De otter is terug! Alterra, Centrum Ecosystemen Hugh Jansman Dennis Lammertsma Loek Kuiters i.s.m. Freek Niewold Vilmar Dijkstra
|
|
- Veerle de Graaf
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De otter is terug! Alterra, Centrum Ecosystemen Hugh Jansman Dennis Lammertsma Loek Kuiters i.s.m. Freek Niewold Vilmar Dijkstra Alterra april 2013
2 Otters
3 (vooralsnog) grootste roofdier van Nederland!
4 Verder lezen
5 Historische verspreiding van de otter uit: Broekhuizen et al, 1992
6 Uitsterven otter Habitat vernietiging & versnippering Verkeer Visfuiken Vervuiling Bejaging illustratie: Guy Troughton Maar waarom de otter wel?...
7 Vos Wolf Otter Gewicht 5 8 kg kg 7 12 kg Voedsel knaagdieren, (grote) zoogdieren, vis vruchten, aas aas Leefwijze solitair/paar paar/roedel solitair Leeftijd seksueel volwassen 1 jaar 2 jaar 2 jaar Worpgrootte Otter is een specialist Gering voortplantingspotentieel Gifstoffen m.n. probleem in aquatisch milieu
8 Waarom herintroductie? Otter hoort bij ons landschap Mens verantwoordelijk voor uitsterven in NL Kroon op herstel van zoetwater natuur Illustratie: M.A. Koekkoek: Aan de Rivier Uitgeverij: De Vuurbaak - Wolters-Noordhoff Verbinding met buurpopulaties binnen 50 jaar waarschijnlijk
9 Herintroductie gebied (~200km 2 ) Verspreidingsgebied otter ( ) (from: Broekhuizen et al, 1992)
10 Hele ecosysteem profiteert! Maatregelen
11 Hele ecosysteem profiteert! Maatregelen
12 Foto s: Ronald Messemaker, NM Laagveenmoerassen
13 Foto s: Ronald Messemaker, NM Laagveenmoerassen
14 Foto s: Ronald Messemaker, NM Laagveenmoerassen
15 Foto s: Ronald Messemaker, NM Laagveenmoerassen
16 Foto s: Ronald Messemaker, NM Laagveenmoerassen
17 Foto s: Ronald Messemaker, NM Laagveenmoerassen
18 Laagveenmoerassen
19 Ambassadeur Otter
20 herintroductie 2002: start herintroductie (plan: 40 otters in 4-6 jaar) : 31 otters uitgezet Wildvang: Letland, Wit-Rusland, Polen Fok/opvang: Tsjechië, Zweden, Duitsland man vrouw totaal Wildvang Fok/opvang totaal
21 Spraints
22
23 Veldwerk impressie
24 De ijsperiode
25 Genetische monitoring Communicatie via Spraints ~makkelijk te vinden verzamelperiode: Oktober-Maart Otter specifieke DNA merkers ~60% succesvol Correctie voor DNA fouten
26
27 Populatie ontwikkeling aantal geidentificeerde individuen Uitgezet Nakomeling Cumulatief aantal uitgezet 02/03 03/04 04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 Winter periode
28 Stamboom
29 Verspreiding
30 Verspreiding
31 Verspreiding
32 Actuele verspreiding (2013)
33
34 Doodsoorzaken Verkeer 90 (77%) Ziekte 3 Bijtwond 1 Verdrinking 4 Muskusratval 1 Onbekend 18 Totaal (mrt-2013) 117
35 Dode otters : 117 Sterftekans subad : 85%
36 Inteelt aantal nieuw geidentificeerde nakomelingen f = 0 f > 0 Inteelt coefficient 02/0303/0404/0505/0606/0707/0808/0909/10 Winter periode Inteelt coefficient F = inteeltcoefficient
37 Inteelt bij F=10% Eigenschap Soort Reductie (%) Referentie Aantal nakomelingen per worp Bruine beer (Ursus arctos) -6.3 Laikre et al. 1996; Laikre 1999 Levensduur Wild zwijn (Sus scrofa) Wolf (Canis lupus) Lynx (Lynx lynx) Muskusos (Ovibos moschatus) -2.7 Laikre Laikre & Ryman 1991; Ellegren 1999; Laikre Laikre Laikre et al. 1997; Laikre 1999 Aantal nakomelingen per reproductief jaar Wolf Laikre 1999 Muskusos Laikre et al. 1997; Laikre 1999 Wolf (gevangenschap) Wolf (wild) Laikre & Ryman 1991; Liberg et al. 2005; Bensch et al. 2006
38 Risico Voortplanting Sterfte Delicate balans bij de otter!
39 Aanbevelingen zijn afhankelijk van het type water(weg): migratiecorridoren of vestigings- en voorplantingswateren
40 Wegen Voorkom sterfte in voortplantingsgebieden De beste mitigerende optie is het terugbrengen van de verkeerssnelheid tot max 60 km/h middels infrastructurele maatregelen Toekomstig leefgebied: breng knelpunten in kaart en mitigeer ze.
41 Oeverranden Maai oeverranden niet volledig kort, maar creëer elke ca 1 km een dagrustplaats.
42 Inteelt: korte termijn Plaats enkele dieren bij om inteelt tegen te gaan en tevens zwervende dieren af te vangen Focus op ten minste een tweede populatie om duurzame status te realiseren
43 Inteelt: lange termijn (EHS) Maps: Map: Alterra
44 Visfuiken Voortplantingsgebied: Alle fuiken voorzien van een grid Overige waterwegen: Fuiken niet gehele waterweg laten afsluiten Fuiken minimaal >10 meter uit de kant Keerwand niet tot aan de oever
45 Ongedierte bestrijding In bever/otter leefgebied bij voorkeur geen (vrijwel) volledig waterweg-blokkerende vangmiddelen Zeer terughoudend gebruik van klemmen in otter/bever/bunzing leefgebied
46 Overig Monitoring van de populatie Ontwikkeling & status (NEM; CaLutra) Inteelt / vervuilende stoffen / bedreigingen Meld de otter aan in Brussel (habitatrichtlijn) Voortlichting & PR: Zorg dat bekend is bij betrokken organisaties hoe voorbereid te zijn op de komst van de otter Website
47 De uitgezette otters doen het uitstekend! Conclusies DNA-Spraint methode is een zeer waardevolle onderzoekstechniek Voortplanting >> sterfte Kleine populaties vatbaar voor inteelt >> risico! Verkeer is de belangrijkste bedreiging voor de otter Met eenvoudige maatregelen kan de groei van de populatie worden versneld
48 Sporen? Meld ze (waarneming.nl of telmee.nl of via de zoogdiervereniging.nl) en volg de spannende ontwikkeling van deze soort!
49 Dankwoord Dank aan iedereen die aan dit project heeft bijgedragen! 0031 (0) Alterra april 2013
50
De otter en de bever zijn terug!
De otter en de bever zijn terug! Ook in Noord-Holland? Hans Bekker Voorzitter Calutra Haarlem 16 november 2018 Met dank aan Hugh Jansman (WUR) en Vilmar Dijkstra (Zoogdiervereniging) Otter: Bever: vis
Nadere informatieGenetische diversiteit in kleine populaties
Genetische diversiteit in kleine populaties Problemen, oplossingen en het nut van monitoring Arjen de Groot Team Dierecologie, Alterra WUR Ecologie in de praktijk 21 maart 2013, Eindhoven Inhoud 1) Het
Nadere informatieStatus van de Nederlandse otterpopulatie na herintroductie. Kansen voor duurzame instandhouding en risico s van uitsterven
Alterra is onderdeel van de internationale kennisorganisatie Wageningen UR (University & Research centre). De missie is To explore the potential of nature to improve the quality of life. Binnen Wageningen
Nadere informatieVos. De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm.
Inheemse Roofdieren Vos De kop-romplengte van 58 tot 90 cm met een staart van 32 tot 48 cm. vos kan zich makkelijk aanpassen aan een leefgebied maar zijn favoriet is toch wel een bos met open gebieden.
Nadere informatieMonitoring Wolf Nederland
Monitoring Wolf Nederland Stakeholdersbijeenkomst Operationeel draaiboek wolf 4 juli 2018, Hugh Jansman & Arjen de Groot Duitsland & Polen: status 2015 Kenmerken wolf immigratie voortplanting populatieomvang
Nadere informatieSamenvatting van het rapport. Het gehele rapport is te downloaden van. HUwww.alterra.wur.nlUH (ga naar Alterra-rapporten ; nummer 1822).
Samenvatting van het rapport. Het gehele rapport is te downloaden van HUwww.alterra.wur.nlUH (ga naar Alterra-rapporten ; nummer 1822). REFERAAT (gehele rapport) Lammertsma, D.R., F.J.J. Niewold, H.A.H.
Nadere informatieWOLF. Huilend roofdier
WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes
Nadere informatieWolven in Nederland? Ze komen er aan! Leo Linnartz, april 2013
Wolven in Nederland? Ze komen er aan! Leo Linnartz, april 2013 Inhoud Nederland is vol Toch komen er wolven aan Eerste wolf Wolven in de natuur Wolven, mensen en vee Nederland is vol! Platteland loopt
Nadere informatieVerkenning van verkeersknelpunten voor de otter
Verkenning van verkeersknelpunten voor de otter Knelpuntenanalyse voor de otter in het Duitse grensgebied (Kreis Kleve, Kreis Borken en Kreis Wesel) Marlies Gräwe ARK Natuurontwikkeling - Molenveldlaan
Nadere informatieBRUINE BEER. Grote alleseter
BRUINE BEER Grote alleseter Een bruine beer ziet er schattig uit, maar vergis je niet. Deze beer is zonder twijfel het sterkste dier van Europa! Wist jij dat er veel kinderen zijn die wel eens met een
Nadere informatieDE WOLF. Huilend roofdier
DE WOLF Huilend roofdier De wolf heeft vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes
Nadere informatieAntwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 19 maart 2009) Nummer 2259
van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (Partij voor de Dieren) (d.d. 19 maart 2009) Nummer 2259 Onderwerp De herintroductie van de otter in Zuid-Holland Aan de leden van Provinciale Staten
Nadere informatieSZH voor levend erfgoed
SZH voor levend erfgoed Populatiemanagement Infoavond Drentsche Patrijshonden Woudenberg 19 november 2013 Een korte introductie Kor Oldenbroek Myrthe Maurice Van Eijndhoven Wat kunt u vandaag verwachten:
Nadere informatieDe knoflookpad in de Meinweg
De knoflookpad in de Meinweg Opkweken en uitzetten als laatste redmiddel Ben Crombaghs Paul van Hoof Bureau Natuurbalans - Limes Divergens B.V. Verspreiding in Nederland in drie tijdsintervallen Landelijk
Nadere informatieSporen en kenmerken Otters
Sporen en kenmerken Otters Nuttig voor vastlegging: Digitale camera voor het vastleggen van interessante zaken Pen en papier voor registratie van bevindingen Meetlint voor opmetingen sporen en prenten
Nadere informatieEcologie van het Wild zwijn
Werkschuurbijeenkomst: Wilde zwijnen op komst 8 Dec17 Ecologie van het Wild zwijn Team dierecologie, Hugh Jansman WEnR 2017 http://www.wur.nl/nl/dossiers/dossier/wilde-hoefdieren.htm aaa Zeug: ca 58 kg
Nadere informatieHerintroductie hamster, Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 29 mei 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het uitsterven van de wilde hamster
Nadere informatieDE SIBERISCHE TIJGER
DE SIBERISCHE TIJGER In de sneeuw! Er zijn veel verschillende soorten katten op de wereld. Denk maar eens aan de huiskat, leeuw, sneeuwpanter of cheeta. Allemaal behoren ze tot de familie van de katachtigen.
Nadere informatieZoogdieren van de Habitatrichtlijn,
Indicator 3 augustus 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Vijf landzoogdieren staan op
Nadere informatieIs er nog een toekomst voor de Europese paling?
Is er nog een toekomst voor de Europese paling? Onderzoeks- en beheersuitdagingen in de 21e eeuw Gregory Maes Dirk Schaerlaekens Laboratory of Animal Diversity & Systematics Katholieke Universiteit Leuven
Nadere informatieHamster, Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 24 maart 2016 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Het uitsterven van de wilde hamster,
Nadere informatieHerintroductie bever,
Indicator 20 december 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Dankzij herintroducties vanaf
Nadere informatieStart nieuw seizoen succesvol.
4.2 De Otterspotter is een nieuwsbrief over de situatie van de otter in Flevoland. Het vormt een belangrijke schakel tussen de vrijwilligers die zich bezighouden met de monitoring van de otter. Daarnaast
Nadere informatieDilemma 1: Belang dieren vs. belang veiligheid
Dilemma s Dilemma 1: Dilemma 1 Noodzaak doden van dieren (bestrijding) 1 Dagopbrengst (!) 2004 Dilemma 1 Noodzaak doden van dieren (bestrijding) Onderzoek DHV, 2006: - Veiligheid alle typen waterkeringen
Nadere informatieMonitoring van de eikelmuis in het Savelsbos in 2017 M. La Haye, R.S.M. Kuiters & G. Müskens
Monitoring van de eikelmuis in het Savelsbos in 2017 M. La Haye, R.S.M. Kuiters & G. Müskens Oktober 2017 Intern rapport 2017.37, Zoogdiervereniging Monitoring van de eikelmuis in het Savelsbos in 2017
Nadere informatieKnaagdieren. Bijeenkomst Span Grou
Knaagdieren Bijeenkomst Span Grou Agenda/ Content Biologie Inspectie Middelen Wetgeving Knaagdieren Muizen Veldmuis Bosmuis Spitsmuis Huismuis Ratten Woelrat Muskusrat Bruine rat Zwarte rat Page knaagdieren
Nadere informatiePopulatiegenetica van de mantelbaviaan Papio hamadryas, in Emmen en Amersfoort
Populatiegenetica van de mantelbaviaan Papio hamadryas, in Emmen en Amersfoort Jack Windig, Richard Crooymans, Mirte Bosse, Hendrik-Jan Megens, Yvonne van de Weetering, Ilse Kornegoor, Esmee Rienstra,
Nadere informatieInteelt en verwantschapsbeheer
Inteelt en verwantschapsbeheer mogelijkheden nieuwe software Jack Windig, Wageningen UR Laura Roest, Raad van Beheer Lelystad 21 januari 2014 Genetisch management Inteelt beheersen kan je alleen samen
Nadere informatieHelder water door quaggamossel
Helder water door quaggamossel Kansen en risico s Een nieuwe mosselsoort, de quaggamossel, heeft zich in een deel van de Rijnlandse wateren kunnen vestigen. De mossel filtert algen en zwevend stof uit
Nadere informatieKlonen van dieren. Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie
Klonen van dieren Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie 2 Klonen van dieren Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie I: Wat is klonen? Klonen is het ongeslachtelijk voortplanten
Nadere informatieBroodje roofvis. 14 november 2018, Fabrice Ottburg Studiedag kreeften Bilthoven
Broodje roofvis 14 november 2018, Fabrice Ottburg Studiedag kreeften Bilthoven https://www.wur.nl/nl/onderzoek-resultaten/onderzoeksinstituten/environmental-research/publicaties.htm v.l.n.r. Alterra-rapport
Nadere informatieIJsbeer. Wetenschappelijke naam ursus maritimus
IJsbeer Wetenschappelijke naam ursus maritimus IJsberen zijn zoogdieren. Ze komen voor op en rond de Noordpool waar het kouder kan worden dan -40 C! Mannetjes worden ongeveer 3 meter lang en wegen 400
Nadere informatieStamboeken voor bedreigde diersoorten door particuliere kwekers
Stamboeken voor bedreigde diersoorten door particuliere kwekers Gezonde, genetisch diverse populatie behouden = Wegen naar Rome Genetische diversiteit geeft flexibiliteit aan een populatie Gebrek aan genetische
Nadere informatieInteeltbeheersing bij rashonden
Inteeltbeheersing bij rashonden Jack J. Windig CGN CGN en Livestock research (Lelystad) Onderdeel Wageningen UR Livestock Research voorheen ASG, ID-Lelystad, ID- DLO CGN = Centrum Genetische bronnen Nederland
Nadere informatieInteelt in kleine populaties. Bart Ducro Animal Breeding and Genomics Centre
Inteelt in kleine populaties Bart Ducro Animal Breeding and Genomics Centre Inhoud Inteelt Populatiegrootte Fokbeleid Wat is inteelt? Inteelt: paren van verwanten samenbrengen van genetisch identiek materiaal
Nadere informatieSZH voor levend erfgoed
SZH voor levend erfgoed Verwantschap Kor Oldenbroek en Myrthe Maurice Informatieochtend Drentsche Patrijshonden Woudenberg 15 februari 2014 Programma Wat kunt u vanmorgen verwachten: - Wat is verwantschap?
Nadere informatieDispersieproblemen bij planten
Dispersieproblemen bij planten Hoe kan connectiviteit verbeterd worden? Wim Ozinga Michiel Wallis de Vries, Marijn Nijssen Veldwerkplaats OBN, 12 oktober 2018 Versnippering als probleem Balans Leefgebied
Nadere informatieAantal directe nakomelingen ingeschreven in het NHSB: 395. 7-8-2015 Dobermann Dia nummer 1
Aantal directe nakomelingen ingeschreven in het NHSB: 395 7-8-2015 Dobermann Dia nummer 1 Dobermann: Omgaan met verwantschap en inteelt Drs. Laura Roest Dierenarts en kynologisch medewerker 7-8-2015 Dobermann
Nadere informatieHoe zeldzaam zijn zeldzame rassen?
Hoe zeldzaam zijn zeldzame rassen? Over het monitoren van populaties Rita Hoving, Centrum voor Genetische Bronnen, Nederland 25 augustus 2012, familiedag SZH Centre for Genetic Resources, the Netherlands
Nadere informatieRecente inzichten kwabaal herintroductieproject in Vlaanderen. Lore Vandamme, Inne Vught, Johan Auwerx, Ine Pauwels & Johan Coeck
Recente inzichten kwabaal herintroductieproject in Vlaanderen Lore Vandamme, Inne Vught, Johan Auwerx, Ine Pauwels & Johan Coeck Vissennetwerk 7 september 2017 Indeling Levenscyclus Situatie in Vlaanderen
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2018 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-18-2-b Wolven Gebruik informatie 1 tot en met 6 om vraag 35 tot en met 49 te beantwoorden. Informatie
Nadere informatieFokkerij en Inteelt. Basisprincipes. Piter Bijma Animal Breeding and Genomics Centre Wageningen Universiteit. Animal Breeding & Genomics Centre
Fokkerij en Inteelt Basisprincipes Piter Bijma Animal Breeding and Genomics Centre Wageningen Universiteit Animal Breeding & Genomics Centre De boodschap 1. Enige inteelt is normaal; veel inteelt is riskant
Nadere informatieToxoplasmose bij de rode eekhoorn, een update
Toxoplasmose bij de rode eekhoorn, een update In 2014 werden in de zomer en herfst enkele honderden dode eekhoorns gemeld. Er kwamen zelfs berichten dat eekhoorns dood uit de boom vielen. Onderzoek dat
Nadere informatieNatuurtoets. Fort Oranje 27. Woerden
Natuurtoets Fort Oranje 27 Woerden 19 augustus 2013 ZOON ECOLOGIE Colofon Titel Natuurtoets Fort Oranje 27 Woerden Opdrachtgever mro Uitvoerder ZOON ECOLOGIE Auteur C.P.M. Zoon Datum 19 augustus 2013 ZOON
Nadere informatieGenetische monitoring van de Nederlandse otterpopulatie 2013/2014
Genetische monitoring van de Nederlandse otterpopulatie 2013/2014 Ontwikkeling van populatieomvang en populatiegenetische status A.T. Kuiters, G.A. de Groot, D.R. Lammertsma, H.A.H. Jansman & J. Bovenschen
Nadere informatieAlle dieren zijn gelijk maar sommige dieren zijn meer gelijk dan andere De Nauwe korfslak in de Nederlandse duinen. Jaap de Boer Stichting ANEMOON
Alle dieren zijn gelijk maar sommige dieren zijn meer gelijk dan andere De Nauwe korfslak in de Nederlandse duinen Jaap de Boer Stichting ANEMOON Inhoud Stichting ANEMOON De Nauwe korfslak Oorzaken achteruitgang
Nadere informatie4. Vind je dat de wasbeer in Nederland thuishoort? Wasbeer hoort van oorsprong niet in Nederland thuis. Waarschijnlijk is het een uitgezet dier.
Oefentoets Wasbeer doet het goed in Nederland De wasbeer is een soort die van nature voorkomt in Canada. 1. Wat is de beschrijving van een soort? Soort = een verzameling organismen die zich onderling kunnen
Nadere informatieAmerikaanse rivierkreeft in veenweidegebied. Onderzoek naar de verspreiding, abundantie en beheer in relatie tot het bereiken van de KRWdoelen
Amerikaanse rivierkreeft in veenweidegebied Onderzoek naar de verspreiding, abundantie en beheer in relatie tot het bereiken van de KRWdoelen Inhoud exotische kreeften in Nederland autecologie geknobbelde
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA 's-gravenhage
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA 's-gravenhage Directoraat-generaal Natuur Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC
Nadere informatieTrend van zoogdieren,
Indicator 17 oktober 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Zoogdieren zijn sinds 1990 sterk
Nadere informatieIndeling lezing. Herstel van leefgebieden voor de gladde slang. Ringslang. Gladde slang. Adder
Indeling lezing Herstel van leefgebieden voor de gladde slang De gladde slang; uiterlijk, verspreiding en habitat Beheer Monitoring Jeroen van Delft Bladel, 13 september 2013 2/31 Ringslang Slanke bruine
Nadere informatieDe grote grazers van de Oostvaardersplassen
Nuances in discussie vol emotie Boven: luchtopname van een kudde koniks Rechts: edelherten in de sneeuw De grote grazers van de Oostvaardersplassen Een internationale adviescommissie onderzocht hoe het
Nadere informatieGenome editing bij (landbouwhuis)dieren: kansen en beperkingen. Martien Groenen
Genome editing bij (landbouwhuis)dieren: kansen en beperkingen Martien Groenen Een breed en divers toepassingsgebied Voorkomen van infectieziekten bij de mens B.v. Malariamug Diermodellen voor humane ziekten
Nadere informatieGenetische variatie en inteelt : basisconcepten. Steven Janssens Nadine Buys
Genetische variatie en inteelt : basisconcepten Steven Janssens Nadine Buys Inteelt Inteelt treedt op voor dieren waarvan de ouderdieren met elkaar verwant zijn (dit betekent dat in de afstamming van vader
Nadere informatieMigratieonderzoek wild zwijn Meinweg
Migratieonderzoek wild zwijn Meinweg (voorlopige resultaten) Ecotop Meinweg 24 september 2016 René Janssen, Gerard Müskens Foto: Johan Maessen Onderzoek naar trekgedrag en terreingebruik - Pilot 2011 2013
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA s-gravenhage Directoraat-generaal Natuur & Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC
Nadere informatieNatuur In Zicht - Biodiversiteit
Natuur In Zicht - Biodiversiteit Kennismaking lesgever 2 1 Lesverloop 3 Biodiversiteit: wat is het? Hoe ontstaat het? Belang van biodiversiteit Bedreiging van biodiversiteit Wat kan je zelf doen? Hectarespel
Nadere informatieAgrarisch Natuurbeheer: wat kost het, wat levert het op, hoe kan het beter? David Kleijn
Agrarisch Natuurbeheer: wat kost het, wat levert het op, hoe kan het beter? David Kleijn Landbouwgebied Productie van voedsel en grondstoffen Natuur op boerenland Intensivering van landbouw Agrarisch natuurbeheer
Nadere informatieOmgaan met Inteelt in Fokprogramma s
Omgaan met Inteelt in Fokprogramma s Piter Bijma Leerstoelgroep Fokkerij en Genetica Animal Breeding Wageningen & Universiteit De boodschap 1. Enige inteelt is normaal; veel inteelt is riskant 2. Inteelt
Nadere informatieCASTOR NIEUWSBRIEF VAN DE BEVERWERKGROEP NEDERLAND-VZZ NO. 15, AUGUSTUS 2006 CASTOR 15
CASTOR Redactie: Stefan Vreugdenhil Redactie adres: Thorbeckestraat 42 6702 BS Wageningen e-mail: beverwerkgroep@gmail.com tel: 0317-416 778 NIEUWSBRIEF VAN DE BEVERWERKGROEP NEDERLAND-VZZ NO. 15, AUGUSTUS
Nadere informatieNiet-technische samenvatting 2016483. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project. Vijf jaar
Niet-technische samenvatting 2016483 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Het Korhoen komt terug naar Het Nationale Park De Hoge Veluwe 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5)
Nadere informatieBever, Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (
Indicator 3 december 2014 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Dankzij herintroducties (vanaf
Nadere informatieEvolutie: De ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.
Evolutie: De ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen. Evolutietheorie: Vanaf de 18 de eeuw. Het is niet te bewijzen, maar er zijn genoeg argumenten die
Nadere informatieInteelt in de VSS. Erik Schuiling, 28 januari 2011
Inteelt in de VSS Erik Schuiling, 28 januari 2011 1. De VSS en de rassen 2. Soort en ras 3. Wat is inteelt 4. Effecten van inteelt 5. Inteelt voorkomen 6. Slot 1 1. Vereniging Speciale Schapenrassen 50
Nadere informatieBasisprincipes fokkerij en inteelt
Basisprincipes fokkerij en inteelt Krista A. Engelsma Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN) Introductie Fokkerij ras Dieren met bepaalde eigenschappen Genetische vooruitgang Selectie Open/gesloten
Nadere informatieToename Inteelt beperken
Toename Inteelt beperken Jack J. Windig Inteelt Inteelt = kruising van verwante dieren Elk dier is drager van (zeldzame) erfelijke gebreken Recessieve gebreken niet zichtbaar Nauw verwante dieren dragen
Nadere informatieDE KOMST VAN DE BEVER & OTTER NAAR ZEELAND
DE KOMST VAN DE BEVER & OTTER NAAR ZEELAND COLOFON Januari 2015 Tekst en Samenstelling: Bas de Maat, Pepijn Calle & Chiel Jacobusse Vormgeving: Druk: Foto s Omslag: Studio groenling Pieters Media Erik
Nadere informatieThema 5 Evolutie Basisstof 2 Evolutie van de mens
Een populatie met een grote genetische diversiteit heeft een grote overlevingskans. De kans is groot dat enkele individuen de genen bezitten om een onbekende ziekteverwekker af te weren of om zich goed
Nadere informatieUitvoering herstelmaatregelen voor kommavlinder en bruine eikenpage in Overijssel [Voer de ondertitel in]
Uitvoering herstelmaatregelen voor kommavlinder en bruine eikenpage in Overijssel [Voer de ondertitel in] Uitvoering herstelmaatregelen voor kommavlinder en bruine eikenpage in Overijssel Uitvoering herstelmaatregelen
Nadere informatieMonitoring Natuurverbinding Hoorneboeg & Zwaluwenberg
Monitoring Natuurverbinding Hoorneboeg & Zwaluwenberg Versie: december 2016 Uitwerpsel van de boommarter die voornamelijk uit lijsterbessen bestaan Inhoud 1. Inleiding 2. BBC interview 3. Natuurbrug Hoorneboeg
Nadere informatieEnvironmental DNA Ontwikkelingen en mogelijkheden
Environmental DNA Ontwikkelingen en mogelijkheden Jelger Herder Nijmegen, 21 maart 2013 Veel soorten zijn lastig te vinden Grote modderkruiper Verlandende vegetaties Verstopt zich bij gevaar in de modder
Nadere informatieDe herintroductie van de otter in Nederland 2 e workshop 23 juni 2005, De Poort van Kleef, Utrecht Lowie en Bram van Liere
De herintroductie van de otter in Nederland 2 e workshop 23 juni 2005, De Poort van Kleef, Utrecht Lowie en Bram van Liere Deelnemers: Sprekers en genodigden: Addy de Jongh (Stichting Otterstation Nederland),
Nadere informatie6 Flora- en fauna quickscan
6 Flora- en fauna quickscan 6.1 Verantwoording 6.1.1 Literatuuronderzoek Om inzicht te krijgen in de actuele gegevens in het projectgebied zijn gegevens geraadpleegd via websites van onder andere de Vlinderstichting
Nadere informatieNieuwe vleermuissoort voor de Rode lijst? Opbouw. Waarnemingen tot 2009. Bechsteins. Onderzoeksopzet. Voorjaarszwerm -
Nieuwe vleermuissoort voor de Rode lijst? Opbouw SEVON / René Janssen Bechsteins vleermuis Waarnemingen tot 2009 Onderzoeksopzet Resultaten Conclusies 2 Bechsteins Habitatrichtlijn II-soort Boombewoner
Nadere informatieBarrières en versnippering van de Ecologische Hoofdstructuur,
Barrières en versnippering van de Ecologische Hoofdstructuur, 2005-2011 Indicator 16 april 2013 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens
Nadere informatieDE N333: GROOT KNELPUNT IN DE NATUURVERBINDING TUSSEN DE WEERRIBBEN - DE WIEDEN
DE N333: GROOT KNELPUNT IN DE NATUURVERBINDING TUSSEN DE WEERRIBBEN - DE WIEDEN Het moerascomplex van De Weerribben en De Wieden behoort tot de belangrijkste laagveenmoerasgebieden van Europa. Tussen deze
Nadere informatieDE IJSBEER. Super speurneus
DE IJSBEER Super speurneus Hij is groot, wit en ziet eruit als een echte knuffelbeer. Toch zou je deze reus niet graag tegenkomen in de sneeuw. Gelukkig gebeurt dit ook niet snel, want waar deze poolreiziger
Nadere informatieinfprg03dt practicumopdracht 4
infprg03dt practicumopdracht 4 W. Oele 31 augustus 2008 1 Evolutie Het volgende citaat komt letterlijk van Wikipedia: Met evolutietheorie (soms ook wel evolutieleer genoemd) wordt de wetenschappelijke
Nadere informatieGrondbeginselen erfelijkheid. Piter Bijma Fokkerij en Genetica, Wageningen UR
Grondbeginselen erfelijkheid Piter Bijma Fokkerij en Genetica, Wageningen UR Kwalitatieve versus Kwantitative kenmerken Kwalitatieve kenmerken Kun je niet uitdrukken in een getal Hoornloosheid Vachtkleur
Nadere informatie5 Relatie tussen het voorkomen van de bosmuis en de rosse woelmuis en de structuur en breedte van de verbinding
5 Relatie tussen het voorkomen van de bosmuis en de rosse woelmuis en de structuur en breedte van de verbinding 5.1 Inleiding Vanuit de praktijk komen veel vragen over de optimale breedte en structuur
Nadere informatieOriënterend!onderzoek!naar!beschermde!flora!en! fauna!aan!de!dorpsstraat!94!te!aarlanderveen!!
FREYRARCHITECTEN t.a.v.deheerm.vanderneut AntonievanLeeuwenhoekweg38b10 2408ANAlphenaandenRijn Datum Kenmerk Uwkenmerk Auteur(s) 10maart2015 BE/2015/29/r Emaild.d.23februari2015 C.J.Blom Oriënterendonderzoeknaarbeschermdefloraen
Nadere informatie6/4/2010. Beleidscyclus. Opzet van de presentatie. En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat uit: José Tom. Team Invasieve Exoten
Opzet van de presentatie Beleidscontext Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting 2 En wat doet het? Wiebe TIE bestaat uit: Biodiversiteitsverdrag (1992) (Convention
Nadere informatieInhoud. Voedsel. Leefgebieden Visarend. Ruud Kampf. Bijna alleen vis: Broedpaar: 175 kg per gezin /seizoen
De Visarend als broedvogel in de volgende SOVON Atlas van de Nederlandse Broedvogels? Landelijke Dag visarenden voedsel, verspreiding Inhoud zaterdag 29 november 2003 15.50-16.15 Ruud Kampf eisen aan broedgebied,
Nadere informatieinhoud blz. 1. Roofdieren 2. De leeuw 3. De tijger 4. De luipaard 5. De wolf 6. De ijsbeer 7. De bruine beer 8. Filmpjes Pluskaarten
Roofdieren inhoud blz. 1. Roofdieren 3 2. De leeuw 4 3. De tijger 6 4. De luipaard 8 5. De wolf 10 6. De ijsbeer 12 7. De bruine beer 14 8. Filmpjes 16 Pluskaarten 18 Bronnen en foto s 19 Colofon en voorwaarden
Nadere informatieFokbeleid en genetische diversiteit bij de. Nederlandse Landgeit
Fokbeleid en genetische diversiteit bij de Nederlandse Landgeit Inhoud presentatie Introductie Management van genetische diversiteit Online stamboek-en dieradministratie Conclusie Introductie De Nederlandse
Nadere informatieThema 2 Planten en dieren
Naut samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 2 Planten en dieren Samenvatting Eten en gegeten worden Als je de leefomgeving van een plant of dier bestudeert, kijk je naar de levenloze natuur; dus naar
Nadere informatieWerkblad Naut Thema 2: Planten en dieren
Werkblad Naut Thema 2: Planten en dieren 2.1 Eten en gegeten worden Schrijf op wat het dier eet in deze voedselketen De ijsbeer eet De zeehond eet De vis eet De krill eet Dit zijn algen, algen zijn heel
Nadere informatieOpzet van de presentatie. Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting
Opzet van de presentatie Beleidscontext Team Invasieve Exoten Risicoanalyses Maatregelen Water gerelateerde projecten Juridische vragen Afsluiting 2 En wat doet het Team Invasieve Exoten? Wiebe TIE bestaat
Nadere informatieDe grote modderkruiper uitgepeild. Jan Kranenbarg & Arthur de Bruin
De grote modderkruiper uitgepeild Jan Kranenbarg & Arthur de Bruin Karakteristieken grote modderkruiper Lang flexibel lichaam (max lengte circa 30 cm) Darm ademhaling, larven hebben uitwendige kieuwen
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 29 446 Uitvoering Flora- en Faunawet Nr. 84 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieverbeterde Frap Tegen ratten en muizen in gebouwen Betere opname Betere resultaten Betere verpakking WHEAT TECH Rodilon Wheat Tech
verbeterde Frap WHEAT TECH Tegen ratten en muizen in gebouwen Betere opname Betere resultaten Betere verpakking Kenmerken en voordelen Betere opname Betere resultaten Betere verpakking Zeer effectieve
Nadere informatieGENETIC COUNSELLING SERVICES
GENETIC COUNSELLING SERVICES Ed.J.GUBBELS november 2011 www.gencouns.nl Dobberen op de genenpool evolutie soorten veranderen in de loop van de tijd, hun erfelijke variatie zorgt ervoor dat er, in een telkens
Nadere informatieWezel, Hermelijn en Bunzing beschermd in Noord-Holland
Wezel, Hermelijn en Bunzing beschermd in Noord-Holland Wat betekent dit voor beheer en inrichting? Sinds 1 januari 2017 is de Wet natuurbescherming van kracht. De wezel, de hermelijn en de bunzing zijn
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/54949 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Genbere, G.E. Title: Ecology of the Ethiopian wolf (Canis simensis Rüppell 1835)
Nadere informatieIntroductie Natuurversterking in windparken Wind op zee na 2035
Agenda Introductie Floris v. Hest (SDN) Natuurversterking in windparken Keuzemenu natuurversterking in windparken Guido Schild 10.10-10.20 Stellingen natuur in windparken (interactieve sessie) Tinka Murk
Nadere informatieZijn er grenzen bereikt?
Het succes van wilde hoefdieren in Nederland Zijn er grenzen bereikt? Edelherten. Foto Bas Worm Hoewel het edelhert in een ver verleden grote delen van Nederland bevolkte, was het voor de Tweede Wereldoorlog
Nadere informatieFORD FOCUS 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 15 17 18 19 9 3 1 1 6 4 2 5 7 8 10 21 23 24 25
Nadere informatieFORD FOCUS Focus_346_2012_V7_cover.indd 1 17/10/2011 14:55
FORD FOCUS 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 12,999,976 km 9,136,765 km 1,276,765 km 499,892 km 245,066 km 112,907 km 36,765 km 24,159 km 7899 km 2408 km 76 km 15 16 17 19 9 6 3 1 1 4 2 5 7 8 10 21 23 24 25
Nadere informatieDiversiteit van bestuivers behouden en bevorderen
Diversiteit van bestuivers behouden en bevorderen Waarom eigenlijk, en hoe doen we dat het beste? Arjen de Groot Wageningen Environmental Research 27 februari 2019, Almelo Een rijkdom aan bestuivende insecten
Nadere informatieLibellenmonitoring in Nederland ervaringen na 16 jaar tellen
Libellenmonitoring in Nederland ervaringen na 16 jaar tellen Tim Termaat Libellenstudiedag Vlaanderen 15 februari 2014 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Hoe gaat
Nadere informatie