Lineaire en Procesmatige benadering. Centrum AOT, Amersfoort

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Lineaire en Procesmatige benadering. Centrum AOT, Amersfoort"

Transcriptie

1 Lineaire en Procesmatige benadering Centrum AOT, Amersfoort J. van Dixhoorn April 2007, najaar 2008 van klachten in gezondheidszorg Wilson, T. et al. BMJ 2001;323: Copyright 2001 BMJ Publishing Group Ltd. 1

2 Onzekere oorzaken: zone van complexiteit Erken dit Probeer het een en ander Stel een globaal doel: een zinvolle verandering Vraag bereidheid samen te zoeken naar wat werkt Evalueer samen Standaard lineair perspectief somatisch psychisch relaties sociaal Medisch en Biopsychosociaal model 2

3 somatisch relatie Onbegrepen Atypisch Aspecifiek Psychisch Psychosomatisch Functioneel Somatoform 15-50% Standaard perspectief inventariseren zoeken Intake, anamnese en nader onderzoek Andere oorzaken uitsluiten Differentiaal diagnose en werkhypothese Behandelvoorstel 3

4 Tussenliggende mechanismen Stressoren relaties Interne spanning Strain Er is geen specifieke relatie tussen fysiologische maten (perifeer en centraal) en functionele klachten Wel bieden ze aanvullende informatie over de (al of niet bewuste) emotionele toestand Verbale zelfrapportage en fysiologische metingen zijn complementair Centrale maten (fmri en PET scans) zijn beloftevol, maar duur Houtveen J, Doornen LJP v. Een nieuwe rol voor stressfysiologie bij functionele lichamelijke klachten. Gedrag & Gezondheid 2002;30(5):

5 Procesmatig perspectief Stressoren Interne spanning Strain Functioneel of Dysfunctioneel? We differentiëren de aard van de spanningstoename of afname als gevolg van een interventie in diverse processen Zoek de relatie tussen optredende processen en de respons in de klachten Wees alert op omstandigheden die een proces of een respons in de klacht tegenwerken: de spanning is dan functioneel Dixhoorn J v. De respondente strategie: het bevorderen van zelfregulatie en zelfredzaamheid volgens een procesmodel. De gedragsgeoriënteerde aanpak, ter bevordering van zelfredzaamheid.amersfoort: NPI; p

6 Differentieer interne spanning door respons op AOT relatie Functioneel: strain is gevolg van stressoren, beperkende voorwaarden voor AOT Dysfunctioneel: reageert goed op AOT, blijkt onnodig Uitkomst voorbeeld: chronische lage rugpijn Somatische oorzaak 1-5%? % Stressoren en strain Dysfunctionele spanning? % 6

7 Uitkomst voorbeeld: astma en COPD Somatische oorzaak 40-50% Stressoren en strain? % Dysfunctionele spanning? % Globaal doel van proefbehandeling met AOT Rol van overspanning als voedingsbodem voor klachten In welke mate zijn klachten gevolg van dysfunctionele, onnodige en reversibele overspanning en is zoeken naar specifieke oorzaken niet nodig? 1. Is er een ingang voor AOT: makkelijk of moeilijk? 2. Welke klachten reageren in welke mate? 3. Welke processen maken samenhang met AOT aannemelijk? 4. Is er verandering in (omgang met) beperkende voorwaarden 7

8 Procesmatig perspectief inventariseren in woorden van patient! Ingang zoeken Hoe makkelijk? = niveau van overspanning Welke klachten reageren, via welke processen, en zijn waarschijnlijk spanningsgebonden? Welke belastende omstandigheden zijn werkelijk beperkende voorwaarden? = rol van stressoren Advies voor vervolg: doorgaan / stoppen / andere behandeling Deskundigheid van behandelaar / begeleider Vertrouwd zijn met de dynamiek van spanning en spanningsklachten, niet bang voor onzekerheid Ruime ervaring met de mogelijkheden van ontspanning en zelfregulatie van spanning, in eigen leven en bij klienten Inzicht in de rol van mogelijk beperkende voorwaarden (hier bepaalt de beroepsachtergrond de richting en uitgebreidheid) In staat het zelfregulatieproces te begeleiden, te evalueren en te rapporteren 8

9 Uitkomst voorbeeld: Somatische oorzaak Stressoren en strain Dysfunctionele spanning Uitkomst voorbeeld: Somatische oorzaak Stressoren en strain Dysfunctionele spanning 9

Bestaande Ontspanningsmethodes. Adem- en Ontspanningstherapie (AOT), volgens een procesmodel* Bestaande Ontspanningspraktijk.

Bestaande Ontspanningsmethodes. Adem- en Ontspanningstherapie (AOT), volgens een procesmodel* Bestaande Ontspanningspraktijk. dem- en Ontspanningstherapie (OT), volgens een procesmodel* *Van Dixhoorn. Ontspanningsinstructie. Principes en Oefeningen. Elsevier/Gezondheidszorg. Maarssen, 1998 estaande Ontspanningsmethodes Veelal

Nadere informatie

Individuele behandeling: Indicatiegebieden en Resultatenproject J. van Dixhoorn

Individuele behandeling: Indicatiegebieden en Resultatenproject J. van Dixhoorn Adem- en Ontspanningstherapie Stichting METHODE VAN DIXHOORN Individuele behandeling: Indicatiegebieden en Resultatenproject J. van Dixhoorn AOS Jaarverslag 2006 INDIVIDUELE BEHANDELING: Indicatiegebieden

Nadere informatie

De rol van spanning bij onverklaarde klachten

De rol van spanning bij onverklaarde klachten De rol van spanning bij onverklaarde klachten Jan van Dixhoorn, Symposium AOS: AOT weet wat je doet bij onverklaarde klachten, Amersfoort, 25 juni 211 Casus AM-V24. Een 24-jarige vrouw, verpleegkundige

Nadere informatie

Cursisten over procesmatig handelen

Cursisten over procesmatig handelen Cursisten over procesmatig handelen Logopedist (3) De procesmatige benadering van spanningsregulatie en behandeling van spanningsklachten: Het doel van een AOT behandeling is onderzoeken of de klachten

Nadere informatie

Adem- en Ontspanningstherapie (AOT) aan de tand gevoeld

Adem- en Ontspanningstherapie (AOT) aan de tand gevoeld Symposium zaterdag 7 maart 2009 Adem- en Ontspanningstherapie Methode Van Dixhoorn Adem- en Ontspanningstherapie (AOT) aan de tand gevoeld met lezingen en workshops, inclusief een congresboek, Hogeschool

Nadere informatie

AOT bij onverklaarde klachten. Jan van Dixhoorn

AOT bij onverklaarde klachten. Jan van Dixhoorn Adem- en Ontspanningstherapie Stichting METHODE VAN DIXHOORN AOT bij onverklaarde klachten. Jan van Dixhoorn AOS Jaarverslag 2010 AOT BIJ ONVERKLAARDE KLACHTEN: WANNEER WORDT HET GEBRUIKT EN WANNEER IS

Nadere informatie

De respondente strategie: het bevorderen van zelfregulatie en zelfredzaamheid volgens een procesmodel

De respondente strategie: het bevorderen van zelfregulatie en zelfredzaamheid volgens een procesmodel De respondente strategie: het bevorderen van zelfregulatie en zelfredzaamheid volgens een procesmodel Dr. Jan van Dixhoorn Van de drie gedragsgeoriënteerde strategieën die de behandelwijze en attitude

Nadere informatie

Supervisie van 3 uur groep / 2 uur individueel Versie november

Supervisie van 3 uur groep / 2 uur individueel Versie november Inleiding De Adem- en Ontspanningtherapie Stichting (AOS) houdt een register bij van adem- en ontspanningstherapeuten (AOT 'ers). Dit is te raadplegen via de site van de AOS (www.ademtherapie-aos.org).

Nadere informatie

LOGOPEDIE EN ADEMTHERAPIE. Jan van Dixhoorn Miriam Helsper

LOGOPEDIE EN ADEMTHERAPIE. Jan van Dixhoorn Miriam Helsper LOGOPEDIE EN ADEMTHERAPIE Jan van Dixhoorn Miriam Helsper Mentale spanningstoestand Ademhaling Fysieke spanningstoestand Centrum AOT, Amersfoort VanDixhoorn, 2001 Mentale spanningstoestand Ademhaling als

Nadere informatie

INLEIDING: Is de yogales voldoende om te leren ontspannen

INLEIDING: Is de yogales voldoende om te leren ontspannen INLEIDING: Mensen met spanningsklachten of met somatische problematiek, die verergerd wordt door spanning, wordt aangeraden te leren ontspannen. Uit een promotieonderzoek van dr. R.Lafaille in 1991 blijkt

Nadere informatie

Onderzoek in een AOT-praktijk

Onderzoek in een AOT-praktijk Onderzoek in een AOT-praktijk Symposium: Weet wat je doet bij onverklaarde klachten 25 juni 2011 Els Anthonissen 1 Wie ben ik? 1981 - Docent lichamelijke opvoeding, psychomotorisch therapeut 1995 - Centrum

Nadere informatie

Non-verbale therapie voor jongeren/adolescenten

Non-verbale therapie voor jongeren/adolescenten Non-verbale therapie voor jongeren/adolescenten Non-verbale therapie voor jongeren / adolescenten Stress Soms zit je niet lekker in je vel, maar is het moeilijk om onder woorden te brengen wat er aan de

Nadere informatie

Adem- en ontspanningsoefeningen, volgens een procesmodel*

Adem- en ontspanningsoefeningen, volgens een procesmodel* Adem- en ontspanningsoefeningen, volgens een procesmodel* *Van Dixhoorn. Ontspanningsinstructie. Principes en Oefeningen. Hfdst 5.1, Elsevier/Gezondheidszorg. Maarssen, 1998 *Van Dixhoorn, Adem- en ontspanningstherapie,

Nadere informatie

De rol van de psycholoog. Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be

De rol van de psycholoog. Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be De rol van de psycholoog Prof. dr. Geert Crombez Geert.Crombez@UGent.be Chronisch VermoeidheidsSyndroom Fukuda et al., 1994 Natuurlijk verloop 80% Costs 26% 17% 13% 8% 7 days 4 weeks 7 weeks 12 weeks 6

Nadere informatie

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog,

Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Deventer Ziekenhuis Ingeborg Visser, GZ-psycholoog i.o. tot

Nadere informatie

Interview met Gerard van Holland, bestuurslid van de AOS

Interview met Gerard van Holland, bestuurslid van de AOS Adem- en Ontspanningstherapie Stichting METHODE VAN DIXHOORN Interview met Gerard van Holland, bestuurslid van de AOS AOS Jaarverslag 2007 INTERVIEW MET GERARD VAN HOLLAND, BESTUURSLID VAN DE AOS Gerard

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn

Nadere informatie

Beoordeling van psychische belastbaarheid en leefstijlinterventies voor duurzame inzetbaarheid

Beoordeling van psychische belastbaarheid en leefstijlinterventies voor duurzame inzetbaarheid VeReFi Congres I Denken in mogelijkheden I 11 april 2017 Beoordeling van psychische belastbaarheid en leefstijlinterventies voor duurzame inzetbaarheid Desiree Wierper, verzekeringsarts Medisch directeur

Nadere informatie

Paramedisch OnderzoeksCentrum

Paramedisch OnderzoeksCentrum BIOPSYCHOSOCIALE MANUELE THERAPIE: hoe is de implementatie op de werkvloer? Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Prof.dr. William Duquet Welke verrassing? Aanleiding Vraagstelling SCEGS-systematiek Biopsychosociale

Nadere informatie

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde Dokter, hoe moet ik nu toch verder met die pijn? Pijnrevalidatie in de eerste lijn Henriëtte van der Horst, huisarts Hoofd afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Het klinisch effect van AOT: Onderzoek in de praktijk. Jennie Wakker

Het klinisch effect van AOT: Onderzoek in de praktijk. Jennie Wakker Het klinisch effect van AOT: Onderzoek in de praktijk Jennie Wakker Symposium AOT: werkt het? Is het bewezen? AOS, Arnhem, 14 maart 2009 Titel The clinical effectiveness of breathing and relaxation therapy:

Nadere informatie

Educatie bij chronische pijn, een systematische aanpak met een model van gevolgen en beïnvloedende factoren.

Educatie bij chronische pijn, een systematische aanpak met een model van gevolgen en beïnvloedende factoren. Educatie bij chronische pijn, een systematische aanpak met een model van gevolgen en beïnvloedende factoren. Carla Palmen, psychosomatisch fysiotherapeut Adelante Zorgroep, Volwassenen, Afd. pijn, Hoensbroek

Nadere informatie

Communicatie met de SOLKpatiënt

Communicatie met de SOLKpatiënt Communicatie met de SOLKpatiënt Congres SOLK, niet te verklaren? wel te behandelen! Zwolle, 0 1 Doelstellingen: In gesprek met patiënt met SOLK Aandachtspunten Valkuilen Handvatten Metaforen Workshop!

Nadere informatie

Beperkende voorwaarden

Beperkende voorwaarden De heer A. Korte personalia: Geboren: 20-07-1955 Getrouwd, 1 zoon van 31 jaar (woont zelfstandig) Maatschappelijk werker 5 dagen in de week Specialisatie werk: families in crisisituaties bijstaan en begeleiden

Nadere informatie

> Relaxatie, ontspanningsbehandeling en AOT

> Relaxatie, ontspanningsbehandeling en AOT > Relaxatie, ontspanningsbehandeling en AOT > Relaxatie, ontspanningsbehandeling en AOT Wil jij beter kunnen omgaan met stress? Ontdekken hoe je ademhaling je kan helpen in stressvolle situaties? Heb je

Nadere informatie

Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc

Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc Onverklaarde klachten: een houdbaar concept? Guus Eeckhout Polikliniek Onverklaarde Klachten Afdeling Ziekenhuispsychiatrie VUmc Netwerk OLK (NOLK) Conceptrichtlijn 2009: Somatisch Onvoldoende verklaarde

Nadere informatie

Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen

Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen 1. Acute stress 2. Chronische stress 3. Angst en onzekerheid bij erfelijke hartaandoeningen 4. Omgaan met angst en onzekerheid Jos van Erp Hartstichting

Nadere informatie

Herkennen van het klachtenbeeld. De Nijmeegse Vragenlijst

Herkennen van het klachtenbeeld. De Nijmeegse Vragenlijst Herkennen van het klachtenbeeld De Nijmeegse Vragenlijst Centrum Adem- en Ontspanningstherapie, Amersfoort Nijmeegse Vragenlijst Herkennen van klachtenbeeld, door verwezen patiënt en door begeleider Opsporen

Nadere informatie

Reglement Registratie en herregistratie Adem- en Ontspanningstherapie, Methode Van Dixhoorn versie oktober 2018

Reglement Registratie en herregistratie Adem- en Ontspanningstherapie, Methode Van Dixhoorn versie oktober 2018 Begrippen: AOS (Adem- en Ontspannings Stichting) VDV (Van Dixhoorn Vereniging). Dit is de beroepsvereniging ALV (Algemene Leden Vergadering) CRKBO (Centraal Register Kort Beroepsonderwijs) Daar waar therapeut

Nadere informatie

DE NIEUWE ZORGPROFESSIONAL. BEN IK DAT?! DONDERDAG 30 MAART 2017

DE NIEUWE ZORGPROFESSIONAL. BEN IK DAT?! DONDERDAG 30 MAART 2017 DE NIEUWE ZORGPROFESSIONAL. BEN IK DAT?! DONDERDAG 30 MAART 2017 GAME JE MEE??? Karin Nijhof Carina van Kregten GAME JE MEE???? Ballonoefening Verschillende soorten trauma Impact van trauma Hoe zou een

Nadere informatie

Let s talk. Trea Broersma psychiater

Let s talk. Trea Broersma psychiater Let s talk about SOLK Trea Broersma psychiater SOLK??? Let s talk about..solk SOLK in de huisartsenpraktijk Lichamelijke klachten zonder somatische oorzaak SOLK en somatisatie Problemen bij SOLK en somatisatie

Nadere informatie

1) Overlijden van een dierbare, ook als het overlijden werd verwacht.

1) Overlijden van een dierbare, ook als het overlijden werd verwacht. 1 Goede stress Stress betekent letterlijk spanning. Ons lichaam reageert onmiddellijk op invloeden van buitenaf door de hartslag te versnellen en de bloeddruk te laten stijgen. Daarnaast wordt de spijsvertering

Nadere informatie

Postmaster cursus medische psychologie

Postmaster cursus medische psychologie Postmaster cursus medische psychologie Hoe bied je psychosociale begeleiding aan mensen die geconfronteerd worden met een ernstige chronische somatische aandoening als kanker of MS? In deze cursus leer

Nadere informatie

Inhoud. H.E. van der Horst. T.C. olde Hartman en P.L.B.J. Lucassen. A.H. Blankenstein. H. Woutersen-Koch

Inhoud. H.E. van der Horst. T.C. olde Hartman en P.L.B.J. Lucassen. A.H. Blankenstein. H. Woutersen-Koch VII 1 Inleiding SOLK in de huisartsenpraktijk: begrippen en epidemiologie... 1 H.E. van der Horst 1.1 Wat is SOLK?... 2 1.2 Andere (veel)gebruikte termen.... 3 1.3 Relatie tussen SOLK en somatisatie....

Nadere informatie

Psychosomatische fysiotherapie als hulp voor zin in seks?

Psychosomatische fysiotherapie als hulp voor zin in seks? Psychosomatische fysiotherapie als hulp voor zin in seks? Jolanda Kragten Bekkenfysiotherapeut, psychosomatisch fysiotherapeut,haptonomisch werkend fysiotherapeut Zorggroep Almere, NPI 22-03-2013 Verwijzingen

Nadere informatie

Integrale lichaamsmassage

Integrale lichaamsmassage Integrale lichaamsmassage Eindtermen theorie: - De therapeut heeft kennis van anatomie/fysiologie en pathologie m.b.t. Integrale lichaamsmassage; - De therapeut is zich ervan bewust dat een massage behandeling

Nadere informatie

De bruikbaarheid van geriatrisch assessments

De bruikbaarheid van geriatrisch assessments De bruikbaarheid van geriatrisch assessments Marije Hamaker klinisch geriater Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Veroudering maakt een mens uniek Truus Groen 100x100 Inschatting vitaliteit is moeilijk Performance

Nadere informatie

Nederlandse standaarden voor de verzekeringsarts

Nederlandse standaarden voor de verzekeringsarts Nederlandse standaarden voor de verzekeringsarts Drs. A.E. DE WIND Leuven, 27-04-2007 WIA: wet Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen: Hervorming en verbetering claimbeoordelingsproces Gebruik wetenschappelijk

Nadere informatie

GROEPSGERICHTE INTERVENTIES FLITS

GROEPSGERICHTE INTERVENTIES FLITS GROEPSGERICHTE INTERVENTIES FLITS KANSEN EN UITDAGINGEN Dorine van Ravensberg Programmaleider Kwaliteit en Doelmatigheid paramed zorg 1 WAT VERWACHT iedere DOELGROEP Goede, te vertrouwen behandelaar Begrijpt

Nadere informatie

Innovatie in Beweegzorg! Cindy Veenhof Professor in Physical therapy Sciences

Innovatie in Beweegzorg! Cindy Veenhof Professor in Physical therapy Sciences Innovatie in Beweegzorg! Cindy Veenhof Professor in Physical therapy Sciences Cindy Veenhof UMC Utrecht Master Fysiotherapiewetenschap Hogeschool Utrecht: Fysiotherapie Dia patiënt Gebruik technologie

Nadere informatie

Stress en (on)mogelijkheden bij burn-out

Stress en (on)mogelijkheden bij burn-out Stress en (on)mogelijkheden bij burn-out Desiree Wierper Medisch directeur/verzekeringsarts Machteld List A&O-psycholoog Sitagre 1 Cijfers TNO 2 Cijfers Trimbos instituut 3 Overstroming GGZ 4 Wat is er

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten

Nadere informatie

Onverklaard maakt onbemind. 8 februari 2011 Utrecht

Onverklaard maakt onbemind. 8 februari 2011 Utrecht Psychiatrisch Consultatieve Dienst SLAZ/VUmc Onverklaard maakt onbemind Prof.dr.Adriaan Honig 8 februari 2011 Utrecht Onverklaard maakt onbemind AGENDA Wat verstaan we onder somatisch onvoldoende verklaarde

Nadere informatie

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest

Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten. Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Omgaan met (onbegrepen) lichamelijke klachten Prof. dr. Sako Visser Universiteit van Amsterdam Pro Persona GGZ Dr. Michel Reinders GGZinGeest Van DSM IV naar DSM 5 DSM IV - somatisatie stoornis, - somatoforme

Nadere informatie

Multimorbiditeit & Klinisch redeneren. Karin Timm Hester Vermeulen

Multimorbiditeit & Klinisch redeneren. Karin Timm Hester Vermeulen Multimorbiditeit & Klinisch redeneren Karin Timm Hester Vermeulen Mw B Voorstellen Gezondheidsprobleem Multimorbiditeit Twee of meer (chronische) ziekten tegelijkertijd Bijna 2 miljoen mensen! Bij 2/3

Nadere informatie

Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen

Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen Interactieve workshop over kaders van palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen. Niek Olde Bijvank Specialist ouderengeneeskunde, tevens kaderarts Palliatieve Zorg,

Nadere informatie

Samenvatting derde rapport

Samenvatting derde rapport Samenvatting derde rapport Gronings Perspectief onderzoekt gezondheid, ervaren veiligheid en toekomstperspectief van bewoners in alle 23 Groningse gemeenten. Het onderzoek is een samenwerking tussen onderzoekers

Nadere informatie

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum

Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Hoe blijf ik (psychisch) gezond?! Simone Traa Klinisch psycholoog psychotherapeut Medische Psychologie, Máxima Medisch Centrum Inhoud Definitie gezond Biopsychosociaal model Psychische gezondheid Stress

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel HERSTEL EN NAZORG. LONGKANKER Herstel en nazorg

Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel HERSTEL EN NAZORG. LONGKANKER Herstel en nazorg Patiënteninformatiedossier (PID) Longkanker (longcarcinoom) onderdeel HERSTEL EN NAZORG LONGKANKER Inhoud Nacontrole... 3 Nazorg... 4 Vermoeidheid en algehele malaise... 6 Veranderde relaties... 7 Werk...

Nadere informatie

Kanker en Seksualiteit?

Kanker en Seksualiteit? Birgit Van hoorde Centrum voor Seksuologie en Gender UZ Gent Kanker en Seksualiteit? Intimiteit en seksualiteit bij kanker: wat is normaal? INHOUD Seksualiteit Kanker: gevolgen voor seksualiteit Taak seksuoloog

Nadere informatie

Dokter ik wil hogerop Transmurale afspraken over patiënten met SOLK

Dokter ik wil hogerop Transmurale afspraken over patiënten met SOLK Dokter ik wil hogerop Transmurale afspraken over patiënten met SOLK Ilona Statius Muller en Willem Blok Huisartsensymposium januari 2016 Doel: Hoe werken huisarts en specialist samen aan behandeling solk?

Nadere informatie

Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ

Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Diagnostiek- en behandelmogelijkheden van somatoforme stoornissen in de 2e en 3e lijns GGZ Dr. Martina Bühring psychiater / medisch manager Altrecht Psychosomatiek Inhoud lezing Luisteren naar de patiënt,

Nadere informatie

Helen Dowling Instituut psychologische zorg bij kanker. Landelijke Contactdag Nier- en blaaskanker Amersfoort 5 april 2014

Helen Dowling Instituut psychologische zorg bij kanker. Landelijke Contactdag Nier- en blaaskanker Amersfoort 5 april 2014 Helen Dowling Instituut psychologische zorg bij kanker Landelijke Contactdag Nier- en blaaskanker Amersfoort 5 april 2014 Inhoud Rondleiding Over het HDI (missie, visie en aanbod) Kanker: feiten en cijfers

Nadere informatie

Programma. Slotbijeenkomst Rug-netwerk Kwaliteitsfysiotherapie Noord Holland Noord. PROMs pilot het Rug-netwerk

Programma. Slotbijeenkomst Rug-netwerk Kwaliteitsfysiotherapie Noord Holland Noord. PROMs pilot het Rug-netwerk Slotbijeenkomst Rug-netwerk Kwaliteitsfysiotherapie Noord Holland Noord Ria Nijhuis Guus Meerhoff Philip van der Wees Simone van Dulmen Janine Liefers Femke Driehuis Marjo Maas Annick Bakker-Jacobs Programma

Nadere informatie

Psychosociale oncologische zorg. Afstemming en communicatie tussen eerste- en tweedelijn

Psychosociale oncologische zorg. Afstemming en communicatie tussen eerste- en tweedelijn Psychosociale oncologische zorg Afstemming en communicatie tussen eerste- en tweedelijn Psychosociale oncologische zorg binnen het st. Anna Ziekenhuis en de eerste lijn Input huidig procesverloop: Doorlopen

Nadere informatie

Vermoeidheid bij MPD

Vermoeidheid bij MPD Vermoeidheid bij MPD Landelijke contactmiddag MPD Stichting, 10-10-2009 -van Wijlen Psycho-oncologisch therapeut Centrum Amarant Toon Hermans Huis Amersfoort Welke verschijnselen? Gevoelens van totale

Nadere informatie

Appendix 2. Attitude - Vragenlijst (A-versie)

Appendix 2. Attitude - Vragenlijst (A-versie) Appendix 2. Attitude - Vragenlijst (A-versie) Inleiding Met deze vragenlijst proberen wij na te gaan, hoe je tegen je toekomstige beroep en beroepsuitoefening aankijkt. Ook zijn wij geïnteresseerd in je

Nadere informatie

Inhoud. 10 Voorwoord 10

Inhoud. 10 Voorwoord 10 Inhoud 10 Voorwoord 10 1 11 Algemene inleiding 11 1.1 11 Inleiding 11 1.2 12 De huisarts in historisch perspectief 12 1.2.1 12 De huisarts 12 1.2.2 15 De doktersassistent 15 1.3 16 NHG-standaarden 16 1.4

Nadere informatie

Neurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies

Neurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies Neurowetenschappen als inspiratiebron voor nieuwe pijninterventies Dr. Ben van Cranenburgh, neurowetenschapper Stichting ITON: www.stichtingiton.nl Symposium KNGF Scheutig met pijn 15 april Alkmaar, 20

Nadere informatie

Het zit zeker tussen mijn oren? De rol van stress bij lichamelijk onbegrepen klachten en syndromen

Het zit zeker tussen mijn oren? De rol van stress bij lichamelijk onbegrepen klachten en syndromen Het zit zeker tussen mijn oren? De rol van stress bij lichamelijk onbegrepen klachten en syndromen Anamnese/ Laatste maand toenemend last van pijn voeten, daarbij al langer bestaande moeheid, nekpijn,

Nadere informatie

De vermoei(en)de puber. Brita de Jong en Tjalling de Vries Kinderarts sociale pediatrie, algemeen kinderarts Medisch Centrum Leeuwarden

De vermoei(en)de puber. Brita de Jong en Tjalling de Vries Kinderarts sociale pediatrie, algemeen kinderarts Medisch Centrum Leeuwarden De vermoei(en)de puber Brita de Jong en Tjalling de Vries Kinderarts sociale pediatrie, algemeen kinderarts Medisch Centrum Leeuwarden Wij hebben geen financiële belangen geen andere financiële ondersteuning

Nadere informatie

PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE

PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE PROBLEEMINVENTARISATIE, ZORGBEHANDELPLAN EN FRADIE De probleeminventarisatie is een overzicht van beperkingen en problemen op verschillende levensgebieden: lichamelijke gezondheid, emotioneel welbevinden,

Nadere informatie

Het Individueel Zorgplan

Het Individueel Zorgplan Het Individueel Zorgplan Bedreiging of Gezamenlijke Kans? Hans in t Veen, longarts STZ Expertise Centrum Astma & COPD h.intveen@sfg.nl Wat is een IZP? Het IZP is de dynamische set van afspraken van de

Nadere informatie

De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten

De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten madelon peters de overtuiging dat men over het algemeen goede uitkomsten zal ervaren in het leven Scheier & Carver, 1985

Nadere informatie

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp

Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Whiplash en duizeligheid: een paar apart Prof.dr. Rob A.B. Oostendorp Wat te vewachten? 1. Praktijkervaring en registratie 2. Whiplash-trial 3. Prognostische factoren 1. Patiëntgegevens 1998 2003 Praktijk

Nadere informatie

VAN ZORG NAAR PREVENTIE

VAN ZORG NAAR PREVENTIE VAN ZORG NAAR PREVENTIE Jaap van der Stel Jaap van der Stel Lector GGz Hogeschool Leiden Brijder-Parnassia GGZ ingeest Legitimatie psychische gezondheidszorg Legitimiteit van de psychische gezondheidszorg

Nadere informatie

Risicogroepen: PW De Gids

Risicogroepen: PW De Gids Werkstress en werkdruk Jac Christis, 25 februari 2016 Risicogroepen: PW De Gids De dwangmatige perfectionisten De conservatieven De harde werkers met spanningen thuis De uitstellers De veiligheidszoekers

Nadere informatie

Vergeetachtig of dement?

Vergeetachtig of dement? Dementie Riëtte Oudenaarden, verpleegkundig specialist geriatrie Vergeetachtig of dement? 2 1 Vergeetachtig of dement? 3 Dementie is meer dan vergeten Verstoring op meerdere domeinen. Lichamelijke problemen

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie en EMDR bij problematisch ernstig astma

Cognitieve gedragstherapie en EMDR bij problematisch ernstig astma Cognitieve gedragstherapie en EMDR bij problematisch ernstig astma Dr. Marieke Verkleij, GZ-psycholoog/postdoc onderzoeker VGCT najaarscongres 9-11-2018 Disclosure Interest Geen belangenverstrengeling

Nadere informatie

Kennislacunes NHG-Standaard Depressie

Kennislacunes NHG-Standaard Depressie Kennislacunes Kennislacunes 1. Het nut van screening naar depressie bij mensen met een chronische somatische aandoening in de (noot 15-16). 2. De 4DKL als instrument om het verloop van de (ernst van de)

Nadere informatie

VZW LOOPBAANCENTRUM. Voor u zit iemand met een burn-out. wat nu?

VZW LOOPBAANCENTRUM. Voor u zit iemand met een burn-out. wat nu? VZW LOOPBAANCENTRUM Voor u zit iemand met een burn-out wat nu? Voor u zit iemand met een burn-out... wat nu? Een burn-out heb je niet alleen Voordat iemand een burn-out krijgt, is hij al lange tijd roofbouw

Nadere informatie

Psychische stoornissen en zwakbegaafdheid of een lichte verstandelijke beperking

Psychische stoornissen en zwakbegaafdheid of een lichte verstandelijke beperking Psychische stoornissen en zwakbegaafdheid of een lichte verstandelijke beperking Jannelien Wieland Psychiater Leider expertisecentrum LVB+ 1 Psychische problemen en psychische stoornissen komen heel veel

Nadere informatie

LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn

LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn LEVEN MET PIJN Een gerandomiseerde studie naar een online ACT-behandeling bij chronische pijn Martine Veehof, Hester Trompetter, Ernst Bohlmeijer & Karlein Schreurs 28 maart 2013 Inhoud Achtergrond Online

Nadere informatie

WAT WILLEN MENSEN MET AUTISME EN NAASTEN WETEN OVER AUTISME?

WAT WILLEN MENSEN MET AUTISME EN NAASTEN WETEN OVER AUTISME? WAT WILLEN MENSEN MET AUTISME EN NAASTEN WETEN OVER AUTISME? Beide metingen: DRS. BERNADETTE WIJNKER-HOLMES 31 OKTOBER 2017 WAAROM WIL DE NVA DIT WETEN? Belangenvereniging voor en door mensen met autisme

Nadere informatie

Wat is het nut van AOT? Relaxerende ademtherapie. Biofeedback Herkomst en ontwikkeling AOT. 4 stellingen:

Wat is het nut van AOT? Relaxerende ademtherapie. Biofeedback Herkomst en ontwikkeling AOT. 4 stellingen: Wat is het nut van OT? Presentatie J v Dixhoorn, voor Paramedisch Platform Zorgverzekeraars, 21-6-27, Zeist Dr J van Dixhoorn, arts en opleider, Voorzitter OS en ISM-NL, Centrum OT mersfoort, Kennemer

Nadere informatie

FRAILTY : INTEGRAAL DEFINIËREN EN METEN

FRAILTY : INTEGRAAL DEFINIËREN EN METEN FRAILTY : INTEGRAAL DEFINIËREN EN METEN 25 Februari 2012 Robbert Gobbens Katrien Luijkx, Marcel van Assen, Ria Wijnen-Sponselee, Jos schols OPBOUW PRESENTATIE Het definiëren van kwetsbaarheid Het meten

Nadere informatie

De rol van stress en verwachtingen bij chronische lichamelijke klachten: Op weg naar innovatieve therapievormen

De rol van stress en verwachtingen bij chronische lichamelijke klachten: Op weg naar innovatieve therapievormen Symposium 30 maart 2012 Pijn, jeuk, vermoeidheid. verschillende klachten, één behandeling? Recente ontwikkelingen in de diagnostiek en behandeling van chronische lichamelijke klachten De rol van stress

Nadere informatie

DE ALGEMENE TOESTAND LIJST (ATL) Ruud Bosscher

DE ALGEMENE TOESTAND LIJST (ATL) Ruud Bosscher DE ALGEMENE TOESTAND LIJST (ATL) Ruud Bosscher Op het symposium Weet wat je doet bij onverklaarde klachten op 25 juni 2011 zijn door dr. R.J. Bosscher de uitkomsten gepresenteerd van de analyses door zijn

Nadere informatie

Durf te kiezen. Fydee Eindejaarscongres Geert van t Hullenaar Rughuis Kennis Academy

Durf te kiezen. Fydee Eindejaarscongres Geert van t Hullenaar Rughuis Kennis Academy Durf te kiezen Fydee Eindejaarscongres Geert van t Hullenaar Rughuis Kennis Academy Het Rughuis Ernstige chronische bekken-, rug-, en nekpijn Specialistische tweedelijns GGZ instelling 5 locaties State

Nadere informatie

GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD

GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD RESULTATEN ANALYSE 2014 GEZONDHEID SUBSTANTIEEL VERBETERD De Rughuis Methode heeft aangetoond dat de gezondheidstoestand en kwaliteit van leven bij patiënten met chronische rugklachten enorm kan toenemen.

Nadere informatie

Shared decision-making, makkelijk gezegd

Shared decision-making, makkelijk gezegd Shared decision-making, makkelijk gezegd maar gebeurt te weinig ISMA Lezing, 23 november 2015 Jan van Dixhoorn Shared decision making of gezamenlijke besluitvorming Idee over spreekkamer interactie, dat

Nadere informatie

Herziene NVAB-richtlijn handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met psychische problemen

Herziene NVAB-richtlijn handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met psychische problemen Herziene NVAB-richtlijn handelen van de bedrijfsarts bij werknemers met psychische problemen 1 datum NVAB Inhoud presentatie Wat is gebleven in de richtlijn? Wat is nieuw in de richtlijn? Opbouw van de

Nadere informatie

AMBTENAAR: RELAXED OF GESTRESSED?

AMBTENAAR: RELAXED OF GESTRESSED? AMBTENAAR: RELAXED OF GESTRESSED? Een uitgebreide rapportage van bevindingen met 7 trainingen Zelfmanagement door Adem en Ontspanning in de Provincie Noord-Brabant. In de periode januari 2005 tot juni

Nadere informatie

Uitdagingen bewust beantwoorden

Uitdagingen bewust beantwoorden Sessie 5 Uitdagingen bewust beantwoorden Als ik het te druk heb dan betekent dit dat ik meer moet mediteren Mahatma Gandhi Stress: reageren of bewust beantwoorden? Stress is een natuurlijk en dagelijks

Nadere informatie

Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes

Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek bij diabetes September 2017 Handreiking signalering en begeleiding GGZ-problematiek tgv diabetes 1 Vooraf Patiënten met diabetes kampen met veel

Nadere informatie

dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht

dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht dr. Wiepke Cahn UMCUtrecht Ypsilon 30 jaar Schizofrenie onderzoek staat in Nederland nu 20 jaar op de kaart - Ypsilon en onderzoekers trekken met elkaar op sinds die tijd Epidemiologische studies genetica

Nadere informatie

OVER HET RESULTATEN PROJECT

OVER HET RESULTATEN PROJECT OVER HET RESULTATEN PROJECT Jan van Dixhoorn Procesmatig handelen bij spanningsklachten is het handelsmerk van de AOT: al onderzoekend behandelen, al behandelend evalueren en onderzoeken. Welke van het

Nadere informatie

Position paper Organisatie van zorg voor SOLK

Position paper Organisatie van zorg voor SOLK Position paper Organisatie van zorg voor SOLK NOLK, September 2013 Samenvatting Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten (SOLK) zijn klachten die na adequaat medisch onderzoek niet of niet

Nadere informatie

Welkom op de informatiebijeenkomst over ROM ggz

Welkom op de informatiebijeenkomst over ROM ggz Welkom op de informatiebijeenkomst over ROM ggz Programma 10.00 uur Welkom Steven Makkink, LPGGz 10.15 uur Wat is ROM? Chris Nas, GGZ Nederland 10.30 uur Praktijkvoorbeeld Barbara Schaefer, Dijk en Duin

Nadere informatie

VISIE OP PROBLEEMGEDRAG

VISIE OP PROBLEEMGEDRAG VISIE OP PROBLEEMGEDRAG INLEIDING Bij het Centrum voor Consultatie en Expertise (CCE) kunnen zorgprofessionals en anderen terecht voor expertise over ernstig en aanhoudend probleemgedrag. Het gaat om probleemgedrag

Nadere informatie

Mindfulness voor onverklaarde lichamelijke klachten. Anne Speckens Hoogleraar Psychiatrie

Mindfulness voor onverklaarde lichamelijke klachten. Anne Speckens Hoogleraar Psychiatrie Mindfulness voor onverklaarde lichamelijke klachten Anne Speckens Hoogleraar Psychiatrie From: Meditation Programs for Psychological Stress and Well-being: A Systematic Review and Meta-analysis JAMA Intern

Nadere informatie

Onverklaarde klachten (SOLK)

Onverklaarde klachten (SOLK) Onverklaarde klachten (SOLK) de rol van de huisarts de rol van de patiënt de rol van het consult Peter Lucassen Tim olde Hartman De rol van de dokter Wat zat er in ons hoofd? Onverklaarde klachten hebben

Nadere informatie

Voorwoord. deel i: begrippen, cijfers en verklaringen 1

Voorwoord. deel i: begrippen, cijfers en verklaringen 1 Inhoud Voorwoord XI deel i: begrippen, cijfers en verklaringen 1 1 Terminologie en definities 3 1.1 Inleiding 4 1.2 Suïcide of zelfdoding 4 1.3 Suïcidepoging of poging tot zelfdoding 13 1.4 Doodsgedachten

Nadere informatie

Voor het leven getekend?

Voor het leven getekend? Voor het leven getekend? Bejegening en behandeling van patiënten die zichzelf beschadigen Medilex, donderdag 10 december 2009 Programma Automutilatie in MDR (9) In MDR Persoonlijkheidsstoornissen Kennis

Nadere informatie

Samenvatting Dit proefschrift beschrijft een aantal onderzoeken op het gebied van gehechtheid en psychosociaal functioneren in de volwassenheid. In hoofdstuk 1 wordt een overzicht gegeven van de gehechtheidstheorie.

Nadere informatie

Samenvatting. Effectiviteit van geïsoleerde lage-rugtraining

Samenvatting. Effectiviteit van geïsoleerde lage-rugtraining Samenvatting In dit proefschrift zijn drie delen te onderscheiden. In het eerste deel wordt in drie gerandomiseerde, gecontroleerde studies (trials) de effectiviteit van geïsoleerde lagerugtraining onderzocht

Nadere informatie

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening

Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening Stress, spanningen, en psychosociale problematiek na confrontatie met een hart- of longaandoening 1. Wat is stress? 2. Een aandoening als oorzaak voor stress en psychosociale problematiek 3. Problematiek

Nadere informatie

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch

Nadere informatie

5-12-2012 WELKOM. Depressieve klachten en hulpbehoefte bij diabetes. De komende 45 minuten

5-12-2012 WELKOM. Depressieve klachten en hulpbehoefte bij diabetes. De komende 45 minuten WELKOM 5 december 2012 Depressieve klachten en hulpbehoefte bij diabetes Caroline Lubach: senior verpleegkundig consulent diabetes VUmc Anita Faber: research coördinator Diabetes Research Centrum, Hoogeveen

Nadere informatie