Studies. Wijzigingen van gezinstoestand tijdens volledige werkloosheid

Transcriptie

1 Studies Wijzigingen van gezinstoestand tijdens volledige werkloosheid Maart 1999

2 Voorwoord Deze studie zal in 4 delen worden gepubliceerd in de RVA Stat info. In deze Stat info vindt u Deel I. Deel I omvat: Inleiding 1. Principes 2. Vaststellingen: - Absoluut aantal wijzigingen (tabel 1) - Evolutie: 1994 = 100 (tabel 2) - Aantal wijzigingen in % van het totaal per geslacht (tabel 3) De inhoud van de drie andere delen vindt u hieronder. Deel II zal omvatten Vaststellingen vervolg 1 - Uitstroom in % van totaal van de uitstroom per gezinscategorie en per geslacht (tabel 4) - Instroom in % van totaal van de instroom per gezinscategorie en geslacht (tabel 5) Deel III zal omvatten Vaststellingen vervolg 2 - Verhouding tussen de geslachten per gezinscategorie in % (tabel 6) - Wijzigingen in % van het algemeen totaal (mannen + vrouwen) (tabel 7) Deel IV zal omvatten Vaststellingen vervolg 3 - Balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in absolute cijfers - gemiddelde (tabel 8) - Balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in % van het totaal aantal wijzigingen per geslacht (tabel 9) - Wijzigingen in geval van wacht- en overbruggingsuitkeringen - gemiddelde : aandeel in totaal aantal wijzigingen per gezinscategorie en geslacht in % (tabel 10) - Wijzigingen in geval van wacht- en overbruggingsuitkeringen - gemiddelde : balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in % van het totaal aantal wijzigingen per geslacht (tabel 11) 3. Belangrijkste besluiten 1 ste deel

3 Wijzigingen van gezinstoestand tijdens volledige werkloosheid 1 ste deel Maart 1999

4 Wijzigingen van gezinstoestand tijdens volledige werkloosheid Inleiding De gezinstoestand speelt een belangrijke rol in de hoogte van het uitkeringsbedrag van de werklozen. Het is dus vanzelfsprekend dat de RVA als uitvoerend orgaan van de werkloosheidsverzekering wil nagaan in welke mate de werklozen van gezinstoestand veranderen tijdens hun werkloosheid. Meer bepaald spitst het onderzoek zich toe op de verschuivingen tussen de drie grote categorieën, te weten de samenwonenden zonder gezinslast, de samenwonenden met gezinslast en de alleenstaande werklozen. Deze studie onderzoekt enkel de wijzigingen die zich voordoen bij de populatie van volledig werklozen. Er wordt dus geen rekening gehouden met tijdelijk werklozen, loopbaanonderbrekers, bruggepensioneerden of werklozen die in een activeringsmaatregel zijn gestapt (eerste werkervaringscontracten, dienstenbanen of zogenaamde Smetbanen en doorstromingscontracten). Zoals de lezer kan bemerken in het vervolg van deze studie lijkt het aantal wijzigingen miniem (gemiddeld een gevallen per maand) in vergelijking met de totale populatie van volledig werklozen. In september 1997 bedroeg die bijvoorbeeld fysieke eenheden. Dat betekent dus dat nauwelijks 1,2 %.van die populatie maandelijks van gezinstoestand wijzigt. Indien dit evenwel maand na maand gebeurt is deze stroom van wijzigingen betekenisvol, zeker als zich daarin steeds dezelfde tendenzen voordoen. De studie bestudeert ook niet in welke gezinstoestand de werklozen zich bevinden in het begin van hun werkloosheid, noch of er zich wijzigingen voordoen in de samenstelling van de werklozenpopulatie in functie van de duur van de werkloosheid. Eveneens bestudeert deze studie niet welk het aandeel is van de diverse gezinstoestanden in de totale populatie van werklozen, noch hoe dat aandeel evolueert in de loop der jaren. Op deze onderwerpen hoopt de RVA in andere studies terug te komen. Het spreekt vanzelf dat deze de huidige studie aanvullen of bepaalde aspecten beter belichten. Deze studie over de wijzigingen in de gezinstoestand tijdens werkloosheid dient dan ook als een onderdeel beschouwd van een bredere studie met als onderwerp de verdeling van de werklozen over de verschillende gezinscategorieën. 1.Principes 1.1. Er werd rekening gehouden met de wijzigingen die betrekking hebben op volgende gezinstoestanden: samenwonenden met gezinslast A (ook gezinshoofd genoemd), samenwonenden zonder gezinslast B en alleenstaanden N. Tot de categorie samenwonenden met gezinslast A behoren: de werklozen die samenwonen met een echtgeno(o)t(e) of partner die noch over beroepsinkomsten (niet meer dan BEF 1 ) noch over een vervangingsinkomen beschikt (niet meer dan BEF in geval van een pensioen, arbeidsongeval, beroepsziekte of uitkering aan oorlogsslachtoffer), de werklozen die niet samenwonen met een echtgeno(o)t(e) of een partner maar uitsluitend: - met kinderen op voorwaarde dat zij voor tenminste één kind kinderbijslag ontvangen - met kinderen die geen beroepsinkomsten of vervangingsinkomens hebben (niet meer dan BEF) - met kinderen en met andere verwanten tot en met de derde graad op voorwaarde dat de werkloze voor minstens één kind kinderbijslag geniet en dat de andere verwanten over geen beroeps-of vervangingsinkomens genieten (voor pensioenen van ascendenten niet meer dan BEF) - met verwanten tot en met de dere graad die geen van allen over beroeps- of vervangingsinkomsten beschikken (voor pensioenen van ascendenten niet meer dan BEF) de werklozen die alleen wonen maar die onderhoudsgeld verschuldigd zijn of van wie de echtgeno(o)t(e) gemachtigd is in toepassing van artikel 221 van het Burgerlijk Wetboek geldsommmen te ontvangen die verschuldigd zijn aan de werkloze de werklozen die ongeacht hun gezinssituatie behoren tot speciale categorieën als de erkende havenarbeiders, de voormalige scheepsherstellers in de haven van Antwerpen (tot ), de erkende zeevissers, de kolenlossers, de werknemers die nachtarbeid in ploegendienst hebben verricht (voordeel van A voor maximum 5 jaar, CAO 46). De werklozen die tot categorie gezinshoofd A behoren ontvangen gedurende de gehele periode van hun werkloosheid 60 % van het geplafonneerde laatste brutoloon dat zij voor hun werkloosheid verdienden of de forfaitaire minimumuitkering voor gezinshoofden toegelaten op basis van studies. 1 de bedragen in dit punt vermeld zijn van toepassing op ste deel

5 Tot de categorie alleenstaanden N behoren de werklozen die alleen wonen of met één of meerdere personen, waarmee zij geen gemeenschappelijke huishoudelijke belangen hebben, onder hetzelfde dak wonen. Zij ontvangen enkel gedurende het eerste jaar van hun werkloosheid 60 % van het geplafonneerde brutoloon. Vanaf het tweede jaar hebben deze werklozen recht op 42 % 2 van hun brutoloon. Indien zij schoolverlater zijn ontvangen zij gedurende gans de duur van hun werkloosheid een van hun leeftijd afhankelijke uitkering die maximum BEF kan bedragen. Tot de categorie samenwonenden zonder gezinslast B behoren de werklozen die noch tot categorie A noch tot categorie N behoren. Zij hebben recht op 55 % van het geplafonneerde laatste loon gedurende het eerste jaar. Gedurende de eerste 3 maanden van het volgende jaar, eventueel verlengd met 3 maanden per jaar arbeid in loondienst, ontvangen zij 35 % van het geplafonneerde laatste brutoloon. Daarna ontvangen zij een forfaitaire uitkering die BEF per maand bedraagt. De samenwonende schoolverlaters zonder gezinslast ontvangen naargelang van hun gezinstoestand en van hun leeftijd een forfaitaire uitkering die maximum BEF bedraagt. De categorieën A en N zijn de categorieën die toelaten het minste inkomensverlies te lijden. Indien er voorheen een arbeidsinkomen was laten deze categorieën toe dat inkomen het beste te verzekeren. En in ieder geval kan in deze categorieën de beginuitkering het best bewaard blijven. De categorie B daarentegen is een categorie die wat betreft behoud van het inkomen op alle vlakken nadeliger is. Er is een lagere vervangingsratio dan voor beide andere categorieën: 55 % gedurende de eerste periode, 35 % gedurende de tweede periode en een forfaitaire uitkering in een derde periode die geen band meer heeft met het voormalige arbeidsinkomen. In deze laatste periode kunnen deze werklozen bovendien uitgesloten worden wegens langdurige werkloosheid indien zij geen geen 20 jaar arbeidsprestaties in hun beroepsverleden kunnen bewijzen of geen 33 % arbeidsongeschiktheid hebben. Dit is niet het geval voor de twee andere categorieën. Er werd geen rekening gehouden met in- en uitstroom van categorieën in de werkloosheid waarbij de gezinstoestand niet gekend is of waarbij de gezinstoestand geen invloed heeft op het uitgekeerde bedrag. Deze groep bestaat voor het grootste deel uit werklozen die tijdelijk geen recht op een uitkering hebben. Voor een niet onaanzienlijk gedeelte kan zij ook betrekking hebben op werklozen die een uitkering ontvangen onafhankelijk van de gezinstoestand. Dit is o.m. het geval bij de werklozen die vrijstelling genieten omwille van familiale of sociale moeilijkheden. Een ander zeer klein gedeelte van deze groep bestaat uit werklozen die voor maximaal 3 maanden hun recht van een lidstaat van de Europese Economische Ruimte naar België uitvoeren Onderhavige studie heeft enkel betrekking op wijzigingen van de gezinstoestand tijdens volledige werkloosheid. Zij omvat niet de nieuwe instroom in een bepaalde gezinstoestand van bijvoorbeeld werklozen die voor de eerste maal werkloos worden. Ook omvatten ze niet de werklozen die opnieuw werkloos worden na 3 maanden of meer arbeidsprestaties te hebben geleverd of na 3 maanden of meer geen werkloosheidsuitkeringen te hebben genoten omwille van een uitsluiting van onbepaalde duur. De termen in- en uitstroom in deze tabellen hebben dus geen betrekking op de totale in- en uitstroom voor de gezinscategorieën. De studie legt ook niet de band met het aandeel van de verschillende gezinscategorieën in de totale werklozenpopulatie, tenzij zijdelings Aangezien de tabellen enkel wijzigingen aangeven tijdens werkloosheid is het totaal aantal wijzigingen enerzijds gelijk aan de totale instroom en anderzijds aan de totale uitstroom. Een wijziging houdt per definitie de overgang in van de ene gezinscategorie naar de andere, zodat de uitstroom uit de ene de instroom in de andere vormt. De meeste tabellen zijn opgesteld in de vorm van kruistabellen: in de rijen leest men de uitstroom per gezinscategorie af; in de kolommen de instroom. De uitstroom van A naar B leest men bijvoorbeeld af in het vak waar de eerste rij onder A gekruist wordt met de tweede kolom onder B De tabellen onderzoeken enkel de maanden september in de jaren 1994, 1995, 1996 en 1997 en maken daar een gemiddelde van: het maandgemiddelde van de septembermaanden in de periode Omdat er geen andere maanden in het onderzoek betrokken zijn is wel enige voorzichtigheid geboden bij de extrapolatie van de onderzoeksresultaten naar andere maanden of naar een gans jaar. 2 vanaf 04/1999 op 43 % gebracht Maart 1999

6 2.Onderzoek van de gegevens Tabel 1 wijzigingen in de gezinstoestand: absolute cijfers September 1994 Mannen Vrouwen Totaal Uit In In In A B N Totaal A B N Totaal A B N Totaal uit uit uit A B N Totaal in September 1995 Mannen Vrouwen Totaal Uit In In In A B N Totaal A B N Totaal A B N Totaal uit uit uit A B N Totaal in September 1996 Mannen Vrouwen Totaal Uit In In In A B N Totaal A B N Totaal A B N Totaal uit uit uit A B N Totaal in September 1997 Mannen Vrouwen Totaal Uit In In In A B N Totaal A B N Totaal A B N Totaal uit uit uit A B N Totaal in ste deel

7 gemiddelde Mannen Vrouwen Totaal Uit In In In A B N Totaal A B N Totaal A B N Totaal uit uit uit A B N Totaal in Gemiddeld werden er wijzigingen genoteerd voor de septembermaanden van 1994, 1995, 1996 en Geëxtrapoleerd op jaarbasis zou dat betekenen dat er zich iets meer dan wijzigingen in de gezinstoestand voordoen tijdens werkloosheid. De helft van de wijzigingen (4 251 gevallen) heeft betrekking op het verlaten van de gezinstoestand van samenwonende zonder gezinslast (aangeduid met B). Vervolgens komen de instroom in de gezinstoestand van samenwonende met gezinslast A (3 149 gevallen) en de instroom in samenwonende zonder gezinslast B (2 709 gevallen). Er zijn gemiddeld bijna evenveel wijzigingen bij de mannen als bij de vrouwen (4 164 tegen 4 253), maar het is opvallend dat dit het resultaat is van een sterkere stijging bij de mannen in de laatste twee jaar. De eerste twee jaren 1994 en 1995 waren de wijzigingen bij de vrouwen talrijker dan bij de mannen. Tijdens de jaren 1996 en 1997 waren de wijzigingen bij de mannen evenwel talrijker. Tabel 2 wijzigingen in de gezinstoestand, evolutie: 1994 = 100 September 1994 Mannen vrouwen totaal Uit In In In A B N totaal A B N totaal A B N totaal uit uit uit A B N Totaal in September 1995 Mannen Vrouwen Totaal Uit In In In A B N Totaal A B N Totaal A B N Totaal uit uit uit A B N Totaal in Maart 1999

8 September 1996 Mannen Vrouwen Totaal Uit In In In A B N Totaal A B N Totaal A B N Totaal uit uit uit A B N Totaal in September 1997 Mannen Vrouwen Totaal Uit In In In A B N Totaal A B N Totaal A B N Totaal uit uit uit A B N Totaal in gemiddelde Mannen Vrouwen Totaal Uit In In In A B N Totaal A B N Totaal A B N Totaal uit uit uit A B N Totaal in De gemiddelde stijging sinds september 1994 bedraagt bijna 8 % De uitschieter is september 1995 met een stijging van 15 % tegenover september 1994 In die maand werden extra groeipercentages opgetekend voor bepaalde wijzigingen. Zo steeg in die maand de instroom met 20 % in de gezinscategorieën B en N bij de mannen en in A bij de vrouwen. Bij de uitstroom valt het hoge stijgingspercentage op uit de gezinscategorie N voor beide geslachten: 29 % bij de mannen en 24 % bij de vrouwen. Het is opvallend dat bij de mannen dit elan verder gaat in 1996 en 1997 (stijgingen met 24 en 17 % vergeleken met 1994) terwijl het aantal wijzigingen bij de vrouwen daalt tot 6 % onder het niveau van 1994 in 1996 en terugkeert tot het niveau van 1994 in Globaal gezien heeft dit als resultaat dat het aantal wijzigingen bij de mannen met gemiddeld 14 % steeg en bij de vrouwen slechts met 2 % zodat men kan gewagen van een inhaalbeweging bij de mannen. De grootste gemiddelde stijging bij de mannen deed zich met percentages van 23 en 20 % voor in de uitstroom uit N en de instroom in B. Beide zijn trouwens gelinkt want de uitstroom uit N is vooral naar B gestegen (33 %) en in veel mindere mate naar A (15 %). Bij de vrouwen daarentegen doet zich het tegenovergestelde verschijnsel voor: gemiddeld meer aangroei van de uitstroom van N naar A (+ 6 %) dan van N naar B (+ 1 %), maar tegen de achtergrond van een permanent grotere uitstroom van N naar B. 1 ste deel

9 Tabel 3 wijzigingen in de gezinstoestand in % van het totaal per geslacht Mannen September 1994 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. mannen mannen mannen mannen A B N Totaal in September 1995 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. mannen mannen mannen mannen A B N Totaal in September 1996 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. mannen mannen mannen mannen A B N Totaal in September 1997 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. mannen mannen mannen mannen A B N Totaal in gemiddelde A % tot. B % tot. N % tot. % tot. mannen mannen mannen mannen A B N Totaal in Maart 1999

10 Gemiddeld doet de helft van de wijzigingen zich voor als uitstroom uit de gezinscategorie B en de andere helft bijna gelijk verdeeld als uitstroom uit A en N. Bekeken vanuit het oogpunt van de instroom doet zich gemiddeld slechts goed één vierde voor in B (27 %) en 35 tot 38 % in N en A. Dit betekent dat de uitstroom uit B bijna dubbel zo groot is als de instroom, terwijl voor A en N een tegengesteld fenomeen zich voordoet: daar is de instroom duidelijk groter dan de uitstroom. Vrouwen September 1994 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. vrouwen vrouwen vrouwen vrouwen A B N Totaal in September 1995 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. vrouwen vrouwen vrouwen vrouwen A B N Totaal in September 1996 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. vrouwen vrouwen vrouwen vrouwen A B N Totaal in September 1997 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. vrouwen vrouwen vrouwen vrouwen A B N Totaal in ste deel

11 gemiddelde A % tot. B % tot. N % tot. % tot. vrouwen vrouwen vrouwen vrouwen A B N Totaal in Ook bij de vrouwen stroomt gemiddeld de helft uit B, maar de overige uitstroom is niet zoals bij de mannen gelijk verdeeld over A en N. Uit A stroomt 31 % en uit N slechts 19 %. Wat de instroom betreft stroomt zoals bij de mannen 37 % in A, maar slechts 26 % in N. In vergelijking met de mannen stromen er minder vrouwen uit de gezinstoestand van alleenstaande, maar er stromen er eveneens minder in. Bij de mannen bevindt zich de geringste instroom in B, bij de vrouwen in N. Totaal September 1994 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. totaal totaal totaal totaal A B N Totaal in September 1995 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. totaal totaal totaal totaal A B N Totaal in September 1996 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. totaal totaal totaal totaal A B N Totaal in Maart 1999

12 September 1997 A % tot. B % tot. N % tot. % tot. totaal totaal totaal totaal A B N Totaal in gemiddelde A % tot. B % tot. N % tot. % tot. totaal totaal totaal totaal A B N Totaal in Op het niveau van het totaal komt meer dan de helft van de uitstroom van B. Daarna volgt A met 28 % en N met 22 %. De instroom is structureel anders verdeeld. De grootste instroom komt in A met 37 %. Daarna volgen B met 32 % en N met 30 %. 1 ste deel

13 Studies Wijzigingen van gezinstoestand tijdens volledige werkloosheid April 1999

14 Voorwoord Deze studie zal in 4 delen worden gepubliceerd in de RVA Stat info. In deze Stat info vindt u Deel II. Deel I omvatte Inleiding 1. Principes 2. Vaststellingen - Absoluut aantal wijzigingen (tabel 1) - Evolutie: 1994 = 100 (tabel 2) - Aantal wijzigingen in % van het totaal per geslacht (tabel 3) Deel II omvat Vaststellingen vervolg 1 - Uitstroom in % van totaal van de uitstroom per gezinscategorie en per geslacht (tabel 4) - Instroom in % van totaal van de instroom per gezinscategorie en geslacht (tabel 5) Hieronder vindt u de inhoud van de twee laatste delen Deel III zal omvatten Vaststellingen vervolg 2 - Verhouding tussen de geslachten per gezinscategorie in % (tabel 6) - Wijzigingen in % van het algemeen totaal (mannen + vrouwen) (tabel 7) Deel IV zal omvatten Vaststellingen vervolg 3 - Balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in absolute cijfers - gemiddelde (tabel 8) - Balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in % van het totaal aantal wijzigingen per geslacht (tabel 9) - Wijzigingen in geval van wacht- en overbruggingsuitkeringen - gemiddelde : aandeel in totaal aantal wijzigingen per gezinscategorie en geslacht in % (tabel 10) - Wijzigingen in geval van wacht- en overbruggingsuitkeringen - gemiddelde : balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in % van het totaal aantal wijzigingen per geslacht (tabel 11) 3. Belangrijkste besluiten 2 de deel

15 Wijzigingen van gezinstoestand tijdens volledige werkloosheid 2 de deel April 1999

16 Tabel 4: Wijzigingen in de gezinstoestand in% van de uitstroom per gezinscategorie en per geslacht Mannen September 1994 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in September 1995 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in September 1996 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in September 1997 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in gemiddelde A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in de deel

17 Het hoogste gemiddelde percentage over de ganse periode merkt men op voor de uitstroom van A naar B met 63% van de totale uitstroom uit A. Dit wil zeggen dat mannen die gezinshoofd zijn meer dan 60% kans hebben samenwonend zonder gezinslast te worden als zij deze categorie verlaten tijdens werkloosheid. De globale uitstroom uit de categorie A is evenwel in absoluut aantal de helft lager dan de globale uitstroom uit de catgorie B. Vanuit deze laatste toestand heeft men als man evenveel kans gezinshoofd als alleenstaande te worden. En als men de gezinscategorie van alleenstaande vaarwel zegt heeft men als man eveneens bijna evenveel kans om samenwonende zonder gezinslast (49%) als samenwonende met gezinslast (51%) te worden. De uitstroom doet zich vooral voor van B naar A en N. Het laagste uitstroompercentage is dat van A naar N (37%). Vrouwen September 1994 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in September 1995 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in September 1996 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in September 1997 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in April 1999

18 gemiddelde A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in Net als bij de mannen is het hoogste gemiddelde uitstroompercentage dat van A naar B, nl. 80% van alle uitstroom uit A, wat nog een stuk meer is dan bij de mannen. Vrouwen die de gezinscategorie van gezinshoofd verlaten worden dus vier keren op vijf samenwonende zonder gezinslast. Van de uitstroom uit B gaat 60% naar A wat een groter percentage is dan bij de mannen. In tegenstelling met de mannen is er geen grote uitstroom van categorie alleenstaande N naar gezinshoofd A, wel van N naar categorie samenwonende zonder gezinslast B (64% van de uitstroom uit N). Als zij de toestand van alleenstaande verlaten worden vrouwen veel frequenter dan mannen samenwonende zonder gezinslast. Het laagste gemiddelde uitstroompercentage vindt men voor de uitstroom van A naar N (slechts 20% van de totale uitstroom uit A). Men kan dus besluiten dat vrouwen en mannen, maar vrouwen meer uitgesproken dan mannen, samenwonend zonder gezinslast worden als zij de categorie van gezinshoofd verlaten. Omgekeerd, wanneer zij de toestand van samenwonende zonder gezinslast verlaten worden beide geslachten in de eerste plaats gezinshoofd. Zowel voor mannnen als voor vrouwen is er ook een laag uitstroompercentage van A naar N, maar voor de vrouwen is dit extra laag (20% tegen 37%). Daar houdt de gelijkenis tussen beide geslachten op. Want bij de mannen is de kans om gezinshoofd te worden als men de gezinscategorie van alleenstaande verlaat iets groter (51%) dan de kans om samenwonende zonder gezinslast B te worden (49%), terwijl bij de vrouwen de kans om van alleenstaande N gezinshoofd te worden slechts 36% is. Totaal September 1994 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in September 1995 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in de deel

19 September 1996 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in September 1997 A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in gemiddelde A % totaal B % totaal N % totaal % totaal uit uit uit uit A B N Totaal in Het hoogste uitstroompercentage is dat van A naar B (gemiddeld 73%). In drie gevallen op vier worden gezinshoofden dus samenwonenden zonder gezinslast. Omgekeerd worden samenwonenden zonder gezinslast maar in 55% van de gevallen gezinshoofd. Dit is evenwel nog altijd een hoog uitstroompercentage en bovendien ligt het daarmee overeenstemmend cijfer van het absoluut aantal veel hoger dan de uitstroom van A naar B. Ook alleenstaanden worden, als zij deze categorie verlaten, in 55% van de gevallen samenwonend zonder gezinslast. Het laagste uitstroompercentage met 27% is dat van A naar N. Dit wil zeggen dat relatief weinig samenwonenden met gezinslast daarna alleenstaand worden. Wanneer we nu de globale uitstroompercentages bekijken in de tabel totaal en dan vergelijken tussen mannen en vrouwen, dan blijkt dat gemiddeld 51% van de uitstroom uit B komt, met praktisch geen verschil tussen mannen en vrouwen (51 en 50%). Uit A komt 28% van de uitstroom, maar hier met een duidelijk verschil tussen mannen en vrouwen: bij de mannen vertegenwoordigt deze uitstroom slechts 24% van het totaal, bij de vrouwen reeds 31%. De uitstroom uit N tenslotte vertegenwoordigt 22%. Maar relatief meer mannen dan vrouwen (25% tegen 19%) verlaten de gezinscategorie van alleenstaande. April 1999

20 Tabel 5: Wijzigingen in de gezinstoestand in% van de instroom per categorie en per geslacht Mannen September 1994 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in September 1995 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in September 1996 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in September 1997 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in de deel

21 gemiddelde A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in Globaal gebeurt de instroom voor 38% in A en voor 35% in N. De instroom in B bedraagt gemiddeld maar 27%, maar is doorheen de jaren wel licht gestegen van 26% in 1994 naar 29% in De hoogste instroompercentages vindt men in N en in A komende van B. Herinneren we eraan dat zowel de gezinscategorie alleenstaande als die van gezinshoofd categorieën zijn met uitkeringen aan een hogere vervangingsratio die minder degressief in de tijd zijn dan categorie B. Drie vierden van de instroom in N (74%) en twee derden van die in A (66%) komt van B. Voor wat de instroom in B betreft die globaal lager is dan in de twee andere komt 55% van de categorie gezinshoofd en 45% van de categorie alleenstaande. Het laagste instroompercentage is dat in N komende van A, nl. 26%. Slechts één vierde van de mannen die de categorie van alleenstaande vervoegen doen dat vanuit een situatie van gezinshoofd. Vrouwen September 1994 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in September 1995 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in September 1996 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in April 1999

22 September 1997 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in gemiddelde A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in Gemiddeld over de beschouwde periode stroomt er evenveel in de categorie van gezinshoofd A als in die van samenwonend zonder gezinslast B, nl. 37% van de totale instroom. In de categorie van alleenstaande N stroomt maar 26% in. De instroom in de categorie van gezinshoofd is dus vergelijkbaar met die van de mannen. Terwijl men bij de mannen een bijna gelijkmatige instroom merkt in A en in N, merkt men bij de vrouwen een gelijkmatige instroom in A en B. In tegenstelling met de mannen is er dus bij de vrouwen ook een relatief grote instroom in de categorie van samenwonende zonder gezinslast B. Net als bij de mannen maar nog meer uitgesproken wordt de instroom in de categorieën A en N gevoed door de categorie samenwonenden zonder gezinslast (B) voor respectievelijk 81 en 77%. En ook de instroom in de categorie van samenwonenden (B) komt meer uitgesproken dan dit het geval was bij de mannen van A, nl. 67%. De laagste instroompercentages vindt men van N in A (19%) en van A in N (23%). Totaal September 1994 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in September 1995 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in de deel

23 September 1996 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in September 1997 A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in gemiddelde A % totaal B % totaal N % totaal in in in A B N Totaal in % Totaal in Globaal en gemiddeld over de ganse periode gezien bevindt de grootste instroom zich in A met 37%. Vervolgens komt de instroom in B met 32% en tenslotte op een bijna even hoog niveau de instroom in N met 30% van de totale instroom. Drie vierde van de instroom in A en N komt van B (74 en 75%). De instroom in deze voordelige categorieën wordt dus vooral gevoed door werklozen die hun statuut van samenwonende zonder gezinslast opgeven. De categorie B die met dit laatste statuut samengaat biedt minder waarborgen voor het behoud van het vroegere inkomen. Toch is er ook een aanzienlijke instroom in de categorie B die voor 62% afkomstig is van A. April 1999

24 2 de deel

25 Studies Wijzigingen van gezinstoestand tijdens volledige werkloosheid Mei 1999

26 Voorwoord Deze studie zal in 4 delen worden gepubliceerd in de RVA Stat info. In deze Stat info vindt u Deel III. Deel I omvatte Inleiding 1. Principes 2. Vaststellingen - Absoluut aantal wijzigingen (tabel 1) - Evolutie: 1994 = 100 (tabel 2) - Aantal wijzigingen in % van het totaal per geslacht (tabel 3) Deel II omvatte Vaststellingen vervolg 1 - Uitstroom in % van totaal van de uitstroom per gezinscategorie en per geslacht (tabel 4) - Instroom in % van totaal van de instroom per gezinscategorie en geslacht (tabel 5) Deel III omvat Vaststellingen vervolg 2 - Verhouding tussen de geslachten per gezinscategorie in % (tabel 6) - Wijzigingen in % van het algemeen totaal (mannen + vrouwen) (tabel 7) Hieronder vindt u de inhoud van het vierde en laatste deel Deel IV zal omvatten Vaststellingen vervolg 3 - Balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in absolute cijfers - gemiddelde (tabel 8) - Balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in % van het totaal aantal wijzigingen per geslacht (tabel 9) - Wijzigingen in geval van wacht- en overbruggingsuitkeringen - gemiddelde : aandeel in totaal aantal wijzigingen per gezinscategorie en geslacht in % (tabel 10) - Wijzigingen in geval van wacht- en overbruggingsuitkeringen - gemiddelde : balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in % van het totaal aantal wijzigingen per geslacht (tabel 11) 3. Belangrijkste besluiten 3 de deel

27 Wijzigingen van gezinstoestand tijdens volledige werkloosheid 3 de deel Mei 1999

28 Tabel 6: Wijzigingen in de gezinstoestand: verhouding tussen de geslachten in % per categorie Van de wijzigingen in de gezinstoestand doet gemiddeld 49% zich voor bij mannen en 51% bij vrouwen. Nochtans is er een inhaalbeweging bij de mannen. In het begin leverden zij 47% van de wijzigingen en in 1997 is er een fifty-fifty-verhouding. In september 1996 haalden zij zelfs 53% van de wijzigingen. Wanneer we nu de gemiddelde waarden bekijken over de 4 septembermaanden dan kunnen we nagaan in welke onderdelen mannen of vrouwen gemiddeld onder- of oververtegenwoordigd zijn. Mannen September 1994 A Aandeel % B Aandeel % N Aandeel % Aandeel % A B N Totaal in September 1995 A Aandeel % B Aandeel % N Aandeel % Aandeel % A B N Totaal in September 1996 A Aandeel % B Aandeel % N Aandeel % Aandeel % A B N Totaal in September 1997 A Aandeel % B Aandeel % N Aandeel % Aandeel % A B N Totaal in gemiddelde A Aandeel % B Aandeel % N Aandeel % Aandeel % A B N Totaal in de deel

29 Globaal gezien zijn de mannen ondervertegenwoordigd in de uitstroom uit de situatie van gezinshoofd A (43%) en in de instroom in de situatie van samenwonende zonder gezinslast B met 42%. Zij zijn oververtegenwoordigd in de in- en de uitstroom voor alleenstaanden N met telkens 56%. De mannen zijn fel ondervertegenwoordigd in enkele specifieke verschuivingen, nl. die van gezinshoofd in samenwonend zonder gezinslast (van A naar B) met slechts 37% en ook in de omgekeerde richting van samenwonend naar gezinshoofd (van B naar A), maar hier is hun aandeel reeds wat hoger met 45%. Oververtegenwoordigd zijn ze dan weer voor de specifieke verschuivingen van alleenstaande (N) naar gezinshoofd (A), waarvan ze 65 % voor hun rekening nemen. Opvallend is ook hun oververtegenwoordiging in de verschuivingen van gezinshoofd (A) naar alleenstaande (N) en van samenwonende zonder gezinslast (B) naar alleenstaande (N), waarvan ze respectievelijk 59% en 55% voor hun rekening nemen. Het patroon dat zich hier aftekent is dat ze het grootste deel van de wijzigingen voor zich nemen die verband houden met alleenstaande: van N naar A, maar ook van A en B naar N. Vrouwen September 1994 A Aandeel % B Aandeel % N Aandeel % Aandeel % A B N Totaal in September 1995 A Aandeel % B Aandeel % N Aandeel % Aandeel % A B N Totaal in September 1996 A Aandeel % B Aandeel % N Aandeel % Aandeel % A B N Totaal in September 1997 A Aandeel % B Aandeel % N Aandeel % Aandeel % A B N Totaal in Mei 1999

30 Daar waar de mannen hoog scoren zullen de vrouwen laag scoren en omgekeerd. Globaal gezien zijn vrouwen dus ondervertegenwoordigd in de wijzigingen die verband houden met de toestand van alleenstaande: zowel voor de in- als voor de uitstroom hebben ze hier en aandeel van 44% gemiddeld over de bestudeerde septembermaanden. Zij zijn dan weer oververtegenwoordigd in de uitstroom uit de categorie van gezinshoofd A en voor de instroom in de categorie van samenwonende zonder gezinslast B met respectievelijk 57% en 58%. Opmerkelijk hoge aandelen hebben zij in de specifieke verschuivingen van gezinshoofd in samenwonend zonder gezinslast (van A naar B) en omgekeerd van samenwonend in gezinshoofd (van B naar A) met respectievelijk 63% en 55%. Opmerkelijk lage aandelen noteert men van gezinshoofd en samenwonend zonder gezinslast naar alleenstaande (van A en B naar N) met respectievelijk 41 en 45% en van alleenstaande naar gezinshoofd ( van N naar A) met 35%. Besluiten Globaal is er nagenoeg gelijkheid tussen de geslachten qua aantal wijzigingen, maar er zijn specifieke patronen voor bepaalde wijzigingen. Evenveel mannen als vrouwen komen in de categorie gezinshoofd (A) terecht en evenveel mannen als vrouwen verlaten de categorie samenwonende zonder gezinslast (B). Vrouwen zijn het talrijkst om de categorie van gezinshoofd (A) op te geven en om samenwonend zonder gezinslast (B) te worden. Mannen hebben het overwicht zowel om alleenstaande (N) te worden als om deze categorie te verlaten. Tabel 7: Wijzigingen in de gezinstoestand in % van het algemeen totaal (mannen + vrouwen) Deze tabel laat toe de wijzigingen te bestuderen in functie van hun omvang in verhouding tot het totaal aantal wijzigingen voor beide geslachten samen. Zo kunnen zij bijdragen om de fenomenen die reeds in andere tabellen zichtbaar werden nog beter in te schatten. Mannen September 1994 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in September 1995 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in September 1996 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in de deel

31 September 1997 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in gemiddelde A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in De grootste percentages voor de mannen vindt men bij de uitstroom uit categorie B die gemiddeld één vierde bedraagt van het totaal, bij de instroom in categorie A die nagenoeg één vijfde bedraagt van het totaal en bij de instroom in categorie N die 17% bedraagt van het totaal. De laagste cijfers betreffen de uitstroom uit A en N (telkens 12%) die nog niet de helft in omvang zijn als de uitstroom uit B. Ook de instroom in categorie B is met 14% bijna de helft kleiner dan de uitstroom uit deze categorie. De grote uittreding uit de categorie van samenwonenden zonder gezinslast (B) gaat gepaard met een lagere uitstroom uit de categorieën van gezinshoofd A en alleenstaande N en een lagere instroom in de categorie B. De uitstroom van 25% uit B is netjes verdeeld over A en N met respectievelijk 12 en 13%. Vrouwen September 1994 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in September 1995 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in September 1996 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in Mei 1999

32 September 1997 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in gemiddelde A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in Net als bij de mannen is de uitstroom uit categorie B bij de vrouwen met gemiddeld één vierde van het totaal relatief de grootste waarde. Daarbij wordt deze uitstroom evenwel vooral gericht naar A (15%) en in mindere mate naar N (10%). Net als bij de mannen is er ook een instroom in A die nagenoeg één vijfde bedraagt van het totaal aantal wijzigingen. Tot daar enkele gelijkenissen. Men noteert bij de vrouwen echter een belangrijkere instroom in de categorie van samenwonende B die even groot in omvang is als de instroom in de categorie A, nl. bijna één vijfde. De uitstroom uit A (16%) is ook belangrijker dan de uitstroom uit N (10%). De vrouwen treden dus evenveel als de mannen in de categorie van gezinshoofd A, maar in tegenstelling met de mannen gaan zij in even grote mate over naar de categorie van samenwonende zonder gezinslast B. Totaal September 1994 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in September 1995 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in September 1996 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in de deel

33 September 1997 A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in gemiddelde A % Alg. tot. B % Alg. tot. N % Alg. tot. % Alg. tot. A B N Totaal in Het globaal resultaat voor beide geslachten samen is dat de uitstroom uit categorie B met gemiddeld 51% overheerst. De rest van de uitstroom doet zich voor met 28% bij A en met 22% bij N. De instroom is omwille van hoger beschreven fenomenen beter verdeeld waarin categorie A 37% van de instroom opvangt, categorie B 32% en categorie N 30%. Het is opvallend dat de instroom in de categorie van alleenstaande bijna even groot is als de instroom in de categorie samenwonend zonder gezinslast die maatschappelijk gezien toch het meest voorkomt (tweeverdienersgezinnen). Ook in de totale populatie van volledig werklozen komt dat gezinstype het meeste voor (gemiddeld 54% over de laatste 7 jaren tegen 15% voor alleenstaanden). De instroom in de categorie alleenstaande N is voor meer dan drie vierde afkomstig van de gezinscategorie samenwonende B. De hoge instroom in N is gedeeltelijk te verklaren door het feit dat in de werkloosheid veel jonge schoolverlaters zitten, die na verloop van tijd het ouderlijk huis verlaten om alleen te gaan wonen (zie tabellen 10 en 11). Dit is een natuurlijk proces. De instroom in categorie A is nog hoger, terwijl ook deze gezinsvorm (éénverdieners- en éénoudergezinnen) niet het meeste voorkomt noch in de maatschappij noch in de ganse populatie van werklozen (30% gemiddeld over de laatste 7 jaren). De verhouding tot de algehele populatie van werklozen wordt evenwel in een andere studie uitgespit. Mei 1999

34 3 de deel

35 Studies Wijzigingen van gezinstoestand tijdens volledige werkloosheid Juni 1999

36 Voorwoord Deze studie wordt in 4 delen gepubliceerd in de RVA Stat info. In deze Stat info vindt u Deel IV Deel I omvatte Inleiding 1. Principes 2. Vaststellingen - Absoluut aantal wijzigingen (tabel 1) - Evolutie: 1994 = 100 (tabel 2) - Aantal wijzigingen in % van het totaal per geslacht (tabel 3) Deel II omvatte Vaststellingen vervolg 1 - Uitstroom in % van totaal van de uitstroom per gezinscategorie en per geslacht (tabel 4) - Instroom in % van totaal van de instroom per gezinscategorie en geslacht (tabel 5) Deel III omvatte Vaststellingen vervolg 2 - Verhouding tussen de geslachten per gezinscategorie in % (tabel 6) - Wijzigingen in % van het algemeen totaal (mannen + vrouwen) (tabel 7) Deel IV omvat Vaststellingen vervolg 3 - Balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in absolute cijfers - gemiddelde (tabel 8) - Balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in % van het totaal aantal wijzigingen per geslacht (tabel 9) - Wijzigingen in geval van wacht- en overbruggingsuitkeringen - gemiddelde : aandeel in totaal aantal wijzigingen per gezinscategorie en geslacht in % (tabel 10) - Wijzigingen in geval van wacht- en overbruggingsuitkeringen - gemiddelde : balans in- en uitstroom per gezinscategorie en geslacht in % van het totaal aantal wijzigingen per geslacht (tabel 11) 3. Belangrijkste besluiten 4 de deel