Zorg voor Beter verbetertraject Eten en drinken

Transcriptie

1 Zorg voor Beter verbetertraject Eten en drinken Verbeteren voedingszorg? Teamwerk vereist! Henry Mostert MSN, Vilans Nederlands kenniscentrum voor langdurige zorg en ondersteuning Najaarssymposium VVKVM, Sint Niklaas, 6 december 2008

2 Inhoud: Zorg voor Beter Verbetertraject Eten en drinken Opzet, doelen en werkwijze Deelnemers Interventies: voorkomen, signaleren, reageren Verbeteren van voedingszorg: teamwerk Team en leiderschap Succesfactoren voor goed teamwerk Resultaten verbetertraject Signaleren en reageren m.b.t. ondervoeding Gewichtsverlies en ondervoeding Geleerde lessen Vragen aan u en uw (voedings/verbeter)team

3 Zorg voor Beter verbetertrajecten: zorgproblemen écht aanpakken Prevalenties LPZ ondervoeding Inspectierapporten Normen Verantwoorde Zorg Rapport Kennedie:pleidooi Hotelzorg Beschikbaarheid goede praktijken: Richtlijn Vocht en Voedselvoorziening Optimaliseren maaltijdambiances Vocht en voeding? Eten en drinken!

4 Ondervoeding urgent probleem, oorzaken: Ouderen: invloeden door ouder worden eetlust neemt af verzadigingsmechanisme verandert geur en smaak vermindert Minder ontvankelijk voor interne signalen door ziekte, door medicijnen en door psychologische factoren Minder in staat keuzes te maken Slikproblemen en mondproblemen

5 Sociale en fysieke omgeving, voedingsaanbod en organisatie van de maaltijden Tijdstip, spreiding en duur van de maaltijd Smaak, temperatuur en keuze maaltijd Sfeer, Inrichting, tafelgasten, omgang, rust Verstoringen tijdens de maaltijden Hulp & ondersteuning van personeel/tafelgenoten Dilemma s balans tussen autonomie en beschermen, balans tussen wonen en zorgen complexiteit van de totale voedingszorg visie en beleid, helder proces nodig

6 Normen Verantwoorde Zorg: V&V-sector: De mate waarin cliënten of vertegenwoordigers een goed zorgplan en een goede evaluatie daarvan ervaren en de mate waarin zij goede inspraak en goed overleg ervaren. De mate waarin cliënten of vertegenwoordigers goede maaltijden ervaren. Percentage cliënten met een onbedoelde (en niet binnen het afgesproken behandelbeleid passende) gewichtsafname van meer dan 3 kg in de laatste maand of meer dan 6 kg in de afgelopen zes maanden.

7 Verbetertraject: omvang en impact 3 trajectengroepen 38 verbeterteams voor 62 verpleeg- en verzorgingshuizen v 111 pilot-teams Impact ± bewoners en medewerkers

8 Wat wilden we bereiken Bewustwording Beter eten met smaak Minder ondervoeding Verbetercultuur Combinatie maatregelen 1. eetlust bevorderen: o.a. optimale ambiance en aansluiten bij eetpatroon, wensen en voorkeuren 2. signaleren ondervoeding (bij start & regelmatig) en adequaat reageren op deze signalen

9 Bronnen projectontwerp Breakthrough Series (Intitute of Healthcare Improvement Boston-Cambridge USA Doorbraakmethode (CBO, Netherlands 1999-nu) incl. Deming Circle (PDSA) Improvement programmes NHS UK, Accelerating the spread of Good Practice (S. Fraser, 2002) Total Quality Management (TQM) & Procesverbetermodel (Harrewijn 2000), Belgie. Effectieve Implementatie, (ZonMw, 2000) incl. Model voor implementatie (Grol, 1997) Nederland Whole Scale Schange, Large group interventions etc. ( Voorbij verandermanagement, van Nistelrooij e.a.2008) Nederland Mix top-down & bottom-up (participatie)

10 Werkwijze verbetertraject (1 jaar) Intake: commitment MT & faciliteiten Werkbijeenkomsten (± 15 verbeterteams): Instructie, uitwisseling ervaringen & dialoog Leren: verbeteren, oplossingen, meten Organisatie: Learning in action, aan de slag Verbeterteams: alle stakeholders incl. cliënten Analyse, SMART-doel, praktisch plan PDSA: uitvoeren, meten en continu leren Communiceer = betekenis geven aan informatie Ondersteuning: Gebruik extranet, incl. forum Begeleiding, maandelijkse rapportages

11 Verbeterwerkwijze: Doorbraak Expertbijeenkomst Werven deelnemers Literatuur, praktijk, best practices Intake alle stakeholders! In dialoog gelijkwaardig&wederkerig Startbijeenkomst A P S 1e werkconferentie D A P S 2e werkconferentie D Slotbijeenkomst Ondersteuning kernteam en experts Monitoring via maandelijkse metingen Extranet & forum deelnemers versprei ding

12 Verbetering en handhaven : een continu proces gestuurd door indicatoren Verbeteren P P P Plan Act Do Handhaven Study

13 Maandelijks voortgang meten en voortgang volgen in de tijd indicatoren Structuur: Er ís beleid m.b.t. signaleren en reageren op ondervoeding in de organisatie Resultaat: Aantal bewoners zorgwekkend gewichtsverlies (definitie verantwoorde zorg) Proces: Aantal nieuwe bewoners gewicht, lengte, bmi, eet/drink-gewoonten en wensen vastgelegd in dossier Proces: Percentage dagen in de maand dat de ambiance was zoals we hadden afgesproken.

14 Interventie 1: Eetlust en sfeer verbeteren (kwaliteit en Ambiance maaltijden) A cluster randomized controlled trial van Kristel Nijs, 2006, Universiteit Wageningen

15 Optimizing the ambiance during mealtimes in Dutch Nursing Homes A cluster randomized controlled trial Kristel Nijs, 2006, Universiteit van Wageningen Resultaten PHD: Huiskamerstijl maaltijd ambiance geeft behoud van kwaliteit van leven behoud van lichamelijk functioneren ( fijne motoriek) behoud lichaamsgewicht bij bewoners van verpleeghuisbewoners

16 Kern interventie: Kristel Nijs, 2006, Wageningen Universiteit: Tijdstippen maaltijden en tijdsduur maaltijden Gedekte tafel: kleed, porselein, glazen, kan, bloemen Geen 3-vaksbord, gerechten apart (dekschalen) Afspraken over tafelgebruiken, zoals start/stilte Geen storingen door: uitdeel medicijnen, bezoek familie, arts, schoonmaak of geluid Ondersteuning aanwezig als tafel-genoten

17 Tijdstippen en de duur maaltijden Afspreken hoe de ambiance moet zijn Oude en nieuwe situatie Gedekte tafels Tafel Schikking Start rituelen 3-vaksbord huiskamer stijl

18 Oude en nieuwe situatie personeel: aanwezig actief in het gesprek Geen storingen zoals bezoekuitdeel medicijnen 3-vaksbord huiskamer stijl

19 100% Afspreken wat je doet blijven doen wat je afspreekt. Percentage dagen van de maand dat de maaltijd-ambiance was zoals we hebben afgesproken 80% 60% 40% 20% 0% Meten is weten! mei juni juli aug sept okt nov dec jan feb mrt apr mei Afdeling Kerkstraat Afdeling Binnenhof Afdeling Oude Schans

20 Interventie 2: signaleren van ondervoeding én hier adequaat op reageren Weegbeleid in de praktijk Afspraken samen met betrokkenen (!): wanneer, door wie, wanneer, hoe eenvoudig Betrekken cliënt Praktisch: de weegschalen Vaardigheid wegen Vaardigheid rekenen Signaal en dan.. Discipline uitvoer weegbeleid

21 Intermezzo: Teamwork coördinatie, inspiratie en zorg Goed Vlaams woord voor team is Elk team is een groep, niet elke groep is een team Doel bepaald samenstelling team Een team kan wel zonder leider, niet zonder leiding, nodig zijn: duidelijke afspraken & mandaat van opdrachtgever ambities zo ver als de middelen reiken reële doelen!

22 Succes-factoren voor goed teamwerk 1 gezamenlijk doel rollen binnen én buiten het verbeterteam omgang & besluitvorming Bron: Martijn Vroemen 2008

23 Deel 3: de resultaten meer bewustzijn meer cliëntgericht meer samenwerking en minder eilandjescultuur meer beleid in organisatie meer screening meer adequate reactie meer zeggenschap meer sfeer/ambiance! meer waardering meer eten minder afvallen minder ondervoeding

24 Resultaten m.b.t. signaleren en reagerenop signalen ondervoeding Screening op ondervoeding: 71% (=3½ meer dan 2006) Halvering percentage bewoners dat te veel afvalt (>3 kg in 1 mnd, >6kg in 6 mnd): 2007=3,5% LPZ: 2300 bewoners, LPZ 2007 vs 2006 Halvering geen maatregelen getroffen bij ondervoede bewoners : 2007=14%

25 Significante verlaging % ondervoeding (-15% vp+vz-huizen, -24% vp-huis t.o.v. 2006), Daling is significant groter dan niet-deelnemers ZvB! % bewoners verpleeghuizen (risico op) ondervoeding Niet Zorg voor Beter 22 20,6 38,3 37,9-1,4% ondervoeding = 6,4% reductie -0,4% risico = 1% reductie Zorg voor Beter 20,6 27,1 38,9 46,7-6,5% ondervoeding = 24% reductie -7,8% risico = 16,7% reductie 2006% ondervoeding 2007% ondervoeding 2006% risico op ondervoeding 2007% risico op ondervoeding

26 Geleerde lessen Zorg voor goede gedragenheid in de lijn Pak verbeteringen multidisciplinair aan neem de steakholders op in je verbeterteam! Werk vanuit een heldere focus en bezieling die een gezamenlijke binding geeft, een motto helpt Pak het gestructureerd aan (verbetertraject) Leg de puzzel samen, combineer leren en veranderen én werk aan eigenaarschap! Communiceer i.p.v. instrueer of informeer Houd het simpel m.b.t. metingen, registraties) Maak gebruik van wat er al is

27 Vragen aan u en uw (voedings)teams In hoeverre. is uw mandaat helder en reëel? zijn stakeholders gelijkwaardig teamlid? legt u de puzzel samen met betrokkenen? vult u uw rol in als begeleider? (dus in dialoog & enige bescheidenheid i.p.v. hiërarchisch expert) voorkomt u bureaucratie en registratiedwang communiceert u (i.p.v. informeren/instrueren)? wordt veranderen en leren gecombineerd?

28 Succes veel plezier! en.. hartelijk dank

29 Meer informatie Veel informatie en voorbeelden. Ga naar: Boekje Elke maaltijd weer een feest Maaike van der Rijst en Kristel Nijs (Vilans-reeks Inzicht in Verzorging, Verzorging in zicht) te bestellen via voor gratis toegang en gebruik van online leerprogramma Optimaliseren Maaltijdambiance. Vilans, kenniscentrum voor langdurige zorg en ondersteuning Henry Mostert, Postbus 8228, 3503 RE Utrecht,