BOSSCHE ARCHITECTUUR- PRIJS

Transcriptie

1 BOSSCHE ARCHITECTUUR- PRIJS Het BAI bestaat 20 jaar! Een mooi moment om terug te kijken wat 20 jaar architectuur de stad heeft opgeleverd.

2

3 inhouds opgave gebouw voorwoord uitslag de amazones De cavalier/kop van de muntel Brede Bossche School Nieuw Zuid Jheronimus toren La Faade museumkwartier de heere hintham Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie Roeivereniging de Hertog Herontwikkeling hoofdkantoor Essent kasteel beeckendael Snellestraat/Stoofstraat pand brugplein Kasteel LeliEnhuyze de armada's Stadhuis/stadskantoor 's-hertogenbosch Hoofdkantoor Wšrth Nederland Jan van Hoof Galerie woonwijk munteltuinen paleis van justitie Kaart colofon pagina adres BOSSCHE ARCHITECTUUR- 3

4 voorwoord Er zijn in Nederland zo n 36 architectuurcentra actief, en datis een goede zaak. Deze centra zorgen voor een platform waar discussies over architectuur, stedenbouw, landschap plaatsvinden. En dat allemaal in de vrije tijd en onbetaald en over het algemeen slechts licht gesubsidieerd. Het BAI is volgens mij één van de meest actieve centra en dat al gedurende 20 jaar! De relatie tussen het BAI en de gemeente s-hertogenbosch is innig: op vele vlakken en momenten wordt samengewerkt. Door middel van lezingen, architectuurvisites, films, excursies, publicaties (denk aan de meest recente 10 x Den Bosch ), tentoonstellingen, het organiseren van de dag ( en de nacht!) van de Architectuur, prijsvragen en niet te vergeten de educatieve projecten met scholen, wordt architectuur in brede zin onder de aandacht gebracht. Ook dit jaar is er weer een prijsvraag uitgeschreven: vergroening van het dak van parkeergarage Wolvenhoek en het is altijd weer verbazend hoeveel inzendingen er binnen komen waarbij afleesbaar is dat er met liefde, vele uren aan zijn besteed. Een jubileum van 20 jaar bestaan mag gevierd worden en het BAI doet dat door middel van een architectuurprijs. De ogenschijnlijk simpele vraag welk gebouw uit de afgelopen twintig jaar het mooist is, houdt in dat de kiezer zich moet verdiepen in de toch indrukwekkende verzameling die in en buiten de binnenstad in de afgelopen 20 jaar tot stand is gekomen. 19 gebouwen, vanaf half jaren negentig tot nu, is er één geselecteerd uit de voorraad, zijn voorgelegd aan de architectuurliefhebbers. Elke selectie is arbitrair, maar het is per slot van rekening het feestje van het BAI, ruimhartig is het publiek de mogelijkheid gegeven zelf een twintigste gebouw aan te dragen. De prijswinnaar mag er zijn, de Amazones (in de oorspronkelijke betekenis: vrouwelijke strijders), zijn ontworpen door Liesbeth van de Pol, de toenmalige Rijksbouwmeester, ontving de meeste stemmen. Het complex is het resultaat van een pittig proces, ingezet met de Nota Hoogbouw. De drie gebouwen vormen een mooi stedenbouwkundig ensemble in combinatie met de omringende ruimte. De plattegronden zijn een aanwinst, de architectuur is ingehouden en zorgvuldig gedetailleerd, gecombineerd met een fraaie materiaalkeuze. De galerie van Jan van Hoof, ontworpen door Thomas Kemme, is door het publiek aangedragen. Een fraai voorbeeld van een uitbreiding van een villa, waarbij een bijzondere relatie is ontstaan met de locatie: uitzicht over de Dommel en het Bossche Broek. 4 door Eric

5 Het ontwerp laat ruimten mooi in elkaar overgaan en kent een fraaie verhouding tussen open en gesloten delen. Het hagelwitte beton, een modern materiaal (ook al hebben de Romeinen het al gebruikt), vormt een prettig contrast zonder dat het aanstoot geeft. Het aardige van deze architectuurprijs is, dat dit keuzeproces losstaat van de vaak verhitte processen van de tostandkoming van de gebouwen. Tegenstanders roeren zich nu eenmaal vaker dan voorstanders. Het aardige is dat bij een aantal recente voorbeelden uiteindelijk ook tegenstanders schuchter toegeven dat de resultaten er toch mogen zijn. Vaak is een kloof gesuggereerd tussen de zogenaamde kenners en het publiek. Ik constateer dat de beide groepen naar elkaar toe zijn gegroeid, als ik de stemverhoudingen tot me laat doordringen. Dat is winst. Dat betekent niet dat er ijzeren regels zijn die kunnen voorspellen welk gebouw een breed gedragen lieveling wordt, dat is in het verleden niet zo geweest en dat zal ook in de toekomst niet zo zijn. houdt de spanning er in en houdt het gesprek levendig. Het BAI schrijft in haar begeleidende tekst bij de architectuurprijs dat de stad haar nek heeft uitgestoken, dat maakt de stad krachtig, geeft de stad contrasten en leidt tot meer juweeltjes in de stad. Ik feliciteer het BAI met haar twintigjarige bestaan en wens van harte dat zij door gaat met haar missie en zich daarbij constant vernieuwt en een spiegel blijft voor de Bosschenaren en haar bestuur. Allemans vriendjes kunnen overigens ook saai zijn, er moet ook ruimte zijn voor de eigenwijze elementen, dat Wethouder Eric Logister Wethouder van o.a. Stedelijke transformatie. voor BOSSCHE ARCHITECTUUR- 5

6 Gebouw nr Geordend van nieuw naar oud. 01 Naam van gebouw De Amazones Museumkwartier De Heere Hintham 11 Kasteel Beeckendael Stadskantoor 's-hertogenbosch Hoofdkantoor Würth Nederland 6

7 De Cavalier, Kop van de Muntel BBS Nieuw Zuid Jheronimus toren La Façade ZLTO Roeivereniging De Hertog Hoofdkantoor Essent Snellestraat/ Stoofstraat Pand Brugplein Kasteel Leliënhuize Woongebouwen Armada Vrije Keuze Jan van Hoof Galerie Woonwijk Munteltuinen Paleis van Justitie infographic uitslag architectuur- 7

8 01 20 fact list functie 126 luxe appartementen (84 koop en 42 huur) en parkeergarage architect Dok architecten, Liesbeth van der Pol opdrachtgever Van Wanrooij Projectontwikkeling / Vesteda Projectontwikkeling aannemer Hendriks Bouw en Ontwikkeling, Oss bruto vloer oppervlak in m2 Totaal 13680, 4300 per toren, kelder 780 fotografie Arjen Schmitz Photography 8

9 oplevering 2015 De Amazones, 3 elegante lichte woontorens op een bijzondere plek. Aan de rand van de historische binnenstadvan Den Bosch en in een heerlijke parkachtige omgeving. winnaar Dok architecten begon in 2000 aan de meervoudige opdracht voor hoogbouw op het voormalige terrein van de Hogere Agrarische School. naam de amazones 727 stemmen Er was in Den Bosch weerstand tegen hoogbouw, ook op deze plek. Na intensief onderzoek en studie heeft Dok een goede en mooie oplossing gevonden. De transparantie naar de IJzeren Vrouw vanuit de omliggende wijken is vergroot door de strategische plaatsing van de torens. De gevel van de Amazones is stevig naar de stad en open en beweeglijk naar het water. Elke toren heeft 14 lagen met op iedere laag 3 luxe koop- of huurappartementen. Alle woningen zijn licht, ruim en hoogwaardig afgewerkt. De riante buitenruimte biedt een adembenemend uitzicht over Den Bosch. "We hebben lang nagedacht over hoe we alle woningen de mooiste uitzichten konden geven. En dat is gelukt. De woontorens staan nu op een mooie afstand van elkaar met hun neus richting het water." Liesbeth van der Pol: "Ik ontwerp graag gebouwen met een sterk karakter. De Amazones waken als ranke dames over het park. Ze staan met smalle voeten in het gras, om zo veel mogelijk groen te behouden. De gevels hebben we een speels ritme gegeven van verticale en horizontale vlakken, verwijzend naar de Bossche School. Samen met de beigebruine bakstenen, de grote glasvlakken en het ronde glas in de neuzen van de torens geeft dat een sierlijke en statige aanblik." locatie Baden Powelllaan 9

10 02 20 fact list functie 74 woningen en 2 werkruimtes architect HILBERINKBOSCH architecten opdrachtgever Zayaz woningcorporatie, s-hertogenbosch aannemer Hendriks Bouw en Ontwikkeling, Oss bruto vloer oppervlak in m fotografie René de Wit 10

11 oplevering 2014 De wijk de Muntel is een van de eerste stedelijke uitbreidingen van de stad s-hertogenbosch. Vanwege de gaafheid van de stedenbouwkundige structuur en de jaren 30 architectuur is het aangezicht van de gehele wijk aangewezen als Rijksmonument. Op de kop van deze wijk, gelegen aan een van de belangrijkste toegangswegen naar het historische centrum en in het zicht van de Citadel, wordt een uitgewoond woonblok vervangen door nieuwbouw. naam De cavalier/ kop van de muntel De locatie grenst aan het voormalige schootsveld van de Citadel en aan de andere zijde aan een brede parkstrook, de vroegere begrenzing van de wijk. Daarmee vormt het hoekblok niet alleen een markant punt in de stedelijke structuur van de wijk, maar ook in die van de stad. Het van Rijkswege beschermde stadsgezicht vraagt om behoud van bouwmassa, materiaalgebruik en detaillering. Een uitgebreide analyse van de Muntel levert een toolbox op die de basis vormt voor de sculpturale vorm van het gebouw en de uitgesproken metselwerkdetailleringen. Deze rijke detaillering en de weloverwogen bouwblokcompositie zorgen voor een moeiteloze schaalvergroting van het bouwblok. Daarmee verwerft het gebouw zijn plek in de gegroeide stad, vormt het eindelijk een echte stedelijke toegang tot het historische centrum. Tegelijk wordt een gelijk aantal woningen gevraagd, met grotere woonoppervlaktes, bergingen en de mogelijkheid tot parkeren op het eigen, krappe terrein. Deze paradox vormde de grootste uitdaging in het ontwerpproces. Het blok bevat een grote variëteit aan woningen: van grote stadswoningen, loftappartementen tot eenpersoonsappartementen. locatie citadellaan 11

12 03 20 fact list functie Kindcentrum, Kinderopvang, Computerhuis, Welzijnsonderneming, Gemeente Den Bosch, diversen oplevering Januari 2013 architect Compen Architecten, Johan van der Rijt opdrachtgever BrabantWonen, s-hertogenbosch aannemer Bouwgroep van Stiphout, Sint Oedenrode bruto vloer oppervlak in m fotografie Bas Gijselhart, BASE photography 12

13 oplevering 2013 De morfologie van de nieuwbouw van de Bossche Brede School Nieuw-zuid in plan Meerendonk te s-hertogenbosch is een heldere invulling van de strakke stedenbouwkundige kaders van enerzijds het beschikbare driehoekige perceel aan de rand van een natuurgebied en anderzijds het stedenbouwkundige structuurplan van de gemeente s-hertogenbosch. naam Brede Bossche School Nieuw Zuid De duidelijke geleding aan de buitenzijde van het gebouw, bestaande uit twee bouwvolumes met daartussen een transparante openbare ruimte, heeft ook zijn vertaling gekregen in de functieverdeling binnen de Brede School. De hoofdentree van het gebouw is transparant vormgegeven en vormt als zodanig een laagdrempelig verlengstuk van de openbare buitenruimte. Vanuit deze entree zijn alle functies binnen de BBS te bereiken. Binnen het houten volume bevindt zich het kindcentrum ; kinderopvang, peuterspeelzaal, basisschool en bibliotheek. Het interieur heeft een duidelijke routing en is fris en helder gematerialiseerd, waarbij alle verblijfsruimten een relatie hebben met de buitenruimte, hetgeen bijdraagt aan het lichte binnenklimaat van dit bouwdeel. Het bakstenen volume herbergt alle multifunctionele ruimten waaronder diverse zalen met keuken, computerhuis en gymzaal. Dit bouwdeel heeft een wat zwaarder karakter en heeft overwegend gesloten gevels, waardoor een interessante compositie ontstaat. Passieve school Het met hout beklede volume (het kindcentrum ) is ontworpen conform het concept Passief Bouwen ; Het gebouw is zodanig ontworpen, dat er nauwelijks energie noodzakelijk is voor ruimteverwarming. Naast een goede oriëntatie is er veel aandacht geschonken aan hoge isolatiewaarden, het voorkomen van koudebruggen en kieren en efficiënte ventilatie met nachtkoeling. Voor de opwekking van warmte wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van passieve energiebronnen, zoals de zon, de verlichting, computers en natuurlijk lichaamswarmte. locatie Jac. Van Looystraat 5 13

14 04 20 fact list functie Woonappartementen en commerciële voorzieningen op de begane grond architect Baumschlager Eberle, Lustenau, Austria opdrachtgever Vesteda projectontwikkeling en Paleiskwartier B.V. aannemer Bouwbedrijf Wessels Zeist B.V. bruto vloer oppervlak in m fotografie ArchPhoto, New York, USA 14

15 oplevering 2013 Naast de gotische St.Janskathedraal, de grootste kerk van Nederland en het Provinciehuis van de beroemde architect Maaskant, staat er nu een derde toren in het Bossche stadslandschap: Jheronimus, genoemd naar de Bossche schilder Jheronimus Bosch, die het middeleeuwse leven in zijn stad onsterfelijk gemaakt heeft. naam Jheronimus toren Een woontoren van 75m hoogte en zichtbaar van verre, gelegen op de grens van oude stad en uitgestrekt landschap, naast het Centraal Station in het Paleiskwartier. Het spoorwegenplacement biedt een dynamisch uitzicht vanuit de woontoren. Aan de voet van de toren ligt de Hofvijver en de centrale watergracht van de nieuwe wijk. De watervlakte onderstreept door spiegeling het verticale karakter van de stadsgrens. Jheronimus markeert als solitair de ingang van de stad. Door de simpele gradatie in de top van de toren werkt het volume op verschillende schaalniveaus. Markant van ver weg en bescheiden op wijkniveau. De mat reflecterende glasgevel omhult de gehele toren en biedt interessante lichtvariaties. en intelligent ontworpen draagstructuur garanderen een extreem lange gebruiksduur. Opdrachtgever Vesteda heeft geprofiteerd van de decennialange ervaring van het Oostenrijkse architectenburo Baumschlager Eberle in het bereiken van integrale duurzaamheid, zowel in technisch-economische zin, als ook esthetisch, sociaal, cultureel en ecologisch. Jheronimus zal met alle respect voor de St.Jan, een nieuw hoogtepunt in het zuiden van Nederland zijn. De translucente huid geeft iets van de constructie prijs en geeft het hoge gebouw een zachter karakter dat beter aansluit bij de bomen, het water en de uitgestrekte natuur. De meeste appartementen zijn overhoeks gelegen, een privilege dat meestal slechts de penthouses toekomt. De flexibele indeling locatie Hofvijver 15

16 05 20 fact list functie Twee kantoorgebouwen bouwjaar Oplevering in 2013 architect Diederendirrix architecten, Bert Dirrix opdrachtgever Heijmans Vastgoed aannemer Heijmans Woningbouw bruto vloer oppervlak in m fotografie Arthur Bagen 16

17 oplevering 2013 In stedenbouwkundige zin miste het stationsgebied in Den Bosch aan de oostzijde een afbakening van het plein. Diederendirrix ontwierp een gesloten bouwblok als afronding van de locatie. Het blok definieert het volume van het plein, en maakt een handreiking naar het station en het achterliggende Paleiskwartier. naam La Faade In architectonische zin wordt een eigentijdse, vocabulaire aansluiting gezocht met zowel historische motieven, als de meer formele architectuur rond het station. Het gevelmotief bundelt schaal, geleding en detail in een eigenzinnige wand die een impuls geeft aan het plein. De gebouwen zijn geschikt voor het Nieuwe Werken, waarbij de gebruiker en zijn gezondheid centraal staat, door bijvoorbeeld rekening te houden met het daglicht en het uitzicht. Het nieuwbouw kantoorgebouw La Façade in s-hertogenbosch ontving het BREEAM-NL certificaat *** Very Good en heeft daarnaast ook een Groenverklaring en het energielabel (A+) behaald. Het bouwkundig ontwerp is geoptimaliseerd door te kiezen voor een robuuste, duurzame onderhoudsarme detaillering. De gevelopeningen zijn dusdanig van positie en verhouding dat ze voorzien in voldoende daglicht met behoud van interne flexibiliteit. De vloervelden zijn vrij indeelbaar door de vrije overspanning van de vloervelden. La Façade maakt onder andere gebruik van zonnepanelen, een zuinige klimaatinstallatie, zuinige liften, milieubewust en duurzaam materiaalgebruik waaronder FSC hout en waterbesparend sanitair. locatie Stationsplein 17

18 06 20 fact list architect Bierman Henket architecten opdrachtgever Noordbrabants Museum: Provincie Noord-Brabant Stedelijk Museum: Gemeente s-hertogenbosch Museumwoningen: Bouwcombinatie De Bonth van Hulten en Stam + de Koning aannemer Bouwcombinatie De Bonth van Hulten, Stam + de Koning bruto vloer oppervlak in m2 Totaal: , Griffiegebouw: 5.465, Het Noordbrabants Museum: 5.785, Stedelijk Museum: 4.125, Museumwoningen: fotografie Joep Jacobs 18

19 oplevering 2013 Door de nieuwbouw voor het Stedelijk Museum s-hertogenbosch (SM s) te combineren met de uitbreiding van het Noordbrabants Museum, is in de historische binnenstad van Den Bosch een aantrekkelijk museumkwartier ontstaan. Hedendaagse kunst is samengebracht met regionale kunst, cultuur en geschiedenis rondom de monumentale tuin van het voormalig Gouvernement uit naam Museum kwartier Het Noordbrabants museum is sinds 1987, na een geslaagde verbouwing door architect Wim Quist, gehuisvest in dit gebouw. Het museum is volledig gerestaureerd en de Quistvleugel is uitgebreid met nieuwe museumzalen. De nieuwe zalen worden omringd door vijf museumwoningen die een blinde gevel aan de aangrenzende Weversplaats voorkomen. Aan de overzijde van de gouvernementstuin heeft het SM s een nieuw gebouw gekregen met een eigen hoofdentree. Een groen glazen gevel en uitkragende massa s die meedraaien met de aangrenzende steeg De Mortel, vormen een eigentijdse ingreep in een vergeten hoek van de binnenstad. Beide musea en de gemeenschappelijke functies worden met elkaar verbonden door een centrale verbindingsgang. Deze hoge, vrij toegankelijke ruimte heeft een glazen gevel aan de tuinzijde en maakt een rondgang om de tuin mogelijk. De verbindingsgang smeedt de verschillende gebouwen tot een ruimtelijk geheel, terwijl het eigentijdse Stedelijk Museum en het monumentale Noordbrabants Museum hun eigen identiteit behouden. Tussen beide musea ligt het 19e-eeuwse monumentale gebouw van de voormalige Provinciale Griffie van architect Van Lokhorst. Hierin zijn gemeenschappelijke functies zoals een auditorium, een restaurant, een museumwinkel, een personeelskantine en kantoorruimtes gevestigd. Daarnaast zijn hier Erfgoed Brabant en het Provinciaal Archief Bodemvondsten gehuisvest. locatie verwersstraat 41 19

20 07 20 fact list functie Appartementen, seniorenpluswoningen, zorgcentrum, sociaal - cultureel centrum architect Molenaar&Bol&VanDillen architecten, Michael Bol opdrachtgever Kleine Meierij Rosmalen aannemer P. Hoedemakers en Zn. B.V. bruto vloer oppervlak in m fotografie Fotograaf onbekend bij redactie met het ter perse gaan van deze publicatie 20

21 oplevering 2010 Ontmoeten aan de waterkant. Een prettig en veilig woonzorgklimaat, met uitzicht op het water, sociale en culturele voorzieningen en een luxe uitstraling. Dat zijn de kwaliteiten van de Heere Hintham, gelegen aan de plas Het IJzeren Kind in de Bossche wijk Hintham-Zuid. Het multifunctionele woonzorgcentrum is gerealiseerd op de voormalige locatie van het sociaal-cultureel centrum 'De Biechten'. naam de Heere hintham Het grootschalige project biedt onderdak aan een nieuwe bibliotheek, een verpleeghuis met 90 plaatsen en een dagverzorging, een ouderensteunpunt met seniorenrestaurant, 30 zorgwoningen en 90 koopappartementen. Veel aandacht is gegeven aan het welzijn van de bewoners. Het atrium bestaat voornamelijk uit glas en biedt een prachtig uitzicht op de waterplas. In het centrale gedeelte vestigen zich onder meer de bibliotheek, het sociaal - cultureel centrum en een grand café. Vanuit het centrale deel zijn er twee vertakkingen met woningen en kantoren, gericht op het water. Het parkeren gebeurt grotendeels in parkeergarages onder de gebouwen. Om het complexe programma een rustige, en eenduidige uitstraling te geven zijn alle buitengevels voorzien van een grid van prefab beton, met een kenmerkende rotsstructuur. Het plan bestaat uit drie uitwaaierende bouwblokken. Deze uitwaaierende structuur zorgt voor doorzicht naar de waterplas het IJzeren Kind. Met deze stedenbouwkundige vormgeving ontstaat een meerwaarde voor de omgeving ten opzichte van de huidige bebouwing. De bouwhoogte aan de zijde van de wijk is drie lagen. Alleen op de koppen van de drie bouwblokken worden in vijf, zes en zeven lagen de koopappartementen gerealiseerd. locatie Vincent van Goghlaan 1 21

22 08 20 fact list functie Kantoren, 210 parkeerplaatsen architect De Architekten Cie, Pi de Bruijn opdrachtgever NCBOG B.V., Tilburg aannemer Heerkens van Bavel Bouw, Tilburg bruto vloer oppervlak in m fotografie Daria Scagliola & Stijn Brakkee 22

23 oplevering 2010 Het nieuwe hoofdkantoor van de Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie (ZLTO), is een clubgebouw voor zijn medewerkers en een ambassade voor de landbouw. Het ontwerp refereert aan wuivende graanvelden en boeren schuren, maar is tegelijk een state of the art representatief kantoorpand dat een eigentijds gezicht aan de ZLTO verleent. Het gebouw markeert niet alleen de hoek van het Paleiskwartier in Den Bosch maar verbindt tevens twee bestaande aanpalende agrarische scholen tot een food and health campus. naam Zuidelijke Land- en Tuinbouworganisatie Het compacte kantoorvolume biedt een hoge flexibiliteit met een verscheidenheid van kolomvrije vloeren. Het gebouw is ontworpen volgens het nieuwe werken waardoor een kantoorafname van 30% is bereikt. De expressieve houten dakconstructie verleent, samen met de kromme verticale raamstroken, karakter aan het clubgebouw. Het ontwerp is opgesteld in nauwe samenwerking met de eindgebruikers met verantwoordelijkheidsbesef naar de toekomst. ZLTO en de Architekten Cie. samen hebben veel moeite ondernomen de opgave integraal duurzaam te benaderen en veel aandacht is besteedt aan gezondheid, veiligheid, energiebesparing en leefomgeving. Met het nieuwe pand is een besparing gerealiseerd van 63% op energieverbruik. Het gebouw is compact ontworpen opdat een klein geveloppervlak de energietransmissie beperkt. (warmwater) en zonnecellen op het dak. Leemstuc aan binnenwanden en het kunstzinnige bassin op de begane grond hebben naast esthetiek ook vochtregulerende eigenschappen. Speciaal ontworpen tapijten zijn gemaakt van biologische wol en gekleurd met natuurlijke kleurstoffen. Er is enkel duurzaam geproduceerd hout, formaldehydevrij spaanplaat en gerecycled pvc gebruikt. Bijzonder is de daktuin boven op de parkeergarage dat een buitenkantoor is om in te werken en te overleggen maar ook het regenwater opvangt en buffert. Met slechts 27% raamopening wordt excessieve opwarming voorkomen, terwijl de verticale ramen het zonlicht toch diep binnenlaten. Energie wordt opgewekt met zonnecollectoren locatie Onderwijsboulevard 23

24 09 20 fact list functie Accommodatie roeivereniging architect VHV architekten opdrachtgever Gemeente 's-hertogenbosch / Roeivereniging De Hertog aannemer bouwbedrijf Van den Bouwhuijsen, 's-hertogenbosch bruto vloer oppervlak in m fotografie Fotograaf onbekend bij redactie met het ter perse gaan van deze publicatie 24

25 oplevering 2010 Het gebouw van roeivereniging De Hertog bestaat uit een opslagruimte voor roeiboten in de vorm van vier loodsen van circa 6 x 25 meter. Daarnaast zijn in het clubhuis de normale voorzieningen ondergebracht zoals kleedkamers, werkplaats, kantine en bestuursruimte. naam Roeivereniging de Hertog Een roeivereniging ligt vanzelfsprekend aan het water, in dit geval aan een bocht van de Aa tegenover de citadel op een openbaar terrein. De precieze locatie is zo bepaald dat de citadel altijd zichtbaar blijft, of men nu via de Diezebrug of via de Citadellaan de stad binnenkomt. De functies zijn afleesbaar in de tweedeling van het gebouw: loodsen uitgevoerd als laagbouw met sheddaken verwijzend naar de industriegebouwen die hier stonden, en het clubhuis in hoogte en vorm contrasterend. Deze deling is logisch: loodsen niet geïsoleerd en sterk geventileerd om de boten te drogen, het clubhuis normaal verwarmd en goed geïsoleerd. Maar eenmaal in gebruik kunnen alle deuren open en krijgen ook roeiers in de kantine contact met buiten door de schuifpui die over de volle breedte geopend kan worden. In de vijf jaar dat het gebouw in gebruik is, is het ledenaantal van de vereniging bijna verdubbeld. Als het gebouw niet gebruikt wordt, zijn alle gevelpanelen gesloten en oogt het gebouw als een monoliet, visueel tegenwicht biedend aan de citadel. Het gebouw is daarom bekleed met één materiaal: cortenstaal, dat goed bestand is tegen vandalisme, en in de uiteindelijke oranjebruine kleur mooi contrasteert met de groene elementen in de omgeving. locatie Citadellaan 28 25

26 10 20 fact list functie Kantoren en parkeerplaatsen architect de Architekten Cie, Pi de Bruijn opdrachtgever Essent Facilities aannemer BAM Utiliteitsbouw, Imtech bruto vloer oppervlak in m fotografie Daria Scagliola & Stijn Brakkee 26

27 oplevering 2009 In 1956 liet de PNEM (Provinciale Noord-Brabants Elektriciteits Maatschappij) haar hoofdkantoor bouwen aan het Willemsplein in Den Bosch. Het gebouw, naar ontwerp van architect C.H. de Bever, wordt gerekend tot de traditionele architectuurstroming van de Delftse School. Met zijn hellende daken, torentjes en klokkentoren oogt het als een abstract vormgegeven kasteel. naam Herontwikkeling hoofdkantoor Essent Inmiddels is de PNEM opgegaan in Essent, een bedrijf dat elektriciteit, kabeldiensten en afvalverwerking verzorgt. Essent wilde haar diensten bundelen op het Willemsplein. In een meervoudige opdracht werd aan drie architectenbureaus gevraagd een visie te ontwikkelen voor de renovatie en forse uitbreiding van het gebouw. Het lag voor de hand naast het 'kasteel' een nieuw kantoorgebouw te ontwerpen. Deze optie werd echter verworpen, omdat dan een discontinuïteit tussen de oude PNEM en het nieuwe bedrijf vormgegeven zou worden. Bovendien zou het programma worden opgesplitst: het 'kasteel' zou het representatieve programma huisvesten, terwijl de nieuwbouw zou verworden tot werkgebouw. In plaats daarvan is ervoor gekozen het oorspronkelijke gebouw en de uitbreiding te laten versmelten tot één complex, waarbij het oude gebouw een vanzelfsprekende plaats krijgt binnen het geheel. Deze mainstreet vormt het kloppend hart van het gebouw: de plek waar medewerkers en bezoekers elkaar tegenkomen. Alle liftkernen naar de kantoorverdiepingen liggen direct aan de mainstreet en het gehele collectieve programma wordt vanuit deze zone ontsloten. Een bijzonder onderdeel is het vergadercentrum met restaurant, dat is gehuisvest in het oude gebouw. Hiertoe is de binnenhof getransformeerd tot een met glas overkapt atrium om dienst te doen als foyer voor de omliggende vergaderzalen. Op deze wijze ontstaat een compact en harmonieus geheel onder één dak, zonder scheiding tussen oud en nieuw, tussen representatief deel en werkvloer. Basis van het ontwerp vormt de 'mainstreet', een lineaire zone die het kasteel verbindt met de nieuwe vleugels. locatie willemsplein 27

28 11 20 fact list functie Woningbouw architect KAAN Architecten, Kees Kaan opdrachtgever MAB Ontwikkeling Regio Zuid aannemer BAM Utiliteitsbouw regio Eindhoven bruto vloer oppervlak in m fotografie Sebastian van Damme, Luuk Kramer 28

29 oplevering 2008 Het specifieke van kasteel Beeckendael is de verscholen ligging in het dichte Landgoedbos. Het planconcept laat een optimale wisselwerking tussen bebouwing en landschap zien. Door de bouwmassa van het kasteel rond een H te vormen ontstaan zowel binnen als buiten het kasteel hoven en pleinen met een grote diversiteit in schaal en sfeer.alle woningen worden ontsloten vanuit het binnengebied en zijn optimaal naar het landschap georiënteerd d.m.v. terrassen en balkons. naam kasteel Beeckendael Het gebouw ligt verheven op een terp. De centrale Esplanade en de vier hoven zijn bereikbaar via de hellingbaan die tot onder de toegangspoort leidt. Langs de Esplanade, tegenover de toegangspoort, is een appartementengebouw gesitueerd. Onder de woningen en het appartementengebouw is op het hoogteniveau van het huidige maaiveld een stallingsgarage opgenomen. De diversiteit in de planopbouw laat een grote mate van uniformiteit in architectuur en materialisatie toe. Door de woningscheidende penanten in het gevelbeeld te verveelvoudigen is een erg monolithisch gebouw beoogd. Baksteen en prefab beton bieden plasticiteit om dit te versterken. In de hoven zijn de gevels zachter en persoonlijker. Rood-wit gestreepte houten luiken voorzien de woningen aan de Esplanade van privacy. De woningen die aan de koppen van de Esplanade geplaatst zijn en verschillende andere woningen hebben een privé-stallingsgarage met inpandige trapopgang. De eigenaren van de overige woningen en de appartementseigenaren parkeren in de afgesloten garage. Bezoekers parkeren in de voor het kasteel ontworpen parkeerhoven die in het talud geïntegreerd zijn. locatie beeckendael, haverleij 29

30 12 20 fact list functie Commerciële ruimten, woningen, parkeerplaatsen en fietsenstalling architect Architectenbureau De Twee Snoeken, Tom Senders en Marcel Hanegraaf projectleider Marcel Hanegraaf opdrachtgever Aannemersbedrijf M.P. Drijvers B.V. aannemer Aannemersbedrijf M.P. Drijvers B.V. bruto vloer oppervlak in m2 Commerciële ruimten: totaal 475, In 8 units gerestaureerde woningen: 3 stuks ca. 185, Nieuwbouw woningen: 3 stuks ca. 165, Nieuwbouw appartementen: 6 stuks 138 en 168, Parkeercarrousel: 415 fotografie Fotograaf onbekend bij redactie met het ter perse gaan van deze publicatie 30

31 oplevering 2007 Dit stadsvernieuwingsproject is gesitueerd in een voorheen wat verpauperd gedeelte van de binnenstad van s-hertogenbosch maar wel direct tegen het centrum aan. Door de realisatie van dit project is een in kwaliteit verbeterde extra en vanzelfsprekende winkel-lus ontstaan die aanhaakt aan het kernwinkelgebied. naam Snellestraat/ Stoofstraat Op de begane grond zijn diverse commerciële ruimten opgenomen in zowel de historische panden als in het nieuwbouwgedeelte en die ruimten zijn ingevuld met winkels en horeca. Op de verdiepingen zijn aan de Stoofstraat, zowel in de bestaande panden als in de nieuwbouw stadswoningen over drie woonlagen met een kap gerealiseerd met een eigentijdse ruimtelijke ontwikkeling. In het bestaande pand aan de Snellestraat, boven de commerciële ruimte, is ook een woning gerealiseerd. Bij de nieuwbouw daar zijn aan beide zijden van een open trappenhuis, met zicht op een binnenhof met een prachtige eeuwenoude beukenboom, ieder drie appartementen met verschillende oppervlakten gerealiseerd waarbij ook de ruimte in de kap als woonruimte is betrokken. is een parkeercarrousel gebouwd voor 20 auto s en in het souterrain zijn bergingen en fietsenstallingen opgenomen. Het gehele complex met een rustige, enkelvoudige maar tijdloze, statige architectuur, is uitgevoerd in baksteen, in lichte kleuren geschilderd, waarin opgenomen houten en stalen puien en ramen in zuiver wit en antraciet. De daken zijn belegd met keramische dakpannen. Combinatie van verbouwing en nieuwbouw, van commerciële ruimten, woningen en appartementen, restauratie van beeldondersteunende historische panden met bovendien een parkeercarrousel. Aan het Bokhovenstraatje is een stadswoning over twee woonlagen gerealiseerd boven de begane grond. Aan de achterzijde, gelegen aan de binnenhof die toegankelijk is vanuit een poort aan de Stoofstraat, locatie Snellestraat/ 31