FLORON jaarverslag 2015 Jaar van de Muurplanten
|
|
- Erik de Smedt
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 FLORON jaarverslag 2015 Jaar van de Muurplanten
2 2FLORON jaarverslag 2015 Voorwoord 2015 was opnieuw een goed jaar voor FLORON. De eerste mijlpaal was het uitbrengen van het eerste nummer van het tijdschrift PLANTEN. Het werd goed ontvangen door de donateurs, welke het tijdschrift gratis ontvangen. Het aantal donateurs groeide stevig tot 500 aan het eind van het jaar. Het is verheugend te zien hoeveel mensen ons werk middels een donatie willen steunen. In ons jaar van de muurplanten werd nog weer eens duidelijk dat ook de stad een deel is van onze natuur, zowel voor de flora als de fauna. Het was ook het jaar waarin FLORON-vrijwilliger René Bult een app ontwikkelde voor mobiele invoer van gegevens, een grote stap vooruit. De samenwerking tussen onze Districtscoördinatoren, het Bestuur en het Landelijk Bureau was intensief en productief. De formule waarin het Landelijk Bureau deel uitmaakt van RAVON heeft zijn meerwaarde duidelijk bewezen. In 2015 groeide het bureau verder naar 6 medewerkers. FLORON vernieuwt en versterkt, dat alles ter meerdere eer en glorie van de wilde planten in Nederland. Hans van Dord Voorzitter Stichting FLORON Rob van Westrienen Directeur Stichting RAVON, Landelijk Bureau FLORON Tongvaren op oude muren langs de Oude Gracht te Utrecht (foto: Hans Weert).
3 VRIJWILLIGERS & DRAAGVLAK FLORON-dag Jaarlijks organiseren FLORON en de KNNV de FLORON-dag op de tweede zaterdag van december. Dit jaar viel deze dag voor wildeplantenliefhebbers op 12 december. Een dubbel lezingenprogramma, met kwalitatief hoogwaardige lezingen en flitspresentaties, werd afgewisseld met gezellig drukke pauzes waarin informatieve stands konden worden bezocht. Voor het eerst is er ook een workshop gegeven over digitaal strepen. Met circa 450 bezoekers was de dag zeer geslaagd. De presentaties zijn via de FLORONwebsite te raadplegen. Vrijwilliger van het Jaar Op de FLORON-dag kan traditiegetrouw ook het herbariummateriaal van de bijzondere vondsten worden bekeken (foto: Kris Joosten). In 2015 heeft FLORON twee vrijwilligers in het zonnetje gezet: René Bult als ontwikkelaar van de zeer goed ontvangen app PlantObs en Pieter Stolwijk als een van de meest actieve plantenwaarnemers en gebruiker van PlantObs van het eerste uur. Beiden staan aan de basis van het succes dat we verwachten van het digitaal strepen van km-hokken. 3FLORON 3jaarverslag 2015 René Bult en Pieter Stolwijk, op de FLORON-dag uitgeroepen tot vrijwilligers van het jaar 2015 (foto: Baudewijn Odé).
4 4FLORON jaarverslag 2015 Planten nummer 1 mei 2015 Commentaar Pleun, Tekenstijl basistekst_groen kleur graag aanpassen in kleur dondergroen zoals in logo FLORON Aanmaken tekenstijl Intro cursief Tijdschrift en digitale nieuwsbrief Kleine wolfsklauw, een zeldzame pionier Zeven vragen aan Joop van Heeswijk Stinkende kamille, in het spoor van de boer Dit jaar is Stichting FLORON gestart met een nieuw tijdschrift: dat we de kernachtige naam PLANTEN gegeven hebben. In het tijdschrift staan populairwetenschappelijke artikelen over ontwikkelingen in de Nederlandse flora. Het wordt gratis toegezonden aan de donateurs van de stichting. In 2015 verschenen twee nummers. Het eerste nummer is verspreid onder alle abonnees van FLORONnieuws, de papieren nieuwsbrief waarmee we in 2014 zijn gestopt. Alle verschenen nummers van het nieuwe tijdschrift PLANTEN zijn, met een vertraging van één jaar, te downloaden op In aanvulling op PLANTEN geeft FLORON een digitale nieuwsbrief uit, met korte floristische nieuwtjes en informatie over de lopende vrijwilligersprojecten. Deze digitale nieuwsbrief, die gedurende het jaar acht maal is uitgebracht, belandt inmiddels bij mensen in de mailbox. De Eindejaarsplantenjacht was goed voor circa 500 nieuwe abonnees. Social media - Eindejaars Plantenjacht De warme winter stond garant voor een ongekende winterbloei (foto: Petra van der Wiel). Voor de tweede keer organiseerde FLORON de Eindejaars Plantenjacht. Ten opzichte van 2014 is de media-aandacht flink opgevoerd en het doorgeven van waarnemingen laagdrempeliger gemaakt. Meer dan 1000 mensen stuurden hun waarnemingen op. Ook resulteerde het in 10 krantenberichten in landelijke en regionale dagbladen en veel aandacht op sociale media. En de natuur? Door de uitzonderlijk warme decembermaand bloeiden er drie keer zoveel planten dan vorig jaar. Vooral het grote aantal voorjaarsbloeiers viel op. Daarvan waren er nu vijf keer zoveel te vinden dan in De plantenjacht werd gesteund door het Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Fondsen KNNV en de Van der Hucht de Beukelaar Stichting.
5 FLORON en planten in het nieuws FLORON brengt op verschillende manieren planten onder de aandacht. Zo zijn er naast het tijdschrift PLANTEN en de digitale nieuwsbrief 11 natuurberichten verschenen op de website Natuurbericht.nl (Naturetoday.com). Belangrijke onderwerpen waren: nieuwe soorten voor Nederland, soortbescherming in uitvoering en de Eindejaars Plantenjacht. Ook leverde FLORON bijdragen aan regionale en landelijke natuurprogramma s. Zo besteedde het TV-programma ROEG van RTV-Drenthe onder andere aandacht aan de vondst van het zeer zeldzame Kruipend moerasscherm in de Holmers. Bij Vroege Vogels (NPO Radio 1) kwamen Maretak, risico s van toenemende verwildering van exotische dwergmispels en de Eindejaarsplantenjacht als onderwerpen langs. Het TV-programma ROEG van RTV-Drenthe besteedde aandacht aan de in uitvoering zijnde herstelmaatregelen voor de Zwartblauwe rapunzel langs de Drentsche Aa (foto: Edwin Dijkhuis). Tongvaren is een van de veel gemelde soorten in tuinen. Dankzij Tuintelling.nl hebben we een completer beeld van de verspreiding (foto: Joop Verburg). 5FLORON 5jaarverslag 2015 Jaarrond Tuintelling In 2015 is de Jaarrond Tuintelling gestart. Dit initiatief van Vogelbescherming en Sovon heeft als belangrijkste doelstellingen de natuur in de tuin dichterbij bij de mensen te brengen en ontwikkeling van de natuur in tuinen te volgen. Samen vormen alle tuinen in Nederland een groot natuurgebied. De Tuintelling wil mensen ook bewuster met de natuur in hun tuin laten omgaan. Via één kanaal is het mogelijk om waarnemingen van planten en dieren in de tuin door te geven. FLORON heeft ruim 100 soorten ontsloten om door te geven, onder andere muurplanten en algemene wilde planten die in tuinen voorkomen. FLORON krijgt hierdoor meer zicht op de wilde planten die verborgen achter de heg of schutting groeien.
6 6FLORON jaarverslag 2015 Excursies en inventarisatieweekenden Onze districtscoördinatoren organiseerden circa 45 excursies verspreid over Nederland. Ook zijn 4 goed bezochte inventarisatieweekenden georganiseerd (Groningen, Zuid-Holland, Zeeland en een lang weekend in Limburg). Tijdens de weekenden en excursies is aandacht voor het opleiden van beginnende floristen. Deze kennisuitwisseling draagt uiteindelijk bij aan de betrouwbaarheid en volledigheid van de door de vrijwilligers verzamelde gegevens. Excursies en inventarisatieweekenden zijn niet alleen leerzaam, maar ook erg gezellig (foto: Annie Vos). FLORON organiseert voor de sleutelvrijwilligers jaarlijks een informeel weekend om bij te praten. Dit jaar verbleven we in de omgeving van Zutphen. Naast het gezamenlijk inventariseren van gebieden is gesproken over de nieuwe mogelijkheden om waarnemingen digitaal in te voeren. De waardevolle feedback die we kregen gebruiken we om deze tools de komende jaren verder te ontwikkelen. Ook hebben we een bezoek gebracht aan de Gorsselse heide, in beheer bij Stichting Marke Gorsselse Heide. De stichting was verguld met onze gegeven, die gebruikt zullen worden bij de monitoring van het in uitvoering zijnde natuurherstelplan.
7 DATA Nieuw invoerportaal voor doorgeven van waarnemingen In 2015 maakte FLORON de volledige overstap naar online invoer en beheer van florawaarnemingen in de NDFF Verspreidingsatlas. Het gevolg: geen stapels papieren streeplijsten meer op kantoor. Floristen krijgen ook beter inzicht in de waarde van hun vondsten: met één klik toont de Verspreidingsatlas welke van jouw vondsten nieuw zijn. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van alle historische gegevens uit de Nationale Databank Flora en Fauna. Enkele honderden floristen voerden samen waarnemingen in. Het invoerportaal werd gefinancierd vanuit het Netwerk Ecologische Monitoring en de provincies. De komende jaren blijven we nieuwe analysetools ontwikkelen. Instructie gebruik van smartphone voor het doorgeven van waarnemingen (foto: Joop Verburg). PlantObs 7FLORON 7jaarverslag 2015 Naast online invoer werd in 2015 ook mobiele invoer gelanceerd. De Android-app PlantObs gemaakt door FLORON-vrijwilliger René Bult kon snel worden aangesloten op het invoerportaal. Bijna een kwart van alle waarnemingen, zo n , werd zodoende al in het veld ingevoerd. Floristen kunnen thuis op de kaart nog eens nakijken hoe hun looproute eruit zag. Invoerscherm van de nieuwe app PlantObs voor het doorgeven van waarnemingen.
8 8FLORON jaarverslag 2015 Witte gebieden Met het Witte Gebiedenproject lanceerde FLORON de laatste ontbrekende schakel in het landelijke verspreidingsonderzoek van vaatplanten. Elke paar jaar selecteert FLORON een serie slecht-onderzochte atlasblokken (gebieden van 5 bij 5 kilometer). Floristen kunnen deze reserveren en krijgen hiervoor een reiskostenvergoeding. De deelname aan dit project was boven verwachting groot. De verspreidingskaarten van planten op Verspreidingsatlas worden hierdoor steeds completer. Dat is nodig voor het berekenen van betrouwbare trends in voor- en achteruitgang van onze wilde planten. Dataconversie Utrecht en Overijssel Steeds meer provincies ontdekken het gemak van de NDFF. Geen rondzwervende bestanden meer op kantoor. Dankzij de NDFF kunnen meerdere collega s gegevens invoeren en inzien via de invoer- en uitvoerportalen. FLORON hielp de provincies Utrecht en Overijssel bij het overzetten van hun databanken naar de NDFF. De provincie Utrecht besloot ook een project te starten om waardevolle florawaarnemingen uit de jaren 80 te digitaliseren vanaf gescande veldkaarten. FLORON checkt de ingevoerde gegevens en zet ze in de NDFF. ONDERZOEK & BESCHERMING Onderzoek damherten FLORON is betrokken geweest bij onderzoek naar de mogelijke effecten van damherten op de flora van de Amsterdamse Waterleidingduinen (AWD). In de afgelopen 10 jaar is de hoeveelheid damherten in dit gebied enorm toegenomen. De veranderingen in de flora in de loop van de tijd zijn in kaart gebracht en er is een vergelijking gemaakt met aangrenzende gebieden met veel minder begrazing door damherten. Vooral hoge kruiden blijken sterk af te nemen door begrazing. Giftige, stekelige of sterk aromatisch geurende planten worden door damherten gemeden en blijven in aantal gelijk. Mede op basis van de analyse van FLORON is besloten om het aantal damherten in de AWD terug te brengen. Geschilde jonge boom, kortgegeten vegetaties en damhert in de Amsterdamse Waterleidingduinen (foto: Michiel Wallis de Vries).
9 Jaar van de Muurplanten Vanwege de veranderingen in de natuurwetgeving verliezen met name muurplanten hun wettelijke bescherming. Een reden om in 2015 aandacht te vragen voor deze kwetsbare plantengroep. FLORON pakte groots uit voor verschillende doelgroepen: Het belangrijkste resultaat is een handleiding en invoerportaal voor het inventariseren van muurplanten, bedoeld voor gemeenten en muurplantenwerkgroepen. In Haarlem, Nijmegen en Tilburg werd zo in korte tijd een groot deel van de stad in kaart gebracht. Voor middelbare scholieren en natuurwerkgroepen werd lesmateriaal met een zoekkaart ontwikkeld. FLORON organiseerde samen met de gemeente Den Haag een muurplantensymposium gericht op stadsecologen, adviesbureaus, en trekkers van muurplantenwerkgroepen in de Randstad. Stagiaire Nienke Torensma onderzocht in het Jaar van de Muurplanten bovendien de manier waarop vrijwilligers en gemeenten samenwerken rond de bescherming van muurplanten. Voor natuurcursussen en profielwerkstukken ontwikkelde FLORON lesmateriaal. Stadsecologen, floristen en ecologisch adviseurs discussiëren samen over muurplanten in een keldergat aan de Lange Voorhout in Den Haag (foto: Nienke Torensma). 9FLORON jaarverslag 2015
10 FLORON jaarverslag Uitvoering soortbeschermingsplannen - werken aan behoud en herstel Om ervoor te zorgen dat bedreigde planten niet uit Nederland verdwijnen zet FLORON herstelprojecten op. Dat doen we niet alleen. Samen met provincies, gemeenten, waterschappen, terreinbeheerders, lokale vrijwilligers en kennispartijen als Science4Nature werken we gezamenlijk aan behoud en herstel van deze soorten. In 2015 is gewerkt aan de herstel- en beheerplannen voor onder andere de Kleine schorseneer in Drenthe, Zwartblauwe rapunzel in Noord-Brabant en Drenthe, Tengere distel in Noord- Holland en Kruipend moerasscherm in Noord-Brabant. Onderzoek naar de zaadzetting binnen populaties van de Zwartblauwe rapunzel in Drenthe maakte duidelijk dat het aantal gevormde zaden per doosvrucht, door een toenemend isolement, afnam in stroomopwaartse richting langs de Drentsche Aa. Uitvoering was mogelijk dankzij een bijdrage van de provincie Drenthe. Kruipend moerasscherm is een Europese Habitatrichtlijn soort die na uitvoering van natuurherstelmaatregelen soms weer opduikt uit de zaadvoorraad. Mooie resultaten, maar tegelijkertijd zagen we dat de groeiplaatsen onder druk staan door het dichtgroeien van de vegetatie. FLORON heeft het initiatief genomen tot uitvoering van een project waarin gestreefd is naar betere bescherming van de groeiplaatsen van Kruipend moerasscherm in Noord-Brabant door het opstellen van richtlijnen voor instandhoudingsbeheer. Uitvoering was mogelijk dankzij subsidie van de provincie Noord-Brabant. Kruipend moerasscherm in de Groespeel, deelnemers aan een door FLORON georganiseerde workshop praten over het gewenste beheer van de groeiplaatsen (foto s: Jeroen van Zuidam)
11 Cotoneaster is een geslacht uit de Rozenfamilie. Het zijn besdragende struiken en kleine bomen, die zowel loofverliezend als wintergroen kunnen zijn. Cotoneasters zijn te herkennen aan de kenmerken hieronder. Geen doorns of stekels Gaafrandige, enkelvoudige, relatief kleine bladen. Lengte variërend van ± 1cm tot meer dan 7cm. RB Vijftallige bloemen met 2-5 stijlen, meeldraden en een onderstandig vruchtbeginsel Kroonbladen uitgespreid en wit (A) of rechtopstaand en dan vaak rood of paars aangelopen (B). Vruchten rood, oranje of donkerpaars (zwart) Bovenop de rijpe vrucht (bes) vijf opgezwollen naar binnen gebogen kelkbladen Zijtakken niet tegenoverstaand Samenstelling: Ruud Beringen & Jeroen van Zuidam Foto s: Ruud Beringen (RB), Edu Boer (EB), Sipke Gonggrijp (SG), Malcolm Storey (MS), Willemien Troelstra (WT) & Leni Duistermaat (LD) / Tekening: Flora of China ( Vormgeving: Kris Joosten MS A FoC EB WT B FLORON Postbus GL Nijmegen MS SG EB EB LD MS Cotoneasters worden gemakkelijk door besetende vogels verspreid. Vanuit tuinen of plantsoenen verwilderde Cotoneasters worden de laatste jaren in toenemende mate in bossen en natuurterreinen aangetroffen. De ouderplanten zijn veelal gekweekte cultivars en/of hybriden, waarvan soms niet duidelijk is wat de wilde voorouders zijn. Het tot op de soort op naam brengen van Cotoneasters is lastig. Voor een deel komt dit omdat nog niet precies bekend is welke soorten er in Nederland voorkomen. Er is één soort die tot de oorspronkelijk wilde Nederlandse flora wordt gerekend; de Wilde dwergmispel (Cotoneaster integerrimus). Deze soort is zeer zeldzaam en komt alleen op enkele plekken in Zuid Limburg voor. Net als bij Bramen en Rozen komt er bij Cotoneaster apomixie voor. Dat wil zeggen dat er zaden kunnen worden gevormd zonder bestuiving en bevruchting. Bij Cotoneaster heeft deze vorm van ongeslachtelijke voortplanting er toe geleid dat er allerlei sterk op elkaar lijkende microsoorten (klonen) zijn ontstaan, die eigenlijk allemaal onder te brengen zijn onder één super-soort. De determinatie wordt ook bemoeilijkt omdat de kenmerken die nodig zijn voor een betrouwbare determinatie vaak niet tegelijkertijd zichtbaar zijn, maar in verschillende seizoenen bepaald moeten worden. Hieronder een overzicht van de belangrijkste kenmerken met de periode waarin zij het best bepaald kunnen worden. voorjaar (bloeiperiode mei/juni) herfst (vruchtstadium) winter (januari) kroonblaadjes uitgespreid of rechtopstaand kleur van de vrucht wintergroen / loofverliezend kleur kroonblaadjes vorm van de vrucht aantal bloemen per bloeiwijze aantal zaden per vrucht kleur helmknoppen bladkenmerken (niet bloeiende takken) Het doel van deze zoekkaart is niet om alle soorten er mee op naam te kunnen brengen, maar om Cotoneasters als Cotoneasters te kunnen herkennen en om een aantal hoofdgroepen te kunnen onderscheiden. Zelfs onder wetenschappers bestaat nog geen overeenstemming over de afgrenzing van de soorten. De kenmerken van de soorten die tot en met 2014 met zekerheid uit Nederland bekend waren staan in de tabel aan de binnenkant. Door herbariummateriaal te verzamelen kunnen we een completer beeld krijgen van de gebieden waar Cotoneasters verwilderen en om welke soorten het gaat. Herbariummateriaal kun je opsturen naar: Naturalis Biodiversity Center, Afdeling Botanie, T.a.v. W.J. Holverda Postbus 9517, 2300 RA Leiden Probeer gespreid door het seizoen materiaal met zowel bloemen als vruchten van één en dezelfde struik te verzamelen en noteer eventueel aanvullende kenmerken. Verzamel bij voorkeur exemplaren die zich spontaan gevestigd hebben en geen exemplaren die duidelijk aangeplant zijn. Tips en aanwijzingen voor het verzamelen van herbariummateriaal vind je op: Meer lezen? Verloove, F., Het genus Cotoneaster (Rosaceae) in het wild in België: en voorlopig overzicht Dumortiera 103: Dickoré W. B. & Kasperek G., Species of Cotoneaster (Rosaceae, Maloideae) indigenous to, naturalising or commonly cultivated in Central Europe. Willdenowia 40: Lu Lingdi & A. R. Brach, Cotoneaster. Flora of China 9: Risicobeoordeling exoten en de nieuwe EU-verordening FLORON heeft gewerkt aan risicoanalyses van Springzaden (Impatiens) en van uitheemse energiegewassen in Nederland. Beide risicoanalyses zijn in opdracht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit uitgevoerd binnen het samenwerkingsverband van het Nederlands Expertisecentrum Exoten (NEC-E). De rapporten zijn wetenschappelijk onderbouwde achtergronddocumenten over de soorten uit beide soortgroepen, aangevuld met een inschatting van de risico s op basis van internationaal geaccepteerde protocollen. Daarnaast heeft FLORON in NEC-E verband een bijdrage geleverd aan een voorselectie van soorten die in aanmerking komen voor opname op de lijst van invasieve soorten die vanuit nieuwe Europese regelgeving zullen moeten worden bestreden. Impatiens edgworthii, een uit westelijk Himalaya afkomstige springzaadsoort, is in het jaar van het verschijnen van de risicoanalyse van Springzaden in Nederland voor het eerst gedocumenteerd verwilderd aangetroffen. In Duitsland neemt deze soort recent plaatselijk sterk toe (foto: Erik Slootweg). COGEM (inperkingslijst) Voor de Commissie Genetische Modificatie (COGEM) heeft FLORON een literatuurstudie uitgevoerd naar de kans dat stuifmeel van gekweekte soorten kan ontsnappen bij teelt in kassen. Er zijn 176 soorten en genera beoordeeld op aspecten als zelf- en kruisbestuiving en bestuiving door wind of insecten. Ook is onderzocht of er van deze soorten kruisbare verwanten voorkomen in Nederland, zowel in de natuur als in teelt of tuinen. Het blijkt dat bij het merendeel van de soorten risico s bestaan dat stuifmeel ontsnapt en dat voor veel soorten ook kruisbare verwanten in Nederland voorkomen. De COGEM gaat op basis van de rapportage eisen formuleren waaraan onderzoek naar en teelt van genetisch gemodificeerde gewassen in kassen moet voldoen. FLORON jaarverslag Zoekkaart cotoneaster - Kijk op exoten Om onze achterban te attenderen op het voorkomen van exoten levert FLORON bijdragen aan de digitale nieuwsbrief Kijk op exoten. Een nieuwsbrief die onderdeel uitmaakt van het Signaleringsproject Exoten, dat op initiatief van het Team Invasieve Exoten (Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit) wordt uitgevoerd. Dit jaar hebben we extra aandacht geschonken aan Zuidelijke brandnetel, Springzaden en Dwergmispels. Kenmerken Cotoneasters Bladen met verspreide (niet tegenoverstaande) bladstand Zoekkaart Cotoneaster - Dwergmispel Voor de in toenemende mate verwilderende groep van Dwergmispels (Cotoneaster) is bovendien een zoekkaart gemaakt, om waarnemers te helpen met het op naam brengen van deze heesters.
12 FLORON jaarverslag ORGANISATIE Dankwoord De vele honderden vrijwilligers die ons het afgelopen jaar hebben ondersteund willen we bij dezen hartelijk bedanken. Tevens zijn wij onze opdrachtgevers, opdrachtnemers, subsidiegevers en samenwerkingspartners zeer erkentelijk voor het in FLORON gestelde vertrouwen en prettige samenwerking. FLORON is sinds 2012 een merknaam van Stichting RAVON. Dit betekent dat activiteiten die voorheen door Stichting FLORON werden uitgevoerd alsook de ondersteuning van de FLORON-vrijwilligers, onder de vlag van RAVON worden uitgevoerd. Meer lezen? Zie Op 31 december 2015 waren er 6 personen werkzaam voor FLORON (4,4 FTE). RAVON leverde de ondersteuning en het management. Tussen juni en december is het landelijk bureau tijdelijk versterkt met een projectmedewerker. Naast de vaste medewerkers begeleidde FLORON twee stagiairs en waren er vier kantoorvrijwilligers actief. Colofon Deze brochure kunt u online lezen op (ga naar > publicaties > digitaal > jaarverslagen). Hier vindt u ook de publicatielijst. Scan de QR-code hiernaast voor een directe verwijzing naar de site. Redactie: Edwin Dijkhuis, Baudewijn Odé & Laurens Sparrius Foto omslag: Steenbreekvaren op kademuur in Sas van Gent (foto: Peter Meininger) Vormgeving: Kris Joosten FLORON Postbus GL Nijmegen kantoor@floron.nl Website: Facebook: LAAT FLORON BLOEIEN! Als donateur ondersteunt u de planten in Nederland. Als u 20 per jaar doneert, dan ontvangt u ook ons tijdschrift PLANTEN. U wordt donateur door u aan te melden via de website ( > over FLORON > donateur worden ). Opdrachtgevers/Financiers Alterra, BIJ12, Prins Bernhard Cultuurfonds, Gemeente Den Haag, Gemeente Almere, Bureau Stadsnatuur Rotterdam, Provincie Overijssel, Provincie Utrecht, Provincie Drenthe, Provincie Noord-Brabant, Provincie Noord-Holland, Sovon Vogelonderzoek Nederland, Van der Hucht de Beukelaar Stichting, Stichting Fondsen KNNV, Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, NLBIF, Landschapsbeheer Drenthe, COGEM, Coöperatie Bosgroepen Zuid Nederland, Stichting Science4Nature, Stichting Bargerveen, Radboud Universiteit Nijmegen, Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Ministerie van Economische Zaken, Steunstichting VZZ Samenwerkingspartners Centraal Bureau voor de Statistiek, Naturalis Biodiversity Center, Koninklijke Nederlandse Botanische Vereniging, Wikimedia Nederland Foundation, VirtuMedia BV, Peter Eekelder vormgeving, Oecologica / René Bult, Rijksuniversiteit Groningen, Jeneverbesgilde, Marijke Drees projectleiding, Werkgroep Florakartering Drenthe, Brabants Landschap, SPYGEN, Staatsbosbeheer, Content innovaters, Ten Brink, Hugo de Vries-fonds, BLWG, De Vlinderstichting, Nederlands Expertisecentrum Exoten, NEC-E, Gemeente Hollands Kroon, Landschap Noord-Holland, Waterschap de Dommel, Waterschap Hunze en Aa s, Landschapsbeheer Drenthe, Hoogheemraadschap Schieland en Krimpenerwaard, Sovon Vogelonderzoek Nederland, Stichting Flora van Nederland
FLORON jaarverslag 2013. Wilde planten op de kaart
FLORON jaarverslag 2013 Wilde planten op de kaart 2FLORON jaarverslag 2013 Planten op de kaart in jubileumjaar Het jaar 2013 was het eerste volle jaar waarin de Stichting FLORON opereerde als pure vrijwilligersorganisatie
Nadere informatieVoorstel aan dagelijks bestuur
Voorstel aan dagelijks bestuur Datum vergadering 17-09-2013 Agendapunt 5 Steller / afdeling E. Leuver / Stafunit Algemene Dienst Openbaar Ja Bestuurder J.J. Schrijen Bijlage(n) 1 Programma Bestuur, externe
Nadere informatieEindrapportage Tuinvlindertelling 2013: Social networking
Eindrapportage Tuinvlindertelling 2013: Social networking Eindrapportage Tuinvlindertelling 2013 Rapportnummer 2013-022 Datum 20-11-2013 Samensteller Ineke Radstaat-Koopmans Offerte ingediend bij Prins
Nadere informatieLeni Duistermaat, Naturalis sectie Botanie, onderzoeker Nederlandse flora
Herbariummateriaal verzamelen nog van deze tijd?! Leni Duistermaat, Naturalis sectie Botanie, onderzoeker Nederlandse flora Leni.Duistermaat@naturalis.nl Nederland kent een lange traditie van het inventariseren
Nadere informatieFLORON Publicatielijst 2016
FLORON Publicatielijst 2016 1. Artikelen Ing. J.E. Dijkhuis, drs. J. Loermans en ing. M.H.A.B. Wagelmans, MSc. 2016. Pollen gemodificeerd maïs geen bedreiging voor waterleven. Land & Water 3: 30-31. Michiel
Nadere informatieWat zijn springzaden? Springzaden in Nederland en Noord-Brabant Gevolgen uitheemse springzaden Bestrijding en monitoring Wat kan jij doen?
Joop Foto: Verburg Piet Bremer Wat zijn springzaden? Springzaden in Nederland en Noord-Brabant Gevolgen uitheemse springzaden Bestrijding en monitoring Wat kan jij doen? Thomas Meyer Eenjarige planten
Nadere informatieLandelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten
Landelijke klapekstertelling winter 2008/2009 Eindresultaten Foto J. Schwiebbe - http://www.birdphoto.nl April 2009, Matthijs Broere (Waarneming.nl) & Fred Hustings (SOVON) 1. Inleiding Afgelopen winter
Nadere informatieMeerjarenplan. Vrijwilligers beschermen
Meerjarenplan Vrijwilligers beschermen 2008 t/m 2012 Vrijwilligers beschermen Stichting RAVON RAVON zet zich, samen met haar betrokken donateurs en vrijwilligers, al jaren in voor de bescherming van reptielen,
Nadere informatieAlsemambrosia Ambrozijn Ambrosia artemisiifolia
Alsemambrosia Ambrozijn Ambrosia artemisiifolia Een exoot PlantenWerkGroup Scousele Sonja Reps 11/10/2017 2 Beschrijving: Alsemambrosia is een éénjarige plant die pas sinds 1875 voor het eerst in ons land
Nadere informatieResultaten van het kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen Frank Majoor & Berend Voslamber
Resultaten van het kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen Frank Majoor & Berend Voslamber Sovon-rapport 2013/74 Resultaten van het kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen Frank
Nadere informatieUit het WFD-bestuur en terugblik op veldseizoen 2015
Uit het WFD-bestuur en terugblik op veldseizoen 2015 Holtveen, Dwingelderveld, augustus 2014 13e WFD medewerkersdag 20 februari 2016 De Meent, Zuidlaren Uit het WFD-bestuur Voor 2016 weer een waarderingssubsidie
Nadere informatieVissenweekend Overijssel 2013
Vissenweekend Overijssel 2013 REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Vissenweekend Overijssel 2013 Een rapportage van RAVON M.E. Schiphouwer & A. de Bruin December 2013 STICHTING RAVON POSTBUS
Nadere informatieHet jaar van YouTech.nl in cijfers
2014 Het jaar van YouTech.nl in cijfers In 2014 bezochten 260.378 personen onze website en bekeken ze gemiddeld 1,54 pagina s. Het gemiddelde bezoek duurde ongeveer een minuut en 80% van de bezoekers hield
Nadere informatieKleine schorseneer aan het infuus voortgang herstelplan in Drenthe
Kleine schorseneer aan het infuus voortgang herstelplan in Drenthe WFD-dag, 28 februari 2015 Edwin Dijkhuis Dit project wordt uitgevoerd en mogelijk gemaakt door: Foto: Peter Meininger Portret: Kleine
Nadere informatieInvoerportaal Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer
Invoerportaal Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer Handleiding Thijs Schippers Versie 1.0 (juni 2016) Colofon Datum: Juni 2016 Titel: Handleiding invoermodule Subtitel: Meetnet Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer
Nadere informatieMonitoring Nut en noodzaak van het in beeld brengen en houden van exoten. Baudewijn Odé en Jeroen van Zuidam
Monitoring Nut en noodzaak van het in beeld brengen en houden van exoten Baudewijn Odé en Jeroen van Zuidam Bedekt oppervlak Bestrijdingskosten Het probleem van exoten Soort afwezig Vestiging voorkomen!
Nadere informatieKort verslag kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen
Kort verslag kleurringen van Nijlganzen en Grote Canadese Ganzen 2011-2015 Frank Majoor & Berend Voslamber Sinds 2011 worden op verschillende plekken in Nederland in opdracht van het Faunafonds Nijlganzen
Nadere informatieVrijwilligers voor flora en fauna inventarisaties: een gouden combinatie
Vrijwilligers voor flora en fauna inventarisaties: een gouden combinatie 19 juni 2017 Theo Verstrael Sovon Vogelonderzoek Nederland Inhoud Vrijwilligers & natuurmonitoring Achtergronden & motivaties Wat
Nadere informatieRAVON jaarverslag Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland
RAVON jaarverslag 2013 Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland 2RAVON jaarverslag 2013 Onderzoek voor bescherming We maken ons elk jaar weer sterk voor een goede bescherming van onze amfibieën,
Nadere informatieOPKOMST VAN DE HALSBANDPARKIET IN NEDERLAND EN UTRECHT André van Kleunen
OPKOMST VAN DE HALSBANDPARKIET IN NEDERLAND EN UTRECHT André van Kleunen De halsbandparkiet (Psittacula krameri) komt van oorsprong voor in Afrika, in een gordel ten zuiden van de Sahara en op het Indisch
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 december 2015. Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 15 december 2015 Beste natuurliefhebber/-ster, De dag begon mistig en op meerdere plaatsen bleef de mist de hele dag hangen. Gelukkig scheen in Beijum de zon. Doordat
Nadere informatieInhaalslag Verspreidingsonderzoek. De mossen van de Habitatrichtlijn: Geel schorpioenmos & Tonghaarmuts. BLWG Rapport 2004.07.
Inhaalslag Verspreidingsonderzoek De mossen van de Habitatrichtlijn: Geel schorpioenmos & Tonghaarmuts BLWG Rapport 2004.07 Oktober 2004 In opdracht van Expertisecentrum LNV Inhaalslag verspreidingsonderzoek,
Nadere informatieMIJN BERM BLOEIT! Foto: Joop Verburg
MIJN BERM BLOEIT! Foto: Joop Verburg Michiel Verhofstad Edwin Dijkhuis Groene aders Buiten bos- en natuurgebieden is er voor wilde planten vooral nog plek in bermen, water / slootkanten, parken en braakliggend
Nadere informatieVerwildering van Cotoneaster Ehrh. (Dwergmispel) in Nederland: de stand van zaken
Invasieven in Nederland Verwildering van Cotoneaster Ehrh. (Dwergmispel) in Nederland: de stand van zaken Edu Boer (Nationaal Referentie Centrum, Nederlandse Voedsel- en Warenauto riteit, Divisie Landbouw
Nadere informatieNaam emailadres@natuurlijkezaken.nl. Een nieuw merk voor de zakelijke diensten
Naam emailadres@natuurlijkezaken.nl Een nieuw merk voor de zakelijke diensten Even voorstellen Wat is Natuurlijke Zaken? Een nieuw merk voor de zakelijke diensten van Landschap Noord-Holland Samenvoeging
Nadere informatieAnatomie en Morfologie. Wortel. Plantencel. Stengel. Delen van een zaadplant
Anatomie en Morfologie Wortel De Plantencel Bouw van de plant in zijn functionele delen Vormen waarin die delen zich kunnen voordoen Iets over (geslachtelijke) voortplanting 45 48 Plantencel Stengel Jonge
Nadere informatieBescherming Weidevogels Zuid-Holland Versterken, ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in het groen
Bescherming Weidevogels Zuid-Holland 2018 Versterken, ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in het groen Dit jaarverslag is tot stand gekomen in samenwerking met 17 actieve weidevogelgroepen
Nadere informatieAan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus GX Den Haag
Aan de minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus 30945 2500 GX Den Haag DATUM 26 november 2007 KENMERK CGM/071126-02 ONDERWERP Advies inschaling
Nadere informatieOverzicht cursussen voor (aankomende) vrijwillige waarnemers en beschermers
Overzicht cursussen voor (aankomende) vrijwillige waarnemers en beschermers Een cursus betreft meestal twee dagdelen. Uitvoering door ervaren en deskundige docenten van de onderstaande organisaties. Meer
Nadere informatieInhoud. Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact Op het gebied van voorlichting Op het gebied van stimuleren van onderzoek
Inhoud Stichting Emetofobie in het kort Wie zijn we? Hoe zijn we ontstaan? Wat willen we bereiken? Wat doen we? Hoe betalen we het? Waarom geen CBF-keurmerk? Beleid en resultaten Op het gebied van lotgenotencontact
Nadere informatieStichting RAVON R. van Westrienen Postbus 1413 6501 BK NIJMEGEN. Datum 17 november 2014 Betreft Beslissing aanvraag Art. 75 Flora- en faunawet
> Retouradres Postbus 19530 2500 CM Den Haag Stichting RAVON R. van Westrienen Postbus 1413 6501 BK NIJMEGEN Postbus 19530 2500 CM Den Haag mijn.rvo.nl T 088 042 42 42 F 070 378 61 39 ffwet@rvo.nl Betreft
Nadere informatieEcologische Quick-scan
Ecologische Quick-scan Marijkestraat 11 Groot-Ammers Concept Eco-line Ecologisch Onderzoek en Advies Frambozengaarde 1 3992 KC Houten Inhoud Opdracht...3 Locatie...3 Methode...4 Resultaat...5 Conclusie...6
Nadere informatieEcologische Quick-scan
Ecologische Quick-scan Concept Nieuwe Hoven 41, Gorinchem Eco-line Ecologisch Onderzoek en Advies Frambozengaarde 1 3992 KC Houten Inhoud Locatie...3 Methode...4 Resultaat...5 Conclusie...7 Aanbeveling...7
Nadere informatiePlatformvergadering in 2014
Jaarbeeld 2014 Platformvergadering in 2014 Stichting Net-Werk Vrijwilligershulp Zuid-Kennemerland Zijlweg 145, 2015 BE Haarlem, telefoon: 023 5440240 NL18 RABO 0129 1499 93 KvK 34184656 Email: info@vrijwilligershulp.nl
Nadere informatieNieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015
Nieuwsbrief 18 van RAVON Afdeling Utrecht Maart 2015 Contactpersoon RAVON Utrecht Wim de Wild wim.de.wild@ziggo.nl tel. 030-6963771 RAVON Utrecht verstuurt onregelmatig een nieuwsbrief naar de RAVON waarnemers
Nadere informatieInhoud. Voorwoord van de voorzitter
1 Inhoud Voorwoord van de voorzitter Stichting Emetofobie in het kort Wie zijn we? Hoe zijn we ontstaan? Wat willen we bereiken? Wat doen we? Hoe betalen we het? Waarom geen CBF-keurmerk? Beleid en resultaten
Nadere informatieJaarverslag Maart maart Nieuwsbrief Stray-AFP 22 maart Bezoek Stichting Dierenlot
Jaarverslag 2017 Voor u ligt het jaarverslag van Stray Animal Foundation Platform over het jaar 2017. In dit jaarverslag zijn tevens de activiteiten van Zwerfkatten Nederland opgenomen. Dit project is
Nadere informatieRAVON jaarverslag 2010 REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND
RAVON jaarverslag 2010 REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Een jaar vol samenwerking De rode draad van dit jaar was samenwerking. Natuurlijk met onze actieve vrijwilligers en donateurs maar
Nadere informatieOntwikkeling leerlingaantallen
Ontwikkeling leerlingaantallen Elk jaar wordt op 1 oktober het leerlingaantal van elke basisschool geregistreerd door de Dienst Uitvoering Onderwijs (). Op basis van deze leerlingtelling wordt de bekostiging
Nadere informatieMeerjarenvisie 2010-2013. Samenvatting. SOVON Vogelonderzoek Nederland. Meerjarenvisie
Meerjarenvisie 2010-2013 Samenvatting SOVON Vogelonderzoek Nederland Meerjarenvisie Meerjarenvisie 2010-2013 Colofon Samenstelling: SOVON Vogelonderzoek Nederland Eindredactie: Fred Hustings Lay-out: Peter
Nadere informatieHerstel biodiversiteit in Noord-Brabant,
Herstel biodiversiteit in Noord-Brabant, hoe doen we dat en werkt het? Wiel Poelmans Programma Natuur Provincie Noord-Brabant Wat komt er aan de orde? Positie biodiversiteit in natuurbeleid Waarom, wat,
Nadere informatie.., Algemene Rekenkamer. BEZORGEN De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Gen era a Binnenhof 4 2513 AA Den Haag
Algemene Rekenkamer.., BEZORGEN De Voorzitter van de Tweede Kamer der StatenGen era a Binnenhof 4 2513 AA Den Haag Lange Voorhout 8 Postbus 20015 2500 EA Den Haag T 070 3424344 070 3424130 voorlichting@rekenkamer.nl
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieNieuwsbrief Jaar van de Patrijs in Zeeland
Nieuwsbrief Jaar van de Patrijs in Zeeland 2013 is door Vogelbescherming Nederland en Sovon uitgeroepen tot het Jaar van de Patrijs. Deze fraaie vogel is de laatste decennia sterk afgenomen (-95%).Ten
Nadere informatieEendenkuikenproject resultaten 2018
Eendenkuikenproject resultaten 218 Erik Kleyheeg Ook in 218 werd weer samen met het Nederlandse publiek onderzoek gedaan naar de overleving van kuikens van de Wilde Eend. Het project, dat loopt vanaf 216,
Nadere informatieFloron Hollands Duin. 7 april 2018 Heimanshof, Hoofddorp
Floron Hollands Duin 7 april 2018 Heimanshof, Hoofddorp Hebben jullie er zin in? Programma - Opening - Verslag 2017 - Het Nieuwe Strepen - Het Klassieke Strepen Pauze - Monitoring oeverplanten - Mijn Berm
Nadere informatieDe Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 21 maart Beste natuurliefhebber/-ster,
De Wiershoeck-Kinderwerktuin, dinsdag 21 maart 2017 Beste natuurliefhebber/-ster, Het was dinsdagmorgen mooi zonnig weer, maar er stond een stevige wind. Voor de middag heeft het nog even gehageld. Het
Nadere informatieOp wegen en paden De openstelling van natuur in Nederland
Op wegen en paden De openstelling van natuur in Nederland Wegen_paden.indd 1 04-05-2006 17:22:48 Wandelen, genieten en verwonderen Wandelen, hardlopen en fietsen. Of gewoon tot rust komen en vol verwondering
Nadere informatieMeerjarenplan stichting EIS Nederland 2011 2016
Meerjarenplan stichting EIS Nederland 2011 2016 Samenvatting Uitbreiding aantal actieve werkgroepen tot 60. Verdere professionalisering van het bureau. Betere profilering van de organisatie. Verdere groei
Nadere informatieMonitoring op natuurboerenerven. Uitleg over de systematiek van het monitoren
Monitoring op natuurboerenerven Uitleg over de systematiek van het monitoren Inleiding Boerenzwaluwen op het erf, korenbloemen in de akkers, fladderende citroenvlinders tussen de schuren. Al dat pracht
Nadere informatieSoortenbescherming. Buitenevenementen
Soortenbescherming en Buitenevenementen Bron www.drloket.nl Flora en faunawet en buitenevenementen Bron www.drloket.nl Pagina 1 Buitenevenementen Wilt u een evenement in de buitenlucht organiseren? Dan
Nadere informatiePlanten uit de Habitatrichtlijn
Indicator 28 februari 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Kruipend moerasscherm, groenknolorchis
Nadere informatieResultaten enquête gemeenten en openbare oplaadpunten
Resultaten enquête gemeenten en openbare oplaadpunten Uitgevoerd door: 1 Colofon Uitgave Programma Elektrisch rijden Natuur&Milieu Postbus 1578 3500 BN Utrecht Hamburgerstraat 28a 3512 NS Utrecht Uitgevoerd
Nadere informatieAmsterdam Rotterdam UTRECHT
Amsterdam Rotterdam UTRECHT Inleiding Clipit onderzoekt regelmatig de berichtgeving rondom de grootste steden van Nederland. We vergelijken de steden op punten als aantal berichten, PR-waarde en sentiment,
Nadere informatieRAVON JAARVERSLAG 2003 & 2004
RAVON JAARVERSLAG 2003 & 2004 REPTIELEN AMFIBIEËN VISSEN ONDERZOEK NEDERLAND Projecten Inhaalslag In 2004 heeft RAVON van het ministerie van LNV opdracht gekregen voor het project Inhaalslag Verspreidingsonderzoek.
Nadere informatieHet wegvangen van Pallas eekhoorns in Weert en omgeving in 2013
Het wegvangen van Pallas eekhoorns in Weert en omgeving in 2013 Periode mei-november V. Dijkstra Rapportnummer 2013.38 December 2013 Rapport van het bureau van de Zoogdiervereniging In opdracht van Ministerie
Nadere informatieOnderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen. Nienke Lammertink en Koen Breedveld
NEDERLANDERS OVER DE VIERDAAGSE Onderzoek in het kader van de 100 ste editie van de Internationale Vierdaagse Afstandsmarsen Nijmegen Nienke Lammertink en Koen Breedveld Mei 2016 1 Nederlanders over de
Nadere informatieBenchmark Waterschapsverkiezingen
BENCHMARK ONDERZOEK Benchmark Waterschapsverkiezingen 18 maart 2015 Benchmark Waterschapsverkiezingen 18 maart 2015 Op 18 maart vinden de Waterschapsverkiezingen plaats. Met uitgebreide websites die veel
Nadere informatieWebsite Benchmark. Provinciale Statenverkiezingen 18 maart 2015 BENCHMARK ONDERZOEK
Website Benchmark Provinciale Statenverkiezingen 18 maart 2015 BENCHMARK ONDERZOEK Provinciale Statenverkiezingen 2015 Provinciale Statenverkiezingen betekent: campagnes. Uiteraard van politieke partijen,
Nadere informatieRAVON JAARVERSLAG 2007
RAVON JAARVERSLAG 2007 reptielen amfibieën vissen onderzoek Nederland Gelderse vissers s nachts in actie Foto: Maaike Pouwels Voorkant: rivierdonderpad (Cottus perifretum) Foto: Paul van Hoof RAVON heeft
Nadere informatieQUICKSCAN EDESEWEG 51 WEKEROM
QUICKSCAN EDESEWEG 51 WEKEROM Colofon Opdrachtgever: Tulp-Bijl B.V. Titel: Quickscan Edeseweg 51 Wekerom Status: Definitief Datum: Februari 2013 Auteur(s): Ir. M. van Os Foto s: M. van Os Kaartmateriaal:
Nadere informatieUitvoeringsprogramma Biodiversiteit en Leefgebieden
Uitvoeringsprogramma Biodiversiteit en Leefgebieden 1. Inleiding In de nota Brabant Uitnodigend Groen (Nota BrUG) is het nieuwe natuur- en landschapsbeleid van de provincie voor het komende decennium verwoord.
Nadere informatieLibellenmonitoring in Nederland ervaringen na 16 jaar tellen
Libellenmonitoring in Nederland ervaringen na 16 jaar tellen Tim Termaat Libellenstudiedag Vlaanderen 15 februari 2014 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Hoe gaat
Nadere informatieOmgaan met exoten. een controversiële en beladen discussie. Gerard Oostermeijer
Omgaan met exoten een controversiële en beladen discussie Gerard Oostermeijer Ecologische effecten van exoten Positief soortenrijkdom bloemenrijkdom grote hoeveelheden voedsel - nectar en stuifmeel voor
Nadere informatieCentraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad
Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-049 8 juli 2008 9.30 uur In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad Sterkste groei aan noordoostzijde Randstad Ook meer huishoudens in Noord-Brabant
Nadere informatieAl het natuur- en milieuaanbod in Holland Rijnland onder één dak. Samen Duurzaam wordt mogelijk gemaakt door de gemeenten in Holland Rijnland.
13 mei 2015 nummer 2/2015 Al het natuur- en milieuaanbod in Holland Rijnland onder één dak. Samen Duurzaam wordt mogelijk gemaakt door de gemeenten in Holland Rijnland. Bijen special Dit keer staat de
Nadere informatieOnderzoeksrapport: Vrouwen in de gemeenteraden
Onderzoeksrapport: Vrouwen in de gemeenteraden _ Maart 2014 ProDemos - Huis voor democratie en rechtsstaat Hofweg 1H 2511 AA Den Haag T: 070 757 02 00 Hoeveel vrouwen zijn er in maart 2014 in de gemeenteraden
Nadere informatieDe Grote Plantenjacht
In deze brochure vind je de belangrijkste informatie over de vijf lessen van het lespakket. Word je hier enthousiast van? Meld je dan aan voor De Grote Plantenjacht via www.eco-schools.nl/de-grote-plantenjacht.
Nadere informatieGroengebied Amstelland AB 16-04-2009 Agendapunt 8 Ecologische verbinding Holendrechter- en Bullewijkerpolder BIJLAGE 2: NOTA VAN UITGANGSPUNTEN
Groengebied Amstelland AB 16-04-2009 Agendapunt 8 Ecologische verbinding Holendrechter- en Bullewijkerpolder BIJLAGE 2: NOTA VAN UITGANGSPUNTEN De Holendrechter- en Bullewijkerpolder als ontbrekende schakel
Nadere informatieDEEL 1 ACHTERGROND MARKTONDERZOEK BEZOEKERSPROFIEL
BEURSRAPPORT VOORJAARSEDITIE 2014 ACHTERGROND Op vrijdag 21, zaterdag 22 en zondag 23 maart 2014 heeft de 9e editie van de beurs Eigen Huis (Ver)Bouwen + Inrichten plaats gevonden in de Jaarbeurs in Utrecht.
Nadere informatieAan de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus GX Den Haag
Aan de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Mevrouw dr. J.M. Cramer Postbus 30945 2500 GX Den Haag DATUM 2 juli 2008 KENMERK CGM/080702-01 ONDERWERP Inschaling van handelingen
Nadere informatieBiodiversiteit in stedelijk groen
Bestuurlijke conferentie groen in Gemeente IJsselstein Biodiversiteit in stedelijk groen Marco Hoffman 2010 jaar van de biodiversiteit Belang van biodiversiteit onder de aandacht brengen Veel planten en
Nadere informatieNotitie. Inleiding. Methodiek. J. de Waard (Trivire Wonen) aan. van A. de Baerdemaeker. betreft Vleermuis- en vogelonderzoek Patersweg Dordrecht
Notitie aan J. de Waard (Trivire Wonen) van A. de Baerdemaeker betreft Vleermuis- en vogelonderzoek Patersweg Dordrecht project 0619 datum 2 augustus 2011 Postbus 23452 3001 KL Rotterdam telefoon: 010-436
Nadere informatieBestellen, versturen en betalen via Greetz.nl en Post NL bezorgd de kaart op het aangegeven adres.
Bestellen, versturen en betalen via Greetz.nl en Post NL bezorgd de kaart op het aangegeven adres. Je kunt via internet een Valentijnskaart bestellen, versturen en betalen. Deze kaart wordt gewoon met
Nadere informatieWe weten nu hoe duur natuur in Drenthe is
We weten nu hoe duur natuur in Drenthe is De provincie Drenthe voert de Digitale Keten Natuur stapsgewijs in. Het afgelopen jaar is hard gewerkt aan de digitalisering van natuurbeheerplannen. Beleidsmedewerker
Nadere informatieWerken met de NDFF. 4 januari Renée Bekker
Werken met de NDFF 4 januari 2016 Renée Bekker Nationale Databank Flora en Fauna - NDFF centraal beschikbaar maken gegevens over voorkomen soorten in Nederland bundeling gegevensbronnen uniforme validatie
Nadere informatieDe Staart in kaart. 4 jaar bosontwikkeling op voormalige akkers
De Staart in kaart 4 jaar bosontwikkeling op voormalige akkers Esther Linnartz Juli 2008 Inleiding De Staart is een natuurgebied van 24 hectare aan noordoost kant van Oud-Beijerland en ligt aan de oevers
Nadere informatieMonitoring van Steenuilen in : een succes!
Monitoring van Steenuilen in 2003-2008: een succes! Monitoring van Steenuilen in 2003-2008: een succes! Arjan Boele Het zou ideaal zijn jaarlijks alle Steenuil-territoria in ons land in kaart te brengen,
Nadere informatieJaarverslag Terugloop van donateur, groei van stem in de zorg
Jaarverslag 2015 Terugloop van donateur, groei van stem in de zorg Webshop In onze webshop zijn, folders, informatieboeken en andere leuke hebbedingetjes te koop. Landelijke Endometriose Dag 2015 Een dag
Nadere informatieSteeds minder startersleningen beschikbaar
RAPPORT Starterslening in Nederland Steeds minder startersleningen beschikbaar Uitgevoerd in opdracht van www.starteasy.nl INHOUD Starterslening in Nederland Steeds minder startersleningen beschikbaar
Nadere informatieORANJEFEESTEN OSS. Onderzoeksresultaten. april 2015
ORANJEFEESTEN OSS www.dynamic-concepts.nl Onderzoeksresultaten april 2015 1 INHOUD A. Demografisch B. Bezoekreden C. Additionele bezoekers D. Economische Spin-off E. Informatiekanalen F. Beleving 2 A.
Nadere informatieBasisscholen in krimpgebieden in schooljaar 2017/2018
Basisscholen in krimpgebieden in 2017/2018 In welke provincies sluiten de meeste basisscholen? Aan het begin van 2017/2018 zijn in Groningen, Zeeland, Limburg en Flevoland rond 2% van de basisscholen gesloten
Nadere informatieStichting De Tuin van Sjef. Jaarverslag 2018
Stichting De Tuin van Sjef Jaarverslag 2018 Juni 2019 Inleiding Op 20 december 2016 is Stichting De Tuin van Sjef eigenaar geworden van de gelijknamige tuin en het bijbehorende woonhuis aan de Boulevard
Nadere informatieStichting GLOBE Nederland
Stichting GLOBE Nederland Jaarverslag 14-15 Van: Aan: Country coordinator GLOBE Nederland: Matthijs Begheyn Bestuur Stichting GLOBE Nederland Datum: september 2015 Wereldwijd zijn er 28.000 GLOBE scholen.
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Trefwoordenlijst 113. Inhoud
Inhoud Voorwoord 5 6 Steeds meer planten! 9 6.1 Geslachtelijke variaties 9 6.2 Van eicel tot zaad 11 6.3 Allemaal gelijk 14 6.4 De juiste behandeling 24 6.5 Verschillende bollen en knollen 28 6.6 Afsluiting
Nadere informatieNationale Tuinvogeltelling 2010
Nationale Tuinvogeltelling 21 Huismus wederom het hoogste aantal, Merel het vaakst gemeld De Nationale Tuinvogeltelling van 23 en 24 januari werd voor de 7 e keer georganiseerd door Vogelbescherming Nederland,
Nadere informatieINHOUDSOPGAVE. Gierzwaluwbescherming Nederland 1
INHOUDSOPGAVE Inleiding blz 2 Het tellen van vliegende gierzwaluwen blz 3 Het tellen van invlieggaten blz 4 Buurtbewoners inschakelen blz 4 Het project camera monitoring blz 5 Observatie-nestkasten blz
Nadere informatieNME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8
NME-leerroute Kleine inwoners van de stad 8 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen Tijdens deze wandeling ontdekken we meer over de bijen, kleine maar belangrijke inwoners van de stad.
Nadere informatieQuickscan natuuronderzoek en aanvullende rapportage verbouwing monumentaalpand Lammerinkweg 102 Enschede
Quickscan natuuronderzoek en aanvullende rapportage verbouwing monumentaalpand Lammerinkweg 102 Enschede Een inventarisatie van beschermde flora en fauna Enschede 2 December 2010 Rapportnummer 0123 Projectnummer
Nadere informatieGRAS IS OM IN TE LIGGEN, deel 105
GRAS IS OM IN TE LIGGEN, deel 105 De Streepvarens in en om Eindhoven van 2000 t/m 2009 Joep Spronk Hoewel in de afgelopen tien jaar van het werkgebied van de Floristische werkgroep 'slechts' 148 kilometerhokken
Nadere informatieLibellen van de Habitatrichtlijn,
Indicator 19 september 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Er staan negen soorten Nederlandse
Nadere informatieKlik hier om Het Natuurhistorisch nieuws in uw browser te openen. nummer 10, mei 2016
nummer 10, mei 2016 Klik hier om Het Natuurhistorisch nieuws in uw browser te openen In dit Het Natuurhistorisch Nieuws: nieuwe aanwinsten voor de collectie, lopend onderzoek naar poolvos uit de Noordzee,
Nadere informatieDEFINITIEF VERSLAG 2 E STAKEHOLDERSOVERLEG TOEKOMST NATIONALE DATABASE FLORA & FAUNA (NDFF)
DEFINITIEF VERSLAG 2 E STAKEHOLDERSOVERLEG TOEKOMST NATIONALE DATABASE FLORA & FAUNA (NDFF) Datum Locatie : 19 juni 2013, 11.30 tot 13.30 uur : Interprovinciaal Overleg Zurichtoren, Muzenstraat 61 te Den
Nadere informatieHandboek huurdersorganisaties. Deel 3: De communicatie
Handboek huurdersorganisaties Deel 3: De communicatie Handboek huurdersorganisaties Deel 3 De communicatie Eªciënt en e ectief communiceren Handboek huurdersorganisaties Deel 3: De communicatie - efficiënt
Nadere informatieWaterlepeltje (Ludwigia)
Waterlepeltje (Ludwigia) LPW-Florasleutel samengesteld door Veerle Cielen Ludwigia Kleine waterteunisbloem (Ludwigia peploides) Waterteunisbloem (Ludwigia grandiflora) kroonbladen 7-17 mm (12-)15-25 mm
Nadere informatieWoensdag 3 september: Vennen in een veranderend klimaat
Aanmelden nieuwsbrief Afmelden nieuwsbrief Klik hier als deze e-mail niet correct wordt weergegeven Woensdag 3 september: Vennen in een veranderend klimaat Locatie: Landschotse Heide (bij Middelsbeers)
Nadere informatieOp Europees niveau is de soort in de periode 1980-2011 met 52% afgenomen, en ten opzichte van 1990 met 6%.
1 De spreeuwenstand gaat vanaf eind jaren zeventig achteruit. Over de periode 1984-2012 is de broedpopulatie in Nederland zelfs met gemiddeld 4% per jaar afgenomen. Daardoor resteert momenteel minder dan
Nadere informatieWat kunt u doen... Biodiversiteit in de Stad
Kansen voor Biodiversiteit in de Stad Klik op de stadskaart voor meer info per onderdeel van de stad Biodiversiteit in de Stad Biodiversiteit gaat wereldwijd achteruit. Steden kunnen een bijdrage leveren
Nadere informatieMonitoring en inventarisatie reptielen en amfibieën Loonse en Drunense Duinen / Huis ter Heide
Monitoring en inventarisatie reptielen en amfibieën Loonse en Drunense Duinen / Huis ter Heide 2010 Mark Klerks November 2010 Inleiding: Het jaar 2010 kwam maar langzaam op gang. Vooral het voorjaar was
Nadere informatieMotivatie waarnemers. Waarom tellen waarnemers? Waarneme. Aantallen waarnemers. Nederland is land met hoogste dichtheid aan waarnemers
99 99 99 99 99 995 996 997 998 999 5 6 7 8 9 5 Citizen science in het boerenland en lichtpuntjes Citizen Science (burgerwetenschap) Onderzoek uitgevoerd door burgers, vaak in samenwerking met of onder
Nadere informatie