Docentenhandleiding. Leerlingenmateriaal DELFSTOFFEN IN NEDERLAND. Niveau. Inhoud. Opdracht 2. Inleiding. Opdracht 3. Opdracht 1

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Docentenhandleiding. Leerlingenmateriaal DELFSTOFFEN IN NEDERLAND. Niveau. Inhoud. Opdracht 2. Inleiding. Opdracht 3. Opdracht 1"

Transcriptie

1 X_Geokrnt :24 Pgin 6 6 Docentenhndleiding Inhoud In Nederlnd worden op dit moment rdgs, rdolie en steenzout vnuit grote diepte omhoog gehld. Drnst worden er zogenmde oppervlktedelfstoffen, zols klksteen, znd, grind en klei gewonnen.tot 1975 werd er in de mijnen in Limurg steenkool gewonnen. Deze lesrief esteedt ndcht n wr, wnneer en hoe delfstoffen zijn ontstn en wt het nut vn deze stoffen is in ons dgelijks leven. Leerlingenmteril Inleiding Deze lesrief gt over delfstoffen in Nederlnd. Het onderwerp sluit n ij het onderwerp Omgn met ntuurlijke hulpronnen. Bij de eerste opdrcht ontdek je welke delfstoffen er in Nederlnd gewonnen worden. Vervolgens leer je vn l deze stoffen wnneer en hoe ze ontstn zijn, en wt het nut is in ons dgelijks leven. Veel succes! Het doel vn deze lesrief is dt je: de verschillende soorten en voorrden delfstoffen in Nederlnd kunt eschrijven en lokliseren; kunt verklren hoe deze delfstoffen zijn ontstn; het verschil weet tussen tussen de economische, technische en socile winrheid vn delfstoffen de etekenis kent vn de volgende egrippen: dgouw, schchtouw en NAM Opdrcht 1 Noteer met ehulp vn de krt 40B uit de Grote Bostls in tel 1 de vindpltsen vn de genoemde delfstoffen. Tel 1 De vindpltsen vn delfstoffen Delfstof eschrijving vn de vindplts Ardolie Ardgs Klksteen Steenzout Grind Steenkool Klei Niveu Deze lesrief is edoeld voor leerlingen vn de ovenouw vn het vmo-kgt en sluit n ij het onderwerp Omgn met ntuurlijke hulpronnen. Uitgegn wordt vn het geruik vn de Grote Bostls (52 e druk). De lesrief kunt u kopiëren voor geruik in de kls. De lesrief is ook toegnkelijk op de wesite vn De Geo: Op die mnier kunnen leerlingen de kleurenversie geruiken. De ntwoorden kunt u vinden op het docentendeel vn de site. Opdrcht 2 Welke delfstof stt niet in tel 1 mr wordt wel veel geruikt ij onder ndere de nleg vn snelwegen? Opdrcht 3 Lees tekst 2 en leg het verschil uit tussen de technische, economische en socile winrheid vn delfstoffen.. Tekst 2 Delfstoffen zijn voor de mens nuttige stoffen die in de rdkorst voorkomen. De techniek voor de winning vn delfstoffen ontwikkelt zich steeds verder. Seismisch onderzoek mkt het mogelijk om met kunstmtig opgewekte trillingen de ondergrond vrij nuwkeurig te onderzoeken. Zo kn onderzocht worden hoe wrschijnlijk het is dt er delfstoffen in de odem zitten. Boorinstllties en grf- en ggermchines mken winning vn delfstoffen mogelijk op pltsen die voor kort nog ls ontoegnkelijk werden eschouwd. Ze worden de technisch winre voorrden genoemd. Mr die technieken moeten wel etlr lijven. Delfstoffen moeten dus economisch winr zijn. Vrijwel overl zijn de meest uiteenlopende stoffen te vinden. Een hndvol znd kn ijvooreeld l tientllen metlsoorten evtten. Het heeft echter geen zin om die metlen eruit te hlen, omdt dt meer kost dn het oprengt. In de ocenen ijvooreeld zijn vele kuieke kilometers goud opgelost. De methode om dit goud te winnen is echter veel duurder dn ndere methoden om n goud te komen. De socile winrheid vn delfstoffen speelt tegenwoordig een elngrijke rol. Winning vn delfstoffen in kwetsre geieden, zols ntuurgeieden, typerende lndschppen of dichtevolkte steden levert veel protesten op.

2 X_Geokrnt :24 Pgin 7 7 Ardolie Figuur 5 Opdrcht 4 Lees tekst 3 en ekijk de figuren 4 en 5. Noteer de gegevens over rdolie in tel 6. enzine flessegs chemie Tekst 3 reformen utoenzine Ardolie is ontstn uit resten vn dode plnten en plnkton op de zeeodem. De lgen wruit rdolie is ontstn zijn ongeveer 180 miljoen jr oud. In vele miljoenen jren kwmen er nft kerosine chemie vliegtuigrndstof petroleum grote hoeveelheden znd, grind en klei over deze lg dode orgnismen te liggen. Door de druk vn deze rdlgen steeg dieselrndstof de tempertuur en vormden in de loop vn miljoenen jren uit gsolie de orgnische resten rdolie en rdgs. De vorming vn rdolie is ongeveer 100 miljoen jr geleden egonnen. krken chemie smeerolie Figuur 4 zwre destillten smeeroliefriek krsen chemie cosmetic ws rndstof voor schepen en frieken verwrming stookolie residu wegen dkedekking dijkekleding sfltitumen In 1938 werden in Den Hg voor het eerst sporen vn olie in de odem gevonden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd er een succesvolle oring gedn ij Schooneeek. Deze ontdekking hd tot gevolg dt in 1947 door Shell en Exxon Moil de Nederlndse Ardolie Mtschppij (NAM) werd opgericht. In Nederlnd evindt de meeste olie zich in Zuidoost-Drenthe, met uitlopers nr Ardolie estt uit een mengsel vn zogeheten koolwterstoffen. Dt zijn verindingen vn koolstof en wterstof die in vele vormen voorkomen. In een rffinderij wordt dit mengsel uit elkr gehld en gezuiverd. Drij ontstt, zols op het schem is te zien, een groot ntl producten. Noord-Overijssel. Dit veld heet het Schooneeek-olieveld. Pltsen ls Schooneeek en Coevorden zijn ekend geworden door de oliewinning en tot eind jren negentig vn de twintigste eeuw stonden in die omgeving honderden jknikkers (zie foto). Tegenwoordig wordt in Nederlnd lleen nog olie gewonnen in de omgeving vn Rotterdm en op de Noordzee.

3 X_Geokrnt :24 Pgin 8 8 Tel 6 Het ontstn en nut vn delfstoffen Ontstn in Ontstnswijze Nut Ardolie Ardgs Klksteen Steenzout Steenkool Grind, znd en klei Opdrcht 5 Bereken met ehulp vn tel 7 het procentuele ndeel vn elk lnd en vul dt in de tel in. Mk met ehulp vn deze gegevens cirkeldigrm 8 f. Tel 7 Ardolieproductie in de Noordzee (1997) Productie in miljoenen ton % ndeel Noorwegen 161,88 Verenigd Koninkrijk 122,51 Denemrken 11,46 Nederlnd 1,18 Totl 297,03 100% Cirkeldigrm 8 Ardolieproductie in de Noordzee in % (1997) 0% Ardgs Opdrcht 7 Ardgs kn op twee mnieren ontstn. Lees de teksten 3 en 21 door en noteer de ontstnswijzen en de perioden wrin het gs ontstond in tel 6. Opdrcht 8 Bekijk stfdigrm 9. Wie zullen de kleinverruikers zijn? Hoe komt het dt de tuinders zo veel gs geruiken? c Wrom geruiken elektriciteitscentrles rdgs? Opdrcht 9 Noteer met ehulp vn stfdigrm 9 in tel 6 de ontrekende gegevens over rdgs. Stfdigrm 9 Verkoop vn rdgs door de Gsunie op de Nederlndse mrkt Kleinverruikers (KV) Tuinders 75% 25% (miljrd m 3 ) 20 Industrieën Grootverruikers (GV) Elektriciteitscentrles Tuinders + KV Industrie + GV + Elektriciteitscentrles 50% 15 Opdrcht 6 De totle rdolieproductie in Nederlnd edrgt ruim 2,5 miljoen m 3 per jr. Hiervn produceert de NAM (Nederlndse Ardolie Mtschppij) een kwrt. De olieproductie dekt drmee slechts enkele procenten vn de rdolieconsumptie in ons lnd. Geruik krt 188A uit de Grote Bostls. Wt zijn de drie grootste rdolieproducenten in de wereld? Wt zijn de drie elngrijkste nvoergeieden vn de West- Europese (en dus ook onze) rdolie-import?

4 X_Geokrnt :24 Pgin 9 9 Opdrcht 10 De NAM slt sinds enkele jren gs tijdelijk ondergronds op. Dit geeurt in voormlige lege gsvelden ij Norg en Grijpskerk. Wrom doet de NAM dit? Opdrcht 11 Er wordt gescht dt er nog voor ongeveer 25 jr rdgs is in Nederlnd. Op welke drie mnieren zl de Gsunie ervoor zorgen dt de reserves in ieder gevl 25 jr of nog lnger meegn? Opdrcht 12 Lees tekst 10 en ekijk cirkeldigrm 11. De hoeveelheid gs die men verwcht te kunnen winnen, loopt nogl uiteen (70 tot 170 miljrd m 3 ). Geef drvoor een verklring. Bergumenteer wrom je het wel of niet eens ent met de eslissing vn de regering over het oren nr rdgs in de Wddenzee? Opdrcht 13 Bekijk krt 12 en figuur 13. Toen het Slochterenveld in 1963 in geruik genomen werd, evtte het 2700 miljrd m 3. N ruim 40 jr evtte het veld, ondnks lle geruik, nog zo n 1100 miljrd m 3. Dt is het gevolg vn het kleineveldeneleid. In 1974 heeft de regering epld dt de ruim honderd kleine velden in productie moesten worden gercht om zo Groningen te spren. Bekijk krt 12. Geef een schtting hoeveel procent vn ons gs uit Slochteren komt en hoeveel uit de kleine velden. Wrom wordt het gs vn Slochteren gemengd met het gs uit de kleine velden? Krt 12 De gsel vn Slochteren en de kleine velden Tekst 10 Ardgswinning: een edreiging? Onder de Wddenzee evindt zich zo n 70 tot 170 miljrd m 3 rdgs. Mr de Wddenzee is een uniek lndschp. Drom heeft men onderzocht of de winning vn gs negtieve gevolgen zou kunnen heen. Intussen is vst komen te stn dt de door gswinning veroorzkte odemdling teniet wordt gedn door de grote nvoer vn znd vn uiten het wd door de e-en-vloed-ewegingen. Bovendien kn inmiddels geproduceerd worden vnf locties uiten de Wddenzee. In juni 2004 heeft het kinet drom esloten dt dit rdgs gewonnen mg worden. Cirkeldigrm 11 Jrlijkse productie vn rdgs in Nederlnd door de NAM (totl 50 miljrd m 3 ) 0 Groningse gsel (Slochteren) kleine gsvelden 42 km schl 1: N Figuur 13 Eén soort rdgs nr de verruikers kleine velden op het lnd 24% offshore 22% Groningen grsveld 54% Slochteren

5 X_Geokrnt :24 Pgin Klksteen Opdrcht 14 Lees tekst 14 en ekijk figuur 15. Noteer de gegevens over klksteen in tel 6. Tekst 14 Ongeveer 75 tot 65 miljoen jr geleden lg het grootste deel vn wt nu Nederlnd is op de odem vn een grote innenzee. Het hoger gelegen Zuid-Limurg ws tijdens deze periode een kustgeied. In de ondiepe zee leefden plnten en dieren (wronder schelpen). Als deze plnten en dieren stierven, kwmen ze op de zeeodem terecht. Op deze mnier is in miljoenen jren een 100 meter dikke klklg ontstn. Overl in Nederlnd komt dit klksteen voor. In Zuid-Limurg komt het echter n de oppervlkte, omdt dit stuk rdkorst lngzm is opgetild. Opdrcht 15 Lees nogmls tekst 2 en ekijk de figuren 16 en 17. Bedenk drie redenen wrom de Stichting ENCI STOP de klkwinning in de Sint Pieterserg in Mstricht wil stoppen. Figuur 16 Afgrving Sint Pieterserg Figuur 17 Figuur 15 Het gngenstelsel in de Sint Pieterserg Zout Opdrcht 16 Bekijk figuur 18 en schrijf de juiste egrippen ij de nummers 1 tot en met 5. Figuur 18 Het ontstn vn zout 1 De Sint Pieterserg is voorl ekend om hr 150 kilometer lnge gngenstelsel Dit stelsel is ontstn door de winning vn mergellokken die werden geruikt voor de ouw vn kerken, kstelen en oerderijen. Op dit moment wordt in dgouw door de ENCI losse klk (mergel) gewonnen voor de productie vn o.. cement. In de periode tussen Perm en Jur lg Nederlnd ter hoogte vn de huidige Shr. Op Nederlnd lg een ekken (komvormig geied) met zeewter dt in verintenis stond met de zee. De odem dlde en tegelijkertijd werd er steeds opnieuw zeewter ngevoerd. In het ekken ontstonden 500 tot 1000 meter dikke zoutlgen. Opdrcht 17 Bekijk nogmls figuur 18. Zoek met ehulp vn krt 174E uit de Grote Bostls hoe lng het geleden is dt zout is ontstn. Schrijf deze gegevens in tel 6.

6 X_Geokrnt :24 Pgin Opdrcht 18 Bekijk figuur 19 en eschrijf hoe zout wordt gewonnen. Wt moet er n winning nog geeuren voordt het zout ls keukenzout in de winkel ligt? Figuur 19 Zoutwinning zout wter eigen productie zoet wter pomp Steenkool Opdrcht 20 Bentwoord deze vrg met ehulp vn tekst 21 en figuur 22. Vul tel 6 in met ehulp vn deze gegevens. Welk soort steenkool zl het diepst in de odem worden gevonden? c Noteer de steenkoollgen vn diep nr ondiep. Tekst 21 losse ovengrond hrde steenlgen steenzout zout wter zoet wter 400 meter 450 meter De Nederlndse steenkool die in Limurg in de grond zit, is ontstn in een periode die we het Croon noemen ( miljoen jr geleden). Nederlnd lg toen ter hoogte vn de evenr en in ons lnd heerste er een tropisch klimt. In dit wrme en vochtige klimt konden moersplnten zols vrens en prdenstrten goed groeien. Als de plnten stierven, vielen ze in het ondiepe wter. Door de druk vn steeds meer plntenresten op elkr vernderde dit lngzm mr zeker in kolen. Afhnkelijk vn de druk, de tempertuur en de tijd ontstn er (verschillende soorten) kolen en rdgs. Het gs steeg op en kwm terecht in de poriën vn het hoger gelegen zndsteen. Een ondoordringre (zout-)lg zorgde ervoor dt het gs niet kon ontsnppen. Figuur 22 Opdrcht 19 Bestudeer tel 20 en entwoord drn de vrgen. Welk strooimiddel werkt het este? Verklr hoe het komt dt er ij gldheid met zout gestrooid wordt. Tel 20 Strooimiddel Gesmolten hoeveelheid ijs (in cm 3 ) Prijs per ton Niets 6 CMA Ureum Zout Bron: AKZO Er estn verschillende strooimiddelen tegen gldheid. Zout is er één vn. Andere geschikte stoffen zijn CMA en ureum. In de tel stt een vergelijking vn de strooimiddelen. Er zijn steeds 15 grm strooimiddel en 100 cm 3 ijs genomen en n tien minuten is er gekeken hoeveel ijs er gesmolten is. 1 veen 4 ruinkool 7 vetkool 2 klksteen 5 steenzout 8 mgere kool 3 zndsteen 6 zndsteen met rdgs 9 ntrciet De oorspronkelijke dikke veenlgen zijn tijdens het inkolingsproces steeds dunner geworden; de dikte vn de tegenwoordige steenkoollgen is nog mr 5 à 10 % vn de dikte vn het oorspronkelijke veenpkket.

7 X_Geokrnt :24 Pgin Opdrcht 21 Opdrcht 23 Bekijk de foto vn figuur 23 en lees het ijschrift. Ongeveer de helft vn de oppervlkte vn Nederlnd estt uit Wt is het verschil tussen dgouw en schchtouw? znd. De steenkoolwinning is sinds 1975 gestopt in Nederlnd. Leg uit wrom men hiermee gestopt is en geruik drij de egrippen uit tekst 2. Geruik krt 40 uit de Grote Bostls. In welke provincies ligt znd n de oppervlkte? Ondnks deze overvloedige nwezigheid vn znd, dreigt de productie terug te lopen. Men is er zelfs l toe overgegn om Figuur 23 znd uit de Noordzee te winnen. Dit znd moet met reltief dure instllties worden ontzilt.wrom wordt er niet meer znd op het vstelnd gewonnen? Opdrcht 24 Lees tekst 25. Geef een verklring voor de nm zilverznd. Bekijk de foto vn figuur 26. De glslzer mkt vn znd een glzen voorwerp. Mr op de foto zie je geen znd. Beschrijf met ehulp vn de foto hoe gls wordt geproduceerd. Tekst 25 Zilverznd is een zuivere zndsoort wrin weinig vervuiling of minerlen voorkomen. De glsindustrie geruikt het, evenls producenten vn televisieschermen en de fijnkermische en chemische industrie. Zo vinden we zilverznd onder ndere Lnden ls de Verenigde Stten en Polen heen een groot deel vn hun steenkool- terug in wsmiddelen, tndpst en schuurmiddel. Ons jr- voorrden in dikke lgen vrij dicht onder het rdoppervlk liggen. Drdoor is lijks verruik edrgt nderhlf miljoen m3. Mr ook znd- winning in dgouw mogelijk. De prijs vn de steenkool is drdoor zeer lg in soorten die meer minerlen en vervuiling evtten, worden verhouding tot de prijs vn de steenkool in lnden met diepliggenden, verrokkelde voor de glsindustrie geruikt. steenkoollgen, zols in Nederlnd. Dr is lleen reidsintensieve schchtouw mogelijk. Figuur 26 Grind en znd Tel 24 Znd Kleiner dn 2 á 4 mm Grind Boven 2 á 4 mm en tot 30 mm Grove grind Vn 30 mm tot 100 mm Opdrcht 22 Grind en znd zijn eigenlijk frkmterilen vn diverse middelen hooggeergten die om Nederlnd liggen zols de Alpen, Ardennen,Vogezen en het Zwrte Woud. Zoek met ehulp vn krt 40C uit de Grote Bostls op vi welke rivieren dit mteril nr Nederlnd is gekomen. Noteer in tel 6 wnneer het znd en grind nr Nederlnd zijn gekomen. Een glslzer n het werk.

8 X_Geokrnt :24 Pgin Opdrcht 25 Lees tekst 27. Verklr met ehulp vn krt 40D de ligging vn het grind in de Noordzee. Wt zijn de rgumenten om geen grind te winnen in de Klvernk? Opdrcht 26 Lees tekst 28. In het Grensmsproject worden voordelen gecomineerd met ndelen voor het lndschp en de ntuur. Schrijf twee voor- en ndelen op. Tekst 28 De Grensms is het deel vn de Ms vnf Mstricht tot Roosteren (c. 45 kilometer) dt geen stuwen evt en onevrr is. Het vormt de grens tussen België en Nederlnd. De sisprincipes vn het Grensmsproject zijn eenvoudig: verreding vn de rivier, verlging vn de uiterwrden en het opsln vn onverkoopre grond in diepere putten wruit op een eerder moment grind is gewonnen. Het Grensmsproject leidt tot een etere eveiliging tegen hoogwter. Drnst wordt met het project grootschlige ntuurontwikkeling gecomineerd met grindwinning. Meer ruimte voor de enige Nederlndse grindrivier zl leiden tot een voor Nederlnd uniek lndschp. Tekst 27 In de Noordzee komen uitgestrekte grindvelden voor, met nme onder de Engelse kust, mr ook incidenteel en sterk verspreid in het overige deel. Voorl de grindpkketten voor de Engelse kust (0,5 tot 1 meter dik) zijn voor de grindwinning interessnt. In het Nederlndse deel vn de Noordzee ligt in een ondiepe grindzone 200 km ten noordwesten vn Den Helder: de Klvernk. An de winning vn grind zijn meer milieuprolemen veronden dn n zndwinning. Deze prolemen heen voorl te mken met de visstnd. Beplde grindplekken zijn ijvooreeld elngrijke pipltsen voor de hring. Opwervelende slideeltjes die ontstn tijdens de winning verstoppen de kieuwen vn vissen. De Klvernk vertoont door zijn hrde ondergrond, een voor de Noordzee uniek ecosysteem met een hoge iodiversiteit. Koudwterkorlen, ijzondere zee-nemonen en zeektten (inktvissen) zijn hier te vinden. In 2001 ws het ministerie vn Verkeer en Wterstt vn pln deze grindnk f te grven. Angezien dt veel schde zou nrichten n het ecosysteem en de winre hoeveelheid slechts kn voorzien in de grindehoefte voor 1 jr, heeft de regering esloten (voorlopig) f te zien vn grindwinning in de Noordzee. Bron: Ecomre Opdrcht 27 Noteer met ehulp vn krt 40A uit de Grote Bostls de ontrekende gegevens over znd, grind en klei in tel 6.

1a Een hoeveelheid stof kan maar op één manier veranderen. Hoe?

1a Een hoeveelheid stof kan maar op één manier veranderen. Hoe? Oefenopgven over Stoffen en Mterilen Uitwerking en ntwoord op elke opgve stt n de ltste opgve. Gegevens kunnen worden opgezoht in de tellen hterin. Als de zwrteftor niet vermeld is mg je 9,81 N/kg nemen.

Nadere informatie

Vraag 2. a) Geef in een schema weer uit welke onderdelen CCS bestaat. b) Met welke term wordt onderstaande processchema aangeduid.

Vraag 2. a) Geef in een schema weer uit welke onderdelen CCS bestaat. b) Met welke term wordt onderstaande processchema aangeduid. Tentmen Duurzme Ontwikkeling & Kringlopen, 1 juli 2009 9:00-12:00 Voordt je begint: schrijf je nm en studentnummer bovenn ieder vel begin iedere vrg op een nieuwe bldzijde ls je een vkterm wel kent in

Nadere informatie

Nakomelingen van rendieren kunnen een paar uur na de geboorte al met de kudde meerennen. Zijn rendieren nestvlieders of nestblijvers?

Nakomelingen van rendieren kunnen een paar uur na de geboorte al met de kudde meerennen. Zijn rendieren nestvlieders of nestblijvers? Route A 1 Bosrendieren en korstmossen Rendieren zijn de enige herten wrvn zowel mnnetjes ls vrouwtjes een gewei drgen. Vroeger dcht men dt het gewei geruikt werd om sneeuw weg te schuiven zodt ze ij het

Nadere informatie

Route F - Desert. kangoeroerat

Route F - Desert. kangoeroerat Route F - Desert Voor deze route, moet je eerst nr de Bush. Dr moet je even zoeken nr de tunnel die nr de Desert leidt. Geruik onderstnd krtje voor de Desert. Begin ij nummer 1. 1 Kngoeroertten Kngoeroertten

Nadere informatie

Wat doen we met de vuile was?

Wat doen we met de vuile was? Door Jn de Wrd Wt doen we met de vuile ws? Inleiding Gechte medewerkers, Ons edrijf komt de ltste tijd hels nogl negtief in het nieuws. Sommigen vn jullie mken zich lijkr schuldig n het [1] vn de vuile

Nadere informatie

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 20 mei 13.30 16.30 uur

Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Donderdag 20 mei 13.30 16.30 uur Wiskunde B Profi Exmen VWO Voorereidend Wetenschppelijk Onderwijs Tijdvk Donderdg 20 mei 3.30 6.30 uur 9 99 Dit exmen estt uit 5 vrgen. Voor elk vrgnummer is ngegeven hoeveel punten met een goed ntwoord

Nadere informatie

Breuken en verhoudingen

Breuken en verhoudingen WISKUNDE IN DE BOUW Breuken en verhoudingen Leerdoelen N het estuderen vn dit hoofdstuk moet je in stt zijn om: te rekenen met reuken en verhoudingen; reuken toe te pssen in erekeningen vn onder ndere

Nadere informatie

Opdrachten bij hoofdstuk 2

Opdrachten bij hoofdstuk 2 Opdrchten ij hoofdstuk 2 2.1 Het vullen vn je portfolio In hoofdstuk 2 he je gezien op welke mnier je de informtie kunt verzmelen. An de hnd vn die informtie kun je de producten mken wrmee jij je portfolio

Nadere informatie

Werkblad TI-83: Over de hoofdstelling van de integraalrekening

Werkblad TI-83: Over de hoofdstelling van de integraalrekening Werkld TI-8: Over de hoofdstelling vn de integrlrekening. Inleiding We ekijken chtereenvolgens in onderstnde figuren telkens de grfiek vn een functie f met in het intervl [; ]. f ( ) = f ( ) = + y = 5

Nadere informatie

De route van de Ocean start in de Bush. Volg de bordjes naar de Ocean. De vragen staan in chronologische volgorde.

De route van de Ocean start in de Bush. Volg de bordjes naar de Ocean. De vragen staan in chronologische volgorde. Route L - Oen 1 De route vn de Oen strt in de Bush. Volg de ordjes nr de Oen. De vrgen stn in hronologishe volgorde. Kwllen Dt er lngs de Nederlndse kust kwllen voorkomen, is lgemeen ekend. De oorkwl kun

Nadere informatie

Verschil zal er zijn hv bovenbouw WERKBLAD

Verschil zal er zijn hv bovenbouw WERKBLAD Vershil zl er zijn hv ovenouw WERKBLAD 1. Hoe heet de gemeente wr jij in woont? 2. Hoeveel inwoners heeft je gemeente in 2010? 3. Is het ntl inwoners in jouw gemeente sinds 2010 gestegen of gedld? 4. In

Nadere informatie

Welke van de volgende beweringen over de kromme snavel is of welke zijn juist voor jonge flamingo's? Maak het hokje met een juiste bewering zwart.

Welke van de volgende beweringen over de kromme snavel is of welke zijn juist voor jonge flamingo's? Maak het hokje met een juiste bewering zwart. Route I 1 Flmingo's Flmingo's zeven met hun kromme snvel voedsel uit het wter. Jonge flmingo's heen een rehte snvel. De jonge dieren zeven niet zelf voedsel uit het wter, mr worden door de ouders gevoerd.

Nadere informatie

Verschil zal er zijn mvbo bovenbouw WERKBLAD

Verschil zal er zijn mvbo bovenbouw WERKBLAD Vershil zl er zijn mvo ovenouw WERKBLAD 1. Hoe heet de gemeente wr jij in woont? 2. Hoeveel inwoners heeft je gemeente in 2010? 3. Is het ntl inwoners in jouw gemeente sinds 2010 gestegen of gedld? 4.

Nadere informatie

Werkloosheid, armoede, schooluitval en criminaliteit. Er zal veel belastinggeld nodig zijn om al die problemen op te lossen.

Werkloosheid, armoede, schooluitval en criminaliteit. Er zal veel belastinggeld nodig zijn om al die problemen op te lossen. vk Mtshppijleer them Multiulturele smenleving onderwerp Het multiulturele drm vn P. Sheffer ntwoorden ij de vrgen over het rtikel kls Hvo 5 dtum jnuri 2014 1 2 3 4 5 6 7 8 De vrg hoe de slehte werk-, woon-

Nadere informatie

Pak jouw passer en maak de afstand tussen de passerpunten 3 cm.

Pak jouw passer en maak de afstand tussen de passerpunten 3 cm. Psser en irkel Verkennen Opgve 1 Op de foto hiernst wordt met ehulp vn een psser een irkel getekend. Pk jouw psser en mk de fstnd tussen de psserpunten 3 m. Teken een punt M en zet drin de stlen punt vn

Nadere informatie

DOEL: Weten wat de gevolgen en risico s kunnen zijn van het plaatsen van (persoonlijke) informatie op internet.

DOEL: Weten wat de gevolgen en risico s kunnen zijn van het plaatsen van (persoonlijke) informatie op internet. kennismking met i-respect.nl INTRODUCTIE GEMAAKT DOOR: Annèt Lmmers ONDERWERP: Een eerste kennismking met i-respect.nl en het onderwerp publiceren. DOEL: Weten wt de gevolgen en risico s kunnen zijn vn

Nadere informatie

1 De watersnoodramp van 1953

1 De watersnoodramp van 1953 1 De wtersnoodrmp vn 1953 In de ncht vn 31 jnuri nr 1 februri 1953 ws het springvloed. Dn stt het wter in de zee extr hoog. Bovendien ws er een zwre noordwesterstorm (orkn, windkrcht 12). Het wter in de

Nadere informatie

opgaven formele structuren procesalgebra

opgaven formele structuren procesalgebra opgven formele struturen proeslger Opgve 1. (opgve 3.3.7 op p.97 vn het ditt 2005) Een mier moet vn links voor onder nr rehts hter oven op een kuus, met ties (rehts), (hter), en (oven). Uitwerking vn opgve

Nadere informatie

Praktische Opdracht Lineair Programmeren V5

Praktische Opdracht Lineair Programmeren V5 Prktische Opdrcht Lineir Progrmmeren V5 Bij deze prktische opdrcht g je n het werk met een ntl prolemen die je door middel vn Lineir Progrmmeren kunt oplossen. Je werkt lleen of in tweetllen. De prktische

Nadere informatie

Economische Topper 4 Evaluatievragen thema 3

Economische Topper 4 Evaluatievragen thema 3 Eonomishe Topper 4 Evlutievrgen them 3 1 Vn een lnd zijn volgende gegevens bekend: bbp in 2002 800 miljrd EUR bbp in 2003 833 miljrd EUR Prijspeil 2002 t.o.v. 2003 + 1,5 % Bevolking 2002 t.o.v. 2003 +

Nadere informatie

maatschappijwetenschappen pilot vwo 2019-II

maatschappijwetenschappen pilot vwo 2019-II Opgve 1 Goud 1 mximumscore 2 een uitleg dt goud economische indingen tussen mensen kn versterken, met een toepssing vn economische indingen en drvn een vooreeld uit de eerste line vn de inleiding 1 een

Nadere informatie

Lucht in je longen. Streep de foute woorden door. Hoe komt lucht in je longen? Zet een cirkel om de dieren met longen.

Lucht in je longen. Streep de foute woorden door. Hoe komt lucht in je longen? Zet een cirkel om de dieren met longen. 9 Luht in je longen Hoe komt luht in je longen? = longen = middenrif Kleur op de tekening de volgende onderdelen: Streep de foute woorden door. Ons lihm heeft zuurstof / kooldioxide nodig. Bij het indemen

Nadere informatie

Privacyverklaring Irene van Aken Makelaardij

Privacyverklaring Irene van Aken Makelaardij Privcyverklring Irene vn Aken Mkelrdij U heeft te mken met Irene vn Aken Mkelrdij. Mkelr Irene vn Aken is een NVMmkelr/txteur. In deze privcyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn.

Nadere informatie

Om welke reden heeft een kwak relatief grote ogen?

Om welke reden heeft een kwak relatief grote ogen? Route K - Volière en fznterie Strt ij de volière; de vrgen 1 t/m 6 gn over een ntl grote Europese vogels. De vrgen over de ndere dieren vn deze route hoeven niet in de juiste volgorde te stn. Dt komt omdt

Nadere informatie

schets 10 Bergrede: tweeërlei fundament (7:24-29)

schets 10 Bergrede: tweeërlei fundament (7:24-29) shets 10 Bergrede: tweeërlei fundment (7:24-29) A Kernpunten * An het einde vn de Bergrede vergelijkt Jezus de mens met de ouwer vn een huis. Het is een eeld voor wt wij vn ons leven mken en vioor de hele

Nadere informatie

6.0 INTRO. 1 a Bekijk de sommen hiernaast en ga na of ze kloppen. 1 2 0 3 = 2 2 3 1 4 = 2 3 4 2 5 = 2 4 5 3 6 = 2 5 6 4 7 = 2...

6.0 INTRO. 1 a Bekijk de sommen hiernaast en ga na of ze kloppen. 1 2 0 3 = 2 2 3 1 4 = 2 3 4 2 5 = 2 4 5 3 6 = 2 5 6 4 7 = 2... 113 6.0 INTRO 1 Bekijk de sommen hiernst en g n of ze kloppen. Schrijf de twee volgende sommen uit de rij op en controleer of deze ook ls uitkomst 2 heen. c Schrijf twee sommen op die veel verder in de

Nadere informatie

Werkkaarten GIGO 1184 Elektriciteit Set

Werkkaarten GIGO 1184 Elektriciteit Set Werkkrten GIGO 1184 Elektriiteit Set PMOT 2006 1 Informtie voor de leerkrht Elektriiteit is één vn de ndhtsgeieden ij de nieuwe kerndoelen voor ntuur en tehniek: 42 De leerlingen leren onderzoek doen n

Nadere informatie

De standaard oppervlaktemaat is de vierkante meter. Die is afgeleid van de standaard lengtemaat, de meter.

De standaard oppervlaktemaat is de vierkante meter. Die is afgeleid van de standaard lengtemaat, de meter. Opgve 1 Dit is een roosterord. Elk roosterhokje is 5 m ij 5 m. Hoeveel edrgt de oppervlkte vn dit ord? Opgve 2 Welke oppervlktemten ken je l? Noem er zoveel mogelijk. De oppervlkte-eenheid is de vierknte

Nadere informatie

WERKBLAD. weblink: vmbob. Let op: volg de aanwijzingen in het lesmateriaal bij het beantwoorden van de vragen!

WERKBLAD. weblink:   vmbob. Let op: volg de aanwijzingen in het lesmateriaal bij het beantwoorden van de vragen! 1. Vershillen in eigen omgeving Vershil zl er zijn... tussen uurten, wijken en regio s in Nederlnd Lessenserie CBS & EduGIS voor vmo ovenouw welink: http://it.ly/s- vmo Let op: volg de nwijzingen in het

Nadere informatie

Van welke diensten van AWHoreca Adviesgroep B.V. maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met AWHoreca Adviesgroep B.V.

Van welke diensten van AWHoreca Adviesgroep B.V. maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met AWHoreca Adviesgroep B.V. U heeft te mken met AWHorec Adviesgroep B.V. AWHorec Adviesgroep B.V is een NVMmkelr/txteur. In deze privcyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. In deze verklring wordt ook uitgelegd

Nadere informatie

Docentenhandleiding. Leerlingenmateriaal. Inhoud. Niveau. Introductie. Topografie. Opdracht 2. Een eerste kennismaking met India.

Docentenhandleiding. Leerlingenmateriaal. Inhoud. Niveau. Introductie. Topografie. Opdracht 2. Een eerste kennismaking met India. 7 Docentenhndleiding Fotocollge 1 Indi Inhoud Om Indi kn men in de wereld niet meer heen. In de 7e editie vn de onderouw werd een prt hoofdstuk n dit lnd gewijd. Drn is het een eetje uit het (Geo)eeld

Nadere informatie

les 1 1 Welke breuk is het grootst? 2 Hoe kun je een meter veterdrop in zes gelijke stukken verdelen? Hoe vergelijk je de breuken?

les 1 1 Welke breuk is het grootst? 2 Hoe kun je een meter veterdrop in zes gelijke stukken verdelen? Hoe vergelijk je de breuken? 0 vergelijken en op volgorde zetten vn eenvoudige reuken en kommgetllen reuken omzetten in kommgetllen en omgekeerd Welke reuk is het grootst? 5 6 2 7 9 5 5 9 2 5 7 2 7 8 8 9 8 5 00 5 6 7 20 5 7 27 70

Nadere informatie

columbus Onrust in Iran: het begin van het einde of het einde van het begin? HAVO/VWO brengt het beste uit twee werelden samenlesbrief

columbus Onrust in Iran: het begin van het einde of het einde van het begin? HAVO/VWO brengt het beste uit twee werelden samenlesbrief olumus rengt het este uit twee werelden smenlesrief HAVO/VWO Foto: Polo Woods / Anzenerger / Hollndse Hoogte Onrust in Irn: het egin vn het einde of het einde vn het egin? olumus Inleiding Er gt geen dg

Nadere informatie

In dit hoofdstuk introduceren we de hoofdrolspelers van het college: eindige automaten.

In dit hoofdstuk introduceren we de hoofdrolspelers van het college: eindige automaten. 9 2 Eindige utomten In dit hoofdstuk introduceren we de hoofdrolspelers vn het college: eindige utomten. 2.1 Deterministische eindige utomten We eginnen met een vooreeld. Vooreeld 2.1 Beschouw het volgende

Nadere informatie

INTERVIEWEN 1 SITUATIE

INTERVIEWEN 1 SITUATIE INTERVIEWEN drs. W. Bontenl 1 SITUATIE Een interview vlt te omshrijven ls een gesprek tussen één of meerdere personen - de interviewers - en een ndere persoon (of diverse nderen) - de geïnterviewden -

Nadere informatie

De formule van het opslagpercentage voor alle producten luidt:

De formule van het opslagpercentage voor alle producten luidt: 4.3 Verkoopprijs erekenen Om een product of een dienst met winst te verkopen, moet je eerst goed weten wt de kosten zijn. Als je dt weet, dn kun je de verkoopprijs eplen. Kosten De kostprijs vn een product

Nadere informatie

1.3 Wortels. x x 36 6 = x = 1.5 Breuken. teller teller noemer noemer. Delen: vermenigvuldig met het omgekeerde.

1.3 Wortels. x x 36 6 = x = 1.5 Breuken. teller teller noemer noemer. Delen: vermenigvuldig met het omgekeerde. Voorereidende opgven Stoomursus Tips: Mk de volgende opgven het liefst voorin in één vn de A4-shriften die je gt geruiken tijdens de ursus. Als een som niet lukt, werk hem dn uit tot wr je kunt en g verder

Nadere informatie

Ben je het eens of oneens met de. stelling hieronder? Leg uit. Het moet elke dag Warme Truiendag zijn! betekent.

Ben je het eens of oneens met de. stelling hieronder? Leg uit. Het moet elke dag Warme Truiendag zijn! betekent. Wereldoriënttie Lees het rtikel Wrme truiendg op pgin 8 vn Kidsweek. Lees het rtikel Wrme truiendg op pgin 8 vn Kidsweek. A B C Lees het rtikel Wrme truiendg op pgin 8 vn Kidsweek. ) Wrme truiendg ) Wnneer

Nadere informatie

6.4 Rekenen met evenwichtsreacties

6.4 Rekenen met evenwichtsreacties 6.4 Rekenen met evenwihtsreties An de hnd vn een reeks vooreelden zullen we het rekenwerk ehndelen n evenwihtsreties. Vooreeld 6.2 We estuderen het gsevenwiht: A(g) + B(g) C(g) + D(g) In een ruimte vn

Nadere informatie

Privacyverklaring Begijn Bedrijfsmakelaardij en Taxaties

Privacyverklaring Begijn Bedrijfsmakelaardij en Taxaties Privcyverklring Begijn Bedrijfsmkelrdij en Txties U heeft te mken met Begijn Bedrijfsmkelrdij en Txties. Mkelr Ing. A.P.F. BEGIJN RT is een NVM-edrijfsmkelr/txteur. In deze privcyverklring wordt uitgelegd

Nadere informatie

Hoofdstuk 8 Beslissen onder risico en onzekerheid

Hoofdstuk 8 Beslissen onder risico en onzekerheid Hoofdstuk 8 Beslissen onder risico en onzekerheid 8.5 Tectronis Tectronis, een friknt vn elektronic, kn vn een nder edrijf een éénjrige licentie verkrijgen voor de fricge vn product A, B of C. Deze producten

Nadere informatie

Inhoudsopgave LES 1: NAAR SCHOOL LES 2: VRIJE TIJD LES 3: THUIS LES 4: NEDERLAND LES 5: TOEKOMST 126

Inhoudsopgave LES 1: NAAR SCHOOL LES 2: VRIJE TIJD LES 3: THUIS LES 4: NEDERLAND LES 5: TOEKOMST 126 Inhoudsopgve LES 1: NAAR SCHOOL 8 1 Wt is het huiswerk? 8 2 Onderwijs voor iedereen 14 3 Een nieuw rooster 20 4 N schooltijd 26 Woorden 32 LES 2: VRIJE TIJD 36 1 Een ijntje 36 2 Zijn jongeren tevreden

Nadere informatie

Getallenverzamelingen

Getallenverzamelingen Getllenverzmelingen Getllenverzmelingen Ntuurlijke getllen Het getlegrip heeft zih wrshijnlijk ontwikkeld op een wijze die overeenkomt met de mnier wrop u zelf de getllen geleerd het. De sis is het tellen.

Nadere informatie

Moderne wiskunde: berekenen zwaartepunt vwo B

Moderne wiskunde: berekenen zwaartepunt vwo B Moderne wiskunde: erekenen zwrtepunt vwo B In de edities 7 en 8 ws er in de slotdelen vn VWO B ruimte genomen voor een prgrf over het erekenen vn een zwrtepunt. In de negende editie is er voor gekozen

Nadere informatie

Hoe maak je een huiswerkplanning?

Hoe maak je een huiswerkplanning? PLANNEN HOE MAAK JE EEN HUISWERKPLANNING? Hoe mk je een huiswerkplnning? Wt he je ern? In deze les leer je hoe je een huiswerkplnning mkt. Dt is hndig, wnt zo g je goed voorereid n de slg en kun je sneller

Nadere informatie

8 Kostenverbijzondering (I)

8 Kostenverbijzondering (I) 8 Kostenverijzondering (I) V8.8 Speelgoedfriknt Autoys BV heeft onlngs de Jolls Joye ontwikkeld: een plsti speelgoeduto voor peuters in de leeftijdstegorie vn twee tot vijf jr. De produtie voor 2009 wordt

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1 BASISBEGRIPPEN

HOOFDSTUK 1 BASISBEGRIPPEN I - 1 HOOFDSTUK 1 BASISBEGRIPPEN 1.1. Het egrip krcht 1.1.1. Definitie vn krcht Een stoffelijk punt is een punt wrn een zekere mss toegekend wordt. Dit punt is meestl de voorstellende vn een lichm. Zo

Nadere informatie

Dat kan toch niet waar zijn?

Dat kan toch niet waar zijn? Door Henk Jongsm, hoofduteur Op Niveu tweede fse Dt kn toch niet wr zijn? 1 Inleiding In de Leeuwrder Cournt vn zterdg 16 jnuri 2010 stond dit ericht. Eerder dood door tv kijken? Dt geloof je toch niet?

Nadere informatie

HOEVEEL KEREN WIJ UIT? 5.1 Keren we altijd alles uit? WANNEER KEREN WIJ NIET UIT? WAT DOEN WIJ BIJ FRAUDE? 9.1 Wat zijn de gevolgen van fraude?

HOEVEEL KEREN WIJ UIT? 5.1 Keren we altijd alles uit? WANNEER KEREN WIJ NIET UIT? WAT DOEN WIJ BIJ FRAUDE? 9.1 Wat zijn de gevolgen van fraude? VOORWAARDEN Overlijdensrisicoverzekering Delt Lloyd Levensverzekering NV Amsterdm MODEL 2401 U wilt uw finnciële zken goed geregeld heen. Ook ij overlijden. Drom het u een overlijdensrisicoverzekering

Nadere informatie

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1:

1.0 Voorkennis. Voorbeeld 1: 1.0 Voorkennis Voorbeeld 1: 4 2 4 2 8 5 3 5 3 15 Als je twee breuken met elkr vermenigvuldigd moet je de tellers en de noemers vn beide breuken met elkr vermenigvuldigen. Voorbeeld 2: 3 3 1 5 4 8 3 5 4

Nadere informatie

onze privacy verklaring

onze privacy verklaring onze privcy verklring een korte introductie Je het te mken met Mkelrsnet. Mkelrsnet is lid vn de NVM. In deze privcyverklring wordt uitgelegd hoe er met jouw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze verklring

Nadere informatie

Een feestmaal. Naam: -Ken jij nog een ander speciaal feest? Typ of schrijf het hier. a

Een feestmaal. Naam: -Ken jij nog een ander speciaal feest? Typ of schrijf het hier. a Werkbld Een feestml Nm: Ieder lnd en iedere cultuur kent specile dgen. Dn gn fmilies bij elkr op bezoek. Op die specile dgen is er meestl extr ndcht voor het eten. Hier zie je wt voorbeelden vn feesten

Nadere informatie

gefragmenteerde bestanden Bestand Bestand Bestand Bestand Bestand a Bestand a Bestand a Bestand a Bestand Bestand Bestand Bestand c Bestand a

gefragmenteerde bestanden Bestand Bestand Bestand Bestand Bestand a Bestand a Bestand a Bestand a Bestand Bestand Bestand Bestand c Bestand a Terrorisme, dgelijks het onderwerp in de medi. Er kn niet omheen gekeken worden, de komende jren zl de strijd tegen terreurorgnisties ls IS en DAESH het onderwerp vn gesprek vormen. Tl vn nslgen werden

Nadere informatie

Praktische opdracht Optimaliseren van verpakkingen Inleidende opgaven

Praktische opdracht Optimaliseren van verpakkingen Inleidende opgaven Prktische opdrcht Optimliseren vn verpkkingen Inleidende opgven V, WB Opgve 1 2 Gegeven is de functie f ( x) = 9 x. Op de grfiek vn f ligt een punt P ( p; f ( p)) met 3 < p < 0. De projectie vn P op de

Nadere informatie

Van welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur.

Van welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur. Privyverklring Bröring Mkelrs o/g U heeft te mken met Bröring Mkelrs o/g. Bröring mkelrs o/g is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr

Nadere informatie

Opgave 1 Stel je eens een getal voor, bijvoorbeeld: 504,76. a b c

Opgave 1 Stel je eens een getal voor, bijvoorbeeld: 504,76. a b c Opgve 1 Stel je eens een getl voor, ijvooreeld: 504,76. Wt zijn de ijfers vn dit getl? Hoeveel is elk vn die ijfers wrd? Wt etekent de komm? Opgve 2 Bekijk het getl 6102,543. d e Hoeveel ijfers hter de

Nadere informatie

Privacyverklaring HHW Makelaars B.V.

Privacyverklaring HHW Makelaars B.V. Privcyverklring HHW Mkelrs B.V. U heeft te mken met mkelrdij HHW Mkelrs. Mkelr HHW Mkelrs is een NVMmkelr/txteur. In deze privcyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in

Nadere informatie

Makelaarschap B.V. Privacyverklaring

Makelaarschap B.V. Privacyverklaring Privyverklring Mkelrshp U heeft te mken met Mkelrshp. Mkelrshp is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze verklring NVM-mkelr

Nadere informatie

energiedeskundige berekend energieverbruik (kwh/rn Dit certiflcaat is geldig tot en met 1 november 2021 softwareversie 1.33

energiedeskundige berekend energieverbruik (kwh/rn Dit certiflcaat is geldig tot en met 1 november 2021 softwareversie 1.33 l p 111W II ll I type open bebouwing bestemmng eengezinswoning postnummer 1790 gemeente Affligem nummer 43 bus Dit certiflct is geldig tot en met 1 november 2021 dtum: 01-11-2011 hndtekening: 0 50 100

Nadere informatie

Route J. Een gier heeft naar verhouding een lange nek. Wat is het voordeel hiervan? vale gier

Route J. Een gier heeft naar verhouding een lange nek. Wat is het voordeel hiervan? vale gier Route J 1 Vle gieren Over het lgemeen zijn gieren niet bepld de meest geliefde dieren. Hun kle kop en hls en hun gedrg zijn dr vk de oorzk vn. Welke reden kun je bedenken voor het feit dt op de kop en

Nadere informatie

AFLEIDING. Apparatuur tijdens het rijden

AFLEIDING. Apparatuur tijdens het rijden Apprtuur tijdens het rijden Er zijn ieder jr tientllen verkeersongevllen doordt de estuurder even fgeleid ws door tijdens het rijden ijvooreeld te ellen of de oordomputer in te stellen. Bij het rijden

Nadere informatie

Zelfstudie practicum 1

Zelfstudie practicum 1 Zelfstudie prtium 1 1.8 Gegeven is de volgende expressie:. () Geef de wrheidstel vn deze expressie. () Minimliseer de gegeven expressie. () Geef een poort implementtie vn de expressie vn onderdeel ().

Nadere informatie

Hoofdstuk 0: algebraïsche formules

Hoofdstuk 0: algebraïsche formules Hoofdstuk 0: lgebrïsche formules Dit hoofdstuk hoort bij het eerste college infinitesimlrekening op 3 september 2009. Alle gegevens over de cursus zijn te vinden op http://www.mth.uu.nl/people/hogend/inf.html

Nadere informatie

MARKETING / PR / COMMUNICATIEMEDEWERKER

MARKETING / PR / COMMUNICATIEMEDEWERKER OPLEIDING: MARKETING / PR / COMMUNICATIEMEDEWERKER MET DE SPECIALISATIE SOCIAL MEDIA 2015 1 Mrketing/PR/Communictiemedewerker Specilistie Socil Medi SCHEIDEGGER en CEDOR bieden een unieke opleiding n.

Nadere informatie

Wat is goed voor een mooie, gezonde huid? Kruis de goede antwoorden aan. weinig slaap. buitenlucht goede voeding. ontspanning veel fruit eten

Wat is goed voor een mooie, gezonde huid? Kruis de goede antwoorden aan. weinig slaap. buitenlucht goede voeding. ontspanning veel fruit eten DE HUID 1 Bouw en functie O: 12/1 Wt is goed voor een mooie, gezonde huid? Kruis de goede ntwoorden n. weinig slp uitenlucht goede voeding ontspnning veel fruit eten innen zitten ptt met myonise eten in

Nadere informatie

Een CVA (beroerte) kan uw leven drastisch veranderen! 2009 Een uitgave van de Nederlandse CVA-vereniging

Een CVA (beroerte) kan uw leven drastisch veranderen! 2009 Een uitgave van de Nederlandse CVA-vereniging N een CVA (beroerte)... hoe verder?. Een CVA (beroerte) kn uw leven drstisch vernderen! 2009 Een uitgve vn de Nederlndse CVA-vereniging Wt is een CVA? In Nederlnd leven meer dn een hlf miljoen mensen met

Nadere informatie

Voorbereidende opgaven Kerstvakantiecursus

Voorbereidende opgaven Kerstvakantiecursus Voorbereidende opgven Kerstvkntiecursus Tips: Mk de volgende opgven het liefst voorin in één vn de A4-schriften die je gt gebruiken tijdens de cursus. Als een som niet lukt, kijk dn even in het beknopt

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 5. 1 Handgereedschappen Verbindingen Elektrische techniek Pompen Verbrandingsmotoren 138

Inhoud. Inleiding 5. 1 Handgereedschappen Verbindingen Elektrische techniek Pompen Verbrandingsmotoren 138 Inhoud Inleiding 5 1 Hndgereedschppen 10 2 Verindingen 42 3 Elektrische techniek 84 4 Pompen 116 5 Verrndingsmotoren 138 Trefwoordenlijst 183 INHOUD 9 1 Hndgereedschppen 1.1 Opdrcht 1.1 Gereedschppen opzoeken

Nadere informatie

Meet de lengte en de breedte van de rechthoek.

Meet de lengte en de breedte van de rechthoek. M15 Rechthoek en lk 692 E Je kunt hieronder eenvoudig de oppervlkte vn een rechthoek vinden door de ruitjes te tellen. Elk ruitje is 1 cm². Hoe groot is de oppervlkte vn deze rechthoek?... 693 B Bereken

Nadere informatie

Van welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur.

Van welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur. Privcyverklring mkelrdij AB Mkelrs U heeft te mken met AB Mkelrs. AB Mkelrs is een NVMmkelr/txteur. In deze privcyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze verklring

Nadere informatie

Van welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVMmakelaar/taxateur.

Van welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVMmakelaar/taxateur. Privcyverklring KNAP mkelrdij BV U heeft te mken met KNAP mkelrdij BV. KNAP Mkelrdij BV is een NVM-mkelr/txteur. In deze privcyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in

Nadere informatie

Privacyverklaring Donné Vastgoed

Privacyverklaring Donné Vastgoed Privyverklring Donné Vstgoed U heeft te mken met Donné Vstgoed. Donné Vstgoed is een Verhuur mkelr. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze verklring

Nadere informatie

2 Formules herschrijven

2 Formules herschrijven Formules herschrijven Verkennen www.mth4ll.nl MAThADORE-bsic HAVO/VWO 4/5/6 VWO wi-b Werken met formules Formules herschrijven Inleiding Verkennen Probeer de vrgen bij Verkennen zo goed mogelijk te bentwoorden.

Nadere informatie

1 Uw secretaresse vraagt u wie u voor deze sessie wilt uitnodigen. Aan welke mensen denkt u?

1 Uw secretaresse vraagt u wie u voor deze sessie wilt uitnodigen. Aan welke mensen denkt u? CREATIVITEIT drs. R.B.E. vn Wijngrden 1 SITUATIE Elke dg zijn er momenten die om retiviteit vrgen. Een proleem oplossen, een nieuw idee ontwikkelen, ties edenken, vereterpunten zoeken zken wrvoor het nuttig

Nadere informatie

Privacyverklaring VERHAGE VAN GROOTHEEST MAKELAARDIJ

Privacyverklaring VERHAGE VAN GROOTHEEST MAKELAARDIJ Privcyverklring VERHAGE VAN GROOTHEEST MAKELAARDIJ U heeft te mken met VERHAGE VAN GROOTHEEST MAKELAARDIJ. VERHAGE VAN GROOTHEEST MAKELAARDIJ is een NVM-mkelr/txteur. In deze privcyverklring wordt uitgelegd

Nadere informatie

maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur. makelaar/taxateur

maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur. makelaar/taxateur Privcyverklring Zielmn mkelrdij U heeft te mken met Zielmn Mkelrdij. Zielmn Mkelrdij is een NVMmkelr/txteur. In deze privcyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze

Nadere informatie

3 Snijpunten. Verkennen. Uitleg

3 Snijpunten. Verkennen. Uitleg 3 Snijpunten Verkennen Meetkunde Snijpunten Inleiding Verkennen Bentwoord de vrgen bij Verkennen. Mk ook de constructie in GeoGebr. Gebruik eventueel het progrmm om de snijpunten voor je te berekenen ls

Nadere informatie

De oppervlakte van de rechthoek uit de vorige opgave hangt van dezelfde variabelen af.

De oppervlakte van de rechthoek uit de vorige opgave hangt van dezelfde variabelen af. Opgve 1 Vn twee korte en twee lnge luifers is een rehthoek geleg. Omt je geen fmetingen weet hngt e omtrek vn eze rehthoek f vn twee vrielen, nmelijk lengtekorteluif er en lengtelngeluif er. Welke formule

Nadere informatie

Formulier Voor het regelen van een definitief energielabel van uw woning

Formulier Voor het regelen van een definitief energielabel van uw woning Formulier Voor het regelen vn een definitief energielel vn uw Door het invullen vn het formulier en het nleveren vn de enodigde ewijslst kunt u het definitief lel vn uw lten eplen en registreren. Lees

Nadere informatie

Opgave 1. Waarom kun je bij het Noorden twee getallen neerzetten? Geldt dit ook voor andere windrichtingen? Hoeveel graden hoort er bij het Oosten?

Opgave 1. Waarom kun je bij het Noorden twee getallen neerzetten? Geldt dit ook voor andere windrichtingen? Hoeveel graden hoort er bij het Oosten? Opgve 1 Hier zie je een windroos met de windrihtingen er in getekend. Hij is verder verdeeld in 360 hoekjes, elk vn die hoekjes heet 1 grd. Bij het Noorden (N) hoort 0 grden (en dus ook 360 grden). file:

Nadere informatie

Privacyverklaring Rademaker Vastgoed V.O.F.

Privacyverklaring Rademaker Vastgoed V.O.F. Privyverklring Rdemker Vstgoed V.O.F. In deze verklring wordt uitgelegd welke gegevens n Rdemker Vstgoed V.O.F (hiern te noemen: Rdemker Vstgoed) worden verstrekt en wt Rdemker Vstgoed met deze gegevens

Nadere informatie

Wiskunde voor 2 havo. Deel 1. Versie 2013. Samensteller

Wiskunde voor 2 havo. Deel 1. Versie 2013. Samensteller Wiskunde voor 2 hvo Deel 1 Versie 2013 Smensteller 2013 Het uteursreht op dit lesmteril erust ij Stihting Mth4All. Mth4All is derhlve de rehtheende zols edoeld in de hieronder vermelde retive ommons lientie.

Nadere informatie

Waaruit zou je kunnen afleiden dat het bewegen van de staart iets te maken kan hebben met een soort van communicatie naar soortgenoten?

Waaruit zou je kunnen afleiden dat het bewegen van de staart iets te maken kan hebben met een soort van communicatie naar soortgenoten? Route C 1 Bluwe duikers Omdt lleen de mnnetjes kleine hoorntjes heen, zijn ze goed vn de vrouwtjes te ondersheiden. Een vrouwtje zorgt smen met het mnnetje voor de jongen. In hun territorium willen deze

Nadere informatie

Het kwadraat van een tweeterm a+b. (a+b)²

Het kwadraat van een tweeterm a+b. (a+b)² Merkwrdig producten: Het kwdrt vn een tweeterm + (+)² Even herhlen Wnneer een getl of een lettervorm met zichzelf vermenigvuldigd wordt, dn duid je dt n door dt getl of die lettervorm één keer te schrijven

Nadere informatie

columbus Onrust in Iran: het begin van het einde of het einde van het begin? brengt het beste uit twee werelden samenlesbrief

columbus Onrust in Iran: het begin van het einde of het einde van het begin? brengt het beste uit twee werelden samenlesbrief columus rengt het este uit twee werelden smenlesrief VMBO Foto: Polo Woods / Anzenerger / Hollndse Hoogte Onrust in Irn: het egin vn het einde of het einde vn het egin? columus Inleiding Het lnd Irn is

Nadere informatie

Kennismaken. Wie zitten er bij jou in de klas? 4. Welke afspraken maak jij met je klas? 8

Kennismaken. Wie zitten er bij jou in de klas? 4. Welke afspraken maak jij met je klas? 8 Kennismken 1 2 + + Wie zitten er bij jou in de kls? 4 Welke fsprken mk jij met je kls? 8 Plusopdrcht 11 Thuisopdrcht 12 Meesterproef bij dit hoofdstuk 74 Help je klsgenoot met kennismken! Een nieuw schooljr,

Nadere informatie

Internetopgaven hoofdstuk 8

Internetopgaven hoofdstuk 8 Internetopgven hoofdstuk 8 IO.8.1 Zie onderstnde MVA-stt vn Anders BV, producent vn kunststof kozijnen. MVA stt Anders BV Omschrijving Anschf Anschf Afschrijvings- Boekwrde Afschrijving Boekwrde dtum wrde

Nadere informatie

Voor al deze verwerkingen is Kok Property Solutions B.V. de verwerkingsverantwoordelijke. De contactgegevens zijn:

Voor al deze verwerkingen is Kok Property Solutions B.V. de verwerkingsverantwoordelijke. De contactgegevens zijn: Privy Sttement Privy verklring Kok Property Solutions B.V. U heeft te mken met Kok Property Solutions B.V. welke een deskundig is op het geied vn vstgoed en zowel dvies geeft lsmede koop en huurtrnsties

Nadere informatie

Door Henk Jongsma, hoofdauteur Op niveau tweede fase, eerste editie. Pesten en klikken

Door Henk Jongsma, hoofdauteur Op niveau tweede fase, eerste editie. Pesten en klikken Door Henk Jongsm, hoofduteur Op niveu tweede fse, eerste editie Inleiding Pesten en klikken Dr zou iets n gedn moeten worden, dt zouden ze moeten verieden. Hoe vk hoor je dt niet? Zoiets denk jij vst ook

Nadere informatie

op pagina 12 en 13 van Kidsweek. meenemen. Wie worden dit en waarom? c) Stel je gaat naar Mars en mag 4 mensen

op pagina 12 en 13 van Kidsweek. meenemen. Wie worden dit en waarom? c) Stel je gaat naar Mars en mag 4 mensen Wereldoriënttie Lees Op nr Mrs op pgin 2 en 3 vn Kidsweek. Lees Op nr Mrs op pgin 2 en 3 vn Kidsweek. A B C Lees Op nr Mrs op pgin 2 en 3 vn Kidsweek. ) Op nr Mrs ) Wt weet jij l over de plneet Mrs? Mk

Nadere informatie

V2.1 Eerlijk verdeeld?

V2.1 Eerlijk verdeeld? Wie verdient wt? v2 Mkt geld gelukkig? L Voor je sisehoeften zols eten, woonruimte en kleding en je l guw dit edrg kwijt. Bedenk mr eens wt de mndhuur is. En hoeveel etl je voor vste lsten 1s gs, liht

Nadere informatie

REKENEN MACHTEN MET. 5N4p EEBII 2013 GGHM

REKENEN MACHTEN MET. 5N4p EEBII 2013 GGHM REKENEN MET MACHTEN Np EEBII 0 GGHM Inhoud Herhlin: Eponentiele roei... Netieve Mchten... Geroken mchten... Etr Oefeninen... 9 Hoere-mchts functies... 0 Overzicht vn de reels... Herhlin: Eponentiële roei

Nadere informatie

Privacyverklaring van Match&Rent. U heeft te maken met makelaardij Match&Rent Real Estate Agency.

Privacyverklaring van Match&Rent. U heeft te maken met makelaardij Match&Rent Real Estate Agency. Privcyverklring vn Mtch&Rent. U heeft te mken met mkelrdij Mtch&Rent Rel Estte Agency. In deze privcyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgeg. In deze verklring wordt ook uitgelegd

Nadere informatie

Natuurlijke getallen op een getallenas en in een assenstelsel

Natuurlijke getallen op een getallenas en in een assenstelsel Turf het ntl fouten en zet de resultten in een tel. Vlmingen Nederlnders resultt ntl resultt ntl 9 9 en nder tlstelsel U Ontijfer de volgende hiërogliefen met ehulp vn het overziht op p. in het leerwerkoek.........................

Nadere informatie

e u z e B L O K K E N K L A S V M B O

e u z e B L O K K E N K L A S V M B O K e u z e B L O K K E N K L A S 1 2 V M B O V M B O BLOK 1 Dinsdg 3 de en 4 de uur 10 septemer tot en met 1 oktoer (4 lessen) Jeugd d Vliegen/vliegeren e g Powerpoint/Prezi/Wordle h TomTom(1) Redy stedy

Nadere informatie

Rapportage Enquête ondergrondse afvalinzameling Zaltbommel

Rapportage Enquête ondergrondse afvalinzameling Zaltbommel Rpportge Enquête ondergrondse fvlinzmeling Zltommel Enquête ondergrondse fvlinzmeling Zltommel VERSIEBEHEER Versie Sttus Dtum Opsteller Wijzigingen Goedkeuring Door Dtum 0.1 onept 4-11-09 VERSPREIDING

Nadere informatie

Privacyverklaring Muller Makelaardij

Privacyverklaring Muller Makelaardij Privyverklring Muller Mkelrdij U heeft te mken met Muller Mkelrdij. Muller Mkelrdij is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn. Overl wr in deze

Nadere informatie

11 Wiskundige denkactiviteiten: digitale bijlage

11 Wiskundige denkactiviteiten: digitale bijlage Wiskundige denkctiviteiten: digitle ijlge Suggesties voor opdrchten wrij de leerlingen uitgedgd worden wiskundige denkctiviteiten te ontplooien. De opdrchten heen de volgende structuur. In de kop stn chtereenvolgend:

Nadere informatie

Van welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur.

Van welke diensten van de NVM-makelaar/taxateur maakt u gebruik? U kunt op één of meerdere manieren in contact staan met de NVM-makelaar/taxateur. PRIVACYVERKLARING 1 Privyverklring Dennis de Mkelr U heeft te mken met Dennis de Mkelr. Dennis de Mkelr is een NVM-mkelr/txteur. In deze privyverklring wordt uitgelegd hoe er met uw gegevens wordt omgegn.

Nadere informatie

AFRIKA RAPPORT www.burgerszoo.nl

AFRIKA RAPPORT www.burgerszoo.nl AFRIKA RAPPORT Je gt op ontdekkingstoht nr de Afriknse dieren die in het Prk en in de Sfri vn Koninklijke Burgers Zoo leven. Bentwoord lle vrgen en hl je Afrik Rpport! Wrttenzwijnen Welkom in Burgers Prk!

Nadere informatie