Welzijn van vissen tijdens de productie: de case Afrikaanse meerval

Transcriptie

1 Welzijn van vissen tijdens de productie: de case Afrikaanse meerval Johan Schrama & Pascal van de Nieuwegiessen Aquaculture and Fisheries Group Wageningen University The Netherlands

2 Inhoud presentatie Context van dierenwelzijn Dichtheid & welzijn van Afrikaanse meerval Achtergrond & vraagstelling Experiment groei traject gr Tijdseffecten binnen experimenten op gedrag Leeftijd & welzijn Conclusies

3 Context van dierenwelzijn Resource 31 januari 2008 DIERENGELUK IS NIET TE METEN Varkensflats, circusdieren, castratie van biggetjes. Dierenwelzijn houdt de gemoederen in Nederland bezig. En alle partijen die zich in het debat mengen, schermen graag met wetenschappelijke inzichten. Maar kan de wetenschap wel alle antwoorden geven als het om dierenleed gaat? Nee, zeggen onderzoekers van de ASG. En pas als iedereen dat voor ogen houdt, kan het debat volgens hen goed worden gevoerd.

4 Context van dierenwelzijn Resource 31 januari 2008 DIERENGELUK IS NIET TE METEN Varkensflats, circusdieren, castratie van biggetjes. Dierenwelzijn houdt de gemoederen in Nederland bezig. En alle partijen die zich in het debat mengen, schermen graag met wetenschappelijke inzichten. Maar kan de wetenschap wel alle antwoorden geven als het om dierenleed gaat? Nee, zeggen onderzoekers van de ASG. En pas als iedereen dat voor ogen houdt, kan het debat volgens hen goed worden gevoerd.

5 Context van dierenwelzijn En houdt viswelzijn de gemoederen bezig? Belangstelling welzijn van gekweekte vis neemt toe (Europa & Noord Amerika) Attentie voor viswelzijn minder in vergelijking tot landbouwhuisdieren: Minder aandacht in media Burger weinig kennis van teelt condities ( Burgeroordelen over de veehouderij ) Vissen minder ontwikkeld Aquatische leefomgeving maakt vergelijking met mensen moeilijk

6 Context van dierenwelzijn Resource 31 januari 2008 DIERENGELUK IS NIET TE METEN Varkensflats, circusdieren, castratie van biggetjes. Dierenwelzijn houdt de gemoederen in Nederland bezig. En alle partijen die zich in het debat mengen, schermen graag met wetenschappelijke inzichten. Maar kan de wetenschap wel alle antwoorden geven als het om dierenleed gaat? Nee, zeggen onderzoekers van de ASG. En pas als iedereen dat voor ogen houdt, kan het debat volgens hen goed worden gevoerd.

7 Context van dierenwelzijn Debat welzijn Kwekers Overheid Maatschappij: burger Wetenschappers: Beta Gamma consument regelgeving code of practice

8 Context van dierenwelzijn Resource 31 januari 2008 DIERENGELUK IS NIET TE METEN Varkensflats, circusdieren, castratie van biggetjes. Dierenwelzijn houdt de gemoederen in Nederland bezig. En alle partijen die zich in het debat mengen, schermen graag met wetenschappelijke inzichten. Maar kan de wetenschap wel alle antwoorden geven als het om dierenleed gaat? Nee, zeggen onderzoekers van de ASG. En pas als iedereen dat voor ogen houdt, kan het debat volgens hen goed worden gevoerd.

9 Context van dierenwelzijn Kanttekeningen input wetenschap aan welzijnsdebat Meetbare vs onmeetbare welzijnsaspecten: Geen mens kan vaststellen of een dier gelukkig is Wel te meten of gemis van sommige natuurlijke gedragingen/blootstelling aan belasting leidt tot: stress en schadelijk, ongezond gedrag. Technische vs ethische vragen: Bv: De vraag of eendagskuikens mogen worden gedood is van een andere orde dan de vraag of een kuiken lijdt bij het doden.

10 Context van dierenwelzijn Definiëring Viswelzijn 3 vormen van definiëring: Gevoelsgericht: wat is mentale status dier (subjectief); Fysiek/functioneringsgericht: kan dier zich aanpassen aan omgeving; Natuurgericht: wordt er voorzien in natuurlijke behoefte (natuurlijk gedrag). Geen van drie geeft een compleet beeld

11 Context van dierenwelzijn Criteria Viswelzijn 5 Vrijheden (Brambell, 1965): Vrijheid van honger en onjuiste voeding (slechte waterkwaliteit); Vrijheid van fysiek en fysiologisch ongerief; Vrijheid van pijn, verwonding en ziekte; Vrijheid van angst en chronische stress; Vrijheid om natuurlijk (soorteigen) gedrag te vertonen.

12 Context van dierenwelzijn Factoren die welzijn bepalen/beïnvloeden: Dier: genetica, coping strategie, geslacht, leeftijd, etc Voeding: samenstelling, wijze van voeren, etc Waterkwaliteit: ph, CO 2,, O 2, temperature, etc Andere factoren: dichtheid, lichtintensiteit, etc

13 Context van dierenwelzijn Mogelijke welzijnsproblemen bij meerval: Doden Transport Sorteren Houderij gerelateerd (potentieel chronisch): Dichtheid Waterkwaliteit Natuurlijk gedrag Kannibalisme Agressie.

14 Context van dierenwelzijn Indicatoren voor welzijn: Behaviour Fysiologisch Gedrag Productie: Groei, voeropname, efficientie Gezondheid Reproductie produktkwaliteit Physiology Performance

15 LNV programma Dierenwelzijn: ruimte voor natuurlijk gedrag Welzijn Afrikaanse meerval: Dichtheid Pascal van de Nieuwegiessen

16 Dichtheid SORTEREN 10 gram 100/150 gram 1500 gram fish/m fish/m 3

17 Dichtheid Achtergrond: Bestudeerde dichtheden zijn doorgaans laag Geen dosisresponse curve Doel: Wat zijn de effecten van dichtheid op groei, stress fysiologie en gedrag van Afrikaanse meerval? Groei periode gram Groei periode gram Groei periode gram

18 Dichtheid 3 experimenten: #1: gram, voor het sorteren (duur 49 dagen) Aantal dieren: 500; 1125; 1750; 2375; 3000 dieren/m 3 Einde exp.: 50; 112.5; 175; 237.5; 300 kg/m 3 Sorteren (0.1kg) 50; 112.5; 175; 237.5; 300 kg/m 3 #2: gram, na het sorteren (duur 32 dagen) Aantal dieren: 67; 133; 267; 533; 1067 dieren/m 3 Einde exp.: 20; 40; 80; 160; 320 kg/m 3 Slacht (1,5 kg) 100; 200; 400; 800; 1600 kg/m 3 #3: gram, einde groeifase (duur 29 dagen) Aantal dieren: 67, 155, 244, 333 dieren/m 2 Einde exp.: 100, 233, 366, 500 kg/m 3 Slacht (1,5 kg) 100, 233, 366, 500 kg/m 3

19 Dichtheid Performance: (groei, FCR etc.) Gedrag bestudeerd d.m.v.: Video observatie Directe observatie Bloedmonstering aan het eind van het experiment 10 controls/bak 10 gestresste dieren/bak (10 min netten/monstering na 60 min. met 10 dieren/tank) Laesies bepalen aan het einde van het experiment 10 controls/tank 10 gestresste dieren/bak 40 extra dieren/bak

20 Dichtheid groei Exp1: 10100gr Density 1 Density 2 Density 3 Density 4 Density 5 S.E.M. P SGR (%), Exp n.s. SGR (%), Exp SGR (%), Exp n.s.

21 Dichtheid activiteit Exp1: 10100gr Swimming activity (% active animals) P= Airbreathing (#/fish/hr) P< Stocking Density (kg/m 3 ) Stocking Density (kg/m 3 )

22 Dichtheid stereotype gedrag Exp1: 10100gr Stereotypic behaviour (#/fish/hr) Stocking Density (kg/m 3 ) P=0.42

23 Dichtheid aggressie Exp1: 10100gr Laesions (#/fish) P< Aggressive attempts (#/fish/hr) P= Stocking Density (kg/m 3 ) Stocking Density (kg/m 3 )

24 Dichtheid ontsnapgedrag Exp1: 10100gr Escapes (#/fish/hr) Stocking Density (kg/m 3 ) P<0.05

25 Dichtheid additionele stressor Exp1: 10100gr Cortisol (nmol/l) Interaction density*stressor P<0.05 Laesions (#/fish/hr) P=0.09 P< Stocking density (fish/m 3 ) Stocking Density (kg/m 3 ) Without Netstress Netstress Without Netstress Netstress

26 Dichtheid wat is acceptabel? Exp1: 10100gr Groei Gedrag Kg/m 3 Ontsnappen Agressie Laesies Agr. gedrag Stereotypie Netstress Cortisol Pvalue Laesies ***? Totaal ns *** *** # ns *

27 Dichtheid veranderingen in de tijd Chronische versus acute stress?

28 Dichtheid veranderingen in de tijd gram 1 P< P< Day Agressive attempts (#/fish/hr) Escape attempts (#/fish/hr) Day Day P<0.05 Swimming activity (%)

29 Dichtheid wat is acceptabel? Exp1: 10100gr Kg/m Weging Groei 2 Gedrag Ontsnappen 1 Agressie Laesies Agr. gedrag 2 1? Stereotypie 2 Netstress Cortisol 2 Laesies 2 Totaal

30 Context van dierenwelzijn Debat welzijn Kwekers Overheid Maatschappij: burger Wetenschappers: Beta Gamma consument regelgeving code of practice

31 Dichtheid wat is acceptabel? Exp1: 10100gr Kg/m Weging Groei 1 Gedrag Ontsnappen 3 Agressie Laesies 6 Agr. gedrag 3 Stereotypie 3 Netstress Cortisol 1 Laesies 1 Totaal o

32 Dichtheid Leeftijdseffecten 70 g 100 g 120 g 140 g

33 Dichtheid Leeftijd Stereotypic behaviour (#/fish/hr) Stocking Density (kg/m 3 ) P=0.42 Geen stereotype gedrag: g g

34 Dichtheid leeftijd (1) Aggression between Day 14 and the end of the experiment Laesions (#/fish) Stocking Density (kg/m 3 ) Aggressive attempts (#/fish/hr) Stocking Density (kg/m 3 ) P<0.05 P<0.05 P=0.11 P=0.07 P=0.41 P=0.17

35 Dichtheid leeftijd (2) Escapes between Day 14 and the end of the experiment Swimming activity (% active animals) Stocking Density (kg/m 3 ) Escape attempts (#/fish/hr) Stocking Density (kg/m 3 ) P<0.05 P<0.05 P=0.11 P<0.05 P=0.14 P=0.50

36 Dichtheid leeftijd (3) Laesions (#.fish 1 ) gram Stocking Density (kg.m 3 ) Control Netstress gram * * * P= * * * P< Laesions (#.fish 1 ) Stocking Density (kg.m 3 ) Control Netstress P<0.05 P< gram Laesions (#.fish 1 ) Stocking Density (kg.m 3 ) Control Netstress n.s. n.s.

37 Stocking Density gram gram 200 Interaction P< Interaction P<0.05 Cortisol (ng/ml) Cortisol (ng/ml) Stocking density (fish/m3) Stocking density (fish/m3) Control Netstress gram Control Netstress 200 Cortisol (ng/ml) Interaction n.s Stocking density (fish/m3) Control Netstress

38 Dichtheid wat is acceptabel? Exp1: gr Kg/m Pvalue Groei / # Gedrag Ontsnappen / / / ns Agressie Laesies / / / * Agr. gedrag / / / ns Stereotypie ns Netstress Cortisol / / / ** Laesies / / ** Totaal

39 Dichtheid wat is acceptabel? Exp1: gr Kg/m Pvalue Groei ns Gedrag Ontsnappen / / / ns Agressie Laesies / / / ns Agr. gedrag ns Stereotypie ns Netstress Cortisol ns Laesies ns Totaal

40 Conclusies Voor onderzochte dichtheden: Bij lage dichtheden welzijn mogelijk verminderd Welzijn leeftijd afhankelijk 10100gr meer afwijkend gedrag Kort na inzetten meer afwijkend gedrag Welke houderijcondities (dichtheden) zijn acceptabel? Afhankelijke van weging (gemeten) welzijnsindicatoren; Door betrokken steakholders

41 Thank you!!! Vragen