PLATOON VERZAMELD WERK. Plato LACHES. Oktober 2010

Transcriptie

1 PLATOON VERZAMELD WERK Plato LACHES Oktor 2010 Dz tkst is uitsluitn voor prsoonlijk gruik. Commril gruik is nit togstaan. Evnmin is ht togstaan tkst t wijzign, wrkn, ghl of gltlijk t pulirn, of anrszins t vrmnigvulign. Togstaan is ht kopiërn van itatn of klin tkstgltn voor stui- n isussiolinn. Copyright Stihting Ars Florat info@arsflorat.nl Uit: Platoon Vrzaml Wrk - l 3 - ISBN Vrtaling: Shool voor Filosofi, Amstram Copyright: 2010 Stihting Ars Florat, Postus 74082, 1070 BB Amstram Nits uit z tkst mag vrvlvouig n/of opnaar gmaakt worn oor mil van ruk, fotokopi, mirofilm, ltronish mia, of op wlk anr wijz ook, zonr voorafgaan shriftlijk tostmming van uitgvr. No part of this txt may rprou in any form, y print, photoopy, mirofilm, ltroni mia, or any othr mans, without writtn prmission from th pulishr.

2 INLEIDING LACHES Na n inlin gsprk gint ialoog mt vraag of ht voor jongns nuttig is t lrn omgaan mt wapns. D wapnkun, waarvan in z ialoog sprak is, is n soort wapnkunighi, n jonglrn mt wapns. Bwr wort at z kunst iman moigr maakt. Daarna vrshuift aanaht naar mo als onrl van ug. Als w in wapnsfr lijvn n z ialoog mt n gvht vrglijkn, an vormn Mlsias n Lusimahos nit mr an aanliing, Lahs n Nikias zijn strijrs n Sokrats splt vlhr. Voor ht grip van ialoog is ht zinvol its mr t wtn ovr gnn i tr sprak komn. Thukuis, var van Mlsias, was n onsrvatif aristoraat n is als tgnstanr van Prikls in 444 vrannn. Aristis, var van Lusimahos, ston kn als Rhtvaarig n was n rom staatsman n stratg, onr anr in slag ij Marathon in 490. Hij was n aanhangr van Miltias n wr na n onflit mt Thmistokls vrannn. Al spoig kr hij trug naar Athn n rgl in 477 op vrzok van Thmistokls inrihting van Dlish-Attish Bon, waarin Athn zih mt n aantal Griks statn vrnig om gzamnlijk Przn ht hoof t in. Uit ht ovnstaan lijkt at hronologi in ialoog nit juist is. Mlsias n Lusimahos zijn an ook, vnals in Mnoon, voorln van zonn van rom vars, trwijl z zlf ignlijk nit vl t tknn hn. Dat is zkr nit ht gval mt Nikias n Lahs. Bin warn rijk, aanzinlijk Athnrs n in warn stratg. Zij stonn n vrzam politik voor, i inlijk nhi n vr zou warn in ht zo vrl n oor onrling oorlogn zo vrzwakt Griknlan. In 421 was Lahs als onrhanlaar naar Sparta gzonn om zognaam Nikiasvr t zgln. Hun strvn wr htr gwarsoom oor Alkiias, zr gaaf n populair ahtrnf van Prikls n n man van tomloz hrszuht. Hij wil allnhrshappij van Athn hrstlln n maht van Sparta rkn. Bij tw onrnmingn om it ol t rikn vrlizn Nikias n Lahs ht lvn: Nikias wort in 413 trhtgstl in Syraus, na mislukt poging van Athn om zijn gzag op Siili t vstign, n onrnming i Nikias tn strkst ha afgran; Lahs strft in 418 ij slahting ij Mantinia, naat hij gwongn was tgn Sparta tn strij t trkkn. In z tij van oorlog n nrgang was ht Sokrats i pror oor mil van nauwgzt n rlijk rnrn algmn gln waarn vast t stlln of misshin vlr t hrstlln. En strvn at zkr mo vrist, gtuig zijn troovroorling in 399. Waar gaat ht nu in z ialoog om? Dit gsprk is nit alln n poging t shrijvn wat mo is. D finitis i Nikias n Lahs gvn, zijn hlmaal nit slht n worn ook lrs ij Platoon gruikt. Dz ialoog is mr, n wl n prov van rnrn. En slutl aarvoor is vraag van Sokrats: 'Dus gaan wij rvan uit, Lahs, at wij wtn wat ug is?' In aaropvolgn, prahtig voorln van Sokratish mtho vrlost Sokrats zowl Nikias als Lahs van mning at zij wl glijk wtn wat zij in fit nit wtn. Dz ontkking, namlijk at zij nu wtn at zij nit wtn wat mo is, wort pas oor ht onrzok moglijk gmaakt. Mt z wtnshap inigt ialoog. Dit maakt ht voorgaan gnszins ovroig. Mo is oor Sokrats al aangtoon in vasthounhi n knnis van zakn waarm hij t wrk gaat; ovnin in stanvastighi n ht zlfvrtrouwn waaroor hij zih in prion van twijfl n vrwarring nit van zijn stuk laat rngn, maar kalm n vastran zijn wg vrvolgt op ht pa van waarhi. 2

3 LACHES Gsprkspartnrs: Lusimahos, Mlsias, Nikias, Lahs, zonn van Lusimahos n Mlsias, n Sokrats. 178 a 179 a 180 a Lusimahos: Nikias, Lahs, g ht n man in wapnrusting zin vhtn. Mlsias n ik hn u nit uitglg waarom w u vrogn mt ons m t gaan, maar nu is ht an zo vr. Wij motn ns opnhartig mt u sprkn. Sommign lahn wannr mn hun om raa vraagt, n an zggn zij nit wat zij nkn, maar vogn zih naar gn i raa vraagt n sprkn zo tgn tr wtn in. Omat wij van mning zijn at gij in ou n wijs gnog zijt om voor uw mning uit t urvn komn, hn wij u als raagvrs ij ons gsprk gvraag. Laat ik tr zak komn; kwsti is z. Wij hn ir n zoon. D n is gnom naar zijn grootvar Thukuis n anr is mijn zoon. Ook hij is naar zijn grootvar gnom n wl naar mijn var. Hij ht Aristis. Wij hn hn zo go moglijk opgvo n hn nit, zoals zo ikwijls gurt wannr zij kinrtij ontgroi zijn, in ht wil wg latn ronhangn. Van jongs af aan hn wij us zo go moglijk voor hn gzorg. W wtn at g zlf ook zonn ht n aarom ahtn wij at g u zkr ht zigghoun mt vraag wlk opvoing st is. Maar moht g aarovr nit vlvulig hn nagaht, an hrinnrn wij u raan at z vraag wl moit waar is n wij vrzokn u samn mt ons n mtho t vinn voor gliing van onz zonn. Ook al is ht n tamlijk lang vrhaal, Nikias n Lahs, ht is toh noig at g hoort ho w tot z opvatting zijn gkomn. Mlsias n ik tn namlijk altij samn mt onz zonn. Zoals ik al aan ht gin h gzg, zulln w volkomn opnhartig mt u sprkn. Wij in kunnn aan onz kinrn vl grot an vrtlln van onz varn, zowl uit tijn van oorlog als vr, ho zij rglingn troffn mt ongnotn n zig warn mt ht staatsstuur. Ovr onszlf kunnn wij htr nits vrtlln. Wij shamn ons aar n tj voor n gvn onz vars hirvan shul, omat zij ons immrs onz gang hn latn gaan ton w jong warn, trwijl zij zih mt anrmans zakn zighiln. Wij houn it onz kinrn voor n zggn at zij gn naam zulln makn, als zij zih nit in aht nmn n onz raa nit volgn. Maar wannr zij zih aar go aan houn, zulln zij wlra naam waarig zijn i zij ragn. Dat lovn z an ook. Maar nu vragn wij ons af wat zij motn lrn n waarin zij zih motn ofnn, opat uit hn ht st groit. Iman hft ons hirhn gstuur, omat ht voor n jongman go zou zijn in wapnrusting t lrn vhtn. Hij prs man wins voorstlling g nu ht gzin n spoor ons aan t gaan kijkn. Wij mnn us t motn gaan n u in m t nmn, nit alln om ons gzlshap t houn, maar zo g wilt ook als raagvr n lgnoot in opvoing van onz zonn. Dat is wat w u wiln zggn. Gf ons nu uw raa. Dnkt g at z kunst glr int t worn of nit? Of kunt g anr ingn aanprijzn i n jongman mot lrn of ofnn? Zg ons ook of g van plan zijt mt ons samn t wrkn. Nikias: Lusimahos n Mlsias, ik vin uw plan uitstkn n ik nk at Lahs r ook zo ovr nkt. Lahs: Dat klopt, Nikias, want wat Lusimahos zojuist zi ovr zijn var n 3

4 181 a Mlsias' var, lijkt m hl juist. Ht glt nit alln voor hn, maar ook voor ons n voor all anrn i l hn aan ht staatsstuur. Ht lijkt wlhaast onvrmijlijk at zij, zoals Lusimahos al wr, hun partiulir aanglgnhn vrwaarlozn of onzorgvulig mt hun kinrn omgaan. Dat ht g us go gzg, Lusimahos, maar ik vraas m rovr at g ons n nit onz Sokrats hir om avis vraagt ovr opvoing van uw zonn. Hij woont immrs ij u in uurt. Bovnin is hij altij aar t vinn waar mn prort jonglin n ggn thortish n praktish opliing t gvn. Lusimahos: Ho olt g at, Lahs? Hft Sokrats zih inraa mt z ingn zigghoun? Lahs: Ja zkr, Lusimahos. Nikias: Ik kan u aarovr wlliht vn go inlihtn als Lahs. Immrs, Sokrats hft m nog onlangs voorgstl aan n muziklraar voor mijn zoon. En z muziklraar, Damoon, n lrling van Agathokls, lk nit alln zr gaaf, maar ook in lk anr opziht n voortrfflijk mtgzl voor jongns van lftij van mijn zoon. Lusimahos: Op onz lftij, Sokrats, Nikias n Lahs, grijpt mn jongr gnrati nit mr. Onz lftij rngt immrs mt zih m at wij ht grootst l van ag innnshuis oorrngn. Maar wannr gij, zoon van Sophroniskos, go raa ht voor n uurman, an hoort g i t gvn. Dat is nit mr an uw pliht, t mr aar ht toval wil at g oor uw var n familivrin zijt. Uw var n ik warn altij lkaars vrin n mtgzl n hij stirf zonr at r ooit n kwaa woor tussn ons is gvalln. Nu shit m plotsling t innn at in gsprkkn i z jongns thuis mt lkaar vorn, naam Sokrats rglmatig valt n man van i naam wort an ijzonr gprzn. Ik h hun htr nooit gvraag of z an ovr zoon van Sophroniskos sprakn. Maar vrtl ns, kinrn, is it zlf Sokrats als waar julli zo vaak ovr pratn? Zonn: Zkr, var, hij is ht. Lusimahos: Sokrats, ht is go at g uw vars naam hooghout; hij was n nol mns. En ht is prttig at onz familis go ontatn mt lkaar onrhoun. Lahs: Ja, Lusimahos, hou hm in gatn, want ik h gzin at hij nit alln zijn var, maar ook zijn varlan hooghout. W vluhttn samn uit Dlion a n ik kan u vrzkrn at als anrn zih nt zo han gragn als hij, an zou onz sta nog in hoog aanzin staan n nit zo tot vrval zijn gkomn. Lusimahos: Gij wort oor rsptal mannn zr gprzn, Sokrats, n an nog wl om an i zij hooglijk kunnn waarrn. G ht u onrshin n ht vrhugt m zr at t horn. Ik gun ht u van hart. Gij ha rr ij ons langs motn komn n ons trht als vrinn kunnn shouwn, at han w zr gwaarr. Maar nu wij vanaag mt lkaar hn knnisgmaakt, mot g ons nit mr uit ht oog vrlizn n ook onz kinrn lrn knnn, opat onz vrinshap mt u n uwn voortuurt. Draag aar ook n stntj to ij n wij zulln u r nog wl ns aan hrinnrn. Doh wat zgt gij ovr ht onrwrp van ons gsprk? Is ht juist, jongns mt wapns t lrn vhtn, of nit? Sokrats: Ik zal prorn hirop zo go moglijk t antwoorn, Lusimahos, n ook alls t on wat gij van mij vrlangt. Maar aar ik zo vl jongr n onrvarnr n an anrn, lijkt ht m juist at ik rst luistr naar wat zij t zggn hn n zo van hn lr. Als ik an aaraan nog its h to t vogn, zal ik at on n trahtn hn t ovrtuign. Maar, Nikias, waarom zgt gij nits of n van anrn? 4

5 182 a 183 a Nikias: Ht is hl nvouig, Sokrats. Volgns mij is ht in mnig opziht hl nuttig voor jongns om t lrn vhtn mt wapns. Ht is n nuttig tijpassring n ht is go voor hn ook. Ht lihaam wort krahtigr, want ht is immrs n vn go lihamlijk ofning als ir anr n ht kost vnvl nrgi. Daarnaast is ht ook n ofning i n vrij man past, vnals paarrijn. Wij zijn nu nmaal vhtrs n aarin ligt onz taak. Maar alln zij i gofn zijn in ht vhtn, zijn hnig mt wapns. Daarom is ht nuttig t ofnn in hnighi voor strij in linis, us naast anrn. Maar at onrriht krijgt nog mr tknis, als lini rkt n r man tgn man mot worn gvohtn, htzij ij ahtrvolging, htzij op vluht. D vollr vhtr zal van n tgnstanr nits t uhtn hn n waarshijnlijk ook nit van mrr vijann, want hij zal altij in ht voorl zijn. Bovnin wkt ht lrn vhtn ht vrlangn op, its t lrn wat nog waarvollr is. Want irn i kunst van wapnn hrst, zal aarna kunst van slagor willn lrn. En als hij at kan n rzuhtig gnog is, zal hij aarna alls ovr stratgi willn wtn. En ht is wl uilijk at ir onrwijs n ir ofning op at gi go n zr waarvol voor n man is, zowl om t lrn als om to t passn. En ht lrn omgaan mt wapns is n rst aanzt. Daar komt nog ij - n at is nit gring - at z knnis ir man in oorlog hl wat apprr n moigr zal makn. En howl ht misshin van winig lang is, motn w ht lang toh nit onrshattn at ir man r in ht strijprk zo fir moglijk mot uitzin. Door zijn firhi zal hij s t afshrikwkknr zijn voor vijan. Dus Lusimahos, jongns motn at volgns mij lrn n ik h gzg waarom. Maar ik wil graag horn wat Lahs rovr t zggn hft. Lahs: Nikias, ik h r zwaar tgn t zggn at r vakkn zijn i j nit zou hovn lrn. Immrs, ht lijkt m go ovral in thuis t zijn. En als ht waar is wat lrarn n ook Nikias zggn, namlijk at wapnkun n vak is, an mot ook at glr worn. Als ht gn vak is n gnn i ht zognaam onrwijzn ons rign, of als ht wl n vak is, maar als zoanig nits t tknn hft, wat voor zin hft ht an ht t lrn? Ik zg it omat, als wapnkun wl its voorstlt, i kunst vast nit ovr ht hoof was gzin oor Spartann, i zih hun lvn lang ijna uitsluitn zighoun mt ht uitvinn n ofnn van thnikn i hn mr an wi ook vrr kwamn in kunst van ht oorlogvorn. En zlfs als z r nit aan gaht hn, kan ht zulk wapnmstrs nit zijn ontgaan at Spartann mr op i thnikn uit zijn an nig anr volk in Griknlan. Ir Spartaan i in z vaarighi uitlinkt, zou trouwns ook lrs vl gl kunnn vrinn, vnals n susvol tragiihtr ij ons in Athn. Nmt n tragiihtr zihzlf rnstig, an gft hij rst opvoring van zijn stuk nit in uitnplaatsn van Attia. Als hij ot zoals mn mag vrwahtn, an rngt hij prmiër natuurlijk hir, voor ign pulik. Knnlijk shouwn i wapnmstrs Sparta htr als hilig gron, waar niman komn mag; z wagn gn vot op i om, maar lijvn in omtrk n tonn hun kunstn livr uitn Sparta, n an vooral aan lin i st wtn at z nit zo go zijn in ht krijgsrijf. Ik kom at soort hrn trouwns wl ns tgn, Lusimahos, n zi an wat z waar zijn. G kunt r vrgif op innmn at gn van i wapnmstrs zih ooit aawrklijk in oorlog hft onrshin. Ht lijkt wl alsof z ht rom on. In anr vakkn aarntgn vint g lin van naam sts t min van ollga's mt vl rvaring. En ho groot kan hun gzihtsvrlis nit zijn in aanwzighi van i anrn? Di Stsilaos ijvoorl, g ht ons in mnigt samn gzin, ton hij zijn kunstn 5

6 184 a 185 a vrtoon n tgn ons zo hoog ovr zihzlf opgaf. Di man h ik rgns anrs wl ns n hl anr vrtoning zin gvn n an nog wl tgn zijn zin. Hij in op n oorlogsship at n vrahtship ntr n in ht gvht at losran, gruikt hij n lans mt n sikkl raan; zo onrshi hij zih nit alln oor zijn wapn, maar ook in zijn wapnfit. Nu is n vrslag van i krijgsvrrihting ampr moit waar, maar wl zijn vonst mt sikkl op lans. Tijns ht gvht haakt hij sikkl rgns vast in flank van ht vrahtship n lf lans vasthoun; ton gon hij t trkkn in hoop sikkl t kunnn loswrikkn. Maar at lukt nit n shpn vorn lkaar voorij. Erst lf hij lans maar vasthoun n hol langs ht gangoor. Maar ht ship rf vrr wg n hij wr mgtrokkn, omat hij zijn lans maar lf vasthoun; us lit hij i oor zijn hann glijn totat hij alln ht uitin nog vastha. Op ht vrahtship lahtn z zih n ongluk n klaptn voor ht vrm stanj at hij maakt, n iman gooi n stn, i vlak voor zijn votn tgn ht k knal. Ton lit hij lans los n ook op ht oorlogsship arstt mn in n hoonglah uit, ton mn wust lans aan flank zag ngln. Nu kan Nikias wl wrn at i kunst ht its ijzonrs is, maar ik h zlf ht rsultaat gzin. Zoals ik in ht gin al h gzg, zijn r tw moglijkhn. Of ht is n vak van winig nut of mn ot alln maar alsof ht n vak is. In i gvalln is ht moit van ht lrn nit waar. Stl at n lafaar mn z kunst t hrsn, an zou hij, aaroor ovrmoig gworn, zijn ignlijk aar s t uilijkr tonn. En moig man htr zou oor mnsn in gatn worn ghoun n ij minst fout mt shimpshutn worn ovrlan. Ht voorwnn van z vaarighi wkt irritati, zoat mn wl van zr gon huiz mot komn om nit zonr mr lahlijk t zijn. Zo trughoun mot mn naar mijn opvatting tgnovr it vak staan, Lusimahos. Maar latn wij toh on wat ik in ht gin al h gzg. Laat Sokrats nit wggaan, maar latn wij hm vragn ho hij hirovr oorlt. Lusimahos: Wlaan, Sokrats, mag ik u vrzokn. Ht lijkt mij at wij hoft hn aan n shisrhtr. Warn wij nstmmig gwst, an was aaraan minr hoft. Maar zoals g zit, is ht tgnovrgstl ht gval - Lahs stlt zih tgnovr Nikias - n us on w r go aan van u t horn mt wi g ht ns zijt. Sokrats: Wat hoor ik nu, Lusimahos? Wilt g u ij mrrhi aansluitn? Lusimahos: Wat kan mn anrs on, Sokrats? Sokrats: Zout gij htzlf on, Mlsias? Als g in vran mt n wstrij van uw zoon wilt wtn waarop hij zih mot tolggn, zout g an ghoor gvn aan raa van n mrrhi van ons of zout g luistrn naar i n i tovallig oor n go lrmstr gofn is? Mlsias: Naar laatst natuurlijk, Sokrats. Sokrats: G volgt us livr hm an ons virn? Mlsias: Waarshijnlijk wl. Sokrats: Inraa, want n go sluit mot naar mijn opvatting worn gnomn mt knnis van zakn n nit mt n mrrhi van stmmn. Mlsias: Zkr. Sokrats: W motn nu us rst onrzokn of iman van ons gshool is in ht onrwrp van onz raaslaging. Als at ht gval is, motn w i n ghoorzamn n ons nit oor anrn latn lin. Als niman van ons skunig 6

7 186 a is, motn w iman anrs zokn. Dnkt g soms, Mlsias n Lusimahos, at r winig op ht spl staat of gaat ht juist om uw kostaarst zit? Als uw ir zonn uglijk mnsn worn of ht tgnovrgstl, zal at ht hl gurn in ht ourlijk huis ïnvlon. Mlsias: Dat is waar. Sokrats: Wij motn us zr voorzihtig zijn? Mlsias: Zkr. Sokrats: Latn w ij ht zovn gnom voorl lijvn. Als wij willn onrzokn wi van ons ht st op hoogt is mt wstrijn, an kijkn w toh zkr naar gn i hirin rvn is n ht vak glr hft van go lrmstrs? Mlsias: Dat lijkt mij ook. Sokrats: Erst motn w us kijkn waarvoor wij lrmstrs zokn. Mlsias: Ho olt g at? Sokrats: Laat ik prorn ht uilijkr t zggn. Volgns mij zijn wij ht r in ginsl nit ovr ns waarovr wij raaslagn, waarin ir van ons rvn is n waarin hij gshool is. Nikias: Waarom nit, Sokrats? Wij vragn ons toh af of jongns motn lrn mt wapns t vhtn of nit? Sokrats: Zkr, Nikias. Maar als iman zih afvraagt of hij n miijn al an nit op zijn ogn mot smrn, gaat ht an om ht miijn of om zijn ogn? Nikias: Om zijn ogn. Sokrats: Evnzo inin iman zih afvraagt of hij n paar mot optuign of nit, n wannr an wl, an gaat ht hm toh om ht paar n nit om ht tuig? Nikias: Dat is waar. Sokrats: Om kort t gaan: als iman its ovrwgt tn at van its anrs, an zokt hij raa mt ht oog op at anr. Nikias: Dat mot wl. Sokrats: Daarom motn wij n raagvr zokn i rvn is in atgn wat wij op ht oog hn. Nikias: Zkr. Sokrats: En is at nit ht onrriht tn at van ht zilhil van jong mnsn? Nikias: Ja. Sokrats: Dan motn wij ons afvragn of n van ons n zilkunig is, i at vak ook go kan uitofnn n aarvoor go lrarn hft gha. Lahs: Maar Sokrats, wt gij an nit at r mnsn zijn i in paal opzihtn vakkunigr zijn zonr lrarn an anrn mt lrarn? Sokrats: Zkr, Lahs. Mnsn i g nit zout willn glovn, wannr zij zihzlf kunig nomn, tnzij zij u n knap staaltj van hun kunst vrtonn, n at nit n kr, maar mrr krn. Lahs: Dat ht gij go gzg. Sokrats: Daar Lusimahos n Mlsias ht zilhil van hun ir zonn tr hart gaat, vragn z ons nu raa. Daarom, Lahs n Nikias, motn wij zggn wi onz ign lrarn warn, zo van hn kn is at zij tn rst zlf go mnsn zijn n aarnaast vl jong mnsn op go wg gholpn hn, waaronr wijzlf. Als n van ons wil wrn at hij gn lraar hft gha, maar toh nuttig an hft vrriht n ons kan tonn wi van Athnrs of vrmlingn, slaaf of vrijglatn, ook naar ign ovrtuiging ank zij hm tr is gworn, laat hij at an zggn. 7

8 187 a Maar als ht n noh ht anr op ons van topassing is, an motn wij opraht gvn anrn t zokn n nit ht gvaar lopn zonn van onz vrinn t rvn n n slht naam t vrwrvn ij onz naastn. Wat mijzlf trft, Lusimahos n Mlsias, ik n in z zakn nooit onrwzn, howl ik at van jongsaf aan wl h gwil. Maar ik n nit in staat gl t gvn aan sofistn, i als nign wrn mij go n ugzaam t kunnn makn. Tot op ag van vanaag h ik z kunst zlf nit kunnn ontkkn. Ht zou m htr nit vrazn als Nikias of Lahs haar wl gvonn of glr han. Zij shikkn immrs ovr mr gl an ik om van anrn t lrn; ovnin zijn zij our n hn us langr kunnn zokn. Ik nk at zij iman its kunnn lrn. Ht lijkt mij at zij nit zomaar zggn wlk zighn nuttig of shalijk voor n jongman zijn, maar at alln on op gron van hun ign knnis n rvaring. Ovrigns vrtrouw ik hn tn voll. Ht vraast mij an ook at zij van mning vrshilln. Daarom, Lusimahos, stl ik u op mijn urt n vraag, zoals ook Lahs u zovn vrog mij nit t latn gaan, oh mij vragn t stlln. Lg hun ht volgn vraagstuk voor, Lusimahos: 'Sokrats zgt at hij gn vrstan van zakn hft n nit volon kan onrshin wi van u in glijk hft. Hij hft ovr z ingn nits ontkt of glr. Maar gij, Lahs n Nikias, kunt ons in zggn wi volgns u ht mst kunig is op ht gi van opvoing. Ht g z knnis glr of zlf ontkt? Als g ht glr ht, wi was an uw lraar n wi zijn vakgnotn, zoat wij naar hn kunnn gaan wannr gij vanwg staatszakn gn tij ht. Wij zoun hn oor mil van gshnkn, gunstn of i kunnn ovrrn zorg op zih t nmn voor onz kinrn, zoat zij nit opgroin voor galg n ra n hun voorours t shan makn. Doh wannr g z knnis zlf ht ontkt, gf ons an voorln van mnsn i oor uw zorg n toon go n ugzaam zijn gworn. Als g it voor ht rst ot, hout u an voor ogn at hir nit zomaar iman op ht spl staat, maar uw ign zonn n kinrn van uw vrinn. Laat voor u us nit ht gzg gln at g als ongofn in pottnakkrij mtn n mstrstuk wilt makn. Vrtl ons us wat volgns u uw kunighn n vrworvnhn zijn.' Dat mot g hun vragn, Lusimahos, n laat hn nit wggaan. Lusimahos: Wl, hrn, at lijkt m go gsprokn van Sokrats. Maar ik laat ht aan u ovr, Nikias n Lahs, of g op z vragn antwoor wilt gvn. Ht zou Mlsias n mij zkr gnogn on, inin g uitgri op all vragn van Sokrats wil ingaan. Ik h u immrs aan ht gin van it gsprk al gzg at wij u om raa vrogn, omat w vanzlfsprkn ahtn at u zih mt z zakn ha zigghoun, t mr aar ook uw kinrn vnals onz ijna lftij hn om onrwzn t worn. Als ht u om ht vn is, latn w an samn mt Sokrats zaak kijkn n mt lkaar van gahtn wissln. Hij hft glijk at wij ons nu ran ovr hoogst langrijk aanglgnhn. Zi maar of u ook vint at ht zo mot gurn. Nikias: Lusimahos, ik gin t glovn at g Sokrats inraa alln knt oor uw vrinshap mt zijn var n at g nooit mt hm alln t makn ht gha. G ht hm hoogstns ns als uurjongn ontmot, ton hij aan han van zijn var tmpl zoht of n anr ijnkomst. Maar ht is uilijk at g hm nit ht ontmot naat hij jarn s onrshis ha rikt. Lusimahos: Ho wt g at zo zkr, Nikias? Nikias: Ik gloof at g wrklijk nit wt at irn i in nauw ontat trt mt Sokrats n prsoonlijk mt hm sprkt, of hij wil of nit oor hm van ht n 8

9 188 a 189 a onrwrp naar ht anr wort gli. Ook al gon ht gsprk ovr hl its anrs, hij zal nit rustn voorat hij u zovr hft gkrgn at g vrtlt ho g vrogr lf n ho nu. Maar wannr Sokrats u aar nmaal voor hft wtn t strikkn, an zal hij u nit latn gaan voorat hij uw hl on n latn aan n nauwgzt kritish onrzok hft onrworpn. Ik n raan gwn graakt n ik wt at aan zo'n hanling nit t ontkomn valt, strkr nog, ik wt at ook ik i zal onrgaan. Ik ga htr graag mt hm om, Lusimahos, want ik zi r gn kwaa in aan foutn van nu of vrogr hrinnr t worn. G ontkomt r nit aan, voortaan uw lvn aan n zorgvulig onrzok t onrwrpn, als g zijn woorn nit vrwrpt maar ri zijt n ht juist aht om - zoals Soloon zi - zolang mn lft t lrn n nit mnt at mt jarn wijshi vanzlf wl komt. Ik zi r us nits vrkrs of ongwoons in, oor Sokrats aan tan t worn gvol. In fit vrmo ik al nig tij at wij in aanwzighi van Sokrats nit zoun sprkn ovr onz zonn, maar ovr onszlf. Daarom zg ik u nogmaals at ik r gn zwaar tgn h mt Sokrats volgns zijn splrgls t isussirn. Maar latn w nu luistrn naar wat Lahs rovr wil zggn. Lahs: Mijn mning ovr zo'n isussi is hl nvouig, Nikias, of zo g wilt nit nvouig maar twvouig. G zout m zowl n lifhr als n tgnstanr van attn kunnn nomn. Wannr ik n wrklijk wijs mns hoor sprkn ovr ug of n anr vorm van wijshi, vrhug ik mij tn zrst. Ik shouw an sprkr n zijn woorn t zamn, ho i ij lkaar passn n samnklinkn. Zijn woorn klinkn mij als muzik in orn, omat hij zihzlf hft gstm naar allrshoonst harmoni. Nit i van n lir of n anr instrumnt voor vrmaak, n, zijn lvn is n samnklank van an n woorn, nit volgns Ionish, Phrygish of Lyish toonaar, maar nvouig volgns Dorish, i nig wrklijk Griks is. D woorn van zo'n man shnkn altij vl vrug n ik nm zijn woorn zo grtig in mij op at mn mnt at ik n lifhr van isussis n. Ehtr hij i nit hanlt naar zijn woorn, ot m vrrit n wl s t mr naarmat hij tr shijnt t sprkn. Dan wk ik inruk n afkr van isussis t hn. Sokrats hoor ik nooit sprkn, maar wl h ik vrogr ns kans gkrgn zijn an t kunnn oorln n ik von at hij tots van ir kritik kon oorstaan. Als ht hm ook lukt go t sprkn, stm ik mt hm in n zou ik graag onrvraag worn. Ik zou ht nit rg vinn van hm t lrn. Ik n ht ook mt Soloon ns at ik nooit t ou n om t lrn, maar an wl van uglijk lrarn. Als hij ht nit mt mij ns is at n lraar zlf ook go mot zijn, zal ik n slht n onwillig lrling lijkn. Maar ht fit at n lraar jongr is an ik of nog gn aanzin hft, intrssrt m nits. Ik vrzok u an ook, Sokrats, mij t onrwijzn n t wrlggn zovl g wilt n op uw urt van mij t lrn. Want g ht n langrijk plaats in mijn hart sins ag at w samn gvaar hn gtrotsr n gij staaltjs van mo ht latn zin, zoals i alln gtoon kunnn worn oor iman i zijn naam r aanot. Zg us wat g wilt n laat ons lftijsvrshil uitn shouwing. Sokrats: Ht lijkt m at w gn nkl aanmrking kunnn makn op uw rihi om mt ons na t nkn n t zokn. Lusimahos: Dat is us ons wrk, Sokrats, want ik rkn u tot n r onzn. Onrzok us in mijn plaats voor onz kinrn wat wij hun motn vragn n ovrlg mt hn in vorm van n twspraak. Mijn lftij maakt m vrgtahtig, ik kan nit mr onthoun wat ik van plan was t vragn n ik vrgt wat ik hoor. En 9

10 190 a wannr ht gsprk n anr wning nmt, kan ik ht hlmaal nit mr ijhoun. Praat us mt lkaar ovr htgn w u hn voorglg. Ik zal luistrn n, vnals Mlsias, on wat u gounkt. Sokrats: Latn w an on wat Lusimahos n Mlsias zggn. In ons onrzok zulln w ons us afvragn, Nikias n Lahs, wlk lrarn ons n rglijk opvoing hn ggvn n wi wij zlf hn onrwzn. Ht kan wlliht gn kwaa juist onszlf ovr rglijk ingn t onrvragn. Bovnin mn ik at z naring ons tot htzlf vort n ihtr ij ons uitgangspunt staat. Als wij ijvoorl wtn at its atgn waarm ht in vrining staat, tr maakt n wij ovnin ht n mt ht anr in vrining kunnn rngn, an is ht uilijk at w wtn ho wij at its ht gmakklijkst n ht st kunnn vrwrvn. Wlliht grijpt g nit wat ik zg, maar ik zal ht vruilijkn. W wtn at ht zin in vrining mt ogn i ogn gshikt maakt voor hun funti. Bovnin zijn wij in staat ht zin n ogn mt lkaar t vrinn. Dan is ht us uilijk at wij ook wtn wat at zin is, waarvan wij ons afvragn ho wij ht ht gmakklijkst n ht st kunnn vrwrvn. Als w nit wistn wat zin of horn is, zoun wij nauwlijks naam waar zijn van raagvrs of van oog- of oorarts, noh wtn ho w i naam konn vrkrijgn. Lahs: Dat is waar, Sokrats. Sokrats: Wij zijn us ijngropn, Lahs, om na t nkn ovr vraag ho ug, in vrining graht mt gst van onz kinrn, hn tr zou kunnn makn. Lahs: Ja, zkr. Sokrats: Maar an motn wij rst wtn wat ug is, want als wij hlmaal nit wtn wat ug is, kunnn wij iman an wl raa gvn ho hij ug ht st kan vrwrvn? Lahs: Dat lijkt mij nit, Sokrats. Sokrats: Dus gaan wij rvan uit, Lahs, at wij wtn wat ug is? Lahs: Dat on wij. Sokrats: Maar als wij ht wtn, an kunnn wij ook zggn wat ht is. Lahs: Wis n waarahtig. Sokrats: Latn wij nu, mijn st Lahs, nit mtn hl ug onrzokn, want at is t vl, maar latn wij rst ns n onrl kijkn n zin of wij aarovr gnog wtn. Dat zal ons onrzok waarshijnlijk wat nvouigr makn. Lahs: Maar natuurlijk, Sokrats, latn w at on. Sokrats: Wlk onrl van ug zulln wij an kizn? Ht ligt voor han at w at onrl nmn waarop ht lrn omgaan mt wapns trkking hft. En ovr ht algmn hft at, gloof ik, trkking op mo, is ht nit? Lahs: Dat lijkt mij zr zkr ht gval. Sokrats: Latn wij aarom rst prorn t zggn wat mo is. Daarna zulln wij kijkn in hovrr jong mannn moig kunnn worn oor mil van ofning n stui. Maar prort gij nu ns t zggn wat mo is. Lahs: Bij Zus, Sokrats, at is nit moilijk. Iman i in slagor lijft om vijan t strijn n nit op vluht slaat, i is asoluut moig. Sokrats: Zr juist gsprokn, Lahs, maar ht is waarshijnlijk mijn ign shul, at gij, omat ik vraag nit uilijk stl, op its anrs antwoor gft an ik ol. Lahs: Wat olt g, Sokrats? 10

11 191 a 192 a Sokrats: Ik zal ht zo uilijk moglijk prorn t zggn. Dus volgns u is man i in slagor lijft vhtn tgn vijan moig? Lahs: Inraa. Sokrats: G ht glijk. Maar wat vint g van hm i nit op zijn plaats in slagor, maar vluhtn vijan strijt? Lahs: Ho olt g, vluhtn? Sokrats: Zoals Skythn. Naar mn zgt, vhtn zij vn go op vluht als in ahtrvolging. En Homros prijst zr snl hn n wr rnnn paarn van Ainias n hij zgt at z kunst vrstaan van ahtrvolging n vluht; n ook prijst hij Ainias, Lahs: En trht, Sokrats, want hij hft ht ovr strijwagns n gij ht ht ovr Skythish ruitrs. Zo vht avalri, maar ik h ht ovr infantri. Sokrats: Bhalv an misshin ij Spartann, Lahs. Want mn zgt at Spartann, ton zij in slag ij Plataiai tgnovr liht infantri van Przn kwamn t staan, nit wiln strijn, maar op vluht slogn. Ton vrvolgns slagor r Przn was grokn, krn Spartann zih om n vohtn op wijz van ruitrs n zo wonnn zij i strij. Lahs: Wat gij zgt, is waar. Sokrats: Daarom zi ik aarnt at ht mijn shul was at g gn vollig antwoor gaf, omat ik vraag nit go stl. Want ik wil nit alln uw mning horn ovr mo ij zwaargwapn strijrs, maar ook ij ruitrs, kortom in ht hl oorlogsgurn. En nit alln in oorlog, maar ik wil ook uw mning horn ovr mo op z, n ovr mo ij zikt n ij zorgn of ij staatszakn. En nit alln ovr mo ij pijn n angst, maar ook ovr mo van hn i zih kranig vrzttn tgn grtn n gnogns, htzij oor t volharn, htzij oor zih rvan af t wnn - want volgns mij is r in al rglijk omstanighn sprak van moig mnsn, Lahs. Lahs: Zr zkr, Sokrats. Sokrats: Zij zijn us alln moig, maar n is moig tn opziht van gnogns n n anr tn opziht van pijn, n r tn opziht van grt n n vir tn opziht van angst. Toh vint g in al z omstanighn, aht ik, ook laff mnsn. Lahs: Zkr. Sokrats: Ik pror rahtr t komn wat i grippn nu ignlijk inhoun. Zg mij aarom rst nog ns wat mo is, atgn wat in al z gvalln htzlf is. Of grijpt g nog nit wat ik ol? Lahs: Nit zo rg. Sokrats: Ik ol it. Stl at ik u vrog wat snlhi is, snlhi in harlopn n itrspln, in sprkn n lrn n in vl anr hanlingn; in zovl hanlingn als g maar kunt opnomn, hn wij t makn mt snlhi, van hann, nn, mon, stm, ht vrstan. Vint gij ook nit? Lahs: Zkr. Sokrats: Inin iman m nu zou vragn: 'Sokrats, wat olt gij mt wat gij in al z hanlingn snlhi nomt?', an zou ik antwoorn: 'Snlhi nom ik ht vrmogn at in kort tij vl tot stan rngt, in sprkn n lopn n in nog vl mr'. Lahs: Dat ht gij zr go gzg. Sokrats: Traht nu vnzo ovr mo t sprkn, Lahs. Wat voor vrmogn is it 11

12 193 a zowl tn opziht van gnogns als van pijn, alsm van al i anr puntn i wij aarnt hn gnom. Lahs: Ht lijkt mij n soort gstlijk volharn, als ik an its mot zggn ovr kwalitit van mo in al i omstanighn. Sokrats: Maar natuurlijk mot g at zggn, als wij tnminst antwoor willn gvn op vraag i w ons gstl hn. Toh nk ik, at voor u nit all volharing onr mo valt. En wl omat ik r ijna van ovrtuig n, Lahs, at volgns u mo n go ignshap is. Lahs: En van st, ws aarvan ovrtuig. Sokrats: En is volharing, gpaar aan inziht, l n go? Lahs: Zkr. Sokrats: En wannr ht mt onranhi samngaat? Is ht an nit juist nalig n shalijk? Lahs: Inraa. Sokrats: Zout g its at shalijk n nalig is, l nomn? Lahs: Dat zou nit trht zijn, Sokrats. Sokrats: G zijt ht us mt m ns at onran volharing gn mo is, aangzin ht nit l is, trwijl mo wl l is. Lahs: Dat is waar. Sokrats: Vrstanig volharing is us volgns u mo? Lahs: Dat lijkt m wl, ja. Sokrats: Latn w an ns kijkn waaruit at vrstanig staat. Hft ht, zonr onrshi, trkking op alls - langrijk of onlangrijk? Wannr iman ijvoorl op n vrstanig manir gl uitgft in wtnshap at hm at mr oplvrt, is hij an volgns u moig? Lahs: Bij Zus, n. Sokrats: En wannr nu n arts, als zijn zoon of n van zijn patiëntn longontstking hft n its t tn of t rinkn vraagt, it stvast wigrt? Lahs: Ook at hft nits mt mo t makn. Sokrats: En als n man stan hout in strij n ri is t vhtn, vrstanig n mt ovrlg, wl wtn at anrn hm t hulp zulln komn, trwijl tgnstanr in minrhi n zwakkr is n hijzlf ovnin trrinvoorl hft, zout g an zggn at z man, i mt rglijk ovrwgingn n miln stan hout, moigr is an man uit ht anr kamp, i ook ri is stan t houn n t volharn? Lahs: Ht lijkt m at i tgnstanr moigr is, Sokrats. Sokrats: Toh is ht onvrstanigr voor z man om vol t houn an voor rst. Lahs: Dat is waar. Sokrats: G zgt us at iman i in n avalrigvht mt knnis van zakn stan hout, minr mo zit an gn i at zonr i knnis ot? Lahs: Dat lijkt mij zo. Sokrats: Glt at ook voor n rvn slingraar, oogshuttr n zo mr? Lahs: Ja zkr. Sokrats: Nomt g ook mnsn i mt all gwl willn uikn of in n put afaln of its rglijks, zonr aarin rvn t zijn, moigr an gnn i aarin wl rvn zijn? 12

13 194 a Lahs: Wat zou mn anrs kunnn zggn, Sokrats? Sokrats: Nits, als g r zo ovr nkt. Lahs: Dat o ik. Sokrats: Toh zijn rglijk mnsn onvrstanigr in ht gvaar waarin zij zih gvn n in wijz waarop zij hun zin oorrijvn, an gnn i mt vakkwaamhi htzlf on. Lahs: Dat shijnt zo. Sokrats: Onvrstanig volharing n waaghalzrij lkn ons zovn toh shanlijk n shalijk. Lahs: Zkr. Sokrats: Maar warn w ht r nit ovr ns at mo n l zaak is? Lahs: Dat zin w, ja. Sokrats: Nu htr rknn wij ook ht onooraht volhoun tot mo, trwijl wij at rst vrwrplijk vonn. Lahs: Ja, aar lijkt ht wl op. Sokrats: Maar g vint ht wl juist wat w zggn? Lahs: Bij Zus, ik nit, Sokrats! Sokrats: Uit uw woorn volgt, at wij nit Dorish harmoni vrtonn. Onz woorn zijn immrs nit in ovrnstmming mt onz an. Als mn ons naar onz an zou oorln, zou mn ons wl moig nomn. Maar als mn ons naar onz woorn tijns it gsprk zou oorln, zou mn at zkr nit on. Lahs: Dat is hl waar. Sokrats: Wlnu, vint gij ht juist at wij in zo'n situati vrkrn? Lahs: Gnszins. Sokrats: In hovrr vint g an at wij gloof motn hhtn aan uitspraak van zovn? Lahs: Wlk uitspraak olt g n in hovrr? Sokrats: Di wlk ons oprog t volharn! Latn w, als g tnminst wilt, ook in ons onrzok volharn. Als w immrs nit moig onz spurtoht voortzttn, an worn w oor mo zlf voor gk gzt, zkr als juist zou lijkn at z volharing mo is. Lahs: Wat mij trft gvn w ht nit op, Sokrats, ho winig ik ook gwn n aan it soort isussis. Naar aanliing van z isussi gint n zkr rzuht vat op mij t krijgn, t mr aar ik m r wrklijk zr aan rgr at ik lijkaar nit in staat n mijn gahtn onr woorn t rngn. Ik mn immrs wl glijk t wtn wat mo is, maar op it ognlik ontglipt ht mij om n of anr rn, zoat ik nit in woorn kan vangn wat mo is n ht ook nit kan uitsprkn. Sokrats: Wlnu, st vrin, n go jagr lijft ht spoor volgn n gft nit op. Lahs: Zr zkr. Sokrats: Zulln wij an ook Nikias nit uitnoign voor jaht? Misshin is hij n tr jagr an wij. Lahs: Daartgn h ik natuurlijk gn nkl zwaar. Sokrats: Kom rij, Nikias, n hlp zovl g kunt uw vrinn, i vrstrikt raaktn in n stormahtig isussi n r nit uitkomn. G zit toh in wlk moilijkhn wij zittn? Zg ons wat mo is n vrlos ons uit z vrwarring oor onomwonn uit t sprkn wat gij rvan nkt. Nikias: Ik h al nig tij inruk, Sokrats, at g mo nit juist omshrijft. G ghoorzaamt immrs nit aan n hl go uitspraak i ik uzlf hoor on. 13

14 195 a Sokrats: Waarop olt g, Nikias? Nikias: Ik h u vaak horn zggn at mn go is in i zakn waarin mn wijs is n onkwaam in i zakn waarovr mn gn knnis zit. Sokrats: Dat is inraa waar, Nikias. Nikias: Als nu n moig man go is, an is ht uilijk at hij ook wijs is. Sokrats: Hoort g at, Lahs? Lahs: Ja zkr, ik hoor ht wl, maar ik grijp ht nit zo go. Sokrats: Ik nk at ik ht grijp; hij olt, gloof ik, at mo n vorm van grip is. Lahs: Wat voor soort grip, Sokrats? Sokrats: Waarom stlt g Nikias i vraag nit? Lahs: Go, at o ik. Sokrats: Vrtl hm an, Nikias, wlk vorm van grip volgns u mo is. Toh nit grip van ht fluitspl? Nikias: Asoluut nit. Sokrats: En ook nit van ht itrspl? Nikias: Wl n. Sokrats: Maar wat is ht an voor grip of knnis n waaromtrnt? Lahs: Hl go at gij at vraagt, Sokrats; nu mot hij zggn wat ht is. Nikias: Dat zal ik ook on, Lahs. Ht is ht wtn van wat mn mot uhtn n wat mn kan wagn, zowl in oorlog als aaruitn. Lahs: Wat praat hij waas, Sokrats. Sokrats: Waarom zgt gij at, Lahs? Lahs: Waarom? Its wtn is toh zkr its anrs an mo. Sokrats: Nikias zgt van nit. Lahs: Bij Zus, inraa, n at is onzin. Sokrats: Latn w hm an onrwijzn in plaats van hm lahlijk t makn. Nikias: Maar Sokrats, Lahs wil gwoon aantonn at ik maar wat sta t pratn, vnals hij aarnt. Lahs: Pris, Nikias, n at zal ik ook prorn aan t tonn, want in fit zgt g nits. Wtn oktorn ijvoorl soms nit waarvoor zij uht motn zijn ij ziktn? Of wtn moign at volgns u? Of nomt g oktorn moig? Nikias: N, zkr nit. Lahs: Htzlf glt, volgns mij, voor orn. Toh wtn zij waarvoor zij uht motn zijn in ht ornrijf. Zo wtn ook all anr vaklin in hun ign vak waarvoor zij uht motn zijn n wat zij kunnn wagn. Maar aarom zijn zij nog nit moig. Sokrats: Wat prort Lahs t zggn, Nikias? Er lijkt its in t zittn. Nikias: Er zit zkr its in, maar nit waarhi. Sokrats: Waarom nit? Nikias: Omat hij nkt at oktorn ovr hun patiëntn mr wtn t zggn an alln maar ovr hun zikt. Toh is at laatst, volgns mij, alls wat z wtn. Lahs, nkt gij wrklijk at oktorn zoun wtn wat in n paal gval voor iman rgr is: gzonhi of zikt? Of zijt g ht nit mt mij ns at ht voor vln tr is, maar nit mr van hun zik op t staan? Zg mij us: is ht volgns u altij tr om t lvn of is ht voor vln tr om oo t zijn? Lahs: Ik nk at ht laatst ht gval is. Nikias: Dnkt gij at zij i tr zoun kunnn strvn, voor htzlf uht 14

15 196 a motn zijn als gnn i tr vrr zoun kunnn lvn? Lahs: N, at nk ik nit. Nikias: Dnkt gij at r, halv hij i wt waarvoor mn wl n nit uht mot zijn - n hm nom ik moig - n oktr of n anr vakman is i z knnis hft? Sokrats: Bgrijpt gij wat hij zgt, Lahs? Lahs: Ja zkr, hij nomt zinrs moig. Wi anrs kan wtn voor wi ht tr is t lvn an t strvn? Maar wat uzlf trft, Nikias, nomt g uzlf n zinr n moig of gn van i? Nikias: Wat? Dnkt g at ht aan zinr is om onrshi t makn tussn wat t uhtn is n t wagn? Lahs: Zkr, aan wi anrs? Nikias: Vlr aan gn ovr wi ik sprk, mijn st. En zinr hoft slhts tknn van tokomst t knnn - of iman oo gaat, of zik wort, of zijn zittingn kwijtraakt, of hij wint of vrlist in oorlog of n anr strij. Of ht voor iman tr is z ingn t oorstaan of nit, is nt zo min tr oorling van zinr als van iman anrs. Lahs: Ik grijp nit, Sokrats, wat hij wil zggn. Hij toont ons aan at hij gn zinr, gn arts, gn anr moig nomt, of hij mot n gohi oln. Volgns mij wil Nikias nit rlijk togvn at hij nits t zggn hft. Hij raait romhn om t vrrgn at hij r nit uitkomt. Vronrstl at wij at zovn ook gaan han om nit t latn lijkn at wij ons zlf tgnsprakn. Als w nu voor n rhtank mostn sprkn, zou r n rn zijn om at t on, maar waarom zou iman zih op n samnzijn als it hulln in fraai, holl woorn i tot nits lin? Sokrats: Dat lijkt m ook nit oling, Lahs, maar latn w ns zin of Nikias ook vint at hij nits zgt n maar praat om t pratn. Latn w hm us vragn uilijk t vrtlln wat hij nkt. Als hij its t zggn hft, zulln wij tot ovrnstmming zin t komn n als hij at nit ot, zulln wij trahtn hm wijzr t makn. Lahs: Wilt gij at an vragn, Sokrats, want ik nk at ik al gnog h gvraag. Sokrats: Wl, aar h ik gn nkl zwaar tgn. D vraag glt immrs voor ons in. Lahs: Zkr. Sokrats: Zg mij, Nikias, of livr zg ons - want Lahs n ik vragn ons it in af - nkt gij at mo n wtn is van wat mn mot uhtn n wagn? Nikias: Inraa. Sokrats: G ht toh ook gzg at nit irn ovr z knnis shikt, omat artsn noh zinrs rvan op hoogt zijn n us ook nit moig zijn, tnzij zij z knnis vrkrijgn. Nikias: Zkr. Sokrats: Ht is us nit its at ij wijz van sprkn ir zl kan wtn? En zl kan us ook nit moig zijn? Nikias: Inraa. Sokrats: Ht is us uilijk, Nikias, at g zlfs ht vrvaarlijk Krommyonish zwijn nit als moig shouwt. Dit ol ik nit als grap, maar ik nk at iman i zoits zgt, uitraar aan gn nkl wil ir mo toknt. Want anrs zal hij motn togvn at n wil ir, zoals n luw, n luipaar of vrzwijn, zo wijs 15

16 197 a 198 a is at ht shijnt t wtn wat voor vl mnsn zo moilijk t grijpn is. Evnzo zal gn i htzlf ovr mo wrt als gij, motn togvn at n luw, n hrt, n stir n n aap van natur vnvl mo zittn. Lahs: Bij all gon, Sokrats, at ht g go gzg. Nu mot gij, Nikias, ons ns rlijk antwoorn of g vint at i irn i oor irn moig gnom worn, wijzr zijn an mnsn? Of urft g tgn t sprkn at i irn moig zijn? Nikias: Wl n, Lahs, ik nom gn nkl st noh its anrs at uit onvrstan gn gvaar uht, moig. Di nom ik rokloos n waas. Of aht g soms at ik all kinrn i oor onzonnnhi gn vrs knnn, moig nom? Nits aarvan, want naar mijn i is roklooshi its anrs an mo, n ik nk at mo n zonnnhi slhts winign tn l valln, trwijl roklooshi, waaghalzrij n onvrshi, i mt onzonnnhi samngaan, ij zr vl mannn, vrouwn, kinrn n irn voorkomn. Wat gij, n mt u vln, moig nomt, nom ik us rokloos n ik nom moig wat wlovrwogn is. Lahs: Kijk nu toh ns aan, Sokrats, ho fraai hij zih ruit raait, tnminst at vrlt hij zih. Hij prort zlfs hun i oor irn nsgzin moig worn gnom, i hul t ontnmn. Nikias: Ws maar nit ang, Lahs, ik ol nit op u! Ik n van mning at gij n ook Lamahos wijs zijt, aar g moig zijt, n htzlf glt voor vl Athnrs. Lahs: Ik zal maar nit zggn wat ik hirvan nk, anrs nomt g m wr n ht ruzizokr. Sokrats: N, zg maar nits, Lahs, want volgns mij ht g wl mrkt at Nikias i wijshi ij onz vrin Damoon hft vrworvn. En Damoon vrkrt hl vaak ij Proikos, i in ht omgaan mt rglijk grippn knapst van all sofistn ht t zijn. Lahs: Maar Sokrats, past ht nit vlr n sofist om zulk spitsvonighn t nkn, an n man i oor sta wr uitvrkorn haar t lin? Sokrats: Zkr, mijn st, ht zou zo motn zijn at hij i hoogst funti klt, ook mt ht grootst inziht is l. Toh lijkt ht mij at ht moit waar is t luistrn naar Nikias' mning ovr inhou van ht grip mo. Lahs: Dan mot g u zlf maar mt hm zighoun, Sokrats. Sokrats: Dat n ik van plan, mijn st vrin. Dnk htr nit at ik u aarm ontsla van uw lnam aan ht gsprk, slist nit, hou uw gahtn rij n onrzok samn mt ons wat r wort gzg. Lahs: Als gij at noig vint, an mot ht maar gurn. Sokrats: Dat vin ik inraa. Wlnu, Nikias, ga nog ns trug naar ht gin n antwoor ons an of g nog wt at w ij ht gin van ht gsprk mo als n l van ug shouwn? Nikias: Zkr. Sokrats: Dus gij vstig ton ook, at - naast anr ln - mo ook n onrl van ug is n at all ln t zamn ug worn gnom. Nikias: Natuurlijk. Sokrats: Maar sprkt g wl ovr zlf ln als ik? Naast mo nom ik ook zonnnhi, rhtvaarighi n rglijk ln van ug. Gij ook? Nikias: Ja zkr. Sokrats: Wl, tot zovr zijn w ht us mt lkaar ns, maar latn w ook onrzokn ho at gstl is mt ingn i gvrs n gurf motn worn. 16

17 199 a W motn immrs vrmijn at wij aar its vrshillns onr vrstaan. Wannr gij ht aar nit m ns zijt, zg ht an. Wij mnn at wij motn uhtn wat ons vrs aanjaagt n kunnn wagn wat ons nit ang maakt. En vrs wort oor tokomstig onhil vroorzaakt, nit oor its wat al gur of nu gurt. Immrs, vrs is ht vrwahtn van kwaa at nog nit plaatsvon. Dnkt g r ook nit zo ovr, Lahs? Lahs: Ik n ht r hlmaal m ns, Sokrats. Sokrats: Dat is us onz opvatting, Nikias. Wij mnn at tokomstig kwaa mot worn gvrs n at mn op ht go, althans nit-kwa, at ons t wahtn staat, grust kan zijn. Zout ook gij ht zo omshrijvn of anrs? Nikias: Op zlf wijz. Sokrats: En knnis ovr z zakn nomt gij mo? Nikias: Pris. Sokrats: Er is nog n r punt waarvan w motn onrzokn of gij ht mt ons ns zijt. Nikias: En wat is at an? Sokrats: Dat zal ik u zggn. Wannr uw vrin n ik zakn shouwn waarovr knnis staat, komt ht ons voor at r nit n afzonrlijk knnis is ovr wijz waarop its in ht vrln plaatsvon, n anr knnis ovr wijz waarop its in ht hn gurt n n r ovr st wijz waarop its in tokomst kan n ook zal gurn, maar at at allmaal in n knnis is vrvat. Nmn wij ijvoorl gzonhi als onrwrp van knnis, an is ht sts gnskun i oorgront ho its gurt, of at nu in ht vrln, ht hn of in tokomst plaatsvint. En zo ligt ht ook mt lanouw tn opziht van voortrngsln van aar. En wat oorlog trft, zult gij zlf wl kunnn gtuign at krijgskun ht st kan voorzin wat r zal gurn. En aar zij tr wt wat r in n oorlog gurt of gaat gurn, aht zij zih nit inars maar mstrs van voorspllrs. In wt is ht ook zo shikt, at gnraal vl vort ovr voorspllr n nit anrsom. Zulln w at zo zggn, Lahs? Lahs: Ja, latn w at on. Sokrats: Wlaan, Nikias, zijt g ht mt ons ns at n n zlf knnis vrln, hn n tokomst omvat? Nikias: Ja, zo zi ik ht ook, Sokrats. Sokrats: En mo, st vrin, is us knnis ovr wat mn wl n nit mot uhtn, zoals gij zi? Nikias: Ja. Sokrats: En t uhtn of nit t uhtn, zo zin w toh, is rsptivlijk ht kwa of ht go in tokomst? Nikias: Zkr. Sokrats: En ovr n zaak, of i nu in ht hn, tokomst of wannr an ook plaatsvint, staat maar n knnis? Nikias: Zo is ht. Sokrats: Maar an is mo nit alln knnis van wat wl of nit guht mot worn. Ht is immrs nit alln knnis van kwaa of go in tokomst, maar ook nu n in ht vrln n in lk tijsgwriht, vnals anr soortn knnis. Nikias: Blijkaar. Sokrats: Uw antwoor shrijft us ongvr n r l van mo, Nikias, trwijl wij ons toh afvrogn wat mo in zijn ghl was. Nu lijkt htr uit uw 17

18 200 a 201 a ign woorn at mo nit slhts knnis is van wat t uhtn n t wagn is, maar van ijna all go n kwaa in vrln, hn n tokomst. Wat zgt g van z vranring, Nikias? Nikias: Ik nk at ht juist is, Sokrats. Sokrats: Wat zou r an nog kunnn ontrkn, mijn st, aan ug van iman i ht go n ht kwa knt, wt ho ht ontstaat n wat ht inhout? En nkt g at zonnnhi, rhtvaarighi n vroomhi kunnn ontrkn ij iman i wt wat mn van gon n mnsn kan vrwahtn, n i ovnin ht go tot stan kan rngn oor zijn knnis omtrnt juist omgang mt hn? Nikias: Ik nk at r aan zo iman nits ontrkt, Sokrats. Sokrats: G sprak us nit ovr n l van ug, Nikias, maar ovr ug in haar ghl. Nikias: Knnlijk. Sokrats: Maar w zin rr at mo n onrl van ug is. Nikias: Inraa. Sokrats: Dat lijkt nit op wat r nu gzg wort. W zijn r us nog nit in gslaag t ontkkn wat mo is. Nikias: Nog sts nit. Lahs: En ik aht nog wl, mijn st Nikias, at gij ht zout vinn, gzin uw minahting voor mijn antwoorn aan Sokrats. Ik ha slist go hoop at g ht mt uw aan Damoon ontln wijshi zout ontkkn. Nikias: Ht kan mij nits shln, Lahs, als g nkt at ht r nit to ot at g zlf zovn nits ovr mo lk t wtn, nu at ij mij ook ht gval lijkt t zijn. Alln aarnaar kijkt g n ht lijkt u nits uit t makn at gij zomin als ik its wt op n trrin waarvan ir zihzlf rsptrn man knnis zou motn hn. Nits mnslijks is u vrm oor nit naar uzlf maar naar anrn t kijkn. Maar gnog hirovr; als its rvan nit uilijk gnog is, zal ik at latr rhtzttn n wl mt hulp van Damoon, i gij, zlfs in gzlshap, mnt t motn uitlahn, trwijl g hm nog nooit ht gzin. En an, loof ik u, zal ik u r mt ht grootst gnogn van latn lustn, want n lsj, unkt m, kunt g zkr wl gruikn. Lahs: Wat zijt g toh wijs, Nikias. Toh raa ik Lusimahos n Mlsias aan ons in wg t sturn, maar Sokrats, zoals ik in ht gin al h gzg, hir t houn voor opvoing van hun kinrn. Als mijn kinrn i lftij han, zou ik pris htzlf on. Nikias: Als Sokrats zorg voor jongns op zih wil nmn, n ik ht rm ns nit vrr t zokn. En als hij at wil, vrtrouw ik mijn zoon Nikratos maar al t graag aan hm to. Maar altij als ik Sokrats aarnaar vraag, vlt hij anrn aan n wil ht zlf nit on. Zi maar, Lusimahos, of Sokrats u nog wl tr will is. Lusimahos: Dat lijkt m illijk, Nikias, want ik zou r vl voor ovr hn als hij ht. Wat zgt gij hirop, Sokrats? Stmt gij to n hlpt gij m uitmuntn jongns van hn t makn? Sokrats: Ht zou onghoor zijn, Lusimahos, om nit t willn mhlpn iman zo go moglijk op t von. En als in ons gsprk tot nu to glkn was at ik wt wat onz tw gsprksgnotn nit wtn, an zou ht zr juist zijn mij t vragn i taak op m t nmn. Maar ht lijkt at w alln vnzr in grk lijvn. Waarom zou an iman van ons voorkur vrinn? Volgns mij is aar gn nkl rn voor. Maar nu zakn zo staan, mot gij kijkn of ik u van inst kan zijn. Want, 18

19 hrn, wij motn immrs allmaal go zokn naar st lraar voor onszlf - want wij hn r n noig - n vrvolgns motn w r, zonr kostn of moit t sparn, ook n zokn voor onz jongns. Ht is nit raazaam t lijvn op ht punt waar w nu zijn. En als iman ons uitlaht, omat wij ht noig vinn op onz lftij wr naar shool t gaan, an motn wij ons woorn van Homros voorhoun, i zgt at shaamt n slht mtgzl is voor n hoftig man. Latn w ons aarom nit kommrn om wat iman zgt, maar latn wij gzamnlijk zorgn voor onszlf n jongns. Lusimahos: Dat lijkt mij n go i, Sokrats. En als oust vrlang ik r ht mst naar om samn mt jug t lrn. Wij zulln it afsprkn: kom morgn ij ht aanrkn van ag naar mijn huis, n laat nit vrstk gaan, an kunnn w vrr ovrlggn. Dan kunnn w nu z samnkomst ëinign. Sokrats: Dat zal ik on, Lusimahos, morgnohtn n ik ij u, zo Go ht wil. a Dlion: zi hirovr Symposion 221. Ainias is n Trojaans prins i mvoht in Homrish strij om Troj. Hij vluhtt ij Trojs val n lg vrvolgns asis voor ht Romins Rijk. Dit vrhaal zingt ihtr Vrgilius in zijn Anis. Ht Krommyonish zwijn wr volgns myth oor Thsus vrslagn in Krommyon, n lanstrk ij Korinth. 19