Ontwerpen aan ontwikkeling

Transcriptie

1 -18 Ontwerpen aan ontwikkeling

2 Kees Boekeschool Bilthoven 2

3 Voorwoord Bij goed onderwijs hoort een goede huisvesting. Met dit boekje willen wij onze betrokkenheid en gedrevenheid als architect bij het bouwen aan maatschappelijke voorzieningen voor 0 tot 18 jarigen laten zien. Zo weten wij ieder onderwijsinzicht te vertalen in een gebruiksvriendelijk, efficiënt en duurzaam ontwerp. Daarbij ervaren we het als inspirerend dat iedere huisvestingsopgave voor onderwijs een eigen dynamiek kent. Samenspraak en synergie tussen alle betrokken partijen zien wij dan ook als bepalend voor het uiteindelijke succes. 3

4 Kees Boekeschool Bilthoven 4

5 Inhoud Voorwoord 3 Snelder Architecten 5 Visie op onderwijs en architectuur 7 Naar een duurzame school 11 Van huisvestingsconcept naar gebouw proces en samenwerking 17 Projecten en publiciteit 20 Testimonials en publiciteit 23 Prijzen + nominaties 24 Publiciteit 26 5

6 4

7 Snelder Architecten Snelder Architecten is opgericht in 2000 en wordt geleid door Janneke Snelder (1964) en Michiel Snelder (1967). Ons bureau ontwerpt de meest uiteenlopende (gecombineerde) voorzieningen voor onderwijs, kinderopvang, sport, cultuur en welzijn. Ontwerp op maat Iedere opgave heeft volgens ons een op maat gesneden ontwerp nodig, waarbij primair de visie en doelstellingen van de opdrachtgever/gebruiker de vorm bepalen. De architect moet hierin niet als autonoom vormgever optreden, maar als tolk/vertaler van de opdrachtgevers en gebruikers. Dankzij onze bekendheid met maatschappelijk vastgoed weten we iedere opgave te vertalen in een ontwerp, dat voor de gebruiker kwalitatief hoogwaardig en duurzaam is. Bekroning projecten Onze projecten zijn meerdere keren bekroond. Bijvoorbeeld door het Prins Bernhard Cultuurfonds met de Charlotte Köhlerprijs. In 2010 won het ontwerp voor Scholengemeenschap Panta Rhei in Amstelveen de BNAprijs Gebouw van het Jaar 2010, regio Noordwest/Centrum. Publicaties Ook is veelvuldig gepubliceerd over ons werk, zoals in de uitgave: Een traditie van verandering: de architectuur van het hedendaagse schoolgebouw (NAi Uitgevers) en Een nieuwe school: van onderwijsvisie naar schoolgebouw (Stichting Architecten Research Onderwijsgebouwen). Michiel Snelder is lid van de redactieraad van het onafhankelijke vaktijdschrift Schooldomein, een uitgave van BNA Onderzoek. 5

8 Brede school De Zeeheld Amsterdam 8

9 Visie op onderwijs en architectuur Het hedendaagse onderwijs is voortdurend in beweging. Het reageert snel op de ontwikkelingen in de maatschappij. Voorheen was de school een veelal gesloten instituut voor de verwerking van lesstof. Tegenwoordig biedt het schoolgebouw (meer en meer) de gelegenheid tot ontmoeten, samenwerken en zelfverantwoordelijk leren. Een schoolgebouw moet daarom een plek bieden waar elke leerling zich thuis kan voelen, zich letterlijk en figuurlijk op zijn of haar plek kan voelen. Ruimte voor onderwijs voor de huisvesting van het onderwijs. Vernieuwing en Voor ons is het in ieder ontwerp belangrijk, dat de leerling flexibiliteit zijn daarbij sleutelwoorden. Vanuit een ruimere zich de leeromgeving als het ware toe kan eigenen. Dit context en een langetermijnperspectief denken over het kan door voor de school de juiste opzet te kiezen als het gebruik van het gebouw en haar (extra) mogelijkheden. > Buurtplein Brede school Breeduit Bussum gaat om ruimtelijke opbouw en de juiste schaal, kleur en materialisatie. Per school is deze opzet verschillend. Het basisonderwijs vraagt bijvoorbeeld een andere benadering Dat is in onze visie het beste middel om de flexibiliteit en functionaliteit in de toekomst te kunnen garanderen. Vooral onderwijsgebouwen vragen om een conceptuele > Tribunetrap VMBO College Panta Rhei Amstelveen dan het voortgezet onderwijs. Ook binnen het schooltype denkwijze over functionaliteit en flexibiliteit. bestaan veel verschillende visies op en behoeften aan de Het betreft immers een categorie gebruikers, die aan schoolbeleving. Leren vindt in onze visie overigens niet soms turbulente ontwikkelingen onderhevig is en alleen plaats in het lokaal, maar ook zeker daarbuiten: op waarschijnlijk blijft. Flexibiliteit biedt in de toekomst de gang, in de hal, op het plein, in de straat en verder de de garantie voor aanpassingen aan veranderende wereld in. onderwijsopvattingen. Een flexibel ontwerp groeit mee > Jeugdbibliotheek Brede school Breeduit Bussum Ontwerpen voor de toekomst: vernieuwing en flexibiliteit Bijna nergens wordt zo snel gereageerd op veranderingen in de maatschappij als in het onderwijs. Dit geldt ook met de ontwikkelingen en blijft daarmee zijn waarde en duurzaamheid behouden. Het ontwerpproces omvat veel aspecten, waarin deze denkwijze naar voren komt: van ruimtelijke en functionele opzet tot constructiewijze en installatieontwerp. 9

10 Brede school Breeduit Bussum 10

11 Naar een duurzame school Het zoeken en toepassen van duurzame aspecten in de ontwikkeling van bouwopgaven is voor velen inmiddels een vanzelfsprekendheid. De partners in het proces moeten daarbij een gezamenlijke doelstelling hebben om de meest optimale duurzame resultaten te bereiken. En, het liefst zelfs de missie delen om aanvankelijke ambities te overtreffen.techniek en creativiteit in de breedste zin moeten op synergetische wijze samenkomen in één krachtig, effectief en daarmee duurzaam ontwerp. Om met alle verschillende definities, invalshoeken en oplossingsrichtingen voor duurzaamheid om te gaan, is een open houding en goede communicatie de sleutel: eerlijkheid duurt het langst. Duurzaamheid als meetbaar begrip transportkosten en de benodigde hoeveelheid energie Meetbaar aan de hand van getallen? voor de productie meewegen. > Kinderopvang Brede school De Zeeheld Amsterdam Duurzaam bouwen wordt vaak gemeten aan twee grootheden: het energieverbruik en het materiaalgebruik. Voor beide zijn in de loop der jaren uitgebreide lijsten opgesteld. Hieruit zijn getallen te destilleren, die de duurzaam- Het is verleidelijk om duurzaam ontwerpen gelijk te stellen aan het behalen van een zo goed mogelijke score in de vakken energieverbruik en materiaalkeuze. Deze opvatting van duurzaam vinden wij niet goed genoeg. Sterker, > Schoolplein Brede school De Zeeheld Amsterdam heid van het gebouw tot uitdrukking zouden brengen. Voor het van overheidswege, zonder nadenken, aanscherpen het materiaalgebruik staan de getallen echter minder vast van bijvoorbeeld de EPC-norm kan wel eens van negatieve dan bijvoorbeeld de capaciteit van de ventilatievoorziening invloed zijn op de duurzaamheid van een gebouw. Het die van belang is voor de EPC. Wat het ene jaar gezien levert letterlijk en figuurlijk gesloten gebouwen op met te > Schoolplein Brede school De Zeeheld wordt als een uiterst duurzaam en dus aan te bevelen materiaal, kan bij nadere analyse dalen weinig ventilatie en te weinig daglicht. Lelijke gebouwen die weinig interactie vertonen met hun omgeving en snel Amsterdam op de ladder van de duurzaamheid. Bijvoorbeeld als de hun waarde zullen verliezen. 11

12 > Zorgcentrum Floriande Hoofddorp Duurzaamheid als concept Vaste belevingswaarde Volgens ons wordt met een te enge benadering van duurzaam bouwen voorbijgegaan aan twee andere factoren: het menselijk welbevinden in en om het gebouw en de waardevastheid van het gebouw. Deze factoren zijn weliswaar minder concreet, maar kunnen van grotere invloed zijn op de uiteindelijke duurzaamheid van het gebouw. Simpel gezegd: de gebruiker moet zich er goed in (blijven) voelen en er goed in kunnen (blijven) functioneren. micromilieus met een eigen biodiversiteit ontstaan. Anderzijds meer abstract, doordat het gebouw betekenis krijgt die verder reikt dan de grenzen van het bouwwerk zelf. In het ontwerp voor de Werkplaats Kindergemeenschap was deze visie een belangrijk uitgangspunt. Door trappen, tribunes en een loopbrug lopen het gebouw en de natuurlijke omgeving in elkaar over. De groene taluds verlenen het gebouw bovendien massa, waardoor het minder snel opwarmt en afkoelt. > Zorgcentrum Floriande Hoofddorp Gebouw en omgeving Daarmee moet het ontwerp in een bredere context worden geplaatst. Een gebouw is niet een omgevingsvreemd object, maar is onderdeel van de omgeving. Net zo goed als ook de omgeving onderdeel uitmaakt van het gebouw. In het ontwerpproces dient de architect niet alleen het gebouw vorm te geven, maar ook de omgeving. Door gebruik te maken van de factoren die van nature op de locatie aanwezig zijn, ontstaat verwevenheid van het gebouw met de omgeving. Hierbij gaat het om daglicht, lucht, zon, ruimte en natuur. Niet alleen levert dit voor de gebruiker een aangename leef- of werkomgeving op. Ook de omgeving kan profiteren van de aanwezigheid van het gebouw. Enerzijds letterlijk, doordat bijvoorbeeld nieuwe Toekomstbestendigheid Duurzaamheid heeft betrekking op de totale levenscyclus van gebouwen: van ontwikkeling tot sloop. Met name in onderwijsgebouwen voor nu en de toekomst vormen flexibiliteit en hergebruik belangrijke aspecten. Het betreft immers een categorie functies, die aan soms turbulente ontwikkelingen onderhevig is en naar alle waarschijnlijkheid blijft. Flexibiliteit biedt in de toekomst garantie voor aanpassingen aan veranderende onderwijsopvattingen. Een flexibel ontwerp groeit mee met de ontwikkelingen en blijft daarmee zijn waarde en duurzaamheid behouden. Het ontwerpproces omvat veel aspecten, waarin deze denkwijze naar voren komt: van ruimtelijke en functionele opzet tot constructiewijze en installatieontwerp. 12

13 Kees Boekeschool Bilthoven 13

14 > Kees Boekeschool Bilthoven Klimaat Ook een gezond binnenklimaat draagt bij aan de effectiviteit van het onderwijs en daarmee het gebouw. Zo is Brede School Nesselande in Rotterdam uitgerust met een gebalanceerd ventilatiesysteem met warmteterugwinning, lage temperatuurverwarming en zonwerende HR++ beglazing. In het voorbeeld van de brede school Breeduit in Bussum pasten we het zogenaamde Climarad-systeem toe. Dit is een CO2-gestuurde combinatie van verwarming en ventilatie. Het systeem draagt automatisch zorg voor een gezond binnenklimaat en voldoet aan de hoge eisen gesteld door het VROM-project voor Frisse Scholen. Energie Het toekomstige energieverbruik nemen we al in een vroeg stadium mee in onze ontwerpkeuzen. In de praktijk komt dit neer op een bepaling van het ontwerp, waarin we onder andere de positionering van ramen en de opbouw van de gebouwschil optimaliseren. Vervolgens wordt gekeken naar de installatietechnische mogelijkheden op het gebied van zogenaamde alternatieve energiesystemen, zoals warmteterugwinning, warmte-koude-opslag (WKO), zonne-energie, betonkernactivering en zuinige verlichting. In opdracht van de Kees Boekeschool maakte het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) een milieubeoordeling van de nieuwbouwplannen. Een berekening met het programma GreenCalc toonde aan dat de prioriteiten lagen bij het zo laag mogelijk houden van het energieverbruik. Naast energiebesparende maatregelen als warmtepompen, HR++ beglazing en HF-verlichting hebben we voor een goede isolatie delen van het gebouw ingepakt in taluds. Conclusie De kracht van duurzaam bouwen zit vooral in de breedte ervan. Het is belangrijk de aspecten die van invloed zijn op de duurzaamheid van het gebouw te bekijken in een breder, grensoverschrijdend perspectief. Alleen dan is sprake van een werkelijk duurzaam, intelligent en waardevast gebouw. > Kees Boekeschool Bilthoven > Vituscollege Bussum 14

15 Vituscollege Bussum 15

16 VMBO College Panta Rhei Amstelveen 16

17 Van huisvestingsconcept naar gebouw proces en samenwerking Belangrijk voor het slagen van een ontwerp(proces) is dat ontwerper en gebruiker(s) elkaar verstaan en begrijpen. Dat vereist tijd, inspanning en zeker ook een open opstelling van de betrokkenen. Het komt zelden voor dat de betrokkenen bij aanvang van het ontwerptraject direct kunnen doorgronden wat de architect met het ontwerp voor ogen heeft. Dit geldt ook andersom. Het komt ook zelden voor dat de architect in één treffende pennenstreek de gestelde huisvestingsvraag van de school in een ontwerp samenvat. Communicatie Kortom, allereerst is er een proces van kennismaking. Daarna volgt het samen tot stand brengen van het juiste antwoord op de gestelde vraag. In dit proces moet de gebruiker expliciet centraal staan om gezamenlijk -en van grof naar fijn- tot het meest geëigende ontwerp te komen. Zo wordt in het realisatieproces bij iedere fase voortdurend geschaafd aan het ontwerp om voor alle betrokkenen (zowel materie- als niet-materiedeskundigen) het optimale ontwerp te destilleren. Om dit proces voor iedereen zo inzichtelijk en transparant mogelijk te laten verlopen, zijn diverse presentatietechnieken toe te passen. Voorbeelden zijn maquettes, driedimensionale tekeningen en moodbords, waarin referentiebeelden, kleur- en materiaalvoorstellen zijn opgenomen. Inventief ontwerpen Het bouwbudget van onderwijsgebouwen is vaak beperkt. Er is veel inventiviteit nodig om een eenvoudig en doelmatig gebouw te kunnen realiseren, dat ondanks de onder spanning staande budgettering toch van hoge ruimtelijke, gebruikstechnische en architectonische kwaliteit is. Wij werkten de afgelopen jaren vrijwel uitsluitend aan projecten, waarbij de beschikbare budgetten laag waren. Om toch een kwalitatief hoogwaardig gebouw te kunnen realiseren, beschikt ons bureau over uitgebreide kennis omtrent bouwkosten en de actuele ontwikkelingen daarvan. Ons uitgangspunt is om niet het budget te verdelen over de te realiseren vierkante meters. Wel wegen wij af waar we met minimale middelen kunnen volstaan en waar 17

18 een grotere investering op zijn plaats is. Bijvoorbeeld methode tot een succesvol schoolgebouw kan leiden, als het gaat om de entreehal of de gemeenschappelijke blijkt uit het feit dat Panta Rhei in 2010 winnaar werd ruimten. van de architectuurprijs BNA Gebouw van het Jaar 2010, regio Noordwest/Centrum (Noord-Holland/Zuid-Holland/ > Breede school Breeduit Bussum Zo hielden we bijvoorbeeld de hoofdopzet van Scholengemeenschap Panta Rhei extreem eenduidig met een betonnen schijvenstructuur en dwars hierop een middengang. Flevoland). Uit het juryrapport: > Kinderdagverblijf Wilde Poema Hierdoor was meer investering mogelijk in onder andere de De jury is onder de indruk dat met beperkte middelen flexibiliteit van het gebouw door middel van hoogwaardige zoveel kwaliteit is bereikt. Een toonbeeld van wat glazen schuifdeuren. Dat deze kostenbewuste ontwerp- architectuur vermag. > Aula VMBO vollege Panta Rhei Amstelveen 18

19 VMBO College De Brink Laren (NH) 19

20 Projecten en publiciteit Gerealiseerde projecten A Onderwijs (2011) VMBO Trajectum College, Utrecht (2011) MFA Hilversum Zuid, Hilversum 2009 MFA Bussum (Basisonderwijs), Bussum A F Sport + cultuur 2009 MFA Bussum (Sportzaal en Jeugdtheater), Bussum 2008 Sportcomplex De Kees Boekehal, Bilthoven 2008 Sportcomplex Kindcluster 2, Rotterdam B 2008 MFA Kindcluster 2 Nesselande (Basisonderwijs), Rotterdam 2008 VMBO, LWOO, Scholengemeenschap Panta Rhei, Amstelveen H C G 2008 Sportcomplex Amstelveen Noord, Amstelveen 2008 Sociaal Cultureel Werk Prins Alexander, Rotterdam 2008 Brede School Zeeheldenbuurt (Basisonderwijs), Amsterdam I 2005 Sporthal De Huizermaat, Huizen G 2006 Werkplaats Kindergemeenschap (KDV, BSO, PO,VO), Bilthoven 2005 Sporthal De Hilt, Eemnes C 2005 Sint Vituscollege, HAVO/VWO, Bussum College De Brink, VMBO, Laren (NH) 2004 Scholengemeenschap de Huizermaat, HAVO/VWO, Huizen F B H Wonen (2011) 103 woningen (woontoren) met parkeergarage in Nesselande, 2001 Goois Lyceum, HAVO/VWO, Bussum D Rotterdam 2001 Dr. Maria Montessorischool (Basisonderwijs), Huizen 2009 MFA-Bussum, 35 woningen met parkeergarage D Opvang + zorg (2011) Naschoolse opvang Borus 4, Abcoude (2011) Kinderdagverblijf Borus 3, Badhoevedorp I appartementen, Wilnis woningen Noordplassen West, Almere Bedrijf 2009 MFA-Bussum (BSO), Bussum 2001 Mijnssen Liften, Emmeloord 2010 Kinderdagverblijf De Werkplaats, Bilthoven 2001 Slinger B.V., Hillegom E 2008 Kinderdagverblijf BijdeHand, Rotterdam 2008 Kinderdagverblijf Ita Wegman, Rotterdam J 2001 Jan van IJken Oude Bouwmaterialen, Eemnes KINZO Gereedschappen, Ede J 2005 Gezondheidscentrum Floriande, Hoofddorp 2005 Kinderdagverblijf Borus 1+2, Hoofddorp E 2004 Brandweerkazerne, Laren (NH) 20

21 Zorgcentrum Floriande Hoofddorp 21

22 Kees Boekeschool Bilthoven 22

23 Testimonials en publiciteit Wij mijden gebaande paden graag om samen met de opdrachtgever/gebruikers tot nieuwe, verrassende en creatieve oplossingen te komen. Dit wordt onderschreven door onderstaande verklaringen van opdrachtgevers en media: Het ontwerp voor VMBO Panta Rhei te Amstelveen werd bekroond met de architectuurprijs BNA Gebouw van het Jaar 2010, regio NWC. Uit het juryrapport: De lichte en open typologie is doorgaans voorbehouden aan leerlingen met een hoger concentratieniveau. Dat die nu is ingezet voor vmbo en lager is een teken van vertrouwen en hoop. Door de buitengewone zorg en aandacht, waarbij ook het speciaal ontworpen meubilair licht en elegant is, levert het gebouw een inspirerende bijdrage aan de vorming van een kwetsbare doelgroep. De jury is onder de indruk dat met beperkte middelen zoveel kwaliteit is bereikt. Een toonbeeld van wat architectuur vermag. Vooral de creativiteit, de energieke houding en de bereidheid alles uit de kast te halen, om aan alle wensen van de opdrachtgevers te voldoen, vallen op. S. Haenen, algemeen directeur CVO Het Gooi Beste Michiel, We zijn het nieuwe schooljaar weer begonnen. Gisteren ben ik alle eerste klassen even langs geweest om kennis te maken. Het trof me dat op de vraag naar schoolkeuzemotieven zo vaak het mooie, moderne en sfeervolle gebouw genoemd werd. Wij zijn er met z n allen nog steeds blij mee en trots op. Han Doove, rector S.G. De Huizermaat De tijdens hun visiepresentatie aangedragen oplossingen voor de gegeven uitgangspunten, zoals de kosten voor tijdelijke huisvesting en de landschappelijke inpassing, waren voor de selectiecommissie verrassend en aanleiding het architecten-bureau het ontwerp verder te laten uitwerken en uiteindelijk in de voorgestelde vorm te realiseren. Bestuur Sint Vituscollege, Bussum Het betreft hier een gebouw met een volledig nieuw onderwijsconcept, dat in een ruimtelijk, organisatorisch en stedenbouwkundig opzicht een bijzondere inpassing moest vinden. De architect heeft hiertoe een ontwerp vervaardigd dat aan al deze uitgangspunten op veelal inventieve wijze voldoet. Jos Heuer, plv. rector Werkplaats Kindergemeenschap Het complex, ontworpen door Snelder Architecten, vormt een doeltreffende vertaling van de visie van de gemeente en gebruikers op het doel van de Brede School. De gebruiker heeft centraal gestaan in het ontwerp. Wethouder H. Schoon, gemeente Bussum 23

24 Prijzen + nominaties 2010 Winnaar van BNA Gebouw van het Jaar 2010 VMBO Panta Rhei regio Noordwest/Centrum Uit het juryrapport: De in het ontwerp toegepaste lichte en open typologie is doorgaans voorbehouden aan leerlingen met een hoger concentratieniveau. Dat die nu is ingezet voor vmbo en lager is een teken van vertrouwen en hoop. Door de buitengewone zorg en aandacht levert het gebouw een inspirerende bijdrage aan de vorming van een kwetsbare doelgroep. De jury is onder de indruk dat met beperkte middelen zoveel kwaliteit is bereikt. Een toonbeeld van wat architectuur vermag Nominatie Great Indoors Award 2009 VMBO Panta Rhei The Great Indoors is een internationale, jaarlijkse interieurprijs. Het erkennen van het beste interieurontwerp wereldwijd is een goede manier om het belang aan te geven van gerealiseerde projecten en het verhogen van de algemene kwaliteit van interieurontwerp Nominatie Lensvelt de Architect interieurprijs 2009 VMBO Panta Rhei Doel van de LAi-prijs is het versterken van een professionele en vernieuwende interieurdiscipline in Nederland en België. De jury selecteerde zes nominaties voor de Lensvelt de Architect interieurprijs. Genomineerd zijn verder: DSA architecten, MVRDV, Martine de Maesenaar en Merkx+Girod Nominatie Nationale Scholenbouwprijs Kees Boekeschool De scholenbouwprijs is een opdrachtgeverprijs die elke twee jaar wordt uitgereikt en door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wordt georganiseerd. Met de prijs stimuleert het ministerie professioneel en inspirerend opdrachtgeverschap om zo de bouw van onderwijskundig goede en functionele scholen te bevorderen Nominatie BNA gebouw 2007 Kees Boekeschool Het Gebouw van het Jaar is een initiatief van de Bond van Nederlandse Architecten om de culturele en maatschappelijke positie van architect en architectuur te versterken. De prijs is bedoeld om potentiële opdrachtgevers, overheden en publiek een breed overzicht te bieden van de kwaliteit van de Nederlandse architectuur Architectuurprijs Ede KINZO De gemeente Ede kende de Architectuurprijs Ede 2006 toe aan het bedrijfspand van KINZO, ontworpen door Snelder Architecten Nominatie Scholenbouwprijs Vituscollege De scholenbouwprijs is een opdrachtgeverprijs die elke twee jaar wordt uitgereikt en door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wordt georganiseerd. Met de prijs stimuleert het ministerie professioneel en inspirerend opdrachtgeverschap om zo de bouw van onderwijskundig goede en functionele scholen te bevorderen. 24

25 Brede school De Zeeheld Amsterdam 2001 Finalist NPS-Cultuurprijs Tweejaarlijkse prijs ingesteld door de Nederlandse Programma Stichting. In zes tv-afleveringen worden achttien jonge, veelbelovende kunstenaars uit verschillende disciplines geportretteerd aan de hand van hun leven en werk. In een finale roept de jury de meest oorspronkelijke kunstenaar uit. Per aflevering komen drie kandidaten aan bod. Zij krijgen steun van een vakspecialist die kan bogen op een grote reputatie Charlotte Köhlerprijs Deze prijs, bij legaat ingesteld door de actrice Charlotte Köhler, wordt sinds 1988 op voordracht van een deskundige jury door het Prins Bernhard Cultuurfonds toegekend aan maximaal vijf Nederlandse beeldend kunstenaars, architecten en theatervormgevers tot 35 jaar. Het gaat om een aanmoedigingsprijs voor jong talent waarvan veel wordt verwacht op grond van tot nu toe gerealiseerd werk Nominatie Scholenbouwprijs College De Brink De scholenbouwprijs is een opdrachtgeverprijs die elke twee jaar wordt uitgereikt en door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap wordt georganiseerd. Met de prijs stimuleert het ministerie professioneel en inspirerend opdrachtgeverschap om zo de bouw van onderwijskundig goede en functionele scholen te bevorderen. 25

26 Publiciteit Poetry in motion, FRAME #71, 2009 S.G. Panta Rhei. Amstelveen De Architect S.G. Panta Rhei. Amstelveen Architectuur Jaarboek NAi Uitgevers Panta Rhei Voor de leerling van nu in: Scholen en Bouwen aan de Toekomst. Jaargang 5, 2009 nummer 1. Uitgeverij Base Publishers Een traditie van verandering: De architectuur van het hedendaagse schoolgebouw Uitgeverij NAi Publishers. Januari In samenwerking met de Stichting Architecten Research Onderwijsgebouwen (Staro). Met steun van het Ministerie van OCW Een Nieuwe School Uitgeverij Stichting Architecten Research Onderwijsgebouwen. Amsterdam. Uitgave oktober 2008 Architectuur Jaarboek NAi Uitgevers Dagdromen in het lespakket in: Architectenweb Magazine. Uitgave december 2006 Nederlandse Architecten 7 Bis Publishers. Uitgave 2005 Inspringende gevel en kolommen in: Stedenbouw, tijdschrift voor stedenbouw, architectuur en binnenhuisvormgeving. Editie 635, jaargang 57 Kennis van de regels is kennis van het vak in: Detail in architectuur. Uitgeverij Ten Hagen & Stam. Uitgave januari/februari 2003 Scholenbouwprijs 2002, de vernieuwende leeromgeving Uitgeverij Deloitte & Touche/ICS. Overzicht finalisten Scholenbouwprijs Concrete and abstract, two concepts with no contradiction in: L Architettura - cronache e storia. Uitgeverij Mancosu editore, Roma. Uitgave no.565, november 2002 Een milde vorm van onaangepast gedrag, College De Brink in Laren in: Financieel Dagblad. Uitgave 14 oktober 2002 Landschappelijk tapijt: College De Brink in Laren in: De Architect. Uitgeverij Ten Hagen & Stam. Uitgave juli/augustus 2002 Architectuur Jaarboek NAi Uitgevers. Irrealta Virtuale/KINZO Tools HQ in: L Arca. Uitgave No.163, oktober 2001 Lounge Zomernummer 2001 Kunstig vliegwerk in: Bouwen met Staal. Uitgave mei 2001 Vastgoed Uitgeverij NVM. Uitgave maart 2001 Uitkragend staal in: Detail in architectuur. Uitgeverij Ten Hagen & Stam. Uitgave maart 2001 Wat vindt Snelder ervan? in: Duurzaam bouwen. Uitgeverij Aebele Kluwer. Uitgave januari 2001 Architectuur Jaarboek 2000 NAi Uitgevers. Scholenbouwprijs Uitgeverij Deloitte & Touche/ICS Overzicht finalisten Scholenbouwprijs Uitleg Directie voorlichting OCW. Uitgave december 2000 Het kunstmatig landschap NAi Uitgevers. Samenstelling: Hans Ibelings. Uitgave 2000 Architectural Record Uitgeverij McGraw-Hill. New York. Uitgave juli 2000 Archis Objectiveren of objectiseren - Uitgeverij Ten Hagen & Stam. Uitgave mei 2000 Doorbreking van een typologische impasse in: De Architect. Uitgeverij Ten Hagen & Stam. Uitgave mei 2000 Familiebedrijf in stoere architectuur in: Parool. Uitgave 4 mei 2000 Snelder in het spoor Koolhaas in: Trouw. Uitgave 6 april 2000 Schooldomein Uitgeverij ICS Adviseurs. Uitgave maart 2000 Bouwwereld Uitgeverij Elsevier Bedrijfsinformatie B.V. Snelder architecten Zwarteweg 6c, 1412 GD Naarden T +31 (0) I post@snelder.com E Publicatie Augustus 2010 Productie en realisatie [D]imago - Rijswijk Vormgeving Theo van Vliet Fotografie Luuk Kramer Jeroen Musch Jannes Linders I 29 Niets van deze uitgave mag op enigerlei wijze vermenigvuldigd, opgenomen in een geautomatiseerd gegevensbestand, en/of openbaar worden gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever en zonder bronvermelding. 26

27 27

28 Zwarteweg 6c, 1412 GD Naarden T +31 (0) I post@snelder.com E Deze brochure is digitaal gedrukt op milieuvriendelijk papier met FSC keurmerk.