Bijlage 1: Beleidsplan Vitale Vakantieparken Heerde 2015

Transcriptie

1 Bijlage 1: Beleidsplan Vitale Vakantieparken Heerde 2015

2 Inhoud Hoofdstuk 1 INLEIDING Vitale Vakantieparken Beleidsplan gemeente Heerde... 3 Hoofdstuk 2 ANALYSE Stand van zaken vakantieparken RNV Stand van zaken gemeente Heerde... 4 Hoofdstuk 3 PROBLEEMSTELLING... 6 Hoofdstuk 4 DOELSTELLING EN UITGANGSPUNTEN Kwaliteitsverbetering van de bestaande parken Toekomst voor elke ondernemer Sterk ondernemerschap krijgt ruimte Nieuwe ondernemer is welkom Oneigenlijk gebruik wordt voorkomen of teruggedrongen Goede communicatie...10 Hoofdstuk 5 AGENDA ACTIEPUNTEN

3 Hoofdstuk 1 INLEIDING 1.1 Vitale Vakantieparken Binnen de regio Noord-Veluwe is in 2014 het programma Vitale Vakantieparken gestart. In dit programma werken 8 Noord-Veluwse gemeenten, de provincie, ondernemers en vele andere samen aan de verbetering van de kwaliteit van de verblijfsrecreatie en aan het voorkomen of beëindigen van ongewenste situaties op vakantieparken op de Noord-Veluwe. Het programma Vitale Vakantieparken kent een meer sporenaanpak op de gebieden economische kwaliteit, ruimtelijke kwaliteit en veiligheid en leefbaarheid. Binnen deze sporen wordt beleid ontwikkeld. Voorts bestaat het programma grofweg uit drie fasen. De eerste fase is de inventarisatiefase, waarin de sector, het aantal parken, de karakteristieken, de kansen en de problemen in beeld worden gebracht. De tweede fase betreft koers en richting. In deze fase wordt een visie en een richting voor de sector bepaald. Tevens valt hier het ontwikkelen van beleid onder dat kan worden ingezet op RO, economisch en juridisch vlak. De laatste fase is de uitvoeringsfase, waarin de programmaonderdelen en de projecten worden uitgevoerd. De afgelopen maanden is op regionaal niveau het volgende voorwerk geleverd: Bureau Ruimte en Tijd heeft per gemeente een inventarisatie van de verblijfsrecreatie uitgevoerd. De verzamelde gegevens geven inzicht in ondernemerskracht, economische waarde, ruimtelijke aspecten sociale aspecten en veiligheid; Bureau Beke heeft veiligheidsonderzoek gedaan in alle gemeenten; TU Delft heeft de toolbox Grip op parken samengesteld; Er is een convenant huisvesting arbeidsmigranten opgesteld. 1.2 Beleidsplan gemeente Heerde Het is de bedoeling dat elke gemeente met behulp van de uitgevoerde onderzoeken en verzamelde informatie, aangevuld door de plaatselijke aanwezige kennis, een beleidsplanplan Verblijfsrecreatie opzet. Voor u ligt het beleidsplan Verblijfsrecreatie van de gemeente Heerde. In deze nota worden de hoofdlijnen geschetst van het beleid dat de gemeente Heerde de komende jaren wil gaan voeren met betrekking tot vakantieparken. Er wordt een beeld gegeven van de situatie op de vakantieparken in Heerde en van de belangrijkste opgaven die daarmee samenhangen. Vervolgens worden de hoofdlijnen geschetst van het beleid met de daaraan gekoppelde aanpak (actiepunten). 3

4 Hoofdstuk 2 ANALYSE 2.1 Stand van zaken vakantieparken RNV In 2013 is door ZKA Consultants & Planners een Quick Scan Verblijfsrecreatie Noord-Veluwe uitgevoerd. Daaruit kunnen de volgende conclusies worden getrokken: Er zijn in de regio ruim 300 vakantieparken; De pijn in de sector zit met name in verouderde bungalowparken en traditioneel ingerichte kampeerterreinen; De meeste vakanties in de regio Noord-Veluwe worden doorgebracht op een bungalow- /vakantiewoningpark (44,1% in 2012). In 2012 kiest 31,6% voor een kampeerplaats; Het karakter van het aanbod is verzorgd, maar ook traditioneel en weinig innovatief; Het aanbod sluit niet goed aan bij de vraag. Consumenten stellen hogere eisen; Herinvesteren is voor ondernemers moeilijk, ze hebben weinig speelruimte; Een aanzienlijk deel van de vakantiewoningen wordt gebruikt voor doeleinden waarvoor deze niet zijn bedoeld, zoals permanente bewoning en verhuur aan arbeidsmigranten. De kwaliteit van het aanbod van vakantiewoningen in de regio sluit aldus niet (meer) goed aan bij de wensen van de toerist. Consumenten stellen hogere eisen aan hun vakantiebestemming, en niet alle vakantieparken kunnen aan die eisen voldoen. Het gevolg is dat de kwaliteit van de parken achter blijft bij de vraag. Als gevolg van de verminderde kwaliteit worden veel recreatiewoningen niet meer gebruikt voor het doel waarvoor zij oorspronkelijk zijn gebouwd. De mogelijke problematiek op de parken in de regio is heel divers. Gedacht moet worden aan: Een ander soort gebruik dan het beoogde recreatieve gebruik: uitponding, permanente bewoning, arbeidsmigranten, opvang van sociale gevallen, criminaliteit; Achterblijvend onderhoud/onvoldoende aangepast aan nieuwe eisen; Veranderingen in eigendoms- en gebruiksverhoudingen; Onvoldoende inspelen op kansen en mogelijkheden: niet kunnen of willen investeringen om in te springen op de gewijzigde vraag van de consument; Vakantieparken hebben moeite om het hoofd boven water te houden. 2.2 Stand van zaken gemeente Heerde Het Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd heeft onderzoek gedaan naar de recreatiebedrijven in de gemeente Heerde. Het onderzoek richt zich, naast de karakteristieken van de parken in de gemeente Heerde, op drie thema s: ondernemerskracht, ruimtelijke aspecten, en leefbaarheidsaspecten. Karakteristieken Heerde heeft in totaal 11 recreatieparken waarvan 9 aan het onderzoek hebben meegedaan. De gemeente Heerde kent in vergelijking met de rest van de regio een relatief grootschalig aanbod. Er zijn 4 ondernemingen die meer dan 150 eenheden exploiteren. De gemiddelde oppervlakte van de parken in Heerde is 6,3 ha. Het gemiddelde van de RNV bedraagt 4,7 ha; Binnen de gemeente Heerde is bijna geen sprake van uitponding, terwijl op de Noord-Veluwe gemiddeld 20% van alle parken bijna geheel is uitgepond. Er is sprake van een hoog percentage wisselende verhuur in de gemeente Heerde. Campings vormen het grootste aanbod. Acht van de tien parken zijn regulier bestemde kampeerterreinen. Er is één park dat zowel kampeerterrein als bungalows heeft. Bij één bedrijf is sprake van kamperen bij de boer. 4

5 Ondernemerskracht Ondanks relatieve grootschaligheid vormt het park voor slechts 4 van de 9 ondernemers een hoofdinkomen. Het investeringsniveau is beperkt, wat gezien de eerder genoemde relatieve grootschaligheid opmerkelijk is. Het voorzieningenniveau is wel relatief hoog. Het aanbod is eenzijdig. De nadruk ligt op de rustige groene consument. Opvallend is dat bijna alle ondernemers een helder gedefinieerde doelgroep voor hun bedrijf benoemen. Het bewustzijn van wie de gast is, is bij de ondernemers in de gemeente Heerde groot, zeker in vergelijking met de regio. Dit is positief, omdat vraaggerichtheid als het sleutelwoord tot succes wordt gezien in de sector. 6 van de 9 bedrijven bieden seizoenswerkgelegenheid. Dit is beduidend hoger dan in de regio. In de regio biedt 25% seizoenswerkgelegenheid. Seizoenswerkgelegenheid hangt samen met de omvang van het bedrijf. De meeste seizoenswerkgelegenheid wordt gegenereerd door bedrijven die groter zijn dan 150 eenheden. De ondernemers is gevraagd naar de ontwikkeling van het exploitatieresultaat van de afgelopen 5 jaar. 4 van de 9 ondernemers geven aan dat het exploitatieresultaat de afgelopen jaren is verbeterd. Bij eveneens 4 ondernemers is het resultaat de afgelopen jaren gelijk gebleven. Eén ondernemer gaf aan dat het resultaat de afgelopen jaren is gedaald. Het Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd heeft op basis van expert judgement geprobeerd de kwaliteit van het ondernemerschap en het onderhoud van de bedrijven in te schatten. Bij ongeveer de helft van de ondernemers is matig tot slecht ondernemerschap geconstateerd. Hierbij is onder andere gekeken naar visie, conceptueel denken en ondernemen. Bij de overige ondernemers is sprake van goed ondernemerschap. De mate van onderhoud van de terreinen en de voorzieningen binnen de gemeente Heerde is over het algemeen goed. Het onderhoud van de chalets en (sta)caravans van derden is daarentegen slecht. Ruimtelijke aspecten Van de ondernemers binnen de gemeente Heerde hebben 2 ondernemers aangegeven weinig te willen investeren in hun bedrijf, 4 ondernemers willen de kwaliteit van hun parken verbeteren zonder uit te breiden, en 3 ondernemers zeggen uitbreidingsplannen te hebben. Financiering en de aanduiding natuurwaarden binnen bestemmingsplannen worden als knelpunten genoemd door de ondernemers met uitbreidingswensen. Leefbaarheidsaspecten Slechts één ondernemer geeft aan dat op zijn park permanente bewoning plaatsvindt. Huisvesting van arbeidsmigranten vindt volgens de ondernemers op twee parken plaats. 5

6 Hoofdstuk 3 PROBLEEMSTELLING Uit het onderzoek van het Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd blijkt dat de gemeente Heerde over het algemeen tevreden mag zijn over de kwaliteit van haar vakantieparken. Er is op de parken bijna geen of nauwelijks sprake van uitponding, huisvesting van arbeidsmigranten of permanente bewoning. Dit is een problematiek die wel veelvuldig op vakantieparken in de regio voorkomt. De parken binnen de gemeente Heerde hebben bovendien een hoog percentage wisselende verhuur. Het onderhoud aan terreinen en voorzieningen is goed. Opvallend is daarnaast dat een ruime meerderheid van de ondernemers van de gemeente Heerde een duidelijk beeld heeft van hun doelgroep. Ze zijn zich, in tegenstelling tot de meeste ondernemers uit de regio, goed bewust van wie de gast is. Dit is positief, aangezien vraaggerichtheid als het sleutelwoord tot succes wordt gezien in de sector. De vakantieparken in de gemeente Heerde staan er door de bank genomen goed voor. Er kan daarentegen nog veel winst worden behaald. De gemeente Heerde kent een eenzijdig aanbod aan vakantieparken. Het overgrote deel van de parken is kampeerterrein. Er is slechts één park dat naast kampeerterrein ook bungalows heeft en er is één kamperen-bij-de-boer park. Uit de Quick Scan Verblijfsrecreatie die door ZKA Consultans & Planners is uitgevoerd blijkt dat de vraag naar kampeerplekken sterk is gedaald. Het aantal kampeervakanties in Nederland daalde tussen 2003 en 2012 met 33%. De vraag naar bungalowvakanties laat de afgelopen jaren een groeiende trend zien: een groei van 12% tussen 2003 en Er is wel sprake van een afvlakking van deze groei. In de kampeer- alsook in de bungalowsector is sprake van een overaanbod. Dit wordt in de kampeersector voornamelijk veroorzaakt door een sterk stagnerende vraag. In de bungalowsector wordt het overaanbod veroorzaakt door een toename van het aantal bungalows in de afgelopen jaren. Voor beide geldt hierdoor dat sprake is van een verdringingsmarkt. Dit leidt tot prijsconcurrentie en uiteindelijk tot een afname van de productiviteit. De marges van bedrijven komen hierdoor onder druk te staan, waardoor herinvesteren moeilijk wordt. Volgens de Quick Scan Verblijfsrecreatie ligt vooral in de kampeersector de opgave om overaanbod tegen te gaan. Daarnaast dient ruimte te worden geboden aan bedrijven met een sterk ondernemerschap, die willen innoveren en inspelen op trends. Uit de Quick Scan Verblijfsrecreatie blijkt dat de consument kritisch en selectief is. De hedendaagse consument vraagt om een unieke en authentieke vakantiebeleving die zelfs de thuissituatie qua comfort kan overtreffen. Het is de taak van de ondernemer om hierop in te spelen. Dit is lastig, aangezien de trends steeds veranderen en het onmogelijk is om overal op in te haken. Het basisniveau moet echter op orde zijn. Het investeringsniveau van de ondernemers in hun parken is laag. Enkel 2 ondernemers hebben aangegeven te willen investeren. Slechts 4 van de 9 parken zorgen voor een hoofdinkomen voor de ondernemer. Tot slot heeft het Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd ongeveer de helft van de ondernemers in de gemeente Heerde betiteld als slechte ondernemers. Hierbij is gekeken naar visie, conceptueel denken en ondernemen. 6

7 Hoofdstuk 4 DOELSTELLING EN UITGANGSPUNTEN 4.1 Kwaliteitsverbetering van de bestaande parken In dit hoofdstuk worden de hoofdlijnen geschetst van het beleid dat de gemeente Heerde de komende jaren wil gaan voeren met betrekking tot vakantieparken. Uit hoofdstuk 2 en 3 blijkt dat met betrekking tot de vakantieparken in de gemeente sprake is van een eenzijdig aanbod aan vakantieparken. De gemeente Heerde heeft voornamelijk kampeerterreinen, terwijl de vraag naar kampeerterreinen de afgelopen jaren sterk is gedaald. Er is derhalve sprake van een overaanbod aan kampeerterreinen. Voorts hebben de vakantieparken te maken met een kritische en selectieve consument die op zoek is naar een unieke en luxe vakantieervaring. Het is van belang dat de kwaliteit van het aanbod aan vakantieparken in de gemeente Heerde verbetert. Op die manier kan beter worden aangesloten bij de kritische en selectieve vraag van de consument. Recreatie en toerisme geven een impuls aan de economie en ontwikkeling van Heerde. De gemeente vindt het daarom belangrijk dat het recreatieve aanbod in de gemeente wordt verbeterd. Een verbetering van de kwaliteit van het aanbod kan betrekking hebben op een verandering van het karakter van het aanbod of op een uitbreiding van de omvang van het aantal bungalows en voorzieningen, zoals sportvoorzieningen en horeca. Daarbij is het belangrijk dat het karakter van de parken en accommodaties op de parken worden afgestemd op het profiel van de bezoekers. De gemeente streeft naar aantrekkelijke vakantieparken, die gevarieerde en kwalitatief goede verblijfsrecreatieve voorzieningen bieden, welke aansluiten bij de vraag van de consument. De belangrijkste doelstelling van de gemeente Heerde is aldus: Het bevorderen van een gevarieerd en kwalitatief goed aanbod van verblijfsrecreatieve voorzieningen op de vakantieparken, dat goed aansluit bij de vraag van de consument. Door middel van de hieronder beschreven uitgangspunten wil de gemeente Heerde deze doelstelling nastreven. 4.2 Toekomstplan voor elke ondernemer De gemeente Heerde vindt het van belang dat de kwaliteit van het aanbod aan vakantieparken in de gemeente goed en up-to-date is. Dit is enkel mogelijk wanneer de ondernemers van de vakantieparken willen meewerken en actie willen ondernemen. Om dit te bewerkstelligen zal de portefeuillehouder alle parken bezoeken. De gemeente Heerde ontvangt van de provincie Gelderland budget om nog dit jaar te besteden in het kader van het programma Vitale Vakantieparken. Met de ondernemers zal worden gesproken over welke toekomst zij zien voor hun park. Hebben ze uitbreidingswensen of willen ze investeren en op welke manier kan de gemeente deze ontwikkelingen faciliteren? Het budget vanuit de provincie is tot eind 2015 beschikbaar. 7

8 4.3 Sterk ondernemerschap krijgt ruimte De gemeente Heerde streeft naar een betere kwaliteit van haar vakantieparken. Dit betekent dat de gemeente in beginsel medewerking wil verlenen aan plannen die leiden tot verhoging van deze kwaliteit. Ruimte wordt geboden aan ondernemers met een sterk ondernemerschap, die willen innoveren en inspelen op trends. De gemeente biedt ontwikkelingsmogelijkheden aan kansrijke parken door ervoor te zorgen dat ondernemers niet tegen beperkingen aanlopen. Dit kan bijvoorbeeld door bestemmingsplannen te dereguleren of uitbreidingsmogelijkheden te versoepelen. De gemeente is bereid deze mogelijkheden te bieden, het is alleen aan de ondernemer om deze kansen te pakken en actie te ondernemen. Deze aanpak sluit aan bij de in Heerde reeds in gang gezette ontwikkeling van uitnodigingsplanologie, zoals verwoord in de Toekomstvisie, de Structuurvisie en het Cittaslow-beleid. In lijn met de uitnodigingsplanologie nodigt de gemeente de ondernemers uit om met plannen te komen voor ontwikkelingen. De gemeente creëert ruimte, faciliteert en jaagt indien nodig aan. 4.4 Nieuwe ondernemer is welkom In de Structuurvisie 2025 is reeds aangegeven dat de gemeente Heerde openstaat voor een nieuwe recreatieve ondernemer binnen het Ontwikkelingsgebied recreatie en toerisme en de zone rond het Apeldoorns Kanaal. Het Ontwikkelingsgebied recreatie en toerisme ligt op de overgang van de Veluwe naar de kern Wapenveld en het open agrarisch landschap. Door de aanwezigheid van enkele verblijfsrecreatieve terreinen en een zwembad is het ontwikkelingsgebied een belangrijk concentratiepunt voor verblijfsrecreatie in de gemeente Heerde. Het Apeldoorns Kanaal ligt tussen de IJsselvallei en de Veluwe. De gemeente Heerde wil het Apeldoorns Kanaal ontwikkelen tot een lint waarin de cultuurhistorische, recreatieve, natuurlijke en economische functies van het kanaal met de daarbij behorende randzones optimaal met elkaar worden gecombineerd. Het biedt in dat kader veel ontwikkelingsmogelijkheden. Het aantrekken van een nieuwe ondernemer gebeurt in lijn met de uitnodigingsplanologie. Goede ideeën voor een nieuwe ontwikkeling zijn welkom, mits de ontwikkeling goed inpasbaar is in het gebied. De gemeente Heerde staat open voor nieuwe vormen van recreatief gebruik. Hierbij kan worden gedacht aan bijvoorbeeld een hotel in de omgeving van een belangrijke route of belangrijk knooppunt. Dit jaar zal de gemeente Heerde een advertentie opstellen om te inventariseren welke ondernemers bereid zijn een nieuw recreatiepark of een andere vorm van recreatief gebruik te ontwikkelen. 8

9 Apeldoorns Kanaal Ontwikkelingsgebied recreatie en toerisme Afb. 1: Gemeente Heerde Bestaande camping 4.5 Oneigenlijk gebruik wordt voorkomen of teruggedrongen In de gemeente Heerde is bijna geen sprake van oneigenlijk gebruik van vakantiewoningen op de vakantieparken. Zeker in vergelijking met de regio is nauwelijks sprake van uitponding, huisvesting van arbeidsmigranten of permanente bewoning. De parken kennen bovendien een hoog percentage wisselende verhuur. Dit komt onder meer doordat er in de gemeente voornamelijk kampeerterreinen zijn en weinig bungalowparken of parken met vakantiewoningen. Er zijn aldus weinig huisjes voor arbeidsmigranten om in te verblijven of voor mensen om permanent in te wonen. Desalniettemin is uit onderzoek van onder andere het Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd gebleken dat er vier parken zijn in de gemeente Heerde waar permanente bewoning of huisvesting van arbeidsmigranten plaatsvindt. Permanente bewoning of bewoning door arbeidsmigranten op vakantieparken is in strijd met de bestemming Verblijfsrecreatie en draagt niet bij aan de kwaliteit van de parken. Ondanks dat gering sprake is van oneigenlijk gebruik of illegale bewoning op de vakantieparken in de gemeente Heerde, wil de gemeente het oneigenlijk gebruik op de vier parken waar dit wél voorkomt terugdringen door middel van handhaving. In het kader van het project Rivierfront Veessen wordt met twee van de vier ondernemers gesproken over het terugdringen van oneigenlijk gebruik op de parken. Het doel van het project Rivierfront Veessen is het maken van een kwalitatieve slag in het rivierfront, met behoud en waar mogelijk 9

10 versterking van landschappelijke waarden. Op één van de twee parken is het oneigenlijk gebruik ten gevolge van dit project al bijna geheel opgelost. Op het andere park wordt ook grote vooruitgang geboekt. Van de overige twee parken waar oneigenlijk gebruik plaatsvindt, is de gemeente Heerde reeds in bespreking met één van hen. De eigenaar van dit park heeft de gemeente gevraagd om ondersteunend te handhaven. Het komt voor dat eigenaren van parken oneigenlijk gebruik op hun park opmerken, maar daar niet zelf een oplossing voor kunnen vinden. In dat geval kan de gemeente te hulp schieten. Met de ondernemer van het laatste park waar oneigenlijk gebruik plaatsvindt, is nog geen contact opgenomen door de gemeente. De gemeente zal deze ondernemer binnenkort benaderen. Verwacht wordt dat door onderling overleg tot een goede oplossing zal worden gekomen voor de beëindiging van het oneigenlijk gebruik. Het oneigenlijk gebruik op dit park is niet groot. Handhaving heeft naast het terugdringen van oneigenlijk gebruik ook als doel om oneigenlijk gebruik in de toekomst te voorkomen. In het kader van het programma Vitale Vakantieparken gaan omliggende gemeenten ook strikter handhaven. Om een waterbedeffect, waarbij onder andere arbeidsmigranten naar de gemeente Heerde kunnen komen, te voorkomen, wordt sterker ingezet op handhaving. In het handhavingsuitvoeringsprogramma zijn reeds (op thema) uren gereserveerd voor toezicht en ondersteunende handhaving op vakantieparken. Het beoogd doel is dat er jaarlijks tijdens de wintermaanden toezicht zal worden gehouden op de parken in de gemeente Heerde. 4.6 Goede communicatie De gemeente Heerde vindt het van belang dat niet alleen de ondernemers op de hoogte zijn van het project Vitale Vakantieparken, maar ook de burgers. Zo moet een duidelijk signaal worden afgegeven over wat wel en niet is toegestaan op vakantieparken. Voorts is het belangrijk de burgers te informeren over de doelstelling van de gemeente Heerde met betrekking tot recreatieparken en de voortgang van het project. Dit zal worden bereikt door regelmatig een bericht in de Schaapskooi te publiceren. 10

11 Hoofdstuk 5 AGENDA ACTIEPUNTEN De gemeente Heerde wil de kwaliteit van haar vakantieparken bevorderen. Dit wil zij bereiken door ruimte te bieden aan de ondernemers van de vakantieparken die willen innoveren en inspelen op trends. Voorts wil de gemeente met de ondernemers om tafel om te spreken over hun toekomst. Een bureau zal worden ingehuurd om samen met de ondernemers een toekomstvisie op te stellen. Daarnaast is een nieuwe ondernemer welkom om bijvoorbeeld een vakantiepark of een hotel te starten in de gemeente Heerde. Tot slot zal de gemeente in overleg gaan met de ondernemers van de parken waar oneigenlijk gebruik voorkomt om dit soort gebruik terug te dringen en in de toekomst te voorkomen. Uit bovenstaand verhaal volgen vier concrete actiepunten voor de gemeente. Hieronder een overzicht van deze punten met daarbij in welk jaar ze moeten worden uitgevoerd. actie Jaar uitvoering afronding 1 Aantrekken nieuwe ondernemer via 2015/ uitnodigingsplanologie 2 Handhaving en toezicht 2015 en verder Geen afronding, jaarlijks 11