afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur

Transcriptie

1 ontwerp van gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek Bijlage III: toelichtingsnota tekst Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap

2 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave Inleiding Toelichtingsnota Relatie met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het afbakeningsproces van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur - algemeen deel De bindende bepalingen Het richtinggevend gedeelte Het afbakeningsproces van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur Relatie met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het afbakeningsproces van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur - gebiedsgericht deel Positionering van de Grote Eenheid Natuur binnen de bestaande en gewenste ruimtelijke structuur van Vlaanderen Ruimtelijke elementen van de natuurlijke structuur Visie en gewenste ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven Verantwoording voor opname van de gebieden in een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Bestaande feitelijke en juridische toestand Bestaande feitelijke toestand Bestaande juridische toestand Passende beoordeling ten aanzien van als speciale beschermingszones te beschouwen gebieden Ruimtebalans Vertaling naar verordenende stedenbouwkundig voorschriften en op te heffen voorschriften...13 Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 2/14

3 2 Inleiding Voorliggend document is een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan in de zin van het decreet houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening van 18 mei Een ruimtelijk uitvoeringsplan bevat: - een grafisch plan dat aangeeft voor welk gebied of welke gebieden het plan van toepassing is; - de bijhorende stedenbouwkundige voorschriften inzake de bestemming, de inrichtingen en/of het beheer; - een weergave van de feitelijke en juridische toestand; - de relatie met het ruimtelijk structuurplan waarvan het een uitvoering is; - een opgave van de voorschriften die strijdig zijn met het ruimtelijk uitvoeringsplan en opgeheven worden. Het grafisch plan (Bijlage I) en de erbij horende stedenbouwkundige voorschriften (Bijlage II) hebben verordenende kracht. De teksten en grafische plannen van de toelichtingsnota (Bijlage III) hebben als dusdanig geen verordenende kracht, maar behouden hun waarde als inhoudelijk onderdeel van het geheel van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan. Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 3/14

4 3 Toelichtingsnota 3.1 Relatie met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het afbakeningsproces van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur - algemeen deel De bindende bepalingen Het Vlaams Gewest bakent de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur als volgt af in gewestplannen of gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen: tot ha grote eenheden natuur (in overdruk) en tot ha grote eenheden natuur in ontwikkeling (in overdruk). Daarvoor is een toename van ha natuur- en reservaatgebied (t.o.v. 1994) tot een totaal van ha natuur- en reservaatgebied nodig ha agrarisch gebied, ruimtelijk bestemd voor de beroepslandbouw ha bijkomend bosgebied of bosuitbreidingsgebied, tot een totaal van ha bosgebied ha natuurverwevingsgebied (in overdruk) Het richtinggevend gedeelte Ruimtelijke visie op de ontwikkeling van Vlaanderen: Vlaanderen open en stedelijk Met de metafoor Vlaanderen, open en stedelijk wil het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) een trendbreuk realiseren met betrekking tot de ruimtelijke ontwikkeling. Deze trendbreuk beoogt de versterking van het buitengebied en het tegengaan van de versnippering door een optimaler gebruik en beheer van de stedelijke structuur. Daarom wordt de ruimtelijk structurerende werking van het fysisch systeem als principe vooropgesteld. Het fysisch systeem is ruimtelijk structurerend voor de natuurlijke structuur (inclusief de bosstructuur), de agrarische structuur, de nederzettingsstructuur en het landschap. Ruimtelijk structurerend betekent dat de huidige, intrinsieke kenmerken van het bestaand fysisch systeem het richtinggevend kader zijn voor de ruimtelijke ontwikkeling van de structuurbepalende functies natuur, bos, landbouw en wonen en werken op het niveau van het buitengebied. In Vlaanderen wordt de ruimtelijke structuur van het buitengebied vandaag bepaald door het samenhangend geheel (netwerk) van rivier- en beekvalleien, grote en aaneengesloten natuur- en boscomplexen, belangrijke landbouwgebieden, de nederzettingsstructuur, het landschap en de infrastructuur, Inbedden van landbouw, natuur en bos in goed gestructureerde gehelen Elk van de drie voor het buitengebied structuurbepalende functies landbouw, natuur en bos kan slechts op een duurzame wijze functioneren indien de gebieden die aan deze functie worden toegewezen, ingebed zijn in een goed gestructureerd geheel. Daarom wordt het buitengebiedbeleid gedifferentieerd naar een beleid voor de natuurlijke structuur, de agrarische structuur en de nederzettingsstructuur. De natuurlijke en de agrarische structuur kunnen elkaar in bepaalde gebieden (natuurverwevingsgebieden) overlappen. Het afbakenen van de gebieden van de natuurlijke en de agrarische structuur in ruimtelijke uitvoeringsplannen moet daarom gelijktijdig en op gelijkwaardige basis gebeuren. De natuurlijke Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 4/14

5 structuur kan in bepaalde gebieden ook overlappen met andere functies (recreatie, overige functies, ) Het afbakeningsproces van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur De Vlaamse regering besliste op 7 december 2001 de afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur uit te voeren in twee fasen. Eerste fase In een eerste fase wordt gewerkt binnen zogenaamde consensusgebieden. Deze consensusgebieden worden geselecteerd door de voorstellen m.b.t. de gebieden van de gewenste agrarische structuur (opgemaakt in 1998 door AMINAL afdeling Land) en de gebieden van de gewenste natuur- en bosstructuur (opgemaakt in 2001 door AMINAL afdeling Natuur, afdeling Bos en Groen en het Instituut Natuurbehoud) met elkaar te vergelijken. Enkel de gebieden van de gewenste natuurlijke structuur die niet voorkomen in de gewenste agrarische structuur komen in aanmerking voor opname in de eerste fase van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Gebieden van de gewenste agrarische structuur die een groene (of andere) gewestplanbestemming hebben maar niet voorkomen in de gewenste natuur- en bosstructuur, komen in aanmerking voor een bestemmingswijziging naar agrarisch gebied. In de eerste fase wordt gewerkt op twee sporen: - De consensusgebieden die binnen een groene of een daarmee vergelijkbare bestemming (zoals aangegeven in artikel 20 van het decreet Natuurbehoud) op de gewestplannen liggen, worden afgebakend als grote eenheden natuur of grote eenheden natuur in ontwikkeling op basis van een procedure in het decreet Natuurbehoud (spoor 1). De Vlaamse regering stelde hiervoor een ontwerpafbakeningsplan vast op 19 juli Een openbaar onderzoek over deze kaarten vond plaats van 23 september tot 21 november De Vlaamse regering stelde dit afbakeningsplan definitief vast op 18 juli De gebieden van de gewenste natuur en bosstructuur die geen groene bestemming hebben maar wel tot de consensusgebieden behoren, krijgen een bestemmingswijziging naar natuurgebied met overdruk grote eenheid natuur in een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan volgens de procedure in het decreet Ruimtelijke Ordening (spoor 2). Parallel hieraan krijgen de gebieden van de gewenste agrarische structuur die een groene (of andere) bestemming hebben maar niet tot de gewenste natuur- en bosstructuur behoren een bestemmingswijziging naar agrarisch gebied in een gewestelijke ruimtelijke ruimtelijke uitvoeringsplan. Uitgaande van de uitgangsprincipes uit het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen wordt hierbij steeds gestreefd naar een duurzame ruimtelijke ontwikkeling door ruimtelijk-functioneel samenhangende gebieden af te bakenen op basis van de kenmerken van het fysisch systeem. Om tot samenhangende gehelen te komen en omwille van de specifieke ruimtelijke én ecologische kwetsbaarheid van het fysisch systeem van een aantal gebieden wordt in een aantal ruimtelijke uitvoeringsplannen lokaal verder gegaan dan de consensusgebieden. Tijdens plenaire vergaderingen worden deze voorontwerpen van gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen besproken met de betrokken gemeenten, provincies en administraties. Het afbakeningsproces concentreert zich in de eerste fase in hoofdzaak op het VEN en in mindere mate op de agrarische structuur. Binnen deze consensusoefening worden de kaarten voor de gewenste agrarische structuur en de gewenste natuur- en bosstructuur nochtans wél gelijktijdig en gelijkwaardig ten opzichte van elkaar afgewogen, zodat de realisatie van de agrarische structuur op geen enkele wijze gehypothekeerd wordt. Deze sectorale voorstellen worden ten opzichte van elkaar afgewogen op basis van een ruimtelijke visie en de ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven voor het buitengebied uit het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. Tweede fase In de tweede fase zullen de resterende delen van de gebieden van de natuurlijke en de agrarische structuur afgebakend worden in gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen teneinde de Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 5/14

6 bestemmingswijzigingen te realiseren zoals voorzien in het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV). Deze afbakening zal gebeuren op basis van gebiedsgerichte en geïntegreerde ruimtelijke visies op de natuurlijke en agrarische structuur. Conclusie De afbakening van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur gebeurt dus in reeksen van gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen die gebiedsgericht bestemmingswijzigingen doorvoeren. Deze bestemmingswijzigingen worden onderbouwd vanuit de globale ruimtelijke visie op de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur voor Vlaanderen, dit om de gelijktijdigheid en gelijkwaardigheid te kunnen garanderen. Op die manier wordt er stapsgewijs via een continu lopend proces geëvolueerd naar ha agrarisch gebied, ha natuur- en reservaatgebied, ha bosgebieden en ha andere groengebieden. Dit ruimtelijk uitvoeringsplan is het resultaat van een ruimtelijke afweging tussen de gewenste natuur- en bosstructuur en de gewenste agrarische structuur in de eerste fase van het afbakeningsproces. 3.2 Relatie met het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen en het afbakeningsproces van de gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur - gebiedsgericht deel Positionering van de Grote Eenheid Natuur binnen de bestaande en gewenste ruimtelijke structuur van Vlaanderen Het Schulensmeer en omgeving ligt op de samenvloeiing van twee structuurbepalende riviervalleien op Vlaams niveau, namelijk de Herk en de Demer. Het is gelegen op de overgang tussen het Demerland en Haspengouw. De Demervallei is het grootste en meest gevarieerde natuurcomplex van beekvalleilevensgemeenschappen in Vlaanderen Ruimtelijke elementen van de natuurlijke structuur Waternetwerk In het Schulensbroek komen tal van grote rivieren samen die er geheel het aanzicht en de structuur bepalen. De Mangelbeek legt de verbinding met het Kempisch Plateau, de Demer, de Herk, de Gete en de Velp met diverse delen van Haspengouw. De helft van het stromend oppervlaktewater in Limburg passeert via het Schulensbroek. De waterkwaliteit van de aanvoerende beken is behoorlijk, maar de morfologie ervan is vaak antropogeen. Het grootste structuurelement dat de samenvloeiing van Demer, Herk en Mangelbeek beïnvloedt, is het wachtbekken rond het Schulensmeer met een ingedijkte oppervlakte van ruim tweehonderd hectare, deels open water, deels graslanden. Natuur- en boscomplexen gekoppeld aan het waternetwerk Het Schulensbroek is een uitgestrekte binnenpolder van ruim duizend hectare. Het Schulensbroek vormt een grote aaneengesloten ruimtelijk-functioneel samenhangende open ruimte met een zeer hoge biodiversiteit. De structuur van deze open ruimte is nauwelijks aangetast of versnipperd. Het waterregime in de binnenpolder wordt geregeld i.f.v. het wachtbekken. De structuur in het Schulensbroek wordt gedragen door het dichte net van grote en kleine waterwegen, met daaraan gekoppeld beemden en kleine landschapselementen. De bossen zijn klein en hebben zelden een natuurlijke oorsprong. Het waternetwerk fungeert als migratieroute voor zowel abiotische als biotische componenten van het ecosysteem. Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 6/14

7 De bodem dankt zijn zeer variabele samenstelling en opbouw aan de diverse oorsprongen van de sedimenten. Op deze rijke variatie is een indrukwekkende biodiversiteit geënt. Zeldzame planten uit erg verschillende streken dan de Kempen en Haspengouw gedijen hier. De soortenlijst voor avifauna doet het Schulensbroek minstens op Vlaams niveau eer aan. Structuurbepalende elementen en processen Het Schulensbroek staat onder invloed van opstuwend grondwater vanuit een aantal infiltratiegebieden (zuidelijke stuifwal van de Demer en de getuigenheuvel van Linkhout). Het samenkomen van diverse grotere beken confronteert de beemden met jaarlijkse overstromingen. Met het wachtbekken tracht men dit proces te reguleren Visie en gewenste ruimtelijke ontwikkelingsperspectieven In de grote eenheden natuur is het beleid gericht op de ruimtelijke ondersteuning van het behoud en de verdere ontwikkeling van de huidige biologische waarde. De ruimtelijke ondersteuning houdt minimaal ruimtelijke randvoorwaarden in voor het behoud, het herstel en de ontwikkeling van de aanwezige ecotopen. Dit betekent concreet het behoud en de versterking van: - het niet-bebouwd karakter: - het kenmerkend abiotisch milieu (reliëf, microreliëf en hydrografisch patroon); - het kenmerkend biotisch milieu; - de kenmerkende ruimtelijke relaties tussen een waterloop en de omgevende vallei. Voor de gebieden van de natuurlijke structuur wordt een gebiedsgericht beleid gevoerd rekening houdend met de specifieke biologische waarde, de toekomstmogelijkheden, de bestaande gebruiksvormen en de gewenste ruimtelijke ontwikkeling van Vlaanderen. Het verhogen van de interne samenhang van natuurwaarden door het tegengaan van versnippering Het Schulensbroek vormt een van de belangrijke open ruimten in Limburg. De aanwezige ecosystemen worden ingebed in goed gestructureerde en samenhangende gehelen waardoor het ruimtelijk-ecologisch functioneren van deze systemen maximaal gegarandeerd wordt. Het bereiken van een gebiedsgerichte ruimtelijke kwaliteit in het buitengebied Het Schulensbroek heeft de actuele en potentiële waarden om op korte termijn te evolueren naar een hoogwaardig natuurgebied. Om tot een gebiedsgerichte ruimtelijke kwaliteit te komen, is een aangepast landgebruik noodzakelijk in de verschillende delen van het Schulensbroek, waarbij de landschapsecologische diversiteit en herkenbaar van het gebied behouden, hersteld of ontwikkeld kan worden. Het watersysteem is hierbij structuurbepalend. In het kader van een integrale waterbeheersvisie wordt de natuurlijke waterbergingscapaciteit van het overstromingsgebied behouden of hersteld. Landbouw is in dit gebied een ondergeschikte functie. In de voor het rivierlandschap structuurbepalende overstromingsgebieden, kwelgebieden, graslanden, infiltratiegebieden en valleiranden moeten landbouwactiviteiten in evenwicht zijn met de ruimtelijk-ecologische draagkracht van het valleisysteem. Zachte recreatie uitgaande van de bestaande landwegen aan de rand van het Schulensbroek is mogelijk. Het wachtbekken heeft naast een waterbergende en ecologische functie ook een ondergeschikte waterrecreatieve functie. Afstemmen van het ruimtelijk beleid op het milieubeleid op basis van het fysisch systeem Ter bescherming van het fysisch systeem (het rivierlandschap, de grond- en oppervlaktewateraanvoer) dient voor de gebieden die deel uitmaken van de Grote Eenheid Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 7/14

8 Natuur een aangepast ruimtelijk ontwikkelingsperspectief vooropgesteld worden, waarbij functies die de grond- en oppervlaktewaterkwaliteit negatief beïnvloeden geweerd worden. Door het ruimtelijk ondersteunen van waterberging in de riviervalleien en het ruimtelijk bufferen van waterlopen kunnen de ruimtelijke condities gecreëerd worden voor infiltratie van regenwater naar grondwaterlagen, het voorkomen van overbemesting en insijpeling van verontreinigende stoffen. Het bufferen van de natuurfunctie De gebieden van het Schulensbroek beschikken over fysische en hydrochemische milieucomponenten en -processen, die tot uiting komen in een zeer hoge biologische waarde, waardoor een ruimtelijk functioneel en samenhangend geheel ontstaat, waarin het natuurlijk overstromingsgebied een grote rol speelt. De buffering tegen externe invloeden is essentieel voor de versterking van de natuurlijke structuur Verantwoording voor opname van de gebieden in een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Samen met de natuur-, bos- en groengebieden op de bestaande gewestplannen én de afbakeningen van grote eenheden natuur en grote eenheden natuur in ontwikkeling op basis van de procedures in het decreet Natuurbehoud vormen de gebieden die in dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan herbestemd worden een functioneel geheel van natuurgebieden. De gebieden in dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan maken dus deel uit van een groter gebied dat functioneert als een ruimtelijk-functioneel samenhangend natuurgebied. In die zin wordt gesproken over onderdelen van een grote eenheid natuur. Alle grote eenheden natuur samen vormen het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN). Deze herbestemming draagt bij tot het realiseren van voldoende omvangrijke en samenhangende gebieden, het met elkaar verbinden van deze gebieden en het bufferen van deze gebieden tegen externe invloeden. In dit ruimtelijk uitvoeringsplan word en aantal onderdelen van de Grote Eenheid Natuur Schulensbroek opgenomen. Het gaat om delen van het Schulensbroek, het Lummensbroek en het Landwijkbroek. Plan 1 - Gebied 1 Lummensbroek (Lummen, Herk-de-Stad) Plan 2 - Gebied 2. Schulensbroek (Herk-de-Stad). Plan 3 - Gebied 3. Landwijkbroek/Vroente (Herk-de-Stad). De drie gebieden die in dit uitvoeringsplan opgenomen gebieden behoren integraal tot het natuurlijk overstromingsgebied van de Demer, Herk en Mangelbeek. Om overstromingen in de stroomafwaarts gelegen woongebieden te voorkomen, moet het waterbergend vermogen van het gebied behouden blijven. Gezien deze waterproblematiek is er voor geopteerd de functies waterbeheersing en natuur als nevengeschikte hoofdfuncties van het gebied te bestemmen. Ondanks deze nevenschikking wordt het gebied toch opgenomen als onderdeel van de Grote Eenheid Natuur. De graslanden in dit gebied hebben een belangrijke biologische waarde, zowel voor een aantal plantensoorten als weidevogels. Het gebied is o.a. om die reden aangewezen als speciale beschermingszones (vogel- en habitatrichtlijngebied). Een gepaste ruimtelijke bestemming waarbij de aanwezige graslanden behouden of hersteld worden, draagt bij tot het bereiken van een gebiedsgerichte ruimtelijke kwaliteit. De Vroente is een gemene weide en een van de belangrijkste groeiplaatsen van Kruipend moerasscherm in Vlaanderen. In het kader van de instandhoudingstdoelstellingen van de habitatrichtlijn is het van belang dat dit gebied een passende bescherming krijgt. Kaart 0.1 Overzicht van de plangebieden Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 8/14

9 3.3 Bestaande feitelijke en juridische toestand Bestaande feitelijke toestand De bestaande feitelijke toestand wordt grafisch weergegeven op de hieronder vermelde kaarten. Plan 1 - Kaart 1.1 Plan 1 - Kaart 1.2 Plan 1 - Kaart 1.3 Plan 2 - Kaart 2.1 Plan 2 - Kaart 2.2 Plan 2 - Kaart 2.3 Bestaande feitelijke toestand: kadastrale percelen Bestaande feitelijke toestand: topografische kaart Bestaande feitelijke toestand: luchtfoto met aanduidingen Bestaande feitelijke toestand: kadastrale percelen Bestaande feitelijke toestand: topografische kaart Bestaande feitelijke toestand: luchtfoto met aanduidingen Bestaande juridische toestand De relevante elementen van de bestaande juridische toestand worden tekstueel aangegeven in de onderstaande tabel. Tabel 1. Bestaande juridische toestand: gebied 1 Lummenshoek (Lummen, Herk-de-Stad) Type plan In het gebied Aangrenzend Gewestplan(nen) Gewestplan nr. 19 Hasselt-Genk (KB ). Gewestplan nr. 19 Hasselt-Genk (KB ). Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen Algemene plannen van aanleg Bijzonderde plannen van aanleg BPA Schalbroek (gemeente Lummen) (MB ). Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen Verkavelingsvergunningen V168 ( ), V96 ( ). Beschermde monumenten Watermolen Kleine Molen (MB ). Beschermde dorpsgezichten Onmiddellijke omgeving van de watermolen Kleine Molen. (MB ). Beschermde landschappen Vogelrichtlijngebieden 3.16 Demervallei (BVR ) Demervallei (BVR ). Habitatrichtlijngebieden BE Demervallei (BVR ). Gebieden van het duinendecreet Gebieden van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN), decreet Natuurbehoud Schulensbroek (BVR ). Schulensbroek (BVR ). Gebieden met recht van voorkoop Natuurreservaten Uitbreidingsperimeter erkend natuurreservaat Schulensbroek (E-115, Natuurpunt vzw) (MB , MB , MB , MB ). Erkend natuurreservaat Schulensbroek (E-115, Natuurpunt vzw) (MB , MB , MB , MB , MB , MB ). Uitbreidingsperimeter erkend natuurreservaat Schulensbroek (E-115, Natuurpunt vzw) (MB , MB , MB , MB ). Erkend natuurreservaat Schulensbroek (E-115, Natuurpunt vzw) (MB , MB , MB , MB , MB , MB ). Bosreservaten Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 9/14

10 Type plan In het gebied Aangrenzend Beschermingszones grondwaterwinningen Bevaarbare waterlopen Onbevaarbare waterlopen Demer (categorie I) Mangelbeek (categorie I) Oude Laak (categorie III) Goerebeek (niet geklasseerd) Laarbeek (categorie II) Zwart Water (categorie III) Snijken-Kriekelslaak (niet geklasseerd) Gewestwegen N717. Provinciewegen Spoorwegen Lijn 35. Tabel 2. Bestaande juridische toestand: gebied 2. Schulensbroek (Herk-de-Stad) Type plan In het gebied Aangrenzend Gewestplan(nen) Gewestplan nr. 19 Hasselt-Genk (KB ). Gewestplan nr. 19 Hasselt-Genk (KB ). Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen Algemene plannen van aanleg Bijzonderde plannen van aanleg Ontwerp BPA Daelemveld uitbreiding 2. BPA uitbreiding industriezone Daelemveld- Tuilt (MB ) Ontwerp BPA Daelemveld uitbreiding 2. Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen Verkavelingsvergunningen Beschermde monumenten Beschermde dorpsgezichten Beschermde landschappen Vogelrichtlijngebieden 3.16 Demervallei (BVR ) Demervallei (BVR ). Habitatrichtlijngebieden BE Demervallei (BVR ). BE Demervallei (BVR ). Gebieden van het duinendecreet Gebieden van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN), decreet Natuurbehoud Schulensbroek (ontwerp, BVR ). Schulensbroek (ontwerp, BVR ). Gebieden met recht van voorkoop Natuurreservaten Erkend natuurreservaat Schulensbroek (E-115, Natuurpunt vzw) (MB , MB , MB , MB , MB , MB ). Bosreservaten Beschermingszones grondwaterwinningen Bevaarbare waterlopen Onbevaarbare waterlopen Herk (categorie I) Oude Herk (categorie III) Houwersbeek (categorie II) Dalemveldbeek (categorie III) Zwarte Winterbeek (categorie III) Snijken-Kriekelslaak (categorie III) Gewestwegen N2. Provinciewegen Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 10/14

11 Type plan In het gebied Aangrenzend Spoorwegen Tabel 3. Bestaande juridische toestand: gebied 3 Landwijkbroek/Vroente (Herk-de-Stad) Type plan In het gebied Aangrenzend Gewestplan(nen) Gewestplan nr. 19 Hasselt-Genk (KB ). Gewestplan nr. 19 Hasselt-Genk (KB ). Gewestelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen Provinciale ruimtelijke uitvoeringsplannen Algemene plannen van aanleg Bijzonderde plannen van aanleg Gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen Verkavelingsvergunningen Beschermde monumenten Beschermde dorpsgezichten Beschermde landschappen Vogelrichtlijngebieden 3.16 Demervallei (BVR ) Demervallei (BVR ). Habitatrichtlijngebieden BE Demervallei (BVR ). BE Demervallei (BVR ). Gebieden van het duinendecreet Gebieden van het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN), decreet Natuurbehoud Schulensbroek (ontwerp, BVR ). Schulensbroek (ontwerp, BVR ). Gebieden met recht van voorkoop Natuurreservaten Erkend natuurreservaat Schulensbroek (E-115, Natuurpunt vzw) (MB , MB , MB , MB , MB , MB ). Bosreservaten Beschermingszones grondwaterwinningen Bevaarbare waterlopen Onbevaarbare waterlopen Herk (categorie I) Gewestwegen Provinciewegen Spoorwegen Houwersbeek (categorie II) De bestaande juridische toestand wordt grafisch weergegeven op de hieronder vermelde kaarten. Plan 1 - Kaart 1.4 Plan 1 - Kaart 1.5 Plan 1 - Kaart 1.6 Plan 2 - Kaart 2.4 Plan 2 - Kaart 2.5 Plan 2 - Kaart 2.6 Bestaande juridische toestand: gewestplan Bestaande juridische toestand: verkavelingsvergunningen en BPA-contouren Bestaande juridische toestand: andere plannen Bestaande juridische toestand: gewestplan Bestaande juridische toestand: verkavelingsvergunningen en BPA-contouren Bestaande juridische toestand: andere plannen Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 11/14

12 3.4 Passende beoordeling ten aanzien van als speciale beschermingszones te beschouwen gebieden Het decreet Natuurbehoud bepaalt dat ieder plan dat - afzonderlijk of in combinatie met één of meerdere bestaande of voorgestelde activiteiten, plannen of programma s - een betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een als speciale beschermingszone te beschouwen gebied kan veroorzaken, dient onderworpen te worden aan een passende beoordeling. Het gaat om gebieden die door de Vlaamse regering zijn voorgesteld of aangewezen zijn als Speciale Beschermingszone in toepassing van de Vogelrichtlijn (Richtlijn 79/409/EEG van ) en de Habitatrichtlijn (Richtlijn 92/43/EEG van ). Dit gewestelijk ruimtelijke uitvoeringsplan kan geen betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van één van de bedoelde gebieden veroorzaken. Het plan is immers zelf een instandhoudingsmaatregel die er op gericht is een aantal onderdelen van een als speciale beschermingszone te beschouwen gebied onder te brengen in een passende natuurbestemming. De stedenbouwkundige voorschriften garanderen dat er geen werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen of functiewijzigingen zijn toegelaten die een verslechtering van de natuurkwaliteit en het natuurlijk milieu van de bedoelde habitats of een betekenisvolle verstoring van de bedoelde soorten zouden veroorzaken. 3.5 Ruimtebalans De invloed van de bestemmingswijzigingen in dit gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan op de ruimteboekhouding uit het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) is weergegeven in volgende ruimtebalans. Tabel 4. Ruimtebalans Bestemmingscategorie Huidige gewestplanbestemmingen in het plangebied Bestemmingen in het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan Verschil Reservaat en natuur 34,4 ha 425,9 ha + 391,4 ha Overig groen 4,9 ha 0 ha -4,9 ha Landbouw 383,2 ha 0 ha -383,2 ha Overige bestemmingen 3,4 ha 0 ha -3,4 ha Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 12/14

13 3.6 Vertaling naar verordenende stedenbouwkundig voorschriften en op te heffen voorschriften Inhoudelijk element Eisen gesteld aan inhoudelijke elementen Verordenende stedenbouwkundige voorschriften Op te heffen voorschriften Natuurgebied Lummensbroek (Lummen, Herk-de-Stad) Natuurgebied Schulensbroek (Herk-de-Stad) Natuurgebied Landwijkbroek/Vroente (Herk-de- Stad) Het gebied is (deels) gelegen binnen een als speciale beschermingszone te beschouwen gebied (i.c. Vogelrichtlijngebied 3.16 Demervallei en Habitatrichtlijngebied BE Demervallei), zoals bedoeld door het decreet Natuurbehoud. Het wordt bestemd als natuurgebied, waarbij: - het gebied als hoofdfunctie natuur en waterberging krijgt. - het aanbrengen van infrastructuren voor het beheer van het gebied als natuurgebied (veekerende rasters, het bouwen van schuilplaatsen voor dieren die ingezet worden bij het beheer van het gebied,...) mogelijk moet zijn. - alle werken, handelingen, functiewijzigingen, inrichtingen en voorzieningen die nodig of nuttig zijn voor het instandhouden, het beschermen, het herstellen en het ontwikkelen van natuur- en landschapswaarden mogelijk moet zijn; - alle werken en handelingen in functie van het beheersen van overstromingen of het voorkomen van wateroverlast buiten de natuurlijke overstromingsgebieden mogelijk zijn voor zover de ruimtelijk-ecologische draagkracht van het gebied niet overschreden wordt; - kleinschalige infrastructuur gericht op het al dan niet toegankelijk maken (toegangspoortjes, wegwijzers, verbodsborden, wegafsluitingen, ), natuureducatie (informatieborden, verrekijkers, knuppelpaden, vogelkijkhutten, ) en recreatief medegebruik (zitbanken, picknicktafels, vuilbakken, ) toegelaten wordt voor zover de ruimtelijk-ecologische draagkracht van het gebied niet overschreden wordt; - de aanleg van onverharde of verharde paden voor niet gemotoriseerd recreatief verkeer (wandelen, fietsen, paardrijden,...) mogelijk is, voor zover de ruimtelijk-ecologische draagkracht van het gebied niet overschreden wordt. Verharde paden worden bij voorkeur aangelegd in een waterdoorlatende verharding. - het herstel, de heraanleg of het verplaatsen van bestaande openbare wegenis en bestaande leidingen mogelijk is, voor zover de ruimtelijk-ecologische draagkracht van het gebied niet overschreden wordt; - landbouw, bosbouw, landschapsontwikkeling, natuureducatie, en recreatief medegebruik ondergeschikte functies zijn voor zover de ruimtelijk-ecologische draagkracht van het gebied niet Artikel 1. Natuurgebied Lummensbroek, Schulensbroek, Landwijkbroek/Vroente 1.1 Algemene bepalingen Het gebied is bestemd voor de instandhouding, de ontwikkeling en het herstel van de natuur en het natuurlijk milieu en van landschapswaarden. Het gebied heeft als hoofdfuncties natuur en waterberging. Volgende werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en functiewijzigingen - waarvoor volgens artikel 99 van het decreet van 18 mei 1999 houdende de organisatie van de ruimtelijke ordening een stedenbouwkundige vergunning vereist is - zijn vergunbaar: 1 alle werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en functiewijzigingen die nodig of nuttig zijn voor de instandhouding, het herstel en de ontwikkeling van de natuur en het natuurlijk milieu en van de landschapswaarden; 2 het aanbrengen van kleinschalige infrastructuur gericht op het al dan niet toegankelijk maken van het natuurgebied voor het publiek; 3 het aanbrengen van kleinschalige infrastructuur gericht op natuureducatie of recreatief medegebruik; 4 het aanleggen, inrichten of uitrusten van paden voor recreatief verkeer; 5 het herstellen of heraanleggen van bestaande openbare wegenis en nutsleidingen. Bestaande openbare wegenis en nutsleidingen kunnen verplaatst worden voor zover dit noodzakelijk is voor de kwaliteit van het leefmilieu, het herstel en de ontwikkeling van de natuur en het natuurlijk milieu, de openbare veiligheid of de volksgezondheid. 1.2 Gebiedsspecifieke bepalingen Binnen dit natuurgebied zijn landbouw, bosbouw, Koninklijk Besluit betreffende de inrichting en de toepassing van de ontwerpgewestplannen en gewestplannen. Gewestplan nr. 19 Hasselt-Genk (KB ). 4.1 Agrarische gebieden Natuurgebied Landschappelijk waardevolle gebieden 7.5 Overstromingsgebieden Aanvullende voorschriften (KB ) 2. Agrarisch gebied met ecologisch belang 3. Gebieden voor wachtbekken Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 13/14

14 Inhoudelijk element Eisen gesteld aan inhoudelijke elementen Verordenende stedenbouwkundige voorschriften Op te heffen voorschriften overschreden wordt en de hoofdfuncties natuur en waterberging niet in het gedrang wordt gebracht; In voorkomend geval is een vastgesteld natuurrichtplan zoals bedoeld door het decreet Natuurbehoud bepalend voor de inrichting en het beheer van het gebied. Een goedgekeurd beheersplan in uitvoering van de wetgeving inzake natuur, bos, landschappen of waterbeheer beschrijft de uitvoeringsmodaliteiten. Het natuurrichtplan en de beheersplannen - voor zover ze in overeenstemming zijn met het natuurrichtplan - worden als een afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor bovenvermelde werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen. Voor werken, handelingen, voorzieningen en inrichtingen en functiewijzigingen die nodig zijn voor het beheersen van overstromingen of het voorkomen van wateroverlast buiten de natuurlijke overstromingsgebieden worden de stroomgebiedbeheersplannen en de bekkenbeheersplannen als afwegingselement gehanteerd bij de beoordeling van de vergunningsaanvragen voor bovenvermelde werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen. landschapsontwikkeling, natuureducatie en recreatief medegebruik ondergeschikte functies voor zover de hoofdfunctie natuur en waterberging niet in het gedrang wordt gebracht. Naast de werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en functiewijzigingen vermeld in artikel 1.1, zijn vergunbaar: 1 Werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en functiewijzigingen die nodig zijn voor het beheersen van overstromingen of het voorkomen van wateroverlast buiten de natuurlijke overstromingsgebieden voor zover de technieken van natuurtechnische milieubouw gehanteerd worden; 1.3 Bijkomende bepalingen De in artikel 1.1 en 1.2 genoemde werken, handelingen, voorzieningen, inrichtingen en wijzigingen zijn slechts toegelaten voor zover de uitvoering ervan geen betekenisvolle aantasting kan veroorzaken van de natuurlijke kenmerken van het gebied of van de als speciale beschermingszone te beschouwen gebieden zoals bedoeld in het decreet Natuurbehoud. Grote eenheid natuur Schulensbroek Dit gebied krijgt een overdruk Grote Eenheid Natuur. Dit gebied wordt van rechtswege beschouwd als een grote eenheid natuur in de zin van het decreet Natuurbehoud. Alle bepalingen van het decreet Natuurbehoud betreffende het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) zijn van toepassing in dit gebied. Deze overdruk komt in dit ruimtelijk uitvoeringsplan voor in combinatie met de bestemming Natuurgebied Natuurgebied Lummensbroek, Schulensbroek, Landwijkbroek/Vroente (artikel 1): in overdruk Artikel 2 Grote eenheid natuur Schulensbroek Dit gebied maakt deel uit van de grote eenheid natuur Schulensbroek en is een onderdeel van het Vlaams Ecologisch Netwerk, in de zin van het decreet Natuurbehoud. Alle verordenende stedenbouwkundige voorschriften van de onderliggende bestemmingen zijn onverminderd van kracht. Onderdelen Grote Eenheid Natuur Schulensbroek 14/14