Stadsplanning in Amsterdam rond 1929
|
|
- Emilie Timmermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 1 Stadsplanning in Amsterdam rond 1929 Plan Berlage, de Amsterdamse School en het HLZ OpmaakBerlageAdamS&HLZ_v4; versie 1: 0904; v2: 1004; v3: 0407; v4: 1008 naam... klas... tijd ca minuten deze tekst is samengesteld door Volkert Keijsper en hoort bij een powerpointpresentatie kunstgeschiedenis in het kader van het jaar 1929 ter gelegenheid van het 75-jarig lustrum van het Hervormd Lyceum Zuid in september 2004
2 2
3 3 Plan Berlage, de Amsterdamse School en het HLZ Vóór 1850 Het gemeentebestuur van Amsterdam bekommerde zich vóór 1850 niet of nauwelijks om de vraag of en hoe de stad zou moeten groeien. Dat hoefde ook eigenlijk niet, want de bevolking nam nauwelijks toe. Bekijk de groeicijfers maar: in en in inwoners. De 17e eeuwse staduitleg (grachtengordel) bood voldoende ruimte aan nieuwkomers. Vanaf 1850 Na 1850 veranderde de toestand snel en radikaal: in navolging van het buitenland (de Industriële Revolutie was in bijvoorbeeld Engeland al meer dan een halve eeuw aan de gang) ontplooide de Nederlandse economie zich in hoog tempo. Veel arme mensen van het platteland trokken naar de stad om als arbeider te 1 Kelderwoning aan de Zeedijk, nr. 58 ca De Amsterdamse binnenstad, Zwarte Bijlsteeg, Martelaarsgracht, ca gaan werken in de fabrieken (urbanisatie). Dit had tot gevolg dat de bevolking van Amsterdam zeer snel toenam (van in 1840 tot inwoners in 1900!). Het proletariaat woonde onder erbarmelijke omstandigheden (grote gezinnen in kelderwoningen van één of twee vertrekken, soms maar 1,50 m hoog en 2 m onder de grond!). Niet alleen woonden de arbeiders onder slechte omstandigheden, ook hun werk in deze begintijd van de moderne economie was verschrikkelijk: veel kinderen moesten op jonge leeftijd gaan werken een 12-urige werkdag was geen uitzondering de lonen waren heel laag het werk van ongeschoolden (de meeste mensen) was erg eentonig, zwaar, vaak gevaarlijk en vies. Een nieuwe sociale klasse Door de concentratie van fabrieksarbeiders ontstond er een nieuwe sociale klasse. Arbeiders verenigden zich langzamerhand, zowel politiek als maatschappelijk. Op het eind van de 19e eeuw zie je in Europa de opkomst van bijvoorbeeld het socialisme, arbeiders partijen, woningbouwverenigingen, het communisme. Stadsontwikkeling in de jaren 1860: chaos In 1860 werden de stadswallen van Amsterdam geslecht, de groei van de stad kon beginnen. Het stadsbestuur bestond uit liberale regenten, die hun werk als louter administratief zagen. Ze vonden het niet hun taak om invloed uit te oefenen op de stadsontwikkeling. Men liet het over aan het particuliere initiatief.
4 4 Revolutiebouw Na 1860 kochten particulieren de grond rond Amsterdam op en begonnen woningen te bouwen. De bouwondernemers hadden onvoldoende eigen kapitaal en moesten geld lenen. Natuurlijk wilden zij hun leningen zo spoedig mogelijk aflossen. De vraag naar huizen was inmiddels heel groot geworden. De grondprijzen liepen snel op. Om toch nog huizen tegen een acceptabele prijs te kunnen leveren bezuinigden de bouwondernemers op de kwaliteit van de materialen. Er waren geen richtlijnen van de overheid voor de minimumeisen voor de bouw van woonhuizen. Het resultaat van dit proces was, dat de volksbuurten die op het eind van de 19e eeuw gebouwd werden (bijvoorbeeld De Pijp en de Dapperbuurt) doorgaans uit slecht gebouwde woningen bestonden (de zogenaamde revolutiebouw ). 3 Standaard bebouwing in de Pijp: smalle rechte straten zonder groen. Kenmerken van de revolutiebouw Men gebruikte slechte materialen en er werd onvoldoende geheid, waardoor hele straten verzakten en huizen veel gebreken vertoonden. De woningen waren etagewoningen, smal, diep en klein, type: voor-, achterkamer en alkoof. De woningen waren ongezond, er was bijvoorbeeld onvoldoende toevoer van licht en lucht: - men sliep in de tussenkamer (zonder ramen) - er was onvoldoende lichttoetreding (diepe woning met te kleine ramen) - de woningen waren gehorig, ze hadden dunne scheidingswanden. De aanleg van de nieuwe stadsdelen was bovendien rommelig. Want de overheid had geen stedebouwkundig plan en de kopers van de grond (kavels weiland) bouwden de nieuwe stadswijken volgens het patroon van de oude poldersloten. De jaren na 1890: maatregelen tegen de chaos In de jaren 1890 veranderde de samenstelling van de gemeenteraad. De S.D.A.P (Sociaal Democratisch Arbeiders Partij) werd bijvoorbeeld opgericht en deed in 1902 zijn intrede in de gemeenteraad. Men nam een pakket maatregelen en trachtte de situatie alsnog onder controle te krijgen. Een van deze maatregelen was de invoering van het erfpachtstelsel in 1896: de grond kon niet langer meer worden gekocht, maar moest voor een tijd worden gehuurd. Hierdoor bleef de gemeente eigenaresse van de grond en proviteerde bovendien van de oplopende grondprijzen (tussen 1826 en 1900 steeg de prijs van f 1,25 tot f 50,- per m2!). Een andere maatregel was de invoering van de woningwet in Hierdoor: - kon de gemeente allerlei bouwverordeningen en bouwvoorschriften in werking stellen die de kwaliteit van de woningen ten goede kwam (betere indeling van de woningen, meer licht en lucht intrede) - kon de gemeente woningbouwverenigingen een nieuw verschijnsel in de eerste jaren van de20e eeuw aan een financieringsvorm helpen - werd de gemeente verplicht een uitbreidingsplan op te stellen (maar dat kwam in Amsterdam pas in 1935 van de grond in de vorm van het Algemeen Uitbreidings Plan. Dit plan werd pas in 1939 goedgekeurd en kon door de oorlog niet eerder dan in 1947 worden gestart). 4 Bouwverordening 1920, na de woningwet van 1902.
5 5 De paar stedebouwkundige plannen uit de 19e eeuw hadden slechts de verfraaiing van het stadsbeeld voor ogen (bijvoorbeeld Sarphati, Niftrik en Kalff). In het plan uit 1935 poogde men om een oplossing te vinden voor de te verwachten ontwikkelingen. Men maakte een prognose tot het jaar 2000! Vanaf 1915: gemeentelijke bemoeienis volkshuisvesting Pas in 1915 ging de gemeente zich echt bemoeien met volkshuisvesting. Wibaut en Kepler zorgden voor een gemeentelijk woningdienst. Er werd een schoonheidscommissie ingesteld, wat tot gevolg had dat bouwwerken voortaan alleen nog maar door architecten werden ontworpen. Vanaf die tijd zorgden de woningbouwverenigingen voor een geweldige stimulering van de huizenbouw. In enkele jaren verrezen er duizenden woningen en kwam er een einde aan de woningnood. Het Plan Berlage 1917 In 1917 werd een ontwerp voor een uitbreiding voor Amsterdam Nieuw-Zuid van de hand van H. P. Berlage door de gemeenteraad goedgekeurd. Het Plan Berlage in vergelijking met de 19e eeuwse wijk de Pijp: Berlage vermeed de troosteloosheid van de parallelle, smalle straten in de naburige Pijp. De straten in zijn plan waren breder van opzet. Ze werden afgewisseld door pleintjes en wat groen. Dit bood meer mogelijkheden voor een goede bebouwing. 5 H.P. Berlage, Tweede plan voor Amsterdam Zuid, Wat opvalt is de sterke neiging tot monumentaliteit. Deze werd veroorzaakt door: - de toegepaste symmetrie (Minervalaan en het deel met de Amstellaan (= Vrijheidslaan), de Noorderamstellaan (= Churchilllaan) en de Zuideramstellaan (= Rooseveltlaan). - het feit dat Berlage op de kruisingen van de breedste boulevards groots opgezette, monumentale, gebouwen plande, die in het teken van de kunst moesten komen te staan (musea, opera, etc.). Beperkingen van het Plan Berlage Ondanks zijn pionierswerk op stedebouwkundig gebied had het werk van Berlage zijn beperkingen. Zijn voornaamste zorg was de vormgeving: hij wilde in de eerste plaats een mooi en monumentaal stadsgedeelte creëren. Hierin week hij niet af van eerdere plannen uit de 19e eeuw. De architecten van de Amsterdamse School, die het stratenplan met huizen vulden, hadden hetzelfde uitgangspunt. Ook zij dachten in de eerste plaats aan een mooie buitenkant van de te bouwen huizen. Nadelen van het Plan Berlage Berlage hield bij zijn ordening van het straatbeeld geen functionele factoren in het oog. Ondanks de brede opzet is de plattegrond dicht bebouwd en zijn de wijkvoorzieningen schaars, zoals de op wat ruimere schaal geplande groenstroken en pleinen. Met een gunstige oriëntering van de bouwblokken (bezonning) heeft hij op geen enkele wijze rekening gehouden.
6 6 De Amsterdamse School ± Invloeden E. Cuypers. Hij was de vertegenwoordiger van het gotisch rivival in Nederland en architect van het Centraal Station en het Rijksmuseum in Amsterdam. Zijn stijl was eclectisch: hij paste uit vroegere stijlen elementen toe naar eigen believen. Op zijn architectenbureau werkten sleutelfiguren van de latere Amsterdamse School. Hij vond dat een architect in de eerste plaats een schepper van schoonheid moest zijn. Berlage ( ). Architect van de Amsterdamse Beurs, een gebouw dat hem tot een modern hervormer maakte. Hij was ontwerper van vele stedelijke uitbreidingsplannen o.a. die van Amsterdam (1917) en Den Haag. Hij werd beïnvloed door F.L. Wright uit de V.S. Berlage ging bij de vormgeving meer uit van de functie die het gebouw had en van de omgeving waarin het stond. Hij was belangrijk voor de introductie van nieuwe bouwmethoden. Hij liet 6 H.P. Berlage, De Beurs, overbodige versiering weg en liet de constructie van een gebouw meespelen als element van vormgeving. Al doende kwam hij uit op een meer zakelijke vormgeving. Zo leverde hij een belangrijke bijdrage aan de verwerping van de 19e eeuwse façade-architectuur. Exotische invloeden waren in die tijd erg in de mode. Ze waren ook van invloed op de architecten van de Amsterdamse School. In Nederland hadden ze vooral een Indonesisch stempel. Folkloristische architectuur uit Scandinavië: ornamenten en houtconstructies. De bekendste architecten van de Amsterdamse School Michel de Klerk (architect met de meeste invloed, werkzaam geweest bij architect E. Cuypers) Piet L. Kramer (werkzaam geweest bij architect E. Cuypers) Van der Mey (werkzaam geweest bij architect E. Cuypers) J.F. Staal (bouwde later o.a. de Wolkenkrabber in Nieuw Zuid) H. Th. Wijdeveld Hildo Krop was de bekendste beeldhouwer van gevelbeelden en beelden op bruggen. Producten die werden gemaakt in de stijl van de Amsterdamse School De woningen binnen het plan Berlage, die veelal in de stijl van de Amsterdamse School verrezen, waren redelijk, maar kenden ook gebreken. In de stijl van de Amsterdamse School werden niet alleen woonhuizen gebouwd, maar ook werden openbare gebouwen (badhuizen, politiebureaus, bibliotheken), bruggen, toiletgebouwtjes, huisnummerbordjes, straatmeubilair (zoals lantaarnpalen en girobussen), meubels en interieur vorm gegeven. 7 LINKS Giroboekje, stadsgiro Amsterdam, ontwerp Fre Cohen. Stadsdrukkerij. Let op de speciale vormgeving van de hoofdtekst. De kleine letters zijn modern : zonder schreven en zonder dik-dunverloop. 8 RECHTS Girobus, Dienst Publieke Werken, Let weer op de lettervorm.
7 7 9 Michel de Klerk, Aquarel van woningcomplex Eigenhaard, woningen aan de Hembrugstraat, Amsterdam. Veel mensen vonden een toren op een woningcomplex voor arbeiders overbodig en duur. 10 P.L. Kramer, De Dageraad, Hoek P.L. Takstraat/Burg. Tellegenstraat, Amsterdam Zuid. Markante afsluiting van een woningblok. Bekende gebouwen/woonblokken Het Scheepvaarthuis aan de Prins Hendrikkade, , architect Van der Mey e.a. Eigen Haard of Het Schip, woningcomplex aan de Hembrugstraat/ Oostzaanstraat/Zaanstraat voor de socialistische woningcorporatie Eigen Haard, , architect De Klerk. De Dageraad woningcomplex in Zuid, architecten Kramer en De Klerk, voor woningbouwvereniging De Dageraad. Kenmerken van de Amsterdamse School De gebouwen, meubels en andere producten werden bedacht vanuit de vorm. Dan werden de constructie en het materiaal daaraan aangepast. Materiaal, techniek, functie en de eisen van de bewoners werden ondergeschikt gemaakt aan de vormwil van de architect. De architecten dachten in grote gebaren van gehele woonblokken, niet in saaie aaneenschakelingen van steeds dezelfde, eentonige huizen. Zo n woningblok werd vaak beëindigd door een opvallende, afwijkende hoekwoning, vaak met torens en beeldhouwwerk (zie afb.10). In het algemeen kun je stellen dat er veel niet-functionele toevoegingen waren. Zie afb.11. De buitengevel was van baksteen (dat is behalve typisch Nederlands, ook vrij kneedbaar ), massief en plastisch (golvende gevels, ronde uitbouwen, in- en uitspringende delen, hoge en lage delen). Dit maakte de woningen expressief. Zie afb.9, 10 en 11. Er werd veel ornamentiek toegepast: gevelstenen, beelden en smeedwerk. Zie afb.11. Verschillende kleuren baksteen en verschillende metselverbanden zorgden voor een decoratief effect, net als bouwmaterialen die op ongebruikelijke manieren werden toegepast (bijvoorbeeld verticaal geplaatste dakpannen, bakstenen tegen het plafond). Zie afb.11. Veelgebruikte vormen: parabool, trapezium, kogelvorm, maar ook plastische vormen als de schelp. De buitenkant van een gebouw moest een eenheid vormen met de binnenkant: meubel en interieur werden in dezelfde stijl ontworpen. Zie afb.12. Een goed voorbeeld hiervan is het Scheepvaarthuis. Veel ramen hadden een horizontale raamindeling ( ladderramen ). Zie afbeelding Michel de Klerk, woningcomplex Eigen Haard/Het Schip, detail gevelopbouw, Spaarndammerplantsoen, Amsterdam, Arbeiderswoningen van de Amsterdamse School. Foto Tim Killiam. 12 De Klerk, Eetkamerstoel voor het ameublement van Woonhuys, De vorm stond voorop, erg functioneel is deze stoel niet.
8 Kritiek op de Amsterdamse School De Amsterdamse School werd wel beschuldigd van schortjes architectuur. Men vond dat de architecten alleen maar geïnteresseerd waren in de buitenkant van hun gebouwen. Met de bewoners werd niet echt veel rekening gehouden. De architecten hielden zich niet bezig met het totale pakket aan voorwaarden waaraan een goede woning moest voldoen. Een goede indeling van de woning was bijvoorbeeld iets wat hen niet echt interesseerde. Ook een grootschalige stedebouwkundig plan hadden de architecten van de Amsterdamse School niet. Zaken als verbindingswegen met de bestaande stad, wijkvoorzieningen voor de bewoners en een goede orientering ten opzichte van de industriegebieden, waren niet het belangrijkste. De laatste fase van de Amsterdamse School De Amsterdamse School was eerst vooral plastisch, al zijn er ook voorbeelden van een vlakke, lineaire stijlvariant. De laatste fase van de Amsterdamse School is strenger: , Apollo- en Minervabuurt, HLZ) Kenmerken van de laatste fase van de Amsterdamse School: Strenger, vlakker, minder versiering. Hoge gevels met verticale structuur. Grotere ramen in aaneengesloten banden die zorgden voor een horizontaal accent. Hoge puntdaken met rode pannen en geprononceerde schoorstenen. Het decoratieve bakstenen ornament verdween praktisch geheel en was soms slechts als strak lineair accent aanwezig. Nog maar zelden waren er natuurstenen sculpturen Het Nieuwe Huis van de architect Van den Nieuwen Amstel, ca Roelofhartplein, Amsterdam. De monumentale gevel is een massief element in het straatbeeld. Versobering en verstrakking van de vormentaal van de Amsterdamse School is te zien. Het complex is gebouwd voor de woningbouwvereniging Samenwerking. Het bevatte gezinswoningen, woningen voor alleenstaanden en een aantal wijkvoorzieningen: een bibliotheek, een restaurant, een postkantoor, een rijwielstalling en enkele winkels. De Amsterdamse School en bouwopdrachten De architecten van de Amsterdamse School hebben zich veel beziggehouden met volkswoningbouw en straatmeubilair tussen 1915 en Dat is te danken aan: De meer socialistisch ingestelde mensen die het op dat moment voor het zeggen hadden in de gemeente: Burgemeester Tellegen, wethouder van Volkshuisvesting Wibaut en directeur van de Gemeentelijke Woningdienst A. Kepler. nog belangrijker was de greep die de aanhangers van de Amsterdamse School kregen op de Schoonheidscommissie. Deze commissie hield ontwerpen in een andere stijl gewoon tegen! Inhoudelijke ideeën van de Amsterdamse School De architecten beschouwden zich als kunstenaars die weten wat goed is voor de gewone man. Ze vonden dat ze door het ontwerpen van mooie huizen mee werkten aan de verheffing van het volk. De bevoogding ging ver: ramen werden hoog geplaats, zodat de mensen niet naar buiten konden hangen om te kletsen. De arbeider moest de blik naar binnen keren en genieten van zijn eigen woning. Het huiskamerraam werd in de hoek geplaats, zodat de tafel niet in het midden zou worden neergezet. Om dezelfde reden werd de lampehaak niet in het midden van de kamer geschroefd. Het Hervormd Lyceum Zuid, Brahmsstraat, Amsterdam Volgens het archief van Bouw en Woningtoezicht is het Hervormd Lyceum ontworpen door J. Beijlevelt. Hij stierf echter tijdens de opdracht. Zijn collega J.P.L. Petri Jr. nam hem over. Door deze wisseling van architect kon het HL pas in 1933 worden opgeleverd.
9 9 14 Links de voorgevel met de ingang en rechts de zijgevel van het Hervormd Lyceum Zuid te Amsterdam, J. Beijlevelt en J.P.L. Petri Jr., Let op het massieve hoekblok. 15 De hoofdingang is ondergebracht in een apart uitbouwtje met een trap, een muurtje en een puntdak. De vormgeving van de gevels van het HLZ Het buitenkant van het HLZ heeft elementen die karakteristiek zijn voor de laatste fase van de A damse School. Dat is te zien aan het ontbreken van veel decoratie en toepassen van rode pannendaken op vrij strakke gevels. Ook zijn de gevels samengesteld uit verschillende delen: in- en uit-springende profielen, hogere en lagere vlakken en stroken met ramen bepalen de compositie. Op deze manier trachtte de architect een gevarieerd aanblik te bereiken, zonder te vervallen in het gebruik van stijlelementen uit de eerste periode. Voorgevel De voorgevel heeft een compositie die omwille van het artistieke effect is ontworpen: Hij is gedacht vanuit de vorm en moet een zekere monumentaliteit uitstralen. Als je er naar kijkt, kun je er niet aan aflezen welke ruimten er zich achter bevinden en wat de functie daarvan is. Een goed voorbeeld van dit effectbejag is het gesloten blok op de rechter hoek van de voorgevel. Daar is het trappenhuis. Meer binnenvallend licht zou de begaanbaarheid vergroten. Maar de architect wilde een massieve afsluiting van de gevel en een gesloten blok, als tegenhanger voor de open binnenplaats in het rechterdeel van de zijgevel (afb.14). 16 De gevels aan de binnenplaats van het Hervormd Lyceum Zuid te Amsterdam. De hoofdingang van de school gaat veilig schuil onder een apart uitbouwtje, een tentje (afb.15). De ramen zijn klein en van verschillend grootte. Ze zijn gegroepeerd in stroken die een decoratieve werking hebben en horizontale lijnen vormen in de compositie van de gevel. LINKS 17 De achtergevel van het Hervormd Lyceum Zuid te Amsterdam. Deze gevel heeft vormovereenkomsten met de voorgevel. RECHTS 18 Het ijzeren smeedwerk op de voordeur van het HLZ is ongeveer de enige decoratieve toevoeging aan het schoolgebouw, naast de glas-inloodramen in de hallen.
10 10 Gevels aan de binnenplaats Deze gevels hebben een ander opzet. Er zijn veel, grote ramen, zodat de lokalen voldoende licht krijgen en er meer contact met buiten mogelijk is. Bij het ontwerpen heeft de architect zich hier vooral laten leiden door de functie van de vertrekken die àchter de gevel liggen. Achtergevel Deze gevel is een mix van de voorgevel en de gevels aan de binnenplaats: de ramen zijn groot als die aan de binnenplaats er zijn vormovereenkomsten met de voorgevel: er is een hoog, uitspringend deel en een tentvormig uitbouwtje. Latere ontwikkelingen De strengheid, de functionaliteit en het gebrek aan versierselen die de bouwstijl van het Hervormd Lyceum kenmerken, zijn ongetwijfeld beïnvloed door wat zich destijds op het gebied van architectonische vernieuwing aankondigde. Er ontstond langzamerhand een zakelijke architectuur: de Internationale Stijl (andere namen voor hetzelfde: het Functionalisme, het Modernisme, het Nieuwe Bouwen). De gesloten bakstenen muur werd doorbroken, de constructie van de gebouwen werd meer naar buiten duidelijk gemaakt, de ramen werden glaswanden, er werd gestreefd naar een meer open gevel. 19 VOORAAN De brug aan het Muzenplein nog in de stijl van de Amsterdamse School. RECHTSMIDDEN Apollohal, Boeken, MIDDENACHTER Sociale Verzekeringsbank, Roosenburg, Voorbeelden van deze vernieuwing in Plan Zuid Duikers Openluchtschool ( ) Staals Wolkenkrabber ( ) Boekens Apollohal ( ) Roosenburgs Sociale Verzekeringsbank, met name de ronde glazen achterzijde ( ) Het duurde nog tot 1955 voordat de nieuwe architectonische principes, die dus al in de jaren 30 werden toegepast op genoemde monumentale bouwwerken, op ruimere schaal werden toegepast in de woningbouw in dit stadsdeel. Een voorbeeld daarvan is de open bouw aan de Beethovenstraat ten zuiden van de Stadionkade en grenzend aan het Beatrixpark. Tekstbronnen De belangrijkste bron, waaruit vaak letterlijk is geciteerd: De ontwikkeling van het stedebouwkundig plan in Amsterdam, Menno Fluks, Een artikel uit: Sporen van een Leraar, een bundel uit 1981 met bijdragen van oudleerlingen van Simon van Lienden, leraar aan het Hervormd Lyceum Zuid te Amsterdam, Overige tekstbronnen Agenda Museum Fodor, september Van het Nieuwe Bouwen naar een Nieuwe Architectuur, Manfred Bock e.a. Cahiers van het Nederlands Documentatiecentrum voor de Bouwkunst, deel 5. Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Staatsuitgeverij, Den Haag De Amsterdamse School, Maristella Casciato. Serie Architectuur/6. Uitgeverij 010 Rotterdam Amsterdamse School, fotografie Jan Derwig, tekst Erik Mattie. Architectura & Natura, Amsterdam Nederlandse Architectuur, A.L.L.M. Asselbergs e.a. Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. Vier catalogie van tentoonstellingen over aspecten van de Nederlandse architectuur van ca tot 1930, Herkomst foto s Voor en achterkant en afb.10, 13 t/m 19: Volkert Keijsper. Afb.1, 2 en 5: De Amsterdamse School, Maristella Casciato. Serie Architectuur/6. Uitgeverij 010 Rotterdam Afb.3, 4, 7, 8, 9 en 12: diaserie behorende bij Nederlandse Architectuur, A.L.L.M. Asselbergs e.a. Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk. Vier catalogie van tentoonstellingen over aspecten van de Nederlandse architectuur van ca 1890 tot 1930, Afb.6: ansichtkaart, onbekend. Afb.11: Tim Killiam, museum Het Schip.
11 11
Vragenboekje bij een architectuurwandeling rond het HLZ
Vragenboekje bij een architectuurwandeling rond het HLZ Wandeling&Vrag_BerlAdamS&HLZ; versie 1: 0904; v2: 1004; v3: 0407; v4: 1008 naam... klas... tijd ca. 40 50 minuten 1 dit boekje is samengesteld door
Nadere informatieExpertmeeting 2015. Inventarisatie gebouwen voor UNESCO traject Optie 1- Spaarndammerbuurt
Expertmeeting 2015 Inventarisatie gebouwen voor UNESCO traject Optie 1- Spaarndammerbuurt INHOUDSOPGAVE 1. Het Schip 2. Spaarndammerplantsoen 33 3. Spaarndammerplantsoen 68 4. Spaarndammercarré 5. Verdere
Nadere informatie1. Wat is architectuur?
Architectuur 1. Wat is architectuur? Alles in Nederland is bedacht. Door wie? 1.Planologen: denken na over grote gebieden 2.Civiele techniek: houdt zich bezig met het ontwerpen van bruggen, viaducten,
Nadere informatieVERSLAG VAN EESTERENGESPREK #17 100 JAAR ZOEKEN NAAR DE IDEALE WONINGPLATTEGROND
VERSLAG VAN EESTERENGESPREK #17 100 JAAR ZOEKEN NAAR DE IDEALE WONINGPLATTEGROND De opening van de Van Eesteren Museumwoning in oktober 2012 is aanleiding voor een drieluik Van Eesterengesprekken over
Nadere informatieStromingen in vogelvlucht
Stromingen in vogelvlucht Grieken en Romeinen (Klassiek Erfgoed) 500 v. Chr. tot 400 n. Chr. Middeleeuwen (Goddelijke Orde) 500 tot 1500 Renaissance (Homo Universalis) 1500 tot 1600 Barok en Rococo (Verleiding
Nadere informatieVERSLAG VAN EESTERENGESPREK #13 ARCHITECT J.F. BERGHOEF TRADITIONALIST OF MODERNIST?
VERSLAG VAN EESTERENGESPREK #13 ARCHITECT J.F. BERGHOEF TRADITIONALIST OF MODERNIST? Johannes Fake Berghoef (Aalsmeer, 1903-1994) is voor velen een onbekende architect. Niet voor Jennifer Meyer, promovenda
Nadere informatieTE KOOP. Eikstraat MT Den Haag k.k.
TE KOOP Eikstraat 9 2565 MT Den Haag 850.000 k.k. KENMERKEN Prijs 850.000 k.k. Postcode 2565 MT Ligging Aan rustige weg, In woonwijk, Beschutte ligging Woningtype Tussenwoning Tuin Ja, Achtertuin, Noordoost,
Nadere informatielesidee Gevels Er bestaan veel verschillende soorten gevels, zoals een trapgevel, klokgevel, tuitgevel, lijstgevel, puntgevel en halsgevel.
Architectuur lesidee Gevels Er bestaan veel verschillende soorten gevels, zoals een trapgevel, klokgevel, tuitgevel, lijstgevel, puntgevel en halsgevel. OPDRACHT 1 Op de volgende bladzijde zie je beschrijvingen
Nadere informatieDe Julianaschool en de 'Amsterdamse School'
De Julianaschool en de 'Amsterdamse School' Peter Schipper Aan de Grotebrugsegrintweg staat de Julianaschool. Het ontwerp is van de Velpse architect J.G.A. Heineman. In 1922 maakte hij twee ontwerpen,
Nadere informatieNaam: De Romeinen. Vraag 1. De Romeinen hebben veel gebouwd. Noem vijf verschillende toepassingen. pagina 1 van 6
Naam: De Romeinen De Romeinse bouwkunst. De Romeinen behoren tot de beste bouwers uit de geschiedenis. Ze bouwden tempels, riolen, waterleidingen, wegen, kanalen, huizen, aquaducten, havens, bruggen en
Nadere informatieGebied 12 Elst Centrum
Gebied 12 Elst Centrum het gebied is roodgekleurd op de kaart Welstandsnota Overbetuwe 2010, gebied 12 Elst centrum 131 Gebiedsbeschrijving Structuur Het centrum van Elst wordt gevormd door de licht gekromde
Nadere informatieRivierenbuurt Beatrixpark
GEBIEDSBESCHRIJVINGEN GORDEL 20-40 GORDEL 20-40 Rivierenbuurt Beatrixpark De beschrijvingen voor de Gordel 20-40 zijn overgenomen uit de Kadernota voor welstandsbeoordeling in Amsterdam (goedgekeurd op
Nadere informatieKruittoren. Ω Hoogte: ca. 18 m Ω Bouwjaar: ca Ω Muurdikte: ruim 1 m Ω Basisvorm: vierkant
Informatiekaart Kruittoren Kruittoren De Kruittoren staat aan de noordzijde van de Nieuwstad, naast het spoor, in een verloren hoekje. Circa 700 jaar geleden werd deze hoektoren gebouwd bij het verbeteren
Nadere informatieSPEURTOCHT ARCHITECTUUR & DESIGN
SPEURTOCHT ARCHITECTUUR & DESIGN Deze speurtocht is geschikt voor kinderen van 8 t/m 11 jaar. Dit jaar is door het Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen uitgeroepen tot het jaar van Architectuur
Nadere informatieOpdrachten bij Architectuurroute Uden
Op de vouwfolder staat de route aangegeven. Je loopt route A, die begint bij het Museum voor Religieuze Kunst. Bij enkele gebouwen op de route worden vragen gesteld. Deze vragen maak je in klad in dit
Nadere informatieKCAPstud entenhuis vestingde
KCAPstud entenhuis vestingde ft Studentenhuisvesting Delft De Vries van Heystplantsoen te Delft, toelichting belangenvereniging TU-Noord, 16.04.2009 in opdracht van DUWO INHOUD situatie sfeer vorm veranderingen
Nadere informatieWonen en zorg Zonnehuis Langerhuize A, Amstelveen (302)
138 ata WERKEN ata / architectuurcentrale Thijs Asselbergs 2012 Wonen en zorg Zonnehuis Langerhuize A, Amstelveen (302) werknummer 302 werknaam Zonnehuis Langerhuize adres Laan van de helende meesters,
Nadere informatieStromingen in vogelvlucht
Stromingen in vogelvlucht Grieken en Romeinen (Klassiek Erfgoed) 500 v. Chr. tot 400 n. Chr. Middeleeuwen (Goddelijke Orde) 500 tot 1500 Renaissance (Homo Universalis) 1500 tot 1600 Barok en Rococo (Verleiding
Nadere informatieZuiderkerk Groningen. Groningen adres Stationsstraat 12 kerkgemeenschap gereformeerd gebouwd 1901 architect. plaats
Zuiderkerk Groningen plaats Groningen adres Stationsstraat 12 kerkgemeenschap gereformeerd gebouwd 1901 architect Tjeerd Kuipers verbouwd 1985 architect Sijpkes en Oving, Groningen eigenaar 25 aantal wooneenheden
Nadere informatieProgramma Marktplein, kantoren, winkels, woningen en een parkeergarage. b.v.o. ca. 59.500 m 2
Fotografie: Luuk Kramer BOS EN LOMMERPLEIN Programma Marktplein, kantoren, winkels, woningen en een parkeergarage. b.v.o. ca. 59.500 m 2 AMSTERDAM Lokatie Gulden Winckelplantsoen, Bos en Lommer, Amsterdam
Nadere informatieFOR SALE. Eikstraat MT Den Haag k.k.
FOR SALE Eikstraat 9 2565 MT Den Haag 800.000 k.k. FEATURES Price 800.000 k.k. Zipcode 2565 MT Location Near quiet road, In residental area, Sheltered location Type Terraced house Garden Yes, Backyard,
Nadere informatieBouwstijlen van kerken in Nederland. De volgende bouwstijlen worden kort toegelicht met tekst en beeldmateriaal:
Bouwstijlen Bouwstijlen van kerken in Nederland De volgende bouwstijlen worden kort toegelicht met tekst en beeldmateriaal: Oudste stenen gebouw Romaans Gotiek Neogotiek Renaissance Neorenaissance Classicisme
Nadere informatietransformatie voorgevel voor transformatie achtergevel voor transformatie
villa aan de dijk Ten Noorden van Rotterdam staat de vrijstaande villa aan een sloot op een oude dijk. Aan de voorzijde lijkt het gebouw een 1-laagse bungalow uit de jaren 60 en oogt ingetogen in het heterogene
Nadere informatieGebied 6 Woonwijken vooroorlogs tot jaren veertig
Gebied 6 Woonwijken vooroorlogs tot jaren veertig het gebied is roodgekleurd op de kaart Welstandsnota Overbetuwe 2010, gebied 6 Woonwijken vooroorlogs tot jaren veertig 93 Gebiedsbeschrijving Structuur
Nadere informatieSTAD OP OOGHOOGTE IN NIEUWBOUWPROJECTEN
STAD OP OOGHOOGTE IN NIEUWBOUWPROJECTEN Mattijs van t Hoff & Jeroen Laven (STIPO) Momenteel zetten veel steden in op de ontwikkeling van gebieden binnen de stad in plaats van slaperige suburbs erbuiten.
Nadere informatieAanbouw en verbouw Veenweg 29d te Groningen
Aanbouw en verbouw Veenweg 29d te Groningen winkels en (voormalige) bedrijfs- of industriebebouwing. De nadruk ligt op de individuele uiting. De gevels zijn merendeels verticaal geleed. Naast de
Nadere informatieWinfried van Zeeland Van den Berg Kruisheer Elffers Architecten l april 2014
Winfried van Zeeland Van den Berg Kruisheer Elffers Architecten l april 2014 Inhoud Inleiding Aanleiding Cornelis Elffers Vergelijkbare werken Historische betekenis van de school Het pand Kunstwerken Het
Nadere informatieVan Eesterengesprek #9 - Een excursie naar het Andreas Ensemble
Van Eesterengesprek #9 - Een excursie naar het Andreas Ensemble Om half twee op zaterdag 9 oktober 2011 verzamelen we ons in de bedrijfsruimte aan de Titus van Rijnstraat in het Andreas Ensemble. Daar
Nadere informatieDonkerelaan 20. Straat en huisnummer : Donkerelaan 20 Postcode en plaats : 2061 JM Bloemendaal Kadastrale aanduiding : A9941 Complexonderdeel :
Donkerelaan 20 Straat en huisnummer : Donkerelaan 20 Postcode en plaats : 2061 JM Bloemendaal Kadastrale aanduiding : A9941 Complexonderdeel : Naam object : Oude Dorpshuis Bouwjaar : 1929 Architect : H.W.
Nadere informatie7 herenhuizen burosalt "vedelplein" Aria te Goes
Inleiding Aria vedelplein Een herenhuis aan een plein: dan is uw eerste gedachte die van een statige woning. Zo zijn wij als architecten ook begonnen aan het ontwerp van de herenhuizen type SALT aan het
Nadere informatieGEMEENTE KRIMPENERWAARD. nadere definiëring beeldkwaliteitplan Thiendenland II zuidelijk plandeel (2 e fase)
GEMEENTE KRIMPENERWAARD nadere definiëring beeldkwaliteitplan Thiendenland II zuidelijk plandeel (2 e fase) Compositie 5 stedenbouw bv Boschstraat 35-37 4811 GB BREDA telefoon: 076-5225262 internet: email:
Nadere informatiewoningen Stripheldenbuurt Almere
woningen Stripheldenbuurt Almere Stedenbouwkundig verkavelingsplan met 17 vrijstaande woningen. opdrachtgever Rabo Vastgoedgroep oplevering 2004 aannemer Klaassen Bouwgroep constructeur Goudstikker De
Nadere informatieKIJKWIJZER. Voortgezet Onderwijs bovenbouw. Het Gemeentemuseum Den Haag van Berlage
KIJKWIJZER Voortgezet Onderwijs bovenbouw Den Haag van Berlage gemeentemuseum den haag maart 2001afdeling educatie postbus 72 2501 CB Den Haag jovereem@gemeentemuseum.nl 1 In 1935 werd het Gemeentemuseum
Nadere informatieGent 24b. De Predikherenlei anno 1820 door de Hollandse soldaat Wynantz. Onderbergen. Het pand van de Dominicanen. Predikherenlei
De Predikherenlei anno 1820 door de Hollandse soldaat Wynantz Gent 24b Onderbergen. Het pand van de Dominicanen Predikherenlei Rue de la Valléé nr 40 /Onderbergen Onderbergen nr 57 in 1940 Tweede gedeelte
Nadere informatieVersie behorend bij B&W besluit van Welstand-gebiedscriteria Kloosterblokje IV Willemstad
Welstand-gebiedscriteria Kloosterblokje IV Willemstad Ligging Het gebied is gelegen aan de zuidzijde van Willemstad, aansluitend aan eerdere uitbreidingsgebieden buiten de vesting (zie figuur 1). De locatie
Nadere informatiePortfolio. Architectenmarkt Capelle aan den IJssel
Portfolio Architectenmarkt Capelle aan den IJssel Kavelwoning.nl de website met moderne zelfbouw woningen voor particulieren Kavelwoning.nl is opgezet door met als doel om het woningaanbod voor particulieren
Nadere informatieDe Amsterdamse School
De Amsterdamse School Aan het Kunsthistorisch Instituut van de Universiteit van Amsterdam is in 1972 in groepsverband studie gemaakt van de Amsterdamse School. De volgende pagina s leren onder andere dat
Nadere informatiebeeldkwaliteitsplan Meulenveld Lomm
beeldkwaliteitsplan Meulenveld Lomm 17.02.09 wissing stedebouw en ruimtelijke vormgeving b.v. Inventarisatie omgeving Inleiding Het voorliggende beeldkwaliteitsplan dient ter inspiratie voor de architectuur
Nadere informatieInhoud. Het leven van Escher. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld op z n kop.
Inhoud. Blz. 1. Blz. 2. Blz. 3. Blz. 4. Blz. 5. Blz. 6. Blz. 7. Blz. 8. Blz. 9. Blz. 10. Blz. 11. Kaft Inhoud Het leven van Escher. Moeilijke jaren. Weiland wordt vogel. Kringloop metamorfose. De wereld
Nadere informatieOverzicht aanpassingen bestemmingsplan Twekkelerveld 2005, Olieslagweg 1.
Overzicht aanpassingen bestemmingsplan Twekkelerveld 2005, Olieslagweg 1. Blz.1 Er is een verzoek ingediend om op een perceel grond op de hoek van de Olieslagweg en de Hengelosestraat een bestaande vrijstaande
Nadere informatieAnalyse en ontwerp Wallhouse
Analyse en ontwerp Wallhouse Groningen Het Wallhouse#2 is een woning naar ontwerp van de Amerikaanse architect John Hejduk. Hij was een groot bewonderaar van Le Corbusier en liet zich dan ook door hem
Nadere informatieWIERINGERWERF Cultuurhistorisch onderzoek 10 april 2017
WIERINGERWERF Cultuurhistorisch onderzoek 10 april 2017 Centrumplan Wieringerwerf Herstructurering op verschillende niveaus: Openbare ruimte: betere balans openbaar prive (meer prive). Dorpsstructuur:
Nadere informatieBaksteenhuis te Groenekan Particulier Marnix van der Meer, Steven Nobel, Rene de Korte, Roy van Maarseveen Bouwbedrijf Van Rhenen Woonhuis 2010-2013
BAKSTEENHUIS titel opdrachtgever projectteam aannemer programma periode Baksteenhuis te Groenekan Particulier Marnix van der Meer, Steven Nobel, Rene de Korte, Roy van Maarseveen Bouwbedrijf Van Rhenen
Nadere informatieVoorlopige inventaris van het. Fotoarchief van de voorgangers van de Gerrit Rietveld Academie 1878-1967
Archiefnummer 0393 Voorlopige inventaris van het Fotoarchief van de voorgangers van de Gerrit Rietveld Academie 1878-1967 1. Fotoarchief Kunst-Nijverheid-Teekenschool "Quellinus" (1879-1923) 2. Fotoarchief
Nadere informatieVerslag CoCreatie workshop 6 oktober 2015
Verslag CoCreatie workshop 6 oktober 2015 Project: Plezant Wonen, 15 woningen in Zoetermeer Locatie: Hotel & Restaurant De Sniep Zoetermeer INLEIDING De avond wordt om 19:30 uur geopend door Daniël Sandwijk
Nadere informatiet 't Hoekske Omdat geluk in t Hoekske zit... 9 starterswoningen
t 't Hoekske Omdat geluk in t Hoekske zit... 9 starterswoningen 't Hoekske Omgeving 't Hoekske Aan de rand van het hart van Heusden, daar waar de straat t Hoekske en de lange Antoniusstraat samenkomen,
Nadere informatieConcept. wonen in de kern. wonen rondom de kern
Concept Fiet sr out e wonen in de kern wonen rondom de kern won en in het lint 16 Door te spelen met de richtingen en de hellingshoeken van de kappen ontstaat er een gevarieerd straatbeeld. Eenheid en
Nadere informatieHollands Spoor. Museum Het Schip
Hollands Spoor In deze Hollands Spoor aandacht voor het hoogtepunt van De Amsterdamse School: woningbouwcomplex Het Schip in de Spaarndammerbuurt in Amsterdam. Alice Roegholt neemt u mee naar dit bijzondere
Nadere informatieComplexnummer:
Complexnummer: 469342 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Complexnaam Woningcomplex Aantal
Nadere informatie156 Abraham & Boddaert Verbouwing van monumentale school tot woongroep met ateliers en Boddaertcentrum Oosterparkbuurt, Amsterdam
156 Abraham & Boddaert Verbouwing van monumentale school tot woongroep met ateliers en Boddaertcentrum Oosterparkbuurt, Amsterdam VILLANOVA architecten, Rotterdam, 1996 Project 156 - Abraham/Boddaert Verbouwing
Nadere informatie215 Hoofdweg renovatie 2 blokken portiek woningen 45 etage woningen, 15 maisonnettes
215 Hoofdweg renovatie 2 blokken portiek woningen 45 etage woningen, 15 maisonnettes VILLANOVA architecten, Rotterdam, 2012 zesxzes visuele communicatie - Nieuwe voorgevels, vanaf de hoek aan de Postjeskade
Nadere informatieTugelawegblokken Vernieuwing van twee woonblokken in de Transvaalbuurt. In opdracht van Ymere Ontwikkeling
Tugelawegblokken Vernieuwing van twee woonblokken in de Transvaalbuurt In opdracht van Ymere Ontwikkeling 1/10 Twee nieuwe Tugelablokken Met de realisatie van de Tugelablokken heeft M3H twee complete bouwblokken
Nadere informatiesikkelkruid 11 3824 PN AMERSFOORT
sikkelkruid 11 3824 PN AMERSFOORT sikkelkruid 11 In de zeer gewilde wijk Nieuwland gelegen tussenwoning. Alstublieft. Met veel plezier presenteer ik u de verkoopbrochure van de Sikkelkruid 11 te Amersfoort.
Nadere informatieProject 150 Voormalig woonhuis en kantoor architect van der Laan Gele Hoeve, Rosmalen
Project 150 Voormalig woonhuis en kantoor architect van der Laan Gele Hoeve, Rosmalen Opdrachtgever: Particulier januari 2010 - juni 2012 Tuinontwerp: P.A.M. Buijs, Vught, 1956 & 2012 Fotograaf: René de
Nadere informatieSlachthuisstraat 12 t/m 23, 84 t/m 98 en 130 t/m 144 Hoek Pladellastraat en Merovingenstraat
Slachthuisstraat 12 t/m 23, 84 t/m 98 en 130 t/m 144 Hoek Pladellastraat en Merovingenstraat Soort : Tekststenen (2 stuks) en Gevelstenen (12 stuks) Naam : - Opdrachtgeefster : Prè-wonen Datering : 2007
Nadere informatieComplexnummer:
Complexnummer: 513266 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Complexnaam Huis ter Cleeff Aantal
Nadere informatieVerslag ambtelijke welstandstoets van d.d. 13 mei 2015
Verslag ambtelijke welstandstoets van d.d. 13 mei 2015 Aanwezig : M. Kavsitli, M.Overbeeke, W. Crusio en J. van Bergen Vooroverleg Aanvraag Agendapunt Aanvrager Bouwadres Aard bouw Toetsvorm Beschrijving
Nadere informatieSTAD EN TAAL ONTMOET KUNST
STAD EN TAAL ONTMOET KUNST OPTIONELE OPDRACHTEN EN HUISWERKOPDRACHTEN 1 WAT WILT U? (voorbereiding op het bezoek) A. Wat wilt u graag in het Stedelijk Museum zien? (welke soort kunst, welke kunstenaar,
Nadere informatieDe Muzikante Restauratie in De Pijp
De Muzikante Restauratie in De Pijp De Muzikante Restauratie in De Pijp Nieuw leven in de 19 de eeuwse bouw Quellijnstraat 1 e Van der Helststraat 3 t/m 11 De Muzikante restauratie in de pijp Restauratie
Nadere informatieBeeldkwaliteitsplan Voormalige Eurobioscoop en omgeving.
Beeldkwaliteitsplan Voormalige Eurobioscoop en omgeving. Inleiding De tender voor de voormalige Eurobioscoop heeft als doel de kwaliteiten van het bijzondere gebouw weer een rol te laten spelen in de nieuwe
Nadere informatieKerngegevens gemeentelijk monument: Adres : Stationstraat 17. Kadastrale aanduiding : BXM00 sectie E nr(s) 85 Coördinaten : x: y:
Kerngegevens gemeentelijk monument: Monumentnummer : GM017 Naam monument : n.v.t. Adres : Stationstraat 17 Postcode en plaats : 6095 BR Baexem Kadastrale aanduiding : BXM00 sectie E nr(s) 85 Coördinaten
Nadere informatie- De architectuur moet echter niet te stroef zijn, en uit het uitwendige moet spreken het vriendelijk woonvertrek, waar de arbeider na dikwijls zware
Wanneer men een karakteristieke samenvatting wil geven van de architectuur van de Amsterdamse School, dan kan een citaat van een tijdgenoot, gepubliceerd in The Times, hiertoe uitstekend dienst doen: 'Afgezien
Nadere informatieInhoud. 11 Verkoopondersteuning. Ontdek je huis. Licht+lampen. Meubels. Kleuren. Materialen. Bakstenen en dakpannen. Stoffering. website.
Inhoud Ontdek je huis 1 Kleuren 2 Materialen 3 Meubels 5 Stoffering 6 Licht+lampen 7 Bakstenen en dakpannen 11 Verkoopondersteuning 14 website presentatie brochures Ontdek je huis Online uw woning inrichten
Nadere informatieBloemendaalseweg 240. : Traditioneel-functionalistisch Oorspronkelijke functie : Politiebureau. Datum foto :
Bloemendaalseweg 240 Straat en huisnummer : Bloemendaalseweg 240 Postcode en plaats : 2051 GM Overveen Kadastrale aanduiding : E2226 Complexonderdeel : Naam object : Bouwjaar : 1936 Architect : H.W. van
Nadere informatieKOETSHUIS + BOUWHUIS KOETSHUIS + BOUWHUIS HEERLIJK BUITEN...
KOETSHUIS + HEERLIJK BUITEN... 40 41 BEGANE GROND Getoond is een hoekwoning 6,55 m Goed om te weten; alle wanden zijn sausklaar. De hoekwoningen hebben een extra raam in de zijgevel zoals hier weergegeven.
Nadere informatieBijlage: beschrijving van de panden met cultuurhistorische waarden
Bijlage: beschrijving van de panden met cultuurhistorische waarden Kruisstraat 64-66, 68, 68a Ensemble van twee woonhuizen onder een kap en twee vrijstaande woningen. De panden vormen een voorbeeld van
Nadere informatie8 sfeerrijke appartementen Blockhove gelegen aan de Westerweg te Heiloo
8 sfeerrijke appartementen Blockhove gelegen aan de Westerweg te Heiloo 1 2 Blockhove - aanzicht Westerweg/Stationsweg 3 Ontwerp een appartementengebouw met 8 appartementen en ondergronds parkeren op een
Nadere informatie1 ARCHITECTUUR Gebouw restylen
1 ARCHITECTUUR Gebouw restylen Max. 1 persoon Wat heb je nodig? Camera, foto, fotokopietjes, papier, potloden, stiften. Wat ga je doen? Je gaat op zoek in je woonplaats naar een gebouw/ straat/ plein,
Nadere informatieComplexnummer: Smallepad MG Amersfoort Postbus BP Amersfoort
Complexnummer: 469342 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Complexnaam: Woningcomplex Aantal
Nadere informatieG R O U N D E D A R C H I T E C T U R E. Studio Rolf.fr i.s.m. Zecc Architecten. Zwarte Parel Rotterdam Zuid
zwarte parel rotterdam ZUID titel ontwerp voorgevel ontwerp interieur programma periode Zwarte Parel Rotterdam Zuid Studio Rolf.fr i.s.m. Zecc Architecten Studio Rolf.fr woning en atelier 2008-2010 Maatschappelijke
Nadere informatieVOORONTWERP FLORIS VERSTERSTRAAT 10. 25 april 2012
VOORONTWERP FLORIS VERSTERSTRAAT 10 25 april 2012 5 Floris Versterstraat 10 Bestaande situatie 1:200 BEGANE GROND EERSTE VERDIEPING 6 TWEEDE VERDIEPING DERDE VERDIEPING ACHTERGEVEL VOORGEVEL 7 Floris Versterstraat
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines De sociale kwestie.
Onderzoeksvraag: Waardoor ontstonden het liberalisme en het socialisme, en hoe dachten liberalen en socialisten over de sociale kwestie? Kenmerkende aspect: De opkomst van de politiek maatschappelijke
Nadere informatieCollectie J.G. Kramer
Collectie J.G. Kramer Algemene kenmerken Toegangsnummer: 10157 Periode: Archiefvormer Kramer, Johannes Gerhardus (1845-1903) Inleiding De archiefvormer Johannes Gerhardus Kramer (1845-1903) was vanaf 1868
Nadere informatielesidee Gevels antwoorden
Architectuur lesidee Gevels antwoorden OPDRACHT Op de volgende bladzijde zie je beschrijvingen van soorten gevels. Lees ze en bekijk de plaatjes. Zet daarna onder de foto van de Roosendaalse gebouwen om
Nadere informatieStijl aan de Hoefbladstraat Heinkenszand. Deze letter is de Helvetica. Deze letter is de Helvetica. Deze letter is de Helvetica.
Stijl aan de Hoefbladstraat Heinkenszand Grijpskerke Onderscheidend wonen! Eengezins hoekwoning Egelantier Egelantier Wonen in hartje Zeeland: ruim, groen en levendig Aan de rand van Heinkenszand in de
Nadere informatieVOORONTWERP BENNEBROEKSTRAAT 11-13
VOORONTWERP BENNEBROEKSTRAAT 11-13 41 Bennebroekstaat Bestaande situatie 1:200 42 Bennebroekstaat Bestaande situatie 1:200 1 43 Bennebroekstraat 44 Bennebroekstraat ALGEMEEN De school aan de Bennebroekstraat
Nadere informatieTwee nieuwe Tugelablokken in de Transvaalbuurt Amsterdam. In opdracht van Ymere Ontwikkeling
Twee nieuwe Tugelablokken in de Transvaalbuurt Amsterdam In opdracht van Ymere Ontwikkeling 1/10 Twee nieuwe Tugelablokken De nieuwe Tugelablokken van M3H vervangen twee van de vijf bouwblokken in een
Nadere informatie112 woningen plan St. Cyr Geldrop
B02/2683 29-09-2005 Inleiding Op de locatie van een drietal gesloopte galerijflats is een plan ontwikkeld met een divers aanbod van woningtypes waaronder patiowoningen. De nieuwbouw zal een nieuwe impuls
Nadere informatieWelstandsnota gemeente Zwartewaterland, versie Deelgebied Naoorlogse woonwijken
5.4.8. Deelgebied Naoorlogse woonwijken Algemene kenmerken Het beeld van de naoorlogse woonwijken wordt hoofdzakelijk bepaald door woonblokken onder één kap met voortuin. De hoofdvorm bestaat uit woningen
Nadere informatieJouw huis samenstellen zoals jij het. Carte Blanche. zelf wilt. Amsterdam Fase 2. Type B Eengezinswoning van ca. 114 m 2
Carte Blanche Fase 2 Jouw huis samenstellen zoals jij het zelf wilt Type B Eengezinswoning van ca. 114 m 2 Jouw huis samenstellen zoals jij het zelf wilt Elk huis is anders Kies jouw ideale architectuurstijl
Nadere informatieModern gebouw in 2 bouwlagen met steen en glas Midden in het dorp Midden in het dorp Midden in het dorp Nabij de rivier de Aa, in een woonwijk
Vraag Synagoge Hervormde kerk H. Lambertuskerk Moskee BUITENKANT GEBOUW DE EERSTE INDRUK 1 Waardoor valt het gebouw op? 2 Staat het gebouw midden in het dorp / de stad? 3 Bij welk geloof denk je dat het
Nadere informatieHoofdstuk 14: De romaanse en gotische kunst
Hoofdstuk 14: De romaanse en gotische kunst Inleiding Inleidende oefening: bespreek met je buur de chronologische volgorde van deze zes gebouwen en noteer de corresponderende letters in die volgorde A
Nadere informatieHoe maak ik een Volledig verslag
Hoe maak ik een Volledig verslag (print dit hele document even af en lees alles goed door en vul in waar nodig) Een volledig verslag is een door jou geschreven werkstuk over een gebouw dat je tijdens de
Nadere informatiebeeldende vakken CSE GL en TL
Examen VMBO-GL en TL 2018 tijdvak 2 dinsdag 19 juni 13.30-15.30 uur beeldende vakken CSE GL en TL Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 37 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 61 punten
Nadere informatieBijna af! Nog 10! Blok 42 Nieuw Leyden
Bijna af! Nog 10! Blok 42 Nieuw Leyden Blok 42 De laatste tien woningen in Nieuw Leyden Het karakter van Blok 42 Een nieuwe woning in een complete buurt Nieuw Leyden is bijna klaar. De allerlaatste woningen
Nadere informatieArchitectuurperiode Geert Groote College 2013. Mark Mastenbroek Mirjam IJsseling Andries Mesman
Architectuurperiode Geert Groote College 2013 Mark Mastenbroek Mirjam IJsseling Andries Mesman Periode Architectuur Instructies De drie 11 e klassen zijn in twee groepen verdeeld. Groep I volgt theorie
Nadere informatieDe gebouwen en stijlen in chronologische volgorde
De gebouwen en stijlen in chronologische volgorde STIJL GEBOUW LOCATIE Romaans Oude Kerk (toren) Naaldwijk Gotisch Oude Kerk (kerkgebouw) Naaldwijk Renaissance Oude Raadhuis Naaldwijk Classicisme Nederhof
Nadere informatieTussen kantoren, woningen, winkels en culturele centra staat, boven op een gigantische parkeergarage, een felrood gebouw: de megabioscoop UTOPOLIS.
rojecties 11 nummer december 2004 UTOPOLIS, megabioscoop in Almere Tussen kantoren, woningen, winkels en culturele centra staat, boven op een gigantische parkeergarage, een felrood gebouw: de megabioscoop
Nadere informatieBuitenkozijnen Thema 3
Buitenkozijnen Thema 3 Historie Gevelopeningen schijnen ontstaan te zijn toen een groepje ijverige bouwvakkers zichzelf ingemetseld had. Tot de dertiende eeuw was in ons land het aparte raamkozijn onbekend.
Nadere informatieWonen en zorg Zonnehuis Langerhuize A, Amstelveen (302)
138 ata WERKEN ata / architectuurcentrale Thijs Asselbergs 2012 Wonen en zorg Zonnehuis Langerhuize A, Amstelveen (302) werknummer 302 werknaam Zonnehuis Langerhuize adres Laan van de helende meesters,
Nadere informatieWonen in een comfortabele. rietenkapvilla. Gevarieerd wonen in de gilden. 7 royale. bouwkavels te koop vanaf e 255, 00. per m 2 (incl.
Wonen in een comfortabele rietenkapvilla? 7 royale bouwkavels te koop vanaf e 255, 00 per m 2 (incl. BTW) Gevarieerd wonen in de gilden Toekomstige Hanzelijn Dronten geeft je de ruimte De woonwijk De Gilden
Nadere informatieJouw huis samenstellen zoals jij het. Carte Blanche. zelf wilt. Amsterdam Fase 2. Type A Eengezinswoning van ca. 90 m 2
Carte Blanche Fase 2 Jouw huis samenstellen zoals jij het zelf wilt Type A Eengezinswoning van ca. 90 m 2 Jouw huis samenstellen zoals jij het zelf wilt Elk huis is anders Kies jouw ideale architectuurstijl
Nadere informatieINHOUD. Inleiding Mode Fotografie Kunst in de middeleeuwen Kunst uit de renaissance... 14
INHOUD Inleiding...6 1 Mode...8 2 Fotografie... 10 3 Kunst in de middeleeuwen... 12 4 Kunst uit de renaissance... 14 5 Kunst in de 17 e eeuw... 16 6 Moderne en hedendaagse kunst... 18 7 Graffiti... 20
Nadere informatieTypologieën binnen het plangebied Nieuw Poelenburg
Typologieën binnen het plangebied Nieuw Poelenburg In het plangebied zijn diverse typologieën te onderscheiden. In hoofdstuk 2 zijn de volgende typologieën benoemd: Individueel en geschakelde woningen
Nadere informatieDe Boetzelaer Kop van het bouwblok. In opdracht van Ymere Ontwikkeling
De Boetzelaer Kop van het bouwblok In opdracht van Ymere Ontwikkeling De Amsterdamse Staatsliedenbuurt is een arbeiderswijk van rond 1900 met veel sociale huurwoningen. De bouwkundige kwaliteit van de
Nadere informatieAangeboren bewondering
Aangeboren bewondering Na 50 jaar terug naar mijn geboortegrond. Niet dat ik nooit eerder in Amsterdam meer ben geweest, maar nog nooit was ik bij mijn geboortehuis. Dus vandaag combineerde ik een bezoek
Nadere informatieGROOTE JONKVROUW RUITER. 2 e FASE RUITER RIJWONING 14. dé ideale gezinswoning
2 e FASE GROOTE JONKVROUW 5 7 1 RUITER RIJWONING dé ideale gezinswoning De RUITER is een ruime en 6fraai uitgevoerde gezinswoning. De gevel wordt uitgevoerd in 2 kleuren wat een karakteristiek gevelbeeld
Nadere informatieBULLETIN KNOB 1997-6 205
Amsterdamse School BULLETIN KNOB 1997-6 205 Afb. 206 BULLETIN KNOB 1997-6 tentoonstelling BULLETIN KNOB 1997-6 207 bouwen. In 1972 werd de conventie bijgesteld voor wat betreft de algemene tentoonstellingen.
Nadere informatieOnderzoek interieur exterieur. Anspachlaan / Vlaamsesteenweg
Onderzoek interieur exterieur Anspachlaan / Vlaamsesteenweg - Geschiedenis Anspachlaan - Geschiedenis Vlaamsesteenweg - Interieur evolutie door de jaren heen - Mogelijke bedenkingen bij deze situatie Geschiedenis
Nadere informatie