Sociaal werker nieuwe stijl

Transcriptie

1 Relatiemagazine van de Christelijke Hogeschool Ede april 2013 nr. 14 Lang leve de Ouderenzorg Sociaal werker nieuwe stijl EliZE lam: DE PRaKtiJK VRaaGt OM GENERalistEN Toekomst dagbladjournalistiek thema Toekomst pro(o)f met tips van profs Laat je inspireren in de Week van de Professional: taal- en rekenexpert basisschool, strategie voor de MKB-ondernemer, trainingsavond deeltijd, communicatiespecialist Betteke van Ruler, christen en zorgprofessional.

2 CHE VOORWOORD che.nl/weekvandeprofessional april 2013 In deze SCHERP 6 - Coverstory 24 - Mens & Organisatie Studie vormt mensen 16 - Gezondheidszorg 28 - Educatie Het zijn uitzonderingen. Die ene arts die er als kind al van droomde dokter te worden en het ook werd. Of piloot, profvoetballer of predikant. Maar de meeste van ons zijn in een ander vak gekomen dan we eertijds bedachten. Je bent nu zendeling in Bolivia maar studeerde Verpleegkunde, communicatieadviseur maar studeerde Nederlands of minister-president na een studie Geschiedenis. Ondanks de studie? Of dankzij? Ik denk dankzij. Studie vormt mensen. Legt een basis. Geeft visie en uithoudingsvermogen. Dankzij studie en vorming, voortgezette studie en verdere cursussen worden mensen wie ze zijn. Wat wel eens heel anders kan zijn dan de eerste studie deed vermoeden. Mijn weg verliep via onder meer studie Bestuurskunde, de ministeries van Financiën en Verkeer naar de CHE. Met een tweede studie rechten in deeltijd. Met eerder onvermoede buitenlandse verblijven in de VS en Suriname. Een masteropleiding naast mijn werk en opgroeiende gezin. Een managementopleiding naast een baan en nog groter gezin. Maar altijd met vreugde en in een gezonde balans. Nog steeds ben ik onderweg. Dagelijks van Gouda naar Ede. Maar ook in mijn ontwikkeling. Is stilstand geen achteruitgang? Zo beweegt de CHE ook. We zeggen wat we gaan doen: investeren in de vorming van mensen. In starters net van de middelbare school en in meer ervaren masterstudenten. In dertigers, veertigers en vijftigers. In eigen personeel. We leggen vanuit ons geloof en vakmanschap een basis, helpen mee een persoonlijke visie te ontwikkelen en trainen het uithoudingsvermogen. Dan kom je terecht, waar dan ook. Ton Bestebreur College van Bestuur En verder Nieuws 4 / CHE onderzoekt professioneel ouderschap in gezinshuizen 10 / De stelling 11 / Praktijkbegeleider van het jaar / De (r)evolutie van de prestatiegeneratie 14 / Portret Cathy van Beek / Verpleegkunde 19 / De hbo-theoloog 20 / Portret Tony Campolo - Theologie 23 / Laat studenten in gesprek gaan met ondernemers 26 / Portret Johan Polder / Economie 27 / Jacquelien Bulterman presenteert School van de toekomst in Singapore 31 / Het karakter van de krant zal veranderen 32 / Reclameman Van der Welle enthousiast over post-hbo Creatief Crossmediaal Communiceren 34 / Portret Betteke van Ruler / Communicatie 35 / Dienen kun je leren 36 / Lectoraat Verpleegkundige Beroepsethiek onderzoekt Geloof in Zorg 38 / Column Spijt? Geen moment! 39 / Biedt zich aan: Jet van Leur 41 / Agenda 42 Kom en doe mee! Lezingen Updaten van vakkennis, ervaringen delen, laten inspireren, oriën- Symposium Word jij een professional met betekenis in de Gezondheidszorg samenleving? Op de CHE kies je voor hoge Verpleegkunde kwaliteit en vorming van jezelf als christen Educatie en professional. De CHE biedt tien hboopleidingen en een master Leraar Godsdienst/Levensbeschouwing. Kennis Leraar Basisonderwijs Mens & Organisatie en expertise binnen deze vakgebieden bieden we ook aan via CHE-Transfer Bedrijfskunde MER en zes lectoraten. Kies voor een post-hbo opleiding, cursus of training, Human Resource Management masteropleiding of advies en onderzoek op maat. Christelijke Hogeschool Ede, Oude Kerkweg 100, 6717 JS Ede, telefoon: , info@che.nl Theologie Godsdienst Pastoraal Werk Leraar Godsdienst / Levensbeschouwing Journalistiek & Communicatie Journalistiek Communicatie Sociale Studies Maatschappelijk Werk & Dienstverlening Sociaal Pedagogische Hulpverlening teren op een vervolgcursus of opleiding, interessante lezingen, symposia en workshops; uw ontwikkeling als professional staat centraal in de Week van de Professional op de CHE. Alle academies bieden diverse interessante activiteiten. Voor alumni en relaties zijn ze gratis of tegen een scherp tarief. En neem gerust een collega mee. Welkom en in deze SCHERP alvast een voorproefje! Meer weten of aanmelden? Kijk op che.nl/weekvandeprofessional Publiekscollege Trainingsavond deeltijd Open Avond Transfer 2 CHE SCHERP CHE SCHERP 3

3 CHE NiEuWs Keuzegids Deeltijdstudies 2013 zet deeltijd opleidingen MWD en GPW op nummer 1 De CHE scoort niet alleen goed als het gaat om voltijd opleidingen, blijkt uit de Keuzegids Deeltijdstudies 2013 die begin maart verscheen. Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) en Godsdienst Pastoraal Werk (GPW) halen de topposities en de andere vier deeltijdopleidingen scoren bovengemiddeld goed. Over de deeltijdopleiding MWD van de CHE zijn de deeltijdstudenten laaiend enthousiast. Het oordeel van de experts en de gunstige cijfers Studenten zijn de ministers, leiders, ondernemers en onderwijzers van de toekomst. Christelijke studenten hebben een extra opdracht: Gods liefde uitstralen in wat zij doen. Drie enthousiaste communicatiestudenten willen studenten in ontwikkelingslanden helpen via het project 2Gather, dat is opgezet met Compassion. Justin Spenrath, bestuurslid 2Gather: Ons concept is studenten voor studenten. Wij willen CHE-studenten verbinden met studenten uit ontwikkelingslanden. Wij streven ernaar dat iedere eerste jaarlaag per academie een LDP-student van Compassion kan gaan sponsoren. Op deze manier willen we veelbelovende studenten een kans geven op studie. LDP staat voor de Leiderschaps- en Discipeltraining van Compassion, een internationale, christelijke kindsponsororganisatie. Meer dan geld De succesformule van 2Gather zit in de gemeenschappelijke studie. Studenten van de CHE sponsoren een student in hetzelfde vakgebied. Via de LDP-student is het daardoor ook mogelijk vakinhoudelijke informatie uit te wisselen. Het is veel meer dan alleen geld over het studiesucces maken het plaatje af. Ook voor het GPW-programma krijgt de CHE veel applaus, en studenten hebben hier ook een relatief hoge diplomakans. De Keuzegids Deeltijdstudies 2013 wordt uitgegeven door het Centrum Hoger Onderwijs Informatie (CHOI). Kijk voor meer informatie op In de gids staat een ranking op basis van studentenoordelen, groepsgroottes, arbeidsmarktposities, visitatie-oordelen, collegegeld-tarieven en slagingspercentages. 2Gather Studenten Communicatie zetten zich in voor studenten in ontwikkelingslanden geven, vervolgt Justin. Het is investeren in een waardevolle toekomst en leren van elkaar. Evie, bestuurslid 2Gather: Toen ik voor bijna een half jaar in Zuid Sudan was, heb ik veel kunnen zien van een wereld die ik niet kende. Armoede, honger en misbruik. Een wereld zo anders dan ik kende. Maar ook zag ik hoop. Hoop bij de kinderen die naar school gingen en konden dromen. Toen ik in Nederland weer aan mijn studie begon, vroeg ik mij af hoe ik iets kon betekenen. Al was het maar om één leven veranderen. Met het opzetten van 2Gather heb ik het gevoel echt te kunnen helpen. Meer informatie? Mail naar evievanmaanen@gmail.com. Of kijk op facebook.com/2gatherproject of op compassion.nl/ldp Evaluatie Samen opleiden in de Gelderse Vallei Het project Samen opleiden in de Gelderse Vallei dat sinds september 2010 draait, is in oktober 2012 geëvalueerd. In het project werken welzijnsinstellingen in Ede en Wageningen, de CHE en ROC A12 samen in het opleiden van welzijnswerkers. Verdeeld over leerwerkteams gaan mbo-studenten samen met hogeschoolstudenten een jaar lang aan de slag in vier buurthuizen in Ede en Wageningen. In de evaluatie kwam het leerrendement van deze unieke manier van stage lopen duidelijk naar voren. De kracht van een leerwerkteam is de samenwerking tussen hbo- en mbo-studenten die van elkaar leren. De samenwerking geeft gestalte aan een doorlopende leer- en werklijn richting de Welzijnswerker Nieuwe Stijl. Inmiddels is de nieuwe sollicitatieronde voor het stagejaar begonnen. Tweede Kamerleden bezoeken TechnoDiscovery en CHE Met het essay Moeder en baby in de psychiatrie; een kwetsbare combinatie won Marja Boon-Hoogendijk, oud-student van de opleiding Verpleegkunde aan de CHE, de Kitty Verbeekprijs. Deze prijs is in het leven geroepen ter bevordering van het delen van kennis en ervaring over het verplegen van mensen met psychiatrische problematiek. Als hbo-verpleegkundige is Marja Boon werkzaam Naar aanleiding van het voorstel om op de Pabo s techniek te onderwijzen, brachten Tweede Kamerleden Anne-Wil Lucas (VVD) en Tanja Jadnanansing (PvdA) op 4 februari een bezoek aan de CHE en TechnoDiscovery: hét leer- en ontdekcentrum voor wetenschap en techniek in Ede. TechnoDiscovery enthousiasmeert leerlingen in de bovenbouw van het basisonderwijs en de brugklas. Spelenderwijs komen zij bij TechnoDiscovery in aanraking met de veelzijdigheid van technische Alumna Verpleegkunde wint Kitty Verbeekprijs binnen de zorglijn ziekenhuis- en zwangerschapsgerelateerde psychiatrie van het Erasmus MC te Rotterdam. Het artikel van de oud-student schetst de ontreddering waarmee een jong gezin te kampen krijgt wanneer de moeder een postpartum psychose doormaakt en met een IBS (inbewaringstelling) moet worden opgenomen. Ze Jannette Meiling nieuwe manager Transfer Educatie In november 2012 is Jannette Meiling gestart als nieuwe manager voor Transfer Educatie. Meiling: Ik zet mij op deze plek graag in voor directeuren, leerkrachten en basisscholen. Voor iedere leerkracht is blijven leren enorm belangrijk om de passie te houden en in beweging te blijven. Basisscholen krijgen veel nieuwe ontwikkelingen op zich af, waarbij wij als partner willen meedenken en ontwikkelen. Leiderschap, identiteit en opbrengstgericht werken-plus hebben ons hart en daarvoor bieden we graag opleidingen, maatwerk en voeren wij onderzoek (met professionals uit het onderwijs) uit. beroepen. Pabo-studenten van de CHE begeleiden de leerlingen en dragen bij aan het lesprogramma. Volgens Lucan en Jadnanansing kunnen leerkrachten niet vroeg genoeg beginnen met proefjes in de klas om kinderen te prikkelen en enthousiasmeren voor de wetenschap en techniek. Laat de kleintjes een zonnestelsel maken of uitvinden waarom het boven in de klas warmer is dan op de grond, aldus Jadnanansing. Je ziet dat het absoluut geen rocket science hoeft te zijn, het gaat om enthousiasmeren en talenten ontdekken, vult Lucas aan. beschrijft hoe verpleegkundigen op de afdeling psychiatrie de patiëntgerichte zorg bieden aan zowel moeder als baby tijdens hun verblijf op de afdeling. Boon pleit ook voor het verstrekken van psycho-educatie voor de periode na de opname. De Kitty Verbeekprijs bestaat uit een bronzen uil, publicatie van het artikel in het verpleegkundig vakblad TVZ (april 2013) en een geldbedrag van euro voor een opleiding of studiereis. Het volledige artikel is te lezen op 4 CHE SCHERP CHE SCHERP 5

4 CHE COVERstORY che.nl/weekvandeprofessional april 2013 Van zorgen vóór naar zorgen dát Academie Sociale Studies speelt met nieuwe post-hbo in op sociaal werker nieuwe stijl Van zorgen vóór naar zorgen dát. Dat omschrijft in een notendop hoe de maatschappelijke dienstverlening verandert, vertelt Elize Lam, projectleider innovatieve projecten bij Transfer Sociale Studies. De veranderingen hebben gevolgen voor het opleiden van sociaal werkers. Eind 2012 is het competentieprofiel Maatschappelijke Ondersteuning beschikbaar gekomen. Lam: De overheid stuurt aan op meedoen van burgers. Van verzorgingsstaat gaan we naar een participatiesamenleving. In april 2013 starten we met een post-hbo waarbij het nieuwe competentieprofiel voor sociaal werkers stevig is verankerd in het studieprogramma. Een grote verandering voor veel sociaal werkers is dat ze meer coachend en oplossingsgericht moeten gaan werken. Welzijn nieuwe stijl gaat vooral over eigen kracht en verantwoordelijkheid van de burger. Dat vraagt om Welzijn nieuwe stijl gaat vooral over eigen kracht en verantwoordelijkheid van de burger een professional die kan coachen, verbinden en aansturen, de belangen van betrokken partijen kan inzien én het netwerk aanboort. Het draait minder om individueel begeleiden, maar juist om een collectieve aanpak in wijken. De CHE is de eerste hogeschool met een post-hbo voor Sociaal Werkers Maatschappelijke Ondersteuning. De sociaal werker Wie bedoelen we eigenlijk met sociaal werkers? Zijn dat alleen mensen die Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD) studeerden of ook Lees verder op pagina 12 Wat verandert er vanuit de overheid op het werkterrein van de sociaal werker? Transitie extramurale begeleiding van AWBZ naar Wmo. Gemeenten zijn sinds 1 januari 2013 verantwoordelijk voor de (nieuwe) aanvragers. Vanaf 2014 verantwoordelijk voor alle cliënten die op dit moment al extramurale begeleiding ontvangen in de AWBZ. Transitie Jeugdzorg: Vanaf 1 januari 2015 voeren de gemeenten de regie over alle jeugdzorg. Basis-Geestelijke Gezondheids Zorg (GGZ): Versterking van de eerstelijns GGZ moet in 2014 van de grond komen, om de grote toeloop naar de dure gespecialiseerde GGZ-instellingen terug te dringen. Participatiewet: In de Participatiewet voegt het kabinet de Wet werk en bijstand, de Wet sociale werkvoorziening en een deel van de Wajong samen. De wet gaat in 2014 in. Competenties sociaal werker maatschappelijke ondersteuning De sociaal werker handelt vakbekwaam en resultaatgericht. Hij baseert zich op zijn beroepsprofiel, beroepsstandaarden en beroepscode. > Verheldert vragen en behoeften > Versterkt eigen kracht en zelfregie > Is zichtbaar en gaat op mensen af > Stimuleert verantwoordelijk gedrag > Stuurt aan op betrokkenheid en participatie > Verbindt gezamenlijke en individuele aanpak > Werkt samen en versterkt netwerken > Beweegt zich in uiteenlopende systemen > Doorziet verhoudingen en anticipeert op veranderingen > Benut professionele ruimte en is ondernemend Bron: Competenties Maatschappelijke ondersteuning. 6 CHE SCHERP CHE SCHERP 7

5 CHE COVERstORY che.nl/weekvandeprofessional april 2013 Elize Lam degenen die Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) deden? Lam: Het maakt eigenlijk niet uit of je MWD of SPH hebt gedaan. De ene professional kan meer ervaring hebben met individuele en systeemgerichte hulp- en dienstverlening, de ander meer met groepen in wijken. En dan zijn er nog werkers die zich op specifieke doelgroepen of individuen richten zoals jeugd- en jongerenwerkers of ouderenwerkers. Er ontstaan nieuwe mengvormen, gericht op hetzelfde doel: maatschappelijke participatie. De praktijk vraagt minder om specialisten en meer om generalisten, zeker in de eerstelijn. Eigen kracht Niet alle politieke knopen zijn doorgehakt, maar vast staat dat er bij de plaatselijke gemeenten in het sociale domein heel wat taken bijkomen (zie kader). Deze decentralisaties gaan helaas gepaard met minder geld. Maar er is ook een positieve kant. De nadruk op zelfredzaamheid en samenredzaamheid en op wat mensen wél kunnen. Lam vindt niet dat het zorgzwaartepakket bepalend moet zijn voor de visie op cliëntenzorg. Ook de tweedelijnszorg, waarin relatief meer SPH ers werken, zou haar zorg moeten baseren op die uitgangspunten: eigen kracht van mensen, versterken en betrekken van het netwerk. Dat vraagt om een andere manier van denken bij de professional. Die ontwikkeling was al gaande, maar de decentralisaties versnellen het proces. Er blijft altijd intensieve hulp nodig voor de ongeveer 10% multiprobleemsituaties zoals Op zoek naar professionalisering? Naast het bestaande opleidingsaanbod denkt Transfer Sociale Studies ook graag mee met instellingen rond maatwerk van een opleiding of het beantwoorden van een specifieke vraag. Transfer biedt trainingen op maat, in nauw overleg ontwikkeld met de opdrachtgever. Lees meer op Nieuw: post-hbo Sociaal Werker Maatschappelijke Ondersteuning Kijk voor meer informatie over de opleiding op gezinnen of individuen die op meerdere terreinen diep in de problemen zitten, van schulden en verslavingsproblematiek tot opvoedingsproblemen. Maar veel mensen kunnen af met lichtere hulp. Mijn persoonlijke mening is dat we veel dingen van het gewone leven zijn gaan problematiseren en medicaliseren. Met alle gevolgen van dien. Mensen met lichte problematiek behoeven geen zware, dure hulpverlening. We kijken bovendien vaak nog te weinig naar wat het netwerk, de buurvrouw of de kerk kan betekenen. Nu de schatkist leeg raakt, dwingt dat ons een andere kant op te gaan, die kansen biedt en soms ook beter is voor de cliënt. Switch voor huidige professionals Movisie ontwikkelde het competentieprofiel voor Sociaal werker maatschappelijke ondersteuning (MO) in een opdracht van de MO-groep (zie kader pagina 7). De nieuwe opleiding helpt beroepsbeoefenaars de switch te maken naar coaching, verbinding en netwerken. Ook resultaatgericht werken en outreachend werken staan centraal. Lam: Outreachend is, kort door de bocht, naar de cliënt toegaan, in plaats van de cliënt in de wachtkamer van je instelling verwachten. De nieuwe opleiding kijkt over de muren van de bestaande opleidingen heen. De inhoud is gebaseerd op de laatste wetenschappelijke praktijkinzichten. Ten overvloede, zowel sociaal werkers in de branche welzijn als maatschappelijke dienstverlening zijn welkom. Bestaande kennis en vaardigheden worden aangescherpt. Juist ook door onderlinge uitwisseling. We werken met en aan ingrediënten voor nieuw praktijken en staan onder meer stil bij werkwijzen als motiverende gespreksvoering en kortdurend oplossingsgericht werken. En ook bij vormen van empowerment, het versterken van de capaciteiten van mensen om meer zeggenschap te verkrijgen over de eigen situatie en daar verantwoordelijkheid voor te nemen. De volgende post-hbo Sociaal Werker Maatschappelijke Ondersteuning start 2 april Vooropleiding: hbo- of wo-niveau in een agogisch vak en minstens een jaar werkervaring in het sociaal domein. Lees meer op of neem contact op met emlam@che.nl TOEKOMSTPRO(O)F Open Avond Transfer Sociale Studies Welzijn Nieuwe Stijl Cor Davidse (25) studeerde vorig jaar af in Maatschappelijk Werk en Dienstverlening met een scriptie over Welzijn Nieuwe Stijl. Davidse: Met een medestudent heb ik onder meer onderzocht wat MWD ers straks nodig hebben op het gebied van kennis, houding en vaardigheden. Onze conclusie was dat vooral voor houding de veranderingen groot zijn. Je gaat minder uit handen nemen en meer coachen. In een notendop moet de volgorde in het hulpverleningsproces zijn: richt je je eerst op de eigen kracht van de cliënt, vervolgens op vrijwilligers en het netwerk van de cliënt. Als daaruit onvoldoende hulp komt, kijk je naar collectieve voorzieningen en als ook dat niet genoeg is kom je pas tot individueel hulpverlenen. In de praktijk werkt nog niet iedereen zo. Het positieve aan de nieuwe stijl vind ik de nadruk op eigen verantwoordelijkheid. Ik werk twaalf uur als buurtwerker en twintig uur als consulent Maatschappelijk Werk in Apeldoorn. Een voorbeeld? Ik heb twee cliënten waarvan de ene, alleenstaand moeder, graag wil werken maar geen oppas kan betalen en ik heb een cliënt die graag op kinderen past. Deze mensen kun je aan elkaar koppelen. Als buurtwerker maak ik deel uit van het overkoepelend buurtteam waar ook de woningbouwconsulent, de buurtregisseur en de politieagent deel van uit maken. Vroeger kregen veel cliënten in mijn wijk vanuit zorginstellingen thuis individuele begeleiding met koken. Nu is er een centrale maaltijd in het buurthuis waar tien cliënten met elkaar eten onder begeleiding van één hulpverlener. Hebt u professionaliseringsvragen over het thema welzijn nieuwe stijl, professional nieuwe stijl of de verschillende transities? Bel of mail Elize Lam: of emlam@che.nl 22 april u Informatie over post-hbo, master, cursussen en trainingen Ik vind het leuk hoe het werk verandert. Je belt bij mensen thuis aan en komt in de meest bijzondere huishoudens. In het oude maatschappelijk werk stapte je minder snel op mensen af. 8 CHE SCHERP CHE SCHERP 9

6 CHE sociale studies che.nl/weekvandeprofessional april 2013 CHE onderzoekt professioneel ouderschap in gezinshuizen Nederland telt ruim 340 gezinshuizen waar plaats is voor meer dan uit huis geplaatste jongeren. Zij worden hier tot hun volwassenheid begeleid door professionele opvoeders. Het lectoraat Jeugd en Gezin van de CHE doet onderzoek naar pubers - vanaf 12 jaar tot volwassenheid - met complexe gedragsproblemen die na uithuisplaatsing terechtkomen in een gezinshuis. Gezinshuis.com en Een hbo-diploma heeft meer waarde dan een universiteitsdiploma. Het niveau is ongeveer gelijk, maar het hbo is ook nog eens beroepsgericht. Oneens Volledig Oneens! Ik studeer af in een intensieve master Communicatiestudies aan de Universiteit van Utrecht, na een pittige pre-master. De lat ligt absoluut hoger. Het fijne van hbo is het concrete: het is direct duidelijk wat je aan het geleerde hebt. Bij de universiteit ligt de focus op onderzoek, uiteraard naar de beroepspraktijk. Mijn advies? Eerst hbo, leer het ambacht van je vak. Wil je meer uitdaging en moeilijkere, complexere problemen aanpakken? Kies dan een master. Lydia Slob, oud-student Communicatie De stelling Joozt LSG-Rentray hebben de CHE voor dit onderzoek benaderd. Een gezinshuis biedt jongeren een plaats waar ze kunnen blijven tot ze volwassen zijn. Uit de praktijk blijkt dat dit vaak niet lukt. Jongeren zijn soms zo moeilijk hanteerbaar dat ze toch naar een andere plek moeten verhuizen. Schadelijk voor alle partijen. Vooral voor de jongere die dacht dat hij of zij in het gezinshuis mocht blijven. Met een tweejarig onderzoek, dat loopt sinds november 2012 tot november 2014, wil het lectoraat met anderen een antwoord vinden op de vraag hoe professionele opvoeders binnen het gezinshuis zo kunnen omgaan met jongeren dat herstel in ontwikkeling ontstaat. Kortom, waarom lukt het sommige professionele opvoeders wél om tot een opvoedrelatie te komen en anderen niet? Consortium Om die centrale onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden vindt kwalitatief onderzoek plaats: literatuuronderzoek, focusgroepen en observatie. Het is de bedoeling dat aan het einde van het onderzoek er onder meer een praktijkmodel, een training, een dvd met good practices en een begeleidingsinstrument zijn ontwikkeld voor de professionele omgang met jongeren met gedragsproblemen. Dr. Martine Noordegraaf, CHE-lector, is projectleider van het onderzoek. De CHE doet dit onderzoek vanuit een consortium dat bestaat uit aanbieders van gezinshuizen, het Nederlands Jeugd Instituut en Universiteit Utrecht. Het project valt onder RAAK (Regionale Aandacht voor Kenniscirculatie), een subsidieregeling vanuit het ministerie van OCW voor lectoraten. Meer weten? Meld u aan voor de nieuwsbrief via lectoraatass@che.nl o.v.v. nieuwsbrief Professioneel Ouderschap. Wat zijn lectoraten? Lectoraten zijn onderzoeksgroepen van hogescholen. Ze leggen de verbinding tussen onderwijs, praktijk en praktijkgericht onderzoek op maatschappelijk terrein. Een onderzoek staat onder leiding van een lector en telt docent-onderzoekers (kenniskring) en externe deskundigen. Soms werken studenten vanuit hun opleiding mee aan onderzoeksprojecten. Lectoraten delen kennis met bedrijven en instellingen, voeren praktijkgericht onderzoek uit en ontwikkelen nieuwe kennis. Het lectoraat Jeugd en Gezin van de CHE richt zich op het brede (werk)veld van de psychosociale hulpverlening aan Jeugd en Gezin: het snijvlak van hulp aan jongeren in opvoedingssituaties en aan hun ouders/opvoeders. Eens Bij het samenwerken, aannemen en/ of inhuren van professionals kies ik dan ook voor hbo ers. Vooral en juist omdat hbo ers praktijkgericht zijn. Ik merk dat ze vaak beter zijn in samenwerken, ze een prima strategisch kennisniveau hebben en dat ze op een bepaalde manier flexibeler zijn in het toepassen daarvan. De informatie- en communicatiebranche verandert voortdurend en als professional moet je daarop inspringen en innoveren. In deze economisch uitdagende tijden zijn het wat mij betreft de hbo ers die daar het beste in slagen. Leonard van der Plas, Venture factory Oud-student Journalistiek & Voorlichting De CHE houdt voortdurend de vinger aan de pols bij oudstudenten (alumni). Een van de manieren om dat te doen is onderzoek. Een paar opvallende resultaten uit een onderzoek (2012) onder 750 alumni van alle studierichtingen: Bijna 90% van de alumni wil zich blijven ontwikkelen in hun vak. 68% van de ondervraagden heeft een opleiding gedaan na het afstuderen. 92% kent Transfer, het post-hbo aanbod van de CHE. 10 CHE SCHERP Kijk voor het volledig post-hbo aanbod van de CHE op: CHE SCHERP 11

7 CHE RElatiE Bernadet Metzger Praktijkbegeleider van het jaar e IMPACT congres Waar sta je nu, en waar wil je heen? Wat zijn jouw ambities, datgene waar je naar streeft, je eerzucht en hoe ga jij dat vernieuwen? Durf je op zoek te gaan naar handvatten, antwoorden, oplossingen? Nieuwe ambities, nieuwe voornemens, actie ondernemen? Durf je te horen wat God van je vraagt? Kortom: durf je jezelf de vraag te stellen: En NU? Zet jouw praktijkbegeleider eens in het zonnetje door haar of hem te nomineren voor de Praktijkbegeleider van het Jaar. Dat was de oproep van de CHE in Gert Zomer, nu vierdejaars student Maatschappelijk Werk & Dienstverlening, droeg Bernadet Metzger voor, zijn praktijkbegeleider bij tienermoederopvang Talita in Houten, onderdeel van Stichting Timon. Vrijdag 8 maart werd Bernadet gekozen tot Praktijkbegeleider van het Jaar. Jouw praktijkbegeleider voor 2013 nomineren? Mail dan jouw motivatie naar scherp@che.nl. Misschien zet SCHERP dan jouw begeleider eind van dit jaar in het zonnetje. Carrière. Verandering. Stille tijd. Vriendschappen. Familie. Duurzaamheid. Samenleving. Globalisering. Generatie Y. Materialisme. Stad. Succes. Dromen. Actie. Toekomst. Nieuwsgierig. Relatie. Kerk. Naastenliefde. God. Komen deze begrippen je bekend voor? Vraag jij jezelf af: En NU? Durf je op een andere manier naar je ambities te kijken? Weet je wat jouw ambities zijn? En, trouwens, wie of wat bepaalt eigenlijk jouw ambities? Durf je jouw ambities te vernieuwen? Het 10e IMPACT Congres biedt jou alle uitdaging om na te denken over de vraag en de opdracht: En NU? Vernieuw je ambitie! Meedoen, meepraten, netwerken, stil staan, bidden, bijbel lezen, worship, cabaret, bekende sprekers, inspirerende workshops, prikkelende debatten, denken en doen en een hoop gezelligheid? En dat allemaal in het prachtige klooster van Biezenmortel (nabij s Hertogenbosch)? Gert: Als derdejaars MWD liep ik in uur per week stage bij tienermoederopvang Talita. In dit jaar heb ik erg veel mogen leren van de bezielende coaching van Bernadet: de liefde voor het vak en een kritische kijk op mijn werk. Daardoor heb ik ook een prachtig stagejaar gehad. Open Het was overigens voor mij een spannende afsluiting, want in eerste instantie kon ik mijn stage niet halen. Ik ben toen nog een maand hard aan de slag gegaan, maar uitsluitend met de hulp van Bernadet. Ze heeft alles uit de kast gehaald om mij te helpen en ik ben haar daar erg dankbaar voor! Ze verdient het om in het zonnetje te worden gezet. Wat erg belangrijk was voor mij, was dat ik van Bernadet heb mogen leren dat je leert en groeit van feedback geven en ontvangen in een veilige omgeving. Dat wil ik ook doorgeven aan andere studenten: wees erg open tijdens jouw stage want dit is werkelijk jouw kans om iets te leren. Persoonlijke groei Bernadet Metzer, pedagogisch medewerker bij Timon, reageert blij en verrast: Dit had ik echt niet verwacht! Ik ben blij dat Gert het gevoel heeft dat hij tijdens mijn stage persoonlijk is gegroeid. Jezelf kennen en uit je comfort zone kunnen komen, is erg belangrijk in het contact met onze cliënten. Ik heb nu net weer een aanvraagformulier getekend voor stagiairs van de CHE. In ons werkveld is praktijkervaring onmisbaar en evenzo een verantwoorde begeleiding van de jonge professional op zijn of haar weg naar een loopbaan. Ga snel naar en geef je vóór 1 mei 2013 met vroegboekkorting op. 12 CHE SCHERP CHE SCHERP 13

8 CHE in beeld De (r)evolutie van de prestatiegeneratie Dertigersdip, quarterlife-crisis, dertigersdilemma... De drieëntwintigjarige Jiske Schipper weet veel van deze identiteitscrisis. Als student Communicatie schreef ze haar eindscriptie over een dip die veel jongvolwassenen bewust of niet bewust doormaken: de (r)evolutie van de prestatiegeneratie. Ga ik verder studeren? Heb of maak ik tijd en ruimte vrij voor vrijwilligerswerk of een reis? Wordt het Australië of Japan? Ogenschijnlijk geen keuzes waar je stress van krijgt, maar volgens Schipper hebben veel studenten dat wel. Mijn generatie heeft heel veel mogelijkheden. Ondanks de economische crisis. Op jonge leeftijd kun je al veel bereiken. Dat maakt ook angstig om te kiezen, want als je voor het ene gaat, dan moet je het andere missen. Daarbij spiegelen de media ons voortdurend mensen voor die in alles succesvol lijken. In haar scriptie citeert Schipper een paar regels uit What if? van Coldplay: zich kunnen identificeren, waardoor zij hun opvattingen en idealen over presteren en zinvol leven gemakkelijk zullen overnemen. Social media kun je tot de directe omgeving rekenen. Daar ontmoeten veel jongeren hun eigen vrienden en beïnvloeden ze elkaar. Maatschappijkritisch Mijn advies aan de Academie Journalistiek en Communicatie is om in maatschappijkri- tische vakken meer aandacht te besteden aan de omgevingsinvloed, zodat studenten zich bewust worden van de invloed van de media op hoe jongeren denken over presteren en keuzes maken. En daarnaast Schipper reageert spontaan: Volg je hart. Je bent waardevol als mens. Werk en studie zijn ook niet alles. Voor haar afstudeeronderzoek heeft ze een flow chart gemaakt die de lezer aan de hand van vragen naar elf hulpmiddelen leidt. Hulpmiddel één: Ontwikkel een ideaal en eigenheid. Wat zou je willen toevoegen aan deze wereld? Is dat niet een vraag waar je spontaan stress van krijgt als je toch al niet wist wat je wilde? Schipper: Misschien klinkt dit hulpmiddel als heel moeilijk, maar ik wil jongeren ermee oproepen na te denken over hoe zij in de wereld willen staan en wat zij voor anderen willen betekenen. Natuurlijk Jiske Schipper studeerde in 2012 af binnen het lectoraat Media, Religie & Cultuur bij Karlijn Goossen, docent-onderzoeker Religie, [nieuwe] Media & [pop] Cultuur. Goossen: Ieder jaar begeleiden we een aantal excellente studenten. Jiskes onderzoek past goed bij het onderzoeksterrein van het lectoraat, waar we antwoorden proberen te vinden op vragen als: Hoe kunnen communicatiedeskundigen duurzame relaties scheppen en verbindingen tussen mensen leggen? Jiskes onderzoek onderstreept hoe belangrijk het is dat de CHE aandacht besteedt aan mediawijsheid. We doen het nu ook, maar volgend jaar starten we vanuit Journalistiek en Communicatie voor het eerst met een volwaardige CHE-verbredingminor over dit onderwerp. Daarin verbinden we stevige theorie met praktijkopdrachten die te maken hebben met de invloed die de media op ons hebben. Daarnaast laat Jiskes onderzoek zien dat de invloed van de directe omgeving op jongeren nog groter is. Als hogeschool moeten we ons richten op gemeenschapsvorming. Studeren en onderzoeken in communities helpt daarbij. We willen een gemeenschap zijn waar ruimte en tijd is om te delen, met elkaar in gesprek te gaan en van elkaar te leren. Lees meer over het de rol van het lectoraat Every step that you take Could be your biggest mistake BOEKTIP It could bend or it could break But that s the risk that you take Hoe mooi de muziek ook is, de tekst van dit nummer laat heel duidelijk zien wat het heersende gedachtegoed is. Namelijk dat je zelf verantwoordelijk bent voor je keuzes, zegt Schipper. Voor haar scriptie onderzocht ze welke invloed de media hebben op de quarterlife-crisis en welke hulpmiddelen jongvolwassenen kunnen gebruiken om tegenwicht te bieden. Ten slotte geeft ze advies aan de CHE over de manier waarop zij studenten hierin kan begeleiden. Social media In mijn onderzoek ontdekte ik dat de media wel invloed hebben op de quarterlife-crisis, maar de directe eigen omgeving nog veel meer. Die bestaat uit mensen met wie de jongvolwassenen over hoe de studenten zelf invloed hebben op mensen in hun omgeving. Dat is niet alleen belangrijk voor henzelf, maar ook voor hun ontwikkeling als professional. Straks zijn zij degenen die met media werken en beïnvloeden ze anderen. Ze moeten als geen ander de werkelijkheid kunnen duiden. In mijn onderzoeksgroep van vijftien studenten, waren weinigen daar mee bezig. Ze beseffen soms niet welke macht de media hebben en wat ze daar zelf aan kunnen veranderen. Flow chart Wat moeten jongvolwassenen doen die de prestatiedruk en keuzestress herkennen? hoef je niet meteen een heel plan uit te stippelen. Er rustig over nadenken en er met anderen over praten kan helpen bij het bepalen van je koers. Ik denk dat je dan vanzelf keuzes gaat maken die aansluiten bij je idealen. Die eigenheid ontwikkelt zich vanzelf, en misschien met vallen en opstaan omdat je soms niet de meest ideale keuzes maakt. Gelukkig is niet perfect ook goed. Wat ik zelf ga doen? Een master Communicatie. Maar ik blijf me interesseren voor maatschappelijke onderwerpen. Het lijkt me heel interessant om in mijn werk iets te doen met maatschappelijke thema s. Hoe ik dat precies wil vormgeven, weet ik nog niet. Vrij om te kiezen ISBN CHE SCHERP CHE SCHERP 15

9 CHE GEZONDHEiDsZORG che.nl/weekvandeprofessional april 2013 Ouderenzorg heeft de toekomst Als verpleegkundige help je mensen zelf de regie te behouden Ouderenzorg saai? Niet voor verpleegkundige Ina Kleverlaan. Zij koos met hart en ziel voor de oudere patiënt en werkt in een verpleeghuis: De zorgvraag van ouderen is vaker complex. Je ziet meerdere ziektebeelden bij een patiënt. Dat doet een groter beroep op je verpleegkundige kennis. Rieke van de Wetering, programmacoordinator Ouderszorg bij de Academie Gezondheidzorg aan de CHE, vult aan: Nederland heeft sterk behoefte aan deskundige geriatrische verpleegkundigen. De groeiende groep ouderen vraagt om ander type zorg en andere professionals. Van de Wetering: In het tweede jaar van de hbo-v krijgen studenten tien weken les in geriatrische zorg. Studenten komen oudere patiënten niet alleen tegen in het verpleeghuis. Ook in het algemene ziekenhuis, de psychiatrie en de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking wordt het publiek ouder. Bij ouderen zien we vaak combinaties van meerdere ziektebeelden, zoals hartfalen met artrose, COPD (longziekte) of diabetes. Dat maakt de zorg uitdagender. Die uitdaging is precies wat Kleverlaan aantrekt in haar vak. De intramurale zorg voor ouderen wordt steeds intensiever. Toen ik in 1986 in het verpleeghuis startte, hadden weinigen een rolstoel. Nu is er bijna geen bewoner zonder. Toen ik startte, hadden weinigen een rolstoel. Nu is er bijna geen bewoner zonder Praktijkverpleegkundige ouderenzorg In 2009 rondde Kleverlaan de post-hbo Praktijkverpleegkundige in de Ouderenzorg af aan de CHE. Die opleiding heeft mij een veel bredere kijk op de zorg gegeven, vertelt ze. Ik werk nu als verpleegkundige niveau 5. In het verpleeghuis waar ik werk, speelt de verpleegkundige een belangrijke rol in het kwaliteitsbeleid en in de verpleegkundige diagnostiek. Ik heb onderzoek gedaan naar ons valbeleid en mijn specialisatie is pijn, valpreventie en beweging. Daarnaast doe ik een opleiding voor pijnconsulent. Mijn verpleegkundecollega s ouderenzorg hebben weer andere aandachtsgebieden. De algemene verpleegkundigen kwamen vroeger alleen op consult aan het bed. Nu werken ze allemaal drie dagen per week mee op de afdeling. Vanwege de toegenomen zorgzwaarte is die hogere deskundigheid aan het bed nodig. De verpleegkundigen begeleiden verzorgenden en helpenden in moeilijke zorgvragen. Zelfredzaamheid Kleverlaan: Werken voor ouderen betekent omgaan met mensen die veel levenservaring hebben. Ouderen zijn niet meer gericht op de toekomst, maar op de kwaliteit van het dagelijkse leven. De patiënt bepaalt wat hij of zij als kwaliteit van leven ziet. En als verpleegkundige speel je daarin een grote rol, vooral wanneer jouw patiënt het zelf niet meer kan aangeven. Kleverlaan prijst de vrijheid en de ruimte die zij in het verpleeghuis heeft. Ik vind dat in ziekenhuizen te snel wordt behandeld. En verhoogt een behandeling altijd de kwaliteit van iemands leven? Wat wil de patiënt zelf? Voor die vragen is in het verpleeghuis veel ruimte. Van de Wetering benadrukt wat centraal staat in het opleiden voor geriatrische zorgverlening: Dat de student kan aansluiten op de beleving van de oudere zorgvrager. Dat is de kern. Het gaat er niet om wat ik als verpleegkundige wil van de patiënt, maar wat deze zelf wil. Als verpleegkundige help je mensen zelf de regie te behouden. Vaak verliest een patiënt die regie als hij of zij bijvoorbeeld in de molen van het ziekenhuis terechtkomt. De verpleegkundige helpt in het ondersteunen van zelfmanagementvaardigheden. Toerusting in zelfredzaamheid is een belangrijk onderdeel van het nieuwe beroepsprofiel voor verpleegkundigen voor Ander type verpleegkundige Op dit moment zijn er nog vier werkenden voor elke oudere, maar dit aantal neemt snel af tot slechts twee in Van de Wetering: In de afgelopen jaren is de zorg voor ouderen steeds minder geïnstitutionaliseerd. Vanuit de overheid is steeds minder geld beschikbaar om iedereen intramuraal te verzorgen. Met de enorme groei van het aantal ouderen zet die ontwikkeling door. Dat vraagt om een ander type verpleegkundige. Een die goed moet kunnen netwerken met de mantelzorgers die om de patiënt heen staan. Want we gaan het niet redden zonder mensen die op vrijwillige basis zorgtaken uitvoeren voor hun naasten. Ook zal E-health, een verzamelnaam voor slimme online diensten en beeldtelefoon, een vlucht nemen. Allemaal hulpmiddelen om mensen zo lang mogelijk zelfredzaam en thuis te houden. Terugkeer wijkverpleegkundige Tenslotte neemt het belang van het aloude adagium voorkomen is beter dan genezen toe, Verpleging in vogelvlucht 1820 geboortejaar Florence Nightingale Kees Schimmel, Teamleider/Docent Verpleegkunde: De geschiedenis van de professie van de verpleging kan niet om Florence Nightingale heen. Zij maakte van verpleegkunde een vak waarvoor je studie nodig hebt. Zonder Florence was er vandaag geen hbo-v Hbo-V In Nederland openden de eerste hbo-v s begin jaren zeventig. Hiermee ontstaan twee verschillende opleidingstrajecten voor verpleegkundigen: de hbo-v s en de inservice opleidingen Hbo-V in Ede In augustus 1983 start de voorloper van de CHE, de Vijverberg, met een hbo-v Opleiden in deelkwalificaties Midden jaren 90 maakte de Commissie Kwalificatiestructuur van het Ministerie van VWS en OC&W landelijke lesstof in deelkwalificaties. In 1997 startten de opleidingen hiermee. Je kon zowel als via hbo- of mboniveau verpleegkundige worden. In de praktijk was het gebrek aan onderscheid tussen niveau 4 (mbo) en niveau (5) een onhandige fout. De BIG-registratie voor deze niveaus was gelijk en carrièreperspectief onbrak. Gelijk Lees verder op pagina 20 Lees verder op pagina CHE SCHERP CHE SCHERP 17

10 CHE GEZONDHEiDsZORG che.nl/weekvandeprofessional april 2013 Verpleging in vogelvlucht met het invoeren van de kwalificatiestructuur werden de inservice opleidingen afgebouwd Vijf verpleegkundige rollen Aart Pool e.a. schrijft in Met het oog op de toekomst welke beroepscompetenties werkgevers van hbo-verpleegkundigen mogen verwachten. De verpleegkundige rollen zijn zorgverlener, regisseur, ontwerper, coach en beroepsbeoefenaar. De gezamenlijke hbo-v s besluiten te gaan opleiden op basis van deze beroepscompetenties. Daarmee laten zij het opleiden op basis van de deelkwalificaties los Verpleegkundig specialist In 2009 studeren de eerste Verpleegkundig Specialisten af. De titel Verpleegkundig Specialist is wettelijk verankerd in de wet BIG. Een hbo-verpleegkundige kan zich specialiseren in één van de volgende vijf verpleegkundige terreinen; Preventieve zorg bij somatische aandoeningen; Acute zorg bij somatische aandoeningen; Intensieve zorg bij somatische aandoeningen; Chronische zorg bij somatische aandoeningen; Geestelijke Gezondheidszorg Nieuw beroepsprofiel Kees Schimmel, Teamleider/Docent Verpleegkunde en lid van het LOOV: Landelijke Opleiding Overleg Verpleegkundige: We zijn nu al bezig met de aanpassing van de opleiding. Het nieuwe beroepsprofiel is voor het eerst door verpleegkundigen zelf geschreven. Vanaf 2016 moeten alle opleidingen opleiden tot dit profiel. De nadruk op preventie en zelfmanagement is groot. (zie kader 2020 in dit artikel) 2020 De verpleegkundige heeft een hbo-profiel De mbo-verpleegkundige (niveau 4) heet zorgkundige. De titel verpleegkundige geldt alleen nog voor de in het hoger beroepsonderwijs opgeleide verpleegkundige. Voor de titel verpleegkundig specialist is een vervolgopleiding op masterniveau vereist. Duidelijk is dat de hbo-verpleegkundige over grotere kennis en vaardigheden zal moeten beschikken dan op dit moment. Door de opleiding zo in te richten kunnen patiënten blijven rekenen op zorg van voldoende kwaliteit. vertelt Van de Wetering. Preventie, gezondheidsvoorlichting en opvoeding krijgen een belangrijke rol in het competentieprofiel van de verpleegkundige. De vroeger prominente functie van de wijkverpleegkundige komt terug. Verpleegkundigen van niveau 5 (hboniveau) zijn nodig in de wijk. 80% van de cliënten in de thuiszorg is 65 jaar of ouder en de TOEKOMSTPRO(O)F Open Avond Transfer maandag 22 april uur - Praktijkverpleegkundige Ouderenzorg - Praktijkondersteuner in de huisartsenpraktijk - Praktijkondersteuner huisartsenzorg GGZ Aanmelden via: che.nl/weekvandeprofessional WEBTIP zorg die zij thuis ontvangen, wordt intensiever en meer complex. Het idee dat ouderenzorg stoffig is, verdient bijstelling. Ouderenzorg is dynamisch en het is een terrein waar een verpleegkundige al zijn of haar kennis in de praktijk kan brengen. Nederland telde in 2011 ruim 2,6 miljoen 65-plussers (15,6% van de bevolking), waarvan bijna plussers. Dit aantal blijft de komende jaren stijgen. In 2040 is ruim een kwart van de bevolking (25,9%) 65 jaar of ouder. Dat zijn 4,6 miljoen mensen. (Bron: CBS) Verpleegkundige 2020 Grote maatschappelijke trends als complexere zorgvraag, digitalisering en vergrijzing veranderen de behoefte aan de inzet van zorg. Met nieuwe beroepsprofielen speelt de verpleegkundige beroepsgroep, verenigd in V&VN, daarop in. Bij de beschrijving van de verpleegkundige 2020 is er ordening in zeven competentiegebieden. Kern van de beroepsuitoefening is de verpleegkundige als zorgverlener (in bijgaand schema in het midden van de bloem ). Alle andere bekwaamheden raken aan die centrale rol en krijgen er richting door. De competentiegebieden in het beroepsprofiel 2020: BOEKTIP De verpleegkundige in de geriatrie ISBN Dementie door de ogen van de patient, familielid en verzorgende. 1) Vakinhoudelijk handelen: de verpleegkundige als zorgverlener. 2) Communicatie: de verpleegkundige als communicator. 3) Samenwerking: de verpleegkundige als samenwerkingspartner. 4) Kennis en wetenschap: de verpleegkundige als reflectieve professional die handelt naar de laatste stand van de wetenschap. 5) Maatschappelijk handelen: de verpleegkundige als gezondheidsbevorderaar. 6) Organisatie: de verpleegkundige als organisator. 7) Professionaliteit en kwaliteit: de verpleegkundige als professional en kwaliteitsbevorderaar. Portret Cathy van Beek / Verpleegkunde Cathy van Beek startte haar Dat Van Beek verpleegkundige werd was vanzelfsprekend: Ik wilde carrière met de opleiding tot eigenlijk Nederlands studeren maar verpleegkundige. Doordat haar vader ik ben opgevoed in de Gereformeerde Gemeenten in Nederland. Daar was ziek werd is ze een andere weg ingeslagen. Ze het belangrijk dat je als meisje een studeerde onder meer Sociale Wetenschappen, beroep koos waarmee je God kon eren. Thuis, als zesde in een gezin van met als specialisatie Beleid en Bestuurskunde zestien kinderen, verpleegde ik graag en behaalde een Master Change Management. de zieken. Ik heb nog twee zusjes die verpleegkundige werden (waaronder Sinds 2011 is ze lid van de Raad van Bestuur Janneke van Beek, docent op de CHE, (RvB) van het UMC St Radboud, met portefeuille red.) Maar als kind droomde ik ervan schrijver en dichter te worden. Ik vind kwaliteit & veiligheid, patiëntenzorg en specialistische opleidingen. Vanaf 2006 was Van Beek rend en wie weet ga ik nog eens schrij- literatuur nog steeds geweldig inspireven. Ik heb in ieder geval een essay vice-voorzitter van de RvB van de Nederlandse gepubliceerd in de Vestdijkkroniek over Zorg Autorititeit. Ze heeft meerdere boeken en het glinsterend pantser. Dat gaat over psoriasis en is getiteld Geschilferd publicaties op haar naam staan. maar niet geschift. In mijn vakgebied geniet ik het meest Talenten mocht je niet wegstoppen; die moest je ontplooien van een appèl op en toepassing van de brede expertise die ik heb opgebouwd door opleiding en ervaring in de zorg, het onderwijs, het verandermanagement, openbaar bestuur en toezicht. Ik kraak graag mijn brains op integrale vraagstukken. Wat ik heb bereikt komt - denk ik - door de open leerhouding die ik van mijn vader heb meegekregen. Talenten mocht je niet wegstoppen; die moest je ontplooien. En verder zijn discipline, hard werken, optimisme, humor en last but not advies van de professional least gedrevenheid voor de patiënt belangrijk. Op gezondheidszorgterrein worden de vraagstukken aan de top steeds complexer. De kunst is ze zodanig te framen dat degene die de sleutel in handen heeft ze kan oplossen: dat betekent zo laag mogelijk in de organisatie. Daarnaast kan binnen de zorg Ik kraak graag mijn brains op integrale vraagstukken de digitalisering veel bijdragen aan het betaalbaar houden van de zorg. Voor de toekomst van mijn vakgebied voorzie ik dat patiënten thuis of vanuit hun werksituatie een consult van hun behandelend team kunnen krijgen. Mijn advies aan studenten en jonge professionals is om de zorg in te gaan! Welk talent je ook hebt, we kunnen het goed gebruiken in zorgverlening of in de services en technologie er omheen. Carrièremogelijkheden te over. Een boek uit de (vak)literatuur dat iedereen zou moeten lezen is Intouchables. De film is indrukwekkend, maar het boek is op een andere manier prachtig, humoristisch en aangrijpend. De balans tussen werken privéleven probeer ik te vinden door aandacht te besteden aan mijn hobby s. Kletsen met mijn dochter over haar leefwereld, het gymnasium, eten met familie en vrienden, wandelen in de sneeuw of hardlopen in de natuur en kunst kijken. (Bron: V&V 2020 Deel 3 Beroepsprofiel verpleegkundige) 18 CHE SCHERP CHE SCHERP 19

11 CHE theologie che.nl/weekvandeprofessional april 2013 De hbo-theoloog Handelaar in hoop in de 21 e eeuw Gevestigde religieuze patronen, verbanden en structuren staan onder druk. Maar we hebben er niet minder levensvragen om. Juist in dat spannende speelveld liggen er volop uitdagingen én kansen voor hbo-geschoolde theologen. Dat betogen academiedirecteur Leo van Hoorn en lector Geestelijk Leiderschap René Erwich van de Academie Theologie van de CHE. Geloven in de 21e eeuw. Het is voor veel christenen een uitdaging. De kerk heeft haar centrale plaats in de samenleving verloren. De grote verhalen en absolute waarheden lijken te hebben afgedaan. We laten ons niet langer vertellen wat we moeten geloven. Hoe geef je in zo n algemene, niet-christelijke context uiting aan je geloof? En hoe houd je je eigen spiritualiteit op peil? Er is misschien wel meer dan ooit behoefte aan geestelijk leiderschap, zegt Van Hoorn. De vraag naar zingeving is en blijft namelijk massief aanwezig. De mens is een fysiekpsycho-sociaal-religieus wezen. Iedereen komt in zijn leven op kruispunten te staan. En soms loop je spiritueel vast. Daar is een rol weggelegd voor hbo-theologen. Die hbo-theoloog is een handelaar in hoop, stelde lector René Erwich al tijdens zijn aantreden bij de CHE. Juist in een algemene context, juist als de absolute waarheden minder vanzelfsprekend zijn, is hoop volgens Erwich een verbindende factor. Hbotheologen zijn wegwijzers en gidsen op die kruispunten in het leven. Ze zijn toegerust om mensen, situaties en contexten te lezen en dat te verbinden met de Bijbelse verhalen, de geloofszekerheden en de kracht van het evangelie. Maar ook om mensen te helpen om in een niet-christelijke omgeving handen en voeten te geven aan hun geloofsovertuiging. Buitenspel De opleiding tot hbo-theoloog in Ede kent twee pijlers: theologie en agogiek. Je hebt theologische bagage en grondige Bijbelkennis nodig bij het beantwoorden van levens- en geloofsvragen. Dat doen studenten hier op, verduidelijkt Van Hoorn. Maar wil je mensen effectief helpen, dan moet je ook de verbinding met ze weten te maken. Begrijpen waar ze staan in het leven, wat hun context is. Daarnaast neemt persoonlijke vorming een belangrijke rol in het studieprogramma in. Je hebt veel te maken met crisissituaties in de levens van mensen. Met spanningen in gemeenschappen. De vragen die je op je bord krijgt zijn altijd existentieel. Dat is intens. Het is een vak met diepgang, zegt van Hoorn. Je moet duidelijk zijn, maar ook invoelend. Jezelf kennen, maar ook jezelf buitenspel kunnen zetten. Je hebt een morele verantwoordelijkheid, maar kan niets opdringen. Daar besteden we veel aandacht aan. Die combinatie van theologie, agogiek en persoonlijke vorming geeft de opleiding een uniek profiel tussen enerzijds de Bijbelscholen waar persoonlijke verdieping centraal staat en academische opleidingen waar theologie op een theoretisch niveau geleerd wordt. Erwich: Deze opleiding rust je toe om met de voeten in de modder te staan. Voeten in de modder Die modder oogt divers. Afgestudeerde studenten gaan bijvoorbeeld aan de slag in het pastoraal of missionair-diaconaal werk. Andere studenten worden godsdienstdocent, evangelisch voorganger of krijgen een functie in gemeenteopbouw, catechese of kerkelijk onderwijs. Nog relatief nieuw is de opkomst van de reli-ondernemer, die als vrije zelfstandige mensen coacht en toerust op spiritueel gebied. Je zou kunnen zeggen dat de positie van de hbo-theoloog volwassener is geworden. De erkenning voor de unieke kwaliteiten neemt toe, zegt Van Hoorn. Enerzijds komt dat door de ontwikkelingen in de kerk. De kerk krimpt en er zijn zorgen over het aantal predikanten. Ik denk dat in de toekomst steeds meer teams ontstaan van een predikant en kerkelijk werkers die samen meerdere gemeenten bestrijken. Anderzijds merk je dat ook op andere terreinen de vraag naar hbo-theologen actueel wordt. We praten nu bijvoorbeeld over het inzetten van hbo-theologen als geestelijk werkers in zorg- en welzijnsinstellingen en bij justitie. Tweede levenskeuze Momenteel studeren er 500 studenten aan de Academie Theologie. Opvallend genoeg zijn dat niet alleen jongeren. Bijna de helft van de studenten is al werkzaam. Soms als professional in het vak, soms als vrijwilliger in de kerk of in een christelijke organisatie, naast hun baan. Van Hoorn: Zij willen zich persoonlijk verdiepen. Van hun passie hun werk maken. Dat zie ik als een toegevoegde waarde. Niet alleen omdat studenten van alle leeftijden en christelijke stromingen elkaar vormen. Maar ook omdat in het werkveld van de hbo-theoloog soms een zekere mate van senioriteit en levensrijpheid vereist is. Over de opleiding Hbo-theoloog? Dat word je door de opleiding Godsdienst Pastoraal Werk (GPW) te volgen. Die kun je in Ede volgen in voltijd of deeltijd. De deeltijdopleiding kan deels digitaal worden gevolgd. Onder voorwaarden is er ook versnelling mogelijk. De deeltijdopleiding is een unieke mogelijkheid om deze studie te doen in een grote mate van zelfstandigheid. De docenten aan de opleiding hebben een orthodoxe, protestants-christelijke of evangelische identiteit. Meer praktische informatie vind je op Tijdlijn Theologie 1517 De Reformatie De Reformatie is een feit. Maarten Luther zorgt ervoor dat er onmiddellijk een predikantenopleiding van start gaat in Wittenberg. Voor kerkelijk werkers zijn er nog geen onderwijsvoorzieningen. Predikanten worden in hun kerkelijk werk steeds meer bijgestaan door catecheten en ziekentroosters. De catecheten onderwijzen vanuit de Heidelbergse Catechismus. De ziekentroosters bezoeken mensen die kampen met moeite en ziekte. Deze kerkelijk werkers krijgen wel instructies van de predikanten, maar dit stelt over het algemeen relatief weinig voor. 16de eeuw Universitaire scholing De opleiding voor predikanten wordt na de Reformatie al snel universitair. De eerste theologische faculteit wordt opgericht binnen de Leidsche Universiteit. Het duurt relatief lang voordat de opleiding van hulpkrachten in de kerk meer wordt geprofessionaliseerd. In de eerste helft van de 20ste eeuw ontstaan er catechetencursussen die binnen de kerk zelf gegeven worden Diploma Catecheet In de nieuwe kerkorde van de Nederlands Hervormde Kerk wordt vastgelegd dat catecheten alleen catechesatie mogen geven als ze een diploma hebben ontvangen naar aanleiding van een catechetencursus Catecheet wordt Kerkelijk werker op hbo-niveau De Nederlands Hervormde kerk besluit dat catecheten een hbo-opleiding moeten hebben Lees verder op pagina CHE SCHERP CHE SCHERP 21

12 CHE theologie che.nl/weekvandeprofessional april 2013 Tijdlijn Theologie genoten om een aanstelling te krijgen als kerkelijk werker. Er wordt een aantal theologische opleidingen aangewezen die de toerusting van pastoraal werkers en catecheten wordt toevertrouwd. Vanaf dat moment volstaat een cursus niet langer nu Beroepsgroep professionaliseert De beroepsgroep hbo-theologen ontwikkelt zich tot een professionele begroepsgroep. Competenties worden duidelijker geformuleerd en de hbo-theoloog krijgt steeds meer rechten die worden verankerd in een CAO Opleiding Godsdienst Pastoraal Werk in Ede Studenten van de Theologische Hogeschool van de Gereformeerde Bond in de Nederlands Hervormde Kerk uit Zeist hun opleiding in Ede doen. Hiermee wordt de opleiding Godsdienst Pastoraal Werk (GPW) toegevoegd aan De Vijverberg. Het is vooral te danken aan de inspanningen van drs. M. Burggraaf, toenmalig voorzitter van het College van Bestuur van de CHE, dat deze samenwerking tot stand komt. Door deze ontwikkelingen kan de opleiding tot Godsdienst Pastoraal Werker een door de overheid gesubsidieerde opleiding worden nu Beroepsgroep krijgt steeds meer erkenning In de afgelopen jaren is veelvuldig nagedacht en gediscussieerd over de vraag of een hbotheoloog ook de titel predikant zou kunnen dragen. De synode besluit om deze weg niet in te slaan. De kerkelijk werker die een aanstelling krijgt, wordt in het ambt van ouderling bevestigd. Hij blijft dus functioneren onder de supervisie van de predikant. De kerkelijk werker krijgt steeds meer erkenning als beroepsgroep en krijgt binnen de kerk steeds meer ruimte om gelijkwaardig en zonder hiërarchische verschillen met de predikant te acteren. Met dank aan Jan Hoek, Docent Geloofsleer Pastoraal werker Peter van Oerle: Ik heb nog dagelijks profijt van mijn opleiding Waarom heb je gekozen voor een hboopleiding Godsdienst Pastoraal Werk? Ik was actief in de tuinbouw, maar merkte een verandering in verlangen. Ik wilde dienstbaar zijn in het Koninkrijk van God. Een bevriende predikant adviseerde me om de hbo-opleiding in Ede te doen. Hoe heb je de opleiding ervaren? Ik heb ontzettend veel bagage meegekregen. Niet alleen theoretische kennis, maar juist ook veel praktijkkennis door de stages. Je leert het gemeenteleven in zijn volle breedte kennen en ontwikkelt jezelf op persoonlijk vlak. Van welke lessen hebt u nog dagelijks profijt? Van vakken als pastoraat en contextueel pastoraat. In mijn wijk in Tholen liggen een verzorgingstehuis en aanleunwoningen. Ik spreek veel met dementerende ouderen of ouderen met een beperking. Dan is het prettig dat je kennis bezit van ziektebeelden en hebt leren omgaan met overlijdenssituaties. Maar ook het reflecteren op je eigen handelen en het leren loslaten is in de praktijk ontzettend waardevol. In het pastoraat komt er veel op je af. Sommige situaties grijpen je aan en laten je niet los. Als je niet stevig gevormd bent, heb je uiteindelijk zelf pastoraat nodig. Voor het werk dat ik nu doe, kan ik me geen betere opleiding voorstellen. Wat drijft je in jouw werk? Mensen verder helpen. Dat is wat me mateloos boeit. Welke uitdagingen zie je in jouw vakgebied? Ik merk in Limburg dat veel mensen teleurgesteld zijn in de kerk door recente misbruikschandalen. Dat vereenzelvigen ze met het christelijk geloof. De uitdaging is om daar goed mee om te gaan. Ik begrijp de gereserveerdheid. Kom niet met pasklare antwoorden: Dit zegt de Bijbel. Je merkt dat als je in gesprek gaat en de Bijbel laat spreken, er mooie dingen gebeuren. Portret Als kind al was Campolo gegrepen door de wetenschap. Mijn favoriete onderwerp was astronomie. Met de bouw van een vrij geavanceerde telescoop won ik zelfs de tweede prijs in de National Science Fair. De astronomie wakkerde mijn interesse voor Einstein aan. Ik heb me er met de jaren op toegelegd Einsteins fysica en mijn christelijk geloof te integreren. Mijn wetenschappelijke verkenningen hebben veel bijgedragen aan mijn begrip van de Schrift en theologie. Wat ik in mijn vakgebied heb bereikt is het gevolg van geluk en daar dank ik God elke dag voor. Ik beschouw mezelf niet als iemand met een superieur intellect of bijzondere talenten. Tony Campolo / Theologie Tony Campolo is emeritus hoogleraar sociologie aan de Eastern University in Pennsylvania (USA), baptistenpredikant en oprichter en voorzitter van de Evangelical Association for the Promotion of Education. Hij schreef meer dan 35 boeken en is medeoprichter van Red Letter Christians. Campolo spreekt 23 april a.s. op het CHE-symposium over Spirituele vorming in de praktijk. Laat je opleiding je toerusten een effectief instrument in sociale verandering te zijn Om een goede leraar en spreker te zijn moet ik in mijn beroep harder werken dan veel anderen. Ik compenseer wat ik mis door me intens voor te bereiden. De belangrijkste ontwikkeling in mijn bediening van de afgelopen tien jaar is de beweging Red Letter Christians. Die daagt jonge mensen over de hele wereld uit serieus te nemen wat in rode letters in de Bijbel staat: de woorden van Jezus zijn in veel Bijbels in het rood gemarkeerd. Wat Christus daarin leert is een radicale levensstijl, die niet alleen levens op individueel niveau verandert, maar ook de samenleving en de cultuur. Dat gaat in tegen de welvarende middenklasselevensstijl die onze westerse wereld kenmerkt. Ik voorzie dat prediking en onderwijs zich toenemend richtten op het stimuleren van mannen en vrouwen om met God mee te werken in de wereld. Christelijke prediking en onderwijs is meer dan mensen in de hemel krijgen. De kerk en christenen moeten zich intens bewust worden van de behoeften van de armen en de onderdrukten van de wereld. Ik doe veel werk voor Compassion International, een organisatie die kinderen advies van de professional in derdewereldlanden helpt een opleiding, voeding, kleding en huisvesting te geven. Meer en meer sprekers zoals ik proberen christenen op microniveau te laten zorgen voor de armen. Mijn advies aan studenten en professionals is: Waak voor de verleiding van de hedendaagse consumptiemaatschappij en -cultuur. Laat je met je opleiding toerusten om een effectief instrument in sociale verandering te zijn. Laat je voeden in een nieuw leven in Christus en worstel tegen de sociale, economische en politieke structuren die mensen onderdrukken en willen voorkomen dat ze leven vanuit de waarden van het Koninkrijk van God. Een boek dat iedereen zou moeten lezen is Bonhoeffer s Navolging. Weinig boeken dagen lezers zo uit, te leven volgens de red letters van de Bijbel. Of ik anderen advies kan geven over de beste balans tussen privé en werk? Mijn kinderen zouden met een beschuldigende vinger naar me kunnen wijzen. Ik heb niet zoveel tijd met ze doorgebracht als ik had moeten doen. Ik wou dat ik dat over kon doen. Ik geloof dat het mijn bediening zou hebben verrijkt. TOEKOMSTPRO(O)F Symposium Spirituele vorming in de praktijk dinsdag 23 april uur Studiedag van lectoraat Geestelijk Leiderschap met als spreker Tony Campolo over de praktijk van spirituele vorming. Aanmelden via: 22 CHE SCHERP CHE SCHERP 23

13 CHE MENs & ORGaNisatiE che.nl/weekvandeprofessional april 2013 Op het snijvlak tussen Trends: HRM is dynamischer dan ooit De HRM-adviseur of HRM-manager van de onderwijs en bedrijfsleven toekomst? Die moet vooral in staat zijn om werknemers op maat te begeleiden in hun loopbaanontwikkeling, zegt Wilco Franken van Werkmandejong BV. Vroeger kwam je er door mensen incidenteel een opleiding aan te bieden en kon je werken met standaardpakketten. Die Wat studenten van de CHE en professionals in het MKB gemeen hebben? Ze zijn beiden nog niet uitgeleerd. Wilco Franken tijd is voorbij. Steeds meer bedrijven zien in dat hun organisaties gemaakt worden door indivi- (Werkmandejong BV) en Willem Rietberg (CHE) leggen uit wat het onderwijs en bedrijfsleven elkaar te bieden hebben. duen met verschillende ontwikkelingsbehoeften en benaderingsvoorkeuren. En waar nog winst te behalen is. Een extra uitdaging is bovendien dat de werkgever voor het leven niet meer bestaat. Dienstverbanden zijn steeds korter en flexibeler Geen opleiding die dichter op het snijvlak van onderwijs en ingericht. Daar moet je als HRM-adviseur op bedrijfsleven ligt dan de Academie Mens & Organisatie. Hier inspelen. Waar staat iemand over drie maanden, worden de ondernemers geboren. En leren de HRM-adviseurs van over een half jaar en over een jaar? En hoe de toekomst de fijne kneepjes van het vak. Dat gebeurt in nauwe faciliteer je ontwikkeling op zo n manier dat samenwerking met het regionale bedrijfsleven. zowel de organisatie als de werknemer over vijf jaar hun doelen behaald hebben? Het werkveld Willem Franken, directeur van bemiddelingsbureau is dynamischer dan ooit! Werkmandejong BV in Ede, is een van de ondernemers die zijn praktijkkennis deelt met studenten. Hij begeleidt geregeld student company s, een alternatieve stage waarin studenten een eigen bedrijf lanceren. Ontzettend leuk om te doen. Vaak hebben ze TOEKOMSTPRO(O)F ontzettend creatieve ideeën. Maar hoe vermarkt je die? Hoe groot pak je de zaken aan? Hoe werk je samen in een bedrijf? En hoe zorg je voor continuïteit? Dat leer je niet uit de boeken. Ik help studenten om daar goed over na te denken. het CHE-onderdeel dat cursussen, workshops Willem Rietberg Er is bijvoorbeeld recent onderzoek gedaan Lezing Strategie voor de MKB ondernemer door Willem Rietberg MBA Talent van de toekomst De betrokkenheid van Werkmandejong BV heeft meerdere en management development trajecten verzorgt voor professionals in de volle breedte van het MKB. naar low-budgetmarketing en hoe innovatie voor continuïteit kan zorgen in het MKB. donderdag 25 april uur redenen. Maatschappelijke betrokkenheid is er één. Maar minstens Nederland telt zo n MKB- In de spiegel kijken zo belangrijk is dat het bedrijf wil weten wat er leeft op een hbo- ondernemingen. Vaak begonnen vanuit De workshop trekt een gemêleerd gezel- Belangrijke vragen voor je strategie zijn: opleiding en wat studenten er leren. En - niet geheel onbelangrijk enthousiasme, passie en een goed idee. Maar schap van professionals. Van de winkelier in kernwaarden, positionering en no budget voor een speler in detachering, uitzendwerk, interimvacatures en zonder een doordachte en goedgeformuleerde feestartikelen tot de eigenaar van een grote marketing aangaande je klanten. werving&selectie op deze manier komt het bedrijf in contact strategie. Met andere woorden: ze denken vaak transportonderneming. Rietberg ziet nog wel met het talent van de toekomst. niet na waar ze over vijf jaar willen staan en groeikansen. Want ondernemers en onderwijs, Zijn conclusie na een intensieve samenwerking in de afgelopen jaren? Er zit nog altijd een gat tussen onderwijs en bedrijfsleven. Vaak hebben studenten in hun eerste baan nog die aha-erlebnis: dus dit is werken. Dat gat krijg je natuurlijk nooit helemaal hoe je de route daarnaar toe kunt borgen in bedrijfsprocessen, zegt Rietberg. Natuurlijk kun je ook gewoon leven bij de dag en zien wat er op je pad komt. Maar dan blijf je afhankelijk dat is nog geen vanzelfsprekende combinatie. Ze zijn van nature geneigd om zelf dingen te realiseren en problemen op te lossen. Maar uiteindelijk heeft iedereen het nodig om in de Lezing Het spel als instrument in organisatieverandering door Drs. Michiel de Ronde gedicht. Maar ik zou het toejuichen als er nog meer tijd voor stages wordt ingeruimd in lesprogramma s. Omgekeerd moeten bedrijven dat dan ook serieus nemen. Stagiairs niet alleen de van toevalstreffers. En dat wil je volgens mij juist voorkomen. spiegel te kijken en kennis op te frissen. Op het gebied van trainingen en workshops concurreert de CHE met particuliere opleiders. dinsdag 23 april uur rotklusjes laten doen. Wij geven ze zelf veel verantwoordelijkheid. In de workshop Strategie voor MKB- Waarin ligt de kracht van de Edese hoge- Want dat kunnen ze in de meeste gevallen prima aan. ondernemers laat Rietberg ondernemers in school? Er is hier zoveel kennis aanwezig in Organisaties zijn voortdurend in verandering. kleine groepen (8 tot 12 personen) juist over allerlei verschillende disciplines, zegt Rietberg. De vraag is of dat ook spelenderwijs kan: Toevalstreffers uitsluiten deze zaken nadenken. Strategie, marketing en Dat kunnen particuliere opleidingsinstituten reorganiseren met plezier en betrokkenheid. Aan de andere kant zou het veel ondernemers goed doen als ze innovatie zijn onderwerpen die aanbod komen in mindere mate evenaren. Wat zij aan de Wilco Franken de collegebanken weer eens in zouden induiken, zegt Willem Rietberg. Rietberg is manager van Transfer Mens & Organisatie, in het interactieve programma, dat gebaseerd is op de laatste wetenschappelijke inzichten. kennis van de verschillende disciplines moeten inkopen, heeft de CHE zelf in huis. Aanmelden via: 24 CHE SCHERP CHE SCHERP 25

14 CHE OuD-stuDENt che.nl/weekvandeprofessional april 2013 advies van de professional Laat studenten in gesprek gaan met ondernemers Het gros van de afgestudeerde studenten stroomt de arbeidsmarkt op en vindt met een beetje geluk een leuk baan. Er zijn ook studenten die de sprong in het diepe wagen en kiezen voor de uitdagingen van het ondernemerschap. Martine Schuijer is oud-student van de CHE en brengt als secretaris Onderwijs en Arbeidsmarkt van werkgeversorganisatie VNO-NCW Midden bedrijfsleven en onderwijs samen. Kan je iets vertellen over je carrière tot nu toe? Van 1992 tot 1997 heb ik op de CHE de opleiding Personeel en Organisatie gevolgd. Ik heb kort op verschillende HR-afdelingen gewerkt en ben daarna de HR Consultancy in gegaan. Sinds 2010 werk ik als secretaris Onderwijs en Arbeidsmarkt bij VNO-NCW Midden, waar ik onder meer namens het bedrijfsleven contacten onderhoudt met het onderwijs, waaronder ook de CHE. Kan je een voorbeeld noemen hoe je bedrijfsleven en onderwijs samenbrengt? Door studenten in gesprek te laten gaan met ondernemers bijvoorbeeld. Op de CHE worden vierdejaarsstudenten van de opleiding Bedrijfskunde MER jaarlijks geconnect met een aantal van onze leden, ondernemers dus. Van hen horen studenten wat er bij komt kijken als je een onderneming start en wat de kansen en valkuilen zijn. Anderzijds is het voor ondernemers interessant om te zien wie de jonge mensen zijn die straks de arbeidsmarkt op stromen. Wat mij betreft liggen er voor hboopleidingen veel kansen om ondernemerszin te promoten en om ondernemende mensen af te leveren op de arbeidsmarkt. Langzamerhand zie je meer bewustzijn groeien, en dat is een goede zaak. Ook zijn wij nauw betrokken bij de stichting Jong Ondernemen, die vanuit basisscholen, middelbare scholen en mbo- en hbo-opleidingen jongeren stimuleert om een onderneming te beginnen. Onze leden treden bijvoorbeeld op als coördinator of adviseur. Zelf zit ik in het bestuur van deze stichting. Hoe zou jij het huidige ondernemersklimaat omschrijven? Het woord crisis gebruik ik niet graag, maar positief is het niet. Er is weinig consumentenvertrouwen en investeringen blijven achter. Door bezuinigingsmaatregelen wordt er van overheidswege steeds minder gefaciliteerd. Deze combinatie van factoren vinden wij zorgelijk. Welke tip heb je voor studenten die erover denken ondernemer te worden? Ondernemerschap is visie hebben voor je product, je markt en je toekomst. Je moet in staat zijn om een generalist te zijn, alles zelf te doen: van de administratie tot de acquisitie. Geloof in je eigen droom, en zorg ervoor dat je alles goed uitgedacht hebt. Hou enerzijds vast aan jouw ideaal, maar durf ook te veranderen als dat nodig is. Bepaal zelf je koers en deel je plannen met anderen om jezelf aan te scherpen. En durf op je gezicht te gaan! Portret Johan Polder / Economie Prof. dr. Johan Polder is gezondheidseconoom bij het RIVM en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Tilburg. Hij is gespecialiseerd in onderzoek naar kosten van ziekten en economische evaluatie van gezondheidszorgvoorzieningen. Polder sprak in januari jl. op de Vocatiodag van de CHE over het thema De rol van de CHE in een economisch maakbare samenleving. omgekeerd hun vaak praktische vragen Polders jongensdroom was piloot met gedegen onderzoek beantwoorden. van een Boeing 747 worden. Tot de oogarts deze droom ruw verstoorde. De vraag hoe ik mijn huidige positie in Hij geniet van zijn vakgebied mijn vakgebied heb bereikt, antwoord Gezondheidseconomie. Economie gaat ik met een citaat van Paulus in zijn over mensen, en gezondheidseconomie brief aan Korinthe Wat hebt gij, dat gaat over zieke mensen. Ik ben bezig gij niet hebt ontvangen. Door Gods met maatschappelijk relevante vragen goede hand geleid mocht ik op mijn over de ordening en de toekomst van de levensweg steeds weer mensen tegen gezondheidszorg. Hoe zorgen we ervoor komen van wie ik veel kon leren en die dat een euro de meeste gezondheid me vertrouwen en vrijheid gaven. Zonder oplevert en de zorg rechtvaardig over de carrièreplanning ben ik van het een in bevolking wordt verdeeld? Waar ik ook het ander terechtgekomen. van geniet is moeilijke kwesties vertalen Een belangrijk nieuw inzicht is dat naar de wereld van de beleidsmaker en de gezondheidszorg niet alleen veel geld kost maar ook een belangrijke bron is van welvaart en persoonlijk en maatschappelijk welbevinden. We krijgen We zitten met snel stijgende uitgaven die in tijden van recessie steeds moeilijker op te brengen zijn steeds meer inzicht in de dynamiek van samenleving. ziekte, medische technologie en de effecten op gezondheid en levensverwachting en ook wat dat weer voor de gezondheidszorg betekent. We worden gezonder en zieker tegelijkertijd. De grote opgave is het zorgstelsel toekomstbestendig te maken. We zitten met snel stijgende uitgaven die in tijden van recessie steeds moeilijker op te brengen zijn. Daar komt bij de vergrijzing en minder beschikbaar personeel. Nieuwe zorgvormen zijn nodig om toch zorg van niveau te kunnen geven. Dat vergt nieuwe perspectieven op formele arbeid, mantelzorg en vrijwilligerswerk, alsook op de verhouding werk en gezin. Een prachtige klus voor gezondheidseconomen. Ik adviseer studenten en jonge professionals altijd breder te kijken dan je vakgebied. Onze samenleving heeft breed ontwikkelde professionals nodig. En doordenk je eigen vakgebied bij het licht van de Bijbel en de christelijke traditie. De reformatorische wijsbegeerte kan daarbij helpen. Maar het belangrijkste vind ik dat jonge mensen trouw zijn aan de kerk waar de Heere hen een plaats gaf, dat ze de Bijbel bestuderen en ook grondig kennis nemen van de gereformeerde traditie. Welke vakboeken ik aanraad? Voor economen is Kapitalisme en vooruitgang van Bob Goudzwaard nog steeds een must. Heel anders maar ook erg mooi is Ons feilbare denken van Daniel Kahneman. Balans in werk- en privéleven probeer ik te vinden door mijn werk te relativeren en mijn gezin te koesteren. KIJKTIP Polder sprak in januari jl. op de Vocatiodag van de CHE over het thema De rol van de CHE in een economisch maakbare 26 CHE SCHERP CHE SCHERP 27

15 CHE EDuCatiE che.nl/weekvandeprofessional april 2013 Het basisonderwijs heeft experts nodig Susan: als expert in taal of rekenen kun bouw en heeft natuurlijk veel meer kennis van zaken. Waarom zou je aspirant-leraren in Nederland ook niet laten kiezen voor een specialisme? Jurriaan en Susan denken dan niet aan een specialisatie op bouw, maar op vak. Zodat de ene docent extra goed is in rekenen en de andere in taal. Deze manier van denken vindt steeds meer ingang in de pedagogische in de top vijf terugwinnen? Wat Susan en Jurriaan betreft is dat niet het voornaamste doel. Maar met deze aanpak kun je het onderwijs wel flink verbeteren. Jurriaan: De crux is dat je de expertise goed inpast in het complete beleid. Vraag je af waar je als school naartoe wilt. Welke specialismen moet je daarvoor ontwikkelen? En welke mensen kun je daarvoor inzetten? Zo kun je op den duur een Transfer Educatie start met opleiding Reken- en Taalcoördinator je voortrekker worden op school academies. Susan: Onze pabo-studenten kiezen nu in het derde jaar een minor zoals taal of rekenen. Als je die specialisatie volgt, ben je aan het eind van je opleiding expert in dat vakgebied. Je kunt dan taal- of rekencoördinator worden op je basisschool. Eén docent die goed is in taal of rekenen, dat is mooi, maar daarmee help je toch maar één aantal experts binnen je school krijgen die de generalisten ondersteunen. Maar dat vraagt om een behoorlijke cultuurverandering in het basisonderwijs. TOEKOMSTPRO(O)F Als het aan de Nederlandse overheid ligt, hoort ons land in de toekomst weer bij de vijf beste onderwijslanden ter wereld. Daarom zet Alleskunners Maar is het echt zo slecht gesteld met de kwaliteit van het reken- en taalonderwijs? Jurriaan Steen en Susan van der Ree glimlachen bij de vraag. Ze werken als docent aan de Academie Educatie de pabo van de CHE. Hij geeft rekenen en onderwijskunde, zij Nederlands. Beiden zijn actief als voorzitters van hun vakgroepen. Jurriaan: In vergelijking klas verder? Toch niet. Door de specialisatie ben je in de hele school inzetbaar als taal- of rekengids. Susan: Je hebt dan de kennis in huis om het beleid rond rekenen en taal vorm te geven. Daarnaast kun je andere teamleden begeleiden bij hun vaklessen. Je bent binnen de school de voortrekker op jouw vakgebied. Terug naar de top vijf? Open Avond Transfer Educatie Blijf leren als leerkracht! Taal- of rekencoördinator, bewegingsonderwijs, zorg in de klas maandag 22 april uur het ministerie fors in op met de landen om ons heen is het niveau van ons basisonderwijs prima. Je ziet wel dat Met ingang van september 2013 biedt de CHE de opleidingen tot taal- en rekencoördinator Tijdens deze avond brengen we je graag op de hoogte van de laatste ontwikkelingen en de verbetering van taal en rekenen Aziatische landen zoals Singapore en Japan ons voorbijgeschoten zijn met rekenen en taal. ook aan als nascholing. Zo kunnen leraren nascholingsmogelijkheden van Transfer Educatie. Er zijn vier thema s en u kunt twee in het basisonderwijs. Is dat Daar steken ze dan ook veel meer tijd in. informatierondes volgen. nodig? En hoe doe je dat? Volgens Susan is het geen overbodige luxe om meer aandacht te geven aan rekenen en taal. Jurriaan: we Aanmelden via che.nl/weekvandeprofessional. Vakdocenten van de Academie Educatie geven een analyse. Vroeger... ja, toen kreeg je op school nog fatsoenlijk les in rekenen en taal. Maar nu? Zelfs op de hogeschool komt ze nog regelmatig studenten tegen die onder de maat scoren als het gaat om taalvaardigheid. Jurriaan: Als je daar verandering in wilt brengen, is het logisch om aan de basis te beginnen: het verbeteren van het basisonderwijs. Dan blijkt al snel waar de schoen wringt. Onze basisschoolleraren moeten álles kunnen. Ze moeten deskundig zijn in rekenen, taal, geschiedenis en al die andere vakken. En dan moeten ze ook nog gedragsproblemen opsporen, pleinwacht houden, jassen aantrekken Maar je kunt niet vinden dat basisschoolleraren álles goed moeten kunnen, maar dat is niet reëel Casus: taal in de praktijk Voor hun minoren hebben derdejaars CHEstudenten een basisschool van De Drieslag in Barneveld geholpen bij een verbetertraject De publieke opinie over de basisvakken alles uitstekend doen. rond taalonderwijs. Directeur Ageeth Russcher van de lagere school is helder, het is niet vertelt: De studenten hebben de doorgaande meer wat het geweest is. Ook de overheid Extra goed in één vak lijn in ons woordenschatonderwijs onderzocht. zegt dat er meer moet gebeuren aan taal Wil je het niveau van vakken als taal en basisonderwijs zich via een deeltijdstudie Ze ontdekten een aantal hiaten in de leerlijn die en rekenen, willen we weer tot de top rekenen omhoog brengen, dan moet je het specialiseren in deze vakken. Het gaat om een nu zijn aangevuld met extra materialen. Door behoren. Het ministerie heeft duidelijke basisonderwijs anders inrichten, denken Susan eenjarige studie die vijftien dagdelen telt. hun onderzoek zijn we op een andere manier richtlijnen opgesteld voor de niveaus die en Jurriaan. Het sleutelwoord is specialisatie. Jurriaan: Tijdens dat jaar leer je precies wat de taalles gaan geven. We nemen de vrijheid om leerlingen op basisschool en middelbare Jurriaan: In een land als Zweden is leraar groepen één tot en met acht nodig hebben op de methode soms los te laten en de les met school moeten halen. En de afgelopen basisonderwijs een universitaire opleiding. het gebied van rekenen of taal. aanvullend materiaal te verbeteren. Dat heeft jaren is geïnvesteerd in verbetertrajecten Daar kies je een specialisatie onder-, midden- resultaat, onze Cito-scores zijn op dit punt echt om het tij te keren. of bovenbouw. De leraar is dus specialist in zijn Gaan we met deze specialisten onze positie beter geworden. 28 CHE SCHERP CHE SCHERP 29

16 CHE EDuCatiE Hier is nog plaats... Jacquelien Bulterman presenteert School van de toekomst in Singapore Volgende keer adverteren in SCHERP? Nieuws Radio en Word nu vriend van Groot nk een gratis cd! he ontvang als welkomstgesc riendenactie l/v.n che.nl/weekvandeprofessional april 2013 Bel of mail Eddy Morren Maximumlife BV / morren@maximumlife.nl In de school van de toekomst is het heel normaal dat een leerkracht uit groep acht nauw samenwerkt met een leerkracht uit groep acht van een andere school. Tenminste, als het aan Jacquelien Bulterman ligt. Buitenlandervaring opdoen in Israël Ben je 18 jaar (of ouder) en ga een uitdaging niet uit de weg? Hoop je dit schooljaar je studie af te ronden en wil je er een jaartje tussen uit? Nes Ammim biedt een unieke gelegenheid een jaar buitenlandervaring op te doen met werken en leren in een werkelijk unieke setting: een internationaal christelijk dorp in Israel! Nes Ammim is een Hebreeuwse uitdrukking en betekent banier van de volkeren. Het dorp is toegewijd aan ontmoeting, dialoog, studeren en gastvrijheid. In het dorp woont een internationale, oecumenische Christelijke gemeenschap, opgericht en ondersteund door Europese christenen en kerken. De inwoners, gemotiveerd door de lessen uit het verleden en de uitdagingen in de toekomst, wonen, werken en studeren in solidariteit met een breed spectrum van mensen uit het land; Joden, Arabieren en anderen. eld het voorbe n e r e G n o j K. Geef volgde Ker van de ver In Israël leven Arabieren en Joden naast elkaar - in één land - én in conflict. Nes Ammim kan een bepaalde tijd je thuis zijn: je ondervindt aan den lijve en hoe Arabieren en Joden leven, wat ze geloven en hoe ze met elkaar omgaan. En je kunt een actieve bijdrage leveren aan de dialoog tussen deze groepen. Naast het werk wordt er een studieprogramma aangeboden. Bestanddelen van het studieprogramma zijn studieavonden, seminars en excursies. Zie ook onze websites of Daar is ook het sollicitatieformulier te vinden. GratIS jeugdwerkpakket Jacquelien Bulterman is lector Docent en Talent aan de CHE en deed een bijzonder onderzoek dat ze recent presenteerde op een onderwijsconferentie in Singapore. In het onderzoek kwam naar voren dat leraren op basisscholen gewend zijn hun eigen boontjes te doppen als het gaat om aanpak en visie op lesgeven. Maar, zo betoogt Bulterman, zouden ze meer ruimte krijgen om samen met collega-leraren van dezelfde leeftijdsgroepen te reflecteren en te leren, dan zou het onderwijs naar een volgend niveau getild kunnen worden. Vooroplopen De lector Docent en Talent baseert deze conclusie op een recent gehouden onderzoek op de CNSbasisscholen in Putten. Op deze scholen werd een zogenoemde Pedagogische Proefpraktijk opgericht. Een netwerk van leraren en experts die met elkaar problemen in het onderwijs detecteren en oplossingen ontwikkelen. De bevindingen zijn uiterst positief te noemen. Leraren vinden samenwerken heel leerzaam, vertelt Jacquelien. En dat is een conclusie die bepaald niet op zichzelf staat. In landen als Japan en Singapore (die wereldwijd ver vooroplopen) is het inmiddels gemeengoed dat leraren met dezelfde groepen veelvuldig overleg hebben over de aanpak en invulling van hun lessen. Het lectoraat van de CHE meldde het Puttense onderzoek aan bij een onderwijsconferentie in Singapore, waar Jacquelien tot haar verrassing de gelegenheid kreeg om haar onderzoeksresultaten te presenteren. Met als doel om scholen uit de hele wereld te inspireren. Uiteraard deed ze in Singapore ook diverse scholen aan om zelf inspiratie op te doen. Ik werd versterkt in mijn mening dat er nog genoeg kansen zijn om het basisonderwijs in Nederland te verbeteren, blikt ze terug. In Singapore is men heel ver in de samenwerking tussen leraren van verschillende scholen. Over vijftig jaar Daarnaast viel ons op hoe belangrijk waarden zijn op deze scholen. Waarden als samenwerken, inleven in anderen en betrouwbaar zijn, nemen een belangrijke plek in in het onderwijs. Waar het overheidsbeleid in Nederland vooral is gericht op toetsscores, zag ik in Singapore veel ruimte voor de vraag hoe kinderen zich als persoon ontwikkelen. Dat is ook iets waar we ons in Nederland veel meer op zouden kunnen focussen. Hoe het onderwijs er over vijftig jaar uitziet? Jacquelien moet even nadenken, maar komt dan met een samenvattende conclusie. Over vijftig jaar geven leraren niet alleen les, maar zijn ze met elkaar bezig om het onderwijs dat ze geven te bestuderen, te ontwikkelen en te verbeteren. Natuurlijk ten gunste van de ontwikkeling van onze kinderen. Want dat is waar het allemaal om draait. CHE SCHERP 31

17 CHE JOuRNalistiEK & COMMuNiCatiE che.nl/weekvandeprofessional april 2013 Het karakter van de krant zal veranderen Wim Kranendonk (RD) over de toekomst van de dagbladjournalistiek Jaar na jaar dalen de oplages van de landelijke dagbladen. De opkomst van de digitale krant kan de neergang vooralsnog niet ombuigen. Is de krant ten dode opgeschreven? Nee, stelt Wim Kranendonk, hoofdredacteur van het Reformatorisch Dagblad. Maar de markt komt er wel heel anders uit te zien. Foto RD De laatste jaren is er sprake van een doorgaande daling in de oplages van Nederlandse dagbladen. Ook het Reformatorisch Dagblad ontsnapt niet aan die trend, ondanks een trouwe achterban. Waar komt die ontlezing vandaan? Het idee van de krant als huisvriend is langzaam aan het verdwijnen. De jongere generatie is veel minder papier-minded dan de oudere generatie. Daarnaast is er natuurlijk een enorm aanbod aan nieuwsbronnen. Bovendien wordt veel van dat nieuws gratis aangeboden. Ook wij raken lezers kwijt door deze trend. De ontwikkeling is binnen onze achterban hoogstens iets vertraagd. Hoe springt u in op die dalende oplage? Je moet allereerst veel meer dan vroeger creatief zijn in je abonnementsvormen. Sinds enige tijd hebben we bijvoorbeeld een weekendabonnement. De helft van de weekendabonnees las voorheen de dagkrant, maar de andere helft is nieuw binnengekomen. Je moet ook sterker werken aan je eigenheid. Ons enige bestaansrecht is dat we een reformatorische krant zijn. Dát moet je gestalte willen geven. Je moet duidelijke keuzes maken vanuit je levensvisie. Verder is er steeds meer behoefte aan duiding en achtergronden bij de enorme overvloed aan nieuws. Daar zullen we ons meer en meer op richten. En we zullen minder dan vroeger alles gratis weggeven op internet. Nieuws is gratis, maar het wordt niet gratis gemaakt. Ik denk dat er altijd een markt blijft voor de papieren krant Met ingang van april stapt u over op het tabloidformaat, als een van de laatste kranten in Nederland. Daarnaast is uw krant actief met een nieuwssite, een digitale editie en apps. Zullen die vernieuwingen de neergang kunnen remmen? Wat je vaak ziet, is dat je een opleving krijgt als je op tabloid gaat. Maar grosso modo verwacht ik dat de daling nog wel even doorzet. Ik betwijfel wel of de papieren krant uiteindelijk compleet zal verdwijnen. Er zijn toch heel wat mensen die zeker op de rustige momenten nog altijd graag een krant in handen hebben. Ik denk dan ook dat er een markt blijft voor papier. Maar het karakter van de krant zal veranderen en de markt zal kleiner worden. Ik acht het niet uitgesloten dat de digitale variant van de krant uiteindelijk een groter aandeel zal hebben dan de papieren krant. U gaf ook aan dat het Reformatorisch Dagblad minder artikelen gratis weg wil geven op internet. Maar willen mensen wel betalen voor nieuws op internet? Het achter een betaalslot zetten van nieuws heeft alleen kans van slagen als je echt iets unieks achter dat slot zet. Mensen willen alleen betalen voor de artikelen die ze nergens anders kunnen lezen. En natuurlijk heeft het ook nadelen. Met onze digitale krant hebben we bijvoorbeeld een veel groter bereik dan vroeger, ook buiten onze eigen achterban. Daarom zoeken we nog naar een goede middenweg tussen betaalde content en vrij toegankelijk nieuws. Zullen dagbladen op termijn het voorbeeld van Newsweek volgen en alleen nog digitaal uitkomen? Misschien ben ik te oud om dat te geloven, maar ik zie het nog niet direct gebeuren. Ik denk dat het in Nederland eigenlijk onmogelijk is om de exploitatie van een puur digitale kwaliteitskrant renderend te krijgen. Hoe denkt u dan dat het krantenlandschap er over twintig tot dertig jaar uitziet? Ik denk dat er een markt blijft voor een beperkt aantal kwaliteitskranten. Of ze nog elke dag op papier zullen verschijnen, weet ik niet. Ik verwacht ook dat er behoefte blijft aan een christelijke krant. Of Trouw, Friesch Dagblad, Nederlands Dagblad en Reformatorisch Dagblad naast elkaar kunnen blijven bestaan, is voor mij de vraag. Al pleit ik niet voor een fusie: als je de verschillende journalistieke keukens in één keuken onderbrengt, komt er een geur uit die niemand lekker vindt. De journalist van de toekomst zal een alleskunner moeten zijn Aankomend journalisten horen die woorden met angst en beven aan: is er straks nog vraag naar hen? Er zal werk blijven voor een kleine groep goede journalisten. Maar het gemak waarmee je vroeger voor een studie journalistiek koos, is er wel af. De journalisten van de toekomst zullen ook alleskunners moeten zijn: ze moeten goed kunnen schrijven, technisch handig zijn en ondernemerschap hebben. Want de meeste journalisten zullen als freelancer aan de slag moeten. Werkgelegenheid alumni Journalistiek en Communicatie Studie in Cijfers, een factsheet van Studiekeuze 1,2,3 met objectieve studiegegevens, wijst uit hoe het gesteld is met de werkgelegenheid onder oud-studenten Journalistiek en Communicatie. 76% van de afgestudeerden Communicatiestudenten heeft binnen 1,5 jaar een baan op niveau, bij de oud-studenten Journalistiek is dit zelfs 92% (!). Alumnionderzoek van de CHE vult aan dat 23% van de journalisten terecht komt in de communicatiebranche. Binnen de loopbaan zijn voldoende mogelijkheden om door te stromen naar een nieuwe baan. 69% van de bij de CHE afgestudeerde journalisten is al een keer van baan veranderd na het afstuderen. Van de oud-studenten Communicatie is 61% geswitcht. 3x Kranendonk De loopbaan Ik ben in 1992 aan de slag gegaan als redacteur Europa bij het Reformatorisch Dagblad. Vanaf 1994 was ik hoofd binnenlandredactie en vanaf 1997 adjunct-hoofdredacteur. In 2003 ben ik Chris Janse opgevolgd als hoofdredacteur. De leesplek Ik lees de krant het liefst op papier, aan tafel, met een kop koffie erbij. Het voorbeeld Het Belgische dagblad De Morgen is een krant waar ik veel naar gekeken heb. Het is een tabloid met een mooie mix van nieuws, duiding en achtergronden. 32 CHE SCHERP CHE SCHERP 33

18 CHE JOuRNalistiEK & COMMuNiCatiE che.nl/weekvandeprofessional april 2013 Reclameman Van der Welle enthousiast over post-hbo Creatief Crossmediaal Communiceren Portret advies van de professional Betteke van Ruler / Communicatie ten. Organisaties zijn het initiatief kwijt en moeten veel meer luisteren. Ik zou zeggen: van 90% zenden naar 80% luisteren. Ik voorzie in mijn vakgebied dat de communicatieprofessional steeds meer als coach en facilitator van anderen in de organisatie gaat functioneren. En dat die ander zelf goed moet communiceren en Vanuit conceptdenken een crossmediale communicatiestrategie ontwerpen. Ondernemer Dirk van der Welle zag wel wat in deze omschrijving van de post-hbo opleiding Creatief Crossmediaal Communiceren en schreef zich in 2012 samen met zijn vrouw in. Het resultaat na de lessen: een stevige basis voor trefzeker en gedegen advies aan zijn klanten. Als oud-student Communicatie bij InHolland was Dirk van der Welle al een paar jaar actief op de arbeidsmarkt met zijn eigen reclamebureau ZOUT Media. Maar, vertelt hij, je vakkennis bijspijkeren is zeker in deze branche geen overbodige luxe. Er gebeurt en verandert veel in dit dynamische vak. Nieuwe inzichten, trends en software dwingen je continu up-to-date te blijven en ervaringen met anderen uit te wisselen. Deze post-hbo opleiding vormde voor mij een manier om nieuwe input te krijgen en te ontdekken waar ik sta in het vak. Creatieve ideeën De opleiding bleek een welkome aanvulling op de hbo-opleiding Communicatie merkte hij. Het was interessant om te zien hoe je vanuit een concept of gedachtegoed een communicatiecampagne op kan zetten. We hebben tijdens de lessen methodes aangereikt gekregen om creatief te denken. Met een paar simpele technieken hebben we geleerd creatieve ideeën te genereren. Iedereen heeft voor zichzelf een concept bedacht en hier een campagne met communicatiemiddelen aan gekoppeld. Hoe pak je dat aan? We hebben veel literatuur door moeten nemen en elkaar regelmatig klassikaal feedback gegeven op de gemaakte concepten. Omdat je te maken hebt met mensen uit allerlei branches, is dat heel leerzaam. Met de opgedane kennis doet hij zijn voordeel in zijn onderneming, vertelt Dirk. In het contact met de wat grotere MKB-bedrijven heeft het me geleerd niet met losse ideeën te komen, maar met een stevige crossmediale campagne. Maar minstens zo belangrijk, de opleiding heeft me opnieuw enthousiast gemaakt voor het vak! BOEKTIP Communicatie Nu Grootboek van het communicatievak ISBN TOEKOMSTPRO(O)F Ook enthousiast? De post-hbo Creatief Crossmediaal Communiceren start weer in het najaar. Na het volgen van deze post-hbo kun je met visie en strategie een crossmediale campagne adviseren en organiseren. Blijf op de hoogte via Een pré voor de professional die al langere tijd in het communicatievak werkzaam is. Digitalisering heeft de ontvanger tot zender gemaakt Welke communicatiestudent heeft nog nooit van Betteke van Ruler gehoord? Van Ruler, emeritus hoogleraar communicatiewetenschap, houdt zich al haar hele arbeidsleven bezig met communicatie en de professionalisering van het vak. Ze publiceerde talloze boeken en artikelen over communicatiemanagement en de professionals. Haar laatste boek verscheen in 2012 en heet Communicatie NU. Van Ruler droomde als kind dat ze journalist zou worden: Dat was in Straatsburg, waar toen de voorloper van de Europese Commissie zetelde. Ik heb er zelfs nog een opstel over. Maar in 1985 ging ik een toen gloednieuwe studie doen: communicatiewetenschap, opgericht door prof. dr. James Stappers. Van hem heb ik eindeloos veel geleerd over hoe communicatie werkt en hoe je daar tegenaan kunt kijken. Hij heeft mij fundamenteel leren denken. Van prof. dr. Anne van der Meiden, prof. dr. James Grunig, prof. dr. Cees van Riel en onnoemelijk veel anderen heb ik heel veel opgestoken over de toepassing ervan in de communicatiepraktijk. En ik leer nog steeds. Er is weinig zo spannend als een nieuw boek ontdekken of een mooi stuk op internet vinden. Laatste restje controle Want dat is waar ik het meeste van geniet: de ontdekking van nieuwe theorieën en aanpakken in de communicatie. En die kennis delen. De belangrijkste ontwikkeling in mijn vakgebied in de afgelopen jaren is de digitalisering. Niet omdat er meer kanalen zijn bijgekomen voor het zenden van de boodschap, maar omdat het het laatste restje controle over de impact van je boodschap heeft weggenomen. Digitalisering heeft de ontvanger tot zender gemaakt. Het maakt het communicatievak veel complexer, net als de planning van communicatieactivitei- nieuws maken. Een grote verandering voor de rol en de competenties van de communicatieprofessional. Mijn beste advies aan jonge professionals? Lees werkelijk alles over je vak, verdiep je in wat er in jouw organisatie echt belangrijk wordt gevonden, begrijp waar je opdrachtgevers behoefte aan hebben en profileer jezelf met waar je goed in bent. En zoek je bijbaantjes eens binnen het vakgebied, dat lukt heus! Communicatie NU Een boek uit de vakliteratuur dat iedereen zou moeten lezen is mijn boek Communicatie NU. Het heeft de vorm van een glossy magazine en meer dan 100 professionals hebben eraan meegewerkt. Het laat zien wat er allemaal speelt in de communicatie en hoe leuk, spannend en ingewikkeld het vak is. Ik kan anderen slecht advies geven over de balans in werken privéleven, ik ben ontzettend slecht in balans houden. Ik vind het allemaal veel te leuk. Misschien leer ik dat ooit nog eens? TOEKOMSTPRO(O)F College voor communicatieprofessionals door Betteke van Ruler woensdag 24 april uur Aanmelden via: che.nl/weekvandeprofessional 34 CHE SCHERP CHE SCHERP 35

19 CHE identiteit Dienen kun je leren Present Nederland en de CHE ontwikkelen visie op diaconaal leren Leed om de hoek Bij Stichting Present weten ze uit de praktijk dat gewoon eens proberen een goede manier is om te zorgen dat mensen diaconaal betrokken raken. Dat is dan ook de focus van Present. De organisatie laat vrijwilligers via een kort hulpproject kennismaken met de nood van mensen in hun eigen woonplaats. Geconfronteerd met Bert: We hopen dat er bij mensen een Onderzoek in de kerk Diaconaat groeit idealiter door een mix van doen en hiervan leren. De CHE en Present zoeken actief hoe je zo n diaconaal leerproces het beste kunt sturen en stimuleren. Rianne geeft een voorbeeld uit Ede. We zijn nu samen met een stagiair in gesprek met twee kerken waar we al goed mee samenwerken. We kijken hoe we die kerken kunnen laten zien wat ze aan diaconaat doen. We hebben voorgesteld om een onderzoekje in de kerk te doen, zodat voor de gemeente heel inzichtelijk is wat er allemaal gebeurt. Zo kunnen alle gemeenteleden meegenieten. Tegelijkertijd willen we een stap verder gaan. Waaróm doen ze dat? En wat zouden ze nog meer kunnen doen? Zo stimuleer je andere kerkleden om ook mee te doen. Andere vragen Natuurlijk blijft het prima als je bij Present aanklopt om gewoon eenmalig mee te helpen, benadrukt Rianne. Maar Rianne en Bert hopen dat vrijwilligers ná dat dagje klussen ook een stap verder durven gaan. Bert: We hopen dat een gevoeligheid ontstaat voor wat andere mensen nodig hebben. En voor wat je zelf als christen gelooft en wilt betekenen, die verdiepingsslag. Zo n leerproces is ook echt nodig als je langduriger optrekt met mensen in nood. Als je echte relaties met hulpbehoevende mensen krijgt, kom je voor andere vragen te staan. Hoe ver laat ik deze persoon toe in mijn leven? Zou hij eigenlijk in mijn kerkelijke gemeente passen? Uiteindelijk verandert dat niet alleen je houding als kerkganger, maar ook die van je kerk als geheel. Stichting Present en de Academie Theologie van de CHE denken samen actief na over de vraag hoe je diaconaat kunt stimuleren. Present heeft volop ervaring met de praktijk van het dienen. De CHE heeft goed nagedacht over diaconale leerprocessen. Een uitstekende combi die beide organisaties verder helpt. Hoe help je mensen om dienstbaarheid bij zichzelf te ontwikkelen en hierin te groeien? Dat is een vraag die Bert Roor, vakdocent diaconaat aan de opleiding Godsdienst Pastoraal Werk (GPW), al jaren bezighoudt. In 2010 deed hij een onderzoek naar de vraag wat vrijwilligers kunnen leren van hun diaconale ervaringen. Een razend actueel thema: steeds meer kerken voelen zich geroepen om de samenleving actief te dienen. Maar hoe zorg je dat het dienen verder gaat dan een dagje klussen met de bijbelstudiekring? Bert ontdekte tijdens zijn onderzoek dat het leerproces bij diaconaat heel belangrijk is. In het ideale geval is er in het diaconaat sprake van een leercirkel. Door het dienen ervaar je aan den lijve wat mensen in nood nodig hebben. Dat maakt dat je verlangen weer groeit om de ander te dienen, zodat je verder actief wordt. Dan is het cirkeltje rond. Als je die ervaringen vervolgens deelt met mensen uit je kerk, kan dat hen aanzetten om ook iets te gaan doen. Zo wordt de cirkel groter: het diaconaat groeit verder. gevoeligheid ontstaat voor wat andere mensen nodig hebben het leed pal om de hoek komen ze in actie, zo is de bedoeling. Rianne Aalbers, coördinator bij Stichting Present Ede, kent veel verhalen van mensen bij wie echt een knop omging door die praktijkervaring. Op dit moment loopt er een student GPW stage bij ons. Het eerste hulpproject dat hij kreeg, was bij een man van zijn eigen leeftijd. Deze man was vastgelopen in het leven en had moeite om zelfs de meest basale zaken weer op orde te krijgen. Dat raakte onze stagiair diep, zo kan het dus ook met je gaan. Maar niet bij iedereen is de eerste ervaring een stimulans. Mensen komen zichzelf soms behoorlijk tegen. De een schrikt zo van wat hij ziet dat hij het liefst meteen stopt. Een ander wil véél meer doen dan realistisch is. En een derde enthousiasteling knapt af op het gedrag van een hulpvrager. Present trekt dan ook expliciet tijd uit voor een briefing vooraf en een evaluatie achteraf. Zo kunnen deelnemers hun ervaringen een plek geven. Bert Roor denkt vanuit de CHE ook actief mee met de landelijke Stichting Present. Vorig jaar hebben we bijvoorbeeld een werkconferentie gehad waarin Present-medewerkers uit het hele land ervaringen hebben gedeeld in het samenwerken met kerken. Rianne: Present wil dat de eerste ervaring met diaconaat een blijvende impact heeft Bij die conferentie waren ook stagiairs van onze opleiding GPW aanwezig die de minor Missionair-diaconaal werk doen. Het ging daar om de vraag welke methodes echt werken als je kerken diaconaal bewuster wilt maken. Met al die best practices kan Present weer aan de slag, al dan niet met hulp van onze studenten. Samenwerking Present-CHE Studenten van de CHE lopen stage bij Present en helpen met onderzoek en beleidsontwikkeling. De CHE denkt actief mee in Gewoon Doen, een project om diaconale leerervaringen uit te wisselen tussen Presentstichtingen, kerken en de hogeschool. De CHE denkt actief mee bij werkconferenties van Present. Een praktische manier om te reflecteren op je ervaringen met dienen is de Diaconale Leertest die Bert Roor ontwikkelde. Je kunt de pdf downloaden via onderstaande QR-code. 36 CHE SCHERP CHE SCHERP 37

20 CHE GEZONDHEiDsZORG che.nl/weekvandeprofessional april 2013 Lectoraat Verpleegkundige Beroepsethiek onderzoekt Geloof in Zorg Cusveller: De onderzoeksgroep bestond uit zorgverleners die lid zijn van christelijke beroepsorganisaties en studenten van christelijke mbo- en hbo-instellingen. Een kleine zevenhonderd personen vulde een vragenlijst in. Die ging onder meer over deze kenmerken van christenprofessionals: anderen bekrachtigen (empowerment), anderen dienen (service) en anderen leiden (visioning). Daarnaast mochten deelnemers invullen welke karakteristieken zij belangrijk vinden en welke kansen en bedreigingen ze in de praktijk zien. Tenslotte was er ruimte om aan te geven welke toerustingsbehoeften er zijn. Kansen en bedreigingen Cusveller: De uitkomst laat zien dat christenzorgverleners eensgezind vinden dat er een relatie is tussen geloof en werk en zij putten inspiratie uit de directe zorgverlening en contact met patiënten. Zij herkennen zich matig in de kenmerken die worden aangegeven in de vertaalde vragenlijst, maar noemen zelf: betrouwbaarheid, aandacht, geloof bij werk betrekken, professionaliteit, barmhartigheid, behulpzaamheid en gedrevenheid als eigenschappen van een christenzorgverlener. Genoemde kansen om het christen-zijn vorm en inhoud in hun werk te geven zijn volgens de respondenten: im- en expliciet getuigen, aandacht geven, stelling nemen, professionaliteit, spirituele zorg en gedrevenheid. Als bedreigingen zien ze dat eigen principes, de positie van christenen in de samenleving, de baan en goede zorg onder druk komen. Spijt? Geen moment! Column Anita van Rooijen volgt haar hart en kiest Theologie Een succesvolle carrière versterkte het geloof in zichzelf en de maakbaarheid van het leven. Toch waren er vragen. Op aandringen van vrienden las ze het Lucasevangelie. Tijdens een kerkdienst kwam ze in aanraking met de levende God. Het is dus toch waar! bleef in haar gedachten. Vanaf dat moment legde ze haar leven in Zijn handen. Via deze wonderlijke weg kwam ze op de CHE terecht. Anita van Rooijen (1965) volgt nu de digitale opleiding Theologie. Verrast Dat de resultaten homogeen zijn, verraste me, omdat de onderzoeksgroep onder meer uit uiteenlopende kerkelijke hoek komt. Kerkelijke gezindte blijkt weinig uit te maken voor hoe men geloof en de zorg ziet. Ook lijkt het erop dat het christen-zijn vooral impliciet tot uitdrukking komt. Dat zie ik als een verlegenheidsoplossing. Veel van oorsprong christelijke organisaties kunnen niet meer aangeven wat hun identiteit is en de christenen die er werken geven er op persoonlijke titel uitdrukking aan maar weten ook niet zeker hoe, denkt Cusveller. Le cœur a ses raisons que la raison ne connaît point. Blaise Pascal verwoordt mooi hoe Jezus mijn hart bewerkte om een weg in te gaan die mijn verstand te boven ging. In 2009 zocht ik verdieping voor mijn geloofsontwikkeling. Ik wilde toegerust worden om meer voor anderen te kunnen betekenen. Maar met een gezin en een parttime baan had (en heb) ik beperkt tijd beschikbaar. Ik had redenen genoeg om onmogelijkheden te zien: ik was de 40 ruimschoots gepasseerd, ik ben geschoold op het Hoger Laboratorium Onderwijs en voelde mij kortom meer een bèta dan iemand die een sociale studie zou gaan volgen. En toch TOEKOMSTPRO(O)F Christen en zorgprofessional; zichtbaar op het lijf geschreven? door lector Bart Cusveller Maandag 22 april uur Workshop Praktische handvatten en ervaringsverhalen voor professionals met een missie. Ook worden de highlights van het onderzoek Geloof in zorg gepresenteerd. Aanmelden via: che.nl/weekvandeprofessional Hoe denken christenen in de zorg over hun professie in relatie tot hun geloof? Wat inspireert hen? Hoe ziet volgens deze christenzorgverleners de praktijk eruit en wat maken ze er zelf van waar? Deze en andere vragen zijn beantwoord in een onderzoek dat de CHE met de Gereformeerde Hogeschool (GH) deed op verzoek van de stichting Christenen in de gezondheidszorg. Bart Cusveller, lector Verpleegkundige Beroepsethiek, voerde het onderzoek uit vanuit de CHE in samenwerking met collega-lector Rene van Leeuwen van de GH. Geen overeenkomst Wat verder opvalt is dat het profiel van kenmerken die respondenten noemen, niet overeen komt met de uitdagingen die ze zien. Kortgezegd: mensen presenteren zichzelf als stillen in den lande maar geven de noodzaak van een meer uitgesproken profiel als christenzorgverlener aan. Dat komt naar voren in de toerustingbehoefte die ze hebben: ondersteuning op het gebied van transparantie en participatie als christen in de zorg. Een praktische behoefte aan vormen van voorbeelden en gedrag. Een van onze aanbevelingen voor het nieuwe congres van de Stichting Christenen in de Gezondheidszorg Geloof in Zorg dat in oktober 2013 plaatsvindt, is om hierin te voorzien. Het uitgebreide onderzoeksverslag en informatie over het volgende congres is te lezen op de website: geloofinzorg.nl. Het thema voor het congres op vrijdag 4 oktober 2013 is Jouw geloof in zorg! Ik kwam terecht bij de digitale opleiding Theologie van de CHE. Spijt? Geen moment. Ik maak een eigen studie- en tijdsplanning, werk aan de ontwikkeling van competenties en krijg begeleiding op afstand. Waar nodig is het mogelijk extra ondersteuning van de docenten te vragen. Het is geen eenzaam traject, de digitale leeromgeving geeft je de mogelijkheid om onafhankelijk van locatie of tijdstip te studeren en samen te werken met studenten aan praktijkopdrachten. Via forums en digitale media wisselen we informatie uit en is er toegang tot studiemateriaal. Door de diversiteit van de aangeboden studiemethoden en werkvormen en het brede vakkenpakket, verbreed ik mijn horizon en competenties. Bovendien wordt mijn geloof verder opgebouwd door de sterke Bijbelse fundering van de opleiding, aangevuld met een stuk praktijk. Als vierdejaars student geniet ik er nog steeds van - en vind ik het heel spannend - om me verder te bekwamen als theoloog. Dan denk ik ook altijd weer aan die woorden van Blaise Pascal. 38 CHE SCHERP CHE SCHERP 39