No part of this book may be reproduced in any way whatsoever without the written permission of the publisher.

Transcriptie

1 Bdat vr ht dwlad va dit artil. D artil uit d (li)tijdschrift va Uitgvrij Bm zij autursrchtlij schrmd. U ut r atuurlij uit citr (vrzi va rvrmldig) maar vr rprducti i wl vrm da mt tstmmig aa d uitgvr wrd gvraagd. Bhuds d i f rachts d Auturswt va 1912 gstld uitzdrig mag its uit dz uitgav wrd vrvlvudigd, pgslag i gautmatisrd ggvsstad, f paar gmaat, i ig vrm f p ig wijz, htzij ltrisch, mchaisch dr ftpië, pam f ig adr mair, zdr vrafgaad schriftlij tstmmig va d uitgvr. Vr zvr ht ma va pië uit dz uitgav is tgstaa p grd va artil 16h t/m 16m Auturswt 1912 j. Bsluit va 27 vmr 2002, St 575, dit m d daarvr wttlij vrschuldigd vrgdig t vld aa d Stichtig Rprrcht t Hfddrp (pstus 3060, 2130 KB, f ctact p t m mt d uitgvr vr ht trff va rchtstrs rglig i d zi va art. 16l, vijfd lid, Auturswt Vr ht vrm va gdlt() uit dz uitgav i lmlzig, radrs adr cmpilatiwr (artil 16, Auturswt 1912) a m zich wd tt d Stichtig PRO (Stichtig Pulicati- Rprductircht, pstus 3060, 2130 KB Hfddrp, N part f this may rprducd i ay way whatsvr withut th writt prmissi f th pulishr. if@mamstrdam.l

2 178 Dris va Agt E schruw m rcht. D tragdi va ht Palstijs vl D Bzig Bij pp. 19,90 is Israël-Palstia: p z aar alas rcht is hirdr dat Va Agt i d Palstijs gid wam, waar hij zag dat d ms daar ht vaa milij h. D Palstij zij dl va hu gid wijt, zals ht Jds vl lag zdr gid zat. Vaa lv dz ms i vluchtligamp, tt f adr armdig wig. Z wrd pgjaagd dr Israëlisch sldat, d rslutis va d v di h zud mt schrm wrd stlslmatig it uitgvrd. Va Agt zag dat Israël, ht lad dat hij tijds zij activ Haags prid z gstud had waarvr hij p d rs gig, vl var da hij it had gdacht vr d schrf gig. Hij gig zich i ht drwrp vrdip tdt mr mr dat hij hirvr ht wrd mst vr, i ht paar, i lzig, i pamflt. Hij gig dr, ht pamflt wrd. Hij rg ijval hij rg riti. El udwidslid stu hm zittd plitici. D flhid vrthid waarm Va Agt u zig is mt dit drwrp dt partijgt schf ij zich afvrag f dz schrpt dig is. Misdr Fra va d Huvl D autur is lid va d rdacti va Christ Dmcratisch Vrig. Dris va Agt hft ij d laatst vrizig (tch wr) cda gstmd. Hij twijfld wat, dat a p zich g waad, maar hij lijft uitidlij ij ht cda. E trcht, wat hij hft prcht zrg vr d psiti va d christ i ht Hilig Lad i d adr gid i ht Midd-Ost. D christ h ht milij, wat z zitt tuss tw vur, tuss tw strijdd grp, tuss Israël d strijdar mslims i (zi ht artil va Th Bril ldrs i dit ummr). Ht was ht lt va dz christ dat Va Agt d laatst dcia aavalij vl aar dit gid racht. Als lid va d Riddrrd va ht Hilig Graf va Jruzalm, rmsathli rgaisati di zich izt vr d christ daar, hft hij dz gmargialisrd grp ms, vluchtlig vaa, zcht zich m h mmrd. E ht Christ Dmcratisch Vrig Zmr 2010

3 Fra va d Huvl E schruw m rcht. D tragdi va ht Palstijs vl. 179 Va Agt hft pamflt gschrv i d traditi va Multatuli Emil Zla schi hft Va Agt a zij lid va d jar zvtig tachtig prid waari Israël juist hard actis uitvrd wl spijt va zij lid schaamt hij zich dat hij idrtijd it schrpr hft gragrd aar Israël d Amriaas ly i dz. Va Agt schrijft dat w d Israëli s tgmt will m h mildr hadl mdat ht Jds vl zvl gld hft i d Twd Wrldrlg. Va Agt zlf gaat chtr i zij vaa rg vr mt zij uz vr d Palstij, waardr r juist wr spra lijt va vrcmpsati. Zals gzgd haalt Va Agt vaa d ly i d vs rij: d jds-amriaas ly di hij als amassadur vr Eurpa i Washigt z gd lrd di hij als z lagrij zit i zwl fiacil als pliti pzicht. I d dat ht gd is dat Va Agt dit gschrv hft trcht aadacht vraagt vr d Palstijs zaa hu d. Tch mt zij u wr t zijdig vr. Hij schrijft vl titall vrslij situatis, aaslag, gtritr dr Israëlisch sldat prt stu va d Vrigd Stat, di rcht d aa urgrs, vruw, idr, aa vl Palstij. T wiig laat Va Agt d Israëlisch at zi, wat vl jd lv i prmat agst vr aaslag vrz vr ht staasrcht va hu lad. E da gaat ht it l m jd di i d ztt gid w, maar m gw Israëlit, di vaa zlf ritisch zij aar d uitridigsstratgi va d Israëlisch rgrig. Eiglij hft Va Agt g g- schrv, maar aalacht, pamflt, waardr d zijdighid als stijlfiguur misschi zlfs grlfd is. Ht is uitwrig va zij artil i daglad va d afglp jar. Ht ligt i d traditi va Multatuli, di mt zij Max Havlaar aalacht schrf tg ht rcht dat d vlig va Idsië wrd aagdaa dr d Ndrladrs i hu Ost-Idië, Emil Zla, di prtstrd tg d hadlig dr Fras fficials va d jds lgrfficir Dryfus, daarm tg vl jds urgrs i Frarij. Dit wrdt gïllustrrd dr d p rif gricht aa rgrig parlmt achtr i ht, waari Va Agt rp dt p d rputati va Ndrlad als vrvchtr va d msrcht, va Hug d Grt tt ht Itratiaal Grchtshf i D Haag. Ht is pvalld dat Va Agt p vl plaats vrwijst aar d vrgr aparthidspliti i Zuid-Afria. Hij mt mt vrld illustratis hirva, waarij hij sms igszis slctif gzcht vrmt. Hij haalt d aparthidspliti rij m t drstrp dat r sl vradrig dig zij i Israël. Ovrigs vrsch rdr dit jaar ht Th usp alliac. Isral s scrt rlatiship with aparthid Suth Africa, stvig va Sasha Plaw-Surasy. Hiri wrdt dls grfrrd aa cht ad tuss id lad, maar aa ht fm va gsgrgrd samlvig. Tch vid i dat Va Agt hiri drschit, mdat dz tw prlm, aparthidspliti d strijd m ig stat, hl vrschilld zij. I Zuid-Afria gaat ht rm h vrschilld tisch grp u samlv i htzlfd lad; ht prlm ij Israël d Palstij is dat id vlr ig lad will h. Naast d vrglijig mt d aparthidspliti maat Va Agt Christ Dmcratisch Vrig Zmr 2010

4 180 Fra va d Huvl E schruw m rcht. D tragdi va ht Palstijs vl. vrglijig mt d Ost-Wst-prlmati, dr xplicit t schrijv vr d rigiditit va d muur di Israël guwd hft uitridt. Ht is chtr duidlij dr adr dr d vl rprtagachtig schrijvig i ht dat d itratial gmschap strgr mag, mt a zij aar Israël. Z vd, trwijl i dit las, d Israëlisch aaslag p vi plaats, waarij wr vl urgrslachtffrs vil. W mt Israël daarp aaspr, mdat mt idr aaslag dr Israël d vilighid vr d jd, ldrs i d wrld, afmt. Vrdr mt ht draagvla vr Israël af vrlist ht lad zij mrl gzag. Vr Va Agt is da d vraag waar Israël p aastuurt. Waar wil ht aart? Om dz vraag va fudamt t vrzi mt i ht uitvrig aa d rd wat d tstaasgschidis va Israël is h ht vaaf ht ziism aa ht id va d gtid uw zig is mt di ig staat va d Balfur Dclarati tt d diaspragvls, va d lld va d Twd Wrldrlg tt d trrristisch actis p wg aar Waar is Israël p uit? I ht it vaa mt Elsth Etty s, maar wat zij schrf p 1 jui i rc Hadlslad is waar: Op d duur a Israël zij lgitim dlstllig vilighid it vrwzlij dr d tpassig va lid gwld. Waar is d rati i d Israëlisch pliti glv? Dat is milij t zgg. Misschi is rst ttaal iuw chrt splrs dig i Israël, wat d zittd ms, va Ntayahu tt Prs Bara, zij al z lag aa zt, da z uitgdacht uitghadld zij. I Va Agts xpsé lit dr dat ht it cht mr uitmaat wl partij aa d macht is. Vl aadacht stdt Va Agt aa d slpd drzttigpliti va Israël: systmatisch wrd Palstijs ur- grs daglijs ltgstld aa implicit xplicit gwld. Vl idr jgvlwass wt imiddls it mr tr. Trffd schrijft hij dat idr wir vadrs vrmrd zij zull pgri i haat tg Israël, da is r wr grati vrspild vrpst. Amriaas prsidt, adr wrldlidrs, Israël d Palstijs lidrs zlf: vl h zich igzt vr d vrd. Stds wr hp, vrwachtig as. Va Osl tt Camp David, va vs tt u. Allmaal zij z zig mt ht gid, maar stad wrd gschd zr it l dr Israël. Daarm is d vraag di Va Agt stlt: Wil Israël wrlij vrd? Hij atwrdt d vraag zlf: hij twijflt ht t zrst. Hij is r chtr va vrtuigd dat d mst urgrs i Israël i idr gval vrd rust will, i fit rpt Va Agt i zij d Israëlisch urgrs p m va drp i acti t m tg hu lidrs. Uitidlij is ht immrs dmcratisch lad. Va Agt hft zij hp gvstigd p ht Cartr Ctr i Atlata, waar dr lidig va ud-prsidt Cartr iitiativ gm wrd m d prlm p t lss. Natuurlij wrdt Cartr vrgl mt d latr prsidt. Mt am d vrig prsidt Bush mt ht tgld: i tirad tg dis Midd- Ostpliti schit Va Agt mijs izis dr i ati-amria-rtri, di aflidt va ht hfdthma va ht. Ovr prsidt Oama is Va Agt g utraal; rst zi, da glv. Tch hudt Va Agt hp lijft hij d zaa vlg. Hij wil z actul mglij zij hft d gurtiss va 2008 gi 2009 mgm i ht laatst hfdstu. Daar is hij wr gm fl citrt uit artil di Israël schurstaat m Israël schuldig va Christ Dmcratisch Vrig Zmr 2010

5 Fra va d Huvl E schruw m rcht. D tragdi va ht Palstijs vl. 181 gcid, waarij graag d vrglijig mt azi-duitslad wrdt gmaat. Ngmaals, hir schit Va Agt dr, wat ht put dat hij wl dglij hft rdr afzwat da Aalacht wit aa ivld als mr d alas was gzcht vrstrt; hij vrsplt hirm dl va zij puli. Op ht id hudt hij trcht plidi vr gwst actis vauit d vs d u m sl t m tt twstatplssig di rcht dt aa id histrisch claims. Ng stds mt Va Agt p vr d christ i ht Hilig Lad i adr gid i ht Midd-Ost. D urgti hirvr is vrmidrd aawzig, zals paus Bdictus xvi rctlij vrwrdd tijds zij z aa Cyprus. Dat hij p dz wijz ij d Palstijs zaa wam zich hir u vr izt is it vrmd, wat d Palstij lijd dr dzlfd margialisati. Daarm is ht trcht dat Va Agt dit gschrv hft, al is ht maar m d frustrati va zich af t schrijv va ht pr-israël-lid dat hij jarlag hft gvrd. Ht zal chtr aa racht wi als hij u wr its mr d alas zt g hft vr d at va Israël, wat da zull zij ritiput p Israël rdr mgm wrd dr all partij. I dat gval zu d twstatplssig di Va Agt vr g hft rdr wrd rit. Om i d trm va Va Agt t lijv: w mt igszis aar lis uig igszis aar rchts. Christ Dmcratisch Vrig Zmr 2010