Nota. 1. Inleiding. De bedragen die vanuit de studiefinanciering worden verstrekt verschillen per type opleiding, maar zijn voldoende.

Transcriptie

1 Publiekszaken Werk Inkomen en Zorg, Beleids- en Projectontwikkeling Doorkiesnummers: Telefoon Aan Het college van burgemeester en wethouders Afschrift aan Nota Datum Ons kenmerk Opsteller R. Diemers Bijlage 0 Onderwerp overbruggingsuitkering 1. Inleiding Op het moment dat een alleenstaand ouder wordt geconfronteerd met de situatie dat haar jongste inwonend kind 18 jaar wordt verandert er veel in de financiële situatie. Uitgangspunt binnen het rijksbeleid is dat de 18 jarige als economisch zelfstandig wordt beschouwd, en in zijn levensonderhoud voorziet middels werk of studiefinanciering. Indien het kind via werk in zijn inkomen voorziet, is er in principe geen reden om aanvullend bijstand te verlenen. In het geval betrokkene nog onderwijs volgt moet een onderscheid worden gemaakt naar de verschillende soorten opleiding. a. MBO, HBO en WO In het geval het betreffende kind een opleiding volgt in het Middelbaar of, Hoger beroepsonderwijs bestaat er recht op studiefinanciering. Naast de basisbeurs kan de student aanspraak maken op een aanvullende beurs en eventueel een rentedragende lening. Bovendien kent men een ruime mogelijkheid om, zonder dat dit gevolgen heeft voor de studiefinanciering, bij te verdienen. De bedragen die vanuit de studiefinanciering worden verstrekt verschillen per type opleiding, maar zijn voldoende. b. het voortgezet onderwijs (VMBO, HAVO en VWO) Zolang het betreffende kind het voortgezet onderwijs volgt, is er sprake van een aanzienlijke inkomensachteruitgang, wat tot financiële problemen binnen het huishouden kan leiden. Er zijn enkele signalen over kinderen die van school gaan om middels werk een hoger inkomen te verwerven. De meeste 18 jarigen hebben reeds het voortgezet onderwijs verlaten, maar in enkele gevallen is de jongere nog schoolgaand, zoals in het geval dat: - het kind als late leerling het laatste leerjaar van het VWO bezoekt; - het kind enige keren één of meerdere keren een schooljaar heeft overgedaan; - het kind later dan normaal is gestart met het voortgezet onderwijs.

2 De gemeente streeft er naar dat kinderen, c.q. jong volwassen hun opleiding afronden om een goede startpositie te hebben op de arbeidsmarkt. Het is noodzakelijk het inkomensverlies zodanig te compenseren dat de schoolopleiding op een normale manier kan worden afgemaakt. 2. Het inkomensverlies In de situaties zoals hierboven bedoeld treden de volgende financiële wijzigingen op, zoals: - de uitkering op basis van de norm alleenstaand ouder wordt gewijzigd in de norm voor alleenstaande, - de kindertoeslag via de belastingdienst komt te vervallen. - de kinderbijslag komt te vervallen, - de jongeren heeft recht op studiefinanciering. Zolang de jongere het voortgezet onderwijs bezoekt is dit een lage uitkering (basistoelage WTOS 1 die ongeveer gelijk is aan de kinderbijslag); - de jongere moet zich zelfstandig verzekeren tegen ziektekosten; - de jongere moet zelf een zorgtoeslag aanvragen, - de jongere komt niet in aanmerking voor de huidige schoolkostenregeling (maximaal tot 18 jaar), - via het Ministerie van Onderwijs is er in sommige gevallen een beperkte bijdrage in de schoolkosten, Het totale inkomensverlies kan voor een dergelijk huishouden oplopen tot ca. 350,00 per maand. Op het moment dat het betreffende kind na het voortgezet onderwijs verder studeert, zoals binnen het MBO, het HBO of WO zijn er ruimere vergoedingen van het Ministerie van Onderwijs mogelijk. Deze kunnen wordt aangevuld middels een aanvullende beurs of studielening. 3. Huidige overbruggingsregeling Vanwege de inkomensachteruitgang die wordt veroorzaakt door de wijziging van de uitkeringsnorm kent de gemeente al vele jaren een overbruggingsregeling. Deze regeling moet worden gezien als een vorm van gewenning. Op het moment dat het jongste kind 18 jaar wordt, kan nog gedurende drie maanden de volledige uitkering op grond van de norm alleenstaand ouder verstrekt. Gedurende de daarop volgende drie maanden wordt de helft van het normverschil verstrekt. De cliënt wordt middels een beschikking hiervan op de hoogte gesteld. In veel gevallen zal de jongere gedurende de periode dat de overbruggingsuitkering wordt verstrekt het voortgezet onderwijs verlaten om 1 Wet Tegemoetkoming Onderwijsbijdrage en Schoolkosten 2/8

3 verder te studeren of te gaan werken. Voor deze personen is de overbruggingsuitkering feitelijk afdoende. In het geval dat de jongere langer het voorgezet onderwijs bezoekt ontstaan financiële problemen. In deze gevallen zal de gemeente moeten bijspringen. In het kader van deze notitie is onderzoek gedaan naar het gebruik van de overbruggingsregeling. In de praktijk blijkt er nauwelijks gebruik te worden gemaakt van de regeling. Geconstateerd is dat er sprake is van een uitvoeringsprobleem. Tevens is geconstateerd dat de regeling niet is meegenomen in het boekje: Dat geld(t) voor U. 4. Relatie rijksbeleid Het rijksbeleid is er op gebaseerd dat de jongere van 18 jaar en ouder economisch zelfstandig is. Het Rijk erkent daarbij dat dit in enkele situaties niet het geval kan zijn met name als het kind het voortgezet onderwijs bezoekt. In een verzamelbrief eind 2007 heeft het ministerie aandacht gevraagd voor dit probleem. Met de overbruggingsuitkering die de gemeente Delft heeft werd verondersteld dat dit afdoende was. Dit blijkt niet het geval. Recent is door de Tweede Kamer een motie ingediend waarin de regering wordt gevraagd de WWB aan te passen om een regeling te treffen voor die gevallen waarin het jongste kind, na het bereiken van de 18-jarige leeftijd nog schoolgaand of studerend is. Het Ministerie geeft aan dat gemeenten de mogelijkheid hebben om middels bijzondere bijstand deze inkomensachteruitgang te compenseren. Aan de andere kant is het gemeenten niet toegestaan inkomensbeleid te voeren. Dit betekent dat gemeenten, indien zij besluiten aanvullend bijstand te verstrekken, dit op individuele gronden dienen te doen. 5. Impactanalyse Door VPO is en impactanalyse gemaakt. De impact is gering en blijft vooral beperkt tot de communicatie, zowel intern (werkinstructies, handboek) als extern. Verder dient een beschikking te worden ontworpen. 6. Conclusie en voorstel Op het moment dat van een alleenstaand ouder het jongste kind 18 jaar wordt, wordt de uitkering aangepast naar de norm voor alleenstaande. Als het betreffende kind het normale voortgezet onderwijs bezoekt is er sprake van een aanzienlijke inkomensachteruitgang. Indien het betreffende kind een opleiding volgt in het kader van het MBO, HBO of WO bestaat er een adequate voorliggende voorziening. 3/8

4 De Delftse schoolkostenregeling kent een leeftijdsgrens, namelijk voor kinderen tot 18 jaar. Dit behoeft aanpassing. De gemeente heeft een overbruggingsuitkering die onvoldoende wordt gebruikt. De overbruggingsuitkering is qua duur beperkt, en daarom in een aantal gevallen niet toereikend. De regeling is zowel intern als extern onvoldoende gecommuniceerd. Dit moet worden opgepakt. Voorgesteld wordt: a. De huidige overbruggingsuitkering handhaven voor alle gevallen waarin de uitkeringsnorm wordt aangepast omdat het jongste kind 18 jaar wordt; b. Deze regeling opnieuw onder de aandacht brengen bij de consulenten inkomen en de Financiële Winkel van Delft; c. In de hierboven beschreven (paragraaf 1, onder b) gevallen middels de bijzondere bijstand een overbrugging verstrekken ter hoogte van het verschil tussen de norm alleenstaand ouder en de norm alleenstaande gedurende de periode dat het betreffende kind het normale voortgezet onderwijs bezoekt. d. in het kader van gewenning na beëindiging van de schoolopleiding nog drie maanden de helft van het normverschil betalen. e. De schoolkostenregeling aanpassen. In die gevallen dat de betreffende gevallen na het 18-de jaar nog schoolgaand (op het gebruikelijke voortgezet onderwijs) zijn, de regeling ook van toepassing verklaren; f. De huidige overbruggingsregeling en de voorgestelde aanpassingen meenemen in de campagne en in de volgende uitgave van het boekje : Dit geld(t) voor U. R. Diemers 4/8

5 Checklist Impact analyse wijziging Algemene informatie: Overbruggingsuitkering ivm. de teruggang in inkomen bij alleenstaande ouders wordt voor een bepaalde doelgroep verruimd. De verruiming heeft tevens een aanpassing van de schoolkostenregeling tot gevolg. In onderstaande analyse wordt van de voorgestelde wijzigingen de impact op de WIZ brede uitvoering bezien. Algemene gegevens Initiator wijziging Reden wijziging Wat is het doel van de wijziging Verantwoordelijk vakteam Directe gevolgen wijziging voor WIZ processen? contactpersoon Ingangsdatum Ruud Diemers (B&P) Verruiming van de regeling. Uitval uit onderwijs door financiële problemen (teruggang in inkomen) voorkomen. B&P Het betreft een inhoudelijke aanpassing met beperkte impact op WIZ processen. Ruud Diemers Nader te bepalen. Beoordeel de voorgestelde wijziging op de volgende punten: Wat Omschrijving Wie voert uit, bewaakt/ kijkt inhoudelijk mee Werkprocessen Moet nieuw werkproces worden beschreven? Moet(en) bestaand(e) werkproces(sen) worden gewijzigd? Is VPO betrokken bij de procesbeschrijving? Registratiegevolgen Systeemtechnische aanpassing vereist? GWS Nieuw werkproces noodzakelijk? VPO betrokken Nee. De regeling valt onder de werkprocesbeschrijving aanvraag Bijzondere bijstand. Nee. De bestaande werkprocesbeschrijving beschrijft een algemene aanvraag BB. De procesbeschrijving schoolkostenregeling behoeft geen aanpassing. Nvt. Nee. Nee, de overbrugging valt onder de groep aanvraag Bijzondere bijstand. Nvt. Wanneer 5/8

6 Overige applicaties Aanpassingen andere Nvt. systemen Handboek Schulinck* Aanpassing, zie bij * B&P Cherry Prins Documenten* Beschikkingen/brieven Aanpassing vereist KT, KB Rapportages Formulieren werkinstructie Communicatie intern Nieuwsbrief Ken Er is geen apart rapport voor de aanvraag overbrugging. Geen standaard formulier. In principe hoeft er voor deze overbrugging geen aanvraag ingenomen te worden. Er kan eventueel gebruik gemaakt worden van het standaardaanvraagformulier BB. Er is geen werkinstructie overbruggingsuitkering. De werkinstructie Schoolkostenregeling dient wel enigszins te worden aangepast mbt. de doelgroepverbreding. De nieuwsbrief verschijnt maandelijks. Aankondiging en toelichting van het nieuwe beleid. Betreft inhoudelijke wijziging waarvoor Ken niet het geëigende communicatiemiddel is. coördineert UA (Ger Grooters) KB (Robert Verhoeven) Na accordering Na accordering Zodra regeling is geaccordeerd volgt aankondiging in nieuwsbrief. 6/8

7 Communicatie extern Bijsluiter Infoblad klantenmap Informatie balieportal Gemeente Delft.info Overige externe communicatie Verbreding overbruggingsuitkering is een te specifiek onderwerp voor een te kleine doelgroep. Er is geen apart infoblad. Infobladen worden met name gebruikt voor algemene informatie. In de balieportal is er geen info te vinden over de overbrugging. Toevoeging tbv. callcentermedewerkers is gewenst. Schoolkosten aanpassing Er is geen informatie over de overbrugging op de site. Is wel gewenst. Schoolkostenregeling aanpassen Verwijzing naar Annemarie van de Berg voor beoordeling externe comm. KB (Karin Claessen) KB (Karin Claessen) Opleiding/instructie* Noodzakelijk? Ja. KB (Monique van Hoefen) Doelgroep KT/ Financiële winkel/ DUIT Autorisatie besluitvorming door: MT Kwaliteitseisen Doorlooptijd/volledigheid Sluit aan bij afhandeling juistheid Bijzondere bijstand en servicenormen Verbetersuggesties Eindevaluatie/monitor schoolkostenregeling. Niet gedefinieerd Geen Het KB controleert of de wijzigingen zijn doorgevoerd KB (Robert Verhoeven) Na accordering Opleiding vindt plaats in week 48 Nader te bepalen. Nadere uitwerking: Handboek: Het handboek Schulinck Overbruggingsuitkering wordt behandeld in het gemeentelijk (grijze) deel van H. 7 Bijzondere bijstand, inkomensachteruitgang, toeslag voormalig alleenstaand ouder. Dit gedeelte dient te worden aangepast. Aanpassing schoolkostenregeling in bovenstaand hoofdstuk onder schoolkosten. Beschikkingen/brieven: Er is een aparte beschikking toekenning overbruggingsuitkering voormalig alleenstaand ouder (b222) en deze dient te worden aangepast. Rapportages: Voor de overbruggingsuitkering is geen aparte rapportage beschikbaar. Aangezien de overbrugging ambtshalve dient te worden toegekend wanneer er sprake is van een normwijziging, verdient het aanbeveling om het rapport wijziging norm/toeslag enigszins aan te passen. M.i. kan er volstaan worden 7/8

8 met bijv. het aangeven dat er een ambtshalve beoordeling van de overbruggingsuitkering dient plaats te vinden. Werkinstructie: Er zijn nauwelijks werkinstructies bij het KT op inkomensgebied. Een aparte werkinstructie voor de overbruggingsuitkering lijkt niet noodzakelijk. Opleiding/Instructie: In november is er een reeks opleidingen/instructies gepland ivm. nieuw beleid/regelingen (zoals verzuimbegeleiding etc.) per 1 januari Overbrugging zal hierbij onder de aandacht worden gebracht. Doelgroep van de opleiding is breed: inkomen, werk, jongerenloket, DUIT, callcentermedewerkers. (senioren)ua. 8/8