Definitie Voorbeelden Roadmap Cases

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Definitie Voorbeelden Roadmap Cases"

Transcriptie

1 1

2 Definitie Voorbeelden Roadmap Cases 2

3 DEFINITIE LATENT = LAge Temperatuur EnergieNeT Lage temperatuur: energiebron < 40 C Energienet: energielevering aan verschillende verbruikers Warmte en/of Koude 3

4 Warmtenet 4

5 Koudenet Koudebehoefte Koudeproductie 5

6 Energienet >100 C 70 C 90 C-70 C 70 C - 50 C 10 C - 40 C 6

7 Energievraag Gebouwen = warmte- en koudevraag Gebouwfunctie: Residentieel (individueel of collectief) School en kantoor Ziekenhuis Sportzaal en zwembad Cultuur Industrie Retail Horeca 7

8 Energiebron Omgeving = potentiële energiebronnen Restwarmte Boorgat Energie-Opslag (BEO) Koude/Warmte-Opslag (KWO) Oppervlaktewater Zonthermie Riothermie Drinkwater 8

9 Definitie Voorbeelden Roadmap Cases 9

10 VOORBEELDEN 77 cases : België: 21 Nederland: 38 Frankrijk: 3 Scandinavië (NOO, ZWE, DEN, FIN): 6 Italië: 1 Zwitserland: 1 UK: 3 USA, Canada: 4 10

11 Papendal Arnhem VOORBEELDEN Sporthallen, kantoor, hotel, retail, Collectieve KWO-installatie (2 bronparen) Individuele warmtepomp Warmte en koude 3 jaar in gebruik 11

12 VOORBEELDEN Appartementen Aco- bouwteam Maldegem 10 appartementen Collectief BEO-veld Individuele combi warmtepomp Energieplafond (verwarmen / koelen) K28 / E28 VME 12

13 Climespace Parijs VOORBEELDEN 70 km koudenet 347 MW koelvermogen Bron = Seine Circa 500 aangesloten gebouwen Kantoren, cultuur, retail, hotels Winter: passieve koeling Zomer: actief tot 4 C (ontvochtiging) 13

14 VOORBEELDEN Duindorp Den Haag Circa 800 woningen Collectieve zeewaterwarmtewinning Distributie op 11 C (eventueel dmv centrale warmtepomp) Individuele combi warmtepomp Vloerverwarming 14

15 Definitie Voorbeelden Roadmap Cases 15

16 ROADMAP 16

17 ROADMAP quickscan detailstudie uitvoering opvolging TECHNISCH ECONOMISCH Quickscan Evaluatietool (XLS) ORGANISATORISCH JURIDISCH 17

18 ROADMAP quickscan detailstudie uitvoering opvolging WARMTE- en KOUDEVRAAG Gebouwfunctie Aard (nieuwbouw of bestaand) Oppervlakte Bouwjaar 18

19 ROADMAP quickscan detailstudie uitvoering opvolging ENERGIEBRON 19

20 ROADMAP quickscan detailstudie uitvoering opvolging ENERGIE-ATLAS : KWO-kaart : NIEUW? Oppervlaktewater-kaart Riothermie-kaart 20

21 ROADMAP quickscan detailstudie uitvoering opvolging KWALITATIEVE EVALUATIE 21

22 ROADMAP quickscan detailstudie uitvoering opvolging ECONOMISCH - ORGANISATORISCH Strategiedocument (betrokken stakeholders) Prijsvorming: Niet meer dan anders Total Cost of Ownership Andere voordelen 22

23 ROADMAP quickscan detailstudie uitvoering opvolging JURIDISCH Oppervlaktewater: Toelating van waterloopbeheerder m.b.t. onttrokken debiet Machtiging van waterloopbeheerder/bouwvergunning voor aanleg vaste constructies Grond Juridische organisatie (contractdocumenten) Eigendom 23

24 ROADMAP quickscan detailstudie uitvoering opvolging Uitvoering door partijen met ervaring Begeleiding bij uitvoering Goede inregeling 24

25 ROADMAP quickscan detailstudie uitvoering opvolging Onderhoud Monitoring Verdere optimalisatie instelparameters 25

26 Definitie Voorbeelden Roadmap Cases 26

27 CASES The Loop Gent Bron : 27

28 CASES Hertogensite Leuven Jansensiushof Leuven Bron : De Gregorio & Partners / 360 Architecten 28

29 CASES Janseniushof Leuven 91 appartementen + 13 grondgebonden woningen 3 KWO-bronparen 15 à 25 m3/h per bronpaar Dijle = regeneratie Vloerverwarming en -koeling 4 centrale warmtepompen Individuele boosterwarmtepomp 29

30 CASES Botanico Leuven Cohousing project 26 appartementen + studentenhuisvesting Collectief BEO-veld: 24 boringen Individuele combi warmtepomp Vloerverwarming en -koeling VME 30

31 Schipperskaai Gent CASES Hybride warmteproductie (opties) Lage temperatuur restwarmte industrie ZAWENT (biogas zwart water) Riothermie (restwarmte grijs water) Geen koeling Lage Temperatuur warmtenet Coöperatieve 31

32 HEBT U OOK EEN LATENT - PROJECT? Contactpersonen Ingenium, Pedro Pattijn (pedro.pattijn@ingenium.be) - gebouwen IFTech, Raf Schildermans (raf.schildermans@iftech.be) grond HydroScan, Tom Feyaerts (tom.feyaerts@hydroscan.be) oppervlaktewater Kathleen Markey (kathleen.markey@efika.be) - organisatie 32

DE HAALBAARHEIDSSTUDIE, SLEUTELELEMENT TER ONDERSTEUNING VAN DE BESLISSING

DE HAALBAARHEIDSSTUDIE, SLEUTELELEMENT TER ONDERSTEUNING VAN DE BESLISSING Seminarie Duurzaam Gebouw MICRO-WARMTENETTEN 18 november 2016 DE HAALBAARHEIDSSTUDIE, SLEUTELELEMENT TER ONDERSTEUNING VAN DE BESLISSING Ir Pedro PATTIJN Ingenium 2 3 4 AGENDA Verwarming & koeling 2020

Nadere informatie

Raf Schildermans. Business unit manager IFTech

Raf Schildermans. Business unit manager IFTech Raf Schildermans Business unit manager IFTech Collectieve energievoorziening vanuit bodem/grondwater Inhoud 1. Collectieve energievoorziening vanuit bodem/grondwater 2. Ervaringen in het buitenland 3.

Nadere informatie

collectieve energiewinning uit de bodem

collectieve energiewinning uit de bodem Hertogensite en Janseniushof collectieve energiewinning uit de bodem een MIP-demonstratieproject ir. Pedro Pattijn 3 december 2014 Masterplan Energie Hertogensite Stap 1: Energiestrategie Stap 2: demoproject

Nadere informatie

Collectieve verwarming in collectieve woningbouw

Collectieve verwarming in collectieve woningbouw Collectieve verwarming in collectieve woningbouw Pedro Pattijn Antwerpen, 27 mei 2014 OVED Overlegplatform voor energiedeskundigen Informatieverstrekking Vertegenwoordiging Opleiding Ondersteuning professionalisering

Nadere informatie

Collectieve warmteproductie Systeemkeuze bij nieuwbouw

Collectieve warmteproductie Systeemkeuze bij nieuwbouw Collectieve warmteproductie Systeemkeuze bij nieuwbouw Jeroen Soenens Antwerpen, 25 september 2014 Ingenium Ingenieursbureau Technische uitrusting > 70 vaste medewerkers > 2000 referenties Kantoren in

Nadere informatie

WARMTENETTEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST

WARMTENETTEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST WARMTENETTEN VOOR EEN DUURZAME TOEKOMST VVSG Energie- en klimaatdag 4 mei 2017 Jo Neyens, beleidsmedewerker ODE voorstelling WNVL WAAROM WARMTENETWERK? Warmtenetwerk: nieuw ODE-platform WNVL ontstond eind

Nadere informatie

Collectieve warmteproductie Systeemkeuze bij renovatie

Collectieve warmteproductie Systeemkeuze bij renovatie Collectieve warmteproductie Systeemkeuze bij renovatie Jeroen Soenens Antwerpen, 25 september 2014 Systeemkeuze? Bestaande systemen Integratie technieken 2 Voorbeelden Bestaande technieken Collectief o

Nadere informatie

Geothermie in de gebouwde omgeving

Geothermie in de gebouwde omgeving Geothermie in de gebouwde omgeving Ans van den Bosch Plv. Directeur Warmte en Ondergrond Programma manager Duurzame Warmte Onderwerpen 1. Klimaatakkoord 2. Geothermie in de gebouwde omgeving 3. Beleid

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2017 Warmteterugwinning uit afvalwater Joris Dedecker 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N Inzicht geven in de beschikbare energie in een rioleringssysteem

Nadere informatie

Commissioning: Een absolute aanrader!

Commissioning: Een absolute aanrader! Seminarie Duurzame Gebouwen Commissioning: Een absolute aanrader! 15 maart 2019 COMMISSIONING VAN ONTWERP TOT EXPLOITATIE Vergelijking van twee ervaringen van een studiebureau Dietrich SCHILDERMANS Ingenium

Nadere informatie

Herziening RSL2 Ontwerp 27 november Energie en ruimte. Inleiding Kernnota Thema s Stadsdelen & Deelruimten Prioritaire Projecten

Herziening RSL2 Ontwerp 27 november Energie en ruimte. Inleiding Kernnota Thema s Stadsdelen & Deelruimten Prioritaire Projecten Herziening RSL2 Ontwerp 27 november 2017 Energie en ruimte Inleiding Kernnota Thema s Stadsdelen & Deelruimten Prioritaire Projecten 219 Energie en ruimte A. Intro: Ruimte en Energie? Aanknopingspunten

Nadere informatie

Damien Picard, 07/09/2017 DESIGN OPTIMALISATIE TOOL

Damien Picard, 07/09/2017 DESIGN OPTIMALISATIE TOOL Damien Picard, 07/09/2017 DESIGN OPTIMALISATIE TOOL Gegeven 1: gebouw concept door architect voorgesteld Gebouwontwerp 2: ruwe schatting van koel en verwarmingsvermogen / energie Automatiseren 3: Voor

Nadere informatie

Ondergrondse koude/warmte-opslag in het Sint Elisabethziekenhuis

Ondergrondse koude/warmte-opslag in het Sint Elisabethziekenhuis Ondergrondse koude/warmte-opslag in het Sint Elisabethziekenhuis Gerrit Draelants Raf Schildermans Overzicht presentatie 1 Overzicht presentatie Milieuvergunningsaanvraag + interactie Onderscheiden verantwoordelijkheden

Nadere informatie

REFERENTIELIJST Status per: 2e kwartaal 2012

REFERENTIELIJST Status per: 2e kwartaal 2012 REFERENTIELIJST Status per: 2 e kwartaal 2012 Project: Stadhuis Den Haag Locatie: Den Haag. Realisatie: 1990. Concept: Gebouw koeling met gebruikmaking van de natuurlijke grondwater temperatuur. Debiet:

Nadere informatie

Ontwerp van duurzame collectieve wooneenheden

Ontwerp van duurzame collectieve wooneenheden Ontwerp van duurzame collectieve wooneenheden BAM contractors Boydens Engineering Herman Teirlinckgebouw, Neutelings Riedijk architecten De pier Blankenberge, Groep Planning Energie & techniek in gebouwen

Nadere informatie

REFERENTIELIJST. Status per: 3 e kwartaal 2011 Referentie: 700.000/GJ/110826

REFERENTIELIJST. Status per: 3 e kwartaal 2011 Referentie: 700.000/GJ/110826 REFERENTIELIJST Status per: 3 e kwartaal 2011 Project: Stadhuis Den Haag Locatie: Den Haag. Realisatie: 1990. Concept: Gebouw koeling met gebruikmaking van de natuurlijke grondwater temperatuur. Debiet:

Nadere informatie

Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis. S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy

Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis. S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy Toepassing open bronsysteem voor Leefmilieu Brussel op Site Tour & Taxis S. Verheyen Smet GWT H. Hoes Terra Energy Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel Leefmilieu Brussel optimaal klimaat

Nadere informatie

Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business. Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect)

Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business. Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect) Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect) Elbert Raben Product Manager IT Controlelijst EU Code of Conduct Best

Nadere informatie

DUURZAME. Klankbordgroep 6, Leuven, 04/12/2014

DUURZAME. Klankbordgroep 6, Leuven, 04/12/2014 BEGELEIDING LEREND NETWERK DUURZAME WIJKEN Klankbordgroep 6, Leuven, 04/12/2014 Doel Stimuleren duurzame wijkontwikkeling in Vlaanderen - Informatie & informatie-uitwisseling - goede voorbeelden - begeleiding,

Nadere informatie

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen Energievoorziening nieuwbouw Hans van Wolferen 24 november 2016 - Wageningen Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen

Nadere informatie

Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012

Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012 Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012 1 COGEN Vlaanderen Doelstelling:

Nadere informatie

Succesvol zijn met Brine Water Warmtepompen

Succesvol zijn met Brine Water Warmtepompen Succesvol zijn met Brine Water Warmtepompen Edwin Kuster Nathan Systems BV 1 Ontzorging voor alle partijen in de bouwkolom 2 1 Ontwerpfase Uitvoeringsfase Service beheer en onderhoud 3 Ontwerpfase Ontwerp

Nadere informatie

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrip Trias Energetica Toelichting De drie stappen van de Trias Energetica zijn basisvuistregels bij het duurzaam ontwerpen en verbouwen van gebouwen, ontworpen

Nadere informatie

1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens

1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens 1 juni 2011 Minisymposium Groen Gas W. Deddens Agenda. Wie is RENDO Duurzaam? Voorbeeld project Toekomst duurzame energie projecten icm groen gas 2 RENDO Duurzaam. Aantal medewerkers : RENDO totaal ca.

Nadere informatie

WKO-coach Drenthe Kansen gemeente Westerveld in beeld. Rutger Wierikx IF Technology 9 februari 2012

WKO-coach Drenthe Kansen gemeente Westerveld in beeld. Rutger Wierikx IF Technology 9 februari 2012 WKO-coach Drenthe Kansen gemeente Westerveld in beeld Rutger Wierikx IF Technology 9 februari 2012 Inhoud 1. Introductie 2. Inventarisatie a. Bodemgeschiktheid b. Bouwontwikkelingen c. Omgevingsbelangen

Nadere informatie

Workshop Gebiedsenergiestudie. Van idee tot realisatie. Congres 2010: Ruimte voor Energie!

Workshop Gebiedsenergiestudie. Van idee tot realisatie. Congres 2010: Ruimte voor Energie! Congres 2010: Ruimte voor Energie! Workshop Gebiedsenergiestudie Van idee tot realisatie Groningen, 5 februari 2010 Ir. P.A. Buurman Ir. I.M. Bouwman Inleiding Duurzaamheid is kiezen Challenge the future!

Nadere informatie

SPARK - riothermie. 29 september 2014. Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727

SPARK - riothermie. 29 september 2014. Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727 SPARK - riothermie 29 september 2014 Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727 Tauw introductie TAUW BV In Top 10 van Nederlandse ingenieursbureau sinds 1928 750 medewerkers Integer Professioneel Maatschappelijk

Nadere informatie

Besparen met duurzame energie. Unica Ecopower

Besparen met duurzame energie. Unica Ecopower Besparen met duurzame energie Unica Ecopower Besparen met duurzame energie Dat voor u als eigenaar of beheerder van duurzaam vastgoed de energielevering op duurzame wijze moet geschieden spreekt voor zich.

Nadere informatie

Themabijeenkomst BodemenergieNL BEHEER & ONDERHOUD. Samenhang bovengrond en ondergrond. Themabijeenkomst BodemenergieNL 4 december 2014

Themabijeenkomst BodemenergieNL BEHEER & ONDERHOUD. Samenhang bovengrond en ondergrond. Themabijeenkomst BodemenergieNL 4 december 2014 Themabijeenkomst BodemenergieNL BHR & ONDRHOUD Samenhang bovengrond en ondergrond ven voorstellen Techniplan Adviseurs bv raadgevend ingenieursbureau; Installaties en nergie & Milieu ongeveer 40 fte focus

Nadere informatie

Zorgeloze en betaalbare groene verwarming en koeling. 25 maart 2018

Zorgeloze en betaalbare groene verwarming en koeling. 25 maart 2018 Zorgeloze en betaalbare groene verwarming en koeling 25 maart 2018 Onze collectieve klimaatuitdagingen 2020-20% CO² uitstoot 20% hernieuwbare energie 20% energieefficiëntie 2030-40% CO² uitstoot 27% hernieuwbare

Nadere informatie

Landelijke verkenning warmte en koude uit Rijkswateren en kunstwerken. Eindrapportage 7 oktober 2016

Landelijke verkenning warmte en koude uit Rijkswateren en kunstwerken. Eindrapportage 7 oktober 2016 Landelijke verkenning warmte en koude uit Rijkswateren en kunstwerken Eindrapportage 7 oktober 2016 1 Voorblad Opdrachtgever: Rijkswaterstaat Griffioenlaan 2 3526 LA UTRECHT Contactpersoon: dhr. Henk Looijen

Nadere informatie

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmte is belangrijker dan elektriciteit Het is afgelopen met aardgas! Bestaansrecht van warmtenetten collectieve warmtebronnen: Duurzamer en/of

Nadere informatie

DUURZAAM BOUWEN AAN SLIMME STEDEN = SLIM INVESTEREN IN BESTAANDE GEBOUWEN

DUURZAAM BOUWEN AAN SLIMME STEDEN = SLIM INVESTEREN IN BESTAANDE GEBOUWEN DUURZAAM BOUWEN AAN SLIMME STEDEN = SLIM INVESTEREN IN BESTAANDE GEBOUWEN experts in sustainable buildings Pedro Pattijn - Ingenium INGENIUM GROUP Experts in sustainable buildings Experts in sustainable

Nadere informatie

Van het aardgas af, maar hoe dan? Een kijkje in Oostvoorne

Van het aardgas af, maar hoe dan? Een kijkje in Oostvoorne Van het aardgas af, maar hoe dan? Een kijkje in Oostvoorne CE Delft Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 Energie, transport en grondstoffen Economische, technische en beleidsmatige expertise 60

Nadere informatie

WKO Uw grondwater is goud waard

WKO Uw grondwater is goud waard 11/03/15 WKO Uw grondwater is goud waard agenda 15:00 uur Inleiding 15:10 uur De theorie van een WKO 15:30 uur Het onderzoek van 10 WKO s 15:50 uur Beheer en optimalisatie 16:05 uur Eigenaar aan het woord

Nadere informatie

Geothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet

Geothemie. Nieuwe kansen voor het warmtenet Geothemie Nieuwe kansen voor het warmtenet 06 54268181 1 Accelerate energy innovation Drs. Ronald den Boogert Ronald@inimpact.nl By the implementation of innovative technologies and a close cooperation

Nadere informatie

Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen

Technieken en financiering van de aardgasvrijoplossingen Nieuwbouw is relatief eenvoudig aardgasvrij te realiseren. Er zijn grofweg twee alternatieven: - Verzwaard elektriciteitsnet met een lucht- of bodemwarmtepomp in de woning (all electric) - collectieve

Nadere informatie

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft

Nadere informatie

Toros Vision. Kennismaken. De nieuwe generatie combi-warmtepomp. Oktober 2015 Energie Den Bosch

Toros Vision. Kennismaken. De nieuwe generatie combi-warmtepomp. Oktober 2015 Energie Den Bosch Toros Vision De nieuwe generatie combi-warmtepomp Oktober 2015 Energie Den Bosch Kennismaken Techneco Groep» oprichting 1995 (20 jaar), vestiging in Delft» ca. 2.500 duurzame projecten in Nederland» 20

Nadere informatie

Samen naar een duurzaam verwarmde gebouwvoorraad zonder aardgas. Hans Schneider (Liander) programma

Samen naar een duurzaam verwarmde gebouwvoorraad zonder aardgas. Hans Schneider (Liander) programma Samen naar een duurzaam verwarmde gebouwvoorraad zonder aardgas Hans Schneider (Liander) programma Alliander en de warmtetransitie Verantwoord van het aardgas af, op naar een nieuwe (lokale) warmtevoorziening

Nadere informatie

HOE GELD VERDIENEN MET ENERGIE UIT EIGEN BODEM? ONDIEPE GEOTHERMIE: DE DUURZAME ENERGIE-OPLOSSING 4 NOVEMBER 2014 ZWIJNAARDE

HOE GELD VERDIENEN MET ENERGIE UIT EIGEN BODEM? ONDIEPE GEOTHERMIE: DE DUURZAME ENERGIE-OPLOSSING 4 NOVEMBER 2014 ZWIJNAARDE Ir.L.François HOE GELD VERDIENEN MET ENERGIE UIT EIGEN BODEM? ONDIEPE GEOTHERMIE: DE DUURZAME ENERGIE-OPLOSSING 4 NOVEMBER 2014 ZWIJNAARDE Programma 17u00 Smart Geotherm-project: Potentieel, EPB-verloop,

Nadere informatie

WAAR MOETEN WE VERSNELLEN?

WAAR MOETEN WE VERSNELLEN? WAAR MOETEN WE VERSNELLEN? Electriciteit Warmte Vervoeren Producten TOTAAL % EINDVBR Industrie 166 410 557 1133 46% 576 Huizen 80 339 419 17% 419 Gebouwen (diensten) 120 127 247 10% 247 Mobiliteit / transport

Nadere informatie

De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen

De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen 1. Waarom gaan we van het aardgas af? 2 2. Wanneer moet mijn woning aardgasvrij zijn? 2 3. Wat is de rol van de gemeente? 3 4. Hoe kan ik mijn woning

Nadere informatie

Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder

Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Bio-WKK en WKK in de glastuinbouw: meer met minder 16/12/2010 Cogen Vlaanderen Daan Curvers COGEN Vlaanderen Houtige biomassa in de landbouw 16

Nadere informatie

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG

DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG DUURZAME OPLOSSINGEN VOOR DE WARMTEVRAAG Introductie Jon van Diepen Register Energie Adviseur (rea) Afgestudeerd in Business of Energy Systems (TopTech/TU Delft) Achtergrond: ICT / Financieel Analist Interessegebied:

Nadere informatie

DUBO. Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht

DUBO. Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht 1 Energiebesparing in het kantoorpand van HVL Dordrecht 2 Voor het energiegebruik zijn de belangrijke punten: - Beperk energieverliezen - Voorkom onnodig energiegebruik - Gebruik zoveel mogelijk oneindige

Nadere informatie

Nederlands Platform Warmtepompen

Nederlands Platform Warmtepompen De nieuwe generatie combi-warmtepompen Oktober 2016 Energie Den Bosch 1 Kennismaken Techneco» oprichting 1995 (21 jaar), vestiging in Delft» ca. 3.500 duurzame projecten in Nederland» 30 medewerkers (verkoop,

Nadere informatie

Ruimte voor Duurzame Energie Portefeuillehoudersoverleg Leefomgeving Holland Rijnland 17 februari 2016

Ruimte voor Duurzame Energie Portefeuillehoudersoverleg Leefomgeving Holland Rijnland 17 februari 2016 Ruimte voor Duurzame Energie Portefeuillehoudersoverleg Leefomgeving Holland Rijnland 17 februari 2016 WATER STEDELIJKE TRANSFORMATIES OV KNOPEN ENERGIE ENERGIE OPGAVE LANDELIJK OFFICE ENERGIELANDSCHAP

Nadere informatie

Energieconcept CC Asse

Energieconcept CC Asse Energieconcept CC Asse Asse Eddy De Baets Expert Cultuur 19 mei 2014 Jeroen Soenens Expert Sites en Cities 1/35 Agenda Voorstelling Ingenium Nota culturele infrastructuur en het CC Asse Energieconcept

Nadere informatie

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien?

De Kromme Rijnstreek Off Grid in Hoe kan dat eruit zien? De Kromme Rijnstreek Off Grid in 00. Hoe kan dat eruit zien? De gemeenten Houten, Wijk bij Duurstede en Bunnik op weg naar energieneutraal in 00 Exact bepalen hoe het energiesysteem van de toekomst er uit

Nadere informatie

Warmte(levering) van de toekomst. Jeroen Roos (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Jeroen Roos Utrecht, 21 september 2010

Warmte(levering) van de toekomst. Jeroen Roos (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Jeroen Roos Utrecht, 21 september 2010 Warmte(levering) van de toekomst (BuildDesk, business unit Gebiedsontwikkeling) Ontwikkelingen nieuwbouw met effect op warmtevraag 2 Regelgeving: stapsgewijze EPC-verlaging (-> 0,6 -> 0,4 -> energieneutraal)

Nadere informatie

Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude

Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude Door Arné Boswinkel, Bert Palsma en Rada Sukkar Een aanzienlijk deel van de warmte uit huishoudens en industrie wordt via het afvalwater geloosd. Het potentieel

Nadere informatie

Beoordeling project Weideveld

Beoordeling project Weideveld oktober 2007 Beoordeling project Weideveld Hans van Wolferen TNO - Apeldoorn Beoordelingsaspecten Energieprestatie verwarming warmtapwater koeling Volksgezondheid (hier niet uitgewerkt) Legionella verbrandingsrisico

Nadere informatie

MICRO-RÉSEAUX DE CHALEUR

MICRO-RÉSEAUX DE CHALEUR Séminaire Bâtiment Durable MICRO-RÉSEAUX DE CHALEUR 18 novembre 2016 L ÉTUDE DE FAISABILITÉ, ÉLÉMENT CLÉ D AIDE À LA DÉCISION Pedro PATTIJN Ingenium 2 3 4 ORDRE DU JOUR Chauffage & refroidissement 2020

Nadere informatie

Simulatie van BetonKernAktivering

Simulatie van BetonKernAktivering IBPSA NVL ALV, de Meern Simulatie van BetonKernAktivering TNO Bouw Wim Maassen Meern, 13 mei 2004 Inhoud 1. Inleiding - BetonKernAktivering 2. Prestaties BKA 3. Modelleren 4. Testcase 5. Varianten 6. Eerste

Nadere informatie

& Toe te voegen documenten aan het kandidatuurdossier 2009

& Toe te voegen documenten aan het kandidatuurdossier 2009 Bijlage 1: Objectieven in het kader van energieconcept & Toe te voegen documenten aan het kandidatuurdossier 2009 1.OMSCHRIJVING ENERGIECONCEPT: Voorbeeldgebouwen m.b.t hun energieconcept minimaliseren

Nadere informatie

Referenties warmtenetten

Referenties warmtenetten Referenties warmtenetten Warmtenetten Twente Ontwikkeling visie op regionale potentie verduurzaming warmtenet en nieuwe samenwerkingsvormen: Warmtenet Essent in Enschede Gemeentelijke warmtenet Hengelo

Nadere informatie

MIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken?

MIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? MIP-event Energie ligt op de straat Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? H.Hoes, TERRA ENERGY 1 Energie-wegen, Hoe warmte opslaan en gebruiken? De straat als zonnecollector Van geothermie naar

Nadere informatie

Alterna(even voor aardgas

Alterna(even voor aardgas Alterna(even voor aardgas Koken en stoken zonder aardgas Energiecafé dea, 16 mei 2017 Rokus Wijbrans, EP4B Het EP4B Team Albert van Dam, albert.vandam@ep4b.nl Marcel van der Maal, marcel.vandermaal@ep4b.nl

Nadere informatie

AQUATHERMIE. Kansen voor een aardgas vrij Nederland

AQUATHERMIE. Kansen voor een aardgas vrij Nederland AQUATHERMIE Kansen voor een aardgas vrij Nederland AARDGASVRIJ Nederland staat voor de immense opgave om afscheid te nemen van fossiele energiebronnen en in 2050 volledig te zijn omgeschakeld naar duurzame

Nadere informatie

WARMTENETTEN: sleutelrol voor duurzame warmte. Jo Neyens VVSG Inspiratiedag, 8 feb. 2018

WARMTENETTEN: sleutelrol voor duurzame warmte. Jo Neyens VVSG Inspiratiedag, 8 feb. 2018 WARMTENETTEN: sleutelrol voor duurzame warmte Jo Neyens VVSG Inspiratiedag, 8 feb. 2018 voorstelling WNVL WARMTENETWERK VLAANDEREN Platform van ODE sinds 2013 Missie: bevorderen warmtenetten in Vlaams

Nadere informatie

Advies en projectbegeleiding aquathermie.

Advies en projectbegeleiding aquathermie. Advies en projectbegeleiding aquathermie. Agenda: Transitie thermische energie Aquathermie introductie Aquathermie toepassingen Uw aquathermie kansen De route van de warmtetransitie Klimaatafspraken van

Nadere informatie

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur ENERGY TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur 1 SAFER, SMARTER, GREENER De ambitie voor de Nederlandse gebouwde omgeving 2030 Een 49% CO 2 reductie 3,4Mton minder CO

Nadere informatie

Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem

Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem Mogelijke innovaties tot energiebesparing in de Vlaamse glastuinbouw Evert Eriksson 23 oktober, PCS Destelbergen Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt, Kruishoutem Overzicht 1. Situatie glastuinbouw

Nadere informatie

Naar de bron van de warmtepomp

Naar de bron van de warmtepomp C on d e ns o r Ve r d am p e r Studienamiddag : Introductie tot alternatieve en duurzame energieopwekking voor KMO s Energik Voka Mechelen 7 juni 2007 Naar de bron van de warmtepomp H.Hoes 1 Naar de bron

Nadere informatie

TECHNISCHE EN ECONOMISCHE HAALBAARHEIDSSTUDIE

TECHNISCHE EN ECONOMISCHE HAALBAARHEIDSSTUDIE TECHNISCHE EN ECONOMISCHE HAALBAARHEIDSSTUDIE DIT FORMULIER MOET ALLEEN INGEVULD TE WORDEN VOOR EEN NIEUW GEBOUW VAN MEER DAN 000 M² EN MINDER DAN 0 000 M² OF VOOR EEN ZWARE RENOVATIE VAN MEER DAN 5 000

Nadere informatie

Restwarmte als businesscase voor commerciële datacenters. Wim Kessels van Royal HaskoningDHV samen met Jeffrey Siemes van GeoComfort

Restwarmte als businesscase voor commerciële datacenters. Wim Kessels van Royal HaskoningDHV samen met Jeffrey Siemes van GeoComfort Restwarmte als businesscase voor commerciële datacenters Wim Kessels van Royal HaskoningDHV samen met Jeffrey Siemes van GeoComfort Even voorstellen Wim Kessels Senior Mechanical Engineer Mission Critical

Nadere informatie

1. Gebouwen en installaties in De toekomst begint nu 3. Benoveren

1. Gebouwen en installaties in De toekomst begint nu 3. Benoveren 1. Gebouwen en installaties in 2050 2. De toekomst begint nu 3. Benoveren ALL ELECTRIC? Bronnen wind PV Omzetten in warmte via warmtepompen warmte ALL ELECTRIC? Problematiek Onbalans vraag aanbod Op dagbasis

Nadere informatie

Energie uit oppervlaktewater

Energie uit oppervlaktewater Energie uit oppervlaktewater Thema: De theoretische benadering Dr. ir. Kees Wisse Ir. Kundert de Wit DWA installatie en energieadvies Inhoud Open en gesloten, diep, ondiep Installatieconcepten Vereenvoudigde

Nadere informatie

Warmtenetten Van idee tot realisatie

Warmtenetten Van idee tot realisatie Warmtenetten Van idee tot realisatie onzichtbaar werk, zichtbaar beter Doelstellingen Aandachtspunten bij de realisatie van een warmtenet. Ervaring uitwisselen De meerwaarde van Canalco in het licht zetten

Nadere informatie

2 Uitgangspunten De volgende documenten zijn als uitgangspunten voor de beantwoording van de vragen genomen:

2 Uitgangspunten De volgende documenten zijn als uitgangspunten voor de beantwoording van de vragen genomen: NOTITIE Datum 26 juni 2015 Projectnaam Transformatie enci-gebied Werknummer Van G.E. de Nijs Deerns Nederland B.V. Bouwfysica & Energie Fleminglaan 10 2289 CP Rijswijk Postbus 1211 2280 CE Rijswijk T 088

Nadere informatie

a spin off company by met de warmtepomp

a spin off company by met de warmtepomp a spin off company by Groene warmte én koude met de warmtepomp p N.Robeyn Inhoud Waarom groen verwarmen en koelen? Waarom de bodem als thermos? Hoe geothermisch koppelen? Vergunning aanvragen? Steunmaatregelen?

Nadere informatie

Mogelijke rol van Warmterotonde in Zuid-Holland

Mogelijke rol van Warmterotonde in Zuid-Holland AAN: Themagroep Energie van PvdA Duurzaam VAN: Oscar Menger, Henk Heijkers en Maarten de Groot DATUM: maart 2018 Mogelijke rol van Warmterotonde in Zuid-Holland 1 Inleiding Veel Z-Hollandse gemeenten kunnen

Nadere informatie

Westlandse kassen verwarmen en koelen hele woonwijk

Westlandse kassen verwarmen en koelen hele woonwijk Westlandse kassen verwarmen en koelen hele woonwijk > Vestia investeert in duurzaamheid > Energieopslag in de bodem > Kas als energiebron > Samen werken aan een beter milieu inhoud 3 Samenwerken aan een

Nadere informatie

Warmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe

Warmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe Warmte Koude Opslag Wat is WKO? Diep onder Drenthe Klimaatbestendig Drenthe Klimaatveranderingen van vele eeuwen zijn nog steeds zichtbaar in het Drentse landschap. Voorbeelden hiervan zijn de Hondsrug

Nadere informatie

Landelijke verkenning warmte en koude uit het watersysteem. Eindrapportage 31 juli 2016

Landelijke verkenning warmte en koude uit het watersysteem. Eindrapportage 31 juli 2016 Landelijke verkenning warmte en koude uit het watersysteem Eindrapportage 31 juli 2016 1 Voorblad Opdrachtgever: Unie van Waterschappen Postbus 93218 2509 AE Den Haag Contactpersoon: dhr. Reinier Romijn

Nadere informatie

BODEM GEKOPPELD HYBRIDE WARMTEPOMPSYSTEEM

BODEM GEKOPPELD HYBRIDE WARMTEPOMPSYSTEEM Koen Allaerts BODEM GEKOPPELD HYBRIDE WARMTEPOMPSYSTEEM 6/12/2013 1 Agenda Onderzoeksvraag Principe Aanpak Economisch optimum Dimensioneren drycooler Eerste resultaten Vervolg 2 Agenda Onderzoeksvraag

Nadere informatie

WG terrein Fossielvrij. Tauw- Mirjam Pronk Atrivé- Aleida Verheus

WG terrein Fossielvrij. Tauw- Mirjam Pronk Atrivé- Aleida Verheus WG terrein Fossielvrij Tauw- Mirjam Pronk Atrivé- Aleida Verheus Wie zijn wij? - Duurzame leefomgeving: nieuw bedrijventerrein tot aardgasvrije wijken - Energietransitie onderdeel van duurzame ontwikkeling

Nadere informatie

De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G. Datum 05 april 2011

De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G. Datum 05 april 2011 De economische kansen van de glastuinbouw Workshop - G Datum 05 april 2011 EMT debat 5 apr. 2011 Stef Huisman & Sjaak Bakker Economisch belang glastuinbouw Glastuinbouw Ned - Groente & Bloemen Areaal 10.000

Nadere informatie

Warmtenetten in Vlaanderen ACE 22-11/2012. Van Overberghe Koen

Warmtenetten in Vlaanderen ACE 22-11/2012. Van Overberghe Koen Warmtenetten in Vlaanderen ACE 22-11/2012 Van Overberghe Koen Wat Warmtenetwerk is een warmtenet? Nederland en Vlaanderen Breed platform voor alle organisaties die betrokken zijn bij collectieve warmte

Nadere informatie

BENG en NTA. Stand van zaken

BENG en NTA. Stand van zaken BENG en NTA Stand van zaken Ir. Harm Valk Nieman Groep ZEN-Platformbijeenkomst 20 juni 2017 BENG, maar ook ZEN! Integraal benaderen comfort gebruik energie Werkgroep BENG Nieuwe projecten BENG vanaf het

Nadere informatie

Thermische energie uit oppervlaktewater. Kansen voor een aardgasvrij Nederland

Thermische energie uit oppervlaktewater. Kansen voor een aardgasvrij Nederland Thermische energie uit oppervlaktewater Kansen voor een aardgasvrij Nederland 2017 33 Wat is TEO? Wanneer TEO? Thermische energie uit oppervlaktewater, kortweg TEO, is duurzame warmte en koude die aan

Nadere informatie

Ypenburg 100% duurzame warmte

Ypenburg 100% duurzame warmte Ypenburg 100% duurzame warmte Verkenning van de mogelijkheden Rotterdam, 13 november 2018 Edward.pfeiffer@rhdhv.com 06-52 01 86 58 Doelstelling van de verkenning Eneco en de Stichting Hernieuwbare Warmte

Nadere informatie

AT TEC WARMTEPOMPEN AARDWARMTEPOMP 4-18 KW TECHNEA WARMTEPOMPEN HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING

AT TEC WARMTEPOMPEN AARDWARMTEPOMP 4-18 KW TECHNEA WARMTEPOMPEN HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING TECHNEA duurzaam AARDWARMTEPOMP 4-18 KW HOGE COP & SUPER STIL MODULEREND ONLINE (STEM)BEDIENING INTELLIGENTE REGELING Specialist duurzame installatietechniek 058-288 47 39 info@technea.nl www.technea.nl

Nadere informatie

LOCATIE TOEPASSING GEBOUW ENERGIEVRAAG PERCEEL AFGIFTE SYSTEEM INSTALLATIECONCEPT

LOCATIE TOEPASSING GEBOUW ENERGIEVRAAG PERCEEL AFGIFTE SYSTEEM INSTALLATIECONCEPT LOCATIE TOEPASSING GEBOUW ENERGIEVRAAG PERCEEL AFGIFTE SYSTEEM INSTALLATIECONCEPT Bodemgeschiktheid Bodemgeschiktheid Beschermingsgebied grondwater Milieuverontreiniging Grondwatervergunningen Open geothermische

Nadere informatie

Jos Van Steenwinkel. Bestuurder. IF Tech

Jos Van Steenwinkel. Bestuurder. IF Tech Uw logo Jos Van Steenwinkel Bestuurder IF Tech Seizoensmatige energieopslag in bodem en grondwater inzicht in de werking & proactief beheer Inhoudstafel 1. Begrippen energieopslag en geothermie 2. Ondergrondse

Nadere informatie

Restwarmte en riothermie

Restwarmte en riothermie Restwarmte en riothermie Early Morning Toast Bijeenkomst Stichting kiemt, netwerk Arnhem Hoenderloo, 26 maart 2014 Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727 Tauw introductie TAUW BV In Top 10 van Nederlandse

Nadere informatie

VAN GAS LOS. Werkconferentie Warmtetransitie. 1 juni 2017, De Nieuwe stad, Zandfoort aan de Eem te Amersfoort

VAN GAS LOS. Werkconferentie Warmtetransitie. 1 juni 2017, De Nieuwe stad, Zandfoort aan de Eem te Amersfoort VAN GAS LOS Werkconferentie Warmtetransitie 1 juni 2017, De Nieuwe stad, Zandfoort aan de Eem te Amersfoort Programma 08.45 09.15 Inloop 09.15 09.30 Welkomstwoord - Anika de Kruijf van De Nieuwe Stad -

Nadere informatie

Greenbridge Oostende EXPERTS IN SUSTAINABLE BUILDINGS

Greenbridge Oostende EXPERTS IN SUSTAINABLE BUILDINGS Greenbridge Oostende Oostende, 2014-10-21 ir. Matthias Zuliani, expert energy ir. Pedro Pattijn, Business Unit Manager energy & sustainability Voorstelling Ingenium 75 werknemers Ingenium nv Nieuwe St-Annadreef

Nadere informatie

LEKKER WARM ZONDER AARDGAS? vers. 3,1

LEKKER WARM ZONDER AARDGAS? vers. 3,1 LEKKER WARM ZONDER AARDGAS? vers. 3,1 DOEL VAN DEZE AVOND IS: Informatie geven over: hoe we onze huizen in de toekomst duurzaam kunnen verwarmen én horen welke vragen er bij u leven over deze overgang

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2018 Dimensionering en integratie van geothermische warmtepompinstallaties Hans HOES 2 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE ZINVOL TOEPASSEN VAN GEOTHERMISCHE

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2017 Dimensionering en integratie van geothermische warmtepompinstallaties Hans HOES 2 INHOUDSOPGAVE INTRODUCTIE ZINVOL TOEPASSEN VAN GEOTHERMISCHE

Nadere informatie

Aardgasvrije woningen

Aardgasvrije woningen 'Kennissessie ZEN Platform Aardgasvrije woningen '20 juni 2017 'Peter Heijboer Over DWA Opgericht in 1986 Circa 120 medewerkers Bodegraven, Rijssen, Veenendaal, Amsterdam Werkgebied: Gebiedsontwikkeling,

Nadere informatie

Duurzame energie voorziening Ouverture nov. door: Projectteam WKO

Duurzame energie voorziening Ouverture nov. door: Projectteam WKO Duurzame energie voorziening Ouverture Presentatie 29 + 30 nov. door: Projectteam WKO Duurzame energievoorziening in Ouverture Welkom Eric Holm Gespreksleider van de avond Duurzame energievoorziening in

Nadere informatie

Potentieel thermische energie uit oppervlaktewater (TEO)

Potentieel thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Potentieel thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Beheergebied van Waterschap Rijn en IJssel Eindrapportage 7 juli 2017 1 Voorblad Opdrachtgevers: Waterschap Rijn en IJssel Postbus 148 7000 AC Doetinchem

Nadere informatie

Boorgat Energie Opslag

Boorgat Energie Opslag Boorgat Energie Opslag foto cover: wachtbuizen zitten klaar in de boorbakken. foto: uitgegraven bouwput voor de kapel van het ziekenhuis. Het Antwerpse ziekenhuis Sint-Vincentius haalt warmte en koeling

Nadere informatie

Toekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen. Een visie van Martijn Bos

Toekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen. Een visie van Martijn Bos Toekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen Een visie van Martijn Bos Martijn Bos Geb. 1950 Vanaf 1984 werkzaam in de HVAC branche Ecoon opgericht in 2010 In 2015 verhuisd naar Hengelo

Nadere informatie

Regeling van grondgekoppelde warmtepompsystemen in kantoorgebouwen. C. Verhelst, L. Helsen KULeuven, Toegepaste Mechanica en Energieconversie

Regeling van grondgekoppelde warmtepompsystemen in kantoorgebouwen. C. Verhelst, L. Helsen KULeuven, Toegepaste Mechanica en Energieconversie egeling van grondgekoppelde warmtepompsystemen in kantoorgebouwen C. Verhelst, L. Helsen KULeuven, Toegepaste Mechanica en Energieconversie Inhoudstafel Situering Grondgekoppelde warmtepompsystemen Huidige

Nadere informatie