Jaarverslag Stuurgroep KernGezond

Transcriptie

1 Jaarverslag 2011 Stuurgroep KernGezond Maart 2011

2 Inhoud 1. INLEIDING 3 2. DOELSTELLING KERNGEZOND 4 3. ORGANISATIE WERKWIJZE FINANCIERING 9 6. KERNGEZOND IN DE KERNPUNTEN TOEKOMSTPLANNEN FINANCIËLE GEGEVENS KERNGEZOND

3 1. Inleiding KernGezond is een organisatie die zich ten doel heeft gesteld KernPunten te realiseren in de kleine kernen van de gemeente Overbetuwe door het gezamenlijk aanbieden van een breed arrangement van zorg en welzijnsdiensten. In dit verslag kunt u lezen welke stappen KernGezond in 2011 heeft gezet om dit doel te bereiken en wat de belangrijkste ontwikkelingen zijn. Dit jaarverslag begint met een korte beschrijving van de doelstellingen van KernGezond, de organisatiestructuur, de werkwijze en de financiering (hoofdstuk 2-5). Vervolgens wordt ingegaan op de belangrijkste ontwikkelingen in 2011, algemeen en specifiek in de KernPunten Herveld-Andelst, Heteren, Zetten en Oosterhout (hoofdstuk 6-7). Het verslag eindigt met een blik op de toekomst en een financiële verantwoording. Met voldoening kan worden teruggekeken op het verslagjaar 2011, een jaar waarin binnen de KernPunten gekozen is voor een hernieuwde werkwijze en waarin samenwerking met locale en regionale partijen is geïntensiveerd. Het samenwerkingsverband is, zoals de naam al aangeeft, KERNGEZOND. R. Geerts, Coördinator van het samenwerkingsverband en Directeur-Bestuurder van Stuw 3

4 2. Doelstelling KernGezond De vraag naar zorg en wonen verandert. De belangrijkste verandering is dat oudere en kwetsbare inwoners zelfstandig willen (blijven) wonen. Het lokaal laagdrempelig aanbieden van diensten en faciliteiten is daarbij van groot belang en draagt bij aan de zelfredzaamheid van mensen. Hierbij speelt ontmoeting een grote rol: eenzaamheid is een veel voorkomend probleem onder ouderen. Ouderen die zowel eenzaam als depressief zijn, hebben twee keer zoveel kans om eerder te overlijden dan ouderen zonder die problemen. Doel van het project KernGezond is te komen tot een zodanig samengesteld pakket van diensten, faciliteiten, activiteiten en ontmoetingsmogelijkheden, dat de eenzaamheid in de kleine kernen van de gemeente Overbetuwe wordt teruggedrongen en er preventieve zorg- en welzijnsactiviteiten en informatievoorziening wordt geboden, afgestemd op vraag en behoefte. Op deze manier kunnen mensen langer zelfstandig - binnen eigen sociaal netwerk en sociaal kapitaal - blijven wonen in de kleine (plattelands)kernen van de gemeente Overbetuwe. KernGezond wil dit bereiken door het oprichten van een KernPunt in alle kleine dorpskernen van de gemeente Overbetuwe. Met KernPunten worden fysieke locaties bedoeld, waar activiteiten plaatsvinden op het gebied van zorg en welzijn en waar men terecht kan voor informatie (adviesfunctie). Het KernPunt is er voor alle inwoners, maar met extra aandacht voor ouderen en andere kwetsbare groepen zoals mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking, allochtonen et cetera. Vanuit de KernPunten worden alle zorg en welzijnsdiensten in onderlinge samenhang aangebonden, waarbij de vraag van de burger centraal staat. Om zoveel mogelijk burgers met beperkingen te bereiken werkt KernGezond nauw samen met alle locale vrijwilligersorganisaties. De beoogde resultaten van KernGezond/KernPunten zijn: sociale integratie, minder eenzaamheid, meer contact en verbondenheid; het aanleren van nieuwe vaardigheden o.a. door een internetcafé dat toegankelijk is voor ouderen en mensen met een beperking; met meer plezier langer kunnen blijven wonen binnen het eigen sociale netwerk; laagdrempelige toegang tot informatie en diensten; integrale samenwerking tussen zorg- en welzijnsvoorzieningen, waarbij onderlinge doorverwijzing vanzelfsprekend is; 4

5 nauwe samenwerking tussen informele en formele voorzieningen op het terrein van wonen, zorg en welzijn. 3. Organisatie Binnen KernGezond werken 6 organisaties 1 samen op het gebied van wonen, welzijn en zorg: Stichting Samen Zorgen Stichting De Driestroom Stichting Thuiszorg Midden Gelderland Stichting Attent wwz MEE Gelderse Poort Stuw, Stichting Welzijn en Maatschappelijke Ondersteuning Deze zes organisaties hebben met elkaar een convenant afgesloten, waarin een gezamenlijk doel is vastgelegd: KernPunten te realiseren in de kleine kernen van de gemeente Overbetuwe door het gezamenlijk aanbieden van een breed arrangement van zorg en welzijnsdiensten. De samenwerking krijgt concreet vorm op drie niveaus, het bestuurdersoverleg, de Stuurgroep en de lokale werkgroepen per kern. Bestuurdersoverleg Dit overleg vond in 2011 twee keer plaats (voorjaar en najaar). Deelnemers zijn de bestuurders / bevoegden van de deelnemende organisaties. In dit overleg wordt het beleid op hoofdlijnen vastgesteld, evenals het jaarverslag en de jaarrekening van het project. De afspraken die in het convenant zijn vastgelegd worden door de bestuurders gezamenlijk bewaakt en wanneer nodig bijgesteld. In 2011 kwamen aan de orde: jaarverslag en jaarrekening 2010, begroting 2011, ontwikkelingen decentralisatie AWBZ en strategie, werkwijze in de KernPunten, samenwerking gemeente, subsidiebeschikking provincie Gelderland. Stuurgroepoverleg Dit overleg vond 8 keer plaats. De leden van de Stuurgroep zijn vertegenwoordigers van de deelnemende organisaties, veelal team- of locatiemanagers. Op afroep werd door externe partijen (bv gemeente) deelgenomen aan het overleg. Medio 2011 is besloten dat de gemeente als vaste gesprekspartner gaat deelnemen. In het Stuurgroepoverleg 1 In 2011 heeft MEE Gelderse Poort zich aangesloten bij het samenwerkingsverband. 5

6 werden operationele zaken besproken, besluiten voor de bestuurders voorbereid en nieuwe initiatieven genomen. Ook wordt in dit overleg de verbinding gelegd tussen de verschillende Kernpunten. In 2011 waren de belangrijkste gespreksonderwerpen: pas op de plaats en nieuwe koers in de werkwijze, in de kernen (zie verderop) de voorstellen voor het gemeentelijke beleid rond klimaatneutraal en de voorbereiding en uitvoering van de werkconferentie in april. Daarnaast is aandacht besteed aan de wijzigingen in het gemeentelijk beleid rond de maaltijdvoorziening. Werkgroepen per kern In de dorpskernen waar een KernPunt is gevestigd zorgden werkgroepen voor de uitvoering van alle activiteiten en onderlinge afstemming in die KernPunten. De werkgroepen kwamen regelmatig bij elkaar. Deelnemers zijn vertegenwoordigers van de uitvoerende organisaties en de vrijwilligers. Aard, samenstelling en inhoud van dit overleg is per kern verschillend (maatwerk). 6

7 4. Werkwijze In het project KernGezond werken zes stichtingen samen. Het bijzondere is dat deze organisaties vanuit verschillende intersectorale achtergronden gezamenlijk een project uitvoeren. Daarbij gaat het niet zozeer om het komen tot nieuwe producten, maar veel meer om bundeling van de lokale krachten. Om dit te bereiken worden tevens relaties gelegd met andere mogelijke samenwerkingspartners op het gebied van Wonen, Welzijn en Zorg, onder andere: met de verschillende woningcorporaties; met lokale overheid ten aanzien van de rol en positie in relatie tot WMO (commitment); met (lokale) zorg- en welzijnsaanbieders. Bij de realisatie van een KernPunt wordt er samengewerkt met verschillende partijen binnen de kern: vrijwilligersorganisaties, maar ook overige aanbieders op het gebied van wonen, zorg en welzijn. Deze werkwijze is eenvoudig en laagdrempelig: gebruik maken van aanwezige lokale structuren, organisaties en voorzieningen; kleinschalig én lokaal breed gedragen. Op deze manier slaagt het project KernGezond er in om dicht bij de behoeften en de specifieke kenmerken van de betreffende dorpskern en haar inwoners te blijven. Nieuwe koers In 2011 is uitvoerig stil gestaan bij bovenstaande werkwijze, waarbij is geconstateerd dat het belangrijk is om de organisatie van de activiteiten in de KernPunten nog meer dan voorheen in handen te geven van de locale uitvoerende organisaties. Tot nu toe nam de coördinator van de KernPunten hiervoor de verantwoordelijkheid. Dat leidde regelmatig tot onduidelijkheden, vooral bij de vrijwilligers. Daarnaast is te weinig aandacht besteed aan het opbouwen en ondersteunen van de locale netwerken en samenhang tussen de locale aanbieders van zorg en welzijn. Dat is wel cruciaal voor de doelstelling van KernGezond. Daarom is in de zomer van 2011 besloten om de taakverdeling anders te maken: de invulling en organisatie van de activiteiten in de KernPunten ligt in handen van de locale organisatie(s). In Herveld, Zetten en Heteren is dat Stichting Samen Zorgen en in Oosterhout is dat de vrijwilligerswerkgroep. De coördinatie richt zich op de ontwikkeling van locale samenwerking en afstemming van activiteiten en dienstverlening, door professionele en vrijwillige aanbieders van WWZ met elkaar in verbinding te brengen. 7

8 Door deze koerswijziging was het nodig om enige tijd extra energie te besteden aan informeren en overdragen van vrijwilligers, waardoor er in 2011 nog geen nieuwe KernPunten (Driel, Valburg, Randwijk) konden worden ontwikkeld. Huisbezoeken en de vraag achter de vraag In Zetten is in 2010 vanuit de Dorpsraad een vrijwilligersorganisatie ontstaan: Overbetuwe Vitaal. Deze organisatie is gestart met huisbezoeken door vrijwilligers bij alle 75plussers in het dorp. Vanuit KernGezond is samenwerking gezocht hiermee, omdat dit volledig in overeenstemming is met de doelen die KernGezond nastreeft. Mede hierdoor is binnen KernGezond de aandacht komen liggen op het onderzoeken van de vraag en behoefte van de kwetsbare mensen in de dorpskernen. Ook De Kanteling, de beweging die de gemeente maakt in het kader van de WMO, is hierbij van grote betekenis. De loketmedewerkers gaan gesprekken voeren aan de keukentafel. Deze ontwikkelingen zijn voor de verdere ontwikkeling van KernGezond van groot belang. Daarom is in april samen met de HAN (Hogeschool Arnhem Nijmegen) een werkconferentie georganiseerd waarop de HAN een ontwikkelde aanpak presenteerde, de narratieve methode. Daarbij stond de vraag centraal of deze methode bruikbaar is voor het versterken van de lokale infrastructuur en het signaleren van vragen in de kernen. Conclusie was dat de methode erg zinvol is maar te veel vergt van de professionals en vrijwilligers (te uitgebreid en te tijdrovend). Daarom is besloten om met de HAN te zoeken naar een werkwijze waarbij elementen van de narratieve methode bij kunnen dragen aan verdere versterking van de lokale aanpak. Dit heeft geleid tot een afspraak om de HAN in 2012 een Train de Trainersprogramma te laten verzorgen voor vrijwillige en professionele huisbezoekers. 8

9 5. Financiering De stichtingen die het project KernGezond dragen, leveren niet alleen menskracht (KernPunten, Stuurgroep, werkgroepen, bestuurdersoverleg) en huisvesting maar betalen ook een financiële bijdrage. Verder wordt een deel van het project betaald door de gemeente Overbetuwe, die gelden beschikbaar heeft gesteld voor de uitvoering van de coördinatie in de KernPunten door een medewerker van Stuw. De Provincie Gelderland heeft voor de periode een subsidie beschikbaar gesteld voor het realiseren van 5 nieuwe KernPunten. Hiervoor is extra personeel ingezet, vanaf 1 juli In 2011 is ook een subsidie van De Provincie geïncasseerd voor reeds uitgevoerde werkzaamheden in Daarnaast zijn met name voor de inrichting van de nieuwe KernPunten extra middelen beschikbaar gesteld door het Rabofonds (ICT middelen) en door het Nationaal Ouderenfonds. De deelnemers aan de activiteiten in de KernPunten betalen een eigen bijdrage. Het streven is om de kosten van de activiteiten zoveel mogelijk te dekken met de deelnemersbijdragen. 9

10 6. KernGezond in 2011 De belangrijkste gebeurtenissen in 2011 voor KernGezond waren: De bestaande KernPunten zijn verder doorontwikkeld. Na een pas op de plaats, waarin de werkwijze in de KernPunten uitgebreid is geanalyseerd, is besloten tot een nieuwe koers. De coördinatie van de activiteiten en de begeleiding van de vrijwilligers komt meer in handen te liggen van de lokale aanbieders. In Heteren, Herveld-Andelst en Zetten is dat de Stichting Samen Zorgen, in Oosterhout is dat de plaatselijke (vrijwilligers-)werkgroep. De professionele inzet voor KernGezond wordt meer gericht op de netwerkontwikkeling in de dorpen. De coördinatoren worden meer en meer dorpscontactpersonen. MEE Gelderse Poort heeft zich aangesloten bij het samenwerkingverband. Dit is een belangrijke versterking van KernGezond. MEE heeft vooral veel contacten met inwoners met (lichamelijke of psychische) beperkingen en is goed op de hoogte van de sociale kaart in de regio. Eind 2011 is besloten dat de gemeente intensiever als gesprekspartner betrokken is bij KernGezond. De gemeente is regievoerder op de terreinen van zorg en welzijn en mede daarom is het van groot belang dat gemeente en KernGezond goed samenwerken en keuzes op elkaar afstemmen. Een beleidsmedewerker van de gemeente neemt sinds september deel aan de reguliere vergaderingen van de Stuurgroep. De partners van KernGezond hebben actief deelgenomen aan de overleggen van de klankbordgroep die de gemeente heeft geadviseerd bij de formulering van het beleid op het terrein van Wonen, Welzijn en Zorg. KernGezond heeft een prominente plek gekregen in de beleidsnota, die begin 2012 in de Raad wordt vastgesteld. In april 2011 is een werkconferentie georganiseerd is samenwerking met de HAN. Deze conferentie heeft geleid tot een trainingsprogramma voor huisbezoekers (vrijwilliger bezoekgroepen, thuiszorg, cliëntondersteuners, woonconsulenten, enz.). Deze training (train-de-trainer) wordt uitgevoerd in

11 De Provincie Gelderland ondersteunt KernGezond met een financiële bijdrage van , waarmee in 2012 en 2013 in 7 dorpskernen KernPunten kunnen worden gerealiseerd. De beoogde extra aandacht voor PR en communicatie is onvoldoende.. 11

12 7. De KernPunten Herveld-Andelst In 2011 was het KernPunt 7 dagen per week open voor ontmoeting en activiteiten. De informatiebalie was 2 dagen per week geopend. Hulpvragen werden ook beantwoord door medewerkers van Stichting Samen Zorgen. Er is een ontmoetingsmorgen gestart waarvoor speciaal ook nieuwe Nederlanders werden uitgenodigd. Voorbereiding i.s.m. Vluchtelingenwerk en de coördinator van de Internationale Vrouwengroep van Stuw. Vluchtelingenwerk kon de toegezegde inhoudelijke en praktische ondersteuning niet nakomen. Daardoor viel de stimulator voor de nieuwe Nederlanders weg. Voor de speciaal ook voor deze activiteit aangetrokken stagiaire van de HAN (MWD) veranderde de inhoud van de stage daardoor. Samen met de 5 vrijwilligers werd de morgen omgevormd tot een algemene ontmoetingsmorgen met een creatief element. De door Vluchtelingenwerk verwachte deelnemers blijven weg vanwege de kosten. Andere deelnemers bleven komen (+/- 5 ) en zorgden met de vrijwilligers voor een gezellige sfeer op het Hofplein. Eind december is gestopt met de aparte openingstijden van de informatiebalie. Voor de 2 vrijwilligers die vanaf de start van het KernPunt actief waren, was dat het einde van jarenlange actieve inzet. 3 vrijwilligers bleven actief. Het aantal deelnemers voor activiteiten nam ook in 2011 weer toe. Met name samen koffiedrinken, de bingo en het koor, trokken veel deelnemers. De ontmoetingsmorgens met pastores liepen gewoon door. In totaal werden deelnemers geturfd bij diverse activiteiten (2010: 7431). Dat is exclusief de maaltijden. Heteren In 2011 was het KernPunt 7 dagen per week open voor ontmoeting. Activiteiten werden 5 dagen per week aangeboden en de informatiebalie was 2 dagdelen per week geopend. Naast het vaste activiteitenaanbod dat openstaat voor alle bezoekers, heeft het ouderenwerk van Stuw computercursussen, meer bewegen voor ouderen, de 50+ club en een informatiebijeenkomst over reizen met het openbaar vervoer (OV chip) aangeboden. Ook voor de bijeenkomst met Betuwse verhalen was veel belangstelling. Voor de internet en cursus moest worden uitgeweken naar de Bongerd omdat de faciliteiten hiervoor in Liefkenshoek niet optimaal waren. De kookcursus voor beginners ging niet door vanwege ziekte van de vrijwilligster. Voor een deel van het cursusaanbod was te weinig belangstelling (rouwverwerking en verbeter uw Nederlands ). 12

13 Het totaal aantal deelnemers bedroeg dit jaar Dat is inclusief de maaltijden (2.029). Vragen (informatie en advies) werden beantwoord door medewerkers en vrijwilligers van Stichting Samen Zorgen. Eind december is formeel gestopt met de informatiebalie. Het aantal vragen dat binnenkwam, betrof meestal de activiteiten. Daarbuiten zijn 6 adviesvragen geturfd. Oosterhout en Slijk-Ewijk Kernpunt Oosterhout en Slijk-Ewijk draaiden in 2011 op 7-8 vrijwilligers. Om beurten waren zij aanwezig op woensdagmiddag. Zij hielden contact met de bezoekers en deelnemers aan de activiteiten (koersbal, seniorensoos). Een vrijwilligster was elke woensdagmiddag aanwezig voor ICT-ondersteuning. Bovendien is deze vrijwilligster zeer waardevol voor diverse administratieve werkzaamheden voor het KernPunt. Naast de 6 vrijwilligers die op woensdagmiddag het KernPunt draaiden, zijn er nog 2 vrijwilligers die mee hebben gedacht over de verdere ontwikkeling van het KernPunt. Beide vrijwilligers zijn/ waren verbonden aan het bestuur van het dorpshuis resp. de dorpsraad. De samenwerking met de nieuwe beheerder/ pachter van Dorpshuis De Schakel was erg prettig. In overleg was alles mogelijk en samen werd gezocht naar de beste werkwijze. In 2011 zijn de volgende nieuwe initiatieven opgepakt: - computercursussen door het ouderenwerk; - informatiebijeenkomst over reizen met het openbaar vervoer i.s.m. het ouderenwerk (10 bezoekers); - griepprikbijeenkomst i.s.m. de huisartsen (50 bezoekers); - contact met huisartsenondersteuner over onderzoek onder 75+-ers (resultaten bekend in zomer 2012); - 5 artikelen in het dorpsblad Dorpsgeluiden; - aanvraag leefbaarheidsregeling Woonstichting Valburg voor nieuwe ontmoetingsactiviteiten (gehonoreerd). In 2011 werden slechts 4 hulpvragen gesteld. Zetten en Hemmen Het KernPunt is gevestigd in De Loohof. Dit was voorheen een locatie voor dagverzorging van ouderen, uitgevoerd door SSZ. In 2011 zijn verschillende activiteiten ondernomen om de functie van De Loohof te verbreden en er een ontmoetingscentrum 13

14 van te maken voor een breder publiek. Stichting Samen Zorgen werkte aan uitbreiding van het activiteitenaanbod. Er was een groep enthousiaste vrijwilligers actief. In 2011 zijn, naast de vaste recreatieve activiteiten, verschillende informatieve activiteiten georganiseerd met plaatselijke organisaties, o.a. cursus internetbankieren, WMOvoorzieningen), logopedie, AED, OV-informatie. Door het ouderenwerk van Stuw werden computercursussen verzorgd en een cursus Meer Bewegen voor Ouderen. In totaal hebben zo n 85 mensen deelgenomen aan een of meerdere activiteiten. Voor informatie en advies zijn 16 vragen geregistreerd. 14

15 8. Toekomstplannen KernGezond wil in vrijwel alle kleine dorpskernen van de gemeente Overbetuwe een KernPunt openen. Op korte termijn, in 2012 zullen nieuwe KernPunten geopend worden in Driel, Valburg en Randwijk. Daarmee is het doel bereikt: 7 kleinere dorpskernen kennen dan een ontmoetingsplek voor kwetsbare inwoners waar zij tevens terecht kunnen voor informatie en advies. Toch gaan we dan niet achterover leunen. Op het terrein van welzijn en zorg zijn belangrijke ontwikkelingen gaande. Daar wil het samenwerkingsverband graag op inspelen om in de gemeente Overbetuwe haar doel te bereiken: door een passend zorg en welzijnsaanbod ervoor zorgen dat mensen langer zelfstandig kunnen blijven wonen in hun eigen dorp. In het huidige beleid van de overheid ligt de nadruk daarbij minder op de individuele zorg, maar veel meer op participatie. Daarbij worden een aantal kantelingen gemaakt, o.a. het gaat minder om wat kunnen wij voor u regelen? maar meer om wat kunt u zelf met behulp van uw omgeving organiseren en welke ondersteuning is daarbij nodig? Bovendien biedt de overheveling van de AWBZ (mn voor ondersteunende begeleiding en dagbesteding) naar de WMO nieuwe uitdagingen voor de gemeente en voor KernGezond. Dit alles zal de komende jaren de leidraad zijn voor alle te ondernemen acties. Concreet staan In 2012 o.a. de volgende punten op de agenda: Verdere ontwikkeling van de (7) KernPunten. Het ontwikkelen van een gezamenlijk aanbod voor wonen welzijn en zorg in de kern Elst, analoog aan de KernPunten. Realiseren van huisbezoekgroepen in alle kernen, gekoppeld aan de KernPunten. Daarmee zullen we ook de mensen die niet of moeilijk uit huis kunnen of willen, beter bereiken. De vrijwilligers en professionals die mensen thuis opzoeken zullen zoveel mogelijk gebruik maken van eenzelfde methodiek om te signaleren en de werkelijke vraag te achterhalen. Hierbij werken we met elementen van de methodiek die ontwikkeld is door de HAN, de narratieve methode. Afstemming tussen de aanbieders van zorg en welzijn. We gaan multidisciplinaire teams in elke kern ontwikkelen. In deze KernPloegen gaan uitvoerders, professional en vrijwilliger, intensief met elkaar samenwerken om alle kwetsbare mensen in het dorp optimaal te ondersteunen. Het ontwikkelen van draagvlak en voorbereiden van KernPunten in Driel, Randwijk en Valburg. Voorwaarde hiervoor is dat de Provincie de aangevraagde subsidie toekent. 15

16 Het uitbouwen van het samenwerkingsverband. Nadrukkelijk zullen wij de woningcorporaties (Vivare, Valburg en Heteren) betrekken bij KernGezond. Door het continue zoeken naar nieuwe gesprekspartners binnen het project, worden de lokale krachten versterkt. En dat is precies de kracht van KernGezond: vanuit verschillende intersectorale achtergronden samen een project uitvoeren dat laagdrempelig is en zodanig ontwikkeld wordt dat flexibel ingespeeld kan worden op de vragen en behoeftes van mensen. 16

17 9. Financiële gegevens KernGezond 2011 Baten Gemeente Overbetuwe (via Stuw) Provincie Gelderland (9 maanden) Provincie Gelderland (uit 2010) Stichting De Driestroom Stichting Thuiszorg Midden Gelderland Stichting Attent wwz Stichting Stuw Welzijn en MD Stichting Samen Zorgen MEE Gelderse Poort Bijdrage Ouderenfonds Deelnemersbijdragen 762 Totaal baten Lasten Exploitatietekort t/m Personeelskosten PR Activiteiten in de KernPunten 966 Vergaderkosten 432 Conferenties en trainingen Totaal lasten Saldo op 31 december