Bijlage I Ossificatiecentra van bekken en heup: tijdstip van verschijnen en fusie 115. Bijlage II Femoroacetabulair impingement: klinische testen 117

Transcriptie

1 113 Bijlagen Bijlage I Ossificatiecentra van been en heup: tijdstip van verschijnen en fusie 115 Bijlage II Femoroacetabulair impingement: linische testen 117 Bijlage III Klinische testen van de sacro-iliacale gewrichten 121 Bijlage IV Oefentherapie bij postpartum beenpijn 131 Verwijzingen naar eerder verschenen Orthopedische casuïstie 145

2 115 Bijlage I Ossificatiecentra van been en heup: tijdstip van verschijnen en fusie K. van Nugteren, D. Winel (Red.), Onderzoe en behandeling van het been, DOI / , Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2013

3 116 Bijlage I Ossificatiecentra van been en heup: tijdstip van verschijnen en fusie De vermelde leeftijden zijn schattingen gebaseerd op verschillende bronnen. 1,2,3 De leeftijden zijn geldend voor jongens. Bij meisjes verschijnen en fuseren de ossificatiecentra gewoonlij eerder dan bij jongens. Crista iliaca: jaar (fusie: jaar) Spina iliaca anterior inferior: 16 jaar (fusie: 25 jaar) Tuber ischiadicum: 16 jaar (fusie: jaar) Synchondrosis ischiopubica (fusie: 4-12 jaar) Botern symphysis pubica: 12 jaar (fusie: 25 jaar) Femuropepifyse: 2-8 maanden (fusie jaar) Trochanter major: maanden (fusie: jaar) Trochanter minor: 9-13 jaar (fusie: 16 jaar). Figuur 1 Apofysen van het been en proximale femur. Literatuur 1. Hensinger RN. Standards in pediatric orthopedics. New Yor: Raven Press, Schmidt H, Freyschmidt J. Borderlands of normal and early pathological findings in seletal radiography. Kohler/Zimmer. Fourth edition. New Yor: Thieme Medical Publishers Inc, Lovell and Winter s Pediatric orthopaedics 5e editie, Volume II. Philadelphia: Lippincott William & Wilins, 2001.

4 117 Bijlage II Femoroacetabulair impingement: linische testen K. van Nugteren, D. Winel (Red.), Onderzoe en behandeling van het been, DOI / , Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2013

5 118 Bijlage II Femoroacetabulair impingement: linische testen FADIR-test a (anterieure impingementtest voor de heup) De FADIR-test is een test voor het aantonen van femoroacetabulair impingement.. Figuur 2 De FADIR-test. Uitvoering Met de patiënt in ruglig beweegt de onderzoeer passief de heup vanuit 90 flexie naar maximale adductie en endorotatie, waardoor abutment optreedt van de femurhals tegen de anterosuperieure rand van het acetabulum. De test is positief als herenbare lies- en/of heuppijn geprovoceerd wordt. FABER-test b Bij femoroacetabulair impingement is de FABER-test gewoonlij positief. Uitvoering Met de patiënt in ruglig beweegt de onderzoeer de aangedane heup in flexie, abductie en exorotatie. De therapeut fixeert de contralaterale spina iliaca anterior superior (SIAS) zodat de lumbale wervelolom in een neutrale positie blijft. De voet van het aangedane been wordt op de contralaterale nie gelegd; hierbij maen de benen een 4-teen. De nie van de aangedane heup wordt naar beneden richting behandelban gebracht, waarbij de onderzoeer lichte overdru op de nie van de patiënt geeft. a b FADIR staat voor Flexion, ADduction en Internal Rotation. FABER staat voor Flexion, ABduction en External Rotation. De FABER-test wordt oo wel Patric s test genoemd.

6 Postero-inferieure impingementtest 119. Figuur 3 De FABER-test. De test is positief als herenbare lies- en/of heuppijn geprovoceerd wordt of als de afstand van de nie van de aangedane heup tot de behandelban groter is in vergelijing met de andere nie, dus bij een verminderde exorotatie. Postero-inferieure impingementtest Bij posterieur femoroacetabulair impingement ten gevolge van een pincer-acetabulum is de postero-inferieure impingementtest gewoonlij positief.. Figuur 4 De postero-inferieure impingementtest.

7 120 Bijlage II Femoroacetabulair impingement: linische testen Uitvoering Met de patiënt in ruglig op de rand van de ban beweegt de onderzoeer de aangedane heup passief in extensie en exorotatie. De test is positief als herenbare pijn wordt geprovoceerd aan de achterzijde van het heupgewricht.

8 121 Bijlage III Klinische testen van de sacro-iliacale gewrichten K. van Nugteren, D. Winel (Red.), Onderzoe en behandeling van het been, DOI / , Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2013

9 122 Bijlage III Klinische testen van de sacro-iliacale gewrichten De volgende linische testen unnen worden gebruit bij verdening op sacro-iliacale pathologie. 1,2 Hoe meer testen positief zijn, des te waarschijnlijer wordt het dat sprae is van sacro-iliacale pathologie. Thigh thrust-test ofwel PPPP (posterior pelvic pain provocation). Figuur 5 Thigh thrust-test (PPPP). Uitgangshouding Patiënt ligt in ruglig op de behandelban met aan de aangedane zijde de heup 90 gebogen. De nie is geflecteerd. Het femur is licht geadduceerd. Uitvoering De behandelaar geeft vervolgens axiale dru op de nie in de richting van de heup. Als pijn wordt aangegeven aan de achterzijde van het been, dan is de test positief. Hiermee worden de dorsale sacro-iliacale ligamenten getest. Het been schuift hierbij van anterior naar posterior ten opzichte van het sacrum. De test is positief als herenbare pijn geprovoceerd wordt.

10 FABER-test ofwel Patric s sign 123 FABER-test a ofwel Patric s sign. Figuur 6 FABER-test. Uitgangshouding Met de patiënt in ruglig beweegt de onderzoeer de aangedane heup in flexie, abductie en exorotatie. Uitvoering De onderzoeer fixeert de contralaterale spina iliaca anterior superior (SIAS) zodat de lumbale wervelolom in een neutrale positie blijft. De voet van het aangedane been wordt op de contralaterale nie gelegd; hierbij maen de benen een 4-teen. De nie van de aangedane heup wordt naar beneden richting behandelban gebracht, waarbij de onderzoeer lichte overdru op de nie van de patiënt geeft. De test is positief als de herenbare pijn geprovoceerd wordt. a FABER staat voor Flexion, ABduction en External Rotation. De FABER-test wordt oo wel Patric s test genoemd.

11 124 Bijlage III Klinische testen van de sacro-iliacale gewrichten Gaenslen s test ofwel pelvic torsion test. Figuur 7 Gaenslen s test (pelvic torsion test). Uitgangshouding Patiënt ligt in ruglig met het te onderzoeen been aan de rand van de ban. Uitvoering De onderzoeer brengt de beide nieën naar de borst, fixeert het been aan de nietaangedane zijde en brengt vervolgens het te onderzoeen been langzaam naar volledige extensie. De onderzoeer geeft vervolgens lichte overdru in extensierichting. De test is positief als herenbare pijn geprovoceerd wordt. Modified Trendelenburg s test Uitgangshouding Stand. Uitvoering De patiënt brengt het niet-aangedane been in 90 heup- en nieflexie. Patiënt staat hierbij op één been. Om het evenwicht te bewaren an de patiënt, zo nodig, met één hand iets losjes vasthouden. Als de beenhelft aan de niet-aangedane zijde naar beneden beweegt (pijl), wordt de test als positief beschouwd.

12 Active straight leg raise-test 125. Figuur 8 Modified Trendelenburg s test. Active straight leg raise-test Dit is de belangrijste functionele test om stabiliteitsproblemen, zoals bij zwangerschapsgerelateerde beenpijn, aan te tonen of uit te sluiten. Uitgangshouding De patiënt ligt in ruglig met de benen 20 cm uit elaar. Uitvoering De patiënt wordt gevraagd afwisselend de benen 20 cm omhoog te tillen met de nie gestret.

13 126 Bijlage III Klinische testen van de sacro-iliacale gewrichten. Figuur 9 Active straight leg raise-test. Heffen van het been gaat aan de aangedane zijde moeilijer dan aan de gezonde zijde en soms is het zelfs onmogelij. Dit lut vervolgens wel als men de beide beenhelften tegen elaar aan drut; dit an manueel of door middel van een beengordel. Deze testmethode is een betrouwbaar hulpmiddel voor het diagnosticeren van functionele stabiliteitsproblemen van het been. 3,4 Distraction-test 2. Figuur 10 Distraction-test.

14 Distraction-test 127. Figuur 11 Distraction-test, alternatieve uitvoering. Uitgangshouding Ruglig op de onderzoesban. Uitvoering De onderzoeer geeft manueel een posterieur gerichte dru op de spina iliaca anterior superior beiderzijds. Dit gebeurt met de armen niet geruist. 2 Deze dru wordt vijf seconden aangehouden en vervolgens wordt ort overdru gegeven. Alternatieve uitvoering: met geruiste armen wordt dru gegeven op de beide spinae naar posterolateraal. Vooral bij tengere personen is deze uitvoering goed mogelij. Het doel is om distractie van de voorzijde van de sacro-iliacale gewrichten te verrijgen. De test is positief als herenbare pijn wordt geprovoceerd.

15 128 Bijlage III Klinische testen van de sacro-iliacale gewrichten Havaltest. Figuur 12 Havaltest. Uitgangshouding Stand. Uitvoering De patiënt gaat op de tenen staan en brengt vervolgens het lichaam boven het been van de aangedane zijde. Vervolgens valt de patiënt op de hiel waarbij de aangedane zijde de grootste racht te verduren rijgt. De test is positief als herenbare pijn optreedt.

16 Literatuur 129 Palpatietest. Figuur 13 Palpatietest. Drupijn op de dorsale sacro-iliacale ligamenten (zie. figuur 13) omt vaa voor bij sacro-iliacale gewrichtspijn. Deze ligamenten bevinden zich caudaal van de spina iliaca posterior superior. Drupijn op de symfysis pubis an eveneens wijzen op sacro-iliacale pathologie. Literatuur 1. Vleeming A, Albert HB, Ostgaard HC, Sturesson B, Stuge B. European guidelines for the diagnosis and treatment of pelvic girdle pain. Eur Spine J Jun;17(6): Epub 2008 Feb Laslett M. Evidence-based diagnosis and treatment of the painful sacroiliac joint. J Man Manip Ther. 2008;16(3): Mens JM, Vleeming A, Snijders CJ, Stam HJ, Ginai AZ. The active straight leg raising test and mobility of the pelvic joints. Eur Spine J. 1999;8(6): Mens JM, Vleeming A, Snijders CJ, Koes BW, Stam HJ. Reliability and validity of the active straight leg raise test in posterior pelvic pain since pregnancy. Spine. 2001;26(10):

17 131 Bijlage IV Oefentherapie bij postpartum beenpijn Dezelfde oefeningen unnen oo goed worden toegepast bij chronische lage ruglachten, vooral als deze mede het gevolg zijn van functionele instabiliteit van de lumbale wervelolom. K. van Nugteren, D. Winel (Red.), Onderzoe en behandeling van het been, DOI / , Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2013

18 132 Bijlage IV Oefentherapie bij postpartum beenpijn Patiënten met aanhoudende beenpijn na de bevalling hebben een individueel aangepast oefenprogramma nodig. Het is aan de fysiotherapeut/inesitherapeut om in samenspraa met de patiënt te bepalen wat haalbaar is en wat niet. De navolgende oefeningen zijn bedoeld als voorbeelden en zijn bijna altijd oo thuis uit te voeren. De in deze bijlage getoonde pulley-oefeningen unnen eventueel oo worden uitgevoerd met behulp van een elastische band met deuraner (. figuur 14a). Het deuraner an gemaelij worden bevestigd op verschillende hoogtes (. figuur 14b en. figuur 15).. Figuur 14 a. De pulley-oefeningen unnen worden uitgevoerd met behulp van een elastische band met deuraner. b. Bevestiging van de elastische band met deuraner ter hoogte van de lin.. Figuur 15 Bevestiging van de elastische band met deuraner ter hoogte van de bovenant van de deur. De band an op dezelfde manier oo onder de deur worden bevestigd.

19 Loale en globale spieren 133 Loale en globale spieren Eerst dient de patiënt te leren om de diepe stabiliserende spieren aan te spannen. De belangrijste hierbij is de m. transversus abdominis ofwel de dwarse buispieren. De aanspanning hoeft niet rachtig te gebeuren; het aanspannen is namelij niet bedoeld als spierversterende oefening, maar om controle te rijgen over de spier. Zodra de patiënt bewust hiertoe in staat is, dan unnen de meer oppervlaig gelegen globale spieren worden getraind. Aanspannen van de m. transversus abdominis Uitgangshouding Ruglig, ruiphouding, stand, zit enzovoorts. Uitvoering in ruglig De patiënt palpeert met een vinger de bui, iets mediaal van de spina iliaca anterior superior. Vervolgens rijgt de patiënt instructie om de onderbui in te treen. Dit hoeft niet rachtig te gebeuren. De navel wordt hierbij iets naar binnen en naar boven gebracht. De stemspleet achter in de mond moet open blijven. De patiënt mag dus niet persen en moet rustig unnen praten tijdens het aanspannen. Vervolgens wordt de oefening in andere houdingen toegepast. De patiënt moet zich aanleren om oo in het dagelijs leven de dwarse buispieren regelmatig aan te spannen, in het bijzonder tijdens pijnlije activiteiten zoals het starten van een beweging of bij het veranderen van houding.. Figuur 16 a. Dwarse buispieren zijn ontspannen. b. Dwarse buispieren aangespannen. De patiënt palpeert de spieren iets mediaal van de spina iliaca anterior superior.. Figuur 17 a. Dwarse buispieren zijn ontspannen. b. Dwarse buispieren zijn aangespannen. NB: het aanspannen hoeft niet rachtig te gebeuren. Het contourverschil is nauwelijs zichtbaar.

20 134 Bijlage IV Oefentherapie bij postpartum beenpijn. Figuur 18 a. Dwarse buispieren ontspannen. b. Dwarse buispieren aangespannen. Een gering contourverschil is zichtbaar. Training van globale musculatuur Zodra de dwarse buispieren door de patiënt goed unnen worden aangespannen, volgt een oefenprogramma voor de globale musculatuur. De oefeningen worden gedaan onder cocontractie van de loale musculatuur. Dosering De dosering wordt zodanig geozen dat maximaal slechts geringe pijn wordt gevoeld. De globale spieren worden eerst licht belast getraind met veel herhalingen, daarna steeds hoger belast met minder herhalingen (bijvoorbeeld 3 à 4 series van 10 à 15 herhalingen). De dosering verschilt per patiënt.

21 Training van globale musculatuur 135 Wele spieren? Bij vooreur worden diagonaal verlopende spieren van de romp getraind omdat deze voor rachtsluiting van de sacro-iliacale gewrichten zorg dragen. Bij iedere patiënt wordt beeen wele oefening geschit is en wele dosering de patiënt aanan. Duur en frequentie De duur en frequentie van de oefensessies worden individueel bepaald. Als sprae is van veel pijn, dan zal men minder intensief en minder lang achter elaar trainen. Om dan toch enig effect te bereien, is een relatief hoge frequentie van één of twee eer per dag oefenen nodig. Het doel is om uiteindelij forse inspanningen te unnen leveren tijdens het oefenen, bijvoorbeeld in een fitnessruimte. Drie eer per wee intensief oefenen gedurende een uur is dan een goede richtlijn. 1 Van iedere oefening worden drie series van 10 à 15 herhalingen uitgevoerd. Beenpijn tijdens of na het oefenen is een indicatie dat de dosering te zwaar was; spierpijn wordt juist beschouwd als een positief gewenst effect. Het is belangrij patiënten hierop te wijzen. 1 Aangezien het tijd ost om het lichaam zich te laten aanpassen aan zwaardere belastingen, duurt een oefenprogramma minimaal vier maanden. Om de opgebouwde racht en belastbaarheid te onderhouden, verdient het aanbeveling om daarna minimaal één eer per wee te blijven oefenen. 2 Bij iedere oefening die hierna wordt besproen, wordt de patiënt eerst door de behandelaar in de juiste stabiele houding gezet. Voor en tijdens iedere rachtsinspanning moet de patiënt de dwarse buispieren aanspannen. De patiënt moet dit steeds heel bewust doen, oo tijdens het oefenen thuis. Het unnen aanspannen van diepe loale musculatuur beteent namelij niet dat deze musculatuur automatisch contraheert tijdens rachtsinspanning bij het oefenen. 2. Figuur 19 a. Zijwaarts over een lijn stappen. Kleine passen grote passen. Langzaam snel. b. Zijwaartse uitvalspassen (lunges), beginpositie. c. Zijwaartse uitvalspas, eindpositie. Kleine passen grote passen.

22 136 Bijlage IV Oefentherapie bij postpartum beenpijn. Figuur 20 a. Kleine voorwaartse uitvalspassen (lunges). b. Grote voorwaartse uitvalspassen (lunges). c. Voor-achterwaartse op- en afstapoefening met gebruimaing van een steps-banje of een eerste traptrede. Lage steps-ban hoge steps-ban. Langzame uitvoering snelle uitvoering.. Figuur 21 a. Zijwaartse op- en afstapoefening met gebruimaing van een steps-banje of een eerste traptrede. Lage steps-ban hoge steps-ban. Langzame uitvoering snelle uitvoering. b. Stand op een steps-banje. Zijwaarts met één voet de grond aantien en terug. Lage steps-ban hoge steps-ban. Langzame uitvoering snelle uitvoering. c. Balanstraining op één been met gebruimaing van een bal.

23 Training van globale musculatuur 137. Figuur 22 a. Kruiphouding: armen afwisselend optillen. b. Kruiphouding: benen afwisselend optillen.. Figuur 23 a. Kruiphouding: een arm en een been optillen. b. Ruglig: nieën optreen en het been optillen van de grond.. Figuur 24 a. Ruglig met de nieën opgetroen. Diagonale halve sit-ups. b. Zijdelingse ligsteun op onderarm en nie.

24 138 Bijlage IV Oefentherapie bij postpartum beenpijn. Figuur 25 a. Zijdelingse ligsteun op onderarm en voet. b. Builingse ligsteun op onderarmen en nieën of voeten (zwaarder).. Figuur 26 a. Statische oefening voor vooral schuin verlopende rompspieren (en schouderspieren) met pulley: exorotatie-abductie van de schouder. b. Statische oefening voor rompspieren (en schouderspieren) met pulley: endorotatieadductie van de schouder.. Figuur 27 a. Dynamische oefening voor rompspieren (en schouderspieren) met pulley: rotatie van de romp met gestrete armen. Beginpositie. b. Dynamische oefening voor rompspieren (en schouderspieren) met pulley: rotatie van de romp met gestrete armen. Eindpositie.

25 Training van globale musculatuur 139. Figuur 28 a. Dynamische oefening voor rompspieren (en schouderspieren) met pulley: rotatie en flexie van de romp met gestrete armen. Beginpositie. b. Dynamische oefening voor rompspieren (en schouderspieren) met pulley: rotatie en flexie van de romp met gestrete armen. Eindpositie.. Figuur 29 a. Dynamische oefening voor rompspieren (en schouderspieren) met pulley: rotatie en extensie van de romp met gestrete armen. Beginpositie. b. Dynamische oefening voor romp en been met pulley: rotatie en extensie van de romp met gestrete armen. Eindpositie.

26 140 Bijlage IV Oefentherapie bij postpartum beenpijn. Figuur 30 a. Statische oefening voor rompspieren (en schouderspieren). Met één hand de pulley recht naar achteren treen. b. Statische oefening voor rompspieren (en schouderspieren), staand op één been. Met één hand de pulley recht naar achteren treen.. Figuur 31 a. Dynamische oefening voor rompspieren (en schouderspieren) met pulley, staand op één been: rotatie van de romp met gestrete armen. b. Meer nadru op de buispieren. Met één hand de pulley naar voren brengen. Beginpositie.

27 Training van globale musculatuur 141. Figuur 32 a. Met één hand de pulley naar voren brengen. Eindpositie. b. Functionele rachttraining: opstaan uit een stoel en gaan zitten zonder de handen te gebruien.. Figuur 33 a. Squats. Lichte dumbells zware dumbells. b. Functionele oefening: het oprapen van voorwerpen van de grond met twee handen.. Figuur 34 Functionele oefening: het oprapen van voorwerpen van de grond met één hand.

28 142 Bijlage IV Oefentherapie bij postpartum beenpijn Als voorgaande oefeningen zonder problemen unnen worden uitgevoerd en de patiënt wil graag sporten, dan wordt sportspecifiee training aangeraden met daarin oo plyometrische oefeningen zoals touwtjespringen en dergelije. a Uiteraard wordt de patiënt oo aangeraden veelvuldig te wandelen, fietsen en eventueel te joggen als de pijn dit toelaat. Literatuur 1. Stuge B, Holm I, Vøllestad N. To treat or not to treat postpartum pelvic girdle pain with stabilizing exercises? Man Ther Nov;11(4): Gute A, Sjödahl J, Oberg B. Specific muscle stabilizing as home exercises for persistent pelvic girdle pain after pregnancy: a randomized, controlled clinical trial. J Rehabil Med Nov;42(10): a Uitgebreide informatie over plyometrie en een schema van concrete plyometrische oefeningen zijn te vinden in een eerder verschenen boe van Orthopedische Casuïstie : Onderzoe en behandeling van sportblessures van de onderste extremiteit.

29 143 Verwijzingen naar eerder verschenen Orthopedische casuïstie K. van Nugteren, D. Winel (Red.), Onderzoe en behandeling van het been, DOI / , Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2013

30 144 Verwijzingen naar eerder verschenen Orthopedische casuïstie Soms wordt in het boe verwezen naar eerder verschenen patiëntencasuïstie. Deze casuïstie staat in de online vabibliothee van Bohn Stafleu van Loghum en is via internet te raadplegen door abonnees van Orthopedische Casuïstie. Nadere informatie hierover is te vinden op de website van: 55 de uitgever: de redactie van Orthopedische Casuïstie: 7 In dezelfde serie verschenen De wetsbaarheid van het jeugdige selet: onderste extremiteit ISBN Onderzoe en behandeling van lage ruglachten ISBN Onderzoe en behandeling van peesaandoeningen; tendinose ISBN Onderzoe en behandeling van de hand; het polsgewricht ISBN Onderzoe en behandeling van de schouder ISBN Onderzoe en behandeling van de heup ISBN Onderzoe en behandeling van spieraandoeningen en uitpijn ISBN Onderzoe en behandeling van de nie ISBN Onderzoe en behandeling van artrose en artritis ISBN Valuilen in de orthopedische diagnostie ISBN Onderzoe en behandeling van de voet ISBN Onderzoe en behandeling van middenhand en vingers ISBN Onderzoe en behandeling van anterieure niepijn ISBN

31 In dezelfde serie verschenen 145 Onderzoe en behandeling van elleboog en onderarm ISBN Onderzoe en behandeling van de ne ISBN Onderzoe en behandeling van het bewegingsapparaat bij ouderen ISBN Onderzoe en behandeling van sportblessures van de onderste extremiteit. ISBN

32 147 Register K. van Nugteren, D. Winel (Red.), Onderzoe en behandeling van het been, DOI / , Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media 2013

33 148 Register A a. iliaca communis 47, 49, 53 a. iliaca externa 53 abutment 3 acetabulum 2, 3 active straight leg raise-test 68, 77, 125 afniing 49 van de arteria iliaca communis 48 anterosuperieur impingement 23 anteversiehoe 2 aorta 49 apofyse 94, 105 apofysitis 104 artro-mri 14 atherosclerose 53, 63 avulsiefractuur 103 van de spina iliaca anterior inferior 100 B Bechterew, ziete van 88 beenband 68, 78 beenbodem 10 beenbodemspieren 9 beeninstabiliteit 76 beenpijn 72 biologicals 89 botbrug 6 C cam 14, 41 cam impingement 22 claudicatio 47 coccygodynie 5 contranutatie 7, 8 contrecoup-laesie 24 corticosteroïden 88 coxa recta 41, 42 C-sign 25 CT-angiografie 57 D delaminatie 16 deuraner 132 distraction-test 126 DIV 75 DMARD 88, 90 doppler imaging of vibrations (DIV) 75 dorsale ligamenten 74 dotteren 58 dwarse buispieren 133 E echodoppler 57 elastische band 132 endarteriëctomie 58 endofibrose 53 enel-armindex 48 epifysiolyse 43 evolutie 39 F FABER 118, 123 FABER-test 27, 77 facies auricularis 5 FADIR 118 FADIR-test 14, 27, 34 FAI 14, 22 FAI zonder cam of pincer 28 femoroacetabulair cam impingement 16 femoroacetabulair impingement 3, 21, 113, 117 femoroacetabulair impingementsyndroom (FAI) 14, 22 femurhals 9, 40 fibromusculaire dysplasie 53 flexie-adductie-interne rotatie-test (FADIR) 14 G Gaenslen s test 124 geboorteanaal 40 globale musculatuur 134 globale spieren 79, 133 glucosamine 17 gluteus medius 40 grab sign 25 H havaltest 77, 128 hernia femoralis 110 hernia inguinalis 108, 110 herniografie 110 heupadductor 77 heupextensor 40 heupgewricht 7 hyaluronzuur 17 I icepicing 16, 18 iliacale arteriën 52, 53 incisura acetabuli 2 incontinentielachten 10 inflare 7 infliximab 90 intima 53 J junctieletsel 18 K limmers 42 ni 47 nien van de arterie 54 raabeenletsel 18 rachtsluiting 73, 74 L labrum 4 labrum acetabulare 2 labrumletsel 36 labrumring 3 labrumscheur 18 langlaufers 52 laxiteit 74 liesbreu 108, 109 liesanaal 108 liespijn 107 loale musculatuur 134 loale spieren 79 M m. coccygeus 9 m. iliopsoas 55 m. levator ani 9

34 Register 149 A Z m. rectus femoris 94 m. sartorius 95 m. tensor fasciae latae 95 m. transversus abdominis 133 magnetische resonantie-angiografie 48, 49 McCarthy-test 14 mesh 109 methotrexaat 90 microfracture-technie 17 mixed impingement 22 modified Trendelenburg s test 77, 124 morfologie van het heupgewricht 40 morfotype 42 MRI 57 N NSAID 88 nutatie 7, 8 O os coccygis 4 os coxae 2 os sacrum 4 ossificatiecentra 113, 115 osteosarcoom 106 outflare 7 prednison 88 PTA (percutane transluminale angioplastie) 58 pulley-oefeningen 132 R Remicade 90 renners 42 rennersheup 43 S sacrococcygeale gewrichten 5 sacro-iliacaal gewricht 6, 7, 40, 72 sacrum 40 schaatsers 52 scrotum 108 shaven 18 seeleraars 52 souffle 47 spina iliaca anterior inferior 94, 95, 100, 104 spina iliaca anterior superior 100 spondylitis anylopoetica 88 staartbeentje 4 stenose 64 symfyse 4 symphysis pubica 8, 9 synostose 2 W wielrennen 45 wielrenners 52 Z ZGBP (zwangerschapsgerelateerde beenpijn) 72 ziete van Bechterew 88 zwangerschap 65 zwangerschapsgerelateerde beenpijn 71, 75 zwemmers 42 P palpatietest 129 Patric s sign 77, 123 pelvic torsion test 124 pincer 22 pincer impingement 22 pincer-heup 35, 41 pistol grip deformity 22, 25 pistol grip-heup 41 pistoolgreepdeformiteit 22 plyometrische oefeningen 142 posterior pelvic pain provocation (PPPP) 122 posterior pelvic pain provocationtest 77 postero-inferieur impingement 23, 24 postero-inferieure impingementtest 27, 119 PPPP 77, 122 T tangheup 35 thigh thrust-test 77, 122 Thomastest 91 TNF-alfabloers 89 torsie 7 trochanter minor 100 V vasculaire insufficiëntie van iliacale arteriën 51 vasculaire reconstructie 58 vena iliaca externa 110 vernauwing van de arteria iliaca communis 63 viscosupplementatie 17