Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen"

Transcriptie

1 De keuze van een geschikt en betaalbaar ventilatiesysteem voor een gezonde sociale woning VMSW ir Bernard Wallyn Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen Sociale huisvesting en ventilatie Sociale projecten : EPB en ventilatie Sociale huurders en ventilatie Ontwerpers sociale woningen en ventilatie Concepten sociale woningbouw en ventilatie Proefprojecten Besluit Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen Vlaamse Overheid Lokale sociale actoren FINANCERING Sociale Huisvesting Maatschappijen SHM PROJECTBEGELEIDING Bouwpartners HUUR we KOOP we KREDIET 2009:1350x

2 Sociale huisvesting en ventilatie <1995 ventilatie via - ramen (EG) en deuren - kieren en spleten - muurroosters / shuntkanalen - dampkap / raamventilator Jaren 70 = energiecrisissen verwarmen onbetaalbaar minder verwarmen, ramen dicht, kierenjacht 1981 K70 + DG bij raamrenovatie Explosie aantal condens/schimmel problemen voornamelijk bij nieuwbouw en raamrenovaties!? Sociale huisvesting en ventilatie Jaren 80 : het gaat goed mis met de relatie «gebouw binnenklimaat»! Koudebruggen Verwarming Ventilatie Controle ontwerpen (kb-simulaties) HR-systemen (ketel regeling - ontwerp) Systeem / Voorschriften??? (geen NBN > NF NEN?)

3 Sociale huisvesting en ventilatie 1991 VID K55 + Umax + KB + geen ventilatie voorschriften 1993 Ventilatienorm(1991) verplicht bij NB+REN + raamrenovatie - Won > systeem A «primitief» - App > collectief systeem A + C Info huurders 2001 K45 + HR+verwarming 2006 E100 +ventilatievoorzieningen 2008 E80 + lage temperatuur verwarming Recente projecten : - Won : A (75%) + C (20%) + Dwtw (5%) - App : A (30%) + C (65%) + D (3%) + Dwtw (2%) 2012 E60? D >20 jaar «geëvolueerd» <10 jaar 2020 Laag? / nul energiewoningen? A C? «effectief» Sociale huisvesting en ventilatie Aanzienlijk minder condens- en schimmelproblemen bij nieuwbouw >1993 eerder individueel (bewoner/uitvoering) dan op projectnivo (gebouw/concept) Knelpunten - Integratie «systemen» + «planafstemming» - Luchtdichtheid - Dampkappen en droogkasten - Akoestiek - Natuurlijke toevoer dakkamers - Lichtinval (roosters bovenaan in raam) - onderhoud / levensduur > kost weinig objectieve resultaatgegevens Ventilatie bepaalt mede de KWALITEIT van een woning «verbetering nodig»

4 Sociale projecten : EPB en ventilatie Knelpunten Toepassing mechanische ventilatie om E-punten doch niet om energie-efficientie, toepasbaarheid en gebruik Vanaf E60 : toename kostprijs woningen Doeltreffendheid wtw afhankelijk van luchtdichtheid Problematiek (collectieve) installaties vs milieu-impact Dampkappen en droogkasten : geen aandacht want niet in EPB EPB OK Woning OK Sociale huurders en ventilatie Ventilatie = openen ramen Toevoer koude lucht = tocht + meerkosten Ventilatoren = nutteloos elektriciteitsverbruik Roosters vaak dicht (soms afgeplakt) Mechanische ventilatie op laagste stand (of uit) Klachten tocht, geur, lawaai (omgeving + installatie) Dampkappen werken niet goed (voornamelijk bij collectieve systemen) Ventilatiemonden mechanische ventilatie ontregeld door bewoners Onwetend over onderhoud (filters) Huurder kan zijn woning niet kiezen (behalve grootte, ligging, huur) Bewoners niet klaar / techniek niet aangepast aan gebruikers

5 Ontwerp sociale woningen en ventilatie Vóór EPB weinig aandacht voor ventilatie, onderschatting van impact op ontwerp, uitvoering en gebruik Toenemende complexiteit (woning)bouw noodzaakt meer specialisatie binnen bureau Snelle evolutie laat niet toe van ervaring op te bouwen Realisaties worden te weinig opgevolgd in de gebruiksfase «trias energetica» + monitoring en bijsturing + communicatie Te weinig aanbod «systemen» = veel puzzelwerk = rem op evolutie Ventilatie (technieken in het algemeen) onvoldoende aandacht vanaf ontwerpfase geintegreerd ontwerpen + bouwteam Keuze ventilatiesysteem C2008

6 Proefprojecten laag energie sociale woning Systeem Dwtw + voorverwarming via grondbuis / serre K28 45% besparing tov standaard woning zolder Ontwerpfase > intensief - Elke beslissing = afweging van : pro/contra, beschikbare alternatieven, kosten/baten, interacties, milieu-impact,... - Veel vragen zonder antwoord betrouwbaarheid / bruikbaarheid informatie - Gemotiveerd bouwteam - Begeleiding / contrôle bij uitvoering Grote inspanningen > - grote waarde als proef - goed globaal resultaat - begeleiding bewoners moeilijke omgang met ventilatiesysteem - niet aldus herhaalbaar op grote schaal - meerkosten 000 volle gron d serre m ech. afv oer in voch tige ruim tes carport mechanische toevoer in leefruimtes Proefproject soc passiefwoningen - PASw 3 projecten 3 SHMs 1 klassieke (massieve) bouw 1 hout skelet bouw 1 renovatie Doelstelling = haalbaarheid [PHP-certificaat + normen sociale woningbouw]? o.a. sterk doorgedreven luchtdichtheid + systeem Dwtw Aanbesteding = 40% tot 70% boven kostprijsnorm sociale woningbouw!? Laag energiewoningen minder sociale woningen??? E-peil niet ten kosten van sociale huisvesting

7 Besluit VMSW benadering : 1) K-peil + KB + passieve maatregelen 2) Luchtdichtheid 3) Verwarming + ventilatie 4) E-peil 5) Meten, bijsturen, informeren Keuze ventilatiesysteem wordt vooreerst bepaald door : - projectdoelstellingen - woningconcept - planindeling - bouw- en onderhoudskosten GEINTEGREERD ONTWERPEN BOUWTEAM «eenvoudig + effectief + begrijpbaar + beheersbaar + betaalbaar»

Passieve sociale woningen. Veerle De Meulenaer, burgerlijk ir. Projecten VMSW

Passieve sociale woningen. Veerle De Meulenaer, burgerlijk ir. Projecten VMSW Passieve sociale woningen Veerle De Meulenaer, burgerlijk ir. Projecten VMSW Passieve sociale woningen Sessie 14 Woonforum 2009 Welkom Demonstratieproject PASW Wat is een Passief Huis? Doelstellingen van

Nadere informatie

Sociale huisvesting Renovatieplanning ERP 2020

Sociale huisvesting Renovatieplanning ERP 2020 Sociale huisvesting Renovatieplanning ERP 2020 VMSW Afdeling PROJECTEN Ir Bernard Wallyn Aanleiding Strategische doelstelling Vlaamse Regering In 2020 zijn er in Vlaanderen geen energieverslindende woningen

Nadere informatie

Renovatie van 5 woningen volgens de Passiefhuisstandaard. Marc Timbremont, directeur Volkshaard, Gent

Renovatie van 5 woningen volgens de Passiefhuisstandaard. Marc Timbremont, directeur Volkshaard, Gent Renovatie van 5 woningen volgens de Passiefhuisstandaard Marc Timbremont, directeur Volkshaard, Gent WOONFORUM 2009 Sociale Huisvestingsmaatschappij Volkshaard Ligging: EGKS-wijk te Wachtebeke (350 woningen)

Nadere informatie

De BEN- woning : de woning van de toekomst. Energieconsulent Bouwunie & BVA arch. Luc Dedeyne

De BEN- woning : de woning van de toekomst. Energieconsulent Bouwunie & BVA arch. Luc Dedeyne De BEN- woning : de woning van de toekomst Energieconsulent Bouwunie & BVA arch. Luc Dedeyne Architect : Luc Dedeyne GSM 0473 551 568 luc.dedeyne@bouwunie.be 1 K45/E80 Nu bouwen met de eisen van de

Nadere informatie

Sociale passiefwoningen. Luc Stijnen, directeur De Zonnige Kempen, Westerlo

Sociale passiefwoningen. Luc Stijnen, directeur De Zonnige Kempen, Westerlo Sociale passiefwoningen Luc Stijnen, directeur De Zonnige Kempen, Westerlo C.V. ZONNIGE KEMPEN TEL.: 014/54.19.41 GROTE MARKT 39 FAX: 014/54.19.51 2260 WESTERLO email: info@zonnigekempen.be Sociale passiefwoningen

Nadere informatie

Naar een energetische en kostenoptimale nieuwbouw: inpassing van hernieuwbare energie in het gebouw

Naar een energetische en kostenoptimale nieuwbouw: inpassing van hernieuwbare energie in het gebouw Naar een energetische en kostenoptimale nieuwbouw: inpassing van hernieuwbare energie in het gebouw Inhoud Regelgeving: hernieuwbare energie Theoretische voorbeelden Denkpistes BEN of E60 Praktijk voorbeeld

Nadere informatie

Strategie voor energiezuinig wooncomfort

Strategie voor energiezuinig wooncomfort VENTILATIE IN WONINGEN Ventilatie en renovatie Informatie-avond 18 mei 2011 Paul Van den Bossche WTCB Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf Strategie voor energiezuinig wooncomfort

Nadere informatie

Doorgedreven renovatie of slopen? Een afweging bij verschillende woningen op basis van milieu- en kosten-impact

Doorgedreven renovatie of slopen? Een afweging bij verschillende woningen op basis van milieu- en kosten-impact Doorgedreven renovatie of slopen? Een afweging bij verschillende woningen op basis van milieu- en kosten-impact Jeroen Vrijders & Lisa Wastiels Labo Duurzame Ontwikkeling WTCB Overzicht Context Case study

Nadere informatie

OP WEG NAAR 2020 Bijna-Energieneutrale gebouwen?

OP WEG NAAR 2020 Bijna-Energieneutrale gebouwen? OP WEG NAAR 00 Bijna-Energieneutrale gebouwen? Maarten De Groote Vlaams Energieagentschap 4 oktober 0 Brugge Inhoud Evolutie energieprestatie Vlaanderen Aanpassingen wetgeving EPB Aanpassingen wetgeving

Nadere informatie

4 mogelijke ventilatieprincipes.

4 mogelijke ventilatieprincipes. 4 mogelijke ventilatieprincipes Systeem C Luchttoevoer: natuurlijk, zelfregelend en eventueel akoestisch Luchtafvoer: mechanisch, minstens kloksturing (IDA-C3) eventueel vraaggestuurd (IDA-C4/5/6) indien

Nadere informatie

TEVREDENHEIDSENQUÊTE VOORBEELDGEBOUWEN

TEVREDENHEIDSENQUÊTE VOORBEELDGEBOUWEN Kenmerken van de woning: TEVREDENHEIDSENQUÊTE VOORBEELDGEBOUWEN Naam ven het project Type van werken Bestemming Energieklasse Aantal kamers Nieuwbouw Renovatie Eengezinswoning Appartement in een collectieve

Nadere informatie

De bijna nul- energiewoning : de woning van de toekomst. Energieconsulent NAV-BVA arch. Luc Dedeyne

De bijna nul- energiewoning : de woning van de toekomst. Energieconsulent NAV-BVA arch. Luc Dedeyne De bijna nul- energiewoning : de woning van de toekomst Energieconsulent NAV-BVA arch. Luc Dedeyne Architect : Luc Dedeyne Architect : Kim Nuyttens GSM 0473 551 568 luc.dedeyne@benergie.be GSM 0473 524

Nadere informatie

Aangifteplichtige : WoninGent. Ligging : Louis Schuermansstraat 4, Sint-Amandsberg. App 2.4 Resultaat : K-peil : geen (*) E-peil : geen (*)

Aangifteplichtige : WoninGent. Ligging : Louis Schuermansstraat 4, Sint-Amandsberg. App 2.4 Resultaat : K-peil : geen (*) E-peil : geen (*) Aangifteplichtige : WoninGent Ligging : Louis Schuermansstraat 4, Sint-Amandsberg Woord vooraf : Dit verslag (startberekening) geeft alle materialen/installaties weer die noodzakelijk zijn voor het behalen

Nadere informatie

Economische analyse van een passiefhuis

Economische analyse van een passiefhuis Passiefhuis-Platform vzw De REFLEX voor energiebewust bouwen Economische analyse van een passiefhuis 6 maart 2009 Ir. Arch. Wouter Hilderson, technisch adviseur Wouter.hilderson@passiefhuisplatform.be

Nadere informatie

Welkom aan de Energietafel!

Welkom aan de Energietafel! Welkom aan de Energietafel! 18 maart 2019 Programma Opgave Rijk Gemeente Pilot Noorderwaard - Noord Aardgasvrije woning: hoe doe je dat? Isoleren: wat wel en wat niet? Ventileren: waarom? Opstellen plan

Nadere informatie

Presentatie 18 11 2009

Presentatie 18 11 2009 Presentatie 18 11 2009 INDIVIDUELE CENTRALE STOOKPLAATS KETELS Collectieve installatie per gebouw Voordelen Optimalisatie van het verwarmingsaanbod Meer netto woonruimte. Eenvoudig onderhoud (extern toezicht

Nadere informatie

Studie kost- en energie efficiënt (ver)bouwen. Auteur: Veronique Mattheeuws

Studie kost- en energie efficiënt (ver)bouwen. Auteur: Veronique Mattheeuws Studie kost- en energie efficiënt (ver)bouwen Auteur: Veronique Mattheeuws Onderzoek perceptie impact bouwschil op E-peil Online enquête uitgevoerd in januari 2016 Representatieve steekproef van 700 bouwers

Nadere informatie

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, ir. F.W. (Freek) den Dulk Nieuwe eis per 1 januari 2006 EPC 0,8 Herziening norm: NEN 5128:2004 Energieprestatie van woonfuncties en

Nadere informatie

Living Labs Brussels Retrofit IWT Drie Hofsteden 29/09/2016

Living Labs Brussels Retrofit IWT Drie Hofsteden 29/09/2016 ECO-Life IWT Living Labs Brussels Retrofit IWT Drie Hofsteden 29/09/2016 ECO-Life Drie Hofsteden Pilootproject Drie Hofsteden Situering Huidige toestand Pijnpunten Geplande ingrepen Schema s Lessons learned

Nadere informatie

Passiefhuis gecertificeerd & Energieneutraal

Passiefhuis gecertificeerd & Energieneutraal Passiefhuis gecertificeerd & Energieneutraal Sportpark Kilder Meer betrokkenheid Meer keuze Meer kwaliteit MeerWaarde Het consortium Het consortium van Campen heeft reeds meerdere energetisch hoogwaardige

Nadere informatie

ENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN

ENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN ENERGIE 0 IN DE PRAKTIJK KOSTEN EN OPBRENGSTEN EXACT GEMETEN Wim van den Bogerd HOGERE DOEL Woonwijken met gezonde, energiezuinige en kwalitatief hoogstaande woningen waar het fantastisch wonen is! PROGRAMMA

Nadere informatie

Rudy Ballegeer Business Manager Installatie. 0470/

Rudy Ballegeer Business Manager Installatie. 0470/ Rudy Ballegeer Business Manager Installatie rudy.ballegeer@duco.eu 0470/13 60 01 1 2 Twee afvoerventilatoren DucoBox Silent De stilste box van Europa! - Centrale afvoer - Budgetvriendelijk - Design Ruimtesensoren

Nadere informatie

www.wyckaert.eu DUURZAAM BOUWEN STANDPUNT VAN DE AANNEMER

www.wyckaert.eu DUURZAAM BOUWEN STANDPUNT VAN DE AANNEMER www.wyckaert.eu DUURZAAM BOUWEN STANDPUNT VAN DE AANNEMER www.wyckaert.eu Standpunt van de aannemer waarom duurzaam bouwen duurzaam bouwen en de rol van de aannemer 2 case studies nieuwe afdeling kleuterschool

Nadere informatie

Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding

Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding

Nadere informatie

Stad Antwerpen - Studiedag collectieve warmteproductie 25 september 2014 - Antwerpen. Ervaringen met centrale warmteproductie in de Cadixwijk

Stad Antwerpen - Studiedag collectieve warmteproductie 25 september 2014 - Antwerpen. Ervaringen met centrale warmteproductie in de Cadixwijk Stad Antwerpen - Studiedag collectieve warmteproductie 25 september 2014 - Antwerpen Ervaringen met centrale warmteproductie in de Cadixwijk ir. arch. Joni Staljanssens/Bureau Bouwtechniek Bureau Bouwtechniek

Nadere informatie

ROL VAN INSTALLATIETECHNIEKEN EN IMPACT OP UW ONTWERP. Dirk Saelens. Afdeling Bouwfysica, Departement Burgerlijke Bouwkunde, K.U.

ROL VAN INSTALLATIETECHNIEKEN EN IMPACT OP UW ONTWERP. Dirk Saelens. Afdeling Bouwfysica, Departement Burgerlijke Bouwkunde, K.U. NAV STUDIENAMIDDAG MASSIEF PASSIEFBOUW IN DE PRAKTIJK: AANPAK VAN ONTWERP TOT REALISATIE NAAR EEN PASSIEVE WONING OP BASIS VAN TRADITIONELE BOUWMETHODES ROL VAN INSTALLATIETECHNIEKEN EN IMPACT OP UW ONTWERP

Nadere informatie

I Ventilatiesystemen principes :

I Ventilatiesystemen principes : I Ventilatiesystemen principes : Types A, B, C van ventilatie technieken: Ventilatiesysteem A : Het natuurlijke ventilatieconcept, genaamd ventilatiesysteem A, gebruikt het schoorsteenprincipe om de luchtstroming

Nadere informatie

Onno de Wal & Sander Zuidgeest In één keer om naar NOM - 7 december 2017

Onno de Wal & Sander Zuidgeest In één keer om naar NOM - 7 december 2017 Onno de Wal & Sander Zuidgeest In één keer om naar NOM - 7 december 2017 Even voorstellen Onno de Wal Mede eigenaar BIK bouw Jong en ambitieus Gestart 2015 Duidelijke koers Net even anders Betrouwbaar

Nadere informatie

voor op duurzame ontwikkeling

voor op duurzame ontwikkeling Duurzaam bouwen Een nieuw samenlevingsproject 2007 I 8 De aannemers bereiden zich voor op duurzame ontwikkeling Ook al komt duurzaam bouwen nog aarzelend op gang, toch heeft de markt zich al aangepast

Nadere informatie

(Levenscyclus) kost van energiezuinige g gebouwen

(Levenscyclus) kost van energiezuinige g gebouwen (Levenscyclus) kost van energiezuinige g gebouwen A2M A Versele Johan Van Dessel, Jeroen Vrijders, Ruben Decuypere Afdeling Duurzame Ontwikkeling en Renovatie www.wtcb.be LCC - PRINCIPES LCC principes

Nadere informatie

Bouwunie, Unie van het KMO-bouwbedrijf 1

Bouwunie, Unie van het KMO-bouwbedrijf 1 1 Energierenovatie 2 Energierenovatie 3 Kostenoptimale niveau s in het echt 4 Kostenoptimale niveau s energieprestaties 5 Kostenoptimale niveau s energieprestaties 6 Totale Actuele Kost (TAK) Bouwkost

Nadere informatie

Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk

Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk Wolf Bracke (UGent) 13 december 2016 Gent Gent 1. Proeftuin Drie Hofsteden

Nadere informatie

20 JAAR WARMTEPOMPEN IN WONINGEN

20 JAAR WARMTEPOMPEN IN WONINGEN 20 JAAR WARMTEPOMPEN IN WONINGEN WAT HEBBEN WE GELEERD WILLEM BASTEIN JUNI 2019 OVER KLIMAATGARANT Energiezuinige woonwijken Spin-off van IthoDaalderop in 2012, inmiddels weer in één holding 2001 actief

Nadere informatie

Onzichtbaar ventileren en een gezond binnenklimaat

Onzichtbaar ventileren en een gezond binnenklimaat Onzichtbaar ventileren en een gezond binnenklimaat MISSIE: Movair stelt zich ten doel: Partijen in de bouw, aanbieders en vragers, in staat te stellen, op esthetisch verantwoorde wijze, een voor de bewoner

Nadere informatie

Wat brengt de toekomst? Nieuwe EPB-eisen voor woningrenovaties vanaf 2015

Wat brengt de toekomst? Nieuwe EPB-eisen voor woningrenovaties vanaf 2015 Wat brengt de toekomst? Nieuwe EPB-eisen voor woningrenovaties vanaf 2015 EPB-regelgeving alsmaar strenger 2012 2014 2015 2016 2018 2020 2021 * E-peil E70 E60 E60 E50 E40 E35 E30 K-peil K40 K40 K40 K40

Nadere informatie

(energie)renovaties: elk project zijn kostenplaatje

(energie)renovaties: elk project zijn kostenplaatje (energie)renovaties: elk project zijn kostenplaatje Antwerpen, 18september 213 Arch. Luc Dedeyne, energieconsulent Bouwunie Ingrijpende energetische renovatie Van toepassing op verbouwing met: 1. Stedebouwkundige

Nadere informatie

Itho Daalderop 0,EPC formule. nieuwbouw. totaalformule

Itho Daalderop 0,EPC formule. nieuwbouw. totaalformule Itho Daalderop 0,EPC formule nieuwbouw totaalformule 0, EPC - nieuwbouw totaalformule voor optimale energieprestatie Minimaal energieverbruik maximaal wooncomfort Wooncomfort, een gezond binnenklimaat

Nadere informatie

Nulenergie in Brussel: perspectieven?

Nulenergie in Brussel: perspectieven? Nulenergie in Brussel: perspectieven? Seminarie Duurzaam Gebouw 22 maart 2013 Ir. Ismaël Daoud Politiek adviseur, Duurzaam bouwen en Energie Kabinet d'evelyne Huytebroeck, Brussels Minister voor Leefmilieu,

Nadere informatie

10 jaar EPB in cijfers. Anneleen Haers 21 april 2016

10 jaar EPB in cijfers. Anneleen Haers 21 april 2016 10 jaar EPB in cijfers Anneleen Haers 21 april 2016 10 jaar EPB in cijfers De Vlaming bouwt nu dubbel zo energiezuinig als in 2006 1 op 5 bouwt nu al een BEN-woning 99% van de nieuwbouw voldoet aan het

Nadere informatie

Studiedag Energiebesparingsforum. Ventilatie. Ventilatie

Studiedag Energiebesparingsforum. Ventilatie. Ventilatie Ventilatie Studiedag Energiebesparingsforum Ventilatie Hilde Breesch, KaHo Sint-Lieven Paul Van den Bossche, WTCB Binnenluchtkwaliteit Ventilatiesystemen in woningen Aanbevelingen ventilatiegids Studiedag

Nadere informatie

Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk

Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk Gebruikersgedrag en invloed op de rendabiliteit van energiebesparende maatregelen: Case-study proeftuin Drie Hofsteden in Kortrijk Wolf Bracke (UGent) 20 oktober 2016 Antwerpen 1. Proeftuin Drie Hofsteden

Nadere informatie

Woningventilatie en renovatie

Woningventilatie en renovatie Woningventilatie en renovatie Bouwbesluit, bewoners en de praktijk Workshop Energie Nul73 Ir. H.J.J. (Harm) Valk Nieman Raadgevende Ingenieurs BV 19 mei 2015 Ventilatie Waarom ventileren? Kwaliteit en

Nadere informatie

UITBREIDING BASISSCHOOL KERKEBLOKKEN te NIJLEN Fase 1: nieuwbouw - Fase 2: vervangingsbouw

UITBREIDING BASISSCHOOL KERKEBLOKKEN te NIJLEN Fase 1: nieuwbouw - Fase 2: vervangingsbouw Fase 1: nieuwbouw - Fase 2: vervangingsbouw Opdrachtgever: Gemeente Nijlen Kerkstraat 4 te 2560 Nijlen Gebruikers: Gemeentelijke basisschool GOEZO Kerkeblokken te 2560 Nijlen Fase 1: nieuwbouw - Fase 2:

Nadere informatie

energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe

energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe energiebesparing bestaande bouw Noord-West Veluwe Marc Smijers M 06-23924330 www.smijers-energieadvies.nl info@smijers-energieadvies.nl 1 Onderwerpen Hoe komt energielabel tot stand Relatie (of niet!)

Nadere informatie

Landelijk onderzoek naar de prestaties van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen

Landelijk onderzoek naar de prestaties van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen Landelijk onderzoek naar de prestaties van mechanische ventilatiesystemen in nieuwbouw eengezinswoningen In opdracht van het ministerie van VROM (thans Infrastructuur en Milieu) ir. Atze Boerstra BBA Binnenmilieu

Nadere informatie

P5 Afstudeerpresentatie

P5 Afstudeerpresentatie P5 Afstudeerpresentatie Onderzoek naar decentrale klimaatinstallatie systemen Hoofdbegeleider: Dr. Ir. Arjan van Timmeren 2e begeleider: Ir. Bas Hasselaar Klimaatinstallaties Binnenklimaat Temperatuur

Nadere informatie

Ventilatie in bestaande bouw

Ventilatie in bestaande bouw Ventilatie in bestaande bouw Ontwerp en uitwerkingsvoorbeelden van praktische oplossingen André Meester Algemeen directeur Alusta Natuurlijke Ventilatietechniek BV Daar sta je dan. Verbetering van: Luchtkwaliteit

Nadere informatie

Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen

Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen VMSW Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen Wat is VMSW? Staat voor Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen Is rechtsopvolger van Vlaamse Huisvestingsmaatschappij en Afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur

Nadere informatie

Duurzaam (ver)bouwen zaterdag 23 juni Woonmarkt Wevelgem

Duurzaam (ver)bouwen zaterdag 23 juni Woonmarkt Wevelgem Duurzaam (ver)bouwen zaterdag 23 juni Woonmarkt Wevelgem Inhoud : Steunpunt Duurzaam Wonen en Bouwen ZonneWinDT : historiek en aanbod Wat is duurzaam bouwen? Voorbeeld planscreening Steunpunt Duurzaam

Nadere informatie

Verwarming en ventilatie

Verwarming en ventilatie Verwarming en ventilatie Gebouwen met hoge energieprestaties Mei 2013 Christophe Delmotte, Ir Laboratorium Luchtkwaliteit en ventilatie WTCB Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf Bladzijde

Nadere informatie

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door goede ventilatie. voltalimburg.nl/ventilatie

Meer wooncomfort. en minder energieverbruik door goede ventilatie. voltalimburg.nl/ventilatie Meer wooncomfort en minder energieverbruik door goede ventilatie voltalimburg.nl/ventilatie Wist u dat... Ventileren zelfs energie kan besparen? Het opwarmen van vochtige lucht in de woning kost meer energie.

Nadere informatie

Stephan PLETTINCK IBGE responsable du Service «PEB»

Stephan PLETTINCK IBGE responsable du Service «PEB» Voor-ontwerp van de ordonnantie betreffende de energieprestatie en het binnenklimaat van de gebouwen (EPB) Omzetting van de Europese Richtlijn 2002/91/EG Stephan PLETTINCK IBGE responsable du Service «PEB»

Nadere informatie

Ecokosten/waardebenadering in de bouw. Winket bv

Ecokosten/waardebenadering in de bouw. Winket bv Ecokosten/waardebenadering in de bouw Winket bv Tim de Jonge - september 2009 Ecokosten/waardebenadering in de bouw Winket bv Tim de Jonge - juli 2009 Ecokosten/waardebenadering in de bouw Nieuwbouw Renovatie

Nadere informatie

> Verwarmen en ventileren

> Verwarmen en ventileren > Verwarmen en Verwarmen en Vochtproblemen in huis, condens op de ramen, een beschimmelde muur u kunt het allemaal voorkomen door goed te en te verwarmen. Zorg voor voldoende frisse lucht in huis. Lees

Nadere informatie

Advieswijzer: verwarmen en ventileren

Advieswijzer: verwarmen en ventileren 100% wonen Vochtproblemen in huis, condens op de ramen, een beschimmelde muur u kunt het voorkomen door goed te en te verwarmen. Zorg voor voldoende frisse lucht in huis. Lees deze advieswijzer aandachtig

Nadere informatie

Resultaten monitoring

Resultaten monitoring RenoseeC: renovaties met sociale, ecologische en economische meerwaarde via collectieve aanpak Resultaten monitoring Afdeling Bouwfysica KU Leuven / EnergyVille Evi Lambie & Dirk Saelens Cayman 1 Uitgevoerde

Nadere informatie

De Vlaamse Renovatiedag in een notendop

De Vlaamse Renovatiedag in een notendop Persmoment De Vlaamse Renovatiedag in een notendop Openhuizendag Initiatief van NAV en Ik ga Bouwen & Renoveren 18 de editie Doelpubliek: toekomstige verbouwers Gratis Uniek. Meer dan een namiddag huisjes

Nadere informatie

Luchtlekdebiet bij 50 PA: v50 = 3,816 m³/hm²

Luchtlekdebiet bij 50 PA: v50 = 3,816 m³/hm² LUCHTDICHTHEIDSTEST PROEFVERSLAG UITVOERDER Bart Feys (Feys bvba) Professor Dewulfstraat 188 8970 Poperinge BE 0457 199 602 AANVRAGER(S) Feys bvba Professor Dewulfstraat 188 8970 Poperinge LIGGING XXX

Nadere informatie

BEN-NORM IN OVERHEIDSGEBOUWEN

BEN-NORM IN OVERHEIDSGEBOUWEN BEN-NORM IN OVERHEIDSGEBOUWEN Inleiding programma Achtergrond: EPB-eisen Wat is BEN? Actieplan in 5 domeinen Innovatie Integraal kwaliteitskader Communicatie Financiering Energiebeleid BEN-advies voor

Nadere informatie

Verwarmen en ventileren. Advies voor frisse lucht in huis

Verwarmen en ventileren. Advies voor frisse lucht in huis Verwarmen en Advies voor frisse lucht in huis 1 Vochtproblemen in huis, condens op de ramen, een beschimmelde muur u kunt het allemaal voorkomen door goed te en te verwarmen. Zorg voor voldoende frisse

Nadere informatie

Vermogensbepaling verwarmingsinstallatie met warmtepomp in woningen en woongebouwen

Vermogensbepaling verwarmingsinstallatie met warmtepomp in woningen en woongebouwen Vermogensbepaling verwarmingsinstallatie met warmtepomp in woningen en woongebouwen Jan Aerts projectcoördinator ISSO Inhoud Comfort, energiegebruik en kosten Bepalen vermogen verwarmen Bepalen vermogen

Nadere informatie

Het ABC van de energieprestatieregelgeving

Het ABC van de energieprestatieregelgeving Het ABC van de energieprestatieregelgeving De Vlaamse overheid streeft er naar dat alle gebouwen in Vlaanderen energiezuinig én comfortabel worden. Een van de middelen om dit te realiseren, is de energieprestatieregelgeving,

Nadere informatie

Natuurlijke toevoer en comfort Een samenvatting van nationaal en internationaal onderzoek

Natuurlijke toevoer en comfort Een samenvatting van nationaal en internationaal onderzoek Natuurlijke toevoer en comfort Een samenvatting van nationaal en internationaal onderzoek W.F.de Gids TNO Bouw en Ondergrond Symposium 12 november 2008 Etten Leur Tocht Te koude relatief hoge luchtsnelheid

Nadere informatie

Energieverspilling is zinloos

Energieverspilling is zinloos Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 2/25 3/25 1. Praktijk van het verleden

Nadere informatie

Energiezuinig renovatieproject Sterrenveld

Energiezuinig renovatieproject Sterrenveld Marc Paesmans 14 Het project Gebouw Zonneveld Klassieke renovatie K55 Ventilatie C Gebouw Sterrenveld Subsidies Eur. Unie Doorgedreven renovatie K28 Ventilatie D PV-installatie Zonnecollectoren voor SWW

Nadere informatie

Verkennen. Inventariseer de behoeften en wensen van uw mede eigenaren

Verkennen. Inventariseer de behoeften en wensen van uw mede eigenaren Verkennen Inventariseer de behoeften en wensen van uw mede eigenaren Overzicht Voor wie is deze tool? Wat is het doel van deze tool? Hoe deze tool te gebruiken? Projectteam VvE Bestuur VvE Beheerder Dit

Nadere informatie

Tochtvrije toevoer over convector

Tochtvrije toevoer over convector Tochtvrije toevoer over convector Tot 111 m³/h/m @ 10 Pa Tochtvrije toevoer over convector Afmetingen convector: H: 50-100 mm B: 50-100 mm L: op maat Diverse temperatuurregimes: 45/40/20 75/65/20 Regeling:

Nadere informatie

Fixscreen 100 EVO montagesituatie 7

Fixscreen 100 EVO montagesituatie 7 Fixscreen 100 EVO montagesituatie 7 Fixscreen voor buitentoepassing Plaatsing achter gevelafwerking Langs onder demonteerbaar Strakke doekspanning door Fixscreen technologie De oplossing voor de lage-energie-

Nadere informatie

Basisschool Nazareth. EPB verslaggeving 20/11/2013

Basisschool Nazareth. EPB verslaggeving 20/11/2013 STUDIEBURO DE KLERCK N.V. Verwarming Sanitair Elektriciteit Liften Brandbeveiliging btw : 435.975.210 DE KLERCK ENGINEERING N.V. Studieburo Burgerlijke Bouwkunde Verwarming Sanitair Elektriciteit Oud-Strijderslaan

Nadere informatie

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat wonen zonder energierekening regeltechniek Slimme installatieconcepten voor nieuwbouw en renovatie Vandaag nog beginnen

Nadere informatie

Gastoestellen: De problematiek van de gemeenschappelijke rookgasafvoer. Ing. Wouter VAN AKEN

Gastoestellen: De problematiek van de gemeenschappelijke rookgasafvoer. Ing. Wouter VAN AKEN Gastoestellen: De problematiek van de gemeenschappelijke rookgasafvoer. Ing. Wouter VAN AKEN Beter rendement verplicht? Nieuw toestel Na 26 september 2015 Ruimteverwarming en warm water (en WKK) Energy

Nadere informatie

natural comfort inside

natural comfort inside RAAMVenTiLATie nl natural comfort inside Een optimaal binnenklimaat is gezond en geeft een goed gevoel. Daarom ontwikkelde Duco haar Green Building Solution, waarbij basisventilatie, intensieve ventilatie

Nadere informatie

Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning!

Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! Verbeteringen aan uw woning Condens aan de buitenkant: Gefeliciteerd met uw vernieuwde woning! De verbeteringen die we hebben doorgevoerd verschillen per woning,

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN VENTILATIE: ONTWERP EN REGELING LENTE 2018 Keuze van het ventilatiesysteem in woningen François DELSA Op basis van de presentatie van MATRIciel Doelstellingen van de presentatie

Nadere informatie

Verwarmen Ventileren Koelen. Aangenaam sporten. Energie besparen. Een aangenaam sportklimaat tegen minimale kosten. Aangenaam

Verwarmen Ventileren Koelen. Aangenaam sporten. Energie besparen. Een aangenaam sportklimaat tegen minimale kosten. Aangenaam Verwarmen Ventileren Koelen Energie besparen Een aangenaam sportklimaat tegen minimale kosten Aangenaam comfort Alles-in-één klimaatsysteem In een tijd waarin kritisch gekeken wordt naar bouw- en exploitatiekosten

Nadere informatie

Base Cube of Base Cube Duo in de EPG Software DGMR, ENORM V1.4

Base Cube of Base Cube Duo in de EPG Software DGMR, ENORM V1.4 Inhoud Inleiding... 2 Invoermogelijkheden bij de Base Cube... 3 Invoermogelijkheden bij de Base Cube Duo... 3 Uitbreiding Base Cube met een luchtwarmtepomp type HP CUBE of HP COOL CUBE... 3 EPC reductie

Nadere informatie

Toetswaarden voor ventilatie in scholen en kindercentra

Toetswaarden voor ventilatie in scholen en kindercentra Toetswaarden voor ventilatie in scholen en kindercentra Frans Duijm arts medisch milieukundige Kenniscentrum Milieu & Gezondheid GGD s Groningen, Friesland, Drenthe 21 maart 2007 ventilatie in scholen

Nadere informatie

GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap afdeling infrastructuur west Schoonmeersstraat 26, 9000 Gent t: 09 24 24 800 f: 09 24 24 856

GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap afdeling infrastructuur west Schoonmeersstraat 26, 9000 Gent t: 09 24 24 800 f: 09 24 24 856 project: bouwheer: architect: ingenieur stabiliteit: ingenieur technieken: veiligheidscoördinator: nieuwbouw Hotelschool Oostende en uitbreiding NT2 campus Ensor Generaal Jungbluthlaan 2 8400 Oostende

Nadere informatie

Gebouwen Duurzaam Koelen

Gebouwen Duurzaam Koelen WTCB Gebouwen Duurzaam Koelen Luk Vandaele WTCB - Innovatie en Ontwikkeling Energieforum CeDuBo 6 oktober 2005 De Nayer Instituut, Jan De Nayerlaan 5, 2860 Sint-Katelijne-Waver, Tel : +32 (0)15/31.69.44,

Nadere informatie

Nieuwe EPB-eisen, verplicht vanaf 2014 Winst voor u en voor het milieu door energiezuinig en gezond te bouwen!

Nieuwe EPB-eisen, verplicht vanaf 2014 Winst voor u en voor het milieu door energiezuinig en gezond te bouwen! Bron : MV² architecten cvba - Oostende Nieuwe EPB-eisen, verplicht vanaf 2014 Winst voor u en voor het milieu door energiezuinig en gezond te bouwen! Jaarlijks besparen door een lagere energiefactuur Een

Nadere informatie

Installatie eisen bij renovatie

Installatie eisen bij renovatie Installatie eisen bij renovatie minimale eisen voor de nieuw geplaatste installaties of de vernieuwde installaties bij i ti renovaties en functiewijzigingen 2015 Patrik De Paep pdepaep@depaep.be Achtergrond

Nadere informatie

MET ZICHT MET ZICHT. NEXT architects Kauwgomballenfabriek Paul van Vlissingenstr. 2a 1096 BK Amsterdam The Netherlands

MET ZICHT MET ZICHT. NEXT architects Kauwgomballenfabriek Paul van Vlissingenstr. 2a 1096 BK Amsterdam The Netherlands NEXT architects Kauwgomballenfabriek Paul van Vlissingenstr. 2a 1096 BK Amsterdam The Netherlands NEXT architects Beijing Emperor House #1101 136 Andingwaidajie Dongcheng Qu 100011 Beijing China MET ZICHT

Nadere informatie

EPB eisen 2011. DEEL 1 Ontwerp van een goede ventilatie-installatie. EPB eisen - 2011 NU - 2012-2014 - U/R. VENTILATIE eisen.

EPB eisen 2011. DEEL 1 Ontwerp van een goede ventilatie-installatie. EPB eisen - 2011 NU - 2012-2014 - U/R. VENTILATIE eisen. EPB eisen 2011-2011 NU - 2012-2014 - U/R RTO op venster/glas EPB eisen vanaf 2 juli 2011-2011 NU - 2012-2014 - U/R RTO op venster/glas EPB eisen 2012-2011 NU - 2012-2014 - U/R RTO op venster/glas EPB eisen

Nadere informatie

Opleiding Duurzaam Gebouw:

Opleiding Duurzaam Gebouw: Opleiding Duurzaam Gebouw: Gedeeltelijke en gefaseerde renovatie Leefmilieu Brussel Verbetering van de hygiënische ventilatie François LECLERCQ MATRIciel Doelstellingen van de presentatie Nagaan of een

Nadere informatie

Wie zijn wij? Van 0-meting tot haalbare business case. Programma. De methode. Meten van duurzaamheid. Heldere kijk op duurzaamheid.

Wie zijn wij? Van 0-meting tot haalbare business case. Programma. De methode. Meten van duurzaamheid. Heldere kijk op duurzaamheid. Van 0-meting tot haalbare business case Meer informatie: www.w-e.nl www.gprsoftware.nl ir. Janny Stevens (stevens@w-e.nl) ir. Saskia van Hulten (hulten@w-e.nl) Wie zijn wij? W/E adviseurs www.w-e.nl Saskia

Nadere informatie

Rapportageformulier. Rapportage jaar School Locatie adres. (In te vullen door de preventiemedewerker) vorige volgende. Binnenmilieuscan Basisscholen

Rapportageformulier. Rapportage jaar School Locatie adres. (In te vullen door de preventiemedewerker) vorige volgende. Binnenmilieuscan Basisscholen (In te vullen door de preventiemedewerker) Rapportage jaar School Locatie adres controle kwartaal 1 controle kwartaal 2 controle kwartaal 3 controle kwartaal 4 Naam rapporteur Naam rapporteur Naam rapporteur

Nadere informatie

Gezond Wonen. Binnenmilieu en gezondheid. Ad Dilven Monique Scholtes

Gezond Wonen. Binnenmilieu en gezondheid. Ad Dilven Monique Scholtes Gezond Wonen Binnenmilieu en gezondheid Ad Dilven Monique Scholtes Stichting Futura November 2010 Inhoud Bureau: voorstellen Binnenmilieu en gezondheid Wat doet Bureau GMV? Casuïstiek (5X) Samenwerking?

Nadere informatie

Bouwend Nederland. Toenemende isolatiewaarden (R c ) Toenemende kierdichting (q v-10 ) Lichtere en snellere bouwconstructies

Bouwend Nederland. Toenemende isolatiewaarden (R c ) Toenemende kierdichting (q v-10 ) Lichtere en snellere bouwconstructies Bouwend Nederland Toenemende isolatiewaarden (R c ) Toenemende kierdichting (q v-10 ) Lichtere en snellere bouwconstructies Radon en thoron Ventileren tegen: Formaldehyde (bindmiddel spaanplaat) CO 2 Vossen

Nadere informatie

Berekeningsmodel voorbeeldwoning volgens EPB-software

Berekeningsmodel voorbeeldwoning volgens EPB-software Berekeningsmodel voorbeeldwoning volgens EPB-software Inhoudsopgave 1 Algemeen Kader- Projectgegevens 2 2 Definiëren opbouwonderdelen- Bibliotheken 4 2.1 Constructiecomponenten 4 2.2 Opake constructies

Nadere informatie

Begeleidingsboekje vocht bestrijden

Begeleidingsboekje vocht bestrijden Begeleidingsboekje vocht bestrijden 2017 Door Samenlevingsopbouw Antwerpen Stad VZW Begeleidingsboekje vocht bestrijden Door Samenlevingsopbouw Antwerpen Stad VZW 1 16 Inhoud 1. De praatplaten... 4 1.1.

Nadere informatie

MultiVent ventilatieprogramma. Voor een gezond binnenklimaat en verhoogd wooncomfort

MultiVent ventilatieprogramma. Voor een gezond binnenklimaat en verhoogd wooncomfort MultiVent ventilatieprogramma Voor een gezond binnenklimaat en verhoogd wooncomfort Optimale ventilatie voor een gezond binnenklimaat Voor een gezond binnenklimaat is optimale ventilatie onmisbaar. Het

Nadere informatie

Het ontwerpen van een

Het ontwerpen van een Het ontwerpen van een ventilatiesysteem André Meester Alusta natuurlijke ventilatietechniek Het ontwerpen van een ventilatiesysteem Bepaling capaciteit toe en afvoer volgens bouwbesluit Aanvullende eisen

Nadere informatie

Unity, de enige unit conform EPB

Unity, de enige unit conform EPB Unity Gamma SCVU100 Ventilatoren met een constant debiet De gecentraliseerde extractie 100% conform met de normen Unity, de enige unit conform EPB V E N T I L A T I E De innovatieve technologie levert

Nadere informatie

woningent nv voorlopige gegevens Ref: Inventaris 2007

woningent nv voorlopige gegevens Ref: Inventaris 2007 woningent nv voorlopige gegevens Ref: Inventaris 2007 DRAAIBOEK TECHNISCHE INFORMATIE Project: Malpertuus blok 1 te Gent Dossiernummer: 4150/2000/0517/01 Specificatie: 40 appartementen: Isegrimstraat (=Is)

Nadere informatie

PLANNEN VAN HET GEBOUW

PLANNEN VAN HET GEBOUW PLANNEN VAN HET GEBOUW BEREKENINGEN Energie Prestatieregelgeving voor de Bouw Het luchtdichtheidsniveau van het gebouw moet in het lastenboek geïmponeerd worden en moet door een Blower Door test gecontroleerd

Nadere informatie

VOCHT EN VENTILATIE. Goede ventilatie voorkomt vocht in uw woning

VOCHT EN VENTILATIE. Goede ventilatie voorkomt vocht in uw woning VOCHT EN VENTILATIE Goede ventilatie voorkomt vocht in uw woning VENTILEREN GEZOND LUCHT OPEN BUITENLUCHT VOCHT RAMEN WONING Goede ventilatie voorkomt vocht in uw woning Het voorkomen van vocht in uw woning

Nadere informatie

Energielasten als een van de uitgangspunten bij nieuwbouw en renovatie

Energielasten als een van de uitgangspunten bij nieuwbouw en renovatie Energielasten als een van de uitgangspunten bij nieuwbouw en renovatie Door Eric van Zee, april 2008 Energie steeds groter deel van de woonlasten De kosten voor verwarming en warm tapwater vormen een steeds

Nadere informatie

Soudal Window System:

Soudal Window System: Soudal Window System: Luchtdichte bouwaansluiting in de praktijk Luc Thys Inleiding SWS : wat? = Soudal Window System Professioneel venster-aansluitsysteem: raaminstallatie volgens EPB Doordachte combinatie

Nadere informatie