Samenvatting g ttin a v n e m a S

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenvatting g ttin a v n e m a S"

Transcriptie

1 Samenvatting Samenvatting

2

3 Sam envatting Samenvatting Veroudering is een onvermijdelijk biologisch proces dat na de geboorte begint en onomkeerbaar doorgaat tot aan de dood. In tegensteling tot wat algemeen wordt gedacht gaat fysiologische veroudering niet altijd samen met vermindering van cognitief functioneren. Cognitieve achteruitgang is een uiting van pathologische veroudering en wordt meestal veroorzaakt door ischem ie van de hersenen. De doelstelingen van dit proefschrift zijn: 1. Vaststelen van de reproduceerbaarheid van nieuwe methoden om de totale cerebrale bloedstroom en de cerebrovasculaire reservecapaciteit te meten. 2. Vaststelen of veroudering een invloed heeft op de totale cerebrale bloedstroom en de cerebrovasculaire reservecapaciteit. 3. Vaststelen of de cerebrovasculaire reservecapaciteit bij ouderen farm acologisch te beïnvloeden is. 4. Vaststelen of witte stofafwijkingen in de hersenen en veranderingen in het normaal uitziende hersenparenchym uitingen zijn van dezelfde onderliggende pathogenese. 5. Vaststelen of, gebruikmakend van magnetization transfer imaging (MTI), verschilen kunnen worden aangetoond tussen verschilende categorieën wittestofafwijkingen. 6. Vaststelen van de functionele gevolgen van witte stofafwijkingen, atrofi e, MTI-maten en totale cerebrale bloedstroom in normale veroudering en dem entie. In hoofdstuk 2 hebben we de reproduceerbaarheid van de meting van de bloedstroom in de arterie basilaris en beide interne carotiden met behulp van fasecontrast Magnetic Resonance Imaging (MRI) bestudeerd. Daarvoor hebben we twee technieken gebruikt. Bij een van deze technieken wordt de bloedstroom tijdens verschilende fases van de hartcyclus bepaald, en bij de andere methode wordt de gemiddelde bloedstroom gemeten gedurende gedurende een aantal hartcycli. De reproduceerbaarheid voor beide technieken werd bepaald door herhaaldelijk de bloedstroom te meten in een groep vrijwiligers. De metingen werden uitgevoerd met en zonder repositioneren en op twee verschilende momenten. Dit toonde aan dat deze metingen reproduceerbaar waren op de korte en lange termijn. Accuraatheid werd vastgesteld door middel van het meten van vloeistofstroom in een 147

4 Changes in Total Cerebral Blood Flow and Morphology in Aging fantoom. De resultaten van dit experiment toonde aan dat beide technieken van cerebrale bloedstroommetingen accuraat zijn. Beide technieken toonden een geringe onderschatting van de daadwerkelijke stroom. De conventionele handmatige segmentatie van vaten is eentonig en tijdrovend en leidt tot aanzienlijke variabiliteit van het door verschillende waarnemers gesegmenteerde volume en van verschillende metingen verricht door dezelfde waarnemer. Om te komen tot een betrouwbare meting van de totale cerebrale bloedstroom is een geautomatiseerde methode ontwikkeld en getest in hoofdstuk 3. De automatische segmentatiebenadering was gebaseerd op het passen van een 3-dimensionaal parabolisch snelheidsmodel op het gemeten snelheidsprofi el. Bij de statische methode werden de snelheidsprofi elen gemiddeld over de complete hartcyclus, terwijl de dynamische methode rekening houdt met de snelheidsgegevens van elk tijdspunt van de hartcyclus afzonderlijk. De resultaten lieten zien dat de automatische dynamische methode signifi cant beter functioneerde dan de handmatige methode. Deze methode werd in onze analyse software (Flow ) geïmplementeerd. In hoofdstuk 4 werd de fasecontrast MRI-techniek voor het bepalen van de totale cerebrale bloedstroom vergeleken met de cerebrale perfusietechniek voor wat betreft de mogelijkheid de cerebrovasculaire reservecapaciteit te meten. De cerebrovasculaire reservecapaciteit werd gedefi niëerd als de procentuele toename in totale cerebrale bloedstroom (fase contrast MRI) of relatieve cerebrale bloedvolume (cerebrale perfusie techniek) na toediening van een stof met cerebrale vasodilaterende werking (acetazolamide). Acetazolamide is een stof die cerebrale vasodilatatie veroorzaakt en rekrutering van collateralen. Dit resulteert in een toename van de cerebrale bloedstroom en het cerebrale bloedvolume. Beide methoden bleken in staat de cerebrovasculaire reservecapaciteit vast te stellen en bleken reproduceerbaar. Er werd echter een gebrek aan overeenkomst gevonden in de omvang van de cerebrovasculaire reservecapaciteit gemeten met deze twee methoden. Dit gebrek aan overeenkomst kan toegeschreven worden aan het feit dat deze methodes verschillende aspecten van de cerebrovasculaire reservecapaciteit meten. In hoofdstuk 5 is de invloed van hypoxie (zuurstofgebrek) op de cerebrale bloedstroom bestudeerd alsmede de invloed van remming van de stof NO synthase tijdens normale zuurstofconcentratie (normoxie) en hypoxie op de cerebrale bloedstroom. Hypoxie veroorzaakt een toename van de cerebrale bloedstroom. W e hebben aangetoond dat de toename van de cerebrale bloedstroom tijdens hypoxie vermindert wanneer een remmer van NO synthase 148

5 Samenvatting (NG-monomethyl-L-arginine;L-NMMA) wordt toegediend. Onder normoxie heeft deze remming geen effect. Dit demonstreert dat hypoxiegeïnduceerde vasodilatatie wordt gemediëerd door NO. De basale cerebrale bloedstroom vermindert met veroudering. In hoofdstuk 6 hebben we laten zien dat de remming van NO met L-NMMA geen invloed heeft op de cerebrale bloedstroom bij jongeren. Aan de andere kant heeft deze remming wel invloed op de cerebrale bloedstroom bij ouderen. Dit wijst er op dat NO is geactiveerd bij ouderen om onder normale omstandigheden de cerebrale bloedstroom te waarborgen, terwijl bij jongeren dit mechanisme alleen actief is onder bepaalde omstandigheden (zoals hypoxie). Dit suggereert dat bij ouderen de cerebrovasculaire reservecapaciteit verminderd is. Hierdoor zijn ouderen meer gevoelig voor afname in de cerebrale bloedtoevoer dan jongeren. De cerebrale bloedstroom is verminderd bij personen met Cerebrale Autosomaal Dominante Arteriopathie met Subcorticale Infarcten en Leukoencefalopathie (CADASIL) zoals wordt getoond in hoofdstuk 7. We vonden geen verschil in de cerebrovasculaire reservecapaciteit tussen personen met CADASILen zonder CADASIL. Bij CADASIL-patiënten is blijkbaar de basale CBF verminderd alhoewel de mogelijkheid om te compenseren voor een lagere CBF intact is gebleven. De reden waarom de lagere basale CBF niet wordt gecompenseerd is onduidelijk. In hoofdstuk 8 hebben we de kwantitatieve MTI parameters van het gehele brein vergeleken bij een groep ouderen met minimale witte stofafwijkingen, een groep ouderen met veel witte stofafwijkingen en een groep gezonde jonge vrijwilligers. Geen verschillen werden gezien tussen de twee groepen ouderen, terwijl beide oudere groepen signifi cant verschilden van de jonge gezonde vrijwilligers. Om de invloed van de witte stofafwijkingen op deze resultaten te verminderen hebben we in een subanalyse een kwantitatieve MTI analyse uitgevoerd op de normaal uitziende witte stof bij de drie groepen. Ook hier vonden we geen verschil tussen de groepen ouderen, maar wel tussen de beide groepen ouderen en de jongere proefpersonen. Deze gegevens suggereren dat de pathogenese van leeftijdsgerelateerde veranderingen in de normaal uitziende witte stof verschilt van de pathogenese van leeftijdsgerelateerde witte stofafwijkingen. In hoofdstuk 9 hebben we ververschillende typen wittestofafwijkingen bestudeerd met behulp van MTI om vast te stellen of de verschillen die histologisch gezien worden tussen deze afwijkingen ook met kwantitatieve MRI te identifi ceren zijn. We hebben aangetoond dat witte stofafwijkingen in een periventriculaire locatie andere MTI-karakteristieken vertonen dan witte stofafwijkingen in de diepe witte stof. Tevens was er een verschil tussen 149

6 Changes in Total Cerebral Blood Flow and Morphology in Aging de frontaal en occipitaal gelegen periventriculaire witte stofafwijkingen. Deze gegevens tonen aan dat witte stofafwijkingen, al zien ze er op een T2- gewogen sequentie hetzelfde uit, verschillende mate van weefseldestructie tonen. Hierdoor is het niet verbazingwekkend dat er geen of beperkte correlaties gevonden zijn tussen het aantal witte stofl aesies of het volume van die afwijkingen op T2-gewogen sequenties en functionele maten. Er wordt immers geen rekening gehouden met de bestaande verschillen in weefseldestructie. In hoofdstuk 10 hebben we twee groepen zeer oude ouderen bestudeerd, een groep met zeer goede cognitieve functie en een even oude groep personen met dementie. In deze groepen hebben we indicatoren van structurele hersenschade en totale cerebrale bloedstroom vergeleken. De hoeveelheid witte stofafwijkingen alsook de kwantitatieve MTI-maten bleken signifi cant verschillend tussen de twee groepen. Ook de totale cerebrale bloedstroom was signifi cant lager in de ouderen met dementie. Deze studie toont aan dat verscheidene structurele en functionele veranderingen verantwoordelijk kunnen zijn voor dementie. De invloed van deze veranderingen op elkaar en de uiteindelijke functionele uitkomst dient verder te worden uitgezocht. 150

Sam envatting en conclusies T E N

Sam envatting en conclusies T E N Sam envatting en conclusies T E N Samenvatting en conclusies Samenvatting en conclusies Sinds de zeventigerjaren van de vorige eeuw zijn families beschreven met dominant overervende herseninfarcten,dementie

Nadere informatie

Chapter 15. Samenvatting

Chapter 15. Samenvatting Chapter 15 Samenvatting Chapter 15 316 Samenvatting Deel I In Nederland worden ieder jaar ongeveer 14.000 kinderen te vroeg (prematuur) geboren, dat wil zeggen bij een zwangerschapsduur van minder dan

Nadere informatie

HERSENATROFIE GEMETEN MET BEHULP VAN MRI BIJ MULTIPELE SCLEROSE

HERSENATROFIE GEMETEN MET BEHULP VAN MRI BIJ MULTIPELE SCLEROSE HERSENATROFIE GEMETEN MET BEHULP VAN MRI BIJ MULTIPELE SCLEROSE Samenvatting 193 Het doel van dit proefschrift was het onderzoeken van de waarde van hersenatrofie gemeten met behulp van MRI voor het vervolgen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20120 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Bogaard, Simon Johannes Adrianus van den Title: Huntington's disease : quantifying

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose

Nederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 5 Nederlandse samenvatting FUNCTIONELE EN PERFUSIE MRI BIJ DEMENTIE Dementie kan worden veroorzaakt door een groot aantal verschillende ziekten. De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende neurodegeneratieve

Nadere informatie

Hersenontwikkeling tijdens adolescentie

Hersenontwikkeling tijdens adolescentie Hersenontwikkeling tijdens adolescentie Een longitudinale tweelingstudie naar de ontwikkeling van hersenstructuur en de relatie met hormoonspiegels en intelligentie ALGEMENE INTRODUCTIE Adolescentie is

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20953 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Bruine, Francisca Teresa de Title: Advanced MR brain imaging in preterm infants

Nadere informatie

Summary in Dutch / Nederlandse Samenvatting

Summary in Dutch / Nederlandse Samenvatting Summary in Dutch / Nederlandse Samenvatting 2 In dit proefschrift wordt met behulp van radiologische technieken de veroudering van de hersenen bestudeerd. Hierbij wordt in het bijzonder aandacht besteed

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37040 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Ercan, Ayşe Ece Title: Diffusion-weighted MRS and MRI : methods and neuro applications

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING 188 Type 1 Diabetes and the Brain Het is bekend dat diabetes mellitus type 1 als gevolg van hyperglykemie (hoge bloedsuikers) kan leiden tot microangiopathie (schade aan de kleine

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting In het promotieonderzoek dat wordt beschreven in dit proefschrift staat schade aan de bloedvaten bij dementie centraal. Voordat ik een samenvatting van de resultaten geef zal ik

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Dit proefschrift beschrijft een aantal studies naar de klinische toepassing van hoog veld MRI in Multiple Sclerose. Daarbij is vooral gekeken naar sequenties die waardevol bleken

Nadere informatie

Samenvatting 9 122 Chapter 9 Diabetes mellitus is geassocieerd met langzaam progressieve veranderingen in het brein, een complicatie die diabetische encefalopathie genoemd wordt. Eerdere studies laten

Nadere informatie

De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de

De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de Rick Helmich Cerebral Reorganization in Parkinson s disease (proefschrift) Nederlandse Samenvatting De ziekte van Parkinson is een neurologische ziekte waarbij zenuwcellen in een specifiek deel van de

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net// holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Kröner, Eleanore Sophie Jeanine Title: Magnetic resonance imaging of vessel wall morphology

Nadere informatie

Annet Waaijer. Multislice CT of the symptomatic carotid artery

Annet Waaijer. Multislice CT of the symptomatic carotid artery Annet Waaijer CBF CBV CT DSA ICSS MRA MTT UMCU cerebral blood flow cerebral blood volume computertomografie digitale subtractieangiografie International Carotis Stenosis Study magnetic resonance angiography

Nadere informatie

Chapter 5. Summary in Dutch (Nederlandse samenvatting)

Chapter 5. Summary in Dutch (Nederlandse samenvatting) Chapter 5 Summary in Dutch (Nederlandse samenvatting) Chapter 5 Summary in Dutch (Nederlandse samenvatting) 146 Multiple Sclerose (MS) is een chronische ontstekingsziekte van de hersenen en het ruggenmerg

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 203 Nederlandse samenvatting Wittere grijstinten Klinische relevantie van afwijkingen in de grijze stof in multipele sclerose, zoals afgebeeld met MRI Multipele sclerose (MS) is

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting. Bloedstroommetingen in magnetische resonantie beeldvorming van het hart

Nederlandse Samenvatting. Bloedstroommetingen in magnetische resonantie beeldvorming van het hart Nederlandse Samenvatting Bloedstroommetingen in magnetische resonantie beeldvorming van het hart Het onderzoek beschreven in dit proefschrift heeft zich gericht op het verbeteren van bloedstroommetingen

Nadere informatie

Growing into a different brain

Growing into a different brain 221 Nederlandse samenvatting 221 Nederlandse samenvatting Groeiend in een ander brein: de uitkomsten van vroeggeboorte op schoolleeftijd De doelen van dit proefschrift waren om 1) het inzicht te vergroten

Nadere informatie

Summary in dutch / Nederlandse samenvatting

Summary in dutch / Nederlandse samenvatting Summary in dutch / Nederlandse samenvatting 115 Van diagnose tot prognose Multiple sclerose (MS) is een chronische progressieve auto-immuum ziekte met onbekende origine die word gekarakteriseerd door laesies

Nadere informatie

Summary in Dutch / Nederlandse Samenvatting. Chapter 7

Summary in Dutch / Nederlandse Samenvatting. Chapter 7 Summary in Dutch / Nederlandse Samenvatting Chapter 7 Chapter 7 3D en Subtractie MRI bij MS: Verbeterde detectie van spatiotemporele ziekteactiviteit Multiple sclerosis (MS) is een inflammatoire, demyeliniserende

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/39720 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hafkemeijer, Anne Title: Brain networks in aging and dementia Issue Date: 2016-05-26

Nadere informatie

Through the looking glass: Risk factors, radiological hallmarks and cognitive function in cerebral small vessel disease Kloppenborg, R.P.

Through the looking glass: Risk factors, radiological hallmarks and cognitive function in cerebral small vessel disease Kloppenborg, R.P. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Through the looking glass: Risk factors, radiological hallmarks and cognitive function in cerebral small vessel disease Kloppenborg, R.P. Link to publication Citation

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20126 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Dumas, Eve Marie Title: Huntington s disease : functional and structural biomarkers

Nadere informatie

Bloeddruk en stille cerebrovasculaire aandoeningen

Bloeddruk en stille cerebrovasculaire aandoeningen Samenvatting Hypertensie (verhoogde bloeddruk) is een belangrijk gezondheidsprobleem dat wereldwijd voorkomt en gepaard gaat met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Ongeveer eenderde van de volwassen

Nadere informatie

Dutch summary. Nederlandse samenvatting

Dutch summary. Nederlandse samenvatting Dutch summary Nederlandse samenvatting 127 Kinderen die te vroeg geboren worden, dat wil zeggen bij een zwangerschapsduur korter dan 37 weken, worden prematuren genoemd. Na de bevalling worden ernstig

Nadere informatie

hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3

hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Patiënten met arterieel vaatlijden hebben een grotere kans om nieuwe symptomen te ontwikkelen en hebben een grotere sterftekans dan gezonde mensen. Hersenschade als gevolg van arterieel vaatlijden ontstaat

Nadere informatie

Samen vatting en conclusies

Samen vatting en conclusies Samen vatting en conclusies SAMENVATTING In dit proefschrift worden MRI technieken beschreven om eind-orgaan schade te bestuderen, en wordt de relatie tussen eind-orgaan schade en de polsgolfsnelheid

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 99 Nederlandse Samenvatting Depressie is een veel voorkomend en ernstige psychiatrisch ziektebeeld. Depressie komt zowel bij ouderen als bij jong volwassenen voor. Ouderen en jongere

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting. Chapter 5

Nederlandse Samenvatting. Chapter 5 Nederlandse Samenvatting Chapter 5 Chapter 5 Waarde van MRI scans voor voorspelling van invaliditeit in patiënten met Multipele Sclerose Multipele Sclerose (MS) is een relatief vaak voorkomende ziekte

Nadere informatie

CHAPTER SUMMARY IN DUTCH

CHAPTER SUMMARY IN DUTCH CHAPTER 6 SUMMARY IN DUTCH CHAPTER 6 De hersenen bestaan uit witte en grijze stof. De grijze stof bevat de zenuwcellen; de witte stof de uitlopers van deze zenuwcellen, de 'bedrading'. De uitlopers verbinden

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting Samenvatting Samenvatting In dit proefschrift getiteld Relatieve bijnierschorsinsufficiëntie in ernstig zieke patiënten De rol van de ACTH-test hebben wij het concept relatieve bijnierschorsinsufficiëntie

Nadere informatie

Magnetic resonance imaging studies on neuropsychiatric systemic lupus erythematosus. Stefan Steens

Magnetic resonance imaging studies on neuropsychiatric systemic lupus erythematosus. Stefan Steens Magnetic resonance imaging studies on neuropsychiatric systemic lupus erythematosus Stefan Steens acl anticardiolipine-antilichamen ADC apparent diffusion coefficient CS corticosteroïden dsdna dubbelstrengs

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Bij foetale en neonatale long hypoplasia is het aantal long cellen, luchtwegen en alveoli verminderd hetgeen resulteert in een verminderd long volume en gewicht. Long hypoplasie

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 en 2 bestaan uit de inleiding en de beschrijving van de onderzoeksdoelen.

Hoofdstuk 1 en 2 bestaan uit de inleiding en de beschrijving van de onderzoeksdoelen. Chapter 9 Nederlandse samenvatting 148 CHAPTER 9 De kans dat een kind kanker overleeft, is de laatste decennia sterk gegroeid. Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw was kinderkanker meestal fataal,

Nadere informatie

Samenvatting. Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid Samenvatting

Samenvatting. Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid Samenvatting Samenvatting Gezond zijn of je gezond voelen: veranderingen in het oordeel van ouderen over de eigen gezondheid 2 2 3 4 5 6 7 8 Samenvatting 161 162 In de meeste Westerse landen neemt de levensverwachting

Nadere informatie

22-9-2014. Nieuwe MRI technieken in dementie diagnostiek Aad van der Lugt. Dementie MR imaging. Dementie Conventionele MR imaging

22-9-2014. Nieuwe MRI technieken in dementie diagnostiek Aad van der Lugt. Dementie MR imaging. Dementie Conventionele MR imaging Nieuwe MI technieken in dementie diagnostiek Aad van der ugt Dementie M imaging MI > CT MI is geindiceerd tijdens diagnostische work-up Conventionele M imaging (Parelsnoer protocol) T1w (3D) FAI / T2w

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/35771 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Palm, Walter Miguel Title: Ventricular dilatation in aging and dementia Issue

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting HET BEGRIJPEN VAN COGNITIEVE ACHTERUITGANG BIJ MULTIPLE SCLEROSE Met focus op de thalamus, de hippocampus en de dorsolaterale prefrontale cortex Wereldwijd lijden ongeveer 2.3

Nadere informatie

hoofdstuk 3 Hoofdstuk 5

hoofdstuk 3 Hoofdstuk 5 Samenvatting Patiënten met een vernauwing of afsluiting van de voorste halsslagader lopen een verhoogd risico op het krijgen van een herseninfarct, ook wel cerebrale ischemische beroerte genoemd. Hierdoor

Nadere informatie

Met MRI kijken naar neuropsychiatrische SLE

Met MRI kijken naar neuropsychiatrische SLE Prof. dr. Tom Huizinga (l) en prof dr. Mark van Buchem leiden al jaren het onderzoek naar NPSLE Martijn Steenwijk, Bsc; prof. dr. Mark van Buchem, neuroradioloog; drs. Margreet Steup-Beekman, internist-reumatoloog;

Nadere informatie

Summary in Dutch (samenvatting in het Nederlands)

Summary in Dutch (samenvatting in het Nederlands) Summary in Dutch (samenvatting in het Nederlands) Het hoofddoel van dit proefschrift was om de diagnostische en voorspellende waarde van MRI bevindingen van hypoxisch-ischemische hersen schade te bestuderen

Nadere informatie

SAMENVATTING. Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56

SAMENVATTING. Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56 SAMENVATTING Schiemanck_totaal_v4.indd 133 06-03-2007 10:13:56 Schiemanck_totaal_v4.indd 134 06-03-2007 10:13:56 Samenvatting in het Nederlands Beroerte (Cerebro Vasculair Accident; CVA) is een veel voorkomende

Nadere informatie

Je gaat het pas zien als je het doorhebt. (Johan Cruijff)

Je gaat het pas zien als je het doorhebt. (Johan Cruijff) Je gaat het pas zien als je het doorhebt. (Johan Cruijff) Chapter 6 NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse Samenvatting 6 Nederlandse samenvatting Multiple sclerose (MS) is een neuro-inflammatoire en neurodegeneratieve

Nadere informatie

Rol in leren en geheugen en veranderingen die optreden bij de ziekte van Alzheimer

Rol in leren en geheugen en veranderingen die optreden bij de ziekte van Alzheimer NEDERLANDSE SAMENVATTING CINGULAIRE NETWERKEN Rol in leren en geheugen en veranderingen die optreden bij de ziekte van Alzheimer 157 Achtergrond Dementie is een aandoening die gepaard gaat met een achteruitgang

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING CHAPTER X 188 INLEIDING Wereldwijd neemt het aantal mensen met overgewicht steeds verder toe. In Nederland heeft ruim de helft van de huidige bevolking overgewicht, en 14% heeft

Nadere informatie

NEUROMUSCULAIRE ADAPTATIES TIJDENS LANGDURIGE BEDRUST

NEUROMUSCULAIRE ADAPTATIES TIJDENS LANGDURIGE BEDRUST SAMENVATTING Samenvatting 123 NEUROMUSCULAIRE ADAPTATIES TIJDENS LANGDURIGE BEDRUST Gewichtloosheid tijdens bemande ruimtevluchten elimineert vrijwel alle mechanische belasting op het menselijk lichaam.

Nadere informatie

How to present online information to older cancer patients N. Bol

How to present online information to older cancer patients N. Bol How to present online information to older cancer patients N. Bol Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Goede informatievoorziening is essentieel voor effectieve

Nadere informatie

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop SAMENVATTING Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop Inleiding Cognitief functioneren omvat verschillende processen zoals informatieverwerkingssnelheid, geheugen en executief functioneren,

Nadere informatie

Cover Page. Author: Musallam, Khaled Mousa Saleh and Taher, Ali Taher Title: β-thalassemia intermedia : morbidity uncovered Issue Date:

Cover Page. Author: Musallam, Khaled Mousa Saleh and Taher, Ali Taher Title: β-thalassemia intermedia : morbidity uncovered Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/19124 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Musallam, Khaled Mousa Saleh and Taher, Ali Taher Title: β-thalassemia intermedia

Nadere informatie

SAMENVATTING. 140 Samenvatting

SAMENVATTING. 140 Samenvatting Samenvatting 140 Samenvatting SAMENVATTING Diabetes mellitus, ofwel suikerziekte, is een veelvoorkomende stofwisselingsziekte die gekenmerkt wordt door hyperglykemie (verhoogde bloedsuikerspiegels) als

Nadere informatie

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer

Appendix 2. Nederlandse samenvatting. Jeroen Slikkerveer Appendix 2 Nederlandse samenvatting Jeroen Slikkerveer Appendix 2 In de afgelopen tientallen jaren heeft de echo zich ontwikkeld tot een ruim beschikbaar en makkelijk toepasbaar diagnosticum voor de dagelijkse

Nadere informatie

Chapter 12 Samenvatting

Chapter 12 Samenvatting Samenvatting Chapter 12 Samenvatting 173 Chapter 12 174 Samenvatting Samenvatting Obstructieve slaapapneu (OSA) is een slaapgerelateerde ademhalingsstoornis, vaak geassocieerd met zuurstoftekort en verstoring

Nadere informatie

Op weg naar een ambulante methode voor het meten van rugbelasting op de werkplek

Op weg naar een ambulante methode voor het meten van rugbelasting op de werkplek SAMENVATTING Op weg naar een ambulante methode voor het meten van rugbelasting op de werkplek Pijn in de lage rug is een belangrijk medisch en economisch probleem in de westerse samenleving. Uitkomsten

Nadere informatie

Samenvatting, implicaties en aanwijzingen voor verder onderzoek Dit laatste hoofdstuk geeft een samenvatting van de bevindingen uit dit proefschrift,

Samenvatting, implicaties en aanwijzingen voor verder onderzoek Dit laatste hoofdstuk geeft een samenvatting van de bevindingen uit dit proefschrift, Samenvatting, implicaties en aanwijzingen voor verder onderzoek Dit laatste hoofdstuk geeft een samenvatting van de bevindingen uit dit proefschrift, bespreekt de implicaties van deze bevindingen en doet

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 137 138 Het ontrafelen van de klinische fenotypen van dementie op jonge leeftijd In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, komt dementie ook op jonge leeftijd voor. De diagnose

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Sinds enkele decennia is de acute zorg voor brandwondenpatiënten verbeterd, hetgeen heeft geresulteerd in een reductie van de mortaliteit na verbranding, met name van patiënten

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting Samenvatting 175 Grote infarcten in het stroomgebied van de arteria cerebri media (ACM) kunnen gepaard gaan met oedeemvorming, die in ernstige gevallen kan leiden tot cerebrale inklemming. Patiënten met

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING NEDERLANDSE SAMENVATTING Nederlandse samenvatting Wereldwijd zijn er miljoenen mensen met diabetes mellitus, hetgeen resulteert in aanzienlijke morbiditeit en mortaliteit. Bekende oogheelkundige complicaties

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies Samenvatting en conclusies 080237 Henneman boek.indb 171 03-11-2008 10:57:48 172 Samenvatting en conclusies In de algemene introductie van dit proefschrift worden de verschillende niet-invasieve technieken

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 193 Nederlandse samenvatting Systemische lupus erythematosus (SLE) is een autoimmuun aandoening die potentieel schade kan geven in verschillende orgaansystemen. Neuropsychiatrische

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting. Nederlandse samenvatting Lateralisatie en schizofrenie

Nederlandse Samenvatting. Nederlandse samenvatting Lateralisatie en schizofrenie Nederlandse samenvatting Lateralisatie en schizofrenie 255 256 De twee hersenhelften, de hemisferen, van het menselijke brein verschillen zowel in vorm als in functie. In sommige hersenfuncties, zoals

Nadere informatie

hoofdstuk 2-4 hoofdstuk 2

hoofdstuk 2-4 hoofdstuk 2 Samenvatting Het doel van het onderzoek, zoals beschreven in dit proefschrift, is het identificeren van fysiologische parameters voor het meten van stress bij vleesvarkens. Stress, veroorzaakt door de

Nadere informatie

De ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening en de meest voorkomende

De ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening en de meest voorkomende Nederlandse samenvatting Ontsteking bij de ziekte van Alzheimer in vivo kwantificatie Achtergrond De ziekte van Alzheimer is een neurodegeneratieve aandoening en de meest voorkomende vorm van dementie.

Nadere informatie

Proefschrift Jeroen Geurts MR imaging and histopathology studies of the grey matter in multiple sclerosis

Proefschrift Jeroen Geurts MR imaging and histopathology studies of the grey matter in multiple sclerosis Proefschrift Jeroen Geurts MR imaging and histopathology studies of the grey matter in multiple sclerosis Multiple Sclerose (MS) is een aandoening van het centrale zenuwstelsel (CZS), die over het algemeen

Nadere informatie

Ambulant gemeten variatie in autonome zenuwstelselactiviteit

Ambulant gemeten variatie in autonome zenuwstelselactiviteit Ambulant gemeten variatie in autonome zenuwstelselactiviteit Het centrale thema van dit proefschrift is het meten van variatie in autonome zenuwstelselactiviteit. Zowel variatie binnen personen als tussen

Nadere informatie

PERFUSIE CT VAN DE HERSENEN BIJ DE ACUTE CVA-PATIËNT. 26 maart 2019 Dr. Naïm Jerjir AZ Nikolaas (Sint-Niklaas)

PERFUSIE CT VAN DE HERSENEN BIJ DE ACUTE CVA-PATIËNT. 26 maart 2019 Dr. Naïm Jerjir AZ Nikolaas (Sint-Niklaas) PERFUSIE CT VAN DE HERSENEN BIJ DE ACUTE CVA-PATIËNT 26 maart 2019 Dr. Naïm Jerjir AZ Nikolaas (Sint-Niklaas) OVERZICHT Inleiding Praktijk voorbeeld Theorie & interpretatie Gelijkaardige technieken OVERZICHT

Nadere informatie

Cover Page. Author: Sala, Michiel Title: MR and CT evaluation of cardiovascular risk in metabolic syndrome Issue Date:

Cover Page. Author: Sala, Michiel Title: MR and CT evaluation of cardiovascular risk in metabolic syndrome Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/45008 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Sala, Michiel Title: MR and CT evaluation of cardiovascular risk in metabolic syndrome

Nadere informatie

De ziekte van Parkinson (ZvP) is een progressieve aandoening van de hersenen

De ziekte van Parkinson (ZvP) is een progressieve aandoening van de hersenen Samenvatting 125 126 SAMENVATTING De ziekte van Parkinson (ZvP) is een progressieve aandoening van de hersenen waarbij zenuwcellen in de middenhersenen, die de neurotransmitter dopamine produceren, afsterven.

Nadere informatie

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX. Samenvatting en Toekomst Perspectieven XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX X IX.II

XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX. Samenvatting en Toekomst Perspectieven XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX X IX.II XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX Samenvatting en Toekomst Perspectieven XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX X Tjeerd Germans ITjeerd Germans IX.II (XXXXXX XXXX: XX; xxx-xxx) Samenvatting en toekomst

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33229 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Rooden, Sanneke van Title: MR imaging in cerebral amyloidoses : entering a new

Nadere informatie

HOOFDSTUK 2 Intermanuele transfereffecten in volwassenen

HOOFDSTUK 2 Intermanuele transfereffecten in volwassenen Samenvatting 166 HOOFDSTUK 1 Introductie Na een armamputatie wordt vaak, om functionaliteit te behouden, een prothese voorgeschreven. Echter, 30% van de voorgeschreven protheses wordt niet gebruikt. 1-4

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting INTRODUCTION Kinderen en jongeren met cerebrale parese (CP) kunnen vaak niet zo goed lopen, rennen of traplopen. Dat kan komen door spierzwakte. Spierzwakte wordt vaak gemeten als de kracht die kinderen

Nadere informatie

Onderzoeken naar ME/cvs brengen de problemen met het autonome zenuwstelsel in verband met de hersenen

Onderzoeken naar ME/cvs brengen de problemen met het autonome zenuwstelsel in verband met de hersenen 25 februari 2017 Onderzoeken naar ME/cvs brengen de problemen met het autonome zenuwstelsel in verband met de hersenen Dr. Barnden van het National Centre for Neuroimmunology and Emerging Diseases (NCNED)

Nadere informatie

Witte stofafwijkingen

Witte stofafwijkingen Witte stofafwijkingen Wat zijn het, wat betekenen ze en wat moet je ermee? Ivo van Schaik, neuroloog 0 PresentationAMC.pptx Witte stof: wat is het? 1 PresentationAMC.pptx Witte stof: wat is het? 2 PresentationAMC.pptx

Nadere informatie

Het begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch

Het begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch Het begrijpen van heterogeniteit binnen de ziekte van Alzheimer: een neurofysiologisch perspectief Inleiding De ziekte van Alzheimer wordt gezien als een typische ziekte van de oudere leeftijd, echter

Nadere informatie

(NEDERLANDSE SAMENVATTING)

(NEDERLANDSE SAMENVATTING) (NEDERLANDSE SAMENVATTING) 171 Introductie van een nieuwe techniek, zoals 3-dimensionale echografie, om de fysiologie van de maag en de rol van de maag in het opwekken van bovenbuiksklachten te bestuderen,

Nadere informatie

Samenvatting. Exploratieve bewegingen in haptische waarneming. Deel I: de precisie van haptische waarneming

Samenvatting. Exploratieve bewegingen in haptische waarneming. Deel I: de precisie van haptische waarneming Exploratieve bewegingen in haptische waarneming Haptische waarneming is de vorm van actieve tastwaarneming waarbij de waarnemer de eigenschappen van een object waarneemt door het object met zijn of haar

Nadere informatie

Samenvatting voor niet-ingewijden

Samenvatting voor niet-ingewijden Samenvatting voor niet-ingewijden REGULERING VAN MICROVASCULAIRE INSULINE- GEVOELIGHEID DOOR PERIVASCULAIR VET: EEN TRANSLATIONELE BENADERING Rick I. Meijer 225 Het doel van dit proefschrift was te onderzoeken

Nadere informatie

nederlandse samenvatting

nederlandse samenvatting Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Inleiding Hartfalen is een syndroom, waarbij de pompfunctie van het hart achteruitgaat en dat onder andere gepaard kan gaan met klachten van kortademigheid

Nadere informatie

Samenvatting en Conclusies

Samenvatting en Conclusies Samenvatting en conclusies In de introductie van dit proefschrift wordt een overzicht gegeven van de huidige en toekomstige rol van geavanceerde beeldvormende technieken, in het bijzonder RT3DE, strain

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Achtergrond Longkanker is een ziekte die moeilijk is te behandelen. Veelal zijn er uitzaaiingen naar andere organen op het moment van diagnose en kan genezing niet meer worden bereikt. In dat geval wordt

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting NEDERL ANDSE SAMENVAT TING HET OOG ALS WEERSPIEGELING VAN HET BREIN Optische coherentie tomografie in MS Meer dan een eeuw geleden schreef een van de eerste neurologen die gebruik maakte van de oogspiegel,

Nadere informatie

Integratie van functionele en moleculaire beeldvorming bij de ziekte van Alzheimer

Integratie van functionele en moleculaire beeldvorming bij de ziekte van Alzheimer Integratie van functionele en moleculaire beeldvorming bij de ziekte van Alzheimer Achtergrond De ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer (Alzheimer s disease - AD) is een neurodegeneratieve ziekte

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/25829 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Nunspeet, Félice van Title: Neural correlates of the motivation to be moral Issue

Nadere informatie

Chapter 7. Summary and General Discussion. Nederlandse Samenvatting

Chapter 7. Summary and General Discussion. Nederlandse Samenvatting Chapter 7 Summary and General Discussion Nederlandse Samenvatting 132 Chapter 7 SAMENVATTING VERTRAGING EN DEPRESSIEVE SYMPTOMEN BIJ OUDERE MENSEN Bij veel diersoorten luidt vertraging het einde van het

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting en toekomst perspectief

Nederlandse samenvatting en toekomst perspectief 8 Nederlandse samenvatting en toekomst perspectief 8.1. Samenvatting 8.1 Samenvatting Positron emissie tomografie (PET) is een functionele beeldvormende techniek die informatie kan verstrekken over metabole,

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Gerry Jager Functional MRI studies in human Ecstasy and cannabis users In dit proefschrift worden vier studies beschreven naar de lange termijn effecten van de psychoactieve drugs ecstasy en cannabis op

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH)

NEDERLANDSE SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH) NEDERLANDSE SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH) ACHTERGROND Depressie is een ernstige psychiatrische stoornis waar ongeveer één op de vijf à zes mensen gedurende de levensloop mee te maken krijgt. In Westerse

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting

Samenvatting. Samenvatting 100 Samenvatting Cognitieve achteruitgang en depressie komen vaakvooropoudere leeftijd.zijbeïnvloeden de kwaliteit van leven van ouderen in negatieve zin.de komende jaren zalhet aantalouderen in onze maatschappijsneltoenemen.het

Nadere informatie

SAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104

SAMENVATTING bijlage Hoofdstuk 1 104 Samenvatting 103 De bipolaire stoornis, ook wel manisch depressieve stoornis genoemd, is gekenmerkt door extreme stemmingswisselingen, waarbij recidiverende episoden van depressie, manie en hypomanie,

Nadere informatie

Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities. in Early Childhood Health. The Generation R Study. Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING

Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities. in Early Childhood Health. The Generation R Study. Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING Fetal Origins of Socioeconomic Inequalities in Early Childhood Health The Generation R Study Lindsay Marisia Silva SAMENVATTING Sociaal-economische gezondheidsverschillen vormen een groot maatschappelijk

Nadere informatie

Marianne van Walderveen. Hypo-intense laesies ( Black holes ) op T 1 -gewogen SE MR-beelden in multipele sclerosis

Marianne van Walderveen. Hypo-intense laesies ( Black holes ) op T 1 -gewogen SE MR-beelden in multipele sclerosis Marianne van Walderveen Hypo-intense laesies ( Black holes ) op T 1 -gewogen SE MR-beelden in multipele sclerosis Magnetic resonance imaging (MRI) is sensitief voor het visualiseren van de afwijkingen

Nadere informatie

EEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington

EEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington EEG tijdens geheugenactivatie een onderzoek naar vroege hersenveranderingen bij de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Huntington In Nederland wordt het aantal patiënten met dementie geschat op meer

Nadere informatie

Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting

Nederlanse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 197 198 Samenvatting In het proefschrift worden diverse klinische aspecten van primaire PCI (Primaire Coronaire Interventie) voor de behandeling van een hartinfarct onderzocht.

Nadere informatie

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet

Ik zie, ik zie wat jij niet ziet NEDERLANDSE SAMENVATTING Ik zie, ik zie wat jij niet ziet Visuele hallucinaties en dementie bij de ziekte van Parkinson: een zoektocht naar neuropsychologische, neuroradiologische en neuropathologische

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting 198 Het eerste deel van dit proefschrift beschrijft de effectiviteit van clopidogrel en tirofiban in patiënten met een acuut hart infarct verwezen voor een spoed dotter behandeling. In hoofdstuk 1 werd

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting De adolescentie is lang beschouwd als een periode met veelvuldige en extreme stemmingswisselingen, waarin jongeren moeten leren om grip te krijgen op hun emoties. Ondanks het feit

Nadere informatie