Pilot Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Pilot Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen"

Transcriptie

1 Pilot Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen Leerpad Kramen bij minderheden Bouwen op Een Intercultureel Fundament Kader: Een Intercultureel Fundament (EIF) Actielijn 2, deskundigheidsbevordering en competentieontwikkeling Uitvoerder: Programma Klaar voor een Kind (KVEK) Gecoördineerd door GGD Rotterdam-Rijnmond en Erasmus MC Projectleiding: drs. I.A. Peters, projectleider Interculturalisatie programma KVEK Uitvoeringsperiode: December 2011 tot met juni 2013 Evaluatiedatum: Mei 2013

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Doelstelling 3 3 De Training 4 4. Resultaten en producten 6 5 Evaluatie bereik beoogde doelstellingen 9 6. Conclusies en aanbevelingen Toekomstperspectief en consolidatie 11 Bijlage I Bijlage II Bijlage III Powerpoint presentatie Reader Voor- en nametingsformulieren

3 1. Inleiding De VGN en ActiZ voeren samen het Programma Een Intercultureel Fundament uit. Het programma bestaat uit een aantal deelprojecten. Elk deelproject belicht een specifiek aspect van interculturele zorg. Tezamen vormen zij een stevige basis voor professionele zorg in een multiculturele samenleving. Ook cultureel competente professionalisering van de kraamzorg maakt hier deel van uit. In dat kader is de samenwerking gezocht met het Rotterdamse programma Klaar voor een Kind, om het onderdeel leerpad kramen bij minderheden uit te voeren. Het gemeentelijke programma Klaar voor een Kind wordt gecoördineerd door de GGD Rotterdam-Rijnmond en het Erasmus MC. Het doel van het programma is de perinatale gezondheid van baby s in Rotterdam te verbeteren, waardoor zij een goede start maken na de geboorte, een goede toekomstige gezondheid hebben en goede fysieke en psychische ontwikkelingskansen krijgen. Het programma zet ondermeer in op een betere begeleiding voor, tijdens de zwangerschap, de bevalling, het kraambed en daarna. 1.1 Aanleiding Culturele competente professionalisering Kraamzorg Nederland kent een hoog perinatale sterftecijfer met grote verschillen tussen etnische, en sociaaleconomische groepen en tussen mensen al dan niet wonend in een grote stad of in een zogenoemde achterstandswijk i. Zwangere vrouwen die in een grote stad wonen hebben vaker een slechte zwangerschapsuitkomst. Verklaringen hiervoor zijn dat in grote steden meer ouders wonen van allochtone afkomst of met een lage sociaaleconomische status, meer (aanstaande) ouders woonachtig zijn in een achterstandswijk en in de grote steden meer sprake is van cumulatie van meerdere risico s. Van de vier grote steden zijn de ongunstige perinatale uitkomsten verreweg het grootst in Rotterdam. Met name het wonen in een achterstandswijk blijkt een risico, overigens vooral voor autochtone (aanstaande) ouders. Voor het kunnen bieden van afgestemde en risicosignalerende zorg is een interculturele zorgafstemming door de kraamverzorgenden noodzakelijk. Uit een nulmeting die is uitgevoerd in het kader van het programma Klaar voor een Kind is gebleken dat het curriculum van de basisopleiding kraamzorg niet volledig is afgestemd op de multiculturele dagelijkse praktijk van de kraamzorg. De regionale kraamzorgaanbieders voorzien weliswaar in diversiteit gerelateerde nascholing maar in de uitvoering van het vak worden op het gebied van etnisch-culturele kennis en vaardigheidslacunes ondervonden. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het feit dat de etnisch cultureel diverse doelgroepen als docent / trainer niet vertegenwoordigd zijn in het onderwijs of in de deskundigheidsbevordering op dit terrein. 1.2 Algemeen doel Rondom de geboorte en kraamperiode spelen cultureel en etnisch gerelateerde inzichten en gebruiken van de aanstaande moeder en kraamvrouw een grote rol. Juist in deze periode van het leven vervalt de barende of kramende vrouw in wat voor haar vertrouwd is. Ook haar gezins- en familienetwerk zal zich juist in deze bijzondere periode met veel onzekerheden, vast willen houden aan etnisch-cultureel specifieke inzichten en gebruiken. 2

4 Wanneer de kraamverzorgende hier meer kennis over heeft, is het voor haar gemakkelijker bepaalde gebruiken en inzichten te herkennen en hier in haar (risicogeleide) zorghandelen en advisering op af te stemmen. Hiermee zal de culturele competentie van de kraamverzorgende toenemen. Een risicogeleide training voor kraamverzorgenden op het terrein van diversiteit en de daaraan verbonden rituelen en gebruiken die voortkomen uit de verschillende culturen en religies, gegeven door de etnisch-cultureel diverse groepen zelf is een antwoord op de wens tot het cultureel competent professionaliseren van de kraamzorg. 2. Doelstelling 2.1 Problematiek Kraamverzorgenden die al lange tijd in het vak zitten hebben in de praktijk veelal al veel ervaring opgedaan in de omgang met etnisch-cultureel diverse kraamgezinnen. Toch bestaat (a) weinig theoretisch kennis van de achtergronden van migranten (en kinderen van) en culturele en religieuze gewoonten van de grootste migranten groepen in de Nederlandse samenleving en heeft de professional (b) geen inzicht in waarom bepaalde benadering (communicatie) tot de kraamvrouw en haar netwerk juist wel of niet werkt. Tevens bestaat (c) de angst en weerstand voor het bespreekbaar maken van risicovol gedrag die voortkomen uit tot de cultuur of de religie van de kraamvrouw en haar sociale netwerk. In de culturele competentie ontwikkeling van kraamverzorgenden dient aandacht besteedt te worden aan: Kennis achtergrond van migranten en culturele en religieuze gewoonten Inzicht in cultureel competent zorghandelen (communicatie, risicosignalering) Versteviging cultureel competente beroepsattitude in de zin van open, eerlijke, geïnteresseerde en risicogeleide communicatie met de kraamvrouw en haar sociale netwerk. Zoals blijkt uit de diversiteit en interculturalisatie nulmetingen die zijn uitgevoerd door het programma Klaar voor een Kind ontbrak onderwijs en deskundigheidsbevordering waarin bovenstaande punten gezamenlijk aan de orde komen en de etnisch-cultureel diverse groepen zelf de kennisoverdracht verzorgen ii iii. verzorgen. Op deze constateringen en het doelkader van het onderdeel Leerpad kramen bij minderheden van het EIF project is onderstaande doelstelling gebaseerd. 3

5 2.2 Pilot doelstelling: Ontwikkeling en pilot-uitvoering van een deskundigheidbevorderende methodiek waarmee kraamverzorgenden theoretische en praktische handvatten worden geboden om cultureel competente zorg te leveren in de zin van risicosignalering, advisering en adequaat zorghandelen Leerdoelen: Kennistoename bij de cursist/kraamverzorgende over de achtergrondskarakteristieken van migranten en inzichten en gebruiken in relatie tot de geboorte en kraamtijd van Turkse, Marokkaanse, Kaapverdiaanse, Antilliaanse en Surinaamse doelgroepen. Kennistoename bij de cursist/ kraamverzorgende over etnisch-culturele risico s tijdens de geboorte en kraamperiode. Kennistoename bij de cursist/ kraamverzorgende over cultureel sensitief afstemmen en adviseren. 3. De training 3.1 Het trainingsformat Voor de training Geboorte en kraamtijd in verschillende culturen is de keuze gemaakt om een tweedeling aan te brengen in het trainerschap. De theoretische inleiding wordt gedoceerd door een sociaal wetenschapper die aan de hand van praktijkvoorbeelden en inzichtgevende modellen de theorie omtrent de migratiehistorie, cultuur, religie en etnisch specifieke ziekten aan de orde stelt. Voornoemde docent is verbonden aan de afdeling Verloskunde en Gynaecologie van het Erasmus MC. De nadruk van de training ligt bij module twee en drie van de training waarin achtereenvolgens de etnisch-culturele verdieping en risicosignalering en advisering aan de orde komen. Deze modules worden gegeven door drie zogenoemde Voorlichter Perinatale Gezondheid (VPG) 1. Deze voorlichters zijn door het programma Klaar voor een Kind en erkend opleidingsinstituut opgeleid tot VPG-er. Tevens zijn de voorlichters gespecialiseerd in het geven van individuele begeleiding en zijn op groepsniveau in staat om voorlichting en trainingen te geven op het terrein van Perinatale Gezondheid. De voorlichters zijn van etnisch-cultureel diverse afkomst en spreken naast de Nederlandse taal een tweede en derde taal. De aanvullende talen kunnen Marokkaans-Arabisch/Berbers, Turks, Papiamento, Surinaams, Spaans of Portugees betreffen. De culturele achtergrondkarakteristieken van deze professionals bieden de voorlichters de mogelijkheid om vanuit de eigen achtergrond op bezielende wijze invulling te geven aan theoretische maar meer nog praktijk gerichte kant van de kraamzorg. Zie volgende schema voor een inhoudelijk overzicht van de training. 1 Nu heten de Voorlichters Perinatale Gezondheid, Voorlichters Gezondheid werkzaam bij de Stichting Voorlichters Gezondheid te Rotterdam 4

6 Thematische indeling training: Indeling Deelthema s per doelgroep Inhoud Docent T Tijdsduur Deel I: Theorie/ achtergrond 1. Migratiehistorie en generatiekenmerken 2. Algemene culturele kenmerken 3. Algemene religieuze kenmerken 4. Aan etniciteit gerelateerde ziekten Sociaal wetenschapper (SW) idem 45 minuten Deel II: Etnisch /culturele verdieping Deel III: Risico s & advisering 1. Onderlinge communicatie 2. Sociale organisatie (netwerk: familie, vrienden) 3. Gedrag / houding bevalling 2 4. Gedrag / houding kraamperiode 3 1. Casuïstiek 4 : risicovolle gewoonten per doelgroep 2. Wat zijn toepasbare methodieken voor het bespreekbaar maken van risicovolle gewoonten en advisering VPG en SW VPG 60 minuten VPG en SW VPG 45 minuten 2,5 uur 2 Aandacht voor pijnbeleving en -uiting 3 Aandacht voor pijnbeleving en -uiting 4 Casuïstiek vooraf aangeleverd door de kraamverzorgenden 5

7 3.2 Pilot Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen Voorbereidingen De training werd zowel theoretisch inhoudelijk als methodisch samengesteld in samenwerking met het programma Klaar voor een Kind, met de projectleider van de Voorlichters Perinatale Gezondheid, met de projectleider Interculturalisatie en met de Voorlichters Perinatale Gezondheid. Inhoudelijke en didactische toetsing is uitgevoerd door onderzoekers van het programma en door Zorgcampus (opleidingscentrum voor BBL zorgopleidingen) Uitvoering pilot trainingen In de periode december 2011 tot en met mei 2012 werden in-company zes trainingen aangeboden aan Kraamzorg Rotterdam, Kraamzorg De Waarden en Careyn Kraamzorg Evaluatiemethode Niet alleen het proces werd geëvalueerd maar ook het effect van de training op de kennistoename bij de kraamverzorgenden. Voorafgaand aan de pilottrainingen werden de cursisten in het kader van een nulmeting met gebruik van een vragenlijst getoetst op hun kennisniveau aangaande de thema s etnisch-culturele karakteristieken en gebruiken, risico s, culturele sensitiviteit en advisering. Na afloop van de training volgde de kennisnameting eveneens met gebruik van een vragenlijst. 4. Resultaten en producten 4.1 Resultaten Praktische voorbereiding en uitvoering van de training Voorbereiding Alle deelnemende organisaties leverden vooraf casuïstiek aan waaruit de complexiteit van etnisch-culturele diverse zorgafstemming blijkt. Dit werd door de trainers verwerkt in het praktijkdeel van de training (het cultuur en religiespel en het rollenspel). Uitvoering De training werd aangevangen door een inleidend verhaal over de achtergrond van de training en een voorstelronde. Hierna volgde het theoretische deel gegeven door de sociaal wetenschapper. Hierop werd zowel met veel interesse als met passiviteit gereageerd. Hierna werd door de etnisch-cultureel diverse trainsters de echte connectie gemaakt met de deelnemers. Er werden door de deelnemers gewaagde vragen gesteld en serieuze onderwerpen aangesneden. De sfeer van alles is bespreekbaar was na een uur na aanvang van de training aanwezig. Vooral het rollenspel maakte veel emoties los bij de deelnemers en trainers, zowel in confronterende als humoristische zin. De training werd afgerond met een mondelinge evaluatie van de training en het invullen van nametingformulieren. 6

8 4.1.2 De deelnemers aan de training Er namen in totaal 72 kraamzorg professionals deel aan de training. De gemiddelde leeftijd van de deelnemende kraamverzorgenden was 42 jaar met een minimum leeftijd van 22 en een maximum van 63 jaar. Het grootste deel van hen was van Nederlandse origine. De andere deelnemers hadden of Antilliaanse of Surinaamse achtergrond. De deelnemende kraamverzorgenden waren gemiddeld 15 jaar werkzaam als kraamverzorgenden met een minimum van 4 jaar en een maximum van 39 jaar Kennis deelnemers: een nul/nameting In onderstaande tabel is een selectie van de kennisdomeinen zoals gemeten in de voor- en nameting weergegeven. Thema Percentage juist antwoord voor Percentage juist antwoord na - Wat is migratie? 46% 91% 45% - Wie zijn migranten? 34% 78% 44% - Reden om te migreren 90% 91% 1% - Percentage allochtonen 15% 64% 49% - Grootste allochtone groepen 58% 64% 6% - Wat is cultuur? 22% 45% 23% - Wat is religie? 46% 72% 26% - Kennis etniciteit gerelateerd ziekten 20% 51% 31% Kennistoename Beoordeling training door deelnemers De training werd goed beoordeeld. 56% van de deelnemers vond de training Gezellig en informeel en een completerend percentage van 44% vond dat de training een open karakter had en iedereen vragen kon stellen. De toelichting en uitleg tijdens de training werd door 53% als zeer goed ervaren en door 41% als goed. De praktische toepasbaarheid van hetgeen aangeboden tijdens de training werd met 48% als zeer goed en door 41% als goed ervaren. De deelnemers hadden op het nametingsformulier ook de mogelijkheid een persoonlijke opmerking te plaatsen zoals hieronder enkele zijn ingevoegd: Ik heb genoten en veel opgestoken en met veel plezier deze training mogen volgen. Top meiden! Deze vorm van trainen heeft veel indruk op mij gemaakt! Goede tips om in de praktijk te kunnen gebruiken. Jullie brengen de informatie zo over dat het echt blijft hangen. Respect voor jullie allemaal! Superleuk! Ik heb hier echt iets van geleerd. Hoe jullie tegen ons aankijken en hoe wij ons moeten gedragen als kraamverzorgenden. Jullie brengen het zo spontaan over. Door de leuke manier van vertellen stellingen en rollenspel blijft iedereen geboeid en houd iedereen de aandacht erbij. Complimenten! Theorie mag van mij korter en het praktijkgedeelte een stuk langer!!! Het was leuk! 7

9 4.2. Producten Een belangrijk resultaat van de pilot Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen zijn met name ook de producten die in dit kader ontwikkeld zijn. Allereerst de innovatieve trainingsmethodiek en vervolgens de theoretische presentatie, reader, de trainingsmaterialen en de voor- en nametingsmethode Innovatieve trainingsmethodiek Het concept van de training onderscheidt zich van andere soortgelijke trainingen door het gebruik van etnisch-cultureel diverse trainsters. Deze professionals uit de doelgroep zijn in staat gebleken vanuit de eigen ervaring en als representant van de verschillende doelgroepen zo authentiek mogelijk kennis en inzicht over te dragen aan de deelnemende kraamverzorgenden. Ook de theoretisch wetenschappelijk inhoud van de inleidende presentatie afgestemd op MBO 4 niveau is een nieuwe methode om de deskundigheid van professionals op MBO niveau te bevorderen. Het tonen van interviews over de zorgervaring van allochtone ex-kraamvrouwen was voor de kraamverzorgenden een inzichtgevend maar ook confronterend element in de training. Zo bleek uit de discussies en vele vragen die hier het resultaat van waren Inleidende theoretische presentatie De PowerPoint presentatie was toegespitst op het bijbrengen van achtergrondinformatie over migratie, migrantengroepen in Nederland en wat de concepten cultuur en religie inhouden. Ook het thema etnisch gerelateerde ziekten werd ondanks taboes met betrekking tot dit onderwerp aan de orde gesteld teneinde de kraamverzorgende in de mogelijkheid te stellen hiermee rekening te houden in een eventuele risicoanalyse. Zie bijlage I voor de PowerPoint presentatie De reader De reader omvat beschrijvende teksten met achtergrondsinformatie ter aanvulling op de inleidende theoretische presentatie. Zie bijlage II voor de reader Trainingsmaterialen De trainingsmaterialen waren: een koffertje met allerlei middelen en materialen zoals ondermeer henna, melasse, blauwsel en kruiden die gebruikt worden door bevallende en kramende met diverse etnisch-culturele achtergronden. Posters van culturele of religieuze gebruiken en filmmateriaal waarin niet-westerse allochtone ex-kraamvrouwen hun mening gaven over de kraamzorg Voor- en nameting training De voor- en nametingsformulieren zoals gebruik voor de pilot trainingen zijn opgenomen in bijlage III. 8

10 5. Evaluatie bereik beoogde doelstellingen 5.1 Bereik pilot doelstelling Onderstaande doelstelling diende als basis voor de pilot Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen: Ontwikkeling en pilot uitvoering van een deskundigheidbevorderende methodiek waarmee kraamverzorgenden theoretische en praktische handvatten worden geboden om cultureel competente zorg te leveren in de zin van risicosignalering, advisering en adequaat zorghandelen. Deze doelstelling is tweeledig aangezien het niet alleen om de (1) ontwikkeling van een training ging maar ook om het (2) uitvoeren van de training in een pilotsetting. Zowel beide doelen zijn behaald zoals blijkt uit de resultaten en producten zoals omschreven. Er is een training ontwikkeld met bijhorende materialen en deze is ten uitvoer gebracht met bijbehorende resultaatbeschrijving. 5.2 Bereik leerdoelen training Kennistoename bij de cursist/kraamverzorgende over de achtergrondkarakteristieken van migranten en inzichten en gebruiken in relatie tot de geboorte en kraamtijd van Turkse, Marokkaanse, Kaapverdiaanse, Antilliaanse en Surinaamse doelgroepen. Kennistoename bij de cursist/ kraamverzorgende over etnisch-culturele risico s tijdens de geboorte en kraamperiode. Los van hetgeen geëvalueerd kan worden aan de hand van de voor- en nameting was het opvallend hoeveel praktische kennis en inzichten die de kraamverzorgenden eigenlijk al hadden opgedaan gedurende hun veelal jaren beroepsuitoefening. De beroepshouding was veelal al open en nieuwsgierig naar andere culturele en religieuze gewoonten en inzichten ondanks aanwezige vooroordelen. Opvallend was vooral het door de kraamverzorgende omschreven gebrek aan lef, vertrouwen en achtergrondkennis om bepaalde risicovolle situaties bespreekbaar te maken. De resultaten ten aanzien van de kennistoename zoals omschreven in hoofdstuk vijf laten zien dat voornoemde leerdoelen behaald zijn. De gemiddelde kennistoename lag op 25% met een minimum van 1% en een maximum van 49%. Kennistoename bij de cursist/ kraamverzorgende over cultureel sensitief afstemmen en adviseren. Vooral gedurende de training was een verandering in de houding en inzichten van de kraamverzorgenden te zien. Waar men bij aanvang van de training een enkeling openlijk haar weerstand ten opzichte van het gedrag van sommige allochtone kraamvrouwen en hun sociale netwerk uiten en stuurs reageerde op hetgeen het eerste uur van de training werd aangeboden was na verloop van tijd een open houding te zien. Vanaf dit moment durfde 9

11 men de prangende vragen te stellen en echt eerlijk te zijn over de angst en de weerstand die men soms voelde in de kraamzorgverlening aan allochtone kraamvrouwen en haar familie. Uit de voor- en nameting van de beroepsattitude die getoetst werd met stellingen, blijkt dat alle kraamverzorgenden zowel voorafgaand als na de training aangaven hun houding niet specifiek te richten op de cultuur of religie van de kraamvrouw. In lijn met de theorie van Giger & Davidhizer is specifieke afstemming op religie of cultuur ook onwenselijk om cultureel competente zorgverlening te bereiken. 6. Conclusies en aanbevelingen 6.1 Conclusies Pilotdoel bereikt Het algemene doel van de pilot Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen is behaald. De training is ontwikkeld inclusief materialen en de training is in een pilotsetting ten uitvoer gebracht Leerdoelen Twee van de drie leerdoelen van de training zijn behaald. Er is met de analyse van de vooren nametingen een kennistoename van gemiddeld 25% gemeten ten aanzien van kennis over: achtergrondskarakteristieken van migranten en culturele en religieuze inzichten en gebruiken in relatie tot de geboorte en kraamtijd; etnisch-culturele risico s tijdens de geboorte en kraamperiode. Het leerdoel gericht op het verbeteren van een cultureel competente beroepsattitude is deels geslaagd. Een beroepshouding gericht op de afstemming van (kraam)zorg op zowel het individu als op haar/zijn sociale netwerk is aanbevelingswaardig voor van origine niet- Westerse allochtone kraamvrouwen. Echter niet meer dan 37% gaf aan na de training over voornoemde beroepshouding te beschikken. Het merendeel van de deelnemende kraamverzorgenden richtte zich op het individu van de kraamvrouw Etnisch-cultureel diverse trainsters succes Het innovatieve trainingsformat waarin etnisch-cultureel diverse trainsters (Voorlichters Perinatale Gezondheid) het praktijkonderdeel van de training verzorgde maakte het verschil. Inzichtgevende kennis en inzichten vanuit de met name niet-westerse allochtone kraamvrouwen doelgroep werd laagdrempelig en authentiek overgebracht. Tijdens de training werd hierdoor niet over maar met de allochtone doelgroep getraind. Juist door de aanwezigheid de trainsters met deze specifieke achtergrond werden vooroordelen weggenomen en taboes openlijk besproken. Door het open contact ontstond een hechte groepscohesie tussen trainers en deelnemers. 10

12 Belangrijke boodschappen voor ervaren kraamverzorgenden Aangezien de deelnemende kraamverzorgenden reeds een groot aantal jaren werkervaring hadden in de Rotterdam Rijnmond regio beschikten zij reeds over veel ervaring in het werken met allochtone kraamvrouwen en hun sociale netwerk. Tijdens de training is dan ook dankbaar gebruik gemaakt van allerhande voorbeelden om de achtergrond bij bepaalde gebruiken en mogelijke handelingsopties aan de orde te stellen. Ondanks alle ervaring bij de kraamverzorgenden bestond bij bijna alle getrainde kraamverzorgenden terughoudendheid om alles bespreekbaar te maken in allochtone gezinnen. Daarom waren de belangrijkste boodschap in de training: (1) blijf jezelf, (2) stel je open op, (3) wees nieuwsgierig en (4) maak gezondheidsrisico s voor moeder en kind altijd bespreekbaar met de kraamvrouw EN haar sociale netwerk. 6.2 Aanbevelingen Continueren training Temeer daar (1) de zes pilot trainingen zijn na afloop van training mondelijk en schriftelijk overwegend als zeer goed beoordeeld zijn, (2) de voor- en nameting met betrekking tot kennis en beroepsattitude positieve resultaten laten zien en (3) de noodzaak tot cultureel competente professionalisering van de kraamzorg nog steeds bestaat, bevelen wij aan om de trainingen te continueren Gebruik etnisch-cultureel diverse trainers Gezien de resultaten van deze pilot is het aanbevelingswaardig etnisch cultureel diverse trainers te betrekken bij trainingen die gericht zijn op cultureel competente professionalisering Gebruik theorie Bij deskundigheidsbevordering van (kraam)verzorgenden wordt veelal de voorkeur gegeven aan praktijkgerichte training van beroepscompetenties. Naar aanleiding van de kennisuitkomsten van deze pilot kan geconcludeerd worden dat ook een inleidend theoretisch aanbod, mits goed afgestemd op het niveau van de deelnemers en gekoppeld aan de praktijk, aanbevelingswaardig is. 7. Toekomstperspectief en consolidatie Toekomstperspectief Omdat de training zo goed ontvangen werd en tevens de resultaten van de voor- en nameting veelbelovend waren zijn gedurende 2012 de volgende initiatieven ontwikkeld: Meer trainingen Nog drie andere kraamzorgorganisaties die geen Actiz lid zijn kregen in 2012 een training aangeboden. 11

13 Training als workshop voor het kraamzorgonderwijs De training is in 2012 ten behoeven van het kraamzorgonderwijs ontwikkeld tot een workshop. Op twee Regionale Opleidingscentra s in Rotterdam (ROC s Zadkine en het Albeda College) hebben in 2012 twee workshop plaatsgevonden Training als workshop voor het verloskundigonderwijs De training is in 2012 ten behoeven van het verloskundigonderwijs ontwikkeld tot een workshop. Op de Verloskunde Academie Rotterdam zijn in 2012 drie workshop gegeven Training in deelmodules Aangezien het format van de oorspronkelijke training door sommige kraamzorgorganisaties als een te grote tijdsinvestering werd beschouwd is in 2012 een nieuw format ontwikkeld waarin de training in deelmodules is opgedeeld. Hierdoor is het voor kraamzorginstellingen mogelijk een kosten- en tijdsefficiënte investering te doen in professionalisering op het gebied van diversiteit. Al omvat de training in het huidige format een totaalpakket en is daarom aan te bevelen Breed overleg Toekomst Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen Door het succes van de training waren kraamzorgorganisaties, opleidingsinstituten, het programma Klaar voor een Kind en de inmiddels opgerichte Stichting Voorlichters Gezondheid alwaar de voormalige Voorlichters Perinatale Gezondheid zijn ondergebracht bereid om in overleg te gaan over de toekomst van de training. Hieruit volgden afspraken voor de consolidatie van de training zoals omschreven in de volgende paragraaf Publicatie in Nataal, vakmagazine voor pre- en neonatale zorgverlening Eind 2012 een artikel gepubliceerd over de training in het vakblad Nataal. In dit interview waren Veronique Tubée van ActiZ als vertegenwoordiger van EIF, een deelnemend kraamverzorgenden van de training en de projectleider Interculturalisatie Ingrid Peters (tevens één van de trainsters) aan het woord. Naar aanleiding van deze publicaties zijn veel reacties ontvangen. 7.2 Consolidatie Over consolidatie of met andere woorden inbedding van de training is in 2013 een feit. Onderstaande feiten zijn hiervan een bevestiging Regulier aanbod training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen De training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen wordt vanaf najaar 2012 aangeboden via de Stichting Voorlichters Gezondheid. Dit is de stichting die door de voormalige Voorlichters Perinatale Gezondheid is opgericht. Vanaf 2013 worden vanuit het hele land aanvragen gedaan voor trainingen die inmiddels zowel op locatie door heel het 12

14 land als ook bij de stichting zelf gegeven wordt. Het geven van de training is momenteel één van de belangrijkste activiteiten van de voornoemde Stichting De training afgestemd op andere professies De Stichting Voorlichters Gezondheid biedt de training inmiddels ook aan voor andere zorgprofessionals zoals verloskundigen en bijvoorbeeld diabetes verpleegkundigen Regulier aanbod Workschop Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen Specifiek voor het kraamzorgonderwijs biedt de Stichting Voorlichters Gezondheid de training in een workshop format aan. Inmiddels is de workshop opgenomen in het Rotterdamse kraamzorgonderwijs zoals gegeven door het Albeda College en ROC Zadkine Regulier aanbod Workshop Zwangerschap en geboorte in verschillende culturen Ook voor het verloskundigonderwijs biedt de Stichting Voorlichters Gezondheid een workshop die op de training is geïnspireerd aan. Vanaf 2013 is deze workshop opgenomen in het onderwijs van de Verloskunde Academie Rotterdam. i De Graaf JP, Wildschut HI, Denktas S, Voorham AJ, Bonsel GJ, et al. (2008). "Perinatale uitkomsten in de vier grote steden en de prachtwijken in Nederland." Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde 152(50): ii Peters IA et al. (2011) Rapportage Diversiteit en Interculturalisatie Rotterdamse Kraamzorg organisaties. iii Peters IA et al. (2011) Rapportage Diversiteit en Interculturalisatie Rotterdamse Kraamzorg opleidingen. 13

Colofon. Datum : september 2012. : Stichting Voorlichters Gezondheid

Colofon. Datum : september 2012. : Stichting Voorlichters Gezondheid Productenboek 2012 juni 2013 Colofon In opdracht van Status : Stichting Voorlichters Gezondheid : Definitief Datum : september 2012 Stichting Voorlichters Gezondheid Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd

Nadere informatie

Zwanger, Bevallen, een Kind! Cursus voor alle aanstaande ouders

Zwanger, Bevallen, een Kind! Cursus voor alle aanstaande ouders Zwanger, Bevallen, een Kind! Cursus voor alle aanstaande ouders Aya Crébas Programma - Voorstellen, ZBK gezamenlijk project - Optimale preventie begint voor de geboorte - Geboortecultuur en nieuwe Nederlanders

Nadere informatie

De effectiviteit van preventieve. voorlichting aan migrantenouders in. Rotterdam over ggz problematiek en. licht verstandelijke beperking

De effectiviteit van preventieve. voorlichting aan migrantenouders in. Rotterdam over ggz problematiek en. licht verstandelijke beperking Nuray Dogan Nadia el Gharnati Erasmus Universiteit 19-11-2015 De effectiviteit van preventieve voorlichting aan migrantenouders in Rotterdam over ggz problematiek en licht verstandelijke beperking De Rotterdamse

Nadere informatie

Rapportage cliëntervaringsonderzoek CQI Kraamzorg. Kraamzorg JoNa BV

Rapportage cliëntervaringsonderzoek CQI Kraamzorg. Kraamzorg JoNa BV Rapportage cliëntervaringsonderzoek CQI Kraamzorg Kraamzorg JoNa BV Uitgevoerd door Kraamzorg Prestatie Monitor (Qualizorg B.V.) Periode: Van 01 01 2013 t/m 31 12 2013 Geaccrediteerd door : Inleiding In

Nadere informatie

OPDRACHTEN. Verzorgende IG. Module 8 Kraamzorg

OPDRACHTEN. Verzorgende IG. Module 8 Kraamzorg OPDRACHTEN Verzorgende IG Module 8 Kraamzorg Inhoudsopgave Leeropdrachten 3 De cliënt in de kraamzorg 5 A Taken van de kraamverzorgende 5 B Visie op kraamzorg 7 C Ontwikkelingskenmerken van het ongeboren

Nadere informatie

THUIS IN ANDERE CULTUREN WORKSHOP KRAAMCAFE 18 MEI THUIS IN ANDERE CULTUREN

THUIS IN ANDERE CULTUREN WORKSHOP KRAAMCAFE 18 MEI THUIS IN ANDERE CULTUREN WORKSHOP KRAAMCAFE 18 MEI THUIS IN ANDERE CULTUREN HANDLEIDING kraamzorg bij gezinnen met een andere culturele achtergrond geen HANDLEIDING kraamzorg bij gezinnen met een andere culturele achtergrond.

Nadere informatie

Pilot Basistraining Ethiek in Sociaal Werk succesvol afgerond

Pilot Basistraining Ethiek in Sociaal Werk succesvol afgerond Pilot Basistraining Ethiek in Sociaal Werk succesvol afgerond nieuwe inzichten over het aanbieden van ethiektrainingen in de Sector Sociaal Werk December 2018 1 van 6 Inleiding In de periode november 2017

Nadere informatie

Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen Ingrid Peters

Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen Ingrid Peters Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen Ingrid Peters Juni 2012 Inhoud Workshop (1) - Introductie en vragenlijst - Deel I: Theorie en achtergrond 1. Menssensitief werken 2. Migratiehistorie

Nadere informatie

HANDBOEK. GEBOORTEZORG bij verschillende culturen

HANDBOEK. GEBOORTEZORG bij verschillende culturen HANDBOEK GEBOORTEZORG bij verschillende culturen 1 HANDBOEK GEBOORTEZORG bij verschillende culturen Fadua el Bouazzaoui Ingrid A. Peters 3 D/2016/45/200 ISBN 978 94 014 3605 2 NUR 876 Vormgeving omslag:

Nadere informatie

Grootstedelijke perinatale gezondheid Aanvalsplan Perinatale Sterfte Rotterdam

Grootstedelijke perinatale gezondheid Aanvalsplan Perinatale Sterfte Rotterdam Grootstedelijke perinatale gezondheid Aanvalsplan Perinatale Sterfte Rotterdam Eric A.P. Steegers, Verloskunde en Prenatale Geneeskunde, Erasmus MC, Rotterdam Rotterdam circa 9000 zwangeren per jaar 5000

Nadere informatie

Workshop 3 e nationaal congres Opvoedingsondersteuning. Opvoedingsondersteuning. Kenniswerkplaats Tienplus

Workshop 3 e nationaal congres Opvoedingsondersteuning. Opvoedingsondersteuning. Kenniswerkplaats Tienplus Kenniswerkplaats Tienplus Laagdrempelige ondersteuning aan ouders met tieners in Amsterdam Pauline Naber, Hogeschool INHolland Marjan de Gruijter, Verwey-Jonker Instituut http://www.kenniswerkplaats-tienplus.nl/

Nadere informatie

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtonen 1) Integratiecampagne

Nadere informatie

Samen werken aan betere geboortezorg voor moeder en kind!

Samen werken aan betere geboortezorg voor moeder en kind! Samen werken aan betere geboortezorg voor moeder en kind! Samen verder, samen beter! Iedere vrouw heeft recht op professionele geboortezorg die haar en haar gezin in het proces van kinderwens, zwangerschap,

Nadere informatie

Opvoeden in andere culturen

Opvoeden in andere culturen Opvoeden in andere culturen Bevorderen en versterken: competenties vergroten Een betere leven DVD 1 Bevolkingsgroepen aantal Allochtoon3.287.706 Autochtoon13.198.081 Europese Unie (exclusief autochtoon)877.552

Nadere informatie

Triple P Divers: nog beter aansluiten bij migrantenouders

Triple P Divers: nog beter aansluiten bij migrantenouders Triple P Divers: nog beter aansluiten bij migrantenouders Voor wie? Deze brochure is bedoeld voor alle beroepskrachten die met Triple P werken of daar in de toekomst mee aan de slag willen gaan. Triple

Nadere informatie

Interculturele Competenties:

Interculturele Competenties: Interculturele Competenties: Een vak apart W. Shadid Leiden, mei 2010 Interculturele Competenties 2 Inleiding Vooral in multiculturele samenlevingen wordt de laatste tijd veel nadruk gelegd op interculturele

Nadere informatie

Healthy Pregnancy 4-All 2 Kraamzorg onderzoek

Healthy Pregnancy 4-All 2 Kraamzorg onderzoek Healthy Pregnancy 4-All 2 Kraamzorg onderzoek Dag van de kraamzorg 08-09-2015 drs. J Lagendijk, arts-onderzoeker Inhoud Sociale geneeskunde Het onderzoek Healthy Pregnancy 4 All 1 & 2 Het kraamzorg project

Nadere informatie

Menslievende Professionalisering. Onderzoek naar de training Menslievende Professionalisering. Petri Embregts, Maaike Hermsen & Lisanne van Alphen

Menslievende Professionalisering. Onderzoek naar de training Menslievende Professionalisering. Petri Embregts, Maaike Hermsen & Lisanne van Alphen Menslievende Professionalisering Onderzoek naar de training Menslievende Professionalisering juni 2015 Petri Embregts, Maaike Hermsen & Lisanne van Alphen Achtergrond Zorgverleners werkzaam in het primaire

Nadere informatie

Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS

Opleiding consulent seksuele gezondheid NVVS Dat vind ik een van de mooiste dingen aan de seksuologie: dat de geestelijke en de somatische gezondheidszorg erin samen komen. evaluatie deelnemer mensenkennis Opleiding consulent seksuele gezondheid

Nadere informatie

Post-hbo opleiding seksuologie

Post-hbo opleiding seksuologie Post-hbo opleiding seksuologie mensenkennis Plezierige overdracht, de docent spreekt uit ervaring en brengt veiligheid en openheid in de groep door haar respectvolle wijze van benaderen. Top! Post-hbo

Nadere informatie

Interculturele Competentie:

Interculturele Competentie: Interculturele Competentie: Een vak apart W. Shadid, Leiden, mei 2010 Inleiding In deze korte uiteenzetting wordt aandacht besteed aan het onderwerp interculturele competenties waarop de laatste tijd en

Nadere informatie

Geboortezorg bij verschillende culturen

Geboortezorg bij verschillende culturen Geboortezorg bij verschillende culturen Symposium SPSZN, maandag 12 november 2018 Drs. I.A. Peters, promovenda Erasmus MC & coördinerend stafadviseur SPSZN Belangen (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Een prenataal traject bestaande uit één tot vier huisbezoeken voor een selectieve groep zwangere vrouwen. Aantal uitgevoerde huisbezoeken.

Een prenataal traject bestaande uit één tot vier huisbezoeken voor een selectieve groep zwangere vrouwen. Aantal uitgevoerde huisbezoeken. 4.1. Aanbod voor aanstaande ouders Onze producten gericht op de prenatale periode bieden aanstaande ouders begeleiding en ondersteuning die start tijdens de zwangerschap. Het is ter voorbereiding op de

Nadere informatie

Kwaliteitskader intercultureel vakmanschap in het hsao

Kwaliteitskader intercultureel vakmanschap in het hsao Handreiking Kwaliteitskader intercultureel vakmanschap in het hsao handreiking voor (opleidings)managers en docenten HBO-raad, oktober 2012 Project intercultureel vakmanschap in het hsao Deelproject van

Nadere informatie

In verwachting. momenten en herinneringen. Daarom luisteren we eerst naar jullie wensen en vullen daarna in overleg de kraamzorg

In verwachting. momenten en herinneringen. Daarom luisteren we eerst naar jullie wensen en vullen daarna in overleg de kraamzorg Kraamzorg In verwachting Hartelijk gefeliciteerd met je zwangerschap! Een spannende tijd is aangebroken waarin veel verandert. De geboorte lijkt nog ver weg, maar het is nu tijd om een aantal praktische

Nadere informatie

Healthy Pregnancy 4 All vroege start, lang profijt. Adja Waelput. 8 juni 2015, UMCG

Healthy Pregnancy 4 All vroege start, lang profijt. Adja Waelput. 8 juni 2015, UMCG Healthy Pregnancy 4 All vroege start, lang profijt Adja Waelput 8 juni 2015, UMCG Gezond ouder worden gebeurt in de baarmoeder en die verschillen zijn er al vanaf de geboorte Perinatale sterfte 2000-2008

Nadere informatie

Vragenlijst. Ervaringen met de Kraamzorg

Vragenlijst. Ervaringen met de Kraamzorg Vragenlijst Ervaringen met de Kraamzorg Bestemd voor personen van 16 jaar en ouder die gebruik maken (of hebben gemaakt) van kraamzorg CQ-index Kraamzorg Versie 3.2 Deze specifieke vragenlijst is gebaseerd

Nadere informatie

Alle vrouwen krijgen na hun bevalling kraamzorg. Een belangrijk doel van kraamzorg, naast

Alle vrouwen krijgen na hun bevalling kraamzorg. Een belangrijk doel van kraamzorg, naast Factsheet Van AWKG Betreft Factsheet Maternity Empowerment Questionnaire Datum Januari 2015 Status Definitief 1. Inleiding Alle vrouwen krijgen na hun bevalling kraamzorg. Een belangrijk doel van kraamzorg,

Nadere informatie

Vragenlijst. Ervaringen met de Kraamzorg

Vragenlijst. Ervaringen met de Kraamzorg Vragenlijst Ervaringen met de Kraamzorg Bestemd voor personen van 18 jaar en ouder die gebruik maken (of hebben gemaakt) van kraamzorg CQ-index Kraamzorg Versie 3.1 Online Deze specifieke vragenlijst is

Nadere informatie

Kenniswerkplaats Tienplus

Kenniswerkplaats Tienplus Workshop Jeugd in Onderzoek Kenniswerkplaats Tienplus Laagdrempelige ondersteuning van ouders met tieners in Amsterdam http://www.kenniswerkplaats-tienplus.nl Triple P divers Marjolijn Distelbrink Verwey-Jonker

Nadere informatie

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen 2 3 INHOUDSOPAVE PAGINA Kennis over psychische problemen bij ouderen nodig?! 4 Praktische

Nadere informatie

N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen.

N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. ADHD Wachtkamerspecial Onderbehandeling van ADHD bij allochtonen: kinderen en volwassenen N. Buitelaar, psychiater en V. Yildirim, psycholoog. Beiden werkzaam bij Altrecht Centrum ADHD Volwassenen. Inleiding

Nadere informatie

Richtlijn JGZ-richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen

Richtlijn JGZ-richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen Richtlijn JGZ-richtlijn Vroeg en/of small voor gestational age (SGA) geboren kinderen Inleiding Aanleiding In Nederland werden in 2008 in totaal 13.649 kinderen (7,7% van alle pasgeborenen) te vroeg (zwangerschapsduur

Nadere informatie

Postmaster opleiding psychosociale oncologie

Postmaster opleiding psychosociale oncologie Postmaster opleiding psychosociale oncologie mensenkennis Door de rollenspellen kon ik een betere verbinding maken tussen de theorie en de praktijk. Psychosociale oncologie Professionals die met oncologiepatiënten

Nadere informatie

Wegwijzers in de geboortezorg

Wegwijzers in de geboortezorg TNO-rapport TNO/CH 2013 R11285 Wegwijzers in de geboortezorg Behavioural and Societal Sciences Wassenaarseweg 56 2333 AL Leiden Postbus 2215 2301 CE Leiden www.tno.nl T +31 88 866 90 00 F +31 88 866 06

Nadere informatie

Waarom een zorgpad voor zwangeren met sociale risicofactoren:

Waarom een zorgpad voor zwangeren met sociale risicofactoren: Inleiding Zorgpad (herzien oktober 2017) In Hoogeveen hebben wij een relatief hoog percentage achterstandsgebieden, vergelijkbaar met Rotterdam (60%). Het verschil met Rotterdam is dat het in Hoogeveen

Nadere informatie

Senioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010

Senioren ontmoeten elkaar. Verslag van 2 oktober 2010 Senioren ontmoeten elkaar Verslag van 2 oktober 2010 Meer overeenkomsten dan verschillen Dit is, in het kort, de conclusie van de lunchbijeenkomst Senioren ontmoeten elkaar 1 op 2 oktober 2010. De lunchbijeenkomst

Nadere informatie

Trainershandboek Man actief. Activering van allochtone mannen in een kwetsbare positie

Trainershandboek Man actief. Activering van allochtone mannen in een kwetsbare positie Trainershandboek Man actief Activering van allochtone mannen in een kwetsbare positie Trainershandboek Man Actief Activering van allochtone mannen in een kwetsbare positie Perihan Utlu en Wil Verschoor

Nadere informatie

Zorg op Tijd. EIF Conferentie Nijmegen

Zorg op Tijd. EIF Conferentie Nijmegen Zorg op Tijd EIF Conferentie Nijmegen 19-11-2015 Projectpartners Project in Gouda Scholen in Gouda Onderdelen Training van professionals Overleg over de screening Bijeenkomsten met ouders Individuele

Nadere informatie

Jaarcijfers 2012. Regionaal Centrum voor Seksuele Gezondheid zuidelijk Zuid-Holland. GGD Hollands Midden GGD Rotterdam-Rijnmond GGD Zuid-Holland-Zuid

Jaarcijfers 2012. Regionaal Centrum voor Seksuele Gezondheid zuidelijk Zuid-Holland. GGD Hollands Midden GGD Rotterdam-Rijnmond GGD Zuid-Holland-Zuid Regionaal Centrum voor Seksuele Gezondheid zuidelijk Zuid-Holland GGD Hollands Midden GGD Rotterdam-Rijnmond GGD Zuid-Holland-Zuid Juni 2013 Samenstelling: Hannelore Götz, arts Maatschappij en Gezondheid

Nadere informatie

Werkinstructie benaderen intermediairs Sense

Werkinstructie benaderen intermediairs Sense Werkinstructie benaderen intermediairs Sense BIJLAGE 7 Voorbeeld van de opzet van de presentatie in PowerPoint BIJLAGE 7 VOORBEELD VAN DE OPZET VAN DE PRESENTATIE IN POWERPOINT] 1 WERKINSTRUCTIE BENADEREN

Nadere informatie

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A

Individueel verslag Timo de Reus klas 4A Individueel verslag de Reus klas 4A Overzicht en tijdsbesteding van taken en activiteiten 3.2 Wanneer Planning: hoe zorg je ervoor dat het project binnen de beschikbare tijd wordt afgerond? Wat Wie Van

Nadere informatie

Evaluatie Workshops Multicultureel Vakmanschap

Evaluatie Workshops Multicultureel Vakmanschap BeHr Groep Muldculturerl V'akniuiHchap Evaluatie Workshops Multicultureel Vakmanschap gemeente Roermond Juli 2011 BeHr Groep BV Hoofdstraat 244, 3972 LK DRIEBERGEN The Netherlands tel. +31 (0)343 744 022

Nadere informatie

Workshop: Coach je kind zet allochtone ouders in hun kracht.

Workshop: Coach je kind zet allochtone ouders in hun kracht. Vierde nationaal congres opvoedingsondersteuning Workshop: Coach je kind zet allochtone ouders in hun kracht. Ede,1 juni 2012 1 Opbouw workshop Coach je kind Kort voorstellen, warming up Presentatie van

Nadere informatie

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder autochtone Nederlanders

Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder autochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtone Nederlanders Samenvatting 3-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtonen 1) Integratiecampagne

Nadere informatie

Rotterdams Ambassadrices Netwerk

Rotterdams Ambassadrices Netwerk De ambassadrice als werver van inburgeraars 1. Inleiding; eigen ervaringen 2 A. Wat is werven 2 B. Het belang van werven 2 C. Verwachtingen 3 D. Rollenspel 4 E. Opdracht 4 2. Voortraject: 4 A. Doel 4 B.

Nadere informatie

Daar zouden we het vaker over moeten hebben. Inleiding Simultaan

Daar zouden we het vaker over moeten hebben. Inleiding Simultaan Daar zouden we het vaker over moeten hebben. Onderzoek naar interculturele competenties van onderwijsmedewerkers (Judith de Beer. Erasmus Universiteit Rotterdam. april 2006) Inleiding De titel daar zouden

Nadere informatie

Kraamzorg: krachtige verbinder in de geboortezorg. Visie ActiZ op geboortezorg

Kraamzorg: krachtige verbinder in de geboortezorg. Visie ActiZ op geboortezorg Kraamzorg: krachtige verbinder in de geboortezorg Visie ActiZ op geboortezorg Inleiding Met deze visie nemen ActiZ-kraamzorgorganisaties stelling in de discussie rond de organisatie van de geboortezorg.

Nadere informatie

Module 4. Multiculturele Zorg. De glimlach in de zorgverlening. Module 4 Multiculturele Zorg 2014 1

Module 4. Multiculturele Zorg. De glimlach in de zorgverlening. Module 4 Multiculturele Zorg 2014 1 Module 4 Multiculturele Zorg De glimlach in de zorgverlening Module 4 Multiculturele Zorg 2014 1 Multiculturele Zorg De sleutel ligt in het creëren van een dialoog... Dialogic-care als sleutel tot het

Nadere informatie

Vrouw&Zorg,+Amsterdam+ Overzicht+Incompany+scholingen+kraamzorg+2015+ blz+1+/+11" www.vrouwenzorg.nl+

Vrouw&Zorg,+Amsterdam+ Overzicht+Incompany+scholingen+kraamzorg+2015+ blz+1+/+11 www.vrouwenzorg.nl+ Vrouw&Zorg,Amsterdam OverzichtIncompanyscholingenkraamzorg2015 blz1/11" www.vrouwenzorg.nl Vrouw&Zorg,Amsterdam OverzichtIncompanyscholingenkraamzorg2015 blz2/11" www.vrouwenzorg.nl Opleidingslocatie:

Nadere informatie

Samenvatting. Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,6 8,7 8,7 8,6

Samenvatting. Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,6 8,7 8,7 8,6 Samenvatting Scores Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,6 8,7 8,7 8,6 Uit de opmerkingen van de deelnemers blijkt dat zij de training als leerzaam, interactief en praktijkgericht

Nadere informatie

Vragenlijsten diepte-interviews

Vragenlijsten diepte-interviews Interview guides Vragenlijsten diepte-interviews Prepartum interview Inleiding Hoe gaat het met u en met uw zwangerschap 1. Zwangerschap en voorbereiding op de bevalling Hoe is uw gezondheid (fysiek, mentaal)

Nadere informatie

Universiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar

Universiteit Opleiding Cursus Beschrijving Link. Vaardigheidsonderwijs 2e jaar Overzicht bachelorcursussen Dit overzicht geeft een groot aantal bachelorcursussen weer die aandacht besteden cultuur en/of gender op het gebied van gezondheidszorg. Het overzicht betreft cursussen uit

Nadere informatie

Onderwerp Bijlage(n) Uw brief Kamervragen 19 februari 2008

Onderwerp Bijlage(n) Uw brief Kamervragen 19 februari 2008 De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 0018 00 EA Den Haag Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag Onderwerp Bijlage(n) Uw brief Kamervragen 19 februari 008 Hierbij

Nadere informatie

Informatie over de deelnemers

Informatie over de deelnemers Tot eind mei 2015 hebben in totaal 45558 mensen deelgenomen aan de twee Impliciete Associatie Testen (IATs) op Onderhuids.nl. Een enorm aantal dat nog steeds groeit. Ook via deze weg willen we jullie nogmaals

Nadere informatie

Evaluatie SamenOud training Anders denken, anders doen Casemanagement

Evaluatie SamenOud training Anders denken, anders doen Casemanagement Evaluatie SamenOud training Anders denken, anders doen Casemanagement Deelprogramma voor wijkverpleegkundigen en ouderenadviseurs die opgeleid worden tot casemanager SamenOud R. Brans April 2013 Inhoud

Nadere informatie

Waarom een zorgpad voor zwangeren met sociale risicofactoren:

Waarom een zorgpad voor zwangeren met sociale risicofactoren: Inleiding Zorgpad In Hoogeveen hebben wij een relatief hoog percentage achterstandsgebieden, vergelijkbaar met Rotterdam (60%). Het verschil met Rotterdam is dat het in Hoogeveen gaat om een autochtone

Nadere informatie

Bekendmaken Website en Toolkit. Borgen preconceptievoorlichting

Bekendmaken Website en Toolkit. Borgen preconceptievoorlichting Bekendmaken Website en Toolkit Borgen preconceptievoorlichting PNS conferentie Trudi Peters 17 april 2012 Doelgroep Toolkit www.rivm.nl/toolkits/zwanger worden professionals bijv. verloskundig zorgverleners,

Nadere informatie

Handreiking. Prenatale voorlichting, een nieuwe activiteit in opdracht van de gemeente

Handreiking. Prenatale voorlichting, een nieuwe activiteit in opdracht van de gemeente Handreiking Prenatale voorlichting, een nieuwe activiteit in opdracht van de gemeente Prenatale voorlichting, een nieuwe activiteit in opdracht van de gemeente Gemeenten hebben de opdracht een Centrum

Nadere informatie

Allochtone kinderen geboren in ingeburgerd nestje.

Allochtone kinderen geboren in ingeburgerd nestje. TNO-rapport TNO/CH 2012 R10564 Allochtone kinderen geboren in ingeburgerd nestje. Scholingsprogramma kraamzorgvoorlichtsters Behavioural and Societal Sciences Wassenaarseweg 56 2333 AL Leiden Postbus 2215

Nadere informatie

Reader. Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen. Voorlichting Perinatale Gezondheid. Project Een Intercultureel Fundament

Reader. Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen. Voorlichting Perinatale Gezondheid. Project Een Intercultureel Fundament Reader Training Geboorte en Kraamtijd in verschillende culturen Voorlichting Perinatale Gezondheid Project Een Intercultureel Fundament Colofon Programma Klaar voor een kind, maart 2012 Deze reader is

Nadere informatie

15 16 Evaluatie Docentencursus Zuyd, juni Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1

15 16 Evaluatie Docentencursus Zuyd, juni Inhoudsopgave. 1 Algemeen...1 15 16 Evaluatie Docentencursus Zuyd, juni 2016 Inhoudsopgave 1...1 2 Hoofdsectie...2 1 Geef bij de onderstaande stellingen aan of u ermee zeer mee oneens/oneens/eens/zeer mee eens bent, dan wel neutraal

Nadere informatie

Post-hbo cognitief gedragstherapeutisch werker. Kinderen en jeugdigen

Post-hbo cognitief gedragstherapeutisch werker. Kinderen en jeugdigen mensenkennis Post-hbo cognitief gedragstherapeutisch werker Kinderen en jeugdigen De docente geeft duidelijk en methodisch les, vertaalt vanuit eigen ervaring complexe theorie naar praktijk. Nu zet ik

Nadere informatie

Evaluatie van het Negen Maanden spel. Een laagdrempelig voorlichtingsmiddel ter bevordering van de perinatale gezondheid in Den Haag en Rotterdam

Evaluatie van het Negen Maanden spel. Een laagdrempelig voorlichtingsmiddel ter bevordering van de perinatale gezondheid in Den Haag en Rotterdam Evaluatie van het Negen Maanden spel Een laagdrempelig voorlichtingsmiddel ter bevordering van de perinatale gezondheid in Den Haag en Rotterdam [Titel] 1 Januari 2015 Evaluatie van het Negen Maanden Spel

Nadere informatie

Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN

Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN Training - Begeleiding - Coaching BALANS DE BAAS VOOR VROUWEN DIE MAMA ZIJN OF WORDEN HERKEN JE DIT? Heb je steeds het gevoel het net niet goed genoeg te doen voor iedereen? Zijn de dagen te kort voor

Nadere informatie

Evaluatie van de PMTO Boosterdag

Evaluatie van de PMTO Boosterdag Evaluatie van de PMTO Boosterdag Door: Gonnie Albrecht Ger Kerkstra Emilie van Leeuwen Ellen Lubberts Marna Ouwehand Ella Tacq Jolle Tjaden Willemijn van Vlerken 16-11-2011 Naam Training: Fout! Verwijzingsbron

Nadere informatie

Strategisch lezen voor beroep en studie

Strategisch lezen voor beroep en studie Strategisch lezen voor beroep en studie Roos Scharten (Expertisecentrum Nederlands) Georgia Vasilaras (ROC de Leijgraaf) Edith Vissers (KPC Groep) 9 december 2015 Leijgraaf: het uitgangspunt! Elke professional

Nadere informatie

Entercultureel. een digitaal leertraject voor het verwerven van interculturele competentie

Entercultureel. een digitaal leertraject voor het verwerven van interculturele competentie Entercultureel een digitaal leertraject voor het verwerven van interculturele competentie Joke Simons (Lessius Mechelen) Gunilla de Graef (Lessius Mechelen: CIMIC) Marieke Vandersmissen (KHLeuven) Annemie

Nadere informatie

Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder autochtone Nederlanders

Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder autochtone Nederlanders Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtone Nederlanders Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder autochtonen 1) Integratiecampagne

Nadere informatie

Entercultureel. werken aan interculturele competenties via de ontwikkeling van een online leertraject

Entercultureel. werken aan interculturele competenties via de ontwikkeling van een online leertraject Entercultureel werken aan interculturele competenties via de ontwikkeling van een online leertraject Joke Simons (Lessius Mechelen) Marieke Vandersmissen (KHLeuven) Annemie Merckx (KaHo SL) Gunilla De

Nadere informatie

Kraamzorg Vertrouwd Dichtbij

Kraamzorg Vertrouwd Dichtbij Een kindje op komst Kraamzorg Vertrouwd Dichtbij Zo n kraamverzorgende als Godelieve brengt rust en vertrouwen. We hebben veel van haar geleerd. Een Fijne start Je verwacht een kindje? Gefeliciteerd! Geniet

Nadere informatie

Module 4. Multiculturele Zorg De sleutel ligt in het creëren van een dialoog. De glimlach in de zorgverlening

Module 4. Multiculturele Zorg De sleutel ligt in het creëren van een dialoog. De glimlach in de zorgverlening Module 4 Multiculturele Zorg De sleutel ligt in het creëren van een dialoog De glimlach in de zorgverlening Module 4 Multiculturele Zorg 2013 1 Dialogic-care als sleutel tot het creëren van een dialoog

Nadere informatie

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek

Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2

Nadere informatie

Cultuur-sensitieve aspecten in de zorg

Cultuur-sensitieve aspecten in de zorg Cultuur-sensitieve aspecten in de zorg Toegespitst op kankerzorg dr. Mohamed Boulaksil Cardioloog i.o. Pharos Utrecht, 18 juni 2013 Indeling Definitie van begrippen Epidemiologische verschillen migrant

Nadere informatie

U levert maatwerk, wij ook. Zakelijke taaltrainingen op maat.

U levert maatwerk, wij ook. Zakelijke taaltrainingen op maat. Klantbeoordelingen 2015 - zakelijke taaltrainingen januari t/m december 2015, n = 1.247 Klantenwaardering Vraagstelling Uitstekend Goed Voldoende Onvoldoende Slecht Wat vindt u van het gebruikte lesmateriaal?

Nadere informatie

Hoe benader je mensen met een (hoog) risico op diabetes? Gerjo Kok Universiteit Maastricht

Hoe benader je mensen met een (hoog) risico op diabetes? Gerjo Kok Universiteit Maastricht Hoe benader je mensen met een (hoog) risico op diabetes? Gerjo Kok Universiteit Maastricht Interventie-ontwikkeling op basis van theorie en onderzoek Proces Probleem, c.q. vraag Empirische gegevens: eerder

Nadere informatie

Een Positief. leer en leefklimaat. op uw school

Een Positief. leer en leefklimaat. op uw school Een Positief leer en leefklimaat op uw school met TOPs! positief positief denken en doen Leerlingen op uw school ontwikkelen zich het beste in een positief leer- en leefklimaat; een klimaat waarin ze zich

Nadere informatie

doordat er op dat moment geen leeftijdsgenootjes aanwezig zijn. Als ze iets mochten veranderen gaven ze aan dat de meeste kinderen iets aan de

doordat er op dat moment geen leeftijdsgenootjes aanwezig zijn. Als ze iets mochten veranderen gaven ze aan dat de meeste kinderen iets aan de SAMENVATTING Er is onderzoek gedaan naar de manier waarop kinderen van 6 8 jaar het best kunnen worden geïnterviewd over hun mening van de buitenschoolse opvang (BSO). Om hier antwoord op te kunnen geven,

Nadere informatie

Rapport Onderzoek Schoolkeuze Dapperbuurt Fieldlab Oost. Amsterdams Kenniscentrum voor Maatschappelijke Innovatie (AKMI)

Rapport Onderzoek Schoolkeuze Dapperbuurt Fieldlab Oost. Amsterdams Kenniscentrum voor Maatschappelijke Innovatie (AKMI) Rapport Onderzoek Schoolkeuze Dapperbuurt Fieldlab Oost Amsterdams Kenniscentrum voor Maatschappelijke Innovatie (AKMI) Mei 2017 Tessa van Ham Pieter van Vliet Inleiding Het Fieldlab Oost is een samenwerking

Nadere informatie

Zwanger en fit? www.mothersinmotion.nl

Zwanger en fit? www.mothersinmotion.nl Zwanger en fit? Zwangerschapscursus Zwangerschap, bevallen en de eerste tijd samen met je baby zijn unieke ervaringen. Ze zijn mooi en positief maar ook zwaar en ingrijpend. Mothers in Motion helpt je

Nadere informatie

Evaluatieverslag Parwo-scholing 2012-2013

Evaluatieverslag Parwo-scholing 2012-2013 Evaluatieverslag Parwo-scholing 2012-2013 module aantal deelnemers aantal ingeleverde evaluatieverslagen Het totaaloordeel over de module. Door de deelnemer uitgedrukt in een rapportcijfer: 1 2 3 4 5 6

Nadere informatie

Interculturele managementcompetenties

Interculturele managementcompetenties Handreiking Interculturele managementcompetenties Handreiking voor (opleidings)managers in het hsao HO-raad, oktober 2012 Project intercultureel vakmanschap in het hsao Deelproject van het ZonMw programma

Nadere informatie

zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm

zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm Mantelzorg is... Mooi De hulpvrager is je dankbaar, mantelzorg geeft veel voldoening Divers De taken lopen uiteen: huishoudelijke

Nadere informatie

Kraamzorg, zo thuis mogelijk Maasziekenhuis Pantein Genomineerd voor de Spirit of Planetree Award 2013

Kraamzorg, zo thuis mogelijk Maasziekenhuis Pantein Genomineerd voor de Spirit of Planetree Award 2013 Sluit aan bij Navigator nummer II.B, II.D, II.E, II.I, III.A, III.E Kraamzorg, zo thuis mogelijk Maasziekenhuis Pantein Genomineerd voor de Spirit of Planetree Award 2013 Dit initiatief draait om de optimale

Nadere informatie

Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders

Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne. Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtone Nederlanders Samenvatting 2-meting effectonderzoek integratiecampagne Onderzoek onder allochtonen 1) Integratiecampagne

Nadere informatie

Het geheel moet meer worden dan de som der delen

Het geheel moet meer worden dan de som der delen Bijlage 2. Het geheel moet meer worden dan de som der delen 26-08-09 1 Inleiding 3 Werkwijze 4 Resultaten ouders 5 De steekproef Uitkomsten gesloten vragen ouders Uitkomsten open vragen ouders Resultaten

Nadere informatie

Zwanger, bevallen en je baby. Cursusaanbod

Zwanger, bevallen en je baby. Cursusaanbod Zwanger, bevallen en je baby Cursusaanbod Zwanger, bevallen en je baby Gefeliciteerd met je zwangerschap. Als je zwanger bent verandert er veel in je lichaam, maar ook in je leven. Het is een leuke en

Nadere informatie

Uitkomsten zorgverlenersvragenlijst 2015

Uitkomsten zorgverlenersvragenlijst 2015 Uitkomsten zorgverlenersvragenlijst 2015 Geboortezorg Consortium Midden-Nederland Auteur: Lianne Zondag, MSc Datum: 21.3.2016 1 Samenvatting Achtergrond Een van de doelstellingen van het GCMN is om de

Nadere informatie

Rotterdam Rijnmond. Zorg voor jongeren en hun gezin. Begeleiding en (tijdelijk) wonen voor jongeren BEGELEID WONEN INDIVIDUELE BEGELEIDING

Rotterdam Rijnmond. Zorg voor jongeren en hun gezin. Begeleiding en (tijdelijk) wonen voor jongeren BEGELEID WONEN INDIVIDUELE BEGELEIDING BEGELEID WONEN INDIVIDUELE BEGELEIDING GEZINS- BEGELEIDING DAGBESTEDING Rotterdam Rijnmond Zorg voor jongeren en hun gezin Begeleiding en (tijdelijk) wonen voor jongeren Wie zijn wij? Stichting Prokino

Nadere informatie

Cultuursensitieve seksuele en reproductieve gezondheidsvoorlichting

Cultuursensitieve seksuele en reproductieve gezondheidsvoorlichting Cultuursensitieve seksuele en reproductieve gezondheidsvoorlichting Hanan Ben Abdeslam Expertisecentrum kraamzorg Volle Maan Ontwikkeld ism VGC Inhoud 1. Opzet 2. Projectdoel en projectresultaat 3. Inzichten

Nadere informatie

Evaluatie PMA Training Gesprekken met leerlingen - Da Vinci College

Evaluatie PMA Training Gesprekken met leerlingen - Da Vinci College Evaluatie PMA Training Gesprekken met leerlingen - Da Vinci College mei 2018 Wat zal je het meeste bijblijven van de training: - De PMA methodiek. - De 5 stappen van de PMA methodiek. - De groepsgesprekken.

Nadere informatie

Diversiteit Loont?! Factsheet Middelbaar Beroepsonderwijs

Diversiteit Loont?! Factsheet Middelbaar Beroepsonderwijs Diversiteit Loont?! Factsheet Middelbaar Beroepsonderwijs Inleiding In opdracht van het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt heeft EIM onderzoek gedaan naar de meerwaarde van diversiteitsbeleid in het onderwijs.

Nadere informatie

Richtlijnen, protocollen en standaarden. Intercultureel bruikbaar?

Richtlijnen, protocollen en standaarden. Intercultureel bruikbaar? Richtlijnen, protocollen en standaarden. Intercultureel bruikbaar? Doel van een richtlijn Vastleggen van wetenschappelijke kennis en expertise rond een bepaalde stoornis t.b.v. hulpverleners en cliënten.

Nadere informatie

Handreiking. Belinstructies voor de bevalling. Versie voor verloskundigen

Handreiking. Belinstructies voor de bevalling. Versie voor verloskundigen Handreiking Belinstructies voor de bevalling Versie voor verloskundigen Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen Maart 2011 Inhoudsopgave 1. Doel van deze handreiking 3 2. Motivatie voor

Nadere informatie

ALCOHOLKENNIS OVERGEDRAGEN

ALCOHOLKENNIS OVERGEDRAGEN Al cohol kenni s over gedr agen Eval uat i eal cohol voor l i cht i ng doorpeer si ndehor eca ALCOHOLKENNIS OVERGEDRAGEN Evaluatie alcoholvoorlichting door peers in de horeca Juli 2005 INTRAVAL Groningen-Rotterdam

Nadere informatie

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training

Nadere informatie

Presenteren. Oriëntatie

Presenteren. Oriëntatie Oriëntatie Dit ga je doen Je gaat een stand (marktkraam) inrichten om te laten zien wat je gedaan hebt tijdens dit project en wat je eindresultaat is. Je probeert jullie stand zo te maken dat het aantrekkelijk

Nadere informatie

Speciale zorg voor elke aanstaande moeder, als je meer en beter wilt

Speciale zorg voor elke aanstaande moeder, als je meer en beter wilt Speciale zorg voor elke aanstaande moeder, als je meer en beter wilt Onze kraamspecialisten leveren naast basis kraamzorg extra zorg Kraamzorg op geheel Eigen Wijze! Zwanger? Je bent zwanger en gaat een

Nadere informatie

TRAININGSAANBOD MULTICULTUREEL VAKMANSCHAP 1 TRAININGSAANBOD MULTICULTUREEL VAKMANSCHAP

TRAININGSAANBOD MULTICULTUREEL VAKMANSCHAP 1 TRAININGSAANBOD MULTICULTUREEL VAKMANSCHAP TRAININGSAANBOD MULTICULTUREEL VAKMANSCHAP 1 TRAININGSAANBOD MULTICULTUREEL VAKMANSCHAP WELKE REFERENTIEKADERS, WAARDEN EN NORMEN VAN MIJZELF SPELEN MEE IN EEN CONTACT? Diversiteit in kleur en cultuur

Nadere informatie

GyPsy screening. Detectie en zorgtoeleiding van zwangeren met psychopathologie en psychosociale problematiek

GyPsy screening. Detectie en zorgtoeleiding van zwangeren met psychopathologie en psychosociale problematiek GyPsy screening Detectie en zorgtoeleiding van zwangeren met psychopathologie en psychosociale problematiek Chantal Quispel Promovenda Verloskunde & Gynaecologie en Psychiatrie Conferentie Kennispoort

Nadere informatie