden kritisch lezen, schrijven en mondeling presen- oktober 2008, 14:00 uur, CU C238. hebben een nieuwe website gelanceerd om spatial learning in synthetic environments, 6 nl. # Kennispark Twente en de Student Union teren. Deze vaardigheden worden intensief M. Sizoo over De effectiviteit van Sherborne s studentondernemers te kunnen helpen bij geoefend in een serie workshops. Wij zoeken bewegingspedagogiek binnen de Intensieve vragen over ondernemerschap # Altijd al de lay-out van hiervoor 4 student-assistenten. Iedere stu- Orthopedagogische Gezinsbehandeling, 10 dent-assistent begeleidt een groep van ca. 12 oktober 2008, 15:00 uur, HO B1220. een veelbezochte website willen ontwerpen? studenten, hij/zij geeft leiding aan de workshops en geeft feedback op het werk van stu- Verdiepingsvak M&T in de consumen ? Zie SU website nieuwsberichten. # En hierbij ook nog eens kans maken op EUR denten. Ca. 8u per week. Voorafgaand aan het tenpsychologie (294401) Kijk op hoe je binnen één onderwijs is er een training. Contact: Hans minuut online je Xtra-card kunt bestellen. # Romkema (romkema@ewi.utwente.nl). Het verdiepingsvak M&T in de consumentenpsychologie, Spaar voor een gratis broodje Union, haal je ingeroosterd in het tweede stempelkaart in de UnionBar. Zaal-/roosterwijziging Computability kwartiel van , zal komen te vervallen. Masterstudenten die op dit moment het STUDIEVERENIGINGEN and computational complexity (211170) thema Consument en Gedrag volgen kunnen een vervangende opdracht maken. Meld je S tudieverenigingen Voor CS-studenten. De hoorcolleges in week 41 en week 43 op woensdag het 7e/8e uur komen te vervallen. Een vervangend hoorcollege wordt gegeven in week 42 op dinsdag het 3e/4e uur in zaal ZI Het werkcollege in week 43 op dinsdag het 1e/2e uur wordt hiervoor zo snel mogelijk bij de studieadviseur van de masteropleiding (mw. L. Holsbeeke, e- mail: L.Holsbeeke@gw.utwente.nl). Communicatiewetenschap (247041) Dimensie De campagneweek is begonnen. Gisteren was de boomstammen tostilunch van de DEC en vandaag gaan we verder met de lezingen verplaatst naar week 43 donderdag het 7e/8e Pre-master CS. Het hoorcollege die de Lexsy en exl georganiseerd hebben. uur en vindt plaats in ZI Communicatiewetenschap van di. 7 oktober a.s. komt te vervallen. Op di. 21 oktober is er Maandag is de Kaffee und Kuchen van de WuK en dinsdag gaan we klimmen met de Dicie. Aanmelding bachelor-examenvergadering INF en TEL in december 2008 een inhaalcollege gepland, dit college begint om 12:45 uur in C238 en gaat het 5e en 6e uur Woensdag organiseren de Doc en de SC een papier jungle brunch en de campagneweek door in B209. wordt afgesloten met een Boswandeling-feest in de Aspen Valley op woensdag avond. Kom Academisch schrijven pre-master kijken bij één van deze activiteiten om kennis (241224) te maken met Dimensie. # Buiten deze activiteiten kun je ook altijd bij Dimensie in de Rubix langskomen. INF/BIT/TEL B3. Uiterlijk t/m wo. 12 november kun je je aanmelden voor de bachelor-examenvergadering voor Technische Informatica/Telematica van 18 december Aanmelding geschiedt middels het invullen van een aanmeldingsformulier. Je dient hiervoor het formulier betreffende aanmelding Bachelorexamen in te leveren bij BOZ dat te vinden is op de onderwijswebsite van INF onder Pre-master CS. De practica die staan verroosterd op ma. 10 november zijn verplaatst naar vrijdagmiddag 14 november (voor zowel groep 1 als groep 2). Studenten worden het 5e uur verwacht in zaal B103, daarna zet het practicum zich voort in PC 2. W.S.G. Abacus 2 Oktober gaat er een delegatie richting de Grolsch fabriek om te zien dat hun mees-

17 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 17 donderdag 2 oktober 2008 terschap echt vakmanschap is. Mocht je nog mee willen, schrijf je snel in of ga op goed geluk richting de Zilverling. # Wo. 8 oktober is de pokerborrel. Een laatste kans om, voor aanvang van het pokertoernooi, te oefenen op je pokerface. # 8 oktober vanaf uur: het Saen pokertoernooi. Laat zien wat je kunt, maar zoek van tevoren even de inschrijflijst op. # Voor actuele informatie: utwente.nl. # Voor een gezellig praatje, een spelletje kaarten, een kop koffie/thee: kom langs in de Abacuskamer. Stress 14 Oktober is er een workshop met als thema: De wereld van de Ander. Meer informatie is te vinden op de Stress site. # Op de Stress site staan nog meer lezingen, excursies en trainingen. Check de site voor de data en om in te schrijven. # Stress gaat binnenkort op zoek naar nieuwe bestuurders. Heb je interesse, spreek het bestuur aan, stel ze je vragen of kijk op voor meer informatie. # Heb je zin om jezelf te verbreden naast je studie? Wij hebben genoeg mogelijkheden om je verder te ontwikkelen. Voor meer informatie; mail Freek op freek@ stress.utwente.nl. S.V. Arago is. Aankomende dinsdag worden de NKT ers geïnaugureerd en dan mogen zij zich met recht Audentiaan noemen. # Het normale kroegleven kan eindelijk beginnen, met jaarclub- en dispuutavonden en de eerstejaars gaan beginnen aan het tribunaaltraject. # Do. 9 oktober is de eerste Senaat-interesseborrel. Alle leden die zich een jaar lang willen inzetten als bestuur van onze mooie vereniging zijn hierbij van harte uitgenodigd om 21:00 uur in Bar III op Sociëteit T.R.A.M. # Voor meer informatie: of bel of mail de Senaat ( of senaat@audentis.nl). A.S.V. Taste De na-intro is weer voorbij. De meerdere open avonden en natuurlijk het open feest met thema What's your flavor? gaven het echte Taste -gevoel weer, het was fantastisch. # Gelukkig hebben ook tijdens de na-intro meerdere eerstejaars besloten voor Taste te gaan. Afgelopen weekend is de tweede lichting dan ook op kennismakingskamp geweest. # Nu het jaar echt volop is begonnen worden alle commissies weer goed opgestart en bereiden we ons voor op het aankomende lustrum. # Voor vragen of informatie over A.S.V. Taste of de intro, bel of mail het bestuur: ( of bestuur@asvtaste.nl) of kijk op onze website: ( staat voor of iets doet met je advies, voorstel of plan. Niet alleen mensen in salesfunctie hebben te maken met het overtuigen van de ander, ook projectleiders, engineers of adviseurs. Tijdens deze workshop leer je hoe mensen besluiten nemen en hoe je daarop invloed kunt uitoefenen, zodanig dat de kans groot is dat er gebeurt wat jíj wilt. De workshop is in LA A113. Deelname is gratis; aanmelden via Arago, Stress of kiviniria@utwente.nl. CD-Uitleen Nieuwe aankopen, voor iedereen te leen. Pop: 1.James Morrison-Songs For You, Truths For Me; 2.Maria Mena-Cause And Effect; 3.Emiliana Torrini-Me And Armini; 4.Wende-Chante!; 5.Mathilde Santing-Forty Nine; 6.Hautekiet & De Leeuw-Waar; 7.Dede Priest-Candy Moon; 8.Diversen-Songs For Tibet; 9.Lindsey Buckingham-Gift Of Screws; 10. Het Goede Doel-Gekkenwerk; Blues: JW-Jones-Bluelisted; Jazz: Esperanza Spalding-Esperanza; Klassiek: Giuseppe Martucci-Symphonieën; Wereld: Rabih Abou-Khalil-Em Portugues; DVD: Soweto Gospel Choir-Live At The Nelson Mandela Theatre. Deze en zo n andere CD s, DVD s, SACD s en LP s, op de 1ste etage van de Openbare Bibliotheek, hartje Enschede. Koop en reserveer online. Zie: nl. Tel.: Postbus 217, 7500 AE Enschede Studentenrestaurant Maandag 6 oktober Varkenschnitzel, Hamburger of Vegetarische hamburger Paprikasaus of Fritessaus Gemixte groente of Sperziebonen Gekookte aardappelen of Vlaamse frites Rauwkostsalade - Dessert naar keuze Dinsdag 7 oktober Gebakken Koolvis, Gebakken kipfilet of Gevulde paprika Hollandaise saus of Kerriesaus Doperwten of Tjaptjoy Gebakken aardappelen of Rijst Rauwkostsalade - Dessert naar keuze Do. 2 oktober is de Algemene Ledenvergadering van Arago. Geïnteresseerden zijn vanaf 19:15 uur welkom voor een kop thee/koffie, waarna om half zeven de vergadering begint. Na de vergadering is er uiteraard een borrel. # Verder is het qua activiteiten wat rustig (het bestuur moet nog even opstarten), maar deze week is het tot 3 oktober mogelijk om je in te schrijven voor de studiereis naar Maleisië en Singapore. # In het vooruitzicht is het Aragosymposium over de connectie tussen wetenschap en filosofie. Deze zal op 26 november plaatsvinden, om in te schrijven of voor meer informatie: E.T.S.V. Scintilla Volgende week donderdag 9 oktober is de excursie naar Van Der Lande. # Dezelfde dag is ook de (Mis)Baksel Eet Avond. Schrijf je team in en laat je baksel keuren door de professionele jury (ofwel het bestuur). Inschrijven voor beide activiteiten kan in de SK. # Meer informatie en een actuele agenda: utwente.nl. W.S.G. Isaac Newton Vanmiddag een van de mooiste borrels van het jaar: de Oktoberfestborrel. Probeer nog snel een kaartje te bemachtigen, hiervoor krijg je een pul en onbeperkt bier. # Wo. 8 oktober wordt een kroegentocht georganiseerd voor de eerstejaars: Leer je studiegenoten en de kroegen op de oude markt nog beter kennen. # Komende do. 9 oktober is er een gratis borrel in het stadion de Grolsch Veste georganiseerd door Career Center Twente. Schrijf je hiervoor in bij Newton. # Kijk voor meer info op of bel PAKKERIJ C.S.V. Alpha Do. 2 okt. zal het nieuwe Sociëteitsbestuur aantreden, wat een mooi (besloten) feest zal opleveren. Verder is vandaag de tweede huizenronde, om bij de rest van de Alpha-huizen langs te gaan. Alle aspirant-leden ontvangen meer informatie. # Zo. 5 okt. is er een IKV, na een bezoek aan CGK-W, om nog eens te bespreken wat we gehoord hebben. # Di. 7 oktober is onze Jaarvergadering, waar het verenigingsjaar officieel afgerond wordt. # Do. 9 okt. is de eerste avond van het nieuwe SB. # Heb je interesse in C.S.V. Alpha? Kom langs in sociëteit Flux, check of mail naar senaat@csvalpha.nl. AEGEE-Enschede AEGEE-Enschede gaat deze week door met de spetterende activiteiten voor leden en geïnteresseerden. # Deze donderdag gaat het dak van de pakkerij met een live band. # Meer informatie is te vinden op de website. Kom vooral langs. # Sociëteit Asterion is geopend op dinsdag- en donderdagavond vanaf 21:30 uur. # Wil je meer informatie of lid worden? Bel , e- mail naar board@aegee-enschede.nl of kijk op Audentis P akkerij De Nakennismakingstijd is ten einde en dat betekent dat lichting 2008 eindelijk compleet INTERNATIONAAL AEGEE-Enschede AEGEE-Enschede goes on with its great activities for members and non-members. # This Thursday there will be a great party with a live band in our pub. # For more information check our website. # Our pub Asterion is opened Tuesday- and Thursday night from 21:30 hrs. # More info about AEGEE? You can call us on , us at board@ aegee-enschede.nl or take a look at our website, DIVERSEN Kivi Niria I nternationaal D iversen Di. 14 oktober, 14:00-17:00 uur, organiseert Kivi Niria Students Twente i.s.m. Arago en Stress een workshop De wereld van de ander. Als ingenieur kun je in situaties terechtkomen, waarbij je wilt dat je gesprekspartner open- Woensdag 8 oktober Duits biefstuk, Varkensfiletlapje of Vegetarische groenteburger Uiensaus of champignonsaus Boterboontjes of Broccolimix Gekookte aardappels of Frites Rauwkostsalade - Dessert naar keuze Donderdag 9 oktober Holsteiner Schnitzel, Twentse Gehaktbal of Omelet met champignons Tomatensaus of Jus Mix groente of Romanoboontjes Pommes kroket of Gekookte aardappelen Rauwkostsalade - Dessert naar keuze Vrijdag 10 oktober Varkensfilet, Gebakken scholfilet of Groente Steak Carbonara saus of Dillesaus Doperwten of Sperziebonen Macaroni of Frites Rauwkostsalade - Dessert naar keuze 'De Stek' Maandag 6 t/m vrijdag 10 oktober Hap aan de tap Jachtschotel met aardappelpuree Gepofte appel + rauwkost Superhap Spies Onwies met champignonsaus Pommes Croquettes + rauwkost For the English menu: studentenrestaurant Openingstijden Studentenrestaurant: Ma. t/m vr. 11:30-19:00 uur. Warme maaltijden zijn verkrijgbaar tussen 12:00-13:30 uur en 17:00-19:00 uur. Openingstijden De Stek: Ma. t/m vr. 17:00-19:30 uur. Voor meer informatie: UT-Catering: Reserveringen Faculty Club en De Stek online via

18 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente 18 donderdag 2 oktober 2008 Toernooi met een knipoog Natuurlijk: de Drienerlose Vechtsportvereniging Arashi is één vereniging met één bestuur en één naam, maar ook een vereniging waar vier verschillende vechtsporten worden bedreven. En dat zijn ook weer wereldjes op zich. Om judoka s en beoefenaars van jiu-jitsu (deze foto is van de beginnersgroep), taekwonde en pukulan nader tot elkaar te brengen wordt vrijdag het toernooi Arashi versus Arashi gehouden. Een integratietoernooi met een knipoog, zegt voorzitter en werktuigbouwkunde student Maarten Spit. Om de krachten te meten binden de leden van de vier sporttakken het morgen vrijdag vanaf 16 uur knotsballend en handballend tegen elkaar op. Zo kunnen we mooi zien bij welk onderdeel van onze vereniging het meeste talent schuil gaat, aldus de voorzitter. Bovendien wil Arashi dat leden kennis maken met pukulan. Deze Indonesische verdedigingssport is nieuw binnen de vereniging. Foto: Arjan Reef. Tweeling aan de bal Ze komen uit hetzelfde gezin, leerden volleyballen aan het Ichtus College in Hengelo, studeren nu beiden aan de UT en volleyballen bij dezelfde club in Enschede. En allebei ook nog eens op een bijzonder hoog niveau. Er zijn misschien wel meer overeenkomsten dan verschillen tussen de broers Elmar en Arjan Heupers. Want ook hun sportambitie is gelijk. Samen promoveren naar de eredivisie. Liever vandaag dan morgen. Maar verschillen zijn er dus ook. Want waar Elmar het spel verdeelt, is broer Arjan de passer-loper van het team. Bovendien is Arjan sterk aan het net. Het talent van beide broers kwam boven drijven op de middelbare school waar de gedreven gymleraar Dirk van Dijk de capaciteiten van de broers op waarde wist te schatten. De Hengelose broers namen in die periode deel - in verschillende lichtingen aan het WK volleybal voor scholen en daarin presteerden zij niet onverdienstelijk. Het talent van de broers bleef ook niet onopgemerkt binnen de Twentse volleybaltop, want waar Arjan werd ingelijfd door het Oldenzaalse Arke Pollux kwam Elmar even later terecht bij het Enschedese Savico. Maar met het ter ziele gaan van het topvolleybal voor mannen in Oldenzaal werden de broers herenigd bij Twente 05, de fusieclub van Savico en Pollux. Nu strijden Elmar en Arjan al weer voor het derde seizoen zij aan zij bij deze topclub uit het oosten. Met Twente 05 spelen ze in de b-league. Een competitie met twaalf ploegen en als het aan de broers ligt is dat niet het eindstation van hun ambitie. Zij willen naar de absolute top en dat is de a-league waarin de acht beste ploegen van Nederland spelen. Over de promotiekansen alleen de kampioen van de b-league stapt over naar de a-league is Elmar iets sceptischer dan zijn oudere broer. Er Naam: Elmar (23) en Arjan Heupers (25) Studie: technische bedrijfskunde (Elmar) en bestuurskunde (Arjan) Sport: volleybal Club: Twente 05 Lengte: 1,98 meter (Elmar) en 2,03 meter (Arjan) Arjan en Elmar Heupers hebben in het veld weinig woorden nodig om elkaar te begrijpen. Foto: Arjan Reef. Zesde op NSK zijn twee ploegen die er deze competitie met kop en schouders bovenuit steken en wij komen daar net onder. Wij zijn zeker niet kansloos voor de titel, klinkt het strijdbaar. Hoe is het om samen met je broer in een team te spelen? Elmar: Dat is ideaal omdat je precies weet wat je aan elkaar hebt. Ik voel wanneer Arjan de bal wil. Arjan: We hebben weinig woorden nodig. Ik zie aan de uitdrukking op Elmars gezicht wat hij van plan is en waar hij de bal speelt. We speelden van jongs af aan al samen en daardoor hebben we een voorsprong op anderen. De broers kijken met hooggespannen verwachtingen uit naar het nieuwe seizoen, maar ook naar de verschillende confrontaties in het bekertoernooi. Elmar: Vorig jaar vlogen we er pas uit in de kwartfinale en speelden we ook sterk tegen teams uit de a-league. Het doel voor dit seizoen is een halve finaleplaats in de beker en dan zijn we weer een stapje verder dan vorig seizoen. De verwachtingen zijn hooggespannen binnen de club. Te meer omdat de ploeg dit seizoen kan beschikken over twee nieuwe aanwinsten. Een gelouterde aanvaller die jarenlang op topniveau heeft gespeeld en een jong talent dat momenteel furore maakt als libero in Jong Oranje. Kortom voor Twente 05 met de broers Heupers kan het seizoen op voorhand al niet meer stuk. Wielrenner Marcel Janssen van Klein Verzet werd zesde op NSK-wielrennen in het ZuidLimburgse St. Geertruid. Op een loodzwaar en heuvelachtig parcours hield de Drienerlose renner goed stand in een veld van 85 deelnemers. Op de slotklim probeerde Janssen te demarreren, maar de klim bleek te lang waardoor hij niet aan zijn belagers wist te ontsnappen. De andere Klein Verzet renners Marijn van den Berg, Jori van der Raadt en Pim de Kok werden respectievelijk 20e, 23e en 26e. Zege badmintonners De badmintonners van Diok hebben ook hun tweede wedstrijd van dit seizoen gewonnen. Na Veendam werd afgelopen weekend Emmen geklopt (6-2).Alleen de dames verloren hun partijen in de dubbel en de single. Diok komt dit seizoen uit in de landelijke derde divisie. Het tweede, derde en vierde team spelen in de vierde divisie. Het tweede en vierde verloren kansloos met 7-1 van Elo uit Hengelo en het derde speelde met 4-4 gelijk tegen Ulft. Schutters in subtop In een veld van zeventig schuttersduo s veroverden Dennis de Vlieger en Nick Aldenkamp van SV Lichtgeraakt een zestiende plaats. Dat gebeurde in Hoorn op een zogeheten dynamische APS wedstrijd, waarbij beide schutters een geweer en een pistool dragen en zij aan zij een parcours afwerken. Op dat parcours moesten vanaf verschillende afstanden kleiduiven, bowlingpins of stalen poppetjes worden getroffen. Ook de tijd speelde een rol bij de eindklassering. Zaalvoetballers uit de beker Voor de zaalvoetballers van Drienerlo is een vroegtijdig einde gekomen aan het bekeravontuur. Evenals vorig seizoen was Dynamo uit Lelystad ook dit jaar te sterk. Eindstand 6-4 (ruststand 32). Ofschoon Drienerlo in de tweede helft meer grip op de tegenstander kreeg ging het mis toen speler Bart Tabak tegen een omstreden rode kaart aanliep. Dat gebeurde na een vermeende handsbal op de doellijn.volgens de ene arbiter puur hands, volgens zijn collega zelfbescherming. Maar aan het eind van het liedje ging Tabak er wel uit. Dit verlies kwam Drienerlo niet meer te boven. Veldvoetballers niet te stuiten Waar de zaalvoetballers van Drienerlo dit seizoen nog op gang moeten komen, lijken de veldvoetballers niet te stuiten. Tegen Krimpense Boys werd zaterdag de vierde opeenvolgende overwinning (2-0) behaald. De treffers kwamen op naam van Elias van Hoek en Martin van Zandwijk. Daarmee gaat de ploeg aan de leiding in de competitie. Ook de dames waren goed op dreef. Zij wonnen met 50 van buurman Achilles. Vera Bulsink opende in deze wedstrijd de score uit een penalty. Kanothlon van Euros en Aloha De Drienerlose triatlonvereniging Aloha en Euros kano houden op maandag 13 oktober een kanothlon. Deelnemers krijgen 2 kilometer kanoën, 5 kilometer hardlopen en 500 meter zwemmen voor de kiezen. Begonnen wordt in het Twentekanaal, vervolgens loopt het gezelschap naar de UT en in het binnenbad wordt de wedstrijd zwemmend afgesloten. Meedoen kan individueel of met twee of drie personen. Voor belangstellenden die niet kunnen kanoën zijn er op donderdagen 2 en 9 oktober vanaf uur oefensessies bij Euros. Aanmelden kan via webmaster@euroskano.nl.

19 utnieuws weekblad van de Universiteit Twente 19 donderdag 2 oktober 2008 Nederlands bluesfestival Het jaarlijkse bluesfestival Hengelo kiest dit jaar voor louter Nederlandse muzikanten. Vrijwel de gehele binnenstad van de staalstad staat vrijdag 10 oktober in het teken van de blues. Zoals gebruikelijk zal het startschot van het bluesfestival worden gegeven in het Rabo-theater, waar om uur Homesick and the Louisiana Men zullen optreden. Naast gelouterde bands als PRbluesband, Veldman Brothers en John Cornwill Band zijn er ook jonge muzikanten te bewonderen als Coup de Grace en dj Moro, feat. Valentino en Sas. Bij aanschaf van een entreepolsbandje heeft het publiek toegang tot alle vijftien deelnemende podia. Vrijdag 10 oktober, Hengelose binnenstad. Boeiende belevenissen De Amsterdamse cabaretière Irene van der Aart doet verwoede pogingen om een groots en meeslepend leven te leiden. Ze komt erachter dat het leven geen boek uit de Bouquet-reeks is. Als tiener raakte ze verslaafd aan deze boekjes. Haar relatie met een boer in de Achterhoek laat haar zien dat het ook dáár niet is, zoals ze dacht dat het moest zijn. Geen rust, maar bronstige stieren en overspannen hanen. Verder beschrijft ze op onvergetelijke wijze de verschillende deelnemers aan een groepsreis naar Zuid-Afrika. De boeiende belevenissen van cabaretière Irene van der Aart. Vrijdag 4 oktober in het Vestzaktheater Enschede om uur. Prijs: 8,50 Comandante Een fascinerende en intieme kijk in het leven van de Cubaanse leider Fidel Castro. Castro gaf de vermaarde regisseur Oliver Stone (JFK, Platoon) de kans om hem in februari 2002 van nabij te volgen en op film vast te leggen. Fidel Castro vertelt over zijn staatsgreep, de huidige situatie in Cuba, het Amerikaanse handelsembargo en over legendes als Che Guevara, Charlie Chaplin en Brigitte Bardot. Zelfs zijn zorgvuldig verborgen gehouden liefdesleven komt aan bod. Concordia, donderdag 2 en zaterdag 4 oktober om uur en vrijdag 3 oktober om en uur. Voorzitter van DPO, Mariska Luttje. Foto: Arjan Reef dpo en vestingbar houden nu twee gewone avonden Met de bandjes loopt het nog niet storm De Grote Prijs van Drienerlo een bandjeswedstrijd die in 2004 voor het laatst op de UT werd gehouden was de ambitie van de leden van de Drienerlose Poporganisatie en de Vestingbar. Door tegenvallende inschrijvingen worden het uiteindelijk twee avondjes muziek van de studentenbands die wél enthousiast reageerden. Zonder competitie-element. Zij treden nu gewoon voor de fun op en om ervaring op te doen, aldus Mariska Luttje van de Drienerlose Poporganisatie (DPO). Sandra Pool Groots hadden ze het zich voorgesteld, de enthousiaste organisators. Met voorrondes, een vakkundige jury, een halve finale en spetterende finale. In juli werd al begonnen met de wervingsronde. Zowel beginnende als de meer gerenommeerde studentenbandjes en alles wat er tussenin zit, kregen een uitnodiging. Het aantal positieve reacties bleef helaas steken op vijf, zegt Mariska Luttje (21). Hoe dat komt? Waarschijnlijk zegt de Grote Prijs van Drienerlo de huidige muzikale studenten niets. En we hanteren de eis dat minimaal de helft van de bandleden student moet zijn van UT of Saxion. Een logische voorwaarde. We moesten ergens een lijn trekken, vertelt Luttje die sinds januari voorzitter is van DPO. Maar het leverde niet het gewenste resultaat op. Samen met UT-student Tobias Oort run ze DPO. Met z n tweetjes kun je jammer genoeg geen grote evenementen neerzetten. De Grote Prijs van Drienerlo leek ons organisatorisch gezien wel te doen. Dus ging het tweetal onder het motto we proberen het gewoon aan de slag. De Vestingbar hebben we benaderd. Zij zorgen voor de ruimte, techniek en aankleding. De poporganisatie schreef alle bekende studentenbands in Enschede aan. Voor een heuse competitie zouden minimaal vijftien deelnemers nodig zijn wil je er een leuke show van maken met voorrondes en finales. Ik vermoed dat deze stad veel meer bands in huis heeft dan wij weten, peinst de student biomedical engineering. Dat maakt het moeilijk om ze te benaderen. Ook de door Tobias ontworpen posters zetten geen zoden aan de dijk. Waarschijnlijk kent het muzikale studentengilde het fenomeen nog niet of niet meer. De bands die vanavond vanaf negen uur het podium betreden zijn Solid Circle en Captain, your ship is sinking. De eerste formatie is een heel jonge groep. Ze zijn net begonnen en vinden het vooral leuk om ervaring on stage op te doen. De leden van de tweede groep omschrijven hun muziek als screamo en postrock. Lacht: Geen idee wat het inhoudt! Volgende week is het de beurt aan The Snow Flakes, Eklektronaut en Enginear. De optredens vormen het prille begin om de Grote Prijs van Drienerlo weer nieuw leven in te blazen. Net zoals het muzikale jammen op de zolderkamer van sommige bands het prille begin is op weg naar succes. Krijgen we hierna voet aan de grond, dan overwegen we zeker om later alsnog een GPD te organiseren, aldus Luttje. Underdog En daar zijn de andere mensen. Ze zijn zelfverzekerd. Stijlvol. Flamboyant. Ze bewegen met absolute autoriteit. Daartussen beweeg ik, de underdog. Onopvallend. Afwachtend. Wegkijkend. U hoeft geen medelijden te hebben. Ik weet wat ik doe. Ik heb namelijk een plannetje. Jochen Otten heeft in de wereld van het cabaret een status aparte. De sterk gelaagde humor en zijn verfijnde fysieke speelstijl zijn grensverleggend: een traktatie voor het oor en oog. Otten won de persoonlijkheidsprijs op Cameretten, de publieksprijs van de Holland Casino podiumprijs en was finalist op het Leids cabaretfestival. Maandag 6 oktober in Vrijhof Cultuurcentrum om uur, Amphitheater. Entree: 5,- / 3,- (student / CJP) / 1,- (Xtracard) Fernwasser Anne Semler toont in de grote expositieruimte van de Vrijhof tekeningen en schilderijen, gemaakt vanaf Zij werkt met een spaarzaam gebruik van middelen in een beeldtaal die voortkomt uit de beleving van de plekken waar zij leeft. Dromen, ervaringen en fantasie lopen door elkaar heen en vormen een eigen wereld. Anne Semler is een graficus en tekenaar. Maar ook een archivaris. Een verzamelaar van teksten, woorden en foto s. Veel van de beeldmotieven die in haar afbeeldingen worden verwerkt zijn afkomstig van oudheidkundige bronnen. Lisette Pelsers, directeur Rijksmuseum Twenthe, opent donderdag 9 oktober om uur de expositie Fernwasser. Theatersport Theatersportvereniging Pro Deo organiseert op zaterdag 18 en zondag 19 oktober het NSK theatersport. Zestien studententeams uit het gehele land gaan de strijd met elkaar aan om de NSK trofee de Duc in de wacht te slepen. Theatersport is een vorm van improvisatietheater waarbij twee teams om beurten geïmproviseerde scènes spelen. Een drietal rechters beoordeelt achteraf de scènes. NSK Theatersport is op zaterdag 18 en zondag 19 oktober in Vrijhof Cultuurcentrum. Donderdag 2 oktober Rabotheater, Hengelo: Pianoconcert van Chopin door Derek Han en Orkest van het Oosten o.l.v. Massimo Quarta uur. EUR Donderdag 2, vrijdag 3 en zaterdag 4 oktober Concordia: Comandante. Historische film over het leven van de Cubaanse leider Fidel Castro. Do./za.: uur. Vr /19.30 uur. EUR 7/6/5. Zie deze pagina. Vrijdag 3 oktober Café De Pijp: Woody & The Sidemen. Band met veelzijdig repertoire waaronder rock n roll, blues, country & western uur. Toegang: gratis. Vrijdag 3 oktober en zaterdag 4 oktober Concordia: Groninger Studenten Cabaret Festival finalisten try out. Ter voorbereiding op de finale reizen de finalisten met hun voorstellingen het land door en bezoeken zij ook Enschede uur. EUR 9/8. Zondag 5 oktober Twents Techniekmuseum HEIM, Hengelo: Virtual Patient, opereren zonder lichaam, door Prof. Dr. Peter Vooijs van de afdeling Technische Geneeskunde v/d Universiteit Twente. Eerste lezing in de serie Hightech op zondag. In deze serie staat de rol van technologie centraal uur. EUR 6. Eet- en Bierencafé De Beiaard: Bokbierfestival Opening vanaf uur, met een cursus Koken met Bokbier van kookstudie Kook en Ço (opgave via Vrijdag 10 oktober Binnenstad Hengelo: Bluesfestival. Start in het Rabotheater, met om uur een optreden van Homesick and the Louisiana Men. EUR Zie deze pagina. De Roef, Pastoor Geertmanstraat 17, Enschede: Folkclub Twente: Twee Violen en een Bas Het Huys te Sinnelust. Het trio blaast oude Nederlandse muziek nieuw leven in. s t a d uur. EUR 12/9. Zondag 12 oktober Mariakerk, Enschede: Oratoriumkoor EigenWijs Twente. Het koor zingt werk van componisten Gounod en Mozart uur. EUR 20/17.50/10/5. Metropool, Hengelo: Dommelsch Clash of the Cover Bands. Bandcontest uur. EUR 10/8.5. Donderdag 16 oktober t/m donderdag 20 november Openbare Bibliotheek, Pijpenstraat 15, Enschede: Bruggenbouwers in wereldreligies. Lezingenreeks van Volksuniversiteit Enschede i.s.m. Openbaar Bibliotheek Enschede uur. EUR 4. Vrijdag 17 oktober Grote Kerk, Enschede: Eva de Roovere Over en Weer. Muziektheater. Bekend van o.a. haar optreden in het voorprogramma van Ilse De Lange en in het tvprogramma Mooi! Weer de Leeuw uur. EUR 20.75/18.25/ Tot en met zaterdag 18 oktober SBK Hengelo, Molenstraat 16, Hengelo: Expositie Mareike Geys. Aquarellen. Surrealistische landschappen en tegelschilderijen. Wo. t/m vr.: uur. Za.: uur. WC De Zuidmolen Enschede: ikenschede [1]. Tentoonstelling van Enschedese kunstenaars uur. Open: do uur; vr uur; za uur; koopzo uur. Ikenschede [2]: t/m ikenschede [3]: t/m Tot en met zondag 2 november 21Rozendaal, Enschede: Mirjam de Zeeuw Schone stof. Tentoonstelling waarin het resultaat van een onderzoek van de wijk Roombeek gepresenteerd wordt, incl. gesprekken met bewoners en een project met kinderen in de wijk. Do. t/m zo.: uur. Tot en met zondag 5 oktober 2008 Amphitheater, Vrijhof, grote expositieruimte: Petra Groen The unraveled body. Tentoonstelling met sculpturen, installaties en wandobjecten, gemaakt van diverse materialen zoals plastics, rubber en textiel. Het menselijk lichaam staat centraal. Ma. t/m vr.: uur. Za./zo.: uur. Toegang: gratis. Maandag 6 oktober Amphitheater, Vrijhof: Jochen Otten Underdog/try-out. Sterk gelaagde humor en verfijnde fysieke speelstijl. Otten heeft de persoonlijkheidsprijs op Cameretten gewonnen en was finalist op het Leids cabaretfestival uur. EUR 5/3/1. Zie deze pagina. Donderdag 9 oktober Amphitheater, Vrijhof, grote expositieruimte: Opening tentoonstelling Fernwasser - werk van Anne Semler. Tekeningen en schilderijen, gemaakt vanaf Dromen, ervaringen en fantasie lopen door elkaar heen en vormen een eigen wereld uur. Toegang: gratis. Zie deze pagina. Zondag 12 oktober Agora, Vrijhof: Faruk Dikici - Rauwe veldsla(g) met gebakken soldaat 8+. Jeugdvoorstelling over een kok die meereist met een groep soldaten uur. EUR 6.5/4. Kaarten verkrijgbaar via Podium Twente. Amphitheater, Vrijhof: Theater Lejo Dag hand 3+. Jeugdtheater. Poppenspel met handen uur. EUR 6.5/4. Kaarten verkrijgbaar via Podium Twente. Maandag 13 oktober Amphitheater, Vrijhof: Jazz Podium Drienerlo 13e Jazzdag in de Vrijhof. I Compani presents SMS In Concert. Het publiek SMS t per telefoon opdrachten naar de veejay per mobiele telefoon, uur en Narcissus Quartet & Jozef Dumoulin, uur. EUR 10/5/4/2.50/2. c a m p u s Woensdag 15 oktober Amphitheater, Vrijhof: Jazzconcert met de Utmost Bigband en het Far East Jazz Orchestra uur. EUR 4/2. Gratis toegankelijk voor eerstejaars UT-studenten. Zaterdag 18 en zondag 19 oktober Vrijhof: Nederlands studentenkampioenschap (NSK) theatersport. Uit heel Nederland komen theatergroepen van universiteiten en hogescholen naar de UT voor een weekend lang improvisatietheater. De scènes worden beoordeeld door een deskundige jury en het beste team gaat naar huis met de DUC: de pluche eend die de mascotte is van het NSK. Start toernooi, za uur. Zie deze pagina. Maandag 20 oktober Amphitheater, Vrijhof: ATA on tour #2. Tour waarin de vier beste afstudeervoorstellingen van de Amsterdamse Theater Academie worden getoond. Ditmaal Jimmy Roemer met zijn voorstelling Touché uur. EUR 5/3/1. Maandag 27 oktober Amphitheater, Vrijhof: Vloeistof: Hondengeluk. Spannende dansvoorstelling van Vloeistof en 2movedancecompany om, door en over een auto uur. EUR 5/3/1. Op vertoon van je Xtra-card mag je gratis een introducé meenemen. Culturele cursussen Vrijhof Cultuurcentrum biedt elk half jaar ruim 35 culturele cursussen en workshops. Er zijn nog plaatsen vrij. Aanmelden via Voorwaarde: in bezit van Xtra-card. Start cursussen: wk 40, 2e cyclus wk 5 (jan. 2009). Informatie: Joke Sanchez, /joke.sanchez@ utwente.nl. Kunstuitleen Bestemd voor UT-medewerkers en -studenten. Open: elke di. en do. van uur en op afspraak. Vrijhof kamer 136, 1e verdieping. Informatie: Tessa Lieffering, tst. 5746, t.lieffering@utwente.nl.

20 ut Nieuws weekblad van de Universiteit Twente 20 donderdag 2 oktober 2008 Studentenleven Schminken De Otto s, oftewel de aspirant-leden van het damesdispuut Mnemosyne, hebben afgelopen zaterdag in het kader van hun introductietijd kinderen geschminkt op het Van Heekplein. De studentes toverden kindergezichtjes om tot clowns, leeuwen, lieveheersbeestjes en fantasiefiguren. Met de actie haalden de Otto s 220 euro opgehaald voor Stichting Matthijs. De stichting zamelt geld en andere middelen in voor jonge kankerpatiënten, die langdurig in het ziekenhuis behandeld worden. Met de aanschaf van televisies, laptops en spelcomputers wordt geprobeerd hun leven in de isolatiekamers draaglijker te maken. Over en... Calamiteit PASTA MET RODE SAUS voor SPEK & BONEN De klassieker voor studenten Moeilijkheid: Inleiding: De klassieker voor studenten is toch wel de pasta met rode saus. Het is simpel, kost weinig tijd, je kunt makkelijk de hoeveelheden aanpassen en, niet onbelangrijk, het vormt een prima basis voor het stappen. Ingredienten: 400 gram (runder) gehakt 2 uien, gesnipperd 2 tenen knoflook 500 gram pasta (spaghetti of tagliatelle) 1 blik tomaatstukjes (à 400 gr) 2 blikjes tomatenpuree 2 paprika s (of prei, of courgette) in (niet al te kleine) stukken Olijfolie Peper en zout Geraspte kaas (bijvoorkeur Parmigiano Reggiano, maar gewone kaas is ook prima) Bereiding: Zet een ruime hoeveelheid water in een grote pan met een snuf zout op het gas. Terwijl het water aan de kook komt, kun je beginnen met de rest. Verhit in een (grote) koekenpan of hapjespan een flinke scheut olijfolie en fruit daarin de ui en het knoflook. Voeg wanneer de ui van kleur verandert het gehakt toe en bak dit tot het gaar is. Voeg de paprika s toe en bak dit twee minuten mee. Doe nu de pasta in de pan, meestal ( voor de precieze kooktijd; zie de verpakking). Proef ongeveer elke minuut hoe de smaak van de pasta verandert. Als de pasta zacht wordt, maar nog wel een bite heeft, is deze klaar (al dente). De pasta gaart namelijk nog even door. Voeg vervolgens aan het gehaktmengsel de tomaatstukjes en de tomatenpuree toe en laat dit rustig warm worden (tegen het koken aan), proef de saus en voeg eventueel zout en peper toe. Giet de pasta af en serveer de saus en de pasta en de kaas apart. Tip: Koop groente en fruit op de markt, dat is verser en lekkerder, bovendien ook nog een stuk goedkoper! Redactie: Joris van Hoof en Willem Pieterson Het basisrecept leent zich uitstekend voor eindeloze variatie, voeg op het einde eens wat olijven of (Italiaanse) kruiden als oregano of basilicum toe, of giet een scheut wijn door de saus voor een compleet andere smaak. Drank: Pasta met rode saus gedijt het beste bij een frisse ietwat zure witte wijn. Neem een chardonnay of een pinot gris, of hou het simpel; neem Appie Heijn s witte (droge) huiswijn. Drink de wijn niet té koud, haal m een kwartier voor het eten uit de koelkast. Wist je dat? Fruiten is een kooktechniek waarbij groenten in vet of olie worden gebakken waardoor ze een bruine kleur krijgen. Het vuur moet hierbij niet te hoog staan, zet het vuur dus op een middenstand en laat het fruiten een minuut of vijf duren. weekblad van de Universiteit Twente nummer 28 donderdag 2 oktober 2008 UT N I E U W S /11 U bent zeker al doctor? Decoratieve waanzin AAN DE MUUR TOT EEN STOPLICHT EROTISCH TOILET HET PLAFOND, EEN VAN SURFPLANK AAN al sinds het nieuwe millenium lieten gelden. Tot een week geleden ongeveer toen de grote schoonmaak korte metten maakte met het kostbare kleinood. Speciaal voor de foto kwam het ding echter weer even te voorschijn. Vlak Decoratieve Iswaanzin dit bord van u? Wie kent het niet, dat clichébeeld van een studentenkamer die vol staat met verkeersborden, vlaggen en andere brasbare objecten. Wat zijn de verhalen erachter? Een kijkje in de keuken van vijf campusflats. Niet alle brasverhalen Ik zat net weer op de fiets, 18 Toernooi met een knipoog dat niet zo mooi was en liep als university of technology UT zet focus op bio, nano en ict ict, bio- en nanotechnologie, dat zijn de voornaamste technologische disciplines waarin de UT zich de komende jaren verder wil onderscheiden op het internationale podium. Dat zal gebeuren in nauwe samenwerking met de mens-, management- en maatschappijwetenschappen binnen de universiteit.vaste aanstellingen voor wetenschappers gaan tot het verleden behoren. Met de combinatie van high tech en human touch wil de UT wetenschappelijk vernieuwen, wil ze mensen opleiden die in de samenleving echt het verschil kunnen maken en wil ze met haar kennis en kundes oplossingen bieden voor maatschappelijke vraagstukken. De UT afficheert zich als University of Technology. Aan haar ondernemende karakter wordt niet getornd, dat blijft een onomstreden selling point. Dat staat in de conceptnota Route14, die het managementteam van de UT (college van bestuur, decanen en instituutsdirecteuren) gisternamiddag in de Audiozaal van de Vrijhof presenteerde aan een geselecteerde groep van directeuren, diensthoofden en andere leidinggevenden. De groep zag de concept-versie gisteren voor het eerst. Later deze week maakt de UT het concept ook op haar homepage bekend. Het is een uitgewerkte versie van het document waarmee het UMT vlak voor de zomer terugkeerde van een werkbezoek aan de universiteit van Lausanne. Daarin was al aangegeven dat de UT opteert voor het zogenaamde Angelsaksische model zoals landen als Engeland en Amerika dat kennen. Er komt een hardere knip tussen bachelor- en masteronderwijs. De eerste categorie studenten komt in een undergraduate school met meer brede bachelors (dan nu). De masters worden verdeeld in drie schools, namelijk voor engineering, voor sociale wetenschappen en voor geselecteerde promovendi. Die laatste komen, samen met de onderzoekmasterstudenten, in een aparte graduate school. Het promotietraject wordt wellicht korter. Over het verdwijnen van faculteiten als het gebouw van de studierichtingen wordt in het stuk met geen woord gerept. Tot zover geen opzienbarend nieuws, het was in feite al bekend. Wel nieuw is een reeks van andere plannen die voor de nodige gespreksstof zullen zorgen en bij elkaar opgeteld de UT de glans moeten geven om als enige echte campusuniversiteit van Nederland in de wereld te gaan excelleren. De lat komt hoog te liggen, zo staat het er letterlijk. Excelleren en talent, die begrippen komen herhaaldelijk in het stuk terug en onderstrepen de ambities waarmee de UT ten strijde wenst te trekken. Men wil met bekwame spoed vooral buitenlands talent binnenhalen - door middel van een soort scoutingsapparaat- en daar ook de nodige voorwaarden voor scheppen. De 3-TU-federatie komt slechts zijdelings in het stuk voor. Wel worden Delft en Eindhoven natuurlijke partners genoemd, bijvoorbeeld in het binnenhalen van Europese gelden. Met Wageningen en Nijmegen, sterk in bio- en levenswetenschappen, worden de banden verder aangehaald. Ook zoekt de UT een nieuw internationaal onderzoeknetwerk naast de bestaande ECIU, dat vooral op onderwijsgebied en stafuitwisseling nuttig is gebleken. De UT wil zich nadrukkelijker dan ooit afficheren als een preferred employer in het bijzonder voor groepen die nu ondervertegenwoordigd zijn in haar personeelsbestand, zoals vrouwen en allochtonen. Meer nieuws op pag.3 Zoektocht naar koffer op campus Goed rondkijken op de UT-campus kan lonend zijn. De makers van het regionale televisieprogramma Made in Overijssel verstoppen elke week een mini-koffer ergens op het campusterrein. De wekelijkse vinder van het koffertje dingt mee naar een scooter ter waarde van 1750 euro. De koffer bevat een sleutel en een code, die de eerste vinder op de website van het programma moet invoeren. Tijdens de laatste uitzending van het seizoen zullen er tien vinders met een sleutel zijn en zij doen mee aan de finale tijdens die uitzending. Dan zullen er tien scooters naast elkaar staan en zal iedere vinder proberen een scooter te starten. Degene wiens scooter start, mag deze mee naar huis nemen. Op de website wordt een cryptische aanwijzing gegeven over de plaats van het koffertje met daarnaast een foto van die locatie. In de twaalfdelige serie Made in Overijssel komen de Universiteit Twente, bedrijven en innovatie samen. Het programma wordt op woensdag uitgezonden op RTV Oost. In elke aflevering staan twee UT-studenten van verschillende opleidingen centraal, die opdrachten moeten vervullen bij bedrijven in Overijssel. Daarnaast worden in het programma bedrijven gepresenteerd, die genomineerd zijn voor de Overijsselse Innovation Award. We konden he-le-maal niks, njente nada gisterochtend. Zero. Oorzaak? Een platliggend netwerk. Horizontaal, verticaal, diagonaal. Het maakte niets uit. De boel zat vast en dat strooide heel wat onrust over de werkvloer. Het herfstachtige weer van die donkere ochtend was vast en zeker een voorbode. Want de storm, die kwam. Ruw raasde-ie over de campus en ontzette de gehele UT. Wel 2,5 uur lang! Wat moesten we doen behalve bij elkaar schuilen en liters letterlijke en figuurlijke bakkies troost naar binnen slaan? Aanvankelijk werd er nog lacherig over gesmaald: doe maar kalm aan, het systeem ligt toch plat. Maar de lach verging en een panische bries stak op. Ondertussen werd er stevig geklokt: We liggen al een uur achter op schema! Reddeloos onthand draaiden we rondjes op onze bureaustoel. Verslagen omdat we onze kennis niet meer konden toevertrouwen aan het computerscherm. En de klok tikte onverbiddelijk door. Paniek sloeg om in stress. Kunnen we al? Klonk het menigmaal hoopvol. Maar elke handeling stagneerde genadeloos. Zo wegdromend achter je niet werkende computer komt het ratelwerk in je bovenkamer pas goed op stoom. Het kraakt, knarst en piept er grondig op los daar bovenin. Out of the box thinking, heet dat. En verrek, de meest sublieme ideeën schieten je te binnen! Kwartjes vallen op hun plek! Toch best lekker, zo n calamiteit op z n tijd. Het heeft in elk geval tot een nieuwe Over en Sluiten geleid. Oude sok Fortis wordt nipt gered door de staat, Amerikaanse banken vallen en de beurskoersen dalen. De kredietcrisis is het gesprek van de dag. Je kunt de tv niet aanzetten of je ziet na een serie nieuwe onheilsberichten minister Bos uitleggen dat het met Nederland wel niet zo n vaart zal lopen. Maar helemaal ongeschonden zullen we ook niet uit de strijd komen. We worden er allemaal armer door, schetst MB-econoom Shawn Donnelly vandaag in deze krant. En wat kun je er aan doen? Niets. De enige troost die Donnelly biedt, is dat de klap in de Verenigde Staten een stuk harder aan zal komen. Maar wat hebben wij daar aan als ons reële inkomen terugloopt, als we straks onze hypotheek niet meer kunnen betalen, als blijkt dat we al ons pensioen voor niets hebben opgebouwd en als we straks bovendien naar onze zuur verdiende spaarcentjes kunnen fluiten omdat blijkt dat Nederlandse banken toch ook kunnen omvallen? Weinig Nederlanders blijken zich echt grote zorgen te maken, maar wij deden wekenlang al geen oog meer dicht. Je ligt toch niet lekker in de wetenschap dat elk moment je hele vermogen in rook kan opgaan. Om aan die onrust een eind aan te maken zijn we gisteren toch maar naar de bank gesneld. Ons kapitaal zit sindsdien veilig verdeeld over een zevental oude afgedragen sokken die we s nachts veilig onder ons hoofdkussen bewaren. Het paste net. Ze zijn licht vergeeld, de stof is hard geworden en er komt een penetrante geur vanaf. Maar we kunnen in ieder geval weer slapen. Daar kan geen rente tegenop!...sluiten Uitkijken met oversteken... werk maken van kennis Ferdinand Fransen schenkt vijftig mille De bekende Twentse ondernemer Ferdinand Fransen (80), eigenaar van Agfra Holding en onder meer voormalig voorzitter van FC Twente, stort vijftigduizend euro in het beurzenfonds van de UT. Het geld is speciaal bedoeld voor masterstudenten in nanotechnologie. Woensdag kreeg Fransen een rondleiding in de cleanroom van Mesa+ en vond aansluitend de ondertekening van het contract plaats. ENGLISH EDITION Page 6 Het University of Twente Scholarship Programme verleent studiebeurzen aan onder meer getalenteerde buitenlandse studenten die een masteropleiding niet zelfstandig kunnen betalen. Fransen schenkt over een periode van vijf jaar tienduizend euro per jaar in dit fonds. Daarmee kan de UT excellente studenten naar de opleiding nanotechnologie halen. De tachtigjarige ondernemer vindt het belangrijk om de dingen waar Twente sterk in is te steunen. Dat doe ik voor de sport en de cultuur, maar ook voor de wetenschap. Nanotechnologie past in het beeld van Twente, hier zijn we goed in. Het is weliswaar erg ingewikkeld, maar ik begrijp er wel zoveel van dat je er bijna stil van wordt hoeveel ongelooflijke mogelijkheden deze technologie heeft voor Ferdinand Fransen steekt zich in de speciale cleanroomkleding. Foto: Gijs van Ouwerkerk. de toekomst, aldus Fransen. Ik hoop dat de eerste student die met dit geld aan de UT kan studeren na de opleiding ook in Twente blijft en hier gaat promoveren. We moeten talent behouden om dit nieuwe vakgebied nog sterker te maken. Fransen is ervan overtuigd dat ook andere ondernemers uit Twente bereid zijn geld te steken in het UT-fonds dat sinds 2003 bestaat. Ik hoop van harte dat mijn voorbeeld wordt gevolgd. Want, aldus de ondernemer, dat wat je koestert in Twente, moet je steunen om het sterker te maken. FUsionopolis. UT-hoogleraar Julius Vancso heeft een officiële uitnodiging ontvangen voor de opening van Fusionopolis in Singapore: het nieuwe spectaculaire powerhouse voor wetenschap, technologie en media, op 17 oktober aanstaande. Vancso heeft diverse connecties met Singaporese instituten en universiteiten zoals het Institute for Materials Research and Engineering, die hem heeft gevraagd te komen. In een zeer futuristische en tegelijk groene omgeving worden in Fusionopolis wetenschap, technologie en business samengebald, compleet met woningen. Deze krant woensdagavond al digitaal lezen? GA naar: UT-Nieuws stelling v/d week Kredietcrisis? Ik lig er niet wakker van. GA naar: Uitslag vorige stelling: Carrière maken? Zeker, maar niet in Twente! EENS 49% ONEENS 51%

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Dag! kennismaken. Ik ben Eric.

Dag! kennismaken. Ik ben Eric. Vocabulaire Oefening 1 Woordweb Dag! Waar kom je vandaan? groeten Goedemorgen! de ontmoeting Hoe heet je? kennismaken Hoi! mensen Hallo! Ik ben Eric. nieuw Ik kom uit Engeland. Hallo, ik ben Mila. Ik ben

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen

GODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in

Nadere informatie

Interview Han van der Maas

Interview Han van der Maas Interview Han van der Maas Voor mij is programmeren een essentiële tool, zoals hamer en spijkers voor een timmerman 272 Interview Hoe ben je zelf geïnteresseerd geraakt in programmeren? Pas op de universiteit,

Nadere informatie

Stagedag Christiaan Huygens College, Eindhoven Natuurwetenschappelijk onderzoek 2, dd. 8 april 2008

Stagedag Christiaan Huygens College, Eindhoven Natuurwetenschappelijk onderzoek 2, dd. 8 april 2008 Stagedag Christiaan Huygens College, Eindhoven Natuurwetenschappelijk onderzoek 2, dd. 8 april 2008 Plan: Bij het Christiaan Huygens College mogen 4-VWO leerlingen een aantal dagen meelopen bij een bedrijf

Nadere informatie

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers oktober 2010 BELANGRIJKE Informatie voor jou, lees dit blad goed! Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord > Lees verder op

Nadere informatie

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November

Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken Nieuwsbrief van de maand November Parkinson Café Delft en omstreken website: Sophia Revalidatie (sportkantine), www.parkinsoncafedelfteo.nl Reinier de Graafweg 1, email:

Nadere informatie

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost Jouw praktische weg naar het hbo Onderdeel van AOC Oost 2014 2015 2Informatie Het Groene Lyceum 2014-2015 Lekker praktisch bezig zijn maar wel op een hoog niveau. Is dat ook voor jou de leukste route naar

Nadere informatie

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,

Nadere informatie

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk?

Misschien zit u hier wel met de grote vraag: wat is Kerst eigenlijk? 25 december 2015 1 e Kerstdag Sixtuskerk te Sexbierum Ds. A.J. (Anneke) Wouda Teksten: Hebr. 1:1-6 en Lucas 2: 15-21 Geliefden van God, gemeente van Christus, Kerstochtend 2015 U zit midden in een kerstviering,

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

JONG HOEZO ANDERS?! EN HOOGGEVOELIG. Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren

JONG HOEZO ANDERS?! EN HOOGGEVOELIG. Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren Ellen van den Ende in samenwerking met Mariëtte Verschure JONG EN HOOGGEVOELIG HOEZO ANDERS?! Informatie, oefeningen en tips voor hooggevoelige jongeren Uitgeverij Akasha Inhoud Hooggevoelig, hoezo anders?!

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

De studiebelasting voor Werktuigbouwkunde bedraagt gemiddeld 42 uur per week. Wiskunde is wel een

De studiebelasting voor Werktuigbouwkunde bedraagt gemiddeld 42 uur per week. Wiskunde is wel een Naam opleiding: Werktuigbouwkunde Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas terugnemen kan

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco.

3 Bijna ruzie. Maar die Marokkanen en Turken horen hier niet. Ze moeten het land uit, vindt Jacco. 1 Het portiek Jacco ruikt het al. Zonder dat hij de voordeur opendoet, ruikt hij al dat er tegen de deur is gepist. Dat gebeurt nou altijd. Zijn buurjongen Junior staat elke avond in het portiek te plassen.

Nadere informatie

Kies voor meer! kies voor meer

Kies voor meer! kies voor meer kies voor meer Kies voor meer! Je staat op het punt om een heel belangrijke beslissing te nemen: je kiest de school waar je de komende jaren naartoe gaat. Spannend! Want je wilt natuurlijk naar een plek

Nadere informatie

Hbo tweedegraadslerarenopleiding

Hbo tweedegraadslerarenopleiding Hbo tweedegraadslerarenopleiding Verkort traject www.saxionnext.nl Inhoudsopgave Inleiding 3 Een bijzondere opleiding 4 Opbouw 5 Toelating en inschrijving 7 Beste student, Je hebt een afgeronde hbo- of

Nadere informatie

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116

LES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

www.nexttalent.nl > Inkijkexemplaar

www.nexttalent.nl > Inkijkexemplaar > Inkijkexemplaar Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. De rol van werk in een leven 3. Wat ben je, wat kun je, wat wil je? 4. Waar vind je die baan? 5. Talentontwikkeling & Flow Copyright 2011, Martijn Leonard,

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating

Naam opleiding: Molecular Science & Technology. Toelating Naam opleiding: Molecular Science & Technology Toelating Is de studie moeilijk? Een studie aan de TU Delft is pittig, zorg er daarom voor dat je er aan het begin van je studie gelijk vol voor gaat. Gas

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013

Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013 Toespraak commissaris van de Koning Max van den Berg, seminar 'Wetenschap middenin de samenleving', Groningen, 30 mei 2013 Dames en heren, Wetenschap is ontstaan uit verwondering en nieuwsgierigheid. Al

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

User Centered Design. Personas ontwikkelen

User Centered Design. Personas ontwikkelen User Centered Design Personas ontwikkelen Persona: Wat is een persona? Een model gebaseerd op realistisch gedrag, motivatie, houding, vaardigheden en behoeften Gefilterd uit het observeren van echte mensen.

Nadere informatie

25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen

25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen 152 152 25 jaar NIBE - Interview Mantijn van Leeuwen 153 Interview Mantijn van Leeuwen Voor de meeste mensen ben jij nog een onbekende, zeker gerelateerd aan het NIBE. Vertel eens iets over je achtergrond,

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Stageverslag Danique Beeks

Stageverslag Danique Beeks Stageverslag Danique Beeks Waarom deze stage en hoe zag de stage eruit? Ik heb via Mirthe informatie gekregen over deze stage. Haar achterneef is een van de eigenaren van dat bedrijf. Ze heeft mij deze

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL

CHATTEN. verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL CHATTEN verborgen verdriet MARIAN HOEFNAGEL Stotteren Kom op, Roy. Het is allang tijd. De leraar informatica legt een hand op Roys schouder. Maar Roy kijkt niet op of om. Hij zit achter de fijnste computer

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Hans van der Beek. over schrijven en alles

Hans van der Beek. over schrijven en alles Hans van der Beek over schrijven en alles Hijschrijftcolumns,boekenennogveelmeer, behoorttotde KunstenMedia redactievanhet Parool,isvadervantweejongensenisbezigte halveren.juist,afvallen.hansvanderbeekschrijft.

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113 Inhoud Woord vooraf 7 Het allereerste begin 9 Oervaders 19 Israël als moeder 57 Wijsheid voor ouders en kinderen 83 Koninklijke vaders 113 Profetische opvoedkunde 145 Kinderen in zijn koninkrijk 177 Leerling

Nadere informatie

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten.

Bert staat op een ladder. En trekt aan de planten die groeien in de dakgoot. Hij verstopt de luidspreker en het stopcontact achter de planten. Helaas Wanneer besloot Bert om Lizzy te vermoorden? Vreemd. Hij herinnert zich het niet precies. Het was in ieder geval toen Lizzy dat wijf leerde kennen. Dat idiote wijf met haar rare verhalen. Bert staat

Nadere informatie

Hoge school van Amsterdam. Jeroen Zonneveld [POP VERSLAG] BU Keuzen verslag Jeroen Zonneveld. Publieke versie

Hoge school van Amsterdam. Jeroen Zonneveld [POP VERSLAG] BU Keuzen verslag Jeroen Zonneveld. Publieke versie 2013 Hoge school van Amsterdam Jeroen Zonneveld [POP VERSLAG] BU Keuzen verslag Jeroen Zonneveld Publieke versie Contents Inleiding... 3 Zelfportret... 4 Persoonlijke doelstellingen... 5 Korte termijn....

Nadere informatie

Jonge ambtenaar van het jaar

Jonge ambtenaar van het jaar Verkiezing opent vele deuren voor Katherine Diaz Winnares Katherine Diaz vertelt over haar motiva Winnares Katherine Diaz vertelt over haar motivatie voor het werk, bewustwording tijdens en kansen na het

Nadere informatie

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION LERARENOPLEIDING NATUURKUNDE, WISKUNDE, SCHEIKUNDE, INFORMATICA EN ONTWERPEN Heb jij een technische bachelor gevolgd

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden,

September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande. Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst. Hallo mede dierenvrienden, September 2008 Door: Charlotte Storm van s Gravesande Bijbehorende foto's: zie onderaan de tekst Hallo mede dierenvrienden, Na mijn indrukwekkende reis naar India, is mij gevraagd om een kort verhaaltje

Nadere informatie

Op de foto is een bord te zien van een doner kebab tent bij het station van hoofddorp. Op dit bord hebben ze geprobeerd te communiceren met de

Op de foto is een bord te zien van een doner kebab tent bij het station van hoofddorp. Op dit bord hebben ze geprobeerd te communiceren met de Op de foto is een bord te zien van een doner kebab tent bij het station van hoofddorp. Op dit bord hebben ze geprobeerd te communiceren met de mensen, maar naar mijn mening komt dit niet goed over bij

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma

Jeroen Neef: betontimmerman met diploma bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra nr. 2 april 2011 Jeroen Neef: betontimmerman met diploma Prefab fundering met IJB Smartfoot Uitvoerder Cees

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Wonen

Spreekopdrachten thema 4 Wonen Spreekopdrachten thema 4 Wonen Opdracht 1 bij 4.1 ** Uitleg voor de docent: Op de volgende pagina vind je een blad met plaatjes. Knip de plaatjes uit en doe ze in een envelop. Geef elk tweetal een envelop.

Nadere informatie

Bedrijven safari. Daphne Meijer 0821393 CMD 1c

Bedrijven safari. Daphne Meijer 0821393 CMD 1c Bedrijven safari Daphne Meijer 0821393 CMD 1c TamTam Korte historie van het bedrijf Tam Tam is in 1996 opgericht door Paul en Bart Manuel. Paul en Bart zijn als partners aan Tam Tam verbonden en spelen

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.

Sterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging. FC 60 C 22 M 21 Y 10K PMS 549 FC 0 C 54 M 100 Y 0 K PMS 144 Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.nl

Nadere informatie

Voorwoord. Uitkomsten enquête 19-06-2011

Voorwoord. Uitkomsten enquête 19-06-2011 Voorwoord In mijn scriptie De oorlog om ICT-talent heb ik onderzoek gedaan of Het Nieuwe Werken als (gedeeltelijke) oplossing kon dienen voor de aankomende vergrijzing. Hiervoor werd de volgende onderzoeksvraag

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Wat kan ik voor u doen?

Wat kan ik voor u doen? 139 139 HOOFDSTUK 9 Wat kan ik voor u doen? WOORDEN 1 1 Peter is op vakantie. Hij stuurde mij een... uit Parijs. a brievenbus b kaart 2 Ik heb die kaart gisteren.... a ontvangen b herhaald 3 Bij welke...

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

10 Innovatielessen uit de praktijk 1

10 Innovatielessen uit de praktijk 1 10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen? Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

t Nieuwskwartier Sinterklaas Kerst Unit 1: 8.20 deur open Unit 2: 8.20 deur open Unit 3: 8.25 deur open

t Nieuwskwartier Sinterklaas Kerst Unit 1: 8.20 deur open Unit 2: 8.20 deur open Unit 3: 8.25 deur open t Nieuwskwartier December 05 op Sinterklaasviering Op tijd! Sinterklaas 06 Uitslapen Start school: 9.30 KIJK ochtend Sinterklaas is weer in Nederland. Op de site van het Sinterklaasjournaal kun je leuke

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen

Nadere informatie

Ben Tiggelaar. Nieuwe, praktische inzichten voor verandering en groei. Alle plaatjes uit het boek

Ben Tiggelaar. Nieuwe, praktische inzichten voor verandering en groei. Alle plaatjes uit het boek Ben Tiggelaar DOEN! Nieuwe, praktische inzichten voor verandering en groei Alle plaatjes uit het boek intenties gedrag gedrag situatie intenties gedrag situatie gepland gedrag automatisch gedrag gepland

Nadere informatie

INTRO LOES THIERRY MARK

INTRO LOES THIERRY MARK INZICHTEN INTRO In dit document staan acht inzichten die de resultaten zijn van het onderzoek dat drie studenten van de Hogeschool Utrecht hebben gedaan naar de leden van WattsNext. De inzichten zijn

Nadere informatie

Welkom, Gezien de kritiek gisteren uit de krantenwereld doen we het als NOS kennelijk nog niet zo slecht. Wellicht zelfs wel iets te goed. Althans in de ogen van sommigen. Ik heb nieuws voor jullie. We

Nadere informatie

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet?

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? TIPS VOOR DE EXAMENS De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? Wat moet je doen? 1. Lees de tekst op

Nadere informatie

Voorbereidingscursussen

Voorbereidingscursussen Voorbereidingscursussen Biologie Natuurkunde Scheikunde Wiskunde Studeren aan de Open Universiteit voorbereidings cursussen Het systeem van eindexamenprofielen in het voortgezet onderwijs brengt met zich

Nadere informatie

Dubbelspel. Alan Durant

Dubbelspel. Alan Durant Dubbelspel Dubbelspel maakt deel uit van de Schaduw-reeks van Lezen voor Iedereen/Uitgeverij Eenvoudig Communiceren. De Schaduw-reeks is een serie spannende verhalen voor jongeren. Lezen voor Iedereen/Uitgeverij

Nadere informatie

Voorbeeldig onderwijs

Voorbeeldig onderwijs m a r i a va n de r hoe v e n Voorbeeldig onderwijs In de politieke arena wordt gedebatteerd over de vraag of het goed gaat met het Nederlandse onderwijs. Getuige het recente Oesorapport zijn we op onderdelen

Nadere informatie

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld,

De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, De bouw Conceptueel bouwen. Klinkt ingewikkeld, heeft wel de toekomst. Over vijf jaar zal één op de vijf bouwwerken in Nederland volgens een concept gebouwd worden. Wat is dat en wat betekent het voor

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb

hoe we onszelf zien, hoe we dingen doen, hoe we tegen de toekomst aankijken. Mijn vader en moeder luisteren nooit naar wat ik te zeggen heb hoofdstuk 8 Kernovertuigingen Kernovertuigingen zijn vaste gedachten en ideeën die we over onszelf hebben. Ze helpen ons te voorspellen wat er gaat gebeuren en te begrijpen hoe de wereld in elkaar zit.

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

Design Document If This Then That. HSP moodlight Liad Damhuis G&I1B Game Art

Design Document If This Then That. HSP moodlight Liad Damhuis G&I1B Game Art Design Document If This Then That HSP moodlight Liad Damhuis G&I1B Game Art Concept Iedereen ervaart wel eens stress of een drukke ruimte die ze even teveel wordt waar ze even weg van moeten gaan om tot

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is.

Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Een wat strenge stem, hij wil graag officiëler klinken dan hij in wezen is. Goedendag! Als ik even de aandacht mag, ja! Dank u. Dan geef ik nu het woord aan mezelf. Als ik mij eerst eens even mag introduceren.

Nadere informatie

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne>

Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 <Katelyne> Schrijver: KAT Coverontwerp: MTH ISBN: 9 789402 123678 Inleiding Timo is een ander mens geworden door zijn grote vriend Tommy. Toch was het niet altijd zo geweest, Timo had Tommy gekregen voor

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 21337 29 juli 2014 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 09-07-2014, nr. DL/641019, houdende

Nadere informatie