EasyLecture. STUDIE Fiscaal recht. VAK Bedrijfseconomie en FCT

Transcriptie

1 EasyLecture STUDIE Fiscaal recht VAK Bedrijfseconomie en FCT Jaar: Bachelor 2 Periode: Blok 6 Uitgifte:

2 1 Copyright EasyLecture Voorwoord Wij van EasyLecture willen het graag easy houden, daarom hebben wij besloten om een samenvatting te maken waarmee ook jullie, fiscaal recht studenten, heel gemakkelijk de stof kunnen leren. Onze samenvatting is gemaakt aan de hand van de werkgroepen en hoorcolleges. Deze samenvatting dient als aanvulling en niet ter vervanging van de verplichte stof. Daarnaast wordt de samenvatting gemaakt voor de werkgroep heeft plaatsgevonden. Eventuele aanvullingen worden zoveel mogelijk meegenomen. Maar het kan zo zijn dat er in de werkgroep is nieuws is uitgelegd, wat niet in de samenvatting is meegenomen. Hierbij duiden we vooral op de extra opdrachten. Vanzelfsprekend is nadruk en verspreiding van de samenvatting verboden. Ben je van mening dat easy jou heeft geholpen, zorg er dan voor dat je jouw exemplaar niet doorgeeft en daarmee dat wij kunnen blijven bestaan. Bekijk onze website: Like ons op facebook en blijf op de hoogte van eventuele aanbiedingen. Succes met voorbereiden en natuurlijk met je tentamen! PS: ook volgend blok zijn wij weer van de partij en zal het vak Omzetbelasting verkocht worden.

3 2 Copyright EasyLecture INHOUD 2 Werkgroep Hoe werkt de balans? Wat houden de posten in? Wat is administratieplicht? Waar vinden we het terug in de wet? Voor wie geldt het? Wat zijn de belangen van het opmaken van een balans? Wie heeft er belang bij en hoe? Hoorcollege 23 maart Inleiding Boekhoudmodel Beginbalans Grootboek Journaalposten Proef- en saldibalans Winst- en verliesrekening... 15

4 3 Copyright EasyLecture 1 WERKGROEP 1 Bronnen: - Jaarrekening lezen voor juristen: Jaarverslaggeving: 1 - Basisstudie in het boekhouden: 1, HOE WERKT DE BALANS? WAT HOUDEN DE POSTEN IN? Balans Allereerst een schematische weergave van de balans Debet Balans Credit Bezittingen Eigen vermogen Schulden Totaal Totaal De balans kan worden opgemaakt aan de hand van een inventarisatielijst. Dit is een opsomming van de bezittingen en schulden van de onderneming. Aan de debetzijde noteren we de bezittingen van de onderneming. De bezittingen noemen we ook wel de bedrijfsmiddelen. Dit onderscheiden we in: - Vaste activa gaat langer mee dan één productieproces. Denk aan het bedrijfspand en het inventaris of vervoersmiddelen o Immaterieel = niet fysiek zoals onderzoek en ontwikkeling. Maar ook computersoftware, octrooien en klantenbestanden. Immateriële vaste activa wordt gewaardeerd op basis van de verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs. o Materieel = grond, bedrijfspanden en inventaris o Financieel = deelneming, aandelen, vorderingen en overige effecten. - Vlottende activa gaat één productieproces mee. Denk aan voorraden, effecten, kas en banktegoeden. De zijn (over het algemeen) vrij snel om te zetten in geld. Op de balans moeten ze als volgt nader worden ingedeeld o Voorraden o Vorderingen o Liquide middelen o Overlopende activa Aan de creditzijde de wijze waarop de bezittingen gefinancierd worden. Het vreemd vermogen wordt door derden verschaft. Het eigen vermogen wordt door eigenaren ingebracht.

5 4 Copyright EasyLecture De balans wordt gepresenteerd in scronto-vorm zoals hierboven weergeven. De balans is altijd in evenwicht. Dat wil zeggen dat het totaal aan beiden zijden gelijk moet zijn. Je kunt het als volgt uitdrukken: - Bezittingen = eigen vermogen + vreemd vermogen - Bezittingen vreemd vermogen = eigen vermogen Toelichting: Aan de activa kant (debetzijde) Crediteuren hebben geld tegoed van de onderneming. Dit is dus een schuld en noteren we aan de credit zijde van de balans. Debiteuren moeten nog geld aan de onderneming betalen. Dit is een bezit dus noteren we aan de debet zijde van de balans. De laatst genoemde vorderingen lopen vaak op korte termijn af, dus vallen onder vlottende activa. Bij het inventaris moet je denken aan magazijnstellingen, kassa s en dergelijke. Net als het bedrijfspand zijn dit bezittingen die langer mee gaan dan één productieproces. Een bezit dus aan de debetzijde van de balans Als voorraden zijn te beschouwen goederen die bestemd zijn om te worden verkocht of te worden verbruikt bij het vervaardigen van goederen of het verlenen van diensten. Deze post omvat grondstoffen en hulpstoffen, gereed product, handelsgoederen en onderhandenwerk. Dit is werk in opdracht of bestelling. Liquide middelen betreffen kasmiddelen en banktegoeden. Indien liquide middelen (naar verwachting) langer dan 12 maanden niet ter beschikking staan van de onderneming, moeten deze liquide middelen worden gerekend tot de financiële vaste activa. In andere gevallen valt het onder vlottende activa. Overlopende activa zijn vooruitbetaalde kosten en nog te ontvangen opbrengsten. De RJ beveelt aan om de overlopende activa alleen dan afzonderlijk in de balans op te nemen als het om een relatief belangrijk bedrag gaat. In de andere gevallen is het beter om het samen te voegen met vorderingen. Aan de passiva kant (creditzijde) Het eigen vermogen is het saldo van de bezittingen de schulden. Dit staat los van het privé vermogen van de ondernemer. Het is ook geen vast gegeven. We noteren dit aan de creditzijde van de balans. Eigen vermogen is risicodragend vermogen of ondernemend vermogen. Hieronder valt: - Kapitaal (geld) - Agio opbrengst bij verkoop van aandelen - Reserves bij herwaarderingsreserve - Onverdeeld resultaat Naar eigen vermogen kennen we het vreemd vermogen. Opgesplitst in voorzieningen en schulden. Vreemd vermogen is risicomijdend of niet-ondernemend vermogen. - Voorzieningen. Dit is een bijzondere vermogenscategorie. Het gaat hier om verplichtingen waarvan de omvang en/of het tijdstip van nakoming niet exact te bepalen zijn, maar wel redelijkerwijs te schatten. - Schulden o Langlopend. Voorbeelden hiervan zijn hypothecaire leningen en obligatieleningen o Kortlopend. Voorbeelden hiervan zijn crediteuren en nog te betalen belastingen.

6 5 Copyright EasyLecture Hypothecaire lening is een lening ter (gedeeltelijke) financiering van het bedrijfspand. Het bedrijfspand dient tot zekerheid. Een schuld dus aan de creditzijde van de balans. Bij een rekening-courantkrediet mag de onderneming tot een maximumbedrag vrij opnemen. Dit kan zowel aan de debet- als aan de creditzijde van de balans staan. Dat is afhankelijk van of er sprake is van een negatief of positief saldo. 1.2 WAT IS ADMINISTRATIEPLICHT? WAAR VINDEN WE HET TERUG IN DE WET? VOOR WIE GELDT HET? Voor wie? De verplichting om een administratie te voeren geldt voor alle eigenaren/bestuurders van ondernemingen. Zie hiervoor artikel 3:15i lid 1 BW. Lid 2 van dit artikel zorgt dat artikel 2:10 lid 2 tot en met lid 4 BW van toepassing is. Ondernemers moeten binnen 6 maanden na afloop van het boekjaar een balans en een winst-enverliesrekening opstellen (=administratieplicht). De ondernemer moet de administratie minimaal 7 jaren bewaren (=bewaarplicht). Naast de civielrechtelijke verplichting om een administratie bij te houden bestaat er ook een fiscale administratieplicht op grond van artikel 52 AWR. Voor een aantal rechtspersonen geldt naast de genoemde verplichtingen het jaarrekeningenrecht. Voor bijvoorbeeld de volgende rechtspersonen is uitdrukkelijk in de wet geregeld op welke wijze de verslaggeving moet plaat vinden. Zie artikel 2:360 BW: - Besloten vennootschap (BV) - Naamloze vennootschap (NV) - Coöperatie - Onderlinge waarborg maatschappij - Commerciële stichting - Commerciële vereniging De nadere regels voor deze rechtspersonen zijn te vinden in titel 9 van boek 2 van het BW. Zie afdeling 1 11, 13. Deze titel is heel belangrijk. In afdeling 3 lees je bijvoorbeeld over de balans. Het jaarrapport De genoemde rechtspersonen moeten ieder jaar een jaarrapport uitbrengen, bestaande uit: - Het jaarverslag - De enkelvoudige jaarrekening (balans, winst-en-verliesrekening en een toelichting op beiden) - Overige gegevens - Eventueel bij bepaalde rechtspersonen: de geconsolideerde jaarrekening. De Raad voor de Jaarverslaggeving (hierna RJ) publiceert Richtlijnen voor de jaarverslaggeving. Hierin vind je een toelichting op de normen. In het jaarverslag legt het bestuur zijn opvatting neer over de toestand op de balansdatum en de gang van zaken. Daarnaast zo lezen we in artikel 2:391 BW bevat het jaarverslag mededelingen omtrent: - De verwachte gang van zaken

7 6 Copyright EasyLecture - De investeringen - De financiering - De personeelsbezetting - De omzetontwikkeling - De winstgevendheid - De werkzaamheden op gebied van onderzoek en ontwikkeling De jaarrekening moet binnen 5 maanden worden uitgebracht. Eventueel de geconsolideerde jaarrekening door het hoofd van een groep = de centrale leiding. In artikel 2:362 lid 8 BW zien we over de plicht van IFRS s. Deze moeten voldoen aan de normen van de IASB. Een jaarrekening moet voldoen aan de volgende beginselen (artikel 2:362 lid 3): - Getrouw - Stelselmatig - Duidelijk Ook de fiscale regels zijn van toepassing. Zoals het goedkoopmansgebruik van artikel 3:25 IB. Je mag je niet rijker rekenen dan je bent. Als grondslag voor de waardering van activa wordt gekeken naar de actuele waarde, verkrijging- of vervaardigingsprijs. Afhankelijk van de soort/omstandigheden komen in aanmerking: vervangingswaarde, bedrijfswaarde, marktwaarde of opbrengstwaarde. Over de overige gegevens lees je in artikel 2:392 BW. Niet alle rechtspersonen hoeven aan alle vereisten van het jaarrekeningenrecht te voldoen. In artikel 2: zien we een indeling kleine en middelgrote ondernemers vrijstellingen ontlenen. Ook kan er een vrijstelling zijn als er sprake is van een concern. De rechtspersoon is verplicht de jaarrekening 8 dagen na vaststelling openbaar te maken (artikel 2:394 BW). Ook hier zijn weer vrijstellingen voor. Heb je na twee maanden de zaak nog niet op orde, dus nog geen goedkeuring, dan moet je de jaarrekening toch openbaar maken. Als een rechtspersoon niet aan zijn verplichtingen voldoet, overtreedt hij de WED. Hier kan een sanctie op volgen. 1.3 WAT ZIJN DE BELANGEN VAN HET OPMAKEN VAN EEN BALANS? WIE HEEFT ER BELANG BIJ EN HOE? De balans (of eigenlijk de gehele jaarrekening) heeft zowel een intern als extern belang. Intern bijvoorbeeld voor het management en extern bijvoorbeeld voor de fiscus en aandeelhouders. Het doel is om informatie te verschaffen. Intern Interne informatieverschaffing is gericht op de informatiebehoefte van de leiding voor het nemen van beslissingen en beheersen van het bedrijfsproces.

8 7 Copyright EasyLecture Dit is het terrein van management accounting of interne berichtgeving. Op deze vorm van informatieverschaffing zijn geen wettelijke regels van toepassing. Extern Externe informatieverschaffing is gericht op de informatiebehoefte van derden voor hun oordeelsvorming en/of besluitvorming ten aanzien van de organisatie. De informatie is mede bedoeld om verantwoording af te leggen over het gevoerde beleid. Deze vorm van informatieverschaffing betreft het terrein van financial accounting of de externe verslaggeving. Op dit terrein bestaat wel wetgeving. Voornamelijk te vinden in titel 9 boek 2 BW. De jaarrekening moet voldoen aan de volgende beginselen: 1. Continuïteitsbeginsel. Artikel 2:384 lid 3. Er wordt aangenomen dat de onderneming voor onbepaalde tijd wordt voortgezet. 2. Toerekeningsbeginsel = matchingsbeginsel. De kosten worden genomen in de periode waarin de opbrengsten worden verantwoord van de producten waarvoor de desbetreffende kosten zijn gemaakt. 3. Voorzichtigheidsbeginsel. Artikel 2:384 lid 2 eerste zin en derde zin BW. Verliezen en risico s die hun oorsprong vinden in het boekjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden. 4. Realisatiebeginsel. Artikel 2:384 lid 2 tweede zin BW. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op de balansdatum zijn verwezenlijkt.

9 8 Copyright EasyLecture 2 HOORCOLLEGE 23 MAART 2016 Het volledige hoorcollege staat vermeld in de gekochte samenvatting. Dit is slechts een voorbeeld. 2.1 INLEIDING Belang van dit vak: Voor dit vak moet je minimaal een 6 halen, omdat aan de fiscalisten de eis gesteld wordt dat ze kunnen boekhouden. Het overzichtelijk kunnen weergeven van cijfers kan heel goed helpen om het overzicht over een ingewikkelde casus te behouden. Neem bijvoorbeeld het maken van journaalposten. Literatuur voor dit vak: - Bassistudie in het boekhouden (Kuppen, Van Luit) - Jaarverslaggeving (Epe, Koetzier) - Jaarrekeninglezen voor juristen (De Geus, Klumper, Scholten) - Literatuur via LawWeb - Wettenbundels (BW en Fiscaal) - Rekenmachine (geen grafische!) In dit college: - Boekhoudmodel (verwerking financiële gegevens) o Beginbalans o Grootboek o Journaalposten o Proef- en saldibalans o Winst- en verliesrekening en eindbalans - Afschrijvingen - Ondernemingsvormen - Grondslagen van de jaarverslaggeving Hierbij hoort de volgende literatuur: - BB hoofdstuk 1 t/m 5 (beginbalans, financiële feiten en grootboek, JP, hulprekeningen, EV, kolommenbalans) - JV hoofdstuk 3 (verslaggevingsprincipes van de boekhoudkundige waarde- en winstbepaling) 2.2 BOEKHOUDMODEL Bij boekhouden hebben we te maken met afspraken en logica. We schrijven bijvoorbeeld de bezittingen links op de balans en de financiering daarvan rechts op de balans. Dat is hoe we het hebben afgesproken. Dat geldt ook voor hoe we de dingen noteren.

10 9 Copyright EasyLecture Beginbalans Elk financieel feit verandert iets op de balans. Om iedere keer een nieuwe balans te maken kost heel veel tijd. Daarom zijn er tussenstappen. Eén daarvan zijn de journaalposten. Dit is een verkorte weergaven van het financiële feit. In het grootboek wordt per post bijgehouden wat er verandert op de balans. Voeg je de grootboeken samen, dan krijg je de proefbalans. Voorafgaande journaalposten corrigeren eerder gemaakte fouten die niet zijn opgenomen in de proefbalans. De saldibalans leidt tot de eindbalans en de winst- en verliesrekening. Hieronder het voorbeeld van een Ezelsbruggetje debet is links, beginbalans. Aan de debetzijde de credit is Rechts. bezittingen (links), aan de creditzijde de manier van financieren (rechts). We gaan financiële feiten in de beginbalans verwerken. De veranderingen op de balans zijn omcirkeld. Het is belangrijk dat de balans in evenwicht blijft, dus dat de bedragen die we optellen links en rechts (debet credit) gelijk blijven.

11 10 Copyright EasyLecture 2/1 inkoop per bank van 3 fietsen ATB Jura voor 500 per stuk 5/1 betaling elektriciteitskosten per bank ad 150 7/1 verkoop op rekening van één fiets Tourmalet, verkoopprijs 660, inkoopprijs /1 één debiteur betaalt zijn rekening ad. 730 per bank Grootboek In een grootboekrekening zie je ook een debet en een credit Om het overzicht te bewaren worden gedurende dit gehele college dezelfde financiële feiten gebruikt.

12 11 Copyright EasyLecture zijde. Bij het openen van een grootboek schrijven we aan balans met daarbij het bedrag. We kijken naar de eerder genoemde journaalposten. Bij een grootboek schrijf je per post van de balans wat er veranderd. Het openen van een grootboek debet ATB Jura credit 1/1 van balans We gaan nu kijken naar wat er gebeurd met het grootboek als we de financiële feiten er in verwerken. We gebruiken dezelfde financiële feiten als bij de balans zojuist. 2/1 Inkoop per bank van drie fietsen ATB Jura voor 500 per stuk debet ATB Jura credit 1/1 van balans /1 inkoop per bank debet Bank credit 1/1 van balans /1 inkoop ATB Jura /1 betaling elektriciteitskosten per bank ad 150 debet Eigen Vermogen credit 5/1 van balans 150 1/1 van balans debet Bank credit 1/1 van balans /1 inkoop ATB Jura /1 van debiteuren 730 5/1 elektriciteit kosten 150 7/1 verkoop op rekening één fiets Tourmalet, verkoopprijs 660, inkoopprijs 410 debet Mountainbike Tourmalet credit 1/1 van balans /1 verkoop 410

13 12 Copyright EasyLecture debet Debiteuren credit 1/1 van balans /1 verkoop 660 debet Eigen Vermogen credit 5/1 van balans 150 1/1 van balans /1 verkoop Journaalposten Hoe verwerken we de eerder genoemde gegevens nu tot journaalposten? Bij een creditboeking schrijven we het woordje aan. Een debet rekening die toeneemt boeken we debet. Een debet rekening die afneemt boeken we credit. Een creditrekening die toeneemt boeken we credit. Een creditrekening die afneemt boeken we debet. Afnemen dus altijd aan de andere kant. Journaalpost 2/1 Fietsen ATB Jura Aan bank Journaalpost 5/1 Eigen vermogen 150 Aan bank 150 Journaalpost 7/1 Aan Tourmalet 410 Aan Eigen vermogen 250 Debiteuren 660 Journaalpost 11/1 Bank 730 Aan debiteuren 730

14 13 Copyright EasyLecture Proef- en saldibalans grootboekrekening proefbalans saldibalans Inventaris Ventoux Tourmalet ATB Jura Debiteuren Bank Eigen Vermogen Banklening Crediteuren Totaal Bij de proefbalans tel je de credit en debet van de grootboekposten bij elkaar op. Je krijgt zo 1 debet cijfer en 1 credit cijfer per grootboek. Bij de saldibalans verreken je de credit en debet met elkaar. De saldibalans weergeeft het saldo van de debet en de credit bij elkaar. We moeten nu nog het grootboek afsluiten. Dat doen we als volgt. debet ATB Jura credit 1/1 van balans /1 naar balans /1 inkoop per bank debet Bank credit 1/1 van balans /1 inkoop ATB Jura /1 van debiteuren 730 5/1 elektriciteit kosten /1 naar balans debet Mountainbike Tourmalet credit 1/1 van balans /1 verkoop /1 naar balans

15 14 Copyright EasyLecture debet Debiteuren credit 1/1 van balans /1 per bank 730 7/1 verkoop /1 naar balans debet Eigen Vermogen credit 5/1 van balans 150 1/1 van balans /1 naar balans /1 verkoop In het vet/cursief de bedragen die nodig zijn om het in balans te brengen. Je kan pas afsluiten na de proefbalans. Anders kom je op nul en zie je dus niet wat er is gebeurd in de maand. Eigen vermogen en hulprekeningen: Schematisch kun je balans als volgt weergeven. Debet Balans Credit Bezittingen Eigen vermogen Schulden Totaal Totaal De hulprekeningen van het eigenvermogen geven de veranderingen in het eigen vermogen aan gedurende een boekingsperiode. Een hulprekening zelf zal je nooit op de balans zelf terugvinden. Een afname van het eigenvermogen wordt debet geboekt en een toename van het eigenvermogen wordt credit geboekt. In principe is de hulprekening van het eigen vermogen de grootboekrekening over het eigen vermogen. Hieronder een aantal voorbeelden: Debet Inkoopwaarde van de omzet Elektriciteitskosten Loonkosten Huisvestingskosten Interestkosten Afschrijvingskosten Omzet Huuropbrengst Rente-inkomsten Credit

16 15 Copyright EasyLecture Winst- en verliesrekening De schematische weergave van de winst-en-verliesrekening debet Winst-en-verliesrekening credit Kosten Saldo winst Opbrengsten Totaal Totaal Het grootboeken van hulprekeningen EV Een hulprekening hoef je niet te openen, maar je moet hem wel bijwerken. Bijvoorbeeld: Omzet X 7/1 verkoop Tourmalet 660 Inkoopwaarde van de omzet 7/1 Tourmalet 410 x Journaalpost 7/1 Debiteuren 660 Aan omzet Inkoopw. vd. Omzet 410 Aan Tourmalet 410 Huisvestingskosten 5/1 Per bank electriciteitsk. 150 Journaalpost 5/1 Huisvestingskost. 660 Aan bank 660 Een grootboekrekening in de winst-en-verliesrekening We gaan verder op het voorbeeld van de huisvestingskosten. Eerst sluiten we het grootboek af.

17 16 Copyright EasyLecture Huisvestingskosten 5/1 Per bank electriciteitsk /1 naar W&V rek. 150 De uiteindelijke winst- en verliesrekening (saldo winst) Omzet 660 Inkoopwaarde van de omzet Bruto verkoopresultaat Huisvestingskosten Saldo winst debet Winst-en-verliesrekening credit Kosten 410 Omzet 660 Huisvestingskosten 150 Saldo winst 100 Totaal 660 Totaal 660 Kolommenbalans In de kolommenbalans staan de proefbalans, saldibalans, winst-en-verliesrekening en de eindbalans naast elkaar. In de kolommenbalans hebben we de winst gemarkeerd. grootboekrekening proefbalans saldibalans W&V rekening eindbalans Inventaris Ventoux Tourmalet ATB Jura Debiteuren Bank Eigen Vermogen Banklening Crediteuren Omzet Inkoopwaarde huisvestingskosten winst 100 Totaal

18 17 Copyright EasyLecture Ten slotte nog een Rekening Privé. Dat kan zijn als de ondernemer geldt stort van of overschrijft naar zijn eigen rekening. Je ziet de rekening Privé terug in de proefbalans en saldibalans als een grootboekrekening. In de eindbalans wordt hij direct verwerkt in het eigen vermogen. Bijvoorbeeld: Journaalpost 30/1 (Privé opname van 50 van de bank) Privé 50 Aan bank 50 De kolommenbalans (privé) grootboekrekening proefbalans saldibalans W&V rekening balans Inventaris Ventoux Tourmalet ATB Jura Debiteuren Bank Eigen Vermogen Banklening Crediteuren Omzet Inkoopwaarde huisvestingskosten privé winst 100 Totaal De grootboekrekening Privé sluit je af met de opmerking naar EV. Privé 30/1 uit bank 50 31/1 naar eigen vermogen 50 De eindbalans: