Methodiek I van de kunstwetenschap b. de academische stijl: een inleiding

Transcriptie

1 Methodiek I van de kunstwetenschap b de academische stijl: een inleiding

2 Gouden regel 1: schrijf foutloos Probleem 1: De soldaten zijn echter niet alleen. Rechts, helemaal bovenaan, verschijnt Christus. Op de wolken gelegen zend hij een bliksemschicht naar de aarde. Die schicht doet Paulus verblinden en van zijn paard doet vallen. Op het schilderij ziet men het moment dat de schicht lijkt toe te komen. Oplossingen: Gebruik uitsluitend volzinnen met minstens een onderwerp en een werkwoord. Zorg ervoor dat de zinsconstructie klopt. Gebruik correct Nederlands. Vermijd te allen tijde dt-fouten!!!

3 Probleem 2: Bovenaan, in het midden van het kapje, zit een lichte knik. Het kapje zit nauwsluitend tegen haar wangen. De vormgeving van het kapje sluit nog sterk aan bij de templette of timpelet uit het begin van de 16 de eeuw. Oplossingen: Vermijd woordherhalingen. Elisabeth de Mil draagt op deze voorstelling een kapje dat ook haar wangen deels bedekt. De vormgeving van deze hoofdtooi, met de kenmerkende knik bovenaan, sluit aan bij deze van de 16de-eeuwse templette. Cursiveer vreemde woorden. Desactiveer het superscript van Word bij rangtelwoorden.

4 Probleem 3: Aertsen zal in Antwerpen blijven tot omstreeks het midden van de jaren 1550, om dan weer naar Amsterdam te verhuizen. In deze periode maakte hij een werk ( ). Daarna keert hij terug ( ). Zorg ervoor dat je de gebruikte werkwoordstijden consequent hanteert. Probleem 4: Welbepaalde opbouw zal een duidelijk inzicht aangaande de zijpanelen verschaffen. Maak het niet moeilijker dan nodig. Wetenschappelijk schrijven betekent NIET dat je moet ten ondergaan in je eigen taalgebruik en zinsconstructies!

5 Typische taal- en stijlfouten: - dt-fouten - verkeerd gebruik van aanwijzende voornaamwoorden: een meisje die; een deur dat. - vage omschrijvingen: ( ) een object dat een beetje lijkt op ( ); een boog die bovenaan spits is. - olie op doek - fout hoofdlettergebruik: Joden/ joden?; Byzantijns/ byzantijns?; Frans/ frans?; God/ god? Bij twijfel: wees consequent. - fout leestekengebruik: aan het einde van een zin, hoort een punt; na een vraag, een vraagteken. - Fout gebruik van werkwoordsvormen (ev./mv.): het meisje en de jongen is voorgesteld op zo n manier - Onvertaalde termen en plaatsnamen: het aquaduct van Hadrien; de Národní Gallery in Praha; Paris; London; Bruxelles.

6 Gouden regel 2: hanteer de academische stijl 1) Vermijd het gebruik van persoonlijke voornaamwoorden ( ik, jij, wij ) Ik zie dat er centraal een man aan het kruis hangt. Ik meen dat dat Christus is. => Centraal bevindt zich de gekruisigde Christus. Onderzoek leerde ons dat deze archiefdocumenten niet bewaard zijn gebleven. => Deze archiefdocumenten zijn niet bewaard gebleven. => Onderzoek wees uit dat Ik veronderstel dat => Verondersteld kan worden dat 2) Spreek de lezer niet rechtstreeks aan. Links zie je Christus. => Christus bevindt zich links.

7 3) Vermijd uitdrukkingen als enz., etc. of opsommingstekens. Het zijn weinig elegante dooddoeners die vaak een gebrek aan kennis moeten maskeren. De Franse schilderkunst oefende een enorme invloed uit op Brusselse schilders als Jan Van Orley, Victor Janssens, => De Franse schilderkunst oefende een enorme invloed uit op Jan Van Orley, Victor Janssens en andere Brusselse schilders. 4) Vermijd het gebruik van (ronde haakjes) om extra informatie mee te delen. Integreer deze liever in je tekst. Drie figuren zijn voorgesteld (twee vrouwen en een man). =>Twee vrouwen en een man zijn voorgesteld.

8 5) Vermijd rechtstreekse vraagstellingen. Waarom heeft de schilder dit nu eigenlijk voorgesteld? Verder in dit betoog zal hierop worden ingegaan. => Verder in dit betoog zal worden ingegaan op de vraag waarom de schilder dit heeft voorgesteld. Waarom heeft de schilder dit nu eigenlijk voorgesteld? => De schilder stelde dit voor omdat Wie was de opdrachtgever? Vermoedelijk was dat de familie Lanfranchy. De familie Lanfranchy kan worden beschouwd als de vermoedelijke opdrachtgever van het schilderij. 6) Valkuil Vaak ben je voor je wetenschappelijk onderzoek aangewezen op oudere literaire bronnen. Zorg ervoor dat je in je eigenlijke tekst NIET vervalt in de ouderwetse schrijfstijl die in deze publicaties wordt gehanteerd!

9 Gouden regel 3: je schrijft voor een gespecialiseerd publiek Dat publiek is reeds op de hoogte van de belangrijkste ontwikkelingen in de (kunst)geschiedenis en heeft geen boodschap aan pseudoliteraire uiteenzettingen. Probleem 1: Rubens was de grootste schilder in Antwerpen. Het duurde niet lang of heel veel jonge kunstenaars wilden in zijn atelier werken om zo even goed te kunnen worden als de koning van de Vlaamse kunst. = romantisch, anecdotisch, vulgariserend: leuk voor totale leken. Rubens bouwde al snel een artistiek netwerk op van leerlingen en medewerkers, onder wie Van Dyck en Snyders. = zakelijk en to the point: speelt in op de bij het doelpubliek aanwezige voorkennis.

10 Probleem 2: De Franse Revolutie was een belangrijke gebeurtenis op het vlak van de kunstgeschiedenis. Schrappen. Het gespecialiseerde publiek is zich hiervan bewust. Net als tal van andere altaarstukken werd het schilderij in 1894 door de Fransen geconfisqueerd en naar het depot van Brussel gebracht. Probleem 3: Ze laat zich dopen, maar dat is helaas niet naar de zin van haar vader. Herformuleer zonder lyrisch te worden. Je schrijft géén roman! Tegen de zin van haar vader laat ze zich dopen. Probleem 4: De tekeningen van Rafaël waren in Brussel terechtgekomen. Alle kunstenaars uit de Nederlanden haastten zich daarheen om ze daar te bekijken. Zo geraakten ze vertrouwd met de rafaeleske stijl. Herformuleer op zakelijke wijze. Wellicht zag Van Orley Rafaëls ontwerpen in het atelier van De Pannemaker, waar ze tussen 1516 en 1520 werden geweven, en maakte hij zich zo het rafaeleske stijlidioom eigen.

11 Gouden regel 4: organiseer je tekst volgens een logische structuur Spring niet van de hak op de tak, noch binnen een paragraaf, noch binnen het bredere bestek van de tekst. Probleem 1: Tussen twee zuilen zit de Heilige Maagd met het Kind Jezus op haar schoot. Op het voorplan staat een donkerbruine tafel waarop links een blauwwit vaasje met witte lelies in (te zien is?). Op de achtergrond is het landschap te zien met bergen en bomen en rechts een dorp. De lucht kleurt door een ondergaande zon. Maria wordt gekenmerkt door een lief en fijn gelaat. Structureer! Tussen twee zuilen zit de Heilige Maagd met het Kind Jezus op haar schoot. Maria s gezicht heeft een lieflijke uitdrukking en is fijn geschilderd. Op het voorplan staat een donkerbruine tafel met aan de linkerzijde een vaasje met witte lelies. De achtergrond wordt gekenmerkt door ( ) Opmerking: Tekst als geheel laat zich globaal gezien eenvoudiger structureren rond een goedgekozen probleemstelling.

12 Probleem 2: De prentkunst speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de schilderkunst. Het was het medium bij uitstek om een vernieuwende iconografie te verspreiden. Kunstenaars konden gemakkelijk grafiek aankopen. Zorg voor logische tekstovergangen, en maak een heldere aaneenschakeling van ideeën. De prentkunst speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van de schilderkunst. Zo was het bijvoorbeeld het medium bij uitstek om een vernieuwende iconografie te verspreiden. Kunstenaars konden immers makkelijk grafiek aankopen.

13 Bijkomende gouden tips: Laat je tekst ALTIJD herlezen door minstens één iemand waarvan je weet dat hij of zij taalgevoel heeft. Hoe meer mensen je tekst herlezen, hoe meer fouten er nog kunnen worden opgemerkt (en gecorrigeerd). Gebruik het meest recente Groene Boekje. De spellingscontrole van een programma als Word is alles behalve waterdicht. Stel jezelf de vraag of je tekst ook formeel in orde is. Is de bladspiegel uitnodigend? Times New Roman, lettergrootte 12, interlinie 1,5? Is de tekst duidelijk ingedeeld? Panikeer niet als het academisch schrijven aanvankelijk voor moeilijkheden zorgt. Oefening baart kunst.