Januari 2011 GEZONDer in ZEIST

Transcriptie

1 Januari GEZONDer in ZEIST 11in00840

2 INHOUD INLEIDING OVERGEWICHT en DIABETES TYPE ALCOHOLPREVENTIEBELEID JONGEREN Pilot Verzetswijk/Indische Buurt ROKEN BINNENMILIEU SCHOLEN HUISARTSEN ZORGECONOMIE COMMUNICATIE

3 INLEIDING De beleidsnota GEZONDer IN ZEIST (hierna genoemd nota) is op 15 juli 2008 vastgesteld door de gemeenteraad. In de nota, die een looptijd van 4 jaar heeft, zijn zeven speerpunten opgenomen waar de gemeente Zeist zich in die periode op zal richten met haar gezondheidsbeleid. De speerpunten zijn: Overgewicht Alcoholpreventiebeleid (gericht op jongeren) Diabetes type 2 (niet aangeboren) Roken Binnenmilieu scholen Huisartsen Zorgeconomie In realiseert de gemeente Zeist een gecombineerde aanpak rond overgewicht en schadelijk alcoholgebruik. Dit wordt gedaan met een pilot in de Verzetswijk/Indische buurt. De pilot past bij de doelstelling van de gemeente Zeist om wijkgericht werken verder te intensiveren. De pilot levert informatie op die onder andere gebruikt wordt om de nieuwe nota lokaal gezondheidsbeleid te schrijven

4 1. OVERGEWICHT en DIABETES TYPE 2 De toename van overgewicht is zorgwekkend, zowel onder jongeren als onder volwassen. Overgewicht leidt tot grote gezondheidsrisico s zoals hart- en vaatziekten, diabetes type 2, gewrichtsklachten en psychosociale problemen. Een gezonde leefstijl, waarbij overgewicht wordt voorkomen of tegengegaan, heeft ook een positief effect op het ontstaan van diabetes. Reden om dit speerpunt diabetes type 2 te laten samenvallen met het speerpunt overgewicht. Einddoel (per 2017): De toename van overgewicht een halt toe roepen Tussendoel 1 (per 2012): Het percentage kinderen met overgewicht daalt met 5% ten opzichte van 2008 Tussendoel 2 (per 2012): Het percentage volwassenen met overgewicht neemt niet toe. Tussendoel 3 (per 2012): Het percentage kinderen dat niet elke schooldag ontbijt daalt in het BO en het VO met 2% Strategie 1.1 (t/m ): Bewustwording gezond eten bewerkstelligen. Strategie 1.2 (t/m ): Bewegingsaanbod stimuleren Strategie 1.3 (t/m ): Aanbod ongezond eten verminderen Strategie 1.4 (t/m ): Een bewegingsvriendelijke leefomgeving ontwikkelen In zijn ten aanzien preventie van overgewicht de volgende activiteiten uitgevoerd: Fit4Kids De basisscholen uit de Verzetswijk/Indische buurt zijn hierbij betrokken. In hebben 7 basisscholen aan Fit4Kids deelgenomen. Aan de afsluitende activiteit in zwembad Dijnselburg hebben 251 kinderen deelgenomen. 369 kinderen hebben hun Fit4Kids-paspoort ingeleverd in het zwembad. Lekker Fit! Dit preventieproject is een vervolg op het project Familie Lekkerbek. Uit een effectevaluatie elders in het land is naar voren gekomen dat het interventieproject Lekker Fit! effectief is in de middenbouw - 5 -

5 van het basisonderwijs. Dit interventieproject werd ingezet gedurende het project Fit4Kids. De gemeente Zeist heeft specifiek gestuurd op de inzet van Lekker Fit! door GGD en het stimuleren van afname door basisscholen. De inzet van het project Lekker Fit! wordt bekostigd uit het volksgezondheid plustakenbudget. Overbruggingsplan Deze interventie richt zich op kinderen met licht/matig overgewicht, waarbij met een kort hulpverleningstraject van gesprekken en ondersteunende materialen kinderen en hun ouders worden gemotiveerd tot een gezond voedingspatroon en meer bewegen. Het overbruggingsplan wordt bekostigd uit het volksgezondheid plustakenbudget. In totaal zijn in 47 kinderen gezien voor het overbruggingsplan. Hiervan kwamen 13 kinderen in aanmerking voor een vervolgtraject maar ondanks pogingen deze kinderen te motiveren is dit helaas niet gelukt. In worden de activiteiten uit gecontinueerd. In paragraaf 3 gaan we nader in op de pilot in de Verzetswijk/Indische buurt waar preventie van overgewicht in een wijkgerichte aanpak wordt uitgewerkt. Naast deze activiteiten is er een groot aantal sportprojecten om bewegen en gezonde leefstijl te bevorderen. De inzet van het overbruggingsplan verandert in, doordat deze uitgevoerd gaat worden door een medewerker frontoffice van het CJG. Hieronder staan de activiteiten ten aanzien van preventie van overgewicht in een schema weergegeven Strategie Bewustwording gezond eten bewerkstelligen (1.1). Interventies en activiteiten - Fit 4 Kids! - Overbruggingsplan Uitvoerende partij Sportservice Zeist GGD Bron Budget Prestatieindicator Plustaken Aantal scholen Plustaken Aantal consulten Start activiteiten Evaluatie moment Bewegingsaanbod stimuleren (1.2) Aanbod ongezond eten verminderen (1.3) - Pilot Verzetswijk ( 3) Diverse organisaties - Sportstimulering Sportservice Zeist - Pilot Verzetswijk ( 3) Diverse organisaties Nota Sportbeleid gem. Zeist & BOSsubsidie Nvt (budget)* Buiten nota nota * Nvt Bewegingsvriendelijke leefomgeving ontwikkelen (1.4) - Speeltuinverenigingen - Pilot Verzetswijk ( 3) Gemeente Zeist Diverse organisaties Speeltuin beleid nota * Buiten nota

6 2. ALCOHOLPREVENTIEBELEID JONGEREN Overmatig alcoholgebruik bij met name scholieren leidt op korte en op lange termijn tot gezondheidsproblemen zoals achterblijvende ontwikkelingen van het fysiek, hart- en vaatziekten, leverziekten, hersenbeschadiging en depressie. Einddoel (per 2017): Geen alcoholgebruik onder de 16 jaar Tussendoel 1a (per 2012): Het percentage jongeren in 2VO dat bingedrinkt neemt tussen met 10% af. Tussendoel 1b (per 2012): Het percentage jongeren dat drinkt in klas 4 VO stijgt niet tussen 2008 en Tussendoel 2 (per 2012): Het onderwerp overlast zetten we gezamenlijk met de collega s jeugdbeleid en veiligheid op de agenda Strategie 1.1 (t/m ): Het creëren van breed publiek draagvlak Strategie 2.1 (t/m ): Handhaving inzetten om het effect van preventiebeleid te vergroten. Strategie 1.2 (t/m ): Het opstellen van een normenkader van regelgeving en beleid Strategie 1.3 (t/m ): Gedragsverandering door vroegsignalering en door toeleiden naar hulp In zijn met betrekking tot dit speerpunt onderstaande activiteiten uitgevoerd: Door de GGD is het preventieprogramma De Gezonde school en Genotmiddelen ingezet op basisscholen in Zeist. Dit preventieprogramma richt zich op het voorlichten en aanleren van vaardigheden bij leerlingen uit groep 7/8 van het basisonderwijs. Daarnaast wordt voorlichting gegeven aan ouders op ouderavonden, als een school daarvoor kiest. De inzet van het project De Gezonde school en Genotmiddelen wordt bekostigd uit het volksgezondheid plustakenbudget. In is de gezonde school en genotsmiddelen gegeven op 20 scholen waarbij voorlichting is gegeven aan 512 leerlingen en aan 203 ouders. Door Centrum Maliebaan is voorlichting gegeven op middelbare scholen. Centrum Maliebaan geeft uitvoering aan het digitale en fysieke informatiepunt B-Open, waar jongeren terecht kunnen voor informatie, advies en hulp met vragen en problemen omtrent middelengebruik. Ook jongeren uit Zeist kunnen terecht bij B- Open. Via Sportservice Zeist zijn barvrijwilligers bij sportorganisaties getraind door middel van de Instructie Verantwoord Alcoholgebruik (IVA). Alle 17 sportverenigingen zijn benaderd. Bij Hockeyvereniging Phoenix is in februari een IVA training gestart voor 25 barvrijwilligers van de vereniging Phoenix. Bij Volleybalvereniging CITO heeft er in juni een IVA-traning plaats-gevonden voor 28 barvrijwilligers van de volgende verenigingen; Volleybal CITO, Basketbal BZ 72, Voetbal Patria, Korfbal RDZ en Badminton t Slot

7 In worden de activiteiten uit gecontinueerd. In het uitvoeringsplan alcoholpreventiebeleid staan voor de volgende te ontwikkelen activiteiten benoemd: 1. Uniforme boodschap, slogan, logo 2. Oudercommissie/panel/community 3. Gezonde school een genotsmiddelen 4. Betrekken alcoholverstrekkers 5. Voorlichten trainen alcoholverstrekkers 6. Zichtbaar uitdragen alcoholbeleid alcoholverstrekkers 7. Stimuleren pre-mixen uit supermarkt 8. Specifiek alcoholbeleid opnemen in reglementen en structureel beleid 9. Intensivering toezicht 10. Handhaving opgenomen in alcoholbeleid 11. Versterken vroegsignalering 12. Versterken aanbod GGD en centrum Maliebaan 13. Stimuleren samenwerking politie en alcoholverstrekkers Deze activiteiten worden ten uitvoer gebracht middels interventies/activiteiten die staan weergegeven in de onderstaande tabel. Strategie Het creëren van breed publiek draagvlak (1.1) Interventies en activiteiten De Gezonde school en Genotmiddelen (3, 12) Trainen barvrijwilligers sportverenigingen (4,5) Uitvoerende partij GGD Sportservice Zeist Bron Budget Prestatieindicator Plustaken Aantal scholen Nota Aantal cursussen Start activiteiten Evaluatie moment Aantal IVA Certificaten Pilot Verzetswijk ( 3)* (1,2,7) Diverse organisaties Nota * NVT Het opstellen van een normenkader van regelgeving en beleid (1.2) Beleidsnota horecabeleid (10) Horecaconvenant (4,6,8, 10,13) Gemeente Politie, OM, gemeente, KHN. Openbare orde en veiligheid Openbare orde en veiligheid Nvt Nvt Convenant Gedragsverandering door voegsignalering en door toeleiden naar hulp (1.3) B-Open (11, 12) Boete- of kanskaart (11) Centrum Maliebaan Bureau Halt AWBZ subsidie Openbare orde en veiligheid Nvt 1653 Aantal jongeren Handhaving inzetten om het effect van preventiebeleid te vergroten. (2.1) Stimuleren samenwerking politie en alcoholverstekkers (9,13) Politie, OM, gemeente, KHN. Openbare orde en veiligheid Nvt - 8 -

8 3. Pilot Verzetswijk/Indische Buurt In beoogt de gemeente Zeist een gecombineerde aanpak rond overgewicht en schadelijk alcoholgebruik in een pilot in de Verzetswijk/Indische Buurt. Dit past bij de doelstelling van de gemeente Zeist om wijkgericht werken verder te intensiveren en kan alleen succesvol worden aangepakt indien er wordt ingestoken op een breed samenhangend pakket van middelen. De gemeente Zeist kiest voor een geïntegreerde aanpak op twee leefstijlthema s en vervult hierin een regierol. Preventie van overgewicht en schadelijk alcoholgebruik bij jeugdigen wordt geïntegreerd in een community based aanpak op wijkniveau. Op basis van wijkevaluaties en resultaten van metingen uitgevoerd binnen de Jeugdgezondheidsmonitor (GGD Midden-Nederland) en de JIS is gekozen voor de focus op de wijk Verzetswijk/Indische buurt. De pilot is gefundeerd op zeven pijlers. Binnen de pijlers zijn de elementen van de JOGG-aanpak 1 verwerkt. De nadruk ligt op de doelgroep jeugd (0-18), ouders/opvoeders en zwangere vrouwen. Met de pilot beoogt de gemeente Zeist de volgende doelstellingen te bereiken: 1. het ontwikkelen van een community based aanpak op wijkniveau 2. een aanpak realiseren waarbij preventie van overgewicht en schadelijk alcoholgebruik elkaar versterken om te komen tot een effectieve interventiemix hoe ga je dat doen? 3. waarbij de nadruk ligt op de doelgroep jeugd (0-18), ouders/opvoeders en zwangere vrouwen 4. dat deze wijkgerichte aanpak in de Verzetswijk geborgd is 5. en overdraagbaar naar andere wijken binnen de gemeente Zeist en naar andere gemeenten Kosten Budget project Werkbudget overgewicht Jaarbudget overgewicht Jaarbudget diabetes Totaal In het plan van aanpak van de pilot nader uitgewerkt. Het budget uit wordt meegenomen naar, doordat de pilot in gestart wordt in plaats van in. 4. ROKEN Roken, zowel actief als passief (meeroken), veroorzaakt ernstige gezondheidsproblemen en leidt tot voortijdige sterfte. In het preventieprogramma De Gezonde School is op scholen uit het basisonderwijs en voortgezet onderwijs aandacht geschonken aan de negatieve gevolgen van (mee)roken. Eind is een landelijke stoppen met roken campagne georganiseerd door STIVORO. Boodschap van deze campagne is dat stoppen-met-rokenprogramma s per januari vergoed worden. Een stoppenmet-rokenprogramma is een combinatie van zowel een farmacologische behandeling als een gedragsmatige behandeling. Alleen deze combinatie wordt vergoed. 1 JOGG staat voor Jongeren Op Gezond Gewicht. Het doel van JOGG is een gezonde gemeente voor de jeugd

9 De gedragsmatige behandeling wordt in in Zeist verzorgd door Vitras/CMD door inzet van de Pakje Kans training. Uit onderzoek blijkt dat na de training 70-80% van de deelnemers is gestopt met roken. Na een jaar is 20-30% nog steeds rookvrij. Naast de Pakje Kans training zal het preventieprogramma Gezonde school gecontinueerd worden. Kosten Gedurende de looptijd van de nota is 5000 werkbudget beschikbaar voor het verminderen van roken. Van dit budget is nog geen gebruik gemaakt. 5. BINNENMILIEU SCHOLEN Een slecht binnenmilieu zorgt voor een verhoogd risico op het ontstaan van astma. Daarnaast kan het hoofdpijn, concentratieverlies en slechte leerprestaties veroorzaken. Om dit binnenmilieu te verbeteren zijn soms aanpassingen aan het schoolgebouw nodig, maar de praktijk wijst uit dat een gerichter ventilatiegedrag van leerkrachten al tot een aanzienlijke verbetering van de binnenmilieukwaliteit kan leiden. Landelijk worden alle basisscholen met natuurlijke ventilatie door de GGD bezocht volgens de ééndagsmethode. Bij dit project wordt onder andere meetapparatuur en specifiek op scholen gerichte voorlichtingsactiviteiten ingezet. De school ontvangt een uitgebreid advies, een CO 2 meter en een eenmalige bijdrage van 1.500,-- om het binnenmilieu te verbeteren. In wordt het landelijke project voortgezet. In is een subsidie toegekend voor het treffen van maatregelen voor verbetering van het binnenklimaat en energiebesparing voor basisscholen en scholen voor speciaal onderwijs. De gemeente heeft aan subsidie van het Rijk ontvangen onder voorwaarde dat de voorzieningen voor 4 september uitgevoerd zijn. De schoolbesturen zijn nu doende om de maatregelen uit te voeren. Afrekening zal plaatsvinden in. De gelden vanuit de nota gaan buiten het budget van de nota om. 6. HUISARTSEN Het doel dat met dit speerpunt wordt beoogd is in de nota als volgt verwoord: Toegankelijke huisartsenzorg voor elke inwoner van Zeist. Instrumenten om dit te bereiken zijn een goed vestigingsklimaat voor huisartsen, zodat een adequaat aantal artsen gewaarborgd blijft, communicerende vaten tussen curatie en preventie en een goed overleg met de huisartsen en overige eerstelijns organisaties. In is gestart met het onderdeel versterking van de preventieve rol van de huisarts. Dit gebeurt middels het project om de zorg in Austerlitz te verbeteren zodat bewoners van Austerlitz bij een zorgbehoefte langer in het dorp kunnen blijven wonen. In worden de activiteiten in het project Austerlitz voortgezet. Daarnaast worden huisartsen actief betrokken bij de pilot leefstijl. Het gaat hier om de rol van de huisartsen bij preventie van overgewicht en het voorkomen van alcoholgebruik onder jongeren. Kosten Verwachting is dat dit jaar alleen uren nodig zijn en geen financiële middelen

10 7. ZORGECONOMIE In 2008 hielden de gemeente en de ondernemers in Zeist ronde tafelbijeenkomsten waarin ze verschillende onderwerpen bespraken. Een van de onderwerpen was zorgeconomie. Na de ronde tafelbijeenkomst gaven zorgondernemers aan behoefte te hebben aan een lokaal platform om informatie en zorgontwikkelingen met elkaar te delen. Naar aanleiding van deze wens vormden gemeenten en enkele zorgondernemers de initiatiefgroep Zorgeconomie. In de initiatiefgroep werken deelnemers inmiddels samen aan vier deelprojecten. De deelnemers onderzoeken de mogelijkheden om als platform Zorgeconomie verder te gaan. De gemeente coördineert het proces. In liepen de volgende deelprojecten: 1. Duurzame zorginstelling 2. Toegangkelijkheid 3. Arbeidsmarkt 4. Preventievee Zorg Om het platform te verstevigen heeft de gemeente een aanvullende financiële bijdrage verstrekt van om het project tot 1 januari te verlengen. Dit onder de voorwaarde dat de zorgondernemers zich inhoudelijk en financieel committeren om in verder te werken aan de organisatie van het platform. Het thema zorg in relatie tot duurzaamheid is belangrijk in Zeist. De initiatiefgroep zorgeconomie kan in als platform dienen om bestuurders actief te betrekken bij zorgontwikkelingen. De samenwerking dient te resulteren in afspraken over hoe zorgontwikkelingen gerealiseerd kunnen worden. Hiertoe zullen in de volgende stappen doorlopen worden. - Standpunt innemen over al of geen vervolg van de initiatiefgroep Zorgeconomie en dit bespreken met Abrona en Warande; - Zo ja, begroting opstellen en activiteiten benoemen voor ; - Plannen van eerstvolgende vergadering voor de initiatiefgroep; - Het samen met Abrona organiseren van de zorgconferentie in het eerste kwartaal van (hiervoor zijn geen kosten gereserveerd). Kosten Voor het speerpunt Zorgeconomie is in vanuit de nota een budget gereserveerd van voor deelnamekosten aan het platform zorgeconomie. Dit is een vast bedrag per lid. 8. COMMUNICATIE Inleiding In de nota is een aparte bijlage opgenomen met een communicatieplan. Dit communicatieplan heeft tot doel om de inwoners van Zeist te informeren over het gezondheidsbeleid en interesse bij hen te wekken voor participatie met betrekking tot de speerpunten. Inzet van het communicatieplan is het informeren van inwoners gedurende de looptijd van september tot en met december en vanaf september over te gaan naar een vorm tussen meedenken en meewerken

11 In het communicatieplan is opgenomen dat de communicatie per speerpunt zal worden uitgewerkt. Het voornemen om te komen tot een samenhangend marketingplan is niet gerealiseerd. Deels omdat een aantal speerpunten niet is opgepakt, deels omdat er bij de afzonderlijke speerpunten van voldoende communicatie sprake was. Ook in gebeurt de communicatie per speerpunt. Voor de pilot in de Verzetswijk/Indische buurt wordt een communicatieplan ontwikkeld, om de activiteiten van de pilot zo breed mogelijk voor het voetlicht te brengen. In deze pilot is er speciale aandacht voor jeugd (0-18), ouders/opvoeders. De variëteit in doelgroepen vraagt om een specifieke benadering per doelgroep. Hiervoor wordt een jongerenpanel en een ouderspanel opgericht. Het is de bedoeling dat tijdens de pilot een slogan en een logo wordt ontwikkeld die eventueel later breder binnen Zeist ingezet kan worden. Voor communicatie voor het speerpunt roken wordt aangehaakt op de landelijke campagne van STIVORO. Kosten De kosten voor communicatie per onderwerp zijn niet apart opgenomen in de nota en zullen daarom verdeeld worden over de beschikbare budgetten voor de verschillende speerpunten. De kosten voor communicatie tijdens de pilot in de verzetswijk komen ten laste van het budget dat beschikbaar wordt gesteld voor de pilot