Termen uit de cursus geschiedenis van de psychologie. Psychologie en geschiedenis

Transcriptie

1 Termen uit de cursus geschiedenis van de psychologie Psychologie en geschiedenis externalisme great man view internalisme metapsychologie paradox perspectivisme presentism relativisme van wetenschappelijke kennis revisionisme sociaal constructivisme Whig geschiedschrijving Ontstaan van moderne wetenschappen atomisme Copernicaanse revolutie Euclidische meetkunde geocentrisme heliocentrisme humanisme mechanisering van het wereldbeeld middeleeuwen nieuw wetenschapsideaal Renaissance scholastiek teleologische verklaring Rationalisme en empirisme animale geesten ('esprits animaux') deductie determinisme dogmatisme dualisme empirisme heldere en duidelijk onderscheiden ideeën ('idées claires et distinctes') inductie interactie tussen lichaam en geest introspectie materialistisch mensbeeld methodisch dogmatisme nativisme rationalisme reflex res cogitans res extensa scepticisme systematische twijfel Empirisme

2 "esse est percipi" afbeeldingstheorie van de waarneming agnosticisme associatie associationisme contiguïteit determinisme egocentrisme enkelvoudige en complexe ideeën geestelijk monisme idealisme idolen van het verstand immaterialisme impressies en ideeën materialisme nativisme natuurlijke band primaire eigenschappen secundaire eigenschappen syllogisme 'tabula rasa' opvatting van de menselijke geest Associationisme Verlichting en romantiek antidogmatisme atheïsme bewustzijnsmechanica categorieën van denken (Kant) fylogenetische basis voor associaties mentale scheikunde nature-nurture debat organistische visie preformatietheorie psychofysiologie romantiek secularisatie successieve associatie synchrone associatie utilitarisme verlichting vitalisme werkelijkheid an sich Achtergronden vanuit empirische bevindingen complicatieklok determinisme dierlijk magnetisme erfelijkheid-milieudebat extirpatiemethode frenologie fysiognomie histologisch onderzoek

3 introspectie mesmerisme persoonlijke equatie substractiemethode wet van Bell-Magendie Onmiddellijke voorlopers absolute drempel de wet van de drie stadia differentiële drempel eed van Helmholtz experimentele esthetiek fysiologisch nativisme gewaarwording (Perzeption) Helmholtz' perceptietheorie identiteitstheorie van materie en geest inwendige psychofysica juist merkbaar verschil methode der grenzen Onbewuste inferentie (Unbewusster Schluss) positivisme psychofysica R -> E -> S Spiritualisme uitwendige psychofysica Verbeelding (Vorstellung) waarneming (Anschauung) wet van Fechner wet van Weber De vaders van de psychologie apperceptie bewustzijnsstroom creatieve synthese dogmatisme experimentelle Selbstbeobachtung historische methode innere Wahrnehmung introspectie James-Lange theorie over emoties operationalisme psychische causaliteit pragmatisme tachistoscoop Völkerpsychologie Wundts gevoelenstheorie Psychologie en samenleving craniométrie eugenetica evolutietheorie

4 individualisatie kapitalisme liberaal individualisme liberalisme 'mental testing' miasmatheorie positivisme Protestantse Reformatie sociaal darwinisme sociaal management sociale zekerheid 'survival of the fittest' wetenschappelijk socialisme Eerste ontwikkelingen van de psychologie in Duitsland en de VS antipositivisme behavioristisch manifest bewustzijnsfuncties bewustzijnsinhouden Bildung cognitieve psychologie correctief-verruimend antipositivisme elementarisme Erklären fenomenologie functionalisme geesteswetenschappelijke benadering inhoudspsychologie klassieke conditionering law of effect methodenstrijd neobehaviorisme pragmatisme puzzle box radicaal behaviorisme reactief-alternatief antipositivisme reflexboog retrospectieve zelfobservatie saving index structuralisme trial-and-error learning Verstehen Weltanschauung

5 Historische figuren Psychologie en geschiedenis Onstaan van moderne wetenschappen Rationalisme Empirisme Associationisme Verlichting Romantiek Aristoteles Augustinus Bacon Bain Berkeley Carus Darwin de La Mettrie Democritos Descartes Euclides Galileï Gutenberg Hartley Harvey Herder Hobbes Hull Hume James Mill John Stuart Mill Kant Kepler Leonardo da Vinci Locke Lucretius Mach Montaigne Newton Plato Spencer Thomas Van Aquino Tolman van Leeuwenhoek Vesalius Watson

6 Empirische voorlopers Onmiddellijke voorloper De Vaders van de Psychologie Eerste ontwikkelingen van de psychologie in Duitsland en de VS Psychologie en samenleving Angell Astruc Bechterev Bell Bessel Binet Brentano Broca Calvijn Cattell Colgi Combe Comte Darwin Dewey Dewey Dilthey Dilthey Donders du Bois-Reymond Ebbinghaus Erasmus Fechner Flourens Freud Freud Fritsch Galenos Gall Galton Galvani Guthrie Hippocrates Hitzig Husserl James James Koffka Köhler Külpe Lange Lavater Lombroso Luther Mach Magendie Marx Maskelyne Mesmer Müller J. Müller G.

7 Pavlov Peirce Pinel Rousseau Santiago Ramon y Cajal Sechenov Simon Skinner Spencer Spurzheim Thorndike Titchener Tuke von Helmholtz Watson Wertheimer Whytt Wundt