energie in goede banen Jaarverslag 2007

Transcriptie

1 energie in goede banen Jaarverslag 2007

2 Inhoud Profiel en kerncijfers... 1 Voorwoord van de voorzitter van de raad van bestuur*... 2 Voorwoord van de voorzitter van het directiecomité... 3 Vooruitzichten en uitdagingen in een oogopslag*... 6 Belangrijke gebeurtenissen na de balansdatum*... 7 Beheer van het elektrische systeem... 8 Infrastructuurbeheer* Facilitering van de vrijgemaakte markt Elia, een onderneming op mensenmaat Elia, een onderneming in de samenleving Informatie voor de aandeelhouders Bestuur van de onderneming* Geconsolideerde jaarrekening IFRS Toelichting Risico s* Regelgeving en tarieven* Reconciliatie eigen vermogen nettowinst: Be GAAP - IFRS Verslag van het college van commissarissen Verkorte jaarrekening van Elia System Operator NV * Deze hoofdstukken vormen het jaarverslag cf. Artikel 119 Wetboek van vennootschappen

3 Profiel Elia 1 is een privé-onderneming met een 1250 werknemers. Ze is genoteerd op de gereglementeerde markt van Euronext Brussel. Ze past strikt de corporategovernanceregels toe, die bij wet zijn bepaald, evenals de bepalingen van de Code Lippens, d.i. de Belgische Corporate Governance Code voor beursgenoteerde vennootschappen. Elia is de beheerder van het Belgische transmissienet voor elektriciteit. Deze verantwoordelijkheid werd aan hem toevertrouwd door middel van de licenties die werden verleend door de federale regering (voor het net op 150 tot 380kV) en door de drie gewestelijke overheden (voor de verbindingen op 30 tot 70kV). De onderneming staat in voor de transmissie van elektriciteit van de producenten naar de verbruikers die zijn aangesloten op haar net (distributienetbeheerders en industriële grootverbruikers). Ze beheert de internationale stromen (invoer, uitvoer en transits) op haar net, die erg belangrijk zijn door de centrale positie van België in het Europese elektriciteitsnet. Als transmissienetbeheerder vervult Elia drie belangrijke taken die onderling met elkaar verband houden. Het elektrische systeem beheren Elia waakt permanent over het evenwicht tussen productie, invoer, uitvoer en verbruik in zijn regelzone. Omdat elektrische energie op het zelfde ogenblik geproduceerd als verbruikt wordt, moeten de elektriciteitshoeveelheden die in het net worden geïnjecteerd voortdurend en in realtime in evenwicht zijn met de afgenomen of verbruikte hoeveelheden. De bevoorradingszekerheid van het land hangt ervan af. De infrastructuur beheren Elia staat in voor het onderhoud van de hoogspanningsinstallaties: lijnen, kabels, transformatoren, enz. Elia ontwikkelt en vernieuwt het net met behulp van de best beschikbare technologie om te voldoen aan de vereisten van de markt en voor een veilig en betrouwbaar beheer van het elektrische systeem. De markt faciliteren Elia bekleedt een unieke en centrale positie op de nationale elektriciteitsmarkt en vervult daarom de rol van marktfacilitator die diensten en mechanismen levert om de goede werking en ontwikkeling van deze markt in Continentaal Europa mogelijk te maken. 1 Elia is samengesteld uit twee wettelijke entiteiten, Elia System Operator nv en Elia Asset nv, die als één economische entiteit opereren onder de naam Elia. Kerncijfers Geconsolideerde resultaten IFRS (in e miljoen, resultaten per aandeel in e) Bedrijfsopbrengsten 731,7 711,5 714,2 704,5 EBITDA (1) 308,5 292,5 295,9 268,1 Winst na belastingen 77,6 75,9 76,5 59,5 Nettowinst per aandeel 1,62 1,58 1,60 1,42 Dividend per aandeel 1,30 1,28 1,27 1,27 Waarde gereguleerde activa (RAB) (2) Gemiddelde RAB (2) Aantal personeelsleden (31/12) Lengte net in kilometer (31/12) (1) EBITDA = Bedrijfsopbrengsten - kosten voor goederen en diensten - personeelskosten - voorzieningen - waardeverminderingen (2) Berekend volgens de Belgische boekhoudkundige regels (Belgian GAAP) E lia Jaarverslag

4 Voorwoord Ronnie Belmans, voorzitter van de raad van bestuur, en Daniel Dobbeni, voorzitter van het directiecomité Voorwoord van de voorzitter van de raad van bestuur Elia heeft in 2007 zijn voortrekkersrol op het Europese vlak opnieuw waargemaakt. De discussie met de Europese Commissie over de ontvlechting van de transmissienetten van productie en verkoop, die in een aantal belangrijke lidstaten woedt, is voor ons land irrelevant. Elia is immers al zeer lang een dynamische en onafhankelijke transmissienetbeheerder en wordt daarom beschouwd als een rolmodel door de Europese Commissie. België is een van de meest open markten in Europa wat onder meer te danken is aan de uitgevoerde investeringen in de grensoverschrijdende transmissiecapaciteit. Na iets meer dan een jaar functioneren hebben de energiebeurs Belpex en de trilaterale marktkoppeling van België, Frankrijk en Nederland hun toegevoegde waarde voor de elektriciteitsmarkten duidelijk aangetoond. Elia gaat voort op dit elan. In 2008 en de volgende jaren wordt hierop verder gebouwd met de integratie van België, Duitsland, Frankrijk, het Groothertogdom Luxemburg en Nederland tot een regionale elektriciteitsmarkt, wat de uitbreiding van de marktkoppeling naar Duitsland en Luxemburg vereist. Dit is een zeer ambitieus en complex internationaal project waarbij de overheden en de regulatoren van de vijf landen, acht transmissienetbeheerders, vier energiebeurzen en het platform van de marktpartijen in de vijf landen betrokken zijn. Om dit te realiseren zijn veel medewerkers van Elia nagenoeg dagelijks aan de slag binnen een van de vele interdisciplinaire werkgroepen die dit project moeten realiseren. Alle projecten vereisen voor Elia een continue ondersteuning van de regulator en de overheden. Het verkrijgen van de vergunningen niet alleen voor nieuwe transmissie-infrastructuur, maar ook voor windenergieprojecten en nieuwe klassieke elektriciteitscentrales is doorgaans een heikel punt. Als ze er al komen, is het doorgaans met heel veel jaren vertraging. Voor een land met een geïdentifi ceerde nood aan nieuwe elektriciteitsproductie- en transmissiecapaciteit is deze situatie verre van ideaal. Zeker op dit vlak is ondersteuning door de overheden nodig. Een betrouwbare, competitieve en milieuvriendelijke elektrische energievoorziening moet immers, gezien de omvangrijke investeringen die hiervoor nodig zijn en de lange tijd die de uitvoering ervan vergt, gestoeld zijn op een breed maatschappelijk draagvlak. Ronnie Belmans Voorzitter van de raad van bestuur Naast deze markttechnische ontwikkelingen bestudeert Elia de haalbaarheid van een onderzeese verbinding tussen België en het Verenigd Koninkrijk en een rechtstreekse verbinding met Duitsland. Als deze investeringen worden uitgevoerd, kan België zijn centrale ligging nog beter uitspelen en uitgroeien tot een van de belangrijkste elektrische knooppunten in Continentaal Europa. Dit zorgt niet alleen voor een meer gediversifi eerd aanbod van bevoorradingsbronnen in België, een versterkte bevoorradingszekerheid en een betere toegankelijkheid van de elektriciteitsmarkten in de buurlanden, een bevordering van de concurrentie, maar verhoogt ook de investeringsaantrekkelijkheid van België voor marktpartijen met productiecapaciteit in buurlanden. De macroeconomische voordelen voor België zijn ontegensprekelijk materieel en positief. 2 - Elia Jaarverslag 2007

5 Voorwoord van de voorzitter van het directiecomité Op de zeer complexe energiemarkt is er één speler over wie weinig wordt gepraat, maar die nochtans een cruciale rol speelt: de netbeheerder. Zo begon een artikel in een grote Belgische krant waarin de resultaten van Elia voor 2007 werden besproken. In deze cruciale rol moet onze onderneming proactief tewerk gaan op heel wat domeinen, zowel op Belgisch als Europees niveau, in onze relaties met klanten en regelgevers en bij het onderhoud en het ontwerp van nieuwe installaties of het ontwerp van werkingsregels die netwerktechnieken, duurzame ontwikkeling en de werking van elektriciteitsmarkten moeten zien te verenigen. Vorig jaar bedroeg de betrouwbaarheid van ons net onze belangrijkste opdracht - 99,999%, wat zich vertaalde in een gemiddeld aantal onderbrekingen per klant van 0,09 (0,13 in 2006). Dit kwaliteitsniveau, waarmee Elia tot de besten van Europa behoort, heeft ook haar weerslag op de economie. In de loop der jaren is het immers essentieel geworden voor elke industriële activiteit of elke nieuwe inplanting in ons land. Dat hoge kwaliteitsniveau is er niet toevallig gekomen, maar is het resultaat van een langetermijnvisie die vorm krijgt door ons investeringsprogramma s ( 142,5 miljoen in 2007), ons hoogwaardig onderhouds- en continu opleidingsbeleid, het vakmanschap en de motivatie van ons personeel. Een tweede belangrijke rol van Elia als marktfacilitator bestaat erin om voor haar klanten middelen en producten te ontwikkelen en ter beschikking te stellen waarmee ze effi ciënt en probleemloos kunnen deelnemen aan de Belgische en Europese elektriciteitsmarkt. Deze concurrentie, die leidt tot competitieve prijzen, heeft gunstige gevolgen voor alle elektriciteitsverbruikers en dus voor het hele land. Vanuit dit oogpunt was 2007 een kanteljaar voor de groothandelsmarkt voor elektriciteit. Dankzij de beslissende impulsen van Elia is de Belgische beurs Belpex en de koppeling van de Belgische, Franse en Nederlandse elektriciteitsmarkten in het derde trimester van 2006 defi nitief van start gegaan. Het afgelopen jaar was dus het eerste volledige werkingsjaar en de resultaten hebben zelfs onze meest ambitieuze doelstellingen overstegen. Een betere benutting van de transmissiecapaciteit aan onze grenzen, spotprijzen tussen de drie markten die zodanig naar elkaar zijn toegegroeid dat ze gedurende 63% van de tijd slechts één prijs hanteren en een verhoogde concurrentie zijn er de opvallendste vruchten van. Ook andere initiatieven zagen het levenslicht. Onze klanten hebben bijvoorbeeld voortaan de mogelijkheid om aan de Frans- Belgische grens transmissiecapaciteit te kopen of te verkopen tot twee uur voor de fysieke levering. In de toekomst richt Elia zich nog meer op de ontwikkeling van een regionale markt. Ze zal de marktkoppeling uitbreiden tot het Groothertogdom Luxemburg en Duitsland, zodat er een markt ontstaat die 40% van het Europese elektriciteitsverbruik vertegenwoordigt. In dit verband is Elia de drijvende kracht achter de oprichting van een gemeenschappelijk fi liaal voor de transmissienetbeheerders van de vijf landen, dat dienst zal doen als uniek loket voor de aankoop van de grensoverschrijdende transmissiecapaciteiten van de marktpartijen. Deze evolutie zal gunstig zijn voor zowel de bevoorradingszekerheid van de Belgische en de Europese markt als voor het concurrentievermogen. De belangrijkste gebeurtenis in de ontwikkeling van Elia in 2007 was de goedkeuring door de Commissie voor de Regulering van Gas en Elektriciteit van ons tariefvoorstel voor de periode Voor het eerst werden de tarieven van Elia goedgekeurd en wel voor een periode van 4 jaar. De consumenten genieten in dezelfde periode ook vaste tarieven die tot de laagste in Europa behoren. Elia kan haar middelen gebruiken in een langetermijnoptiek. Ze kan de middelen samenbrengen die nodig zijn voor de ontwikkeling en vernieuwing van het transmissienet en voor de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten, en tegelijk een correcte vergoeding waarborgen voor de aandeelhouders die haar activiteiten fi nancieren. Dankzij deze nieuwe context ten slotte kan onze onderneming ook de haar zo dierbare rol op het vlak van duurzame ontwikkeling blijven vervullen. In 2007 heeft Elia bijgedragen aan het technische en reglementaire kader voor de exploitatie van grote windparken in de Noordzee. We hebben ook verder gewerkt rond de uitwisseling van groenestroomcertifi caten en rond acties voor een rationeel energiegebruik. Heel wat andere uitdagingen wachten ons nog, en we zijn vast van plan om ze aan te gaan met hetzelfde innovatie- en aanpassingsvermogen dat ons altijd al heeft gekenmerkt, dat alles verankert in een grondige kennis van en expertise in ons vakgebied. Daniel Dobbeni Voorzitter van het directiecomité Elia Jaarverslag

6 Vooruitzichten en uitdagingen De grootste uitdaging voor de marktwerking tijdens de komende jaren is de uitbreiding van de marktkoppeling tot Duitsland en Luxemburg. Bedoeling is een regionale elektriciteitsmarkt tot stand te brengen die 40% van het Europese elektriciteitsverbruik vertegenwoordigt. Elia neemt al actief deel aan alle werkgroepen van dit ambitieuze project. Naast de oprichting van deze markt moet ook het transmissienet van Centraal-West-Europa worden versterkt. Een bijkomende verhoging van de capaciteit aan de Franse grens is al gepland. Nieuwe interconnecties met Groot-Brittannië en Duitsland worden onderzocht. 4 - Elia Jaarverslag 2007

7 De komende jaren zal aanzienlijk moeten worden geïnvesteerd in de vernieuwing van bepaalde netonderdelen. Tegelijkertijd wil Elia de bestaande marktmechanismen nog soepeler en nog meer realtime maken wordt in dit opzicht een belangrijk jaar: de intradaymarkt voor de toekenning van capaciteiten aan de noordgrens, de uitbreiding van de intradayloketten voor de zuidgrens, het intradaynominatiesysteem voor de producenten en de intradaymarkt op Belpex. Elia plant een aantal belangrijke investeringen die nodig zijn met het oog op de integratie van hernieuwbare energie (waaronder deze afkomstig van zeewindmolens) en de productie van warmtekrachtkoppelingsinstallaties in het net alsook om in te spelen op de groei van de Belgische industrie, de bouw van grote productie-eenheden op de sites van de grootverbruikers en de vestiging van nieuwe producenten op verschillende plaatsen in het land. Elia Jaarverslag

8 2007 in een oogopslag Elia is ook in 2007 een performante onderneming. De bevoorradingszekerheid ligt hoger dan 99,999%. p.10 In 2007, een jaar met ongewone weersomstandigheden, is het elektriciteitsverbruik lichtjes gedaald. De verbruikspieken daarentegen zijn groter dan in p.10 Elia heeft opnieuw zwaar geïnvesteerd in zijn infrastructuur. Bijzondere inspanningen werden geleverd om in te spelen op de behoeften van de afnemers. De investeringen zijn zowel gericht op de vernieuwing van de uitrustingen als op de verhoging van hun capaciteiten. p.18 Dankzij de indienstneming van dwarsregeltransformatoren op de interconnectielijnen met het buitenland in 2008 kunnen de elektriciteitsstromen beter worden beheerd en georiënteerd. Zij dragen dus bij tot de veiligheid van het net en de optimalisering van de interconnectiecapaciteiten. p.19 Elia heeft een voorstel van een bijzondere regeling voor de zeewindmolenparken uitgewerkt om hun ontwikkeling te ondersteunen. p Elia Jaarverslag 2007

9 Er hebben zich geen belangrijke gebeurtenissen na de afsluiting van de balans voorgedaan. In het begin van het jaar werd een secundaire markt voor de capaciteiten aan de Frans-Belgische grens opgezet. In mei 2007 kwam er ook een intradaymarkt voor de interconnectiecapaciteiten waarop de marktspelers de capaciteiten voor de komende uren kunnen verhandelen. p.25 De energie-uitwisselingen binnen Europa leiden tot veelvuldige en vaak onverwachte veranderingen van de elektriciteitsstromen op het net. Elia verfijnt zijn beheer om de impact van die veranderingen te beheersen op het vlak van evenwicht en bevoorradingszekerheid. p.13 In 2007 vertegenwoordigden de transacties op de Belgische elektriciteitsbeurs Belpex gemiddeld 8,5% van het nationale elektriciteitsverbruik. Op de Belgische, de Nederlandse en de Franse markt werden tijdens 62,8% van de tijd identieke prijzen gehanteerd. Na een jaar werking is de trilaterale marktkoppeling een succes dat op Europese schaal wordt erkend. p.25 Sinds de ondertekening in juni 2007 van het Memorandum of Understanding tussen de vijf landen van Centraal-West- Europa zetelt Elia in alle werkgroepen die de uitbreiding van de marktkoppeling tussen België, Nederland en Frankrijk tot het Groothertogdom Luxemburg en Duitsland voorbereiden. p.26 De transmissietarieven van Elia behoren tot de laagste in Europa. De vierjarige tarieven, die een garantie vormen voor de stabiliteit, treden in werking begin p.101 Elia Jaarverslag

10 8 - Elia Jaarverslag 2007

11 Beheer van het elektrische systeem Gilbert Bosmans, Regionaal controlecentrum Zuid Omdat de opgewekte elektrische energie op hetzelfde ogenblik wordt verbruikt, is een van onze taken om in realtime de geïnjecteerde hoeveelheden in evenwicht te brengen met de afgenomen of verbruikte hoeveelheden in ons net. De bevoorradingszekerheid van het land hangt ervan af. Elia Jaarverslag

12 Beheer van het elektrische systeem 10 Een jaar met een uitstekende bevoorradingszekerheid. 10 De weersomstandigheden waren in 2007 zacht en het elektriciteitsverbruik in de regelzone is lichtjes gedaald. 13 Elia past zijn operationeel beheer aan aan de nieuwe werkingswijzen van de markt en aan de elektriciteitsstromen die daaruit voortvloeien. 13 De mechanismen die een onmiddellijk evenwicht tot stand brengen tussen de productie en het verbruik voldoen aan de behoeften van de Belgische markt. Beheer van het elektrische systeem De voornaamste doelstelling van Elia bestaat erin de continue bevoorrading van elektriciteit aan de afnemers die zijn aangesloten op het net en aan de distributienetbeheerders te verzekeren. Zoals blijkt uit de indicatoren, presteert Elia op dit vlak uitstekend. In 2007 bleef de bevoorradingszekerheid op een zeer hoog peil, nog hoger dan dat van vorig jaar dat ook al uitmuntend was. Het gemiddelde aantal onderbrekingen op het Elia-net per afnemer (Average Interruption Frequency) bedroeg 0,09, wat neerkomt op één onderbreking per afnemer om de 11 jaar. De gemiddelde duur van de onderbrekingen bedroeg 39 minuten en 7 seconden. Gespreid over alle afnemers, bedroeg de gemiddelde duur van de onderbreking 3 minuten en 32 seconden per afnemer (Average Interruption Time), wat overeenkomt met een gemiddelde bedrijfszekerheid van meer dan 99,999%. België kan ongetwijfeld worden beschouwd als een van de Europese landen met de beste elektriciteitsbevoorradingskwaliteit. De weersomstandigheden waren in 2007 zacht en het elektriciteitsverbruik in de regelzone is lichtjes gedaald. Verbruik In 2007 is de verbruiksindicator van de regelzone van Elia is met 0,7% gedaald tot 88,8 miljard TWh. Deze indicator geeft een zeer groot deel van het verbruik in de regelzone aan, maar niet het hele verbruik. Door de ontwikkeling van de gedecentraliseerde productie, zoals de windmolenparken en de productie op basis van warmtekrachtkoppeling, die de geproduceerde energie in de distributienetten injecteert, wordt het verschil tussen het reële verbruik in de regelzone en de verbruiksindicator die wordt geregistreerd op basis van metingen op het Elia-net geleidelijk groter was een jaar met bijzondere weersomstandigheden. De tweede helft van de winter van was heel mild en werd gevolgd door een normale zomer en een zachte herfst. Het elektriciteitsverbruik, in het bijzonder van residentiële klanten, lag bijgevolg lager dan het gemiddelde, aangezien er minder verwarming en airconditioning nodig was. Als de impact van het weer buiten beschouwing wordt gelaten, ziet men op lange termijn een vertraging van de jaarlijkse toename van het elektriciteitsverbruik van 1,5% tot ongeveer 1% per jaar Elia Jaarverslag 2007

13 14 De operationele veiligheid van de elektriciteitsnetten wordt georganiseerd in een ruime Europese context. 15 Elia levert een grote inspanning voor onderzoek & ontwikkeling. De verbruiksindicator is gebaseerd op de injecties van elektrische energie in het Elia-net en geeft een benaderend beeld van het elektriciteitsverbruik in de Elia-regelzone. De indicator omvat de nettoproductie van de centrales en de lokaleproductiecentrales die injecteren op een spanning van minstens 30kV en de in- en uitvoerbalans. De energie voor het oppom- Verbruik per maand GWh/ma pen van water in de opslagreservoirs van de pompcentrales is niet inbegrepen, omdat deze dient voor tijdelijke opslag, die op een later tijdstip opnieuw in het net wordt geïnjecteerd. De productie-installaties zoals windmolens, kleine waterturbines of kleinere warmtekrachtkoppelinginstallaties, worden alleen meegeteld als een nettoinjectie in het Elia-net wordt gemeten. In de andere gevallen wordt de injectie van deze installaties in de netten op een spanning lager dan 30kV volledig in deze netten verbruikt. De verbruiksindicator geeft bijgevolg een lagere waarde dan het totale elektriciteitsverbruik in het land. Verbruikspieken In tegenstelling hiermee worden steeds grotere verbruikspieken genoteerd: met MW op 17 december 2007 tussen 18 uur en uur ligt het maximum van 2007 duidelijk hoger dan dat van 2 februari 2006 ( MW) en zeker ook hoger dan het maximum van 13 december 2005 ( MW). Hiermee werd een nieuw record gevestigd. Het laagste verbruik (6 462 MW), dat op 5 augustus om 6.15 uur werd gemeten, ligt slechts een fractie lager dan het laagste verbruikspeil in De verbruikspiek stijgt dus gestaag. De pieken determineren de noodzaak aan nieuwe investeringen in de transmissiecapaciteiten van het Elia-net. 0 Jan Feb Maart April Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Elia Jaarverslag

14 Beheer van het elektrische systeem Nettoafname van het net De nettoafname van elektrische energie van het Elia-net in België is in 2007 met 1,25% gedaald van 79,6 tot 78,6 TWh. De nettoafname omvat de energievolumes die op het Elia-net worden afgenomen. Een belangrijk deel van de tariefi nkomsten van Elia hangt van deze afgenomen volumes af. Bij lokale productie wordt de geproduceerde elektrische energie rechtstreeks verbruikt op de site van de industriële klant. Deze energie wordt dus niet afgenomen van het Elia-net en is dus niet inbegrepen in de nettoafname. Zij wordt wel opgenomen in de verbruiksindicator, wat in ruime mate het verschill tussen de nettoafname en de verbruiksindicator verklaart. De daling van de nettoafname en van de verbruiksindicator hebben dezelfde oorzaak, maar de daling van de nettoafname is groter omdat de lokale productie bij de industriële klanten is toegenomen. In- en uitvoer De fysieke uitwisselingen van elektrische energie met de buurlanden via het Elia-net, bedroegen in ,7 TWh, een daling van 9,8% in vergelijking met De netto-invoer bereikte een totaal van 6,6 TWh, dus 33,7% minder dan in De netto-invoer benadert het niveau van In het algemeen maken de elektriciteitsleveranciers een steeds beter gebruik van de transmissiecapaciteiten op de grenzen die Elia aanbiedt, om zich te bevoorraden in andere Europese landen en zo het tekort aan productiemiddelen in België te compenseren wanneer grote centrales stilliggen of wanneer de groothandelsprijzen in de buurlanden goedkoper zijn. In- en uitvoer per maand Jan. Feb. Maart April Mei Juni Juli Aug. Sept. Okt. Nov. Dec. Invoer uit Nederland Invoer uit Frankrijk Nettovolume in- en uitvoer Uitvoer naar Nederland Uitvoer naar Frankrijk 12 - Elia Jaarverslag 2007

15 Elia bereidt zich voor op noodsituaties Voor Elia is de bevoorradingszekerheid van alle elektriciteitsverbruikers in België een absolute prioriteit, zoals de uitstekende betrouwbaarheid van het net elk jaar bevestigt. (zie pagina 10). Toch is de voorbereiding op incidenten en ongevallen een wezenlijk deel van het métier van netbeheerder. Een black-out, dit is een volledige onderbreking van de elektriciteitstoevoer, is de meest extreme situatie die men moet voorzien. Bij een black-out moet de netbeheerder er eerst voor zorgen dat de elektriciteitscentrales kunnen herstarten zodat de stroomtoevoer voor alle afnemers geleidelijk kan worden hervat. Deze procedure kan alleen worden uitgevoerd met productie-eenheden die speciaal zijn uitgerust om op eigen kracht te kunnen opstarten. In het vakjargon een black-start. Eind september heeft Elia de black-startprocedure van de pompcentrale van Coo, eigendom van Electrabel, getest. Deze test, die vier uur duurde, gaf zowel op technisch als op organisatorisch vlak zeer bevredigende resultaten. In november nam Elia, in samenwerking met het Federale Crisiscentrum, ook deel aan een sensibiliseringsdag over black-outs voor de provinciegouverneurs en hun crisiscellen. Elia past zijn operationeel beheer aan de nieuwe werkingswijzen van de markt aan en aan de elektriciteitsstromen die daaruit voortvloeien. De marktkoppeling tussen België, Nederland en Frankrijk (zie ook pagina 25) en het intradaymechanisme aan de Frans-Belgische grens hebben in ruime mate bijgedragen aan de toename van het uitwisselingsvolume tussen de marktspelers in België en de buurlanden. De grensoverschrijdende uitwisselingsprogramma s kunnen dus in amper enkele minuten tijd aanzienlijke veranderingen in de elektriciteitsstromen in het net veroorzaken. Het nationale controlecentrum volgt deze veranderingen nauwgezet, om de uitbating van onze netelementen binnen de technische normen van de UCTE (Unie voor de Coördinatie van de Transmissie van Elektriciteit) te houden. Verfi jnde controle Om deze situatie te beheersen, kan worden aangestipt dat de geleidelijke indienstneming van de dwarsregeltransformatoren op het Elianet een troef is (zie pagina 19). Dankzij deze uitrustingen kunnen de elektrische-energiestromen in transit op het Elia- net beter worden gecontroleerd. Zo kan Elia de veiligheid en de betrouwbaarheid van het Belgische net versterken en tegelijk de voor de markt beschikbare transmissiecapaciteiten maximaliseren. De mechanismen die het onmiddellijke evenwicht verzekeren tussen de productie en het verbruik voldoen aan de behoeften van de Belgische markt. Omdat de elektrische energie op hetzelfde ogenblik wordt verbruikt als ze wordt opgewekt, zorgt Elia voor mechanismen die het mogelijk maken het onmiddellijke evenwicht tussen de elektriciteitsinjecties en afnames van het transmissienet te behouden. Een eerste mechanisme is gericht op de marktpartijen, met name,de evenwichtsverantwoordelijken (ARP of Access Responsible Parties). Deze moeten zo goed mogelijk instaan voor het evenwicht tussen al hun elektrische-energiebronnen en de totale afname door hun klanten. Effi ciënte werking Eind 2007 bedroeg hun aantal 60 (tegenover 53 eind 2006). Elke evenwichtsverantwoordelijke moet, de dag voordien, aan Elia alle transacties meedelen die hij, per kwartuur, op elk punt van het net zal uitvoeren, ongeacht of het gaat om injecties of afnames van elektriciteit, uitwisselingen tussen evenwichtsverantwoordelijken of in- en uitvoer van elektriciteit. GWh Evolutie Frankrijk Invoer % Uitvoer % Nederland Invoer % Uitvoer % Luxemburg Invoer % Uitvoer % Extra steun Om het hoofd te kunnen bieden aan onverwachte schommelingen in hun injecties of afnames, kunnen de evenwichtsverantwoordelijken ook transacties aanvragen die dezelfde dag nog worden uitgevoerd ( intraday ). In 2007 werden zo 500 operaties uitgevoerd voor een totaal volume van 296,2 GWh, dankzij uitwisselingen tussen evenwichtsverantwoordelijken met behulp van een informaticasysteem dat Elia hen ter beschikking stelt. Sinds mei 2007 kunnen de evenwichtsverantwoordelijken ook een beroep doen op een intradaymechanisme voor de toekenning van interconnectiecapaciteiten aan de grens tussen Frankrijk en België zodat ze hun in- of uitvoer van elektriciteit in de loop van de dag kunnen veranderen (zie pagina 25). Elia Jaarverslag

16 Beheer van het elektrische systeem Indien de evenwichtsverantwoordelijken er niet in slagen om met eigen middelen een onevenwicht tussen hun injecties en afnames op te lossen, stelt Elia een tweede mechanisme ter beschikking, namelijk het evenwichtsmechanisme ( balancing ) dat middelen gebruikt die bij producenten en grote industriële klanten worden aangekocht. In 2007 werd, net als de voorgaande jaren, een Europese aanbesteding gelanceerd voor producenten om te beschikken over reservecapaciteiten voor elektriciteitsproductie. Wanneer de elektriciteitsinjecties van een of meer evenwichtsverantwoordelijken in onevenwicht is met dat van de klanten, kan Elia een beroep doen op extra elektriciteitsproductie, om opnieuw in alle veiligheid het evenwicht te herstellen tegen de laagst mogelijke kosten. Daarnaast sloot Elia contracten af met een aantal grote industriële bedrijven die veel elektriciteit verbruiken. Deze contracten bepalen het tijdstip en de modaliteiten waaronder de elektriciteitslevering aan deze industriële grootverbruikers kan worden verminderd of onderbroken, zodat ze op vraag van Elia hun verbruik verminderen en zo het verschil tussen elektriciteitsproductie en elektriciteitsverbruik op het net kleiner maken. Elia sloot ook noodhulpcontracten met de transmissienetbeheerders van de buurlanden om over bijkomende elektriciteitsproductiemiddelen te kunnen beschikken. Aanmoedigingstarief Wanneer Elia een evenwichtsdienst levert, worden de kosten van deze interventies aan elke evenwichtsverantwoordelijke die er een beroep op doet, doorberekend tegen een aanmoedigingstarief dat is vastgesteld sinds januari Dit tarief, dat op objectieve criteria is gebaseerd, dient om elke evenwichtsverantwoordelijke ertoe aan te moedigen het onevenwicht tussen zijn injecties en de afname van zijn klanten van het net te beperken. Op deze wijze kan Elia de gecontracteerde productiereserves beperken, en dit in het voordeel van alle verbruikers in België. Beperkte volumes De door Elia geactiveerde volumes energie voor het evenwichtsbeheer bedroegen 54,8 GWh in 2007 tegenover 49,3 GWh in het vorige jaar. Hierbij dient onderstreept dat de door Elia geactiveerde middelen ruimschoots minder dan één tiende van een procent van het verbruik vertegenwoordigen, wat de maturiteit aantoont van de mechanismen voor het evenwichtsbeheer. Tariefformule Voor evenwichtsverantwoordelijken van productie-eenheden die hernieuwbare energiebronnen gebruiken, zoals wind, is het soms bijzonder moeilijk om al een dag op voorhand de hoeveelheden elektriciteit die elk kwartuur van de volgende dag in het net worden geïnjecteerd voldoende precies te voorspellen. De tarifering moet dus rekening houden met deze bijzonderheden om de ontwikkeling van de elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen aan te moedigen. Zeewindmolenparken In 2008 zal Elia een aangepast systeem voorstellen voor de berekening van de onevenwichtsvolumes voor de windmolenparken in de Noordzee, waarvan het eerste in aanbouw is. In dat systeem zal de tarifering van de onevenwichtsvolumes die voor deze installaties worden geactiveerd soepeler zijn. Ze moeten geleidelijk aan worden betaald en pas als er signifi cante verschillen zijn ten opzichte van de productieverwachtingen die dag voorheen aan Elia zijn overgemaakt. De operationele veiligheid van de elektriciteitsnetten wordt georganiseerd in een ruime Europese context. Naast de uitbreiding van de marktkoppeling omvat de intentieverklaring van juni 2007 tussen Duitsland, België, Frankrijk, het Groothertogdom Luxemburg en Nederland (de landen van de Centraal-West-Europese zone) een belangrijk luik over de bevoorradingszekerheid in de hele regio (zie pagina 26). Er zijn vier grote studieassen: een beter systeem om op lange termijn het transmissienet en het elektrische systeem af te stemmen op de vraagevolutie; de goedkeuring van een classifi catiesysteem voor incidenten die een impact hebben op de bevoorradingszekerheid; een communicatieplatform voor noodsituaties; de uitwerking van een transmissiecapaciteitsontwikkelingsplan voor de hele regio. Een 35 medewerkers van Elia participeren nagenoeg dagelijks aan dit project, waarbij acht transmissienetbeheerders en vier energiebeurzen zijn betrokken, en met als belangrijkste doel een diepere integratie en effi ciëntie van de elektriciteitsmarkten in de vijf landen Elia Jaarverslag 2007

17 European Wind Integration Study Een van de grote vraagstukken op dit ogenblik in Europa is de integratie van de gedecentraliseerde productie, met name op hernieuwbare energie en door middel van warmtekrachtkoppeling (gelijktijdige productie van warmte en elektriciteit) in de netten en elektrische systemen van de lidstaten. Elia is zich ervan bewust dat deze aangelegenheid belangrijk is om duurzame ontwikkeling te realiseren. Daarom neemt Elia actief deel aan verschillende initiatieven, bijvoorbeeld als leider van het consortium voor het project European Wind Integration Study (EWIS), gefi nancierd door de Europese Commissie. EWIS heeft als doel concrete oplossingen voor te stellen voor de grootschalige integratie van windenergie in de Europese netten op zeer hoge spanning. De onderzoeksgroep bestudeert welke maatregelen er op technisch, reglementair en politiek vlak kunnen worden genomen om de ontwikkeling van windenergie te bevorderen en tegelijk een grote bevoorradingszekerheid voor Europa te waarborgen. Dit project wordt gevoerd in samenwerking met de belangrijkste partijen in dit domein, waaronder de Europese Windenergieassociatie EWEA. Elia levert een grote inspanning voor onderzoek & ontwikkeling. Naast de participatie aan European Wind Integration Study, volgt Elia ook op de voet de werkzaamheden in het kader van het geïntegreerde Europese project EU-DEEP, dat zich tot doel stelt te onderzoeken welke technische, economische en regelgevende middelen het meest in aanmerking komen om de ontwikkeling van de gedecentraliseerde productie in de huidige netten transmissie- en distributienetten te bevorderen. Ze neemt ook deel aan de opvolging van Belgisch universitair onderzoek naar de veiligheid van de transmissienetten in het kader van het groeiende aandeel van gedecentraliseerde productie in de distributienetten. Elia neemt voorts deel aan de studie UPS/IPS die de mogelijkheden onderzoekt van een interconnectie tussen het Europese net met het net van het Gemenebest van Onafhankelijke Staten (GOS). Elia is ook actief betrokken in het Europese onderzoeksproject Reliance, dat een gemeenschappelijk onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma voor alle Europese transmissienetbeheerders promoot. Meer algemeen participeert Elia actief in het technologische platform Smartgrids dat tot doel heeft de noden in onderzoek en ontwikkeling van de transmissie- en de distributienetten te bepalen in de context van het 7de Kaderprogramma onderzoek & ontwikkeling van de Europese Unie. Elia Jaarverslag

18 Jos Stas, teamleider High Voltage Service Center Schaarbeek Noord We staan in voor het onderhoud van de hoogspanningsinstallaties: lijnen, kabels, transformatoren. Dit zijn belangrijke schakels in de bevoorradingszekerheid en de goede werking van de elektriciteitsmarkt Elia Jaarverslag 2007

19 Infrastructuurbeheer Elia Jaarverslag

20 Infrastructuurbeheer 18 Er wordt aanzienlijk geïnvesteerd om de grensoverschrijdende stromen beter te beheersen. 19 Het net wordt geleidelijk aangepast om beter in te spelen op de evolutie van de elektriciteitsbehoeften van de distributie en de industriële afnemers en om nieuwe productieinstallaties te kunnen aansluiten. 20 De planningen en procedures worden geperfectioneerd voor een hogere productiviteit. 21 De vernieuwing ten gepaste tijde van de uitrustingen van het nationale transmissienet is een belangrijke investeringsbron. Infrastructuurbeheer Eind 2007 omvatte het hoogspanningsnet dat door Elia wordt beheerd 8406 kilometer hoogspanningsverbindingen, zowel boven- als ondergronds, en meer dan hoogspanningsmasten. Opdat Elia zijn taak zo goed mogelijk kan uitvoeren, moet het net perfect onderhouden, vernieuwd en uitgebreid worden om op ieder ogenblik te kunnen beantwoorden aan de behoeften van de elektriciteitsmarkt. Het investeringsplan van Elia stelt een bedrag van 800 miljoen euro voorop, waarvan in ,5 miljoen werd gebruikt. Er wordt aanzienlijk geïnvesteerd om de grensoverschrijdende stromen beter te beheersen. In 2007 werd het investeringsplan voort uitgevoerd. Een aantal interconnectielijnen met de buurlanden werden uitgerust met dwarsregeltransformatoren. Dankzij deze uitrustingen kunnen de elektrische energiestromen op het net beter worden gecontroleerd. Hun impact op het net kan worden vergeleken met een klep die het debiet regelt in een water- of Elektrische verbindingen Spanning ondergronds bovengronds Totaal (kv) (km) (km) (km) Totaal Bovengrondse verbindingen: geografi sche lengtes Ondergrondse verbindingen: elektrische lengtes Sommige verschillen tussen 2006 en 2007 zijn het gevolg van een verbetering van de nauwkeurigheid van de geografi sche gegevensbank Elia Jaarverslag 2007

21 Reusachtige transformatoren aan de grenzen Dwarsregeltransformatoren (of Phase Shift Transformer) zijn belangrijke uitrustingen in het Belgische transmissienet. Zij laten toe om de elektrischeenergiestromen te reguleren en dus het gebruik van het net te optimaliseren. Deze transformatoren vergen ook aanzienlijke investeringen op fi nancieel vlak. Het hele investeringsprogramma voor de vier dwarsregeltransformatoren, bedroeg eind miljoen euro. Deze transformatoren zijn ook reusachtig. De transformatoren in België behoren tot de grootste ter wereld en bestaan uit twee aparte driefasige transformatoren die op de site zijn aangesloten als één geheel. Eén dwarsregeltransformator weegt 430 to en kan worden beschouwd als een balk van 18,5 meter lang, 6 meter breed en 6 meter hoog. Het totale volume olie voor één dwarsregeltransformator bedraagt ongeveer liter of negen grote tankvrachtwagens. gasleiding. Met deze dwarsregeltransformatoren te regelen kan Elia de verdeling van de elektriciteitsstromen in de mazen van zijn net sturen, en zo in alle veiligheid het gebruik van de transmissiecapaciteit aan de grenzen met de buurlanden optimaliseren. Dwarsregeltransformatoren De eerste dwarsregeltransformator (220/150kV) werd eind januari 2007 in dienst genomen in Monceau. Hij bevindt zich aan het einde van de interconnectielijn vanuit Chooz (Frankrijk), die in 2006 over haar hele lengte op 220kV werd gebracht. De verdere uitvoering van het programma heeft betrekking op de interconnectielijnen met Nederland. De twee dwarsregeltransformatoren (380kV) van de hoogspanningspost Van Eyck, in de buurt van de Duitse en Nederlandse grens, en de dwarsregeltransformator (380kV) in Zandvliet, in het noorden van de haven van Antwerpen, zullen in 2008 in bedrijf worden genomen. Interconnectieprojecten Het project om een nieuw draadstel te plaatsen op de lijn Aubange (België)-Moulaine (Frankrijk) en het bestaande draadstel te vervangen, wordt voortgezet. Het wordt vermoedelijk voor eind 2010 uitgevoerd en verhoogt de interconnectiecapaciteit tussen de beide landen met 10 tot 15%, afhankelijk van het seizoen. Er worden nog verschillende andere onderzoeken gevoerd voor de uitbreiding of de aanleg van interconnecties. Er worden met name studies gevoerd over een interconnectie op gelijkstroom tussen België en Groot-Brittannië en over een rechtstreekse verbinding tussen België en Duitsland. Het net wordt geleidelijk aangepast om beter in te spelen op de evolutie van de elektriciteitsbehoeften van de distributie en de industriële afnemers en om nieuwe productieinstallaties te kunnen aansluiten. Een transmissienet voor elektriciteit moet evolueren in de tijd. Het moet voortdurend worden aangepast aan de realiteit van de elektriciteitsproductie en het elektriciteitsverbruik. Ook 2007 ontsnapte niet aan die regel. Bevoorrading van de distributie Een aantal projecten die in 2007 werden gerealiseerd, dienen om de bevoorrading van de distributie te versterken. In Gouy (Henegouwen) werd een nieuwe transformator 150kV/10kV geïnstalleerd om het hoogspanningsstation te versterken en het hoofd te kunnen bieden aan de toename van het lokale verbruik. In een aantal gevallen vernieuwde Elia de transformatoren naar de distributienetten en maakte ze van de gelegenheid gebruik om ook de capaciteit op te voeren. In Woluwe bijvoorbeeld werden drie transformatoren 36/11kV vervangen door twee transformatoren 150/11kV om het beschikbare vermogen op te voeren en het verlies als gevolg van de transformatie van hoog- naar middenspanning tot een minimum te beperken. Tegelijk werd het 150kV-station vervangen door een compact, met gas geïsoleerd station. Dat neemt minder plaats in, vergt minder onderhoud en is dus zuiniger. Hetzelfde principe werd voor een versterking van de bevoorrading van West-Vlaanderen toegepast op het station Slijkens, waar een nieuwe transformator 150/11kV in gebruik werd genomen om de bevoorradingscapaciteit van het distributienet te versterken. In Romsée (regio Luik) werd om dezelfde reden een tweede transformator 220/15kV in dienst genomen. In Basse Wavre werden twee transformatoren 36/11kV van 16 MVA vervangen door transformatoren 36/11kV van 25 MVA. Zo wordt tegemoet gekomen aan de verhoging van de lokale belasting als gevolg van de toename van de activiteiten op het industrieterrein van Wavre Nord. In Mol werd een derde transformator 150/15kV in dienst genomen. Hetzelfde geldt voor de nieuwe ondergrondse 150kV-verbinding tussen Monceau en Thyle-Château. Deze kabel van 23,5 kilometer werd geïnstalleerd in een moeilijk terrein (rotsen, hellingen, oversteek van de Samber). Tijdens deze werken werden de geleiders van de 150kV-verbinding tussen Trivières en Ville-sur-Haine vervangen en de masten van deze verbinding versterkt. Bevoorrading van industriële verbruikers In 2007 werd een kabelveld 150kV geïnstalleerd om de fabriek voor roestvrij staal Carinox (Charleroi) met een noodbevoorrading uit te rusten. Andere grote werken werden uitgevoerd voor Fluxys in Zelzate (bevoorrading van een decompressiestation voor aardgas) en Owens Corning in Battice (bevoorrading op 150kV). Elia Jaarverslag

22 Infrastructuurbeheer Aansluiting van producenten In 2007 werden heel wat projecten voor de aansluiting van nieuwe elektriciteitsproductieeenheden bestudeerd. Voor zijn klanten-producenten maakte Elia oriëntatiestudies (uitvoerbaarheid, kosten, enz.) over de aansluiting van elke geplande elektrische centrale op het transmissienet. Deze technische en economische studies maken deel uit van de haalbaarheidsstudies van deze investeringen. Condensatorbatterijen De investeringen in condensatorbatterijen worden voortgezet om de spanning te kunnen regelen op strategische plaatsen van het net. Deze condensatorbatterijen zijn verspreid over het grondgebied en geïnstalleerd in de transformatiestations. Zij maken een spanningsregeling mogelijk zonder productieeenheden in bepaalde regio s van het land. De investeringsplannen voorzagen in de installatie van een twaalftal batterijen. In 2006 werden zes daarvan in dienst genomen. De andere, waarvan de installatie hoofdzakelijk werd gerealiseerd in 2007, zullen in gebruik worden genomen in Nieuwe technologie voor de vervanging van een van de oudste lijnen De verbinding Beerse-Turnhout-Mol, tussen Antwerpen en de vroegere steenkoolmijnen in Limburg, was een van de oudste van het land. In 2006 werd het deel Beerse-Turnhout vernieuwd. In 2007 was het de beurt aan het tweede stuk. Alle masten werden vervangen door cilindervormige masten en er werden nieuwe geleiders geïnstalleerd die, bij ongewijzigde spanning, de capaciteit verhogen. Deze vervanging is een voorbeeld van de werken die in de toekomst zullen worden aangevat: ze worden niet alleen uitgevoerd om te vernieuwen, maar zijn ook een mooie gelegenheid om het net voor een gunstige prijs te versterken en te optimaliseren. Projecten De komende jaren zal Elia een aantal belangrijke investeringen uitvoeren die nodig zijn om de ontwikkeling van de elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen te ondersteunen en in te spelen op de industriële groei, de bouw van grote productie-eenheden op de sites van de zware industrie en de vestiging van nieuwe producenten op verschillende plaatsen in het land. In Wallonië zijn extra investeringen in het hoogspanningsnet nodig voor de aansluiting van nieuwe productie-eenheden en industriële projecten. In het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest heeft de aanhoudende stijging van het verbruik tot gevolg dat moet worden voortgewerkt aan de installatie van het net van ondergrondse kabels van 150kV tussen de stations. In Vlaanderen gaat de aandacht naar de versterking van de bevoorradingszekerheid van de havens van Antwerpen, Gent en Zeebrugge. Om het hoofd te kunnen bieden aan het toenemende elektriciteitsverbruik en de inplanting van nieuwe elektriciteitsproductie-eenheden te vergemakkelijken, moet worden geïnvesteerd in zowel het bestaande net op 380kV als in de aanleg van nieuwe verbindingen. Een 380kV-verbinding tussen het bestaande 380kV-net en Zeebrugge is met name zeer belangrijk voor de ontwikkeling van windenergie in de Noordzee en voor de economie van de regio. Deze nieuwe verbinding is nodig om de bevoorradingszekerheid van de haven- en gasinstallaties te waarborgen, maar ook om in de toekomst de elektriciteit die wordt geproduceerd door de toekomstige zeewindmolenparken te vervoeren naar de verbruiksplaatsen. Volgens de Belgische regering zal de windenergiecapaciteit die in zee zal worden geïnstalleerd, op termijn 2000 MW bereiken. Al in 2007 heeft Elia de verbintenis aangegaan om 25 miljoen euro bij te dragen tot de fi nanciering van de onderzeese kabel die het toekomstige windmolenpark van C-Power (60 windmolens van 5 MW op 30 kilometer van de kust) zal verbinden met het hoogspanningsnet. Elia onderzoekt ook, samen met de concessiehouders van de toekomstige zeewindmolenparken, de bouw van een hoogspanningsnet in zee dat ze onderling zou verbinden en minder zou kosten. De planningen en procedures worden geperfectioneerd voor een hogere productiviteit. De bevoorradingszekerheid van de verbruikers is rechtstreeks verbonden met de toestand en de robuustheid van het transmissienet en met de knowhow van de mensen die dit net beheren. De componenten van het huidige net zijn het resultaat van de geleidelijke investeringen gedurende verschillende decennia. Het net bestaat dan ook uit een brede waaier van technologieën, die elk een specifi ek onderhouds- en vervangingsbeleid vergen. Deze zijn uitgedacht en worden toegepast door de per Elia Jaarverslag 2007

23 Engineering Elia s engineeringfi liaal Bel Engineering is verantwoordelijk voor de verwezenlijking van de investeringsprojecten, van de studie tot en met de uitvoering ervan. Deze verantwoordelijkheid betreft het ontwerp, de standaardisering en de specifi catie van de uitrustingen om de beste kwaliteit tegen de beste prijs te krijgen, de grondige voorbereiding en nauwkeurige opvolging van de vergunningsaanvragen, de realisatie van versterkingen en uitbreidingen van de hoogspanningsinfrastructuur en de controle bij de oplevering. Een aanzienlijk deel van de uitvoerende activiteiten wordt uitbesteed om de fl exibiliteit te verhogen. Om de kwaliteit van het uitbestede werk te waarborgen, worden de leveranciers betrokken bij de opleidingsprogramma s. soneelsleden van Elia. De robuustheid van het net ten aanzien van incidenten blijkt uit de zeer hoge prestatieniveaus op het vlak van bevoorradingszekerheid, (zie pagina 10) en is dan ook bepalend voor de bevoorradingszekerheid. In de onderhouds- en vervangingsactiviteit wordt een aanzienlijk deel van het personeel van Elia ingezet. De operationele beheersteams tellen ongeveer 600 mensen, van wie 440 rechtstreeks op het terrein werken en 160 ondersteuning verlenen. Voor de boven- en ondergrondse verbindingen en masten komen er bij het systematische preventieve onderhoud verschillende vormen van inspectie kijken, zoals de visuele inspectie of de inspectie met een infraroodcamera. Alle de masten van het net worden verschillende keren per jaar geïnspecteerd. Op basis daarvan worden de preventieve onderhoudsinterventies uitgevoerd wanneer nodig. Dankzij deze aanpak blijft het aantal curatieve interventies beperkt en wordt bijgedragen tot een zuiniger beheer en een grotere bedrijfszekerheid. Met betrekking tot de hoogspanningsstations voert het personeel van Elia het systematische preventieve onderhoud uit van meer dan subgehelen van de infrastructuur, verspreid over het hele land (6000 hebben rechtstreeks betrekking op de hoogspanningsuitrustingen, de controlesystemen en de elektronica). Elke specifi eke uitrusting wordt op geregelde tijdstippen geïnspecteerd en onderhouden. In 2007 werden bijna 2500 onderhoudsinterventies uitgevoerd door de teams op het terrein. Voorbereidend werk Op het gebied van onderhoudswerken streeft Elia naar productiviteit en effi ciëntie door onder meer een sterkere standaardisering en harmonisering van de werkprocedures. Een systematische opleiding van het onderhoudspersoneel in de nieuwe technologieën vindt plaats in het opleidingscentrum op de site Schaarbeek, waarvan de oprichting in 2007 werd voltooid. Met een strakke programmering van de interventies op het terrein waarborgen de Eliateams zowel de veiligheid van de personen als de bevoorradingskwaliteit van de verbruikers. Beter beheer In 2007 legde Elia zich toe op de harmonisering van de databanken en de eenvormigheid van de uitrustingen van de netinfrastructuur. Om de ervaring op het terrein goed te benutten, wordt systematisch een analyse gemaakt van de incidenten op het net, zelfs als in de meeste gevallen de bevoorrading van de afnemers niet werd onderbroken. In 2007 werd een specifi eke analyse gemaakt van 522 incidenten. De vernieuwing ten gepaste tijde van de uitrustingen van het nationale transmissienet is een belangrijke investeringsbron. In 2007 investeerde de transmissienetbeheerder 44 miljoen euro in de vernieuwing van oude uitrustingen. Elia moet de geleidelijke vernieuwing van zijn uitrusting kunnen plannen over zeer lange periodes. Hiertoe werden in 2007 een methodologie en een informaticasysteem ontwikkeld waarmee de optimale vernieuwingsstrategie, de prioriteiten en de investeringsplanning kunnen worden bepaald op basis van een risicoanalyse. Deze aanpak is het resultaat van een samenwerking met de Université Libre de Bruxelles en een gespecialiseerde consultant. Elia Jaarverslag