Korte kennismaking. Overzicht bijeenkomst 1. Overzicht training. Interdisciplinaire samenwerking: de T-shaped professional

Transcriptie

1 Interdisciplinaire samenwerking: de T-shaped professional Wmo-werkplaats Noord Lies Korevaar, Ria Barenkamp & Ronald Schurer Overzicht bijeenkomst 1 Korte kennismaking Overzicht training Inleiding: de T-shaped professional Bijeenkomst 1 Koffie/thee Verwerven basiskennis van collega disciplines waar men mee samenwerkt Korte kennismaking Bijeenkomst 1: Bijeenkomst 2: Overzicht training Inleiding Verwerven basiskennis van collega disciplines waar men mee samenwerkt Formuleren van een gezamenlijke doelstelling team Bijeenkomst 3: Bijeenkomst 4: Inzetten eigen deskundigheid voor een collega Omgaan met dilemma s en conflicten bij interdisciplinaire samenwerking Samenvatting, evaluatie en afsluiting 1

2 Decentralisaties Inleiding Participatiewet Decentralisatie jeugdzorg Passend onderwijs Transitie en Transformatie AWBZ naar Wmo Coördinatie & regie Participatiewet Wmo AMW / SJD Opbouw werk Sociaal Domein: Lokale sociale teams Wijkagent Wijkteam Sociaal netwerk Woningbouw Awbz Jeugdzorg Jeugdzorg / CJG Huisarts / Wijkverpl. Vrijwilligers Teamleider GGz / VGz Sociale Dienst / W+I Gemeente 2

3 Samenwerken in de Wijk Competenties van de professional Oefening 1: Wat vindt u belangrijk bij het samenwerken met andere disciplines (afkomstig uit andere organisaties)? Lectoraat Rehabilitatie Jongen 17 jaar Individueel niveau Antilliaanse afkomst Licht verstandelijke beperking Bipolaire stoornis Geen startkwalificatie Werkeloos Schulden Dreigende uithuisplaatsing 7 verschillende hulpverleners betrokken Gezinsniveau Vader, moeder, oma, twee kinderen, kleinkind Vader werkeloos Moeder diabetes en slecht ter been Oma dementerend Zoon LVG en bipolair Dochter tienermoeder Burenruzie Huurachterstand 12 verschillende disciplines over de vloer 3

4 Wijkniveau Samenstelling wijk Multicultureel Weinig sociale samenhang Vergrijzing Ontgroening Hoge werkeloosheid Relatief veel kwetsbare burgers/gezinnen Overlast: 4-5 probleemgezinnen Geen enkele discipline heeft alle deskundigheid in huis om alleen, adequaat en effectief, complexe (biopsychosociale) problemen op te lossen 25 organisaties actief Generalist of Specialist? T-shaped professional Monodisciplinair I Multidisciplinair I I I Duizendpoot of Genie? Interdisciplinair TTT 4

5 Interdisciplinaire samenwerking (T-shaped) Betekent dat je niet alleen vanuit je eigen referentiekader naar de situatie kijkt, maar je ook verplaatst in het referentiekader van de ander en wat jij kan bijdragen aan het oplossen van een probleem dat de ander ervaart I - competenties Inzetten eigen specialisme en daarbij de volgende uitgangspunten hanteren: Uitgaan en ondersteuning van eigen kracht, eigen regie van burgers (met beperkingen) Ondersteuning sociaal netwerk / mantelzorgers Ondersteuning vrijwilligers Inzetten professionele ondersteuning -- competenties O.a.: Basiskennis van andere referentiekaders Integreren van eigen vakkennis in andermans werkgebied Creatief denken (out of the box-denken) Communicatieve vaardigheden Dialoog - multiloog Samenwerking: integratief denken & overbruggen van leemtes Interdisciplinaire consultatie Richten op creëren van meerwaarde voor iedere discipline Niet alleen problemen in kaart brengen, maar ook wensen en sterke kanten Zoon: Speelt gitaar in een bandje Helpt in wijk supermarket Gezin: Vader doet vrijwilligerswerk Tienerdochter volgt opleiding Moeder verzorgt oma Wijk: Organiseert jaarlijks wijkfestivals Actieve bewonersvereniging 5

6 Samenwerken is een middel en geen doel op zich Basiskennis van referentiekader andere disciplines Sterke beroepsidentiteit: weten wat je te bieden hebt + Open ego: open leerhouding en bereidheid tot helpen van een collega 6

7 Elkaars rollen en deskundigheid begrijpen en waarderen 1. Weten wat je eigen beroepsidentiteit is en wat je een collega te bieden hebt 2. Basiskennis van andere referentiekaders Situatie in de wijk Individu Gezin Wijk Jongen 17 jaar Antilliaanse afkomst Licht verstandelijke beperking Schizofrenie Geen startkwalificatie Werkeloos Schulden Dreigende uithuisplaatsing 7 verschillende hulpverleners betrokken Ouders, oma, twee kinderen, kleinkind Vader werkeloos Moeder diabetes en slecht ter been Oma dementerend Zoon LVG + schizofrenie Dochter tienermoeder Burenruzie Huurachterstand 12 verschillende disciplines over de vloer Samenstelling wijk Multicultureel Weinig sociale samenhang Vergrijzing Ontgroening Hoge werkeloosheid Relatief veel kwetsbare burgers/gezinnen Overlast: 4-5 probleemgezinnen 28 organisaties actief Geen enkele discipline heeft alle deskundigheid in huis om alleen, adequaat en effectief, complexe (biopsychosociale) problemen op te lossen 1. Weten wat je eigen beroepsidentiteit is en wat je te bieden hebt Beschrijf je eigen beroepsidentiteit en deskundigheid aan de hand van de VAKcriteria: Vaardigheden Attidude Kennis Wat heb jij het team en je collega te bieden? Presenteer jezelf in de vorm van een pitch 7

8 Een pitch Een kort en wervend verhaal (in max. 60 sec.) Vanuit het perspectief van de wijkbewoner/ cliënt Aansluitend bij de doelstellingen van het (wijk)team Dat aangeeft wat jouw deskundigheid kan bijdragen aan het oplossen van problemen die collega s ervaren 2. Basiskennis van andere referentiekaders Welke basiskennis van andere referentiekaders (van disciplines met wie u samenwerkt in het sociaal team) heeft u nodig om iets te kunnen betekenen voor die collega? Interview een medecursist/collega uit je sociaal team over zijn/haar identiteit en deskundigheid en bespreek aan de hand van een concrete casus welke problemen hij/zij ervaart Samenvatting en vooruitblik Literatuur Samenwerken in de wijk n_de_wijk%20[mov ].pdf Interdisciplinaire samenwerking (T-shaped professional) Hoofdstuk 5 in de Eindrapportage Wmo-werkplaats Groningen-Drenthe content/uploads/2016/03/eindrapportage-wmo-werkplaats-groningen- Drenthe.pdf Sociale (wijk)teams in vogelvlucht Lies Korevaar, Suzanne Kuik & Jolanda Kroes (2016) Inderdisciplinaire samenwerking in de wijk: de T-shaped professional. In: Werken in de wijk. A. van Bergen & JP Wilken (red.). Amsterdam, SWP. 8

9 Interdisciplinaire samenwerking: de T-shaped professional Wmo-werkplaats Noord Lies Korevaar, Ria Barenkamp & Ronald Schurer Overzicht bijeenkomst 2 Overzicht bijeenkomst 2 Korte terugblik Inleiding: formuleren van een gezamenlijke doelstelling team Bijeenkomst 2 Pauze Oefening formuleren gezamenlijke doelstelling van een (sociaal) team in subgroepen Terugblik en overzicht training Bijeenkomst 1: Bijeenkomst 2: Inleiding Verwerven basiskennis van collega disciplines waar men mee samenwerkt Formuleren van een gezamenlijke doelstelling team Interdisciplinaire samenwerking Leren Met Bijeenkomst 3: Bijeenkomst 4: Inzetten eigen deskundigheid voor een collega Omgaan met dilemma s en conflicten bij interdisciplinaire samenwerking Samenvatting, evaluatie en afsluiting Van Over Elkaar 1

10 Kenmerken interdisciplinaire teams Het hebben van duidelijke doelen en het onderling eens zijn over deze doelen Formuleren doelstelling team Het hebben van goede kennis van (en het respect voor) de bijdrage en de rol van andere disciplines, zonder vooroordelen Het beschikken over vaardigheden in communicatie, samenwerking, overleg en conflicthantering Een complementaire samenstelling van het team naar disciplines en rollen Effectief leiderschap en vergadermanagement, waarbij openheid en zelfreflectie wordt gestimuleerd Het werken met gezamenlijke bronnen en dossiers, die het delen van kennis bevorderen (McPherson, Headrick & Moss, 2001) Oefening 1 Schrijf op wat volgens jouzelf de doelstelling van een sociaal team is Bespreek de doelstelling met de collega die naast je zit. Bespreek de overeenkomsten en de verschillen tussen de geformuleerde doelstellingen Klassikale nabespreking Vereisten voor goede samenwerking 1. Overeenstemming over de definitie van het probleem dat dient te worden aangepakt en over de concepten die daaraan ten grondslag liggen Bijna ieder teamlid heeft vanuit zijn eigen achtergrond en referentiekader een eigen definitie van de doelstelling van een sociaal team Ook bestaan er in teams diverse meningen over de doelstelling en uitgangspunten van de Wmo 2

11 Vereisten voor goede samenwerking 2. Belangrijk om overeenstemming te hebben / te krijgen over de doelstelling van de samenwerking Daarbij dienen alle teamleden een stem te hebben Richtlijnen die door slechts één van de stakeholders worden uitgevaardigd kunnen er prima uitzien, maar worden in de praktijk vaak niet geaccepteerd door andere partijen Oefening 2 Formeren van drie multidisplinair samengestelde (sociale) teams die interdisciplinair gaan samenwerken Ieder team formuleert gezamenlijk de doelstelling / missie van het eigen team Voorbeeld missie sociaal team Nabespreking Sociaal team X wil bijdrage aan de maatschappelijke participatie van de wijkbewoners (met beperkingen) door het erkennen, benutten en ondersteunen van de eigen kracht, van het sociaal netwerk en van vrijwilligers, zodat wijkbewoners kunnen wonen en activiteiten hebben in een omgeving van eigen keuze, met zo min mogelijk professionele ondersteuning (naar Anthony e.a., 2002) 3

12 Oefening 3 Formuleren van een gemeenschappelijke doelstelling voor het gezin op de volgende dia Ieder team formuleert vanuit een interdisciplinaire invalshoek een gezamenlijk doelstelling voor dit gezin en de individuele leden en welk specialisme iedere discipline inbrengt en wat zijn/haar specialisme voor een collega kan betekenen Situatie in de wijk Individu Gezin Wijk Jongen 17 jaar Antilliaanse afkomst Licht verstandelijke beperking Schizofrenie Geen startkwalificatie Werkeloos Schulden Dreigende uithuisplaatsing 7 verschillende hulpverleners betrokken Ouders, oma, twee kinderen, kleinkind Vader werkeloos Moeder diabetes en slecht ter been Oma dementerend Zoon LVG + schizofrenie Dochter tienermoeder Burenruzie Huurachterstand 12 verschillende disciplines over de vloer Samenstelling wijk Multicultureel Weinig sociale samenhang Vergrijzing Ontgroening Hoge werkeloosheid Relatief veel kwetsbare burgers/gezinnen Overlast: 4-5 probleemgezinnen 28 organisaties actief Nabespreking Samenvatting en vooruitblik 4

13 Interdisciplinaire samenwerking: de T-shaped professional Wmo-werkplaats Noord Lies Korevaar, Ria Barenkamp & Ronald Schurer Bijeenkomst 3 Overzicht bijeenkomst 3 Overzicht bijeenkomst 3 Terugblik training Inleiding: Inzetten eigen deskundigheid voor een collega Pauze Oefening Interdisciplinaire consultatie Terugblik en overzicht training Bijeenkomst 1: Bijeenkomst 2: Inleiding Verwerven basiskennis van collega disciplines waar men mee samenwerkt Formuleren van een gezamenlijke doelstelling team Inzetten eigen deskundigheid voor een collega Bijeenkomst 3: Bijeenkomst 4: Inzetten eigen deskundigheid voor een collega Omgaan met dilemma s en conflicten bij interdisciplinaire samenwerking Samenvatting, evaluatie en afsluiting 1

14 Situatie in de wijk Individu Gezin Wijk Jongen 17 jaar Antilliaanse afkomst Licht verstandelijke beperking Schizofrenie Geen startkwalificatie Werkeloos Schulden Dreigende uithuisplaatsing 7 verschillende hulpverleners betrokken Ouders, oma, twee kinderen, kleinkind Vader werkeloos Moeder diabetes en slecht ter been Oma dementerend Zoon LVG + schizofrenie Dochter tienermoeder Burenruzie Huurachterstand 12 verschillende disciplines over de vloer Samenstelling wijk Multicultureel Weinig sociale samenhang Vergrijzing Ontgroening Hoge werkeloosheid Relatief veel kwetsbare burgers/gezinnen Overlast: 4-5 probleemgezinnen 28 organisaties actief Sterke beroepsidentiteit: weten wat je te bieden hebt + Open ego: bereidheid tot helpen van een collega en open leerhouding Elkaars rollen en deskundigheid begrijpen, waarderen en inzetten voor problemen die een collega ervaart 1. Weten wat je eigen beroepsidentiteit is en wat je een collega te bieden hebt 2. Basiskennis van andere referentiekaders 3. Integreren van eigen vakkennis in andermans werkgebied Wat zou u kunnen bijdragen aan het oplossen van een probleem dat uw collega (andere discipline) in het wijkteam ervaart? 3. Integreren van eigen vakkennis in andermans werkgebied 2

15 Interdisciplinaire consultatie Oefeningen aan de hand van ingebrachte casuïstiek teamlid, en handleiding interdisciplinaire consultatie Pas waar mogelijk de Zelfredzaamheidsmatrix toe. Klik hier voor een link naar ZRM Interdisciplinaire samenwerking vraagt om vier niveaus van actieve deskundigheid: het verwerven van de gewenste kennis over elkaars disciplines om te kunnen samenwerken; elkaars taal leren begrijpen en ten dele ook spreken ervaring opdoen door als team casuïstiek bespreken als samenwerkend team praktijkkennis opbouwen ervaringskennis van burgers, hun sociaal netwerk en van vrijwilligers erkennen en benutten als gelijkwaardige bron van kennis, naast wetenschappelijke en professionele kennis Samenvatting en vooruitblik 3

16 Interdisciplinaire samenwerking: de T-shaped professional Wmo-werkplaats Noord Lies Korevaar, Ria Barenkamp & Ronald Schurer Overzicht bijeenkomst 4 Overzicht bijeenkomst 4 Korte terugblik Inleiding: dilemma s bij de samenwerking Pauze Bijeenkomst 4: dilemma s in de samenwerking Casus dilemma interdisciplinaire samenwerking Samenvatting Evaluatie Afsluiting Bijeenkomst 1: Bijeenkomst 2: Bijeenkomst 3: Bijeenkomst 4: Terugblik training Inleiding Verwerven basiskennis van collega disciplines waar men mee samenwerkt Formuleren van een gezamenlijke doelstelling team Inzetten eigen deskundigheid voor een collega Omgaan met dilemma s en conflicten bij interdisciplinaire samenwerking Samenvatting, evaluatie en afsluiting Welke dilemma s (en/of conflicten) in de samenwerking ziet of ervaart uzelf in de praktijk? 1

17 Dilemma s bij het samenwerken in een wijkteam-1 Ethisch Geheimhoudingsplicht Meldingsplicht Privacy Professioneel Hoe houd je je eigen specialisme op peil? Verhouding generalisme-specialisme Wat als er meer vraag is naar een specifiek specialisme? Dilemma s bij het samenwerken in een wijkteam-2 Organisatorisch Welke kerndisciplines horen in wijkteam? Onder wie valt het wijkteam; wie is de leidinggevende? Eigen belang organisatie Betrekken burgers Inzetten vrijwilligers in eigen wijk Financieel Detachering: zelfde functie, verschillende salarissen Wie betaalt de overhead? Welke van de geinventariseerde dilemma s komt u tegen in uw eigen praktijk? Casus dilemma U werkt in een wijkteam samen met zeven andere disciplines afkomstig van andere organisaties. Een van uw collega s is afkomstig van de Sociale Dienst en vermoedt dat de werkeloze vader fraudeert door zwart bij te klussen in Duitsland. Hij vraagt u of u, als u langs gaat voor de tienermoeder, wilt checken of de vader buitenshuis betaald werk verricht. Wat doet u? 2

18 Samenvatting gehele training Inbrengen eigen dilemma s in subgroepen met klassikale nabespreking Bijeenkomst 1: Bijeenkomst 2: Bijeenkomst 3: Inleiding Verwerven basiskennis van collega disciplines waar men mee samenwerkt Formuleren van een gezamenlijke doelstelling team Inzetten eigen deskundigheid voor een collega Bijeenkomst 4: Omgaan met dilemma s en conflicten bij interdisciplinaire samenwerking Samenvatting, evaluatie en afsluiting Evaluatie Hartelijk dank voor uw deelname Hoe heeft u de training ervaren? Maak hierbij gebruik van de drie B s: * Bekend: Wat deed ik al? * Besluiten: Wat doe ik niet meer? * Bereiken: Wat ga ik anders doen? e.l.korevaar@pl.hanze.nl Lies Korevaar e.l.korevaar@pl.hanze.nl (Van Biene 2005) 11 3