Monitor klimaatbeleid 1 ste editie

Transcriptie

1 Monitor klimaatbeleid 1 ste editie

2 Inleiding De gemeente Hoogeveen voert een ambitieus klimaatprogramma uit. Sinds de vaststelling van het beleidsplan Gemeente Hoogeveen CO₂ neutraal in 2009 heeft de gemeente de ambitie om 100% CO₂ neutraal te zijn in 2040, waarbij de gemeentelijke organisatie het goede voorbeeld moet geven en reeds in 2020 CO₂ neutraal dient te zijn. Om het doel te bereiken zijn verschillende maatregelen en acties reeds uitgevoerd en in uitvoering en zullen in de komende jaren nieuwe maatregelen en projecten worden uitgevoerd. Het college van de gemeente doet via deze klimaatmonitor verslag aan de gemeenteraad over de resultaten van het klimaatbeleid. In deze rapportage wordt ingegaan op de voortgang en effecten van alle duurzaamheidsinspanningen gericht op CO₂ reductie. In de monitor zijn de maatregelen en projecten die reeds zijn uitgevoerd, in uitvoering zijn of nog worden uitgevoerd, vertaald naar daadwerkelijke CO₂ reductie (kwantitatief). Het verbindt de doelstellingen aan de effecten en duidt hiermee ook het effect van de verschillende acties op de CO₂ uitstoot. Hiermee kan de gemeenteraad bepalen in hoeverre Hoogeveen op weg is om de gestelde doelen te bereiken en wat de resterende opgave is. De monitor is hiermee een sturingsinstrument, waarmee de bijdrage van de acties aan de klimaatambities van Hoogeveen inzichtelijk wordt gemaakt. Aangezien er voor de gemeentelijke organisatie een specifieke doelstelling is geformuleerd, wordt in de monitor onderscheid gemaakt tussen de totale gemeente en de gemeentelijke organisatie. Er zijn ook maatregelen en acties uitgevoerd die niet direct leiden tot een CO₂ reductie, maar die wel een belangrijke randvoorwaarde zijn om andere projecten en acties, die wel een directe bijdrage leveren aan CO₂ reductie, aan te jagen en te faciliteren. Deze maatregelen en acties zijn kwalitatief beschreven in de monitor. Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Inleiding

3 Opbouw monitor De opbouw van de monitor is gebaseerd op de Trias Energetica. De Trias Energetica is een strategie bestaande uit drie stappen om tot CO₂ neutraliteit te komen: 1)Beperk het energieverbruik door verspilling van energie tegen te gaan. 2)Maak maximaal gebruik van energie uit duurzame bronnen. 3)Beperk de CO₂ uitstoot die ontstaat door het gebruik van fossiele brandstoffen om in de resterende energiebehoefte te voorzien. De monitor is opgedeeld in twee delen. Deel A bevat de belangrijkste uitkomsten van de monitor. In dit deel wordt ingegaan op het huidige en verwachte aandeel duurzame energie en de huidige en verwachte CO₂ uitstoot tot 2020 voor zowel de totale gemeente als de gemeentelijke organisatie. In deel A zijn eveneens de belangrijkste behaalde resultaten in 2013 opgesomd. Daarnaast bevat deel A informatie over het totale energieverbruik en de huidige en verwachte CO₂ reductie door activiteiten gericht op energiebesparing, duurzame energieproductie, efficiënt gebruik van fossiele brandstoffen en opslag van CO₂ door het aanplanten van bomen. Trias Energetica In deel B staan de achterliggende cijfers. In dit deel staan activiteiten die reeds zijn uitgevoerd, in uitvoering zijn of nog worden uitgevoerd. Deze activiteiten zijn vertaald naar daadwerkelijke CO₂ reductie. De opbouw van deel B komt overeen met de opbouwvandeela. Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Inleiding

4 Inhoudsopgave deel A H 1: H 2: H 3: H 4: 4.1 Voortgang klimaatambities 2 CO₂ uitstoot 4 Aandeel duurzame energie 5 Benchmark Drenthe en Nederland 6 Behaalde resultaten in Energieverbruik en-besparing- totaalbeeld 8 Totaalbeeld gemeente 10 Totaalbeeld gemeentelijke organisatie 13 Energieverbruik en-besparing- totaalbeeld 16 Totaalbeeld duurzame energie per techniek 18 Totaalbeeld duurzame energie per jaar 19 Reductie CO₂ uitstoot- totaalbeeld 20 Totaalbeeld CO₂ reductie 21 1 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

5 H 1: Voortgang klimaatambities CO₂ uitstoot Aandeel duurzame energie 2 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

6 Voortgang klimaatambities De gemeente Hoogeveen heeft sinds 2009 de ambitie om 100% CO₂ neutraal te zijn in 2040, waarbij de gemeentelijke organisatie het goede voorbeeld moet geven en reeds in 2020 CO₂ neutraal dient te zijn. In dit hoofdstuk staat in hoeverre Hoogeveen op weg is om de gestelde doelen te bereiken en welke activiteiten in 2013 zijn uitgevoerd die hebben bijgedragen aan het realiseren van de doelstelling. Het gaat om activiteiten die hebben geleid tot een vermindering van de totale CO₂ uitstoot van de gemeente en/of de gemeentelijke organisatie. Daarnaast zijn activiteiten die momenteel in uitvoering zijn of waarvan de gemeente voornemens is ze uit te voeren vertaald naar CO₂ reductie. Hierdoor wordt inzichtelijk gemaakt wat de resterende opgave nog is. Naast de CO₂ uitstoot is ook het aandeel duurzame energie in het totale energieverbruik in kaart gebracht,zowelhethuidigeaandeelin2013alshetverwachteaandeeltotenmet2020.omdeontwikkelingvandeco₂uitstoot en het aandeel duurzame energie in de gemeente Hoogeveen in perspectief te plaatsen, is een benchmark gemaakt met Drenthe en Nederland als geheel. Garanties van Oorsprong De gemeentelijke organisatie koopt Garanties van Oorsprong (GvO s) in om haar energieverbruik te vergroenen. Ook veel bedrijven en huishoudens kopen groene stroom in. De inkoop van groene stroom is niet meegenomen in de berekening van het aandeel duurzame energie en reductie van de CO₂ uitstoot van de gemeente en gemeentelijke organisatie. Bijna driekwart van alle GvO s die in Nederland in omloop zijn, komen uit het buitenland. De vermeden uitstoot van CO₂ telt altijd in het land van oorsprong(analoog aan emissies, die altijd worden toegerekend aan het land waar ze ontstaan). Import van groene stroom mag ook niet worden meegeteld voor het berekenen van aandeel duurzame energie in het energieverbruik. Het mag alleen worden meegeteld voor de doelrealisatie van het importerende land, als het exporterende land afstand doet van haar claim om deze productie toe te rekenen aan haar eigen doelstellingen. In de praktijk gebeurt dit nauwelijks. Nederland telt geïmporteerde elektriciteit niet mee voor de realisatie van de Nederlandse doelstellingen. Om niet af te wijken van nationale methodieken wordt om deze reden de inkoop van groene stroom niet meegeteld voor het bepalen van het aandeel duurzame energie.* * = Bron: Protocol monitoring hernieuwbare energie 3 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

7 1.1 CO₂ uitstoot (kton)* Totale gemeente Gemeentelijke organisatie % uitstoot totale gemeente 2,0% 1,9% 1,9% 1,9% 1,9% 1,9% 1,9% 1,9% 1,9% ,28 6,01 5,91 5,89 5,86 5,83 5,80 5,77 5, * = De prognose voor de periode 2014 t/m 2020 is gebaseerd op activiteiten die momenteel in uitvoering zijn of nog worden uitgevoerd en de verwachte CO₂ reductie per activiteit. Er is onderscheid gemaakt in vier typen activiteiten: activiteiten die leiden tot energiebesparing, activiteiten die leiden tot een toename in het gebruik van duurzame energie, activiteiten die leiden tot een efficiënter gebruik van fossiele brandstoffen en opslag van CO₂. De activiteiten en achterliggende cijfers staan in deel B van de monitor. 4 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

8 1.2 Aandeel duurzame energie* (%) Totale gemeente (excl. GvO s*) 40% 30% Gemeentelijke organisatie (excl. GvO s) 40% 30% 20% 20% 10% 1,09% 1,52% 1,53% 1,55% 1,56% 1,57% 1,58% 1,59% 1,63% 10% 0,48% 2,02% 2,03% 3,14% 3,15% 3,16% 3,16% 3,17% 3,18% Totale gemeente (incl. GvO s) 40% Gemeentelijke organisatie (incl. GvO s) 40% 30% 30% 26% 29% 29% 30% 30% 30% 30% 31% 31% 20% 20% 10% 8,5% 9,9% 10,0% 10,1% 10,1% 10,2% 10,3% 10,4% 10,5% 10% * = De prognose voor de periode 2014 t/m 2020 is gebaseerd op activiteiten die momenteel in uitvoering zijn of nog worden uitgevoerden de verwachte CO₂ reductie per activiteit. De activiteiten en achterliggende cijfers staan in deel B van de monitor. ** = Garanties van Oorsprong 5 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

9 1.3 Benchmark t.o.v. Drenthe en Nederland Aandeel duurzame energie (excl. GvO s) Ontwikkeling CO₂ uitstoot (2013 t.o.v. 2012) 8% 6% 4% 6,58% 6,67%. 4,48% 4,53% +2% +1% - n.n.b. +1,48% 2% 1,09% 1,52% -1% -0,65%* Hoogeveen Drenthe Nederland -2% Hoogeveen Drenthe Nederland * = De CO₂ uitstoot van de totale gemeente in 2012 is het meest recente cijfer van de Nederlandse Emissieregistratie. De CO₂ uitstoot van de totale gemeente in 2013 is een schatting en is berekend door de CO₂ emissie per eenheid energie (terajoule) per categorie (huishoudens, verkeer & vervoer en bedrijven & instellingen) in 2012 te koppelen aan het energieverbruik per categorie in De schatting gaat uit van de aanname dat de CO₂ emissie per eenheid energie (terajoule) per categorie in 2013 hetzelfde is als in Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

10 1.4 Behaalde resultaten in 2013 Energiebesparing slimme meters geplaatst in Het aantal slimme meters is in 2013 met 118% toegenomen t.o.v Uitvoering Hoogeveen Bouwpakket (18 duurzaamheidsleningen, 150 maatwerkadviezen en 96 aanvragen Stimuleringsregeling Energiebesparing in de 1ste en 2de tranche). - Het Raadhuis heeft nieuwe kunststofkozijnen met HR++ glas gekregen. - Er zijn 358 verouderde armaturen van openbare lichtpunten vervangen door led armaturen. Duurzame energie - Er zijn 416 zonnepanelensystemen geplaatst op daken van woningen en bedrijven in De zonnestroomproductie is met MWh toegenomen t.o.v. de productie in 2012, dit is een stijging van 172%. - Plaatsing 218 zonnepanelen op MFC Nieuwlande. - Opening MFC Tiendeveen. Dit gebouw maakt o.a. gebruik van zonneboilers en een hout gestookte pelletkachel. - Installatie voor vergisting van slib in bedrijf gegaan bij de RWZI in Echten. - Er zijn 2 windturbines van 10 KW bij Green PlanetPesse geplaatst. Reductie CO₂ uitstoot - Aanplant bomen in het Millenniumbos en aanplant bomen in centrumgebied. 7 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

11 H 2: Energieverbruik en -besparing - totaalbeeld Huishoudens Verkeer en vervoer Bedrijven en instellingen Gemeentelijke organisatie 8 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

12 Energieverbruik en - besparing Gemeente In de gemeente zijn drie categorieën van energieverbruikers te onderscheiden, die qua omvang in verbruik ongeveer gelijk van grootte zijn (huishoudens, verkeer en bedrijven & instellingen). Van de woningen is het elektriciteitsverbruik per woning vergelijkbaar met andere woningen in Nederland, maar gemiddeld wordt meer aardgas verbruikt. Om energie te besparen heeft de gemeente verschillende activiteiten uitgevoerd om het energiebewustzijn onder burgers te vergroten, bijvoorbeeld door de ontwikkeling van het energieloket en het uitvoeren van een warmtescan. Tevens is gestart met het stimuleringsplan Hoogeveen Bouwpakket om verduurzaming van de woningvoorraad te stimuleren. Wegverkeer levert een aanzienlijke bijdrage aan het totale energieverbruik en is verantwoordelijk voor het grootste deel (40%) van de totale CO₂ uitstoot, vooral door aanwezigheid van de A28 en A37 die door de gemeente lopen. De categorie bedrijven en instellingen is met 38% van het totale energieverbruik de grootste verbruiker van energie. De gemeente heeft geen specifiek beleid of acties uitgevoerd voor deze categorie. Gemeentelijke organisatie Het gas- en elektriciteitsverbruik van gemeentelijke gebouwen vormt meer dan driekwart van het totale energieverbruik en de totale CO₂ uitstoot van de gemeentelijke organisatie. Vooral het zwembad en de Tamboer zijn grote energieverbruikers met een kwart van het totale verbruik van gemeentelijke gebouwen. Er zijn in de afgelopen jaren diverse maatregelen genomen om het energieverbruik van gemeentelijke gebouwen te verlagen, zoals isolerende maatregelen en aanleg van WKO systemen. Openbare verlichting is verantwoordelijk voor circa 18% van de CO₂ uitstoot van de gemeentelijke organisatie. Een groot deel van de straatlantaarns is verouderd. De gemeente heeft al een deel van de armaturen vervangen door led verlichting. Vanuit het traject Hoogeveen verlicht bewust worden naar verwachting nog eens armaturen vervangen in de komende jaren. Het wagenpark van de gemeente Hoogeveen bestaat momenteel uit 53 voertuigen. In de afgelopen jaren is het wagenpark met vier voertuigen gekrompen. Dit heeft echter niet geleid tot een significante daling van het brandstofverbruik. 9 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

13 2.1.1 Totaalbeeld gemeente energieverbruik en CO₂ uitstoot Energieverbruik (TJ) in 2013 Totaal: TJ CO₂ uitstoot (kton) in 2012* Totaal: 319,2 kton (32,5%) (29,5%) 117,5 (36,8%) 69,3 (21,7%) (38,0%) 132,3 (41,5%) Woningen Bedrijven en instellingen Verkeer en vervoer * = De CO₂ uitstoot van de totale gemeente in 2012 is het meest recente cijfer van de Nederlandse Emissieregistratie. De CO₂ uitstoot van de totale gemeente in 2013 is een schatting en is berekend door de CO₂ emissie per eenheid energie (terajoule) per categorie (huishoudens, verkeer & vervoer en bedrijven & instellingen) in 2012 te koppelen aan het energieverbruik per categorie in De schatting gaat uit van de aanname dat de CO₂ emissie per eenheid energie (terajoule) per categorie in 2013 hetzelfde is als in Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

14 2.1.2 Totaalbeeld gemeente Verwachte energieverbruik tot 2020 Huishoudens (TJ) Verkeer en vervoer (TJ) Bedrijven en instellingen (TJ) Ontwikkeling t.o.v Ontwikkeling t.o.v Ontwikkeling t.o.v ,9 TJ (+5,1%) -68,1TJ (-3,3%) + 2,7 TJ (+0,2%) Prognose* * = De prognose voor de periode 2014 t/m 2020 is gebaseerd op activiteiten die momenteel in uitvoering zijn of nog worden uitgevoerden de verwachte CO₂ reductie per activiteit. De activiteiten en achterliggende cijfers staan in deel B van de monitor. 11 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

15 2.1.3 Totaalbeeld gemeente Verwachte CO₂ uitstoot tot 2020 Huishoudens (kton) 200 Verkeer en vervoer (kton) 200 Bedrijven en instellingen (kton) , , , Ontwikkeling t.o.v Ontwikkeling t.o.v Ontwikkeling t.o.v ,6 kton (+5,1%) -4,4 kton (-3,3%) + 0,1 kton (+0,1%) Prognose* * = De prognose voor de periode 2014 t/m 2020 is gebaseerd op activiteiten die momenteel in uitvoering zijn of nog worden uitgevoerden de verwachte CO₂ reductie per activiteit. De activiteiten en achterliggende cijfers staan in deel B van de monitor. 12 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

16 2.2.1 Totaalbeeld gem. organisatie energieverbruik en CO₂ uitstoot Energieverbruik (TJ) in 2013 Totaal: 77,58 TJ CO₂ uitstoot (kton) in 2012 Totaal: 6,11 kton 8,57 (11,0%) 4,29 (5,5%) 0,37 (6,1%) 1,08 (17,7%) 64,72 (83,4%) 4,66 (76,2%) Gebouwen Openbare verlichting Wagenpark 13 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

17 2.2.2 Totaalbeeld gem. organisatie Verwachte energieverbruik tot 2020 Gebouwen (TJ)* Openbare verlichting (TJ) Wagenpark (kton) , ,57 4 4, Ontwikkeling t.o.v Ontwikkeling t.o.v Ontwikkeling t.o.v ,41 TJ (-3,6%) -0,67 TJ (-7,3%) + 0,39 TJ (+10,1%) Prognose* * = De prognose voor de periode 2014 t/m 2020 is gebaseerd op activiteiten die momenteel in uitvoering zijn of nog worden uitgevoerden de verwachte CO₂ reductie per activiteit. De activiteiten en achterliggende cijfers staan in deel B van de monitor. 14 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

18 2.2.3 Totaalbeeld gem. organisatie Verwachte CO₂ uitstoot tot 2020 Gebouwen (kton)* Openbare verlichting (kton) Wagenpark (kton) 6,0 2,0 2,0 4,5 4,66 1,5 1,5 1,08 3,0 1,0 1,0 1,5 0,5 0,5 0,37 Ontwikkeling t.o.v Ontwikkeling t.o.v Ontwikkeling t.o.v ,15 kton (-3,2%) -0,09 kton (-7,3%) + 0,03 kton (+10,0%) Prognose* * = De prognose voor de periode 2014 t/m 2020 is gebaseerd op activiteiten die momenteel in uitvoering zijn of nog worden uitgevoerden de verwachte CO₂ reductie per activiteit. De activiteiten en achterliggende cijfers staan in deel B van de monitor. 15 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

19 H 3: Duurzame energie - totaalbeeld Zonnestroom Zonnewarmte Biomassavergisting Biomassaverbranding Windenergie Energie uit waterkracht Geothermie Biobrandstoffen Inkoop duurzame energie 16 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

20 Duurzame energie Gemeente In Hoogeveen wordt 80 TJ aan duurzame energie opgewekt. Afgezet tegen het energieverbruik is dit 1,52%. De gemeente scoort hiermee lager dan het landelijke en provinciale gemiddelde. De verklaring hiervoor is dat in de gemeente geen grootschalige productie van windenergie plaatsvindt en er geen grote installaties zijn waar biomassa wordt verbrand. Er zijn wel twee plannen gemaakt voor grootschalige verbranding, maar deze zijn afgeblazen. Kleinschalige verbranding van biomassa in houtketels en houtkachels is de grootste bron van duurzame energie in de gemeente Hoogeveen, gevolgd door vergisting van biomassa en zonne-energie. In deze laatste categorie is de productie met 172% toegenomen. Omdat de gemeente Hoogeveen niet is aangewezen door de provincie als beoogde locatie voor plaatsing van grootschalige windmolens, kan wind voorlopig geen substantiële bijdrage leveren. Kleinere molens, zoals bij Green Planet Pesse behoren wel tot de mogelijkheden. Een andere potentiele bron van duurzame energie is geothermie. De gemeente onderzoekt in hoeverre een geothermieproject haalbaar is en hoeveel duurzame energie hiermee kan worden geproduceerd. Gemeentelijke organisatie Binnen de gemeentelijke organisatie zijn biomassaverbranding en zonne-energie de belangrijkste bronnen. Hiermee wordt in totaal 1,57 TJ aan duurzame energie opgewekt, wat overeenkomt met 2,02% van het energieverbruik van de gemeentelijke organisatie. Een voorbeeld van biomassaverbranding is de pelletkachel waarmee MFC Tiendeveen wordt verwarmd. De gemeente heeft op 7 locaties zonnestroom installaties. In 2013 zijn zonnepanelen op het dak van MFC Nieuwlande in gebruik genomenendeplaatsingvanpanelenbijactivumisinvoorbereiding.degemeenteheeftdeambitieomopdelangetermijnalle gemeentelijke daken die geschikt zijn te voorzien van zonnepanelen. Tevens koopt de gemeente groene stroom in. Dit mag volgens de Europese richtlijn niet worden gerekend tot gebruik van duurzame energie, maar draagt wel bij aan maatschappelijk verantwoorde bedrijfsvoering. 17 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

21 3.1 Totaalbeeld duurzame energie per techniek Duurzame energie (TJ) totale gemeente CO₂ reductie (kton) totale gemeente ,2% -0,75 22,3% 6,0% 17,5% 0,4% 4,3% 40-1, ,8% 5,1% 21,1% 0,1% 1,6% -2,25-3,00 49,6% Duurzame energie (TJ) gemeentelijke organisatie 2,0 1,5 52,7% 37,9% 1,0 CO₂ reductie (kton) gemeentelijke organisatie 7,3% -0,05 18,7% -0,10 0,5 9,4% -0,15 74,0% -0,20 t/m In uitvoering Voornemen 18 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

22 3.2 Totaalbeeld duurzame energie per jaar Duurzame energie (TJ) totale gemeente CO₂ reductie (kton) totale gemeente ,2 80,0 80,3 80,5 81,9-1,5-3,0-2, ,5-3,54-3,58-3,60-3,76-6,0 Duurzame energie (TJ) gemeentelijke organisatie CO₂ reductie (kton) gemeentelijke organisatie 3,00 2,25 1,50 1,57 2,42-0,10-0,20-0,04-0,10-0,18 0,75 0,38-0,30-0,40 t/m In uitvoering Voornemen 19 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

23 H 4: Reductie CO₂ uitstoot - totaalbeeld Elektrisch vervoer Aardgas/LNG in vervoer Afvalscheiding Aanplanten bomen 20 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

24 Reductie CO₂ uitstoot Gemeente Aangezien in de gemeente Hoogeveen fossiele energie nog steeds nodig is, is het belangrijk deze fossiele energie zo efficiënt mogelijk te gebruiken. Dat kan door verhoging van de efficiency van motoren, gebruik van andere fossiele bronnen met een hoger rendement of lagere uitstoot van schadelijke stoffen. Voorbeelden hiervan zijn het gebruik van elektrische auto s of het gebruik van aardgas als brandstof voor bijvoorbeeld vrachtwagens. In de gemeente Hoogeveen staan circa 20 elektrische voertuigen geregistreerd. Daarnaast zijn in de gemeente twee vulpunten voor aardgas en levert Green Planet Pesse groen gas voor transport. Omdat dit gas wordt geproduceerd in de gemeente Midden-Drenthe wordt het gerekend tot de inkoop van duurzame energie. Ook het terugdringen van afval en gebruik van afval als grondstof draagt bij aan het reduceren van CO₂ uitstoot. In de monitor is inzichtelijk gemaakt hoeveel CO₂ reductie wordt gerealiseerd door de verwerking van GFT afval uit Hoogeveen en welke CO₂ reductie het verminderen van restafval oplevert. Echter, aangezien de vermeden uitstoot van CO₂ altijd wordt toegerekend aan de locatie waar de uitstoot ontstaat (het afval uit Hoogeveen wordt verwerkt buiten de gemeente), telt dit niet mee voorde realisatie van de klimaatambities van Hoogeveen. Een andere vorm CO₂ reductie is het opslaan van CO₂. In de gemeente wordt dit gedaan door het planten van bomen. In het Millennium bos zijn tot nu toe meer dan bomen geplant. Gemeentelijke organisatie De gemeentelijke organisatie heeft in 2013 een elektrische auto in gebruik genomen. Dit draagt bij aan de reductie van CO2. Dit effect kan worden vergroot als de auto wordt geladen met duurzaam opgewekte energie, zoals bijvoorbeeld energie opgewekt met zonnepanelen. 21 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

25 4.1 Totaalbeeld CO₂ reductie CO₂ reductie (kton) totale gemeente per jaar CO₂ reductie (kton) gemeentelijke organisatie per jaar -0,6-0,01-0,001-1,2-1,07-0,02-1,8-1,58-0,03-2,4-2,07-0,04 CO₂ reductie (kton) totale gemeente per activiteit CO₂ reductie (kton) gemeentelijke organisatie per activiteit -0,6-0,012-0,022-0,031-0,01-0,001-1,2-0,02-1,8-2,4-2,01* -0,03-0,04 t/m In uitvoering Voornemen * = telt niet mee voor de realisatie van de klimaatambities van Hoogeveen 22 Monitor klimaatbeleid gemeente Hoogeveen Deel A

26 Inhoudsopgave deel B H 5: Energieverbruik en-besparing- achterliggende cijfers 24 Huishoudens 25 Verkeer en vervoer 28 Bedrijven en instellingen 30 Gemeentelijke organisatie 32 Gemeentelijke gebouwen 33 Openbare 36 Gemeentelijk wagenpark 38 H 6: H 7: Duurzame energie- achterliggende cijfers 40 Zonnestroom 41 Zonnewarmte 44 Biomassavergisting 47 Biomassaverbranding 49 Windenergie 52 Energie uit waterkracht 54 Geothermie 56 Biobrandstoffen 57 Inkoop duurzame energie 58 Duurzame energie- achterliggende cijfers 61 Elektrisch vervoer 62 Aardgas in vervoer 64 Aanplanten bomen 66 Afvalscheiding 68 23

27 H 5: Energieverbruik en -besparing - achterliggende cijfers Huishoudens Verkeer en vervoer Bedrijven en instellingen Gemeentelijke organisatie 24

28 Huishoudens (5.1) De gemeente Hoogeveen heeft bijna inwoners en is qua inwonertal de derde gemeente van Drenthe. De gemeente telt circa woningen waarvan ongeveer 60% koopwoningen en 40% huurwoningen. Het elektriciteitsverbruik per woning ligt op hetzelfde niveau als Nederland, maar gemiddeld wordt er meer aardgas verbruikt. Er zijn diverse maatregelen die kunnen worden genomen om dit energieverbruik te reduceren. Het gaat bijvoorbeeld om isolatie, slimme meters, etc. In veel gevallen gaat het om investeringen die relatief snel kunnen worden terugverdiend, maar veel inwoners zijn zich hier niet van bewust. De gemeente Hoogeveen heeft de afgelopen jaren diverse activiteiten uitgevoerd om het energiebewustzijn onder de burgers te vergrotenbv.doordeontwikkelingvanhetenergieloketenhetuitvoerenvaneenwarmtescan.op1mei2013isgestartmethet stimuleringsplan Hoogeveen Bouwpakket. Als onderdeel hiervan zijn drie instrumenten ontwikkeld om verduurzaming van de woningvoorraad te stimuleren. 25

29 5.1.1 Huishoudens Energieverbruik (TJ) CO₂ uitstoot (kton) ,9 t/m In uitvoering Voornemen - Energie Prestatieovereenkomst Drentse woningcorporaties - Slimme meters in 2013: 354 (elektra) Slimme meters in 2013: 773 (elektra) Hoogeveen Bouwpakket: - 18 duurzaamheidsleningen gericht op energiebesparing (totale omvang ,-) maatwerkadviezen. 108 eigenaren hebben aangegeven maatregelen uit te gaan voeren. De verwachting is dat er 100 labelsprongen worden gemaakt. - Stimuleringsregeling Energiebesparing: 96 aanvragen (1 ste en 2 de tranche). Totale omvang circa 1,1 mln. - Hoogeveen Bouwpakket - 17 energieneutrale woningen in Pesse - Effecten van afspraken die zijn gemaakt in het Nationaal Energieakkoord. 26

30 5.1.2 Huishoudens (Indicatieve) energielabels* A woningen 12% E F G A B B C D woningen 18% woningen 34% woningen 16% D E woningen 6% C F woningen 8% G woningen 6% * = Bron: op ) 27

31 Verkeer en vervoer (5.2) Verkeer en vervoer is verantwoordelijk voor een groot deel van het energieverbruik in de gemeente Hoogeveen en circa 40% van de totale CO₂ uitstoot. Wegverkeer levert een aanzienlijke bijdrage aan het totale energieverbruik van verkeer en vervoer, vooral wegverkeer op de twee snelwegen (A28 en A37 ) die door de gemeente Hoogeveen lopen. Het wegverkeer is verantwoordelijk voor bijna 94% van het totale energieverbruik in het verkeer. Driekwart van het brandstofverbruik door het wegverkeer vindt plaats op de snelwegen. Andere energieverbruikers zijn treinen, schepen en mobiele werktuigen. 28

32 5.2 Verkeer en vervoer Energieverbruik (TJ) CO₂ uitstoot (kton) , t/m In uitvoering Voornemen - Het buitengebied is in fasen overgegaan naar een snelheidslimiet van 60 km/uur. Daarnaast is het aantal 30 km/uur gebieden uitgebreid. Het is echter onbekend welk effect dit heeft gehad op het energieverbruik en CO₂ uitstoot. - De maximumsnelheid op de A37 is op basis van landelijke wet-en regelgeving in 2012 verhoogd naar 130 km/uur. Dit heeft geleid tot een verhoging van het energieverbruik en CO₂ uitstoot door het verkeer op deze snelweg. In welke mate is echter onbekend. - Geen activiteiten - Effecten van afspraken die zijn gemaakt in het Nationaal Energieakkoord. 29

33 Bedrijven en instellingen (5.3) Door de strategische ligging aan de A28 en A37 is de gemeente Hoogeveen een interessante vestigingsplaats voor bedrijven. Er zijn meerdere bedrijventerreinen in de gemeente waaronder bedrijventerrein De Wieken. Dit is het op één na grootste bedrijventerrein van Noord-Nederland. Van oudsher is de industrie een belangrijke sector in Hoogeveen, dit zijn veelal bedrijven met een relatief hoog energieverbruik. Daarnaast is er een ziekenhuis in Hoogeveen en heeft Hoogeveen diverse voorzieningen met een regionale functie. In deze paragraaf wordt ingegaan op het energieverbruik van de bedrijven en instellingen die in de gemeente Hoogeveen zijn gevestigd. 30

34 5.3 Bedrijven en instellingen Energieverbruik (TJ) CO₂ uitstoot (kton) , t/m In uitvoering Voornemen - Geen activiteiten - Geen activiteiten - Effecten van afspraken die zijn gemaakt in het Nationaal Energieakkoord. 31

35 Gemeentelijke organisatie (5.4) De gemeentelijke organisatie is zelf ook een energieverbruiker. De gemeente Hoogeveen is eigenaar van meer dan 100 gebouwen en deze gebouwen verbruiken gas en elektriciteit. Daarnaast is de gemeente verantwoordelijk voor de openbare verlichting en heeft het een eigen wagenpark en machines die brandstof verbruiken. De gemeente wil een voorbeeldfunctie vervullen t.o.v. burgers en bedrijven in de gemeente en laten zien dat energie- en CO₂ neutraal opereren haalbaar is. De gemeente heeft als doelstelling om als organisatie in 2020 CO₂ neutraal te zijn. 32

36 Gemeentelijke gebouwen (5.4.1) Het gas- en elektriciteitsverbruik van gemeentelijke gebouwen vormt het grootste deel van het totale energieverbruik van de gemeentelijke organisatie. Het gaat onder meer om het gemeentehuis, sportaccommodaties, scholen, buurthuizen, brandweer etc. De 10 gemeentelijke gebouwen die het meeste energie verbruiken zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de helft van het energieverbruik van gemeentelijke gebouwen. Vooral het zwembad en de Tamboer zijn grote energieverbruikers met een kwart van het totale energieverbruik. Er zijn in de afgelopen jaren al diverse maatregelen genomen om het energieverbruik van gemeentelijke gebouwen te verlagen. Onder meer door isolerende maatregelen en aanleg van WKO systemen. De gemeente heeft daarnaast Rendo een studie laten uitvoeren naar de mogelijkheden om het energieverbruik en de CO₂ uitstoot van gemeentelijke gebouwen verder te verlagen. Er zijn een aantal mogelijke scenario s uitgewerkt met daarin verschillende maatregelen. Het is op dit moment onzeker of en welke maatregelen zullen worden uitgevoerd en wat het effect van deze maatregelen zal zijn op het energieverbruik en de CO₂ uitstoot van gemeentelijke gebouwen, daarom zijn deze activiteiten nog niet gekwantificeerd in de monitor. 33

37 5.4.1 Gemeentelijke gebouwen Energiebesparing (TJ) CO₂ reductie (kton) -1,50-0,10-3,00-0,20-4,50-4,04-0,30-0,24 Energieverbruik in 2013: 64,72 TJ CO₂ uitstoot in 2013: 4,66 kton -6,00-0,40 t/m In uitvoering Voornemen - Compagnieshuis: WKO en isolatie dak - Raadhuis: Aangesloten op WKO systeem en een groot deel van de verlichting omgezet naar led. - Tamboer en Werkplein aangesloten op WKO - Het Raadhuis heeft nieuwe kunststofkozijnen met HR++ glas gekregen (1.192 m3 aardgas) - Nieuwbouw Roelof van Echten college incl. WKO (geen kwantitatieve cijfers bekend) - Vervanging puien burgerzaal met HRR++ beglazing (±500 m3 aardgas) - Het inpassen van energiebesparende maatregelen op natuurlijke momenten bij planmatig onderhoud indien budget beschikbaar is. 34

38 5.4.1 Gemeentelijke gebouwen energielabels* 50% van de gemeentelijke gebouwen heeft een label A, B, of C en 41,6% van de bruto-vloeroppervlakte (BVO) van de gemeentelijke gebouwen heeft een label A, B, of C. A 21 gebouwen 27% F G A B C D 7 gebouwen 9% 11 gebouwen 14% 13 gebouwen 16% E B E 9 gebouwen 11% D C F 6 gebouwen 7% G 13 gebouwen 16% * = Bron: Vastgoedrapportage gemeentelijke gebouwen (Rendo) 35

39 Openbare verlichting (5.4.2) De openbare verlichting in de gemeente Hoogeveen bestaat uit circa lichtpunten. De toegepaste lichttechniek is verouderd, het grootste deel van de lichtpunten bevat lichtbronnen waar tegenwoordig efficiëntere types voor zijn. Er zijn inmiddels al honderden verouderde armaturen vervangen door led verlichting. Er is een beleidsplan openbare verlichting opgesteld, waarin een aantal scenario s en maatregelen zijn benoemd om het energieverbruik verder te reduceren. Om hier uitvoering aan te geven is de gemeente het traject Hoogeveen verlicht bewust gestart om in nauwe samenspraak met burgers te komen tot een bewustere verlichting die ook leidt tot een reductie van het energieverbruik van de openbare verlichting, waarbij het belang van openbare verlichting voor veiligheid en veiligheidsbeleving niet uit het oog wordt verloren. 36

40 5.4.2 Openbare verlichting Energiebesparing (TJ) CO₂ reductie (kton) -1,00-0,24-0,03-0,15-2,00-0,30 Energieverbruik in 2013: 8,57 TJ CO₂ uitstoot in 2013: 1,08 kton -3,00-4,00-0,45-0,60 t/m In uitvoering Voornemen - Geen activiteiten - Hoofdwegen, ring Buitendorpen: 200 armaturen van gemiddeld 50 watt vervangen door led (24 watt incl. dimmer) - De Laan : 136 armaturen ( 2 x 68) vervangen voor 68 enkele led armaturen, voorheen 2x 75 watt armatuur, nu 1 x 10 watt armatuur zonder dimmer. - Hoofdstraat: 22 armaturen van 60 watt (incl. voorschakelapp), vervangen door 20 watt led met dimmer stuks led armaturen van 17 watt incl. dimmer in bestelling energiezuinige armaturen incl. dimmer op de Harm Smeengelaan en Kinholtsweg. - Vervangen armaturen lichtpunten. Dit levert in het plangebied De Weide een verwachte energiebesparing van 70% op. - Voor heel Hoogeveen is de eerste schatting dat er circa 50% bespaard kan worden. - De uitvoering in plangebied De Weide vindt plaats voor Voor de rest van Hoogeveen is het moment van uitvoering op dit moment nog niet bekend. Deze reductie is daarom nog niet opgenomen in de monitor. 37

41 Gemeentelijk wagenpark (5.4.3) Het wagenpark van de gemeente Hoogeveen bestaat momenteel uit 53 voertuigen. Het gaat om 13 personenauto s, 10 bestelauto s, 12 bestelbussen, 16 pick-ups en 2 vrachtwagens. Daarnaast beschikt de gemeente nog over een aantal trekkers, maaimachines en kranen. In de afgelopen jaren is het wagenpark met vier voertuigen gekrompen en is een elektrische auto aangeschaft. Dit heeft echter niet geleid tot een significante daling van het brandstofverbruik van het gemeentelijk wagenpark. Het brandstofverbruik in de afgelopen jaren laat een wisselend beeld zien. In 2011 en 2012 was het brandstofverbruik een stuk lager dan in 2010, maar in 2013 is het brandstofverbruik juist weer toegenomen. De oorzaak is echter onbekend. Momenteel werkt de gemeente aan de voorbereiding van de Europese aanbesteding waarin een duurzaamheidsparagraaf wordt opgenomen. Hierin zal naar verwachting komen te staan dat daar waar mogelijk gekozen wordt voor bio-/aardgas of elektrisch. Dit kan momenteel echter nog niet worden vertaald naar concrete maatregelen. 38

42 5.4.3 Gemeentelijk wagenpark Energiebesparing (TJ) CO₂ reductie (kton) Energieverbruik in 2013: 4,29 TJ CO₂ uitstoot in 2013: 0,37 kton t/m In uitvoering Voornemen - Het brandstofverbruik is in de periode met ruim liter gedaald. - Het brandstofverbruik is t.o.v met bijna liter gestegen. 39

43 H 6: Duurzame energie - achterliggende cijfers Zonnestroom Zonnewarmte Biomassavergisting Biomassaverbranding Windenergie Energie uit waterkracht Geothermie Biobrandstoffen Inkoop duurzame energie 40

44 Zonnestroom (6.1) De zon is in potentiedegrootste energiebron voorde aarde. Deenergiediede aardebereikt is duizenden malen groterdan het wereldwijde energieverbruik. In de afgelopen jaren is de kostprijs van zonnepanelen sterk gedaald en is de plaatsing van zonnepanelen door subsidies en fiscale regelingen aangemoedigd. Hierdoor is het aantal zonnepanelen op Nederlandse daken de afgelopen jaren sterk gegroeid. Ondanks deze groei is het aandeel zonnestroom in de totale duurzame energieproductie beperkt. In 2013 was het aandeel van zonnestroom in de totale Nederlandse duurzame energieproductie minder dan 2%. Ook in Hoogeveen is de productie van zonnestroom in 2013 sterk toegenomen. In 2013 werd MWh meer geproduceerd danin2012,ditiseenstijgingvan172%.deverwachtingisdathetaantalpanelenzalblijventoenemen.erzijndiverselandelijke subsidies die de terugverdientijd van zonnepanelen verkorten, zoals de SDE+ en de regeling Asbest voor zonnepanelen. Bovendien kunnen inwoners van de gemeente vanuit het Hoogeveen Bouwpakket tegen gunstige rentepercentages een lening aanvragen om duurzaamheidsmaatregelen uit te voeren en zijn er fiscale regelingen die het aantrekkelijker maken om in zonnepanelen te investeren. Het gaat bijvoorbeeld om de salderingsregeling en regeling verlaagd tarief bij collectieve opwek (korting op de energiebelasting). In 2013 zijn er geen nieuwe panelen op gemeentelijke daken in gebruik genomen. De gemeente heeft de ambitie om op de lange termijn alle gemeentelijke daken die geschikt zijn te voorzien van zonnepanelen. Op dit moment is deze ambitie nog niet gekwantificeerd, waardoor het nog niet mogelijk is deze ambitie naar een CO₂ reductie te vertalen. 41

45 6.1.1 Zonnestroom (totale gemeente) Aantal PV systemen (N) Duurzame energie (TJ) CO₂ reductie (kton) ,51-0, ,00-0, ,50-2,00 t/m In uitvoering Voornemen PV systemen op daken in de gemeente PV systemen op daken in de gemeente - 27 aanvragen voor leningen voor plaatsing van zonnepanelen (Hoogeveen Bouwpakket) - Plaatsing van zonnepanelen op 17 energieneutrale nieuwbouwwoningen in Pesse 42

46 6.1.2 Zonnestroom (gem. organisatie) Aantal PV systemen (N) Duurzame energie (TJ) CO₂ reductie (kton) 12 2, ,50-0,05-0,06 6 1,00-0,10 3 0,50 0,52-0,15-0,20 t/m In uitvoering Voornemen - 54 zonnepanelen op Compagnieshuis zonnepanelen op Tamboer zonnepanelen op 5 basisscholen zonnepanelen op MFC Nieuwlande zonnepanelen op het Activivum - Alle gemeentelijke daken die geschikt zijn voorzien van zonnepanelen (niet gekwantificeerd) 43

47 Zonnewarmte (6.2) Een zonneboiler gebruikt zonne-energie niet voor het opwekken van elektriciteit, maar voor warm water. Hiervoor wordt op een dak een zonnecollector geplaatst. Deze is aangesloten op een buizenstelsel met daarin een vloeistof. Met de opgevangen zonneenergie verwarmt de zonnecollector een vloeistof. Deze vloeistof transporteert de warmte door het buizenstelsel naar een voorraadvat (boiler) met leidingwater. De warmte van de vloeistof verwarmt het water in het voorraadvat. Door de zon te gebruiken voor het opwarmen van water wordt gebruik van fossiele energie vermeden. Er zijn in Hoogeveen diverse woningen die worden verwarmd door zonneboilers. Zo zijn er in de wijk Schutlanden 66 duurzame woningen gebouwd. Deze woningen hebben een zonnecollector op het dak en een zonneboiler in de woning. Ook een aantal gemeentelijke gebouwen maken gebruik van zonnecollectoren en boilers. 44

48 6.2.1 Zonnewarmte (totale gemeente) Duurzame energie (TJ) 8 6 CO₂ reductie (kton) -0, ,18-0,2-0,3-0,23-0,4 t/m In uitvoering Voornemen - Het totale collectoroppervlak in de gemeente Hoogeveen is onbekend. De duurzame energieproductie door zonnewarmtesystemen in de gemeente Hoogeveen in 2012 is gebaseerd op schattingen van CBS en Rijkswaterstaat. - Het totale collectoroppervlak in de gemeente Hoogeveen is onbekend. De duurzame energieproductie door zonnewarmtesystemen in de gemeente Hoogeveen in 2013 is gebaseerd op schattingen van CBS en Rijkswaterstaat. 45

49 6.2.2 Zonnewarmte (gem. organisatie) Aantal locaties (N) 8 Duurzame energie (TJ) 0,40 CO₂ reductie (kton) 6 0,30-0,01-0, ,20 0,13-0,02 2 0,10-0,03-0,04 t/m In uitvoering Voornemen - Sporthal Trasselt (6,8 m²) - Sporthal de Marke (12,7 m²) - Gymlokaal/buurthuis de Cirkel (6,8 m²) - MFC Tiendeveen (40 m²) - Het Activivum (40 m²) 46

50 Biomassavergisting (6.3) Biogas is een gasmengsel dat ontstaat door vergisting van organische materialen. Materiaal van bijvoorbeeld afval, mest of rioolwater wordt in een anaeroob proces door enzymen omgezet in biogas. Dit biogas bestaat voor ongeveer 60% uit methaan. Biogas wordt hoofdzakelijk gebruikt om elektriciteit mee te produceren. Op één locatie in de gemeente wordt elektriciteit uit biogas geproduceerd, bij de RWZI in Echten. Groen gas is gereinigd biogas en heeft dezelfde chemische samenstelling als aardgas. Hierdoor mag groen gas, in tegenstelling tot biogas, wel in het aardgasnet worden geïnjecteerd en kan het voor dezelfde toepassingen als aardgas worden gebruikt. Er zijn in de gemeente Hoogeveen geen locaties waar groen gas wordt geproduceerd. 47

51 6.3 Biomassavergisting Vermogen (MW) Duurzame energie (TJ) CO₂ reductie (kton) 1, ,75 0, ,25 0, ,28-0,50 0, ,75-0,66-1,00 t/m In uitvoering Voornemen - Geen activiteiten - Biogasproductie RWZI Echten 48

52 Biomassaverbranding (6.4) Biomassa kan ook worden verbrand voor duurzame energieopwekking. Verbranding van biomassa heeft het grootste aandeel in de huidige duurzame energieproductie in Nederland. Deze verbranding vindt grootschalig plaats in elektriciteitscentrales, afvalverwerkingsinstallaties en in de industrie. Ook verbranding van biomassa in houtketels en houtkachels (kleinschalig) wordt gerekend tot duurzame energieproductie. In de gemeente Hoogeveen zijn geen locaties waar grootschalige biomassaverbranding plaatsvindt. Er zijn wel twee plannen gemaakt voor grootschalige verbranding (BEC De Wieken en B-hout Centrale), maar deze plannen worden niet gerealiseerd. Biomassaverbranding in Hoogeveen vindt vooral plaats in houtkachels bij particulieren. Dit levert momenteel de grootste bijdrage aan duurzame energieproductie in de gemeente Hoogeveen. Ook MFC Tiendeveen wordt verwarmd door een pelletkachel. 49

53 6.4.1 Verbranding biomassa (totale gemeente) Aantal houtkachels en ketels (N) Duurzame energie (TJ) CO₂ reductie (kton) * 50,94-1, ,00-1, ,00-4,00 t/m In uitvoering Voornemen - Circa woningen met een houtkachel - Circa woningen met een houtkachel - Houtpelletsinstallatie bij de Heliosflats in Hoogeveen * = Schatting op basis van cijfers CBS en Rijkswaterstaat 50

54 6.4.2 Verbranding biomassa (gem. organisatie) Aantal houtkachels en ketels (N) Duurzame energie (TJ) CO₂ reductie (kton) 4 2,00 3 1,50-0,05-0,03 2 1,00 0,92-0, ,50-0,15-0,20 t/m In uitvoering Voornemen - Geen activiteiten - Hout gestookte pelletkachel MFC Tiendeveen (120 KW) 51

55 Windenergie (6.5) Windenergie levert een belangrijke bijdrage aan de duurzame energieproductie in Nederland. Energie uit wind is goed voor bijna een vijfde van de totale Nederlandse duurzame energieproductie. Windturbines staan vooral in de kustprovincies. In de provincie Drenthe wordt relatief weinig windenergie geproduceerd, zo ook in de gemeente Hoogeveen. Er staan geen grote windmolens in de gemeente, wel zijn er bij Green Planet Pesse twee kleine windmolens geplaatst. Om een verdere groei in duurzame energieproductie te realiseren in Nederland, wordt de komende jaren ingezet op een verdere toename van het aantal windmolens. In IPO verband zijn afspraken gemaakt over het opgestelde vermogen (MW) per provincie in In Drenthe moet het aantal MW zijn gegroeid tot 285,5 MW. De gemeente Hoogeveen is echter niet aangewezen door de provincie als beoogde locatie voor plaatsing van grootschalige windmolens, waardoor het momenteel niet de verwachting is dat windmolens een substantiële bijdrage gaan leveren aan de duurzame energievoorziening in de gemeente Hoogeveen. 52

56 6.5 Windenergie Vermogen (MW) Duurzame energie (TJ) CO₂ reductie (kton) 0,04 0,20 0,03 0,15-0,01 0,02 0,02 0,10 0,11-0,013-0,02 0,01 0,05-0,03-0,04 t/m In uitvoering Voornemen - Geen activiteiten - 2 windturbines van 10 KW Green Planet Pesse 53

57 Energie uit waterkracht (6.6) Waterkracht is energie die is opgewekt uit stromend water. In landen met veel hoogteverschil is waterkracht een belangrijke duurzame energiebron, maar in Nederland is door het geringe hoogteverschil de bijdrage van waterkracht aan duurzame energieproductie beperkt. Op een paar plekken in Nederland wordt energie uit waterkracht geproduceerd. Hoogeveen heeft plannen om door middel van waterkracht duurzame energie te produceren. De beoogde locatie is de Nieuwebrugsesluis in de Hoogeveense Vaart. De verwachting is dat deze waterkrachtcentrale ongeveer 365 MWh elektriciteit per jaar kan produceren. 54

58 6.6 Energie uit waterkracht Aantal locaties (N) Duurzame energie (TJ) CO₂ reductie (kton) 4 1, ,75-0,05 2 0,50-0,10 1 0, ,15-0,20 t/m In uitvoering Voornemen - Geen activiteiten - Geen activiteiten - Waterkrachtcentrale bij de Nieuwebrugsesluis in de Hoogeveense Vaart 55

59 Geothermie (6.7) Geothermische energie is de energie die zich bevindt in de diep in de aarde gelegen warmtebronnen. De energie kan worden gewonnen door gebruik te maken van het temperatuurverschil tussen het aardoppervlak en diep in de aarde gelegen warmte. Uit uitgevoerde studies blijkt dat er in de gemeente Hoogeveen mogelijkheden aanwezig zijn voor benutting van de aanwezige ondergrondse warmte. In de komende jaren zal worden onderzocht in hoeverre een geothermieproject haalbaar is in de gemeente Hoogeveen en hoeveel duurzame energie hiermee kan worden geproduceerd en hoeveel CO₂ hiermee wordt gespaard. Op dit moment zijn er echter nog geen projecten of voornemens die kunnen worden vertaald naar een CO₂ reductie die kunnen worden opgenomen in de monitor. 56

60 Biobrandstoffen (6.8) Biobrandstoffen zijn een schoon alternatief voor fossiele brandstoffen en worden hoofdzakelijk gebruikt in transport. Biobrandstoffen zijn onder te verdelen in eerste en tweede generatie biobrandstoffen. Voor de eerste generatie (bv. uit koolzaadolie) is landbouwareaal nodig. Hierdoor kunnen eerste generatie biobrandstoffen een opdrijvend effect hebben op voedselprijzen en ten koste gaan van de biodiversiteit. De tweede generatie biobrandstoffen richt zich daarom op productie uit restproducten die verder geen toegevoegde waarde hebben en waar geen landbouwareaal voor nodig is. In Nederland zijn een aantal locaties waar biobrandstoffen worden geproduceerd. Het merendeel van deze productielocaties staat in de regio Rotterdam. In Emmen is eveneens een biobrandstoffenproducent gevestigd. In de gemeente Hoogeveen zijn geen biobrandstoffenproducenten gevestigd. 57

61 Inkoop duurzame energie (6.9) Naast lokale productie van duurzame energie is het ook mogelijk om duurzame energie die elders is geproduceerd in te kopen. Dit gebeurt veelal met certificaten. De certificaten worden per geproduceerde eenheid duurzame energie (vaak MWh) uitgegeven en kunnen worden verhandeld. Hierdoor kan duurzame energie die op locatie A is geproduceerd op locatie B worden geclaimd. Aangezien de duurzame energie niet fysiek van locatie A naar locatie B gaat is er sprake van virtuele handel. Voor de gemeentelijke organisatie is het inkopen van groene stroom certificaten momenteel de belangrijkste manier om het energieverbruik te vergroenen. Ook veel particulieren en bedrijven kopen op deze wijze groene energie in. De CO₂ reductie door inkoop van groene stroom mag niet worden meegeteld voor de realisatie van de doelstellingen van de gemeente Hoogeveen. De vermeden uitstoot van CO₂ telt altijd in het land van oorsprong (analoog aan emissies, die altijd worden toegerekend aan land waar ze ontstaan). * = Bron: Protocol monitoring hernieuwbare energie 58

62 6.9.1 Inkoop groene stroom (totale gemeente) Ingekochte certificaten van 1MWh (x.1000) 200 Duurzame energie (TJ) 600 CO₂ reductie (kton) t/m In uitvoering Voornemen - Circa groene stroom certificaten (van 1 MWh) - Circa groene stroom certificaten (van 1 MWh) 59

63 6.9.2 Inkoop groene stroom (gem. organisatie) Ingekochte certificaten van 1MWh (x.1000) 8 Duurzame energie (TJ) 40 CO₂ reductie (kton) 6 5,8 30-1,00 20, , ,00-2,55-4,00 t/m In uitvoering Voornemen groene stroom certificaten (van 1 MWh) groene stroom certificaten (van 1 MWh) 60

64 H 7: Reductie CO₂ uitstoot - achterliggende cijfers Elektrisch vervoer Aardgas/LNG in vervoer Aanplanten bomen Afvalscheiding 61

65 Elektrisch vervoer (7.1) Elektrisch vervoer is sterk in opkomst. Het aantal geregistreerde elektrische voertuigen is de afgelopen jaren sterk gestegen. Elektrisch vervoer levert een bijdrage aan CO₂ reductie, omdat het in veel gevallen een brandstof met een hogere CO₂ uitstoot per kilometer vervangt. Desondanks kan niet worden gesteld dat elektrisch vervoer op dit moment duurzaam is, aangezien een elektrische auto pas echt bijdraagt aan een schonere wereld, als de elektriciteit die wordt verbruikt eveneens duurzaam is opgewekt. Het aantal consumenten met een elektrische auto is sterk toegenomen. Eind 2013 waren er elektrische voertuigen in Nederland, terwijl er eind 2012 circa elektrische voertuigen in Nederland reden. In de gemeente Hoogeveen staan circa 20 elektrische voertuigen geregistreerd (bron: Klimaatmonitor) en zijn zeven openbare elektrische laadpalen. De gemeente Hoogeveen heeft één elektrische auto in het wagen-park. 62

66 7.1 Elektrisch vervoer Aantal elektrische laadpalen (N) 20 Hoeveelheid stroom (TJ) 0,20 CO₂ reductie (kton) 15 0,15-0,01-0, ,10 7 0,07-0,02 5 0,05-0,03-0,04 Stand per 2013 In uitvoering Voornemen - Er zijn 7 elektrische laadpalen in de gemeente. Deze laadpalen leveren gezamenlijk jaarlijks circa KWh stroom* * = Bron: Rendo 63

67 Aardgas in vervoer (7.2) Aardas is in vergelijking met andere fossiele brandstoffen relatief schoon. Het gebruik van aardgas in transport levert een bijdrage aan CO₂ reductie, omdat het een milieuvriendelijker alternatief is voor benzine, diesel of autogas (LPG). Inmiddels zijn er steeds meer auto s die op aardgas rijden en neemt het aantal aardgasvulpunten toe. In de gemeente Hoogeveen staan inmiddels twee vulpunten. Green Planet Pesse levert groen gas en wordt daarom gerekend tot de inkoop van duurzame energie. Het andere vulpunt van Orange Gas is wel in dit hoofdstuk opgenomen. In 2013 is er in Nederland 32 miljoen kubieke meter aardgas geleverd aan het wegverkeer. In 2009 was dat nog 9 miljoen. Desondanks is het aandeel van aardgas in de totale afzet van brandstoffen nog steeds beperkt(0,2%). 64

68 7.2 Aardgas/LNG in vervoer Aantal aardgasvulpunten 4 Hoeveelheid gas (TJ) 2,0 CO₂ reductie (kton) 3 1,5-0, ,0 0,5 0,92-0,02-0,03-0,022-0,04 Stand per 2013 In uitvoering Voornemen - Orangegas Hoogeveen (Stephensonstraat 63) * = Gebaseerd op het aantal en type CNG voertuigen in Hoogeveen en Nederland en het gemiddeld aantal gereden kilometers per type voertuig. 65

69 Aanplanten bomen (7.3) De uitstoot van CO₂ kan worden gecompenseerd door CO₂ (tijdelijk) op te slaan. Een voorbeeld hiervan is CO₂ compensatie door het aanplanten van bomen. Bomen nemen CO₂ op en geven tegelijkertijd zuurstof af, hierdoor wordt deze CO₂ tijdelijk uit de atmosfeer opgenomen. Echter, wanneer de boom wordt gekapt of verbrand dan komt de opgeslagen CO₂ uitstoot alsnog vrij. Er is dus sprake van een tijdelijk effect, indien er geen nieuwe boom voor in de plaats komt. In de gemeente Hoogeveen is een zogeheten Milleniumbos aangeplant, waar inmiddels meer dan nieuwe bomen zijn geplant. 66