Economen zijn het juist vaak eens over beleid

Transcriptie

1 Economen zijn het juist vaak eens over beleid (Hierbij mijn column voor Banking & Finance van deze maand) Het stereotype beeld van economen is dat ze het altijd met elkaar oneens zijn en in tv-programma s als De wereld draait door en Pauw & Witteman wordt dankbaar gebruik gemaakt van dit beeld. Ik merk op dat dit beeld nuancering behoeft en dat op heel veel vlakken er juist wel consensus bestaat. Tegenwoordig is het standaardantwoord van premier Rutte en zijn ministers op de vraag waarom zij geen structurele hervormingen doorvoeren steevast: De economen zijn het altijd oneens over het beleid. Klopt dit antwoord wel en hoe is dit beeld in het publieke debat ontstaan? Dan moeten wij beginnen met het bepalen wie wij tot de economen moeten rekenen. Ikzelf reken daartoe niet de schare van (financieel) geografen, politicologen, sociologen en andere maatschappijwetenschappers die niet gehinderd door enige kennis van zaken in de media boute uitspraken doen over economie. Economie is tegenwoordig net als voetbal, iedereen denkt dat die er verstand van heeft. Je zou toch zeggen dat enige basisvorming aan een hogeschool of universiteit geen overbodige luxe is bij het doen van uitspraken over economische vraagstukken. In het kabinet Rutte II zit welgeteld maar een econoom: minister Dijsselbloem van Financiën. Dat kunnen wij ook wel merken aan de kwaliteit van het beleid. Verder valt het wel mee met de onenigheid onder de topeconomen. De welbekende website MeJudice.nl houdt elke maand een enquête onder de 60 Nederlandse topeconomen over een belangrijk economisch vraagstuk en wat blijkt? Over de belangrijkste structurele hervormingen bestaat een grote consensus onder deze economen, soms wel van 70 tot 80 procent in de zin van (zeer) mee

2 eens. Een soortgelijke uitkomst valt te bespeuren onder Amerikaanse topeconomen (* zie Gordon en Dahl, 2013). Het valt dus wel mee met die veronderstelde onenigheid onder economen. Sterker, de consensus onder de topeconomen is verbazingwekkend groot gegeven de diepte en omvang van de crisis. Politici roepen vaak bewust dit beeld van onenigheid onder economen op als een alibi om geen belangrijke structurele beleidsmaatregelen te nemen. Journalisten schrijven dit soms klakkeloos over. Daarnaast is de ene topeconoom de andere niet. Sommige economen zijn generalistisch en hebben op vele deelgebieden van de economie geadviseerd en gepubliceerd. Andere economen zijn specialistisch en hebben slechts verstand van een enkel deelgebied. Dat maakt wel een groot verschil bij het doen van uitspraken over het te voeren economisch beleid. Een algemene en brede economische opleiding kan dus geen kwaad, wellicht met een topopleiding aan een universiteit in het zuiden des lands. * Gordon, R. en B. Dahl, 2013, Views among Economists: Professional Consensus or Point-Counterpoint?, American Economic Review: Papers & Proceedings 103(3): Today's Links 01/12/2013 S&P downgrade Nederland duidelijk signaal van verkeerde weg kabinet (Klik hier voor interviews met The Economist, RTLZ, RTLNieuws en BNR Nieuwsradio) ( ANP) De kredietverlaging van Nederland door ratingbureau S&P heeft niet alleen gevolgen voor de kosten die de

3 overheid maakt om de staatsschuld af te dekken. Ook Lees verder Metro-column: Bitcoin Mania De Amerikaanse senaat is van plan om de bitcoin de nieuwe digitale munt wellicht als wettelijk betaalmiddel in de Verenigde Staten toe te laten. Een maand geleden kon men nog een bitcoin op de beurs Mt. Gox kopen Lees verder Als de bonussen omlaag gaan, gaan de salarissen omhoog (Hierbij mijn commentaar in het ANP-artikel Geen daling beloningen door bonusbeleid, NL Times.nl) Met een strenger bonusbeleid zijn geen spectaculaire dalingen te verwachten van de totale beloningen in de financiële sector. Want als de bonussen omlaag gaan, gaan de vaste Lees verder Einde van recessie nabij in Nederland Mijn Economische Barometer voor november 2013 stijgt 0,5 punt naar 6,5. Mijn toelichting op dit cijfer van 6,5 is de volgende: Nederland klimt eindelijk uit het economisch dal. Daarmee komt het einde van de recessie nabij. Hiermee wordt het gevoel Lees verder Today s Links 24/11/2013 Brabantse economie op keerpunt De cijfers zijn nu nog dramatisch. Maar de vooruitzichten voor de Brabantse economie lijken op termijn wat zonniger. Het aantal faillissementen in de provincie blijft alsmaar stijgen, net als het aantal WW-uitkeringen dat wordt verstrekt. In Lees verder S&P downgrade Nederland

4 duidelijk signaal van verkeerde weg kabinet (Klik hier voor interviews met The Economist, RTLZ, RTLNieuws en BNR Nieuwsradio) ( ANP) De kredietverlaging van Nederland door ratingbureau S&P heeft niet alleen gevolgen voor de kosten die de overheid maakt om de staatsschuld af te dekken. Ook grote bedrijven zullen naar verwachting meer moeten betalen voor hun leningen. De rente op staatsobligaties is ook een basis voor andere rentes, stelt hoogleraar financiële economie Sylvester Eijffinger aan de Universiteit van Tilburg. Hoeveel Nederland en de bedrijven extra kwijt zijn valt naar de mening van Eijffinger nog niet te zeggen. Dat hangt van de precieze rentestijgingen af. De hoogleraar benadrukt dat met de kredietverlaging door S&P een duidelijk signaal is afgegeven dat het kabinet op de verkeerde weg is. Wanneer S&P een rating aanpast, gebeurt het vaak dat de andere grote kredietbeoordelaars Moody s en Fitch hun beoordeling naar verloop van tijd ook bijstellen, weet Eijffinger.,,Financiële markten maken zich zorgen over de politieke instabiliteit in Nederland. Het kabinet heeft maar een wankele basis in het parlement. Het beleid van bezuinigen en nivelleren zorgt voor minder economische groei en het kabinet is niet in staat om op belangrijke dossiers als de arbeidsmarkt en de woningmarkt de nodige structurele hervormingen door te voeren.

5 Metro-column: Bitcoin Mania De Amerikaanse senaat is van plan om de bitcoin de nieuwe digitale munt wellicht als wettelijk betaalmiddel in de Verenigde Staten toe te laten. Een maand geleden kon men nog een bitcoin op de beurs Mt. Gox kopen voor minder dan $ 200. Inmiddels is de gemiddelde koers van een bitcoin gestegen tot boven de 1000 dollar. Wat is er toch aan de hand met deze digitale munt? Het is duidelijk dat er sprake van een speculatieve bubbel vanwege een groeiende vraag naar bitcoins uit China, waar de grootste bitcoin beurs gevestigd is. De speculanten gokken erop dat de Amerikaanse senaat de bitcoin als wettelijk betaalmiddel zal toelaten en dat vertaalt zich onmiddellijk in een spectaculaire koersstijging. Dat komt zeker ook omdat er steeds meer getwijfeld wordt aan de waardevastheid van de dollar. De Amerikaanse centrale bank, de Fed, heeft zijn balans sinds het begin van de crisis tot het viervoudige opgeblazen. Maar de wezenlijke vraag is of de bitcoin eigenlijk wel geld is. Geld is geobjectiveerd vertrouwen. Ik accepteer geld omdat jij het accepteert en andersom. Geld moet altijd voldoen aan drie functies: rekeneenheid, ruilmiddel en vermogenstitel. De bitcoin voldoet op dit moment aan geen van deze drie functies. Het is geen rekeneenheid vanwege de enorme koersfluctuaties, het kan niet fysiek geruild worden en het heeft weinig waarde als vermogenstitel. Dat komt omdat de bitcoin niet gedekt wordt door een centrale bank met daarachter de overheid. Het is waar dat de huidige valuta s (dollar, euro, pond en yen) ook niet volledig gedekt zijn door de reserves van een centrale bank, maar de centrale banken zullen nooit onbeperkt geld aanmaken. Er is geen enkele instantie die op internationaal of zelfs nationaal niveau de totale hoeveelheid bitcoins in de hand houdt. Dat betekent dat

6 er een moment zal komen dat degenen die bitcoins kunnen aanmaken, er een belang bij hebben om het aanbod van bitcoins op te blazen om daarmee heel veel echt geld te kunnen verdienen. Daarmee komt er een einde aan de bitcoin. De bitcoin mania is dan de zoveelste les in de lange geschiedenis van speculatieve bubbels. Als de bonussen omlaag gaan, gaan de salarissen omhoog (Hierbij mijn commentaar in het ANP-artikel Geen daling beloningen door bonusbeleid, NL Times.nl) Met een strenger bonusbeleid zijn geen spectaculaire dalingen te verwachten van de totale beloningen in de financiële sector. Want als de bonussen omlaag gaan, gaan de vaste salarissen gewoon omhoog. Dit voorziet de Tilburgse hoogleraar financiële economie Sylvester Eijffinger.,,Het zijn communicerende vaten, aldus de hoogleraar. Als de bonussen gemaximeerd worden op 20 procent van het vaste salaris, dan gaat het vaste salaris omhoog, zegt Eijffinger.,,Zo gaat dat gewoon. Je werkt op een internationale markt. Als je een goeie financieel directeur nodig hebt en je kunt die in Nederland niet vinden, dan moet je internationaal werven. En daar zul je een marktprijs voor moeten betalen. Politici denken dat ze kunnen,,reguleren tegen de markt in, maar,,dat valt tegen, aldus de hoogleraar.

7 Einde van recessie nabij in Nederland Mijn Economische Barometer voor november 2013 stijgt 0,5 punt naar 6,5. Mijn toelichting op dit cijfer van 6,5 is de volgende: Nederland klimt eindelijk uit het economisch dal. Daarmee komt het einde van de recessie nabij. Hiermee wordt het gevoel van president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank bevestigd. Die zei begin oktober al dat Nederland in het derde kwartaal uit de recessie is gekomen. Daarmee nam hij een voorschot op de BBP-cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek tot en met het derde kwartaal van dit jaar. Ons land profiteert van de voorzichtig aantrekkende economie in de omringende landen in de eurozone. Daarnaast komt er ook een einde aan de crisis op de woningmarkt na een prijsdaling van 20 procent die vooral versterkt werd door het verwarrende kabinetsbeleid. Wij zijn daarmee de hekkensluiter in de eurozone. Het kabinet Rutte heeft in het regeerakkoord het verkeerde fundament gelegd door te kiezen voor de combinatie van zowel bezuinigen (VVD) als nivelleren (PvdA), het slechtste van twee werelden voor groei en werkgelegenheid.

8 Het Herfstakkkoord met de drie tijdelijke gedogers in de Eerste Kamer (D66, CU en SGP) leidt slechts tot marginale aanpassingen van het regeerakkoord. De echte oplossing voor de politieke crisis in Nederland zou een tussenformatie zijn waarbij het kabinet zich door het betrekken van de middenpartijen zou verzekeren een stabiele meerderheid in de Eerste Kamer. Dat zou ook de formatie van een nieuw kabinet betekenen. De Gemeenteraadsverkiezingen van maart komend jaar zullen voor het huidige kabinet de lakmoesproef zijn. Als deze verkiezingen dramatisch uitvallen voor het kabinet, moet gevreesd worden voor meer politieke onzekerheid en minder economische groei. Today's Links 24/11/2013 Brabantse economie op keerpunt De cijfers zijn nu nog dramatisch. Maar de vooruitzichten voor de Brabantse economie lijken op termijn wat zonniger. Het aantal faillissementen in de provincie blijft alsmaar stijgen, net als het aantal WWuitkeringen dat wordt verstrekt. In nagenoeg alle gemeenten komen Lees verder Een volwaardig bestaan voor iedereen (Mijn column voor Tilburg Magazine van november 2013). Er is niets ergers dan te worden afgeschreven door de maatschappij Wanneer in Nederland gesproken wordt over de zorg gaat het vooral om het financieel belang. De zorg is te duur, een Lees verder Lokale munt is geen wettig betaalmiddel Hierbij mijn bijdrage aan het artikel in het Brabants

9 Dagblad van vandaag. In de Brabantse plaatsen Boekel, Gemert en Laarbeek wil men de lokale munt eier invoeren. Een eigen munt is een stimulans voor de regio, zegt de stichting Regiogeld. Lees verder Vertrek topbestuurders Nederlandse bedrijven geen kwestie van integriteit Hierbij mijn bijdrage aan het artikel Gevallen goden, In korte tijd al 8 topbestuurders weg bij grote ondernemingen in het AD van zaterdag. De afgelopen weken stapten opvallend veel bestuurders bij Nederlandse bedrijven op. In 2 weken tijd staat de Lees verder Today s Links 17/11/2013 Lastenverzwaringen van het kabinet knijpen de binnenlandse bestedingen af Dat zeggen Hans Stegeman, econoom bij de Rabobank, en hoogleraar Sylvester Eijffinger, hoogleraar monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg, in De Kijker aan Z (RTLZ). Zie ook Economie stagneert door Lees verder Brabantse economie op keerpunt De cijfers zijn nu nog dramatisch. Maar de vooruitzichten voor de Brabantse economie lijken op termijn wat zonniger. Het aantal faillissementen in de provincie blijft alsmaar stijgen, net als het aantal WW-uitkeringen dat wordt verstrekt. In nagenoeg alle gemeenten komen er meer uitkeringsgerechtigden. Het aantal vacatures neemt daarentegen juist af. Toch zijn de bestuurders en economen minder somber gestemd. De Tilburgse econoom en hoogleraar Sylvester Eijffinger zou ondanks de slechtere prestaties op dit moment een hoger cijfer

10 geven aan de Brabantse economie dan in januari. Daarbij gaat de Tilburgse hoogleraar uit van economische wetmatigheden. Kijk, de stijging van de werkloosheid komt net als die van het aantal faillissementen met een vertraging. Het is eigenlijk een reflectie van de derde recessie die we sinds het begin van de crisis in 2008 hebben doorgemaakt. Eijffinger zegt verder te kijken dan alleen naar de huidige rode getallen. Er zijn volgens hem mooie zaken in Brabant in gang gezet. De samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en overheid is nergens zo goed als in deze provincie, stelt Eijffinger. En dat gaat zijn vruchten afwerpen. Toch zie je het aantal WW-uitkeringen nog oplopen in de provincie. Arbeidsmarktanalist Michel van Smoorenburg van het UWV onderschrijft de uitleg van hoogleraar Eijffinger. Je ziet het aantal mensen dat een baan verliest altijd na-ijlen. Als een crisis begint, lukt het bedrijven nog wel het personeel binnenboord te houden. Hoe langer een recessie aanhoudt, hoe meer banen er verloren gaan. ( BD, auteur Henk Snijders, bekort door de webmaster)