Van Bijsterveldt wenst deelnemers succes

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Van Bijsterveldt wenst deelnemers succes"

Transcriptie

1 Dit is een uitgave van Eerst de Klas Maart 2010 EERST DE klas Verderop in deze krant: 2 3 De eerste week voor de klas. Maak kennis met de deelnemers! Wat is Eerst de Klas? 6 7 Lerarenopleiding. Leiderschapsprogramma. Solliciteer vóór 2 april 2010 Vanaf augustus 2010 krijgt een nieuwe groep veelbelovende, jonge academici de kans om deel te nemen aan het tweejarige traject Eerst de Klas. Eerst de Klas is een initiatief van onderwijs, bedrijfsleven en overheid, waarbij excellente, jonge academici de kans krijgen om een intensief tweejarig traject te doorlopen. Ze geven les op een school in het voortgezet onderwijs, halen hun onderwijsbevoegdheid en volgen een leiderschapsprogramma met onder andere masterclasses van succesvolle managers uit het bedrijfsleven. De partijen hebben hiervoor samen de pilot Eerst de Klas ontwikkeld, die in november 2009 van start is gegaan. Eerst de Klas is één van de maatregelen die het Ministerie van OCW uitvoert in het kader van de kwaliteitsagenda Krachtig meesterschap. De pilot wordt gecoördineerd door het Platform Bèta Techniek. De initiatiefnemers van Eerst de Klas hebben een gemeenschappelijk doel: de academici uit te rusten met goede bagage voor een interessante functie in onderwijs en/ of bedrijfsleven. Ook hebben de partijen ieder een eigen doel. Scholen: meer academisch geschoolde leraren; bedrijven: goede leiders voor de toekomst, maar ook investeren in het onderwijs, waar hun toekomstig personeel wordt onderwezen; universiteiten: meer instroom in lerarenopleidingen; overheid: bijdrage leveren aan het aanpakken van het maatschappelijk probleem van een kwalitatief en kwantitatief tekort aan docenten. Nadat de deelnemers in november en december 2009 het introductieprogramma hebben doorlopen, zijn ze in januari begonnen als docent. Ze werken op 13 voortgezet onderwijs scholen in Nederland. Gedurende 2010 geven ze drie dagen per week les op hun school. Daarnaast volgen ze op een universitaire lerarenopleiding die ze in één jaar afronden. Ook participeren de deelnemers één dag per week in het leiderschapsprogramma waarin ze hun leidinggevende competenties ontwikkelen. In het tweede jaar van Eerst de Klas, wanneer de deelnemers de lerarenopleiding hebben afgerond, geven zij vier dagen per week les op school en volgen ze één dag per week het leiderschapsprogramma. Naast de trainingen, masterclasses en universitaire lerarenopleiding zijn er gedurende het traject bijeenkomsten waarin de deelnemers ervaringen uitwisselen en reflecteren op elkaar. Ook intervisie maakt deel uit van het traject. Ze zullen zich ontplooien als inspirerende leiders, klaar om een uitstekende carrière te beginnen in het onderwijs of bedrijfsleven. De tweede tranche start in augustus 2010 en loopt gedurende twee jaar. Deelnemers geven les op een voortgezet onderwijs school, halen hun eerstegraads onderwijsbevoegdheid en volgen één dag per week het leiderschaps programma. Voor de tweede tranche van Eerst de Klas kan men tot uiterlijk 2 april 2010 solliciteren. In het voorjaar van 2010 vindt de selectieprocedure plaats. Op is meer informatie te vinden over de voor waarden van deze tweede tranche. Participerende bedrijven Coördinatie Platform Bèta Techniek AA_fullcolourC.eps ABN AMRO full-colour for coated paper Width shield: 20 mm Overlap: 0,05 mm Opdrachtgever Ministerie van OCW Van Bijsterveldt wenst deelnemers succes Met veel enthousiasme gaf staatssecretaris Van Bijsterveldt op 17 december 2009 het startsein voor de eerste tranche van Eerst de Klas. Tijdens een Meet & Greet werden alle betrokken partijen deelnemers, scholen, bedrijven, universiteit en het ministerie - officieel aan elkaar voorgesteld. De staatssecretaris wenste de deelnemers succes met hun start in het onderwijs. Ze legde uit hoe het Ministerie van OCW inzet op drie ambities, waarop Eerst de Klas goed aansluit: verbetering van de kwaliteit van de lerarenopleidingen, meer academici voor de klas en meer differentiatie in de opleiding en het leraarsvak. In nauwe afstemming met het onderwijsveld hebben we daarvoor in 2008 de kwaliteitsagenda Krachtig meesterschap uitgebracht. De kwaliteitsagenda Krachtig meesterschap is het antwoord van het Ministerie van OCW op de kritiek op het niveau van de huidige lerarenopleidingen. Studenten vinden dat de lesstof hen onvoldoende uitdaagt. Ook wordt gepleit voor hogere toelatingseisen. Uit onderzoek blijkt dat leraren onvoldoende vakkennis hebben, vooral op het gebied van taal en rekenen. Terwijl de kwaliteit van het onderwijs boven alle twijfel verheven hoort te zijn! Goed opgeleide en gemotiveerde leraren staan aan de basis van kwalitatief goed onderwijs. We zien een potentieel binnen de universiteiten: mensen die, eventueel tijdelijk, kunnen werken in het onderwijs. Zo vergroten we de kweekvijver en versterken we de kwaliteit. Met het programma Eerst de Klas spelen we in op deze behoefte. Eerst de Klas 1

2 De eerste week voor de klas De eerste ervaringen op school waren heel verschillend bij de negentien Eerst de Klassers. Een aantal stond direct al volledig voor de klas, anderen liepen eerst mee met lessen van collega s. Maar iedereen was erg enthousiast!, aldus Sabine Beijen, één van de negentien deelnemers. Ze werkt als docent natuurkunde op het Candea College in Duiven. Anderhalf uur voordat ze haar eerste echte les geeft, spreken we haar en haar begeleider George Heusschen. Sabine Beijen, deelnemer Eerst de Klas Sabine is, zoals ze zelf zegt, gezond gespannen voor haar eerste les: Nu gaat het echt beginnen! Deze week verzorg ik dertien lessen; best pittig. Ik ga natuurkunde geven aan vwo 3, 4, en 5 en havo 4. Drie klassen ken ik al, ik heb lessen van ze meegemaakt bij hun huidige docent Fred Tak en vorige week ben ik mee geweest naar diverse lessen zoals Engels en economie. Je ziet dan hoe verschillende docenten omgaan met dezelfde klas. Ik heb al wel een aantal van de lessen van Fred Tak verzorgd, waarbij hij achterin de klas zat. Ook mijn begeleider, George Heusschen, heeft geobserveerd. Het ging best goed, maar ik heb nog veel te leren. Er komt veel tegelijk op je af: de lesstof, de leerlingen die je in de gaten moet houden. Hoe houd je alles tegelijk onder controle? Dat vind ik een grote uitdaging! Flexibel George Heusschen beaamt dat het goed gaat, maar, zegt hij tegen Sabine met een knipoog: Je bent te streng voor jezelf. Als een les anders is verlopen dan je had voorbereid, vind je hem mislukt. Je moet het niet zien in termen van goed of fout. Bovendien kun je je er niet helemaal op voorbereiden, er zijn continu onverwachte dingen. Een klas is een levend ding, elke keer is anders. Het gaat er om de flexibiliteit te krijgen zodat je anders om kunt gaan met de klas als die anders reageert dan je had verwacht. Het leren omgaan met een klas leer je vooral in de praktijk. Wat je wel kunt doen in je voorbereiding is stukjes inbouwen in de lesopbouw. Bijvoorbeeld: een les bestaat uit een deel theorie en sommetjes. Laat van de klas afhangen welke sommetjes je gaat doen. Vindt de klas het makkelijk, dan begin je met som 4. Vindt de klas het moeilijk, dan begin je bij som 1. Zo bouw je ruimte in. En als je denkt dat je te langzaam gaat, kun je bijvoorbeeld de uitwijding inkorten. Of vraag eens aan een collega van een parallelklas hoe deze ermee omgaat. Het niveau van leerlingen inschatten is precies wat Sabine nu moeilijk vindt: Zo had ik het laatst in de les voor 5 vwo over radialen. Bij de wiskundedocent had ik gevraagd of leerlingen dat al gehad hadden. En dat was zo. Daarom dacht ik dat het een kwestie was van even kort herhalen. Maar de leerlingen keken me erg glazig aan. Hier moest ik dus op dat moment iets mee doen en ik heb de les aangepast. Over het feit dat ze biomedische technologie heeft gestudeerd en natuurkunde geeft, maakt ze zich geen zorgen. Er zit een behoorlijke overlap in de materie. Een aantal vakken, zoals relativiteit en kwantum mechanica, moet ik bijspijkeren. En in sommige dingen moet ik wat inkomen. Maar dat gaat wel lukken! Wat mij ontzettend trekt in natuurkunde is dat ik het heel praktisch kan maken. Met mijn kennis van biomedische technologie ken ik ook andere, bruikbare invalshoeken dan er standaard in het lesboek staan. Zo hoop ik het levendig te kunnen maken. George Heusschen vindt haar achtergrond een pluspunt: Het feit dat Sabine biomedische technologie heeft gestudeerd en daardoor bepaalde verbanden kan leggen tussen natuurkunde en haar vakgebied, maakt haar tot een unieke docent. Wederzijdse match Sabine voelt zich thuis op het Candea College: Op het moment dat ik er voor het eerst binnenliep, voelde ik direct dat de sfeer goed was. Ik had bij de organisatie van Eerst de Klas mijn voorkeur aangegeven voor deze school. Ik had de keuze uit drie scholen, waar ik langs ben geweest. De begeleiding die me zou worden geboden, sprak me erg aan. Het is een wederzijdse match: ik zat bij de kandidaten voor wie het Candea een voorkeur had. Naar mijn collega s toe ben ik gewoon voorgesteld als nieuwe docent. Alleen bij mijn eigen afdeling, die bestaat uit docenten die voornamelijk lesgeven op de havo, is kort verteld dat ik van Eerst de Klas ben. Een aantal collega s heeft me gevraagd wat dat inhoudt en die heb ik het uitgelegd. George Heusschen voegt eraan toe: We zijn een opleidingsschool, dus er lopen veel vaker jonge mensen rond. Soms wel 35 tegelijk. We weten niet De komende jaren loopt het kwantitatieve tekort op door de vergrijzing. beter dan wanneer er iemand komt van onder de 30, het een aanstormend talent is. Ook leerlingen zien alleen maar dat ze een jonge docent krijgen. De ene keer zijn ze heel blij met een jonge docent, want die oude koppen is natuurlijk ook maar niks. De andere keer balen ze want die kan geen lesgeven. Leerlingen reageren heel normaal. Ze kijken de kat uit de boom, proberen een beetje uit. En als ze dan zien dat je uit het goede hout gesneden bent, is het in orde. Ongedwongen Sabine Beijen bemerkt een prettige, ongedwongen verhouding tussen leerling en docent: In de gang begroeten de leerlingen je: Hallo mevrouw! Buiten de les komen ze gewoon bij je binnen op je werkplek als ze vragen hebben. Heel verrassend vind ik de drive van een aantal leerlingen die uit zichzelf na de les terugkwamen voor extra uitleg omdat ze iets niet helemaal begrepen. Wat me moeilijk lijkt is als leerlingen tijdens de les dingen gaan doorvragen tot het moment dat je het echt niet meer weet. Als ze je gaan testen op de inhoud, de lesstof. Direct reageert George Heusschen: Denk je echt dat er één docent is die alle antwoorden weet? Jij zou de eerste zijn. Het is goed om uit te vogelen of een leerling doorvraagt uit interesse of om te klieren. Daar ben je snel achter als je hem voorstelt na uur bij je te komen om er dan verder op door te gaan. De leerling die antwoordt nou dan hoeft het voor mij niet, is niet geïnteresseerd. Daarop kun je zeggen: Zullen we de volgende keer alleen maar serieuze vragen doen? Is de leerling echt geïnteresseerd en weet je het antwoord niet, kun je bijvoorbeeld zeggen: Wat een goede vraag, dat ga ik eens uitzoeken en daarop kom ik de volgende les terug. Wat je natuurlijk ook echt moet doen. Op die manier erken je een leerling in zijn vraag. Natuurlijk zul je moeilijke momenten tegenkomen en voor vervelende verrassingen komen te staan. En omgekeerd zullen bepaalde dingen je onverwachts makkelijk afgaan. Sta er gewoon voor open, leer ervan en dan wordt het op een gegeven moment een stukje van jou. Jouw docentschap. COLUMN 2 Eerst de Klas

3 EERST DE klas Hoe hoger de lat, hoe aantrekkelijker het beroep van leraar Pieter Hettema is als expert verbonden aan Eerst de Klas. Na zijn leraarschap heeft hij gewerkt bij de Provincie Groningen en het Ministerie van OCW, om vervolgens jarenlang leiding te geven aan de Montessori Scholengemeenschap Amsterdam. Daarnaast is hij vijf jaar voorzitter geweest van Schoolmanagers_VO, de voorloper van de VOraad. Tegenwoordig werkt hij als zelfstandig adviseur in het onderwijs en is hij lid van een aantal expertgroepen, besturen en Raden van Toezicht. Hij ervaart van dichtbij hoe Eerst de Klas leeft bij de betrokken scholen. Wat doet u precies voor Eerst de Klas? Ik heb het project bij de start ondersteund met het werven en actief inschakelen van scholen. In een relatief kort tijdsbestek moesten er scholen gevonden worden om in het lopende schooljaar negentien kandidaten te kunnen plaatsen. Dat ging beter dan verwacht: veel scholen waren geïnteresseerd in deelname ook al hadden ze niet altijd een passende vacature. De wens om jonge academici die een vak gestudeerd Het is belangrijk om meer jonge academici in het onderwijs te hebben. hebben voor de klas te zetten leeft al langer bij scholen; wat dat betreft kwam Eerst de Klas precies op het goede moment. Ik merkte dat de betrokken scholen zich al snel een beetje eigenaar gingen voelen van dit nieuwe project. Waar ligt voor scholen de meerwaarde van Eerst de Klas? Het is belangrijk om meer jonge academici in het onderwijs te hebben. Dit zijn geen studenten die even mee komen lopen. Deze deelnemers zijn afgestudeerd en gaan de arbeidsmarkt op. Met dit project wordt structureel ingezet op de werving van meer jonge, hoogopgeleide docenten voor de klas. Onderwijs is niet langer een doodlopende route, maar een interessant alternatief voor het bedrijfsleven. Die samenwerking met het bedrijfsleven is ook interessant. Vijf jaar geleden kwam dat nog nauwelijks voor. Nu zien steeds meer scholen (en bedrijven) het nut van die samenwerking in. Scholen worden zo meer naar buiten gerichte instellingen, in plaats van gesloten bolwerken, waar je nooit meer uit komt. U was betrokken bij de selectie van deelnemers. Hoe was dat? Het viel me op dat tijdens de selectiedag een groep van vijftig kandidaten zeer serieus aan het werk was. Ik merkte dat ze zich gedurende de dag bewust werden dat ze met iets heel moois bezig zijn. De ambitie droop ervan af. Alle deelnemende partijen waren actief bij de selectie betrokken: de scholen, de bedrijven en de lerarenopleiding. Na twee selectierondes voelde het zowel voor de kandidaten als voor de scholen en bedrijven, alsof ze de hoofdprijs gewonnen hadden. De aanwezigheid van jonge academici brengt heel veel nieuwe energie in een school. Stappen deze deelnemers na afloop van het traject niet direct naar het bedrijfsleven over? Dat valt denk ik wel mee. Als je eenmaal ervaart hoe leuk het is om met jongeren te werken ga je niet zo maar achter een bureau zitten. Bovendien spelen scholen hier zelf een grote rol in: als zij de deelnemers goed begeleiden, zul je zien dat deelnemers met veel plezier in het onderwijs blijven werken. Pieter Hettema, Lid van de expertcommissie Eerst de Klas Tot slot, waarom moeten in de toekomst meer scholen deelnemen aan Eerst de Klas? De aanwezigheid van jonge academici brengt heel veel nieuwe energie in een school. De levendigheid binnen een docententeam neemt enorm toe. En scholen ervaren, dat als ze de eisen verhogen, het leraarsberoep alleen maar aantrekkelijker wordt voor kandidaten. Als scholen vervolgens zelf qua begeleiding ook aan hoge eisen voldoen, zal dat een positief effect hebben op het aantrekken van meer goede docenten. Hierdoor wordt het beroep van leraar alleen maar aantrekkelijker! Om een effectieve leider te worden in het bedrijfsleven is een periode voor de klas een uitstekend voortraject. Visie, inzicht in organisatieontwikkeling, goed om kunnen gaan met mensen en ze kunnen inspireren zijn competenties die worden genoemd voor met name de hogere managementposities van het bedrijfsleven. En waar kun je die kwaliteiten nou beter ontwikkelen dan in het onderwijs? Onze kenniseconomie vraagt om excellent onderwijs. Daarom investeren we niet alleen in betere leiders voor het bedrijfsleven, maar ook in meer goede leraren in het onderwijs. We zetten in op betere kwaliteit van de vóórbereiding op het leraarschap: betere kwaliteit van de bestaande opleidingen en projecten om meer academici te trekken naar en binden aan het onderwijs. Eerst de Klas is een van de nieuwe maatregelen die we nemen om meer academici naar het onderwijs te trekken. Dit programma onderstreept de belangrijke taak die docenten hebben in onze samenleving. En hoe zwaar hun eígen opleiding daarbij telt. Eerst de Klas sluit ook aan bij een andere ambitie, namelijk het beroep van leraar moderniseren. Het onderwijs hoeft geen baan voor het leven te zijn. Het kan ook een zeer betekenisvolle stap zijn in de loopbaan van een high potential. De unieke samenwerking in deze pilot tussen het onderwijs, het bedrijfsleven en de overheid vind ik een grote meerwaarde. De waarden die je leert in de klas, komen goed van pas in het bedrijfsleven. Goed leraarschap is goed leiderschap. Deze eerste groep studenten slaat daarvoor in 2010 het fundament. Marja van Bijsterveldt, staatssecretaris Ministerie van OCW Participerende scholen: Arentheem College, Arnhem BC Broekhin College, Roermond Cals College, Nieuwegein Candea College, Duiven Dominicus College, Nijmegen Eerste Christelijk Lyceum, Haarlem Teylingen College, Noordwijkerhout Joke Smit VAVO, Amsterdam Leonardo da Vinci College, Leiden Norbertus College, Roosendaal Plein College Eckart, Eindhoven Veenlanden College, Mijdrecht Wateringse Veld College, Den Haag Eerst de Klas 3

4 Maak kennis met de 19 deelnemers De deelnemers van Eerst de Klas vertellen hoe ze aankijken tegen het traject Eerst de Klas. Wie zijn ze, wat verwachten ze, hoe hopen ze zich te ontwikkelen? En waar zien ze zichzelf over vijf jaar? Maak kennis met Simon, Sef, Sabine, Brenda, Gitta, Bram, Ragna, Matthijs, Els, Renée, Pieter, Pia, Aart, Eke, Cazimir, Ragna, Take, Koen en Rik. Pia Böttger (31) School: Veenlanden College, Mijdrecht Vak: Engels Opleidingen: DOCTORAAL Engelse taal- en letterkunde, doctoraal Europese STU DIES, research master in Literary Studies, Universiteit van Amsterdam Ik vind het heel leuk om in het onderwijs te gaan werken. Het is een enorme uitdaging en het geeft me de mogelijkheid om breed bezig te zijn met mijn studie Engels. Ook trekt het me erg om het bedrijfsleven te gaan verkennen. De Nederlandse bedrijven die deelnemen aan het programma zijn grote spelers. Ik vind het bijna een eer er straks overal een kijkje te mogen nemen en voor ze aan de slag te gaan. Eerst de Klas biedt mij de kans om me heel snel te ontwikkelen op allerlei vlakken. Dus ik ben blij dat ik mee kan doen met Eerst de Klas. Een lastige vraag. Ik zou natuurlijk kunnen zeggen: dan sta ik óf voor de klas óf werk ik in een bedrijf. Eerlijk gezegd moet ik het nog helemaal zien. Juist die ontwikkeling in mij is een onderdeel van het programma Eerst de Klas. Dus stel me de vraag over een jaar nog maar eens een keer, want dan kan ik hem beter beantwoorden. Brenda Broekhuizen (25) School: Veenlanden College, Mijdrecht Vak: geschiedenis Opleidingen: BACHELOR geschiedenis, master sociale geschiedenis, Universiteit van Amsterdam In mijn afstudeerfase ging ik nadenken over mijn toekomst. Het onderwijs was wel eens in me opgekomen, maar ook onderzoek doen aan de universiteit trok me erg aan. Toen ik hoorde van Eerst de Klas was ik meteen geïnteresseerd. Ik verwacht veel te leren van het project en ik hoop dat ik een goede docent word. Daarnaast kijk ik uit naar het leiderschapsprogramma. Ik ben vooral benieuwd of je als manager en docent dezelfde vaardigheden kunt gebruiken of dat de vaardigheden elkaar juist zullen gaan aanvullen. Dat staat nog open. Ik vind het juist zo leuk aan het project dat niet vaststaat wat je gaat doen. Je wordt vrij gelaten om jezelf verder te ontplooien en vervolgens te zien wat je ermee gaat doen. Wie weet het onderwijs, wie weet het bedrijfsleven. Ragna Heidweiller (26) School: Eerste Christelijk Lyceum, Haarlem Vak: Nederlands Opleidingen: bachelor COMMUNICATIE WETENSCHAP met rechten minor Universiteit van Amsterdam, master publishing University College Londen (Verenigd Koninkrijk) De combinatie van werken c.q. ervaring opdoen in het bedrijfsleven, waarin heel veel gebeurt, en het onderwijs spreekt me erg aan. Ik heb in het bedrijfsleven gewerkt en zocht naar meer uitdaging waarbij mensen een belangrijke rol spelen. Nooit eerder had ik interesse getoond in het onderwijs. Maar toen ik van Eerst de Klas hoorde, dacht ik meteen: dit is de perfecte combinatie voor mij. Ik vind het moeilijk te bedenken waar ik over vijf jaar sta. Wel denk ik dat ik dan in het onderwijs zou willen werken. Van wat ik heb meegekregen over het onderwijs tijdens het introductieprogramma, lijkt het me ontzettend leuk. Ik hoop dat ik uiteindelijk een combinatie kan maken tussen het onderwijs en het bedrijfsleven. Misschien dat ik evenementen organiseer, en daarnaast werk in een parttime functie in het onderwijs. Koen Keunen (25) School: Norbertus College, Roosendaal Vak: maatschappijleer Opleidingen: bachelor sociologie, minor educatie maatschappijleer, Universiteit van Amsterdam, master vraagstukken van beleid en organisatie, Universiteit Utrecht Ik ben erg enthousiast over het project. Ik was altijd al geïnteresseerd in het onderwijs en wilde na mijn afstuderen het onderwijs wel leren kennen. Maar het viel me zwaar om de lerarenopleiding te gaan doen en dan nog steeds rond te moeten komen van een beurs van 200 euro; die tijd als student had ik eigenlijk wel gehad. Eerst de Klas bood dus een gouden kans het onderwijs in een baanvariant te leren kennen, en daarnaast ook in het bedrijfsleven een leerzame ervaring op te doen. Het fijne van het onderwijs is dat je mensen kunt enthousiasmeren en kennis kunt overbrengen. Maar er zijn best wat stoffige en sceptische mensen. Zo n type wil ik nooit worden. Het leukst lijkt het me om twee of drie dagen per week in het onderwijs te combineren met twee of drie dagen binnen een overheid of het bedrijfsleven. Zo blijf je met beide benen in de maatschappij staan! Sabine Beijen (24) Cazimir ten Brink (26) Pieter Duits (23) Bram Winkelman (28) Matthijs van Vulpen (28) School: Candea College, Duiven Vak: natuurkunde Opleidingen: bachelor biomedische technologie, master biomedical engineering, Universiteit Twente Op de universiteit begeleidde ik al werkgroepen. Ik merkte dat ik het ontzettend leuk vind om de lichtjes te zien aangaan op het moment dat je anderen iets uitlegt en ze het doorkrijgen. Direct na mijn afstuderen kwam Eerst de Klas voorbij. Mijn broer liet me er een folder van zien. Ik zei meteen: Ja, dit is het! Van het leiderschapsprogramma hoop ik via een inkijkje te leren over het bedrijfsleven: wat is het, hoe werkt het, welke rol kan ik daarin spelen? En de competenties en vaardigheden verder te ontwikkelen die ik nog onvoldoende bezit. Nu zou ik zeggen dat ik over vijf jaar in het onderwijs werk. Ik hoop dan een goede rol te kunnen spelen binnen de school en te zijn doorgegroeid. Misschien heb ik tegen die tijd een functie in relatiemanagement of een onderwijscoördinerende functie. Maar eerst wil ik een tijdje voor de klas staan. Daarbij houd ik toch de komende anderhalf jaar zeker alle mogelijkheden open: wie weet wat het leiderschapsprogramma me bijvoorbeeld allemaal brengen zal. Ik heb ontzettend veel zin in dit onderdeel van het programma en verwacht er heel erg veel van te leren. School: Arentheem College, Arnhem Vak: scheikunde Opleidingen: BACHELOR moleculair life sciences, master moleculair life sciences, Wageningen Universiteit Ik heb stage gelopen bij Shell en Philips en het leek me mooi om wetenschappelijke kennis toe te passen in het bedrijfsleven. Een lerarenopleiding doen leek mij altijd wel leuk, omdat je als docent met veel verschillende mensen in contact komt. Maar de docentopleiding had niet de hoogste prioriteit. Dus Eerst de Klas was uitgerekend de perfecte kans om beide te doen. Het bevalt me tot nu toe zeer goed. Het introductieprogramma was heel goed geregeld, en de groep Eerst de Klassers bestaat uit zeer gedreven mensen. Ik hoop dat we in het leiderschapsprogramma heel concrete dingen gaan doen en bedrijfscases behandelen die zowel nuttig zijn voor het bedrijf als voor de klas. Dan hoop ik bij Shell te werken als researcher. Maar een combinatie van lesgeven op de middelbare school en onderzoek doen zou de ideale combinatie zijn. School: Plein College Eckart, Eindhoven Vak: MANAGEMENT & organisatie, economie Opleidingen: bachelor Internationale bedrijfskunde, master marketing management, Erasmus Universiteit Tijdens mijn studie heb ik als mentor gewerkt en lesgegeven aan twee groepen van vijftien eerstejaars studenten. Ook heb ik gewerkt als student-assistent en ondersteunende workshops begeleid. Daar hoorde ook nakijken en wat administratief werk bij. Ik vond het ontzettend leuk en dacht toen al dat onderwijs eventueel iets voor mij zou kunnen zijn. Het mooie van Eerst de Klas is dat je ingangen krijgt bij bedrijven, het is goed voor het netwerken. Dus die combinatie is ideaal. Ik verwacht dat ook het leiderschapprogramma me veel zal brengen. Je bouwt individuele contacten op met mensen in bedrijven, je helpt met cases over zaken waar ze tegenaan lopen, je krijgt een beter beeld van de cultuur bij bepaalde bedrijven. Over een jaar of vijf à tien hoop ik een functie te hebben in strategische consultancy of naar een algemene managementfunctie toe te zijn gegroeid. En het staat voor mij nog helemaal open of dat is in het bedrijfsleven, in een school of een andere organisatie, zoals een ministerie. School: Eerste Christelijk Lyceum, Haarlem Vak: biologie Opleidingen: doctoraal (dier)biologie, Wageningen Universiteit Eerst de Klas is een ontzettend leuk project, een echte uitdaging. Het werken met leerlingen trekt me erg. Als je ze weet te bereiken en als je het goed doet, blijven ze geïnteresseerd in je vak en kun je ze heel veel leren. En wat kan er nu mooier zijn dan jongeren enthousiast maken voor je eigen vakgebied? Ook de connectie naar het bedrijfsleven via het leiderschapsprogramma trekt me erg. In een klas moet je ook sturen, managen en veel leiden. Ik denk daarom dat het leiderschapsprogramma direct volgt uit de ervaringen in de klas. Want juist daar kun je die competenties ontwikkelen die je later nodig hebt in een leiders- of managementfunctie. Eerlijk gezegd weet ik nog niet waar ik dan sta. Ik denk wel dat ik de eerste jaren na het traject zal blijven lesgeven en dan nog beter feeling krijg met het onderwijs. Leraar word je immers niet één-tweedrie, daar moet je echt in groeien. Ik sluit absoluut niet uit dat ik daarna alsnog de overstap maak naar het bedrijfsleven. Ook daar zie ik veel uitdagingen en groeimogelijkheden. Wat het definitief wordt? De tijd zal het leren... School: Joke Smit VAVO Vak: natuurkunde Opleidingen: bachelor interdepartemental BA in sciences and humanities, master natuur- en sterrenkunde, Universiteit Utrecht Tijdens mijn studie had ik vooral te maken met de theoretische kant van natuurkunde. Als je vervolgens gaat werken op de universiteit, zul je vooral bezig zijn met onderzoek en enigszins met onderwijs. Voor mij is dat te individueel, te weinig concreet. Ik wil graag meer onderwijs geven en ook het bedrijfsleven trekt me erg. Van Eerst de Klas spreekt me de uitdaging en de persoonlijke ontwikkeling die je zult doormaken erg aan. Ook vind ik onze groep spannend: we zijn heel verschillende mensen die vanuit uiteenlopende disciplines en met verschillende motivaties meedoen met Eerst de Klas. Ik vind het fijn om in het onderwijs mensen enthousiast te maken voor natuurkunde, een bijdrage te leveren aan de ontwikkelingen van het vak en breder: aan bèta in het onderwijs. Daarin ben ik best idealistisch. Het zou ideaal zijn om zowel een functie te hebben in een bedrijf, bijvoorbeeld Shell, waarbij ik intellectueel wordt uitgedaagd, als werkzaam te zijn in het onderwijs. Ik hoop dan een goede docent te zijn die niet meer zo zenuwachtig de les in gaat en die zijn bagage bij Shell kan toepassen in het onderwijs. 4 Eerst de Klas

5 van Eerst de Klas EERST DE klas Gitta Snijders (29) Els Pelzer (24) Sef Welles (23) Eke Rebergen (25) Aart Gieske (29) School: Leonardo da Vinci College, Leiden Vak: Culturele en Kunstzinnige Vorming, Nederlands Opleidingen: BACHELOR kunsten, cultuur en media, onderzoeksmaster Literary and Cultural Studies, Rijksuniversiteit Groningen In de zomer zag ik, al surfend door overheidswebsites, de website van Eerst de Klas en toen ging er heel hard een belletje rinkelen. Al langer had ik het gevoel dat ik na mijn studie iets wilde doen wat meer maatschappelijk geëngageerd is. En onderwijs is echt zoiets waarover iedereen wel een mening lijkt te hebben. Die kritiek is maar al te vaak gewoon commentaar vanaf de zijlijn. Er zijn vrij weinig mensen die zeggen: oké, ik ga er wat aan doen. Het prettige van Eerst de Klas is dat het geen definitieve keuze is. De komende twee jaar stort ik me vol op het project en zo kan ik proeven of het onderwijs iets voor mij is. En toch kan ik direct al mijn steentje bijdragen, iets wat ik heel belangrijk vind. Ik zie mezelf nog wel blijven plakken in het onderwijs. Maar dan wel het nieuwe onderwijs. Nu staat een school wat buiten de samenleving. Er lijkt een drempel te liggen, die er niet hoeft te zijn. Misschien heb ik wel managementtaken. In ieder geval wil ik een functie waarin ik bezig kan zijn met meer contact met de samenleving, op school of elders. Of allebei. Renée van Someren Gréve (27) School: BC Broekhin College, Roermond Vak: biologie Opleidingen: doctoraal geneeskunde, basisartsexamen, Universiteit Maastricht Na mijn zesjarige studie wist ik zeker dat ik me niet verder wilde specialiseren binnen de geneeskunde. Naast geneeskunde heeft het onderwijs me altijd aangetrokken. Ik vind het geweldig om een bijdrage te kunnen leveren aan de ontwikkeling van kinderen in de leeftijdsgroepen van de middelbare school. Al een aantal jaren geef ik leiding aan kinderen van elf tot vijftien bij scouting; ik vind het fantastisch om met deze kinderen bezig te zijn. Via Eerst de Klas kan ik een kijkje nemen binnen grote bedrijven, een kans die ik anders niet snel zou krijgen. Onderwijs en bedrijfsleven vind ik een interessante combinatie: ik denk dat ze veel van elkaar kunnen leren. Vandaar dat ik dolgraag wilde deelnemen. In eerste instantie denk ik dan nog in het onderwijs te werken. Enerzijds hoop ik als docent voor de klas te staan, omdat ik denk dat het belangrijk is goede docenten voor de klas te houden. Anderzijds lijkt me een coördineerde functie in het onderwijs ook zeer uitdagend. Andere opties wil ik zeker open houden, zoals een managementfunctie in de zorg. Het lijkt me interessant om alles wat ik tijdens de opleiding geneeskunde en dit project heb geleerd te kunnen combineren binnen één functie. Rik Adriaans (24) School: Dominicus College, Nijmegen Vak: natuurkunde, ANW en NLT Opleidingen: bachelor en master natuur- en sterrenkunde, Radboud Universiteit Het afgelopen jaar heb ik me vooral bezig gehouden met de onderzoekskant van het vak natuurkunde. Dat beviel me en ik heb nagedacht over de mogelijkheid om te promoveren. Wel had ik het gevoel dat ik dan iets zou missen. Eerlijk gezegd keek ik meer uit naar de onderwijstaken dan naar het onderzoek. Want ik beleef veel plezier aan het motiveren van anderen: de chemie die je krijgt als je anderen wat leert is geweldig! Toen een medestudent vertelde over Eerst de Klas dacht ik direct: dit zou het wel eens kunnen zijn. Eerder had ik twijfels bij een keuze voor het onderwijs. Het leek me dan zo definitief. Met Eerst de Klas is het vrijblijvender. Je kunt een aantal jaren proeven aan het onderwijs en daarna verder zien. Ik heb werkelijk geen idee. Ik ga heel open minded Eerst de Klas in en ben benieuwd waar het toe zal leiden. Misschien wordt het een ramp voor de klas, misschien gaat het super en weet ik leerlingen te boeien en mee te slepen. Is dat het geval, dan zal ik er moeilijk zijn weg te slaan. Simon Verwer (25) School: Cals College, Nieuwegein Vak: natuurkunde Opleidingen: BACHELOR industrieel ontwerpen, master design for interaction, Technische Universiteit Delft (en vakken wijsbegeerte aan Universiteit Leiden) Tijdens mijn studie had ik al te maken met onderwijs en bedrijfsleven. Op de universiteit heb ik al ervaring opgedaan met het coachen van groepen leerlingen, tijdens mijn afstudeerstage werkte ik bij een ontwerpbureau. Ik vond het allemaal interessant en kon niet zo goed kiezen. Dus Eerst de Klas was een prachtige verrassing, waarin die aspecten samen komen. Nu zet ik het ontwerpen even op pauze, hoewel ik bij het doceren van het vak natuurkunde behoorlijk wat creativiteit kwijt kan. Ik zou het heel leuk vinden om de link met het onderwijs te houden; het spreekt me echt aan, ik vind het boeiend. Maar ik hoop ook weer meer bezig te zijn met het vak waarin ik ben opgeleid, want ontwerpen trekt me nog steeds erg. Ik sluit niet uit dat het een gecombineerd iets zal zijn. Ragna Woodall (26) School: Joke Smit VAVO Vak: scheikunde Opleidingen: doctoraal scheikunde, Universiteit Leiden Ik houd ontzettend van mijn vak en ben heel leergierig. Na mijn studie ben ik daarom doorgegaan met onderzoek. Ondanks dat ik veel waarde hecht aan onderzoek doen, merkte ik dat mijn hart toch ergens anders lag. Toen ik de vacature zag van Eerst de Klas, was mijn interesse direct gewekt. Het is heel breed, generalistisch. Ik heb me al erg lang vakinhoudelijk verdiept en vind het nu belangrijk om me te ontplooien op andere vlakken, zoals communicatieve vaardigheden. Eerst de Klas is daar een perfecte gelegenheid voor. Daarnaast vind ik het geweldig om jonge mensen te inspireren, kennis over te dragen en mensen te enthousiasmeren voor mijn vak. Ik weet niet waar ik over vijf jaar sta. Ik heb tot nu toe alleen ervaring met onderzoek en voel veel liefde voor het onderwijs. Daar ga ik me twee jaar volledig in storten. Tegelijkertijd ga ik me oriënteren op het bedrijfsleven. Ik ben er nieuwsgierig naar en zeker in geïnteresseerd. Take Lijfogt (31) School: Leonardo da Vinci College, Leiden Vak: geschiedenis Opleiding(en): bachelor geschiedenis, master geschiedenis - internationale betrekkingen, Universiteit van Amsterdam Onderwijs kriebelde eigenlijk altijd al. In mijn studententijd heb ik veel kampen geleid voor kinderen van dertien tot zestien; een boeiende leeftijd waarmee ik goed overweg kan. In januari 2009 ben ik afgestudeerd en ben ik gaan werken in het bedrijfsleven. Dat vond ik leerzaam, heel leuk en spannend, maar toch twijfelde ik of niet alsnog de lerarenopleiding moest gaan doen. Ik kon niet kiezen tussen die twee. Ik besloot het werken toch door te zetten, een lerarenopleiding kon altijd nog wel Tot iemand me attendeerde op de vacatures bij Eerst de Klas. Het leek me een prachtige kans. En die heb ik dan ook met beide handen aangegrepen. Het lijkt me mooi om dan een functie te hebben die iets met beide doet. Misschien dat ik in een schoolse omgeving (universiteit of middelbare school) me bezig houd met de operationele zaken, of werk aan de professionalisering van andere docenten. Maar ik kan me ook een functie in het bedrijfsleven voorstellen waarbij ik werknemers coach en opleid. School: Plein College Eckart, Eindhoven Vak: Onderzoeken & Ontwerpen, CKV en tekenen. Opleidingen: BACHELOR bouwkunde, master architectural design and engineering Tijdens mijn afstuderen ging ik na wat voor werk ik zou willen doen. Ik houd van afwisseling, vind het erg leuk om zelf dingen te maken en wil nog veel leren. Maar wat voor baan kun je daar bij bedenken? Toen hoorde ik heel toevallig mensen praten over Eerst de Klas. En ik dacht: Dat past precies in wat ik zelf zou willen ontwikkelen en leren. Alles viel op zijn plaats. Nu ben ik ontwerper en heb ik een sterke drang om dingen te creëren. Ik verwacht dat ik dat over vijf jaar nog steeds heb. Ik zie mezelf nog steeds afwisselende zaken doen. Als het binnen het onderwijs bevalt, zou ik gek zijn om er niet mee door te gaan. Dus dan breng ik als docent het ontwerpen en zelf dingen maken over op mijn leerlingen door het vak Onderzoek en Ontwerpen. School: Teylingen College, Noordwijkerhout Vak: filosofie en Frans Opleidingen: bachelor Europese studies, bachelor Franse taal en cultuur, master Europese studies, master wijsbegeerte van de geesteswetenschappen, Universiteit van Amsterdam Eerst de Klas is een fantastisch initiatief om mensen binnen te halen die zich zowel aangetrokken voelen tot het onderwijs als tot het bedrijfsleven. Het uitgangspunt dat een goede manager en een goede leraar heel veel met elkaar gemeen hebben spreekt mij zeer aan. Ik vind het in ieder geval tot nu toe geweldig! Je merkt dat er ontzettend veel energie in je geïnvesteerd wordt. Bovendien is het deel uitmaken van een groep vol jonge, talentvolle en ambitieuze mensen met allerlei intellectuele achtergronden een kans uit duizenden. Ik verwacht dat ik in ieder geval nog deels werk in het onderwijs. Maar ik ben ook heel erg benieuwd of ik verrast kan worden door bedrijven. Het lijkt me heel bijzonder om als filosoof bij een bedrijf werkzaam te zijn. Ik ben er van overtuigd dat filosofische vaardigheden als het analyseren van complexe problemen of het helder opbouwen van een argument van toegevoegde waarde kunnen zijn. Ik geloof niet dat er op dit moment veel filosofen werkzaam zijn in het bedrijfsleven. Voor mij is dat echt een kans. School: Wateringse Veld College, Den Haag Vak: geschiedenis en maatschappijleer Opleidingen: bachelor geschiedenis, master geschiedenis, Vrije Universiteit Amsterdam, master child and education studies (inclusief schakeljaar opleidingskunde), Universiteit Leiden Tijdens mijn studie geschiedenis heb ik drie maanden meegelopen op een middelbare school om te kunnen bepalen of het leraarschap iets voor mij zou zijn. Dit bleek het geval, maar ook Human Resource Development, het professionaliseren van werknemers, trekt me zeer. Daarvoor heb ik ook een opleiding gevolgd en tijdens het afsluitende gesprek vertelde mijn begeleider over het project Eerst de Klas en dat haar dat echt iets voor mij leek. Eerst de Klas kwam dus exact op het juiste moment voorbij en alles wat ik ambieer komt erin samen. Ik hoop dat ik dan echt feeling heb gekregen met het vak leraar, want het bestaat natuurlijk uit zoveel meer dan alleen presentaties geven aan een groep. Of het uiteindelijk het onderwijs wordt of het bedrijfsleven weet ik nog niet, maar zelf heb ik ervaren, dat de docenten die hun werk in het onderwijs combineren met een baan in het bedrijfsleven echt meerwaarde hebben. In ieder geval wil ik over vijf jaar het gevoel hebben dat ik mijzelf flink heb ontwikkeld. School: Eerste Christelijk Lyceum, Haarlem Vak: Nederlands Opleiding(en): propedeuse toegepaste psychologie, bachelor Nederlandse taal en cultuur, master algemene cultuurwetenschappen, Universiteit van Amsterdam De selectie van Eerst de Klas is behoorlijk zwaar: je wordt flink doorgelicht in het selectietraject. Ik zit er helemaal op mijn plek, we vormen een ontzettend leuke en gevarieerde groep. We worden erg gestimuleerd en goed gefaciliteerd. Men gelooft in ons en we krijgen veel vertrouwen, waardoor je zelf ook gaat geloven dat je het kunt. Dat is voor mij ook direct toepasbaar bij het lesgeven: als mensen in je geloven, kun je veel meer! Ik denk dat ik dan nog in het onderwijs zit, maar ik weet nog niet of dat alleen in de functie van docent zal zijn of (ook) meer besturend. Ik zou het onderwijs verder graag willen combineren met een bestuursfunctie bij een culturele instelling. Ook voor de culturele sector is mijn ervaring van Eerst de Klas heel nuttig. Je hebt er eigenlijk altijd te maken met de aanvraag van subsidies en die zijn steeds vaker gekoppeld aan het kunnen bereiken van jongeren. Ik denk dat mijn pedagogische bagage dan goed van pas komt. Door Eerst de Klas doe ik bovendien ervaring op in het bedrijfsleven, die ik goed kan gebruiken, want bedrijven vormen ook een belangrijke geldstroom voor culturele instellingen. Het geheel vormt dus een mooie drietrapsraket. Eerst de Klas 5

6 Lerarenopleiding Een goed begin. De negentien Eerst de Klassers hebben een intensief introductieprogramma doorlopen voordat ze daadwerkelijk voor de klas kwamen te staan. Gedurende vijf weken hebben ze zich drie volle dagen per week voorbereid op de start als volwaardig docent. Geen luxe paarden, wel snelle paarden Het opleidingsprogramma tot leraar van Eerst de Klas is onlangs gestart. Hans Wessels van de lerarenopleiding van Universiteit Utrecht, het IVLOS, ervaart dat de negentien deelnemers een bijzondere groep vormen. Het zijn snelle denkers en doorzetters. Maar ook zij krijgen gewoon alle heftige ervaringen die iedere docent in opleiding te verwerken krijgt. Het zijn niet alleen snelle denkers, maar ook doorzetters: ze willen slagen! Hoe verschillend de Eerst de Klassers ook zijn, ze willen allemaal iets toevoegen aan de wereld, iets doen voor de wereld. Ze hebben een maatschappelijke taak en daar staan en gaan ze voor. Het zijn beslist geen luxe paarden ; het zijn wel snelle paarden! In het programma stonden drie thema s centraal, zo vertelt Lieke Kwantes, die het introductieprogramma heeft vormgegeven. Op de eerste plaats hielden de Eerst de Klassers zich tijdens de introductie bezig met het ontwikkelen van hun docentcompetenties. Daarnaast zijn ze uitgebreid geïnformeerd over de inrichting van het Nederlandse voortgezet onderwijs en tot slot zijn de ontwikkelingen in het onderwijs zowel nationaal als internationaal uitgebreid aan bod gekomen. Lieke Kwantes werkt voor Studelta en heeft daardoor ervaring met het inzetten van jonge, talentvolle mensen in verschillende sectoren, waaronder ook onderwijs. Stevig en intens Lieke Kwantes heeft voor het introductieprogramma tal van bekende mensen ingezet. Zo was Sjoerd Slagter, voorzitter van de VO-raad, degene die de Eerst de Klassers wegwijs maakte in de ontwikkelingen binnen het voortgezet onderwijs in Nederland. Hij vertelde onder andere over de voorzichtige verdwijning van de scheiding tussen bepaalde vakken, over het ontstaan van leergebieden, en over het Technasium. Het maakte dat de deelnemers een bredere kijk op het voortgezet onderwijs hebben gekregen dan ze hadden vanuit de herinnering aan hun eigen tijd als leerling. Dat werd versterkt tijdens de dag dat de Eerst de Klassers een bezoek brachten aan een aantal vo-scholen in Eindhoven. Voor de meesten drong toen het besef door dat ze in de dagelijkse praktijk van een school als docent actief zouden worden. De groep van negentien heeft de introductie unaniem als heel zinvol ervaren. Het programma was stevig en intens, maar dat past goed bij de ambities van de deelnemers. Het enthousiasme spatte er meestal af, de groep vormde zich heel snel en juist de zeer verschillende achtergronden waren veel meer een pre dan een drempel. Tot in de kleinste details was het programma van dien aard dat de groep zich als speciaal is gaan zien. Vol lof Simon Verwer is een van de Eerst de Klassers. Hij studeerde Frans, wijsbegeerte en Europese studies en werkt nu drie dagen in de week als docent filosofie, levensbeschouwing en Frans op het Teylingen College Leeuwenhorst te Noordwijkerhout. Ook nu hij zijn vuurdoop als leraar heeft gehad, is hij nog vol lof over de introductie: Met name het werken aan mijn persoonlijke docenten competenties helpt me in de lespraktijk erg. Het eerste wat hij Hans Wessels is vanaf het eerste uur betrokken bij Eerst de Klas en heeft meegewerkt aan de selectie van de kandidaten. Bij de tweede ronde werkte hij onder anderen samen met iemand van Shell: Ondanks onze totaal verschillende achtergronden was de eensgezindheid in de oordelen over de kandidaten zeer groot. Feitelijk staat dit symbool voor het hele project: alle betrokkenen zijn er op uit om het beste in de anderen en in zichzelf naar boven te halen en samenwerken levert veel meer op dan ieder voor zich aan het werk. Tijdens de eerste weken van de lerarenopleiding zijn vooral drie fundamenten gelegd voor het leraarschap: het maken van een goede lesopzet, het begrijpen van de leefwereld van de leerling en het scheppen van een goed werkklimaat in de klas. Nu de deelnemers daadwerkelijk voor de klas staan, vormen hun noemt, is de fasestructuur van Tuckman, forming, storming, norming en performing: Zodoende wist ik wat me te wachten stond en hoe ik als leider van dit proces hier zo goed mogelijk vorm aan kan geven. Met plezier vertelt hij hoe hij door een leerling toch ook verrast werd. Op de waarschuwing die ik aan de leerling gaf, reageerde hij met de vraag hoeveel waarschuwingen hij nog kon krijgen voordat er zwaardere sancties zouden volgen. Daarnaast zegt Simon veel baat te hebben gehad bij de lessen communicatie van Wilma Stroomer: Ik leerde hoe je met weinig energie een grote output bij de leerlingen kunt bewerkstelligen. De lessen van Wilma Stroomer droegen er ook toe bij dat de Eerst de Klassers beseften ervaringen de belangrijkste input voor de maandagochtend bijeenkomsten, zo vertelt Hans Wessels. Die kunnen ze elke week plaatsen op een speciale portal die toegankelijk is voor alle betrokkenen. Eenieder ziet zodoende waar ook de anderen mee worstelen en welke vragen dat oproept. Bijvoorbeeld: hoe houd ik mijn leerlingen gemotiveerd? Welke ordemaatregelen kan ik inzetten? Hoe bouw ik een band op met leerlingen en wat laat ik daarbij van mijn eigen persoon zien? Ze hebben ook echt te maken met onwillige pubers, die geregeld meer aandacht hebben voor een sms-berichtje dan voor de uitleg van hun docent. Op de maandagmiddagen zijn de Eerst de Klassers bezig met hun eigen vakdidactiek en komen ze samen met andere vakgenoten die de reguliere eerstegraads opleiding volgen. Sociale dynamiek Bijzonder en tegelijk kenmerkend voor deze groep is de manier waarop ze met al deze ervaringen omgaat. dat ze niet alleen over vakinhoudelijke kennis dienen te beschikken, maar dat coachingsvaardigheden minstens zo belangrijk zijn. Simon Verwer: De positieve effecten merkte ik meteen in de eerste weken van het echte docentschap. Mijn ervaringen tot nu toe versterken me om het onderwijs minstens als serieus werkterrein te onderzoeken. En dat hoor ik ook van de collega Eerst de Klassers. Het is een geweldig project. Heel bijzonder is het om te ervaren dat er zoveel energie in je geïnvesteerd wordt! En het is verfrissend om een groep te vormen met mensen vanuit verschillende disciplines en vanuit verschillende universiteiten, waarbij ieders talent wordt benoemd en gebruikt. We leren ook van elkaar en inspireren elkaar! Hans Wessels heeft een aantal adviezen voor alle opleidingsinstituten van Nederland: Aan de Eerst de Klassers heb ik heel sterk gemerkt wat de sociale dynamiek van een groep kan bewerkstelligen. Gebruik dat! Bovendien is eerst het benoemen van de groep als high potentials Het zijn snelle denkers en doorzetters. meteen ook het benoemen van kwaliteiten van ieder van de leden. Dat werkt enorm: het brengt direct energie voor alle betrokkenen. In deze pilot moet je werkelijk samen zoeken naar oplossingen voor zaken die je nog niet bedacht hebt, je bent daarin ook afhankelijk van anderen en je weet dat er op je gelet wordt. Het verschaft ruimte, energie, creativiteit en verhoogt daarmee de professionaliteit van iedere betrokkene. COLUMN 6 Eerst de Klas

7 Leiderschapsprogramma EERST DE klas Perfect in onderwijsconcept van Dominicus College Competenties ontwikkelen in het bedrijfsleven De deelnemers van Eerst de Klas volgen gedurende één dag per week en een deel van de vakantieperiodes een leiderschapsprogramma dat wordt vormgegeven door de participerende bedrijven. Het leiderschapsprogramma bestaat uit een afwisselende combinatie van masterclasses en projecten. Daarnaast krijgen de deelnemers trainingen, intervisie, lezingen, competentieontwikkeling en groepsopdrachten. Aan het eind van het leiderschapsprogramma formuleren ze waar hun ambities liggen en hoe ze die willen verwezenlijken. Duurzaam De bedrijven hebben aangegeven welke competenties ze belangrijk vinden en centraal staan tijdens het programma. Deze zijn: klantgericht, resultaatgericht, innovatief en ondernemend, ontwikkelingsgericht/ leergierig, samenwerken en inspireren. Als centraal thema binnen het leiderschapsprogramma hebben de bedrijven duurzaamheid benoemd. Elk bedrijf is op één of andere manier bezig met duurzaamheid en vertaalt het op eigen wijze door in visie, strategie, beleid en producten. Dit heeft eveneens effect op hoe leiderschap wordt gezien en ingevuld door het bedrijfsleven. De deelnemers gaan eerst bij alle bedrijven langs en maken daar kennis met de organisatie, de visie en de bedrijfsvoering. Wanneer alle bedrijven zijn bezocht geven de deelnemers presentaties over een mogelijk project of casus, die ze binnen één van deze bedrijven verder willen uitwerken. Ze gaan daarna in groepjes een aantal maanden binnen een bedrijf aan de slag. Aan het eind van het traject zullen de deelnemers een congres organiseren dat gericht is op leiderschap. Om deze activiteiten heen zijn terugkomdagen gepland, met daarin intervisie trainingen, presentatietrainingen en diverse lezingen van wetenschappers. Persoonlijke portal Met ondersteuning van HR-adviesbureau LTP en leiderschapstrainingsbureau De Baak worden de generieke onderdelen van het leiderschapsprogramma ingevuld. Het betreft activiteiten gericht op de algemene competentieontwikkeling, zoals intervisie, reflectie en werken aan het persoonlijk ontwikkelingsplan. Frans Dirk Passer, directeur bij LTP: Gedurende het traject begeleiden we de deelnemers, onder andere bij intervisiesessies over leiderschap. Reflectie en zelfmanagement zijn belangrijke elementen in hun ontwikkeling. Ter ondersteuning van hun ontwikkelroute heeft LTP daarom samen met Eerst de Klas een persoonlijke portal opgezet met voor iedere deelnemer een persoonlijkheidsprofiel en een interactief Persoonlijk Ontwikkel Plan Ed Peters, rector van het Nijmeegse Dominicus College vanaf 2002 tot 1 februari jongstleden, vertelt waarom de school betrokken is bij Eerst de Klas. De scheidend rector werkt sinds 1 februari 2010 als zelfstandig onderwijs adviseur en is hij parttime bestuursadviseur van Alliantie VO. U bent betrokken geweest bij de selectie van de Eerst de Klas deelnemers. Een van de deel nemers werkt nu op het Dominicus College. Is hiermee een nieuwe weg ingeslagen? Vanuit het concept verbindend leren werkt het Dominicus College al jaren samen met grote bedrijven als ingenieursbureau Haskoning, NXP, OCE en AkzoNobel, maar ook met regionale bedrijven en gemeentelijke instellingen. De school kent verder een intensieve samenwerking met het HBO en vooral de Radboud Universiteit in Nijmegen. Daarom is deelname aan een nieuw project als Eerst de Klas ook een logische stap. Wat zijn de voordelen van de samenwerking met andere instellingen en bedrijven? De school is niet meer de exclusieve leeromgeving voor het leren van de leerlingen. De inbreng van bedrijven en gemeentelijke instellingen is dat ze echte onderzoekopdrachten uitzetten onder de leerlingen en ook participeren in projecten en gastlessen verzorgen. De passie van beroepsbeoefenaren, de concrete projecten in de leefomgeving van leerlingen en docenten werken inspirerend voor alle betrokkenen. Initiatieven als Universum, ontwikkeling van nieuwe vakken als NLT en stimulering van keuze voor de bètavakken vinden naadloos aansluiting binnen dit netwerk tussen onderwijs, Win-win-win situatie Eerst de Klas sluit goed aan bij de maatschappelijke betrokkenheid van ABN AMRO. Peter Versluijs, hoofd leiderschapsontwikkeling bij ABN AMRO, die de deelnemers bij de bank zal begeleiden, legt uit waarom de bank het van harte steunt. Onderwijs van hoge kwaliteit, gegeven door enthousiaste en deskundige docenten, is van groot belang voor onze samenleving. Daarnaast heeft het bedrijfsleven natuurlijk behoefte aan goed opgeleide mensen met de benodigde vaardigheden. Bij ABN AMRO worden medewerkers tijdens hun hele carrière bij de bank gestimuleerd om zich te ontwikkelen en te groeien. Persoonlijke ontwikkeling is dus stevig verankerd in de cultuur van de bank. Leiderschapsontwikkeling is daarbij een speerpunt. Eerst de Klas sluit goed aan bij die cultuur. De bank beschouwt Eerst de Klas als een win-win-win-situatie. De deelnemers maken grondig kennis met het bedrijfsleven door bij de aangesloten bedrijven aan projecten mee te doen. Van de kennis kunnen hun leerlingen weer profiteren. En het bedrijfsleven krijgt goed opgeleide werknemers. Peter Versluijs: De deelnemers krijgen bij ABN AMRO een blik in de financiële wereld en ontwikkelen hun bedrijfsleven en gemeentelijke instellingen. Ook Eerst de Klas, waarin docenten één dag per week door het bedrijfsleven worden opgeleid, sluit hier perfect bij aan. En dus een Eerst de Klasdocent in dienst? Sef Welles wordt op het Dominicus College zeker niet gezien als een vreemde eend in de bijt. Hij is een welkome aanvulling op het team en brengt via Eerst de Klas een interessant netwerk binnen de school. Als gecertificeerde academische opleidingsschool investeert de school graag in jonge talenten. leidinggevende kwaliteiten door zelfstandig een project op het gebied van Duurzaam Ondernemen te doen en deel te nemen aan leiderschapsprogramma s. Peter Versluijs verwacht niet dat de deelnemers meteen kiezen voor een carrière bij de bank: De bank heeft hierbij meer een langetermijnvisie: als ze ervoor kiezen docent te blijven, draagt dat ertoe bij dat hun leerlingen met een goede opleiding van school komen. En op termijn is dat ook goed voor de bank. De eerste lichting Eerst de Klas is van start gegaan. Het gaat om negentien excellente academici die geselecteerd zijn door bedrijven en scholen. Als start van hun carrière gaan zij eerst twee jaar lesgeven in het voortgezet onderwijs. Naast onderwijskundige scholing krijgen de deelnemers ook een leiderschapsprogramma, ingevuld door de deelnemende bedrijven. De roots van het project liggen in USA en UK onder de naam respectievelijk Teach for America en Teach First, maar de invulling is aangepast aan wat de partners in Nederland ermee voor ogen hebben. Voor Nederland is gekozen voor een invulling met als leidraad: laat zien dat zowel de excellente academici zelf als het bedrijfsleven, waarde hechten aan het leraarsvak. Natuurlijk kan dit project ook helpen bij het terugdringen van het tekort aan leraren, maar dat is maar betrekkelijk wat betreft de aantallen en we zien dit ook niet als het hoofddoel van het project. Voor scholen verwachten we dat een Eerst de Klas docent een inspirerende collega wordt die zeer gemotiveerd is om zijn enthousiasme voor zijn vak over te dragen op de jonge generatie. Een collega die ook voelsprieten in het bedrijfsleven heeft en daardoor met interessante praktijkvoorbeelden de relevantie van schoolvakken voor beroep en samenleving kan laten zien. Hoe essentieel dat is, maken de ervaringen met het Jet-Net programma (Jongeren en Technologie Netwerk van scholen en bedrijven) duidelijk. Voor bedrijven en ook voor de deelnemers zelf is het enerzijds een investering, omdat een eventuele start van de loopbaan in het bedrijf twee jaar later valt, maar bedrijven krijgen er een nieuwe verbinding voor terug met het voortgezet onderwijs. De selectie van de kandidaten was gericht op de combinatie van academische excellentie met passie en engagement. Dit leidde tot een groep van stuk voor stuk bijzondere kandidaten die zonder meer al een interessante achtergrond hebben. Door de onderwijservaring en via het leiderschapsprogramma zullen zij bovendien nog extra competenties ontwikkelen als het gaat om sociale vaardigheden, inzicht in en regie over groepsprocessen, teamwork, inzicht in brede range van ouderlijke milieus et cetera. Kortom, voor zowel scholen als bedrijven is dit een boeiende pilot met een win-win perspectief. Loek Hermans, voorzitter MKB-Neder land, voorzitter Stuurgroep Eerst de Klas Participerende bedrijven: ABN AMRO Ahold AkzoNobel De Baak DSM Shell KPN LTP McKinsey& Company NS Philips Eerst de Klas 7

8 Introductieprogramma Solliciteren? Dat kan t/m 2 april 2010 Vanaf augustus 2010 krijgt een nieuwe groep veelbelovende, jonge academici de kans om deel te nemen aan het tweejarige traject Eerst de Klas. Ze zullen zich ontplooien als inspirerende leiders, klaar om een uitstekende carrière te beginnen in het onderwijs of bedrijfsleven. De selectie is streng: er is alleen plek voor high potentials. Minimum eisen: Je bent in het bezit van een masterdiploma, behaald aan een universiteit. Je bent afgestudeerd na 1 september 2008 en voor 1 september Je cijferlijst van de master is gemiddeld minimaal een 7,5 (alfa- of gammaopleiding) of minimaal een 7 (bètaopleiding, natuurwetenschappen). Je bent niet werkzaam als docent. Je hebt brede interesses en bent maatschappelijk betrokken. Je bent flexibel wat betreft plaatsing op een school (mogelijk word je geplaatst op een school die verder weg ligt) en flexibel om te reizen voor het leiderschapsprogramma en de landelijke universitaire lerarenopleiding. Eerst de Klas is vooral op zoek naar deelnemers voor vakken waar scholen vacatures voor hebben. Vakken als wis-, natuur- en scheikunde, economie en talen zijn erg gewild. De vraag van scholen heeft invloed op je kansen om aangenomen te worden door een school en dus deel te nemen aan Eerst de Klas. Naast bovenstaande minimumeisen worden kandidaten geselecteerd op de volgende competenties: Resilience Leiderschap AUG SEP OKT NOV DEC JAN Lerarenopleiding Stuurgroep FEB MAA APR Selectie: drie selectieronden week van 2 april 2010 schriftelijke selectie o.b.v. je sollicitatiebrief met daarin je visie op Leiderschap en Leraarschap waaruit je motivatie blijkt (maximaal 2 A4-tjes) je diploma met cijferlijst van alle vakken uit bachelor en master je cv met ook je extra curriculaire activiteiten geef aan welk schoolvak je op basis van je studie kunt geven 10 april 2010 landelijke selectiedag, selectie o.b.v. IQ/EQ-test groepsopdrachten presentaties aan HRM-managers van bedrijven en scholen 20 en 21 april 2010 eindronde(s), selectie o.b.v. een les in je vakgebied: je bereidt een les voor en geeft deze aan managers van bedrijven en scholen. Zij beoordelen je op je potenties voor leiderschap en leraarschap. MEI JUN JUL AUG SEP Lesgeven OKT Leiderschapsprogramma NOV DEC Interactie Zelfreflectie Inlevingsvermogen Probleemoplossing Planning en organisatie Kijk voor verdere voorwaarden rond selectie en deelname op Deadline sollicitatie: 2 april 2010 Selectie scholen Na de selectierondes wordt bekend gemaakt of je geselecteerd bent om deel te nemen aan Eerst de Klas. In de maand mei ga je vervolgens op gesprek bij scholen. Van de kandidaten wordt verwacht dat zij hiervoor zelf proactief op zoek gaan naar een bij hen passende school. Vanuit Eerst de Klas zijn hiervoor deelnemende scholen geselecteerd met leerlingen van verschillende niveaus en uiteenlopende achtergronden. Als een school jou aanneemt dan is jouw deelname definitief. Sollicitatie We ontvangen je sollicitatiebrief met bijbehorende gegevens graag vóór 2 april 2010 in tweevoudige hardcopy en per sollicitatie@eerstdeklas.nl. Meer informatie vind je op en is aan te vragen via info@eerstdeklas.nl. Selectiecommissie Eerst de Klas Postbus CN Den Haag De opdrachtgever van Eerst de Klas is het Ministerie van OCW. Om bestuurlijk draagvlak te waarborgen voor Eerst de Klas, wordt gewerkt met een stuurgroep onder voorzitterschap van Loek Hermans. JAN FEB MAA APR MEI JUN JUL De selectie procedure Deelnemer van Eerst de Klas word je niet zomaar. 81 Academici hebben gesolliciteerd naar de eerste pilot. Uiteindelijk zijn negentien deelnemers eind 2009 van start gegaan. Wat kenmerkt deze groep? Volgens Eerst de Klasser Sef Welles (die natuurkunde, NLT en ANW geeft op het Dominicus College in Nijmegen) is de groep zeer gevarieerd qua achtergrond: Bijna iedereen heeft een andere studie gedaan. Maar we komen overeen qua inzet en enthousiasme. Iedereen in het programma wil er vol voor gaan. Dit zorgt voor een goede sfeer en ik denk en hoop dat ik aan deze groep Eerst de Klassers goede vriendschappen zal overhouden. De selectieprocedure van de pilot bestond uit drie rondes. Eerst was er een schriftelijke selectie. Op basis van een sollicitatiebrief met een visie op leiderschap en leraarschap waaruit de motivatie bleek, werden vijftig kandidaten uitgenodigd voor de eerste selectiedag. Deze vond plaats bij de Universiteit Utrecht en bestond uit de afname van een IQ/persoonlijkheidstest, het uitvoeren van een groepsopdracht en een individuele presentatie. Voor de tweede selectiedag werden vervolgens de 32 beste kandidaten uitgenodigd. Zij hebben een les van tien minuten voorbereid en gegeven aan de selectiecommissie. De keuze van het onderwerp was vrij, gericht op een middelbare schoolklas. De selectiecommissie bestond beide selectiedagen uit afgevaardigden van de scholen (conrectoren, leraaropleiders), van de bedrijven (Jet-Net coördinatoren, HR directeuren, recruitment) en van de lerarenopleiding van de Universiteit Utrecht (IVLOS). Of het pittig was? Luc Bessems, schoolopleider van het Eerste Christelijk Lyceum Haarlem dat nu drie Eerst de Klassers in dienst heeft, beaamt dat de selectiecommissie af en toe gemeen was. De kandidaten werden hard aangepakt. Maar als je een goede les draaide en de leerlingen wist te boeien, dan bestond er ook de kans dat je de jury ervoer als schatjes, zo vertelt Gitta Snijders, kandidaat en uiteindelijk deelnemer aan Eerst de Klas. 19 Kandidaten werden geschikt bevonden voor deelname. Zij werden vervolgens gekoppeld aan de deelnemende scholen. Nadat ze daar een contract hadden getekend, was hun deelname bevestigd. Vanaf november 2009 zijn ze met het introductieprogramma gestart en sinds januari 2010 staan ze voor de klas. De stuurgroep adviseert de opdrachtgever over Eerst de Klas, en kan draagvlak creëren binnen de betrokken partijen bij Eerst de Klas. De stuurgroep houdt hierbij scherp in de gaten of de ontwikkelingen binnen Eerst de Klas aansluiten bij de ambities van de staatssecretaris, de bedrijven, de scholen en de deelnemers. De stuurgroep van Eerst de Klas bestaat uit: Loek Hermans (MKB-Nederland, voorzitter) Alexander Rinnooy Kan (SER) Sjoerd Slagter (VO-Raad) Jan van Zijl (MBO Raad) Hans van der Vlugt (Ministerie van OCW) Sijbolt Noorda (VSNU) Bernard Wientjes (VNO-NCW) Hans Dijkman (Philips, mede namens de andere participerende bedrijven) Colofon Eindredactie Brechje Hollaardt (Hypertekst en Communicatie), Arnhem Teksten Brechje Hollaardt, Pieter Reimer, Frits Roelofs, Ymke van Wijgerden Foto s John Voermans van VVBfoto, Arnhem Vormgeving Ambitions, s Hertogenbosch Druk henk grafimedia center Verantwoordelijk vanuit het Platform Bèta Techniek Pieter Reimer Meer informatie Digitale nieuwsbrief aanmelden via Contactpersoon Pieter Reimer, (070) , info@eerstdeklas.nl Adresgegevens Lange Voorhout 20, 2514 EE Den Haag Postbus 556, 2501 CN Den Haag 8 Eerst de Klas

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was.

www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. www.leraarwordeninsittard.nl Leraar, je wist dat je het was. Benjamin Plant student Aardrijkskunde Ik weet wat ik wil Het leukste moment van mijn stage is wanneer leerlingen mij uit zichzelf aanspreken

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

SURF ALLE H@NDS AAN DEK VERSLAG LIVE-EVENT

SURF ALLE H@NDS AAN DEK VERSLAG LIVE-EVENT SURF ALLE H@NDS AAN DEK VERSLAG LIVE-EVENT 25 februari 2010 Partners: Universiteit van Amsterdam, ILO (Instituut voor de Lerarenopleiding; penvoerder); Vrije Universiteit, Onderwijscentrum VU; Universiteit

Nadere informatie

ONTDEK ONTDEK BORNEGO BORNEGO

ONTDEK ONTDEK BORNEGO BORNEGO ONTDEK ONTDEK BORNEGO BORNEGO Eerlijk gezegd vond ik het eerst doodeng en spannend om naar een andere school te gaan. Ik wou mijn oude klas van de Ekke de Haan gewoon niet kwijt. We hadden het daar zo

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek

WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek WERKEN IN HET VOORTGEZET ONDERWIJS? je eerste stap is HeT indicatief intakegesprek Je denkt eraan om leraar te worden in het voortgezet onderwijs. Je hebt je georiënteerd, er met anderen over gesproken

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1b, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1b, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 13500 1 september 2010 Regeling van de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 13 augustus 2010, nr.

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen 1 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen 2 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen Hillegom 17 oktober 2013 Schoonderbeek Installatietechniek 3 Persoonlijk ontwikkelingsplan

Nadere informatie

Jong en veelbelovend

Jong en veelbelovend Jong en veelbelovend Geen bedrijf kan zonder jong talent. Ook Facilicom niet. Maar in tijden van krimp is het moeilijk om plekken voor hen te creëren. Hoe gaan jonge talenten hiermee om? Denken ze een

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Eerst de Klas bruist van het talent

Eerst de Klas bruist van het talent Hét traineeprogramma voor excellente academici, in onderwijs én bedrijfsleven! 2013 - Editie 3 Eerst de Klas bruist van het talent In dit magazine onder meer: Motiveren en gemotiveerd worden Trainees blikken

Nadere informatie

Joost Verberk, Business Consultant en oud-trainee

Joost Verberk, Business Consultant en oud-trainee verbind jezelf aan Cofely sprak me aan omdat ze behalve technisch ook qua duurzaamheid vooroploopt. En haar ambities omzet in concrete producten voor klanten. Zo heb ik tijdens mijn traineeship een Energie

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Werknemersonderzoek. Bram Masselink Willem Minderhoud

Werknemersonderzoek. Bram Masselink Willem Minderhoud Werknemersonderzoek Bram Masselink Willem Minderhoud (Bij)baan in het onderwijs: een meerwaarde voor school, scholier en student. Wij hechten veel waarde aan de werkomstandigheden van studenten die door

Nadere informatie

Contact. particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs. bezoekadres Handelskade 75. postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer

Contact. particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs. bezoekadres Handelskade 75. postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer Contact bezoekadres Handelskade 75 postadres Postbus 2119 7420 AC Deventer telefoon 0570-60 30 83 fax 0570-60 37 05 e-mail info.next@saxion.nl particuliere hogeschool voor beroepsonderwijs Hbo Tweedegraadslerarenopleiding

Nadere informatie

Motivatie bepaalt het succes! www.demeerwaarde.nl

Motivatie bepaalt het succes! www.demeerwaarde.nl Motivatie bepaalt het succes! Wij schrijven in e over deze informati daar ouders. Je mag rger(s) ouder(s)/verzo lezen. een opleiding voor jou? Ben jij een doener met een Havo-denkniveau? Dan ben je van

Nadere informatie

Evaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees

Evaluatierapport. Workshop ADHD. Fontys PABO Limburg. Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Evaluatierapport Workshop ADHD Fontys PABO Limburg Drs. Arno de Poorter Drs. Anne van Hees Inhoudsopgave Pag. 1. Inleiding 2 2. Deelnemers/respondenten 2 3. Opzet en inhoud evaluatie 2 4. Resultaten 2

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION

UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION UNIVERSITY OF INFINITE AMBITIONS. MASTER OF SCIENCE SCIENCE EDUCATION AND COMMUNICATION LERARENOPLEIDING NATUURKUNDE, WISKUNDE, SCHEIKUNDE, INFORMATICA EN ONTWERPEN Heb jij een technische bachelor gevolgd

Nadere informatie

MAAK WERK VAN JOUW TALENT

MAAK WERK VAN JOUW TALENT MAAK WERK VAN JOUW TALENT Schatgraven heeft altijd iets spannends. Zeker als je weet dat je iets gaat vinden. Wat komt er tevoorschijn? De komende jaren ga jij schatgraven. Als het kan op onze school.

Nadere informatie

Volgend schooljaar naar het voortgezet onderwijs... Spannend! Welke school wordt het? Wil je er een

Volgend schooljaar naar het voortgezet onderwijs... Spannend! Welke school wordt het? Wil je er een vakcollege techniek vakcollege zorg en welzijn vakcollege economie en ondernemen vakcollege media, vormgeving en ICT mavo mavo + havo vwo gymnasium vwo + entreprenasium technasium Volgend schooljaar naar

Nadere informatie

Voorbereiding assessment

Voorbereiding assessment Voorbereiding assessment 1. Zelfportret gemaakt door malou... 1 2. Samenvatting... 3 3. Zelfportret door een docent... 5 4. Zelfportret door Slc er... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Aanvullende

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas

Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas Informatieavond over de profielkeuze in de 3 e klas 24 november 2015 26-06-14 1 Na vanavond begrijpt en weet U: Wat profielen zijn. Welke profielen er op het Cosmicus College zijn. Hoe een profiel gekozen

Nadere informatie

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week

Online Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Profielkeuze-test (PKT)

Profielkeuze-test (PKT) Profielkeuze-test (PKT) Anoniem 2014 TalentFocus Inleiding Het kiezen van een profiel is voor veel leerlingen lastig. Want als je nog niet precies weet wat je later wilt studeren is het moeilijk om op

Nadere informatie

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen.

Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Dit document hoort bij de training voor mentoren blok 4 coachingsinstrumenten, leerstijlen. Leerstijlentest van David Kolb Mensen, scholieren dus ook, verschillen nogal in de wijze waarop ze leren. Voor

Nadere informatie

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost

Jouw praktische weg naar het hbo. Onderdeel van AOC Oost Jouw praktische weg naar het hbo Onderdeel van AOC Oost 2014 2015 2Informatie Het Groene Lyceum 2014-2015 Lekker praktisch bezig zijn maar wel op een hoog niveau. Is dat ook voor jou de leukste route naar

Nadere informatie

STUDIEVAARDIGHEID LOOPBAANLEREN - 1 HOOFDSTUK 1

STUDIEVAARDIGHEID LOOPBAANLEREN - 1 HOOFDSTUK 1 STUDIEVAARDIGHEID LOOPBAANLEREN - 1 HOOFDSTUK 1 Studievaardigheid De reis naar een eigen plek in de maatschappij is nu begonnen. En je reisdoel staat vast: een zelfverzekerde trotse handtekening op het

Nadere informatie

ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIERS HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... STAP : WAT KAN IK? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

Anne: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Lisa: Onderwijsassistent (MBO niveau 4)

Anne: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Lisa: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Anne: Onderwijsassistent (MBO niveau 4) Ik kreeg vanaf de eerste dag een fijn gevoel bij deze school. Er hangt een gezellige sfeer. Je wordt goed opgevangen door de docenten. Als je ergens mee zit kan

Nadere informatie

Inleiding. Keuzes in:

Inleiding. Keuzes in: Keuzes in: 5 Inleiding Tijdens de ouderavond heb ik u uitgelegd hoe de keuzebegeleiding in klas 3 plaats vindt. In dit artikel zet ik de belangrijkste punten nog even op een rij. Mocht u na het lezen ervan

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

Onderbouw. Profiel. Geef bijles in / en aan (klassen) 4 +PLUSSER Naam Klas e-mailadres

Onderbouw. Profiel. Geef bijles in / en aan (klassen) 4 +PLUSSER Naam Klas e-mailadres 4 +PLUSSER Naam Klas e-mailadres Onderbouw Bianca van Rossum Gymnasium 4 bpvanrossum@hotmail.nl Nikki Bloemen nikki.bl@hotmail.com Florian Tiggeloven Floriantiggeloven@hotmail.com Geef bijles in / en aan

Nadere informatie

master leraar voortgezet onderwijs

master leraar voortgezet onderwijs DEEL JE KENNIS! master leraar voortgezet onderwijs JOUW PROGRAMMA IN EEN NOTENDOP De master Leraar voortgezet onderwijs van de VU is een eenjarige master (voltijd*) waarin je een eerstegraads onderwijsbevoegdheid

Nadere informatie

Jeroen Dusseldorp 17-12-2013

Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Groeidocument trainingen blok 2 Jeroen Dusseldorp 17-12-2013 Inleiding Voor u ligt mijn groeidocument van de trainingen die zijn gegeven in blok 2 van de minor Consultancy. Om een succesvolle consultant

Nadere informatie

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar

Nadere informatie

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 19 Verschil 214 tov. 213 7-5-212 6-5-213 5-5-214 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen

Nadere informatie

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 16 Verschil 214 tov. 213 16-4-212 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen 283 3319

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

HOE PAK IK DIT AAN? Handvatten voor de invulling van de Dag van de Mobiliteit

HOE PAK IK DIT AAN? Handvatten voor de invulling van de Dag van de Mobiliteit HOE PAK IK DIT AAN? Handvatten voor de invulling van de Dag van de Mobiliteit INHOUD Tips en trucs... 3 Ter inspiratie: verslagen van deelnemers... 5 2 Tips en trucs Tips om tot een goede invulling van

Nadere informatie

Trainersopleiding 2014

Trainersopleiding 2014 Trainersopleiding 2014 Remind Keizersgracht 253, Amsterdam www.remindlearning.nl trainersopleiding@remindlearning.nl Uitleg van de trainersopleiding In dit document kun je lezen wat Remind doet, waar Remind

Nadere informatie

Hbo tweedegraadslerarenopleiding

Hbo tweedegraadslerarenopleiding Hbo tweedegraadslerarenopleiding Verkort traject www.saxionnext.nl Inhoudsopgave Inleiding 3 Een bijzondere opleiding 4 Opbouw 5 Toelating en inschrijving 7 Beste student, Je hebt een afgeronde hbo- of

Nadere informatie

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen.

Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. Een klein gesprekje met God Er was eens een Kleine Ziel die tegen God zei: Ik weet wie ik ben, ik ben het licht net als alle andere zielen. God lachte breed. Dat is waar!, zei God. Jij bent ook het licht.

Nadere informatie

Het Technasium is een vorm van onderwijs waarbij leerlingen projectmatig en probleemoplossend werken aan echte opdrachten uit het bedrijfsleven.

Het Technasium is een vorm van onderwijs waarbij leerlingen projectmatig en probleemoplossend werken aan echte opdrachten uit het bedrijfsleven. Wat is het technasium? Het Technasium is een vorm van onderwijs waarbij leerlingen projectmatig en probleemoplossend werken aan echte opdrachten uit het bedrijfsleven. Hoe werkt het? De leerlingen krijgen

Nadere informatie

Reflectieverslag mondeling presenteren

Reflectieverslag mondeling presenteren Reflectieverslag mondeling presenteren Naam: Registratienummer: 900723514080 Opleiding: BBN Groepsdocente: Marjan Wink Periode: 2 Jaar: 2008 Inleiding In dit reflectieverslag zal ik evalueren wat ik tijdens

Nadere informatie

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A Individueel verslag de Reus klas 4A Overzicht en tijdsbesteding van taken en activiteiten 3.2 Wanneer Planning: hoe zorg je ervoor dat het project binnen de beschikbare tijd wordt afgerond? Wat Wie Van

Nadere informatie

Logboek persoonlijk ontwikkelingsplan persoonlijk actieplan. Naam student: Maes Pieter

Logboek persoonlijk ontwikkelingsplan persoonlijk actieplan. Naam student: Maes Pieter BACHELOR NA BACHELOR ADVANCED BUSINESS MANAGEMENT Logboek persoonlijk ontwikkelingsplan persoonlijk actieplan Naam student: Maes Pieter 2011-2012 POP EERSTE GEKOZEN ALGEMENE COMPETENTIE: OPBOUWEN VAN EEN

Nadere informatie

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld:

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld: Inleiding Deze Loopbaan-stappenwijzer is bestemd voor OBP-medewerkers en geeft praktische tips over loopbaanpaden, carrièremogelijkheden en mobiliteit. Ben je toe aan nieuwe uitdaging? Heb je behoefte

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 24411 1 mei 2017 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 11 april 2017, nr. HO&S/805204, houdende

Nadere informatie

Algemene informatie. Beste aanstaande student,

Algemene informatie. Beste aanstaande student, Algemene informatie Beste aanstaande student, Ter voorbereiding op het gesprek vragen we je een korte enquête in te vullen. Met het invullen bevestig je tegelijk je komst naar het kennismakingsgesprek,

Nadere informatie

Stichtse Vrije School

Stichtse Vrije School Studiewijzer Eindwerkstuk Stichtse Vrije School Klas 11A / 11B Schooljaar 2014-2015 Algemeen Je sluit je vrijeschooltijd af door een eindwerkstuk te maken. Je bent vrij in de keuze van de vorm en inhoud

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Presenteren & Promoveren Presentatietraining voor promovendi

Presenteren & Promoveren Presentatietraining voor promovendi Presenteren & Promoveren Presentatietraining voor promovendi Ik kon na de training echt vol vertrouwen, met rust en enthousiasme mijn proefschrift verdedigen! Spies&Spreken Glasfabriek, Daalsedwarsweg

Nadere informatie

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

De specifieke lerarenopleiding

De specifieke lerarenopleiding geëngageerd onderzoekend communicatief talent ontwikkelend vakdeskundig leerling gericht samenwerkend De specifieke lerarenopleiding dynamisch leergierig master Jij bent... inspirerend creatief toekomstgericht

Nadere informatie

Criteria. De beroepencarrousel

Criteria. De beroepencarrousel Criteria Sector vmbo basis vmbo kader / theoretisch havo / vwo mbo niveau 1-2 mbo niveau 3-4 Fase van de opleiding begin van de opleiding tijdens de opleiding einde van de opleiding Loopbaancompetentie

Nadere informatie

Drie domeinen van handelen: Waarnemen, oordelen en beleven

Drie domeinen van handelen: Waarnemen, oordelen en beleven Drie domeinen van handelen: Waarnemen, oordelen en beleven Situatie John volgt een opleiding coaching. Hij wil dat vak dolgraag leren. Beschikt ook over de nodige bagage in het begeleiden van mensen, maar

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 32957 30 september 2015 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 21 september 2015, nr. HO&S/805204,

Nadere informatie

a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht...

a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht... a.roland holst c ollege QUEST een avontuurlijke zoektocht... de uitdaging... Hallo, ik ben Hanna. Dit jaar ben ik begonnen aan QUEST. QUEST past prima bij mij. Dat denk ik zelf, dat denken mijn ouders

Nadere informatie

PORTFOLIOPLAN 1/5. Student: Tim van Dartel Student nr: 0720444. Datum: Maart 2011 Plaats: Eindhoven

PORTFOLIOPLAN 1/5. Student: Tim van Dartel Student nr: 0720444. Datum: Maart 2011 Plaats: Eindhoven 1/5 Student: Tim van Dartel Student nr: 0720444 Datum: Maart 2011 Plaats: Eindhoven Dit portfolioplan is gemaakt in het kader van het vak 7PF03 (Masterportfolio) aan de Technische Universiteit Eindhoven.

Nadere informatie

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument

Nadere informatie

OP WEG NAAR KLAS 4HAVO

OP WEG NAAR KLAS 4HAVO januari 2018 INFORMATIEBOEKJE KLAS 4 OP WEG NAAR KLAS 4HAVO VMBO 4 TL 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding.blz. 3 2. Route tl-mbo-hbo vergeleken met tl-havo-hbo blz. 4 3. De tweede fase (HAVO/VWO) blz. 5 4. Welk

Nadere informatie

Tekst lezen en vragen stellen

Tekst lezen en vragen stellen 1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij

Nadere informatie

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE

ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE ELSEVIER HULP BIJ STUDIEKEUZE Naam:... Klas:... Stap : Wat Kan ik? Voor welke vakken haal(de) je de hoogste cijfers op school? Aardrijkskunde Algemene natuurwetenschappen Bewegen, sport en maatschappij

Nadere informatie

Volgend schooljaar naar het voortgezet onderwijs... Spannend! Welke school wordt het? Wil je er een

Volgend schooljaar naar het voortgezet onderwijs... Spannend! Welke school wordt het? Wil je er een vakcollege techniek vakcollege zorg en welzijn vakcollege economie en ondernemen vakcollege media, vormgeving en ICT mavo mavo + havo vwo gymnasium vwo + ondernemend leren technasium Volgend schooljaar

Nadere informatie

U-Talent Academie. Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit

U-Talent Academie. Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit U-Talent Academie Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit U-Talent Academie Uitdagend bètaonderwijs op school en de universiteit Uitdaging in bèta en techniek voor vwo ers Zoek je meer uitdaging

Nadere informatie

Leiderschapsontwikkeling: inspiratie en resultaat

Leiderschapsontwikkeling: inspiratie en resultaat OPEN YOUR EYES Leiderschapsontwikkeling: inspiratie en resultaat Leiderschap ontwikkeling vanuit de kern Leiderschap is van grote invloed op de resultaten van de organisatie. Hoe kunnen we onze ambities

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN PREVIEW Probeer nu 1 dag DE JONGE JAREN VAN DAVID VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN DAG 1 GOD ZIET JOU ZITTEN! Het is niet leuk om buitengesloten te worden,

Nadere informatie

Studieloopbaan en Loopbaanorientatie. Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden

Studieloopbaan en Loopbaanorientatie. Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden Studieloopbaan en Loopbaanorientatie Nieke Campagne Studenten Loopbaan Service Universiteit Leiden Programma - Wat kan er in de opleiding - Hoe kies je? - Loopbaan oriëntatie en Studieloopbaankeuzes, binnen

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel!

Business Lounge: uw klant aan de bestuurstafel! Gaby Remmers: senior onderzoeker Blauw Research Drijfveer: organisaties helpen inzicht te krijgen in de kansen op een nog klantgerichtere dienstverlening Andre Heeling: onderzoeker Blauw Research Drijfveer:

Nadere informatie

Stichting leerkracht: elke dag samen een beetje beter

Stichting leerkracht: elke dag samen een beetje beter Stichting leerkracht: elke dag samen een beetje beter Wat is leerkracht? Stichting leerkracht is een organisatie van enthousiaste experts uit het onderwijs en bedrijfsleven die scholen helpt in het ontwikkelen

Nadere informatie

leerlingen open Dag 18 februari Open lesmiddag 15 februari Aanmelden Open Lesmiddag kan vanaf januari via onze website

leerlingen open Dag 18 februari Open lesmiddag 15 februari Aanmelden Open Lesmiddag kan vanaf januari via onze website leerlingen open Dag 18 februari Open lesmiddag 15 februari Aanmelden Open Lesmiddag kan vanaf januari via onze website Welkomstwoord Gerwald: Ik heb het gevoel dat ik serieus word genomen. Docenten helpen

Nadere informatie

EEN LEVEN LANG LEREN

EEN LEVEN LANG LEREN EEN LEVEN LANG LEREN Martin van der Dong, 48 allround operator mengvoeder Agrifirm, Meppel Waarom ben je een EVC-traject gaan volgen? Wat was je motivatie? Mijn werkgever Agrifirm besloot om voor alle

Nadere informatie

Ellen van Wijk - Ruim baan voor creatief talent B 3. Survey commitment van medewerkers

Ellen van Wijk - Ruim baan voor creatief talent B 3. Survey commitment van medewerkers Survey commitment van medewerkers B 3 Survey commitment van medewerkers 229 230 Ruim baan voor creatief talent, bijlage 3 Voor je ligt een vragenlijst waarin gevraagd wordt naar verschillende aspecten

Nadere informatie

r ipboek voor ouders over studiekeuze

r ipboek voor ouders over studiekeuze s t r ipboek voor ouders over studiekeuze Uw kind gaat kiezen, hoe kunt u helpen? Studeren Werken Eigen Bedrijf Start Index Uw kind gaat kiezen. Wat kunt u doen als ouder? Hebt u vragen? Mail of bel mij.

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs;

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op artikel 33, lid 1c, van de Wet op het voortgezet onderwijs; STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 70643 17 december 2018 Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap van 20 november 2018, nr. HO&S/1439087,

Nadere informatie

Meisjes en jongens, dames en heren,

Meisjes en jongens, dames en heren, Speech van commissaris van de koningin Max van den Berg, opening vmbo-schooljaar 2011-2012, Noorderpoort VMBO Groningen-Zuid/Zernike College, 15 september 2011 Meisjes en jongens, dames en heren, Het woord

Nadere informatie

Een goed leven voor.

Een goed leven voor. Een goed leven voor. Juultje Holla - Perspectief - maart 2013 Als onderdeel van het ZonMW project Zeggenschap en Inclusie Met dank aan Rob, die mij hierbij enorm geholpen heeft. Een goed leven voor. Een

Nadere informatie

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling

Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Vooraanmeldingen per instelling voor Bachelor Opleidingen (1e jrs) Bachelor vooraanmeldingen per instelling Aantal week 24 Verschil 213 tov. 212 13 6 211 aantal % Radboud Universiteit Nijmegen 479 417

Nadere informatie

User Centered Design. Personas ontwikkelen

User Centered Design. Personas ontwikkelen User Centered Design Personas ontwikkelen Persona: Wat is een persona? Een model gebaseerd op realistisch gedrag, motivatie, houding, vaardigheden en behoeften Gefilterd uit het observeren van echte mensen.

Nadere informatie

Piter Jelles Strategisch Perspectief

Piter Jelles Strategisch Perspectief Piter Jelles Strategisch Perspectief Strategisch Perspectief Inhoudsopgave Vooraf 05 Piter Jelles Onze missie 07 Onze ambities 07 Kernthema s Verbinden 09 Verbeteren 15 Vernieuwen 19 Ten slotte 23 02 03

Nadere informatie

Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie

Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie Veel gestelde vragen over de U-Talent Academie Veel leerlingen die overwegen om deel te nemen aan de U-Talent Academie hebben vragen over het programma, de selectie, de zwaarte van het programma. In dit

Nadere informatie