Beeldvormende commissievergadering. Energieambitie Texel. 17 mei 2015

Transcriptie

1 Beeldvormende commissievergadering Energieambitie Texel 17 mei 2015

2 INLEIDING Door Eric Hercules

3 BURGERINITIATIEF Door Herman Ridderinkhof

4 Beeldvormende commissievergadering Bij Beeldvorming gaat het om het verkrijgen van een goed inzicht in de situatie. Het gaat dan om het afbakenen van het vraagstuk, inzicht krijgen in de inhoudelijke problematiek en oplossingsrichtingen, maar ook om het verkrijgen van een goed beeld van wat anderen vinden of bedoelen. Beeldvorming gaat vooraf aan het vormen van een opinie en dus vooraf aan behandeling in een raadscommissie.

5 Presentaties Experts vanuit: Duurzame energie Inpassing in landschap Impact op vogels Impact op toerisme Financiële rendementen en mogelijkheid tot participatie

6 ALGEMENE INFORMATIE DUURZAME ENERGIE Door Fred Gardner

7 DUURZAAM TEXEL IN PERSPECTIEF. F.Gardner dir. Teamwork Technology bv Hogeschool Inholland. 100% duurzaam in 2020

8 Leercurve: Nieuwe technologie wordt goedkoper naarmate er meer van gebouwd is. (15% bij verdubbeling aantal.) solar wind

9 Nieuwe technologie is nodig als vervanging van het oude. Omdat fossiele energie opraakt en om de onafhankelijkheid te garanderen. Officiële cijfers van totale gas reserves in Nederland Cumulatieve productie Extrapolatie voorraad te_2014_nl.pdf

10 Onze atmosfeer warmt op o.a. door productie broeikasgassen.

11

12 TEXEL 100% duurzame elektriciteit Benodigd oppervlak om aan huidige elektriciteitsvraag te voldoen Huidige situatie 71GWh In de toekomst is ca. 225 GWh nodig. Afhankelijk van technologie is dit ca. 1,1% van het oppervlak van Texel

13 BTW betaalt de meerprijs

14 Punten van aandacht bij het schema vorige pagina. 1 keuzes van technologie heeft effect op a) visuele en andere waarneembare effecten. b) de kostprijs van de energie c) de ruimte die het inneemt. i) De inname van ruimte beteken niet dat er ook op andere manier gebruik gemaakt kan worden van dezelfde ruimte. Onder een windturbine en zonnepanelen kunnen schapen lopen. d) Huidige keuze geeft ca. 50% zon 50% stroom uit wind. Ook goed voor beschikbaarheid energie. 2 hetzelfde geïnstalleerd vermogen geeft afhankelijk van de gekozen technologie een andere opbrengst. Zie full load factor. wind/zon =ca. 2,3 3 voor de kostprijs is van belang, de aanschafkosten, de brandstofkosten en het onderhoud. 4 per technologie gelden andere subsidieregels. Het diagram rekent niet met subsidies, maar alleen wat het ons allen kost. 5 de overheid verdient aan de aankoop van nieuwe technologie. Ca. de helft van de kosten vloeit terug in de belasting via BTW, loonbelasting etc. 6 een energiebedrijf verdient ca. 1-3 ct/kwh (winst) de overheid ca ct/kwh. 7 In bovenstaand perspectief is een subsidie een goede investering voor de overheid, en niets om je voor te schamen. 8 Bij fossiele brandstof is ca. 3 ct/kwh brandstofkosten die in het buitenland moet worden ingekocht. 9 Een goede oplossing heeft ook een goede organisatie nodig. a)voorbeeld: stad Hamburg heeft haar eigen energie- en distributiebedrijf. 10 De geschetste oplossing geeft niet altijd energie. Als het s nachts niet waait is er geen stroom. 11 Betreft huidige situatie voor elektriciteitsvoorziening.

15

16 Innovatieve energieopslag in batterij of andere systemen

17 Conclusie: technisch is het haalbaar en economisch betaalbaar 2 stappen 1) eerst doen wat kan met wind en zon 2) transitie naar 100% onafhankelijkheid, met beleid en strategie naar de toekomst. Maak hier een innovatietraject van zoals PLANET TEXEL

18 INPASSING IN LANDSCHAP Door Pepijn Godefroy

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

73

74

75

76 VOGELS Door Bruno Ens

77 Windmolens en vogels op Texel Bruno Ens

78 Sovon Vogelonderzoek Nederland Aanname: zoekgebied binnen gemeentegrenzen Groot deel in Natura2000 gebied: vogelrichtlijn en habitatrichtlijn

79 Sovon Vogelonderzoek Nederland

80 Sovon Vogelonderzoek Nederland Mogelijke effecten Aanvaringen Habitatverlies Vermijding windmolens Verandering habitat Barrière tijdens trek

81 Sovon Vogelonderzoek Nederland Omvang effecten hangt af van Locatie Seizoen & tijd van de dag Soorten vogels en vleermuizen Type windmolen

82 Sovon Vogelonderzoek Nederland

83 Sovon Vogelonderzoek Nederland

84 Sovon Vogelonderzoek Nederland

85 Sovon Vogelonderzoek Nederland Nationale windmolenrisicokaart voor vogels Gebaseerd op gegevens t/m 2008 Hulpmiddel bij nationale planning Niet geschikt voor: Beoordelen lokale effecten Bepalen cumulatieve effecten Deelkaarten kunnen richting geven aan formuleren concrete onderzoeksvragen

86 Sovon Vogelonderzoek Nederland Soorten met hoog risico en/of hoge beschermingstatus

87 Sovon Vogelonderzoek Nederland

88 Sovon Vogelonderzoek Nederland Conclusies Texel zeer vogelrijk en effecten op vogels (met name aanvaringen) onvermijdelijk Omvang effecten hangt af van locatie, type molen, inzet, etc. Grote kans op bezwaren en procedures voor de Raad van State Hand aan de molen?

89 TOERISME Door Niels Hoefsloot

90 Windenergie en toerisme Texel, 17 mei 2016 Niels Hoefsloot

91 Even voorstellen Fietssnelwegen, Wikken en wegen, Fietssnelwegen, MKBA Ring Utrecht Wikken en wegen, MKBA Ring Utrecht Visie Noordzeekanaalgebie d 2040, MKBA Wind op Visie Zee binnen 12NM Noordzeekanaalgebied 2040, MKBA Wind op Zee binnen 12NM DECISIO: economisch onderzoek- en adviesbureau, sinds 1997, 15 economen, geografen en bestuurskundigen MKBA s, impactstudies, evaluaties, business cases, visies, etc. Windenergie en toerisme, recente voorbeelden: MKBA offshore windenergie Evaluatie Regionale Ontwikkelingsmaatsch appijen Evaluatie Regionale Ontwikkelingsmaatschappije Interbestuurlijke n, verhoudingen Exploitatie Haven Oudeschild binnen de 12-mijlszone ( ) Actualisatie en regionale effecten wind op zee (2015) Effecten toerisme windenergie Emmen (2016)

92 Texel en toerisme Toerisme: belangrijkste economisch activiteit op Texel Circa 50% beroepsbevolking werkt in horeca, handel of vrije tijdssector Natuur, rust, kust, open landschap belangrijke kwaliteiten Onderscheid tov andere Waddeneilanden: Cultureel- en voorzieningenaanbod, (auto)bereikbaarheid Trend: Milieubewust/verantwoord op vakantie, ecotoerisme Texel energieneutraal biedt kansen, maar ook bedreigingen Zorgvuldige afweging en met name inpassing is noodzakelijk!

93 Offshore windenergie en toerisme

94 Dagrecreatie Bron: Decisio en Witteveen+Bos (2014), o.b.v. ZKA (2013)

95 Conclusies offshore windenergie Een deel van het (strand)toerisme zegt in enquêtes vooraf minder te komen bij zicht op windparken (tot ca. 20%) Duidelijk verband met afstand: dichterbij = groter effect Een kleiner deel zegt vaker te komen bij zicht op windparken (tot ca. 5%) Achteraf is er nog geen effect op toerisme gemeten: deels door beperkte metingen, deels waarschijnlijk ook omdat het effect beperkt is Ook via vastgoedprijzen nog geen effect gemeten Er treedt gewenning op. Houding t.o.v. windparken positiever naarmate ze er langer staan. Inschatting: 0% tot maximaal 10% kusttoerisme zoekt mogelijk andere bestemming bij offshore windparken in het zicht

96 Windenergie op land Voor grootste groep toerisme geen effect Vooraf gemiddeld wel meer toeristen die zeggen minder te komen, dan toeristen die zeggen vaker te komen. Achteraf nog geen waargenomen effecten. Verwacht effect van wind op land op toerisme op de meeste locaties kleiner dan van windparken dicht bij de kust: ook andere objecten verstoren uitzicht. Landschappelijke inpassing is cruciaal. Verstoring van landschappen of cultuur historisch erfgoed waarvoor toerisme juist komt, kan wel tot effecten leiden Datu m Auteur Locatie van het onderzoek % van toeristen niet ontmoedigd door windmolenpar ken 1996 Robertson Bell Cornwall 94 % Associates 1997 Robertson Bell Wales 83 % Associates 2000 Cornwall Cornwall 81,5 % Tourist Board 2001 Wales Tourist Wales 96 % Board 2002 Centre for Somerset 91,5 % Sustainable Energy 2002 MORI Scotland Scotland 95 % 2004 University of North 93,9 % West of England Devon 2006 Whinash Cumbria 91 % 2008 Glasgow Scotland 93%-99 % Caledonian University Gemiddeld 91,3 %

97 Windenergie op land Bij een goede landschappelijke inpassing, zal effect op toerisme verwaarloosbaar zijn Lokaal kunnen toeristen en ondernemers in de toeristische sector wel hinder ondervinden: geluid van windturbines draagt in stille omgeving (vooral s nachts) en afhankelijk van de windrichting 1 tot 2 km ver Dit kan de nachtrust van vooral campinggasten verstoren. Voor campings op 1 km afstand is overlast beperkt (geluid is beperkt en wind staat niet elke dat hetzelfde), maar voor campings binnen 500 meter kan de overlast aanzienlijk zijn Dus ook hiervoor geldt: inpassing is belangrijk

98 Kansen windenergie Rond windparken zijn er mogelijkheden voor kleinschalige toeristische voorzieningen/attracties: Informatiecentrum Wandel/fietsroutes langs parken Uitkijkpunt offshore parken Omhoog de turbine in Enkele internationale voorbeelden van attracties die tussen de 25 en 100 duizend bezoekers per jaar trekken. Geen zelfstandige toeristentrekkers, vooral een extra attractie voor het toerisme dat al komt.

99 Bedankt voor uw aandacht!

100 FINANCIËLE RENDEMENTEN EN PARTICIPATIE Door Albert Jansen

101 Albert Jansen Hoe coöperaties elkaar helpen succesvol te zijn Participatie & Financiën Bij Windenergie

102 Economie van Windenergie Windenergie is rendabel Energetisch : ~ 3maand productie = energie terugverdiend De wieken vangen de wind : Rotor diameter ( ² ) en windsnelheid ( ³) bepalend Per MW vermogen opbrengst afh van locatie en wind Financieel Rijksbeleid : SDE + bijdrage per geleverde MWh

103 Investering Realisatie zomer 2015 Windturbine inclusief fundering e.d Netaansluiting Bekabeling 0 Civiele infrastructuur, kavelpad + opstelplaats Leges bouwvergunning Projectmanagement Juridische kosten Ontwikkelkosten Overige kosten Onvoorzien 2% Bouwrente en provisie bank Totale investering Financiën Voorbeeld zuidenwind in Limburg 2,5 MW op 100 m mast Opbrengst in MWh /jr = investering 760 /MWh Ledenvergadering De Ark Hoofddorp

104 Businesscase Periode Totaal Verkoop opgewekte energie Subsidie Opbrengst windbedrijf Onderhoud Grondhuur Overige exploitatielasten Kosten windbedrijf Netto kasstroom voor rente Rente aan bank, 2,70%/3,70% Rente aan aandeelhouders, 5% Vennootschapsbelasting Aflossing geldlening bank Aflossing geldleningen in Rente over kasstroom, 1,0% Netto-kasstroom per periode Businesscase BV Exploitatie Burgerwindturbine Neer

105 Participatie = meedoen klassiek 100% 80% 60% 40% vermogen winst 20% 0% COOPERATIE PROJECT- ONTWIKKELAAR BANK 100% coöperatief 80% 60% 40% vermogen winst 20% 0% COÖPERATIE PROJECT- ONTWIKKELAAR BANK

106 Participatie Participatie is MEEDOEN Bij de ontwikkeling Meepraten (klassiek) Meebeslissen (coöperatief) NB projectontwikkeling = waardesprong Bij de exploitatie Meefinancieren (obligaties = klassiek) Mede-eigendom (coöperatief) Lokaal gefinancierd = lokale winst Rendementen naar financier/eigenaar

107 Participatie vormen: Actief burgerschap Ondernemende burgers Participeren = Zelf ontwikkelen Eigendom en beheer in eigen hand Protesterende burgers Wel gehoord maar gepasseerd Géén lokaal draagvlak

108 Hoe werkt een coöperatie? Lidmaatschapsgeld Leden zijn mede-eigenaar van de coöperatie Elk lid heeft 1 stem in de coöperatie Leden mogen geld lenen aan de coöperatie De coöperatie investeert in duurzame energie projecten Leden beslissen elk jaar op de ALV over de hoogte van het rendement Leden kunnen windstroom afnemen De omwonenden kunnen duurzame projecten indienen

109 Klassieke windenergieontwikkeling indirecte participatie Coöperatieve windenergieontwikkeling = directe participatie Doel Profit People en Planet & Prosperity Mens milieu welvaart Profit om dat te kunnen doen organisatie Projectontwikkelaar (+ bank) Coöperatie (burgers samen) Stemrecht Naar aandeel Democratisch elk lid één stem Opbrengst Voor een kleine groep lokale gemeenschap / leden Aandeelhouders Winstdeling 0 % 100 % Financiering Burgers: Achtergestelde lening Burgers Mede-eigenaar Meerwaarde creatie Belegging Dividend Stroomlevering Door klassieke (fossiel) lokale coöperatie energiebedrijf kasstromen durf kapitalisten grote energie maatschappijen Binnen de gemeente lokale economie Energierekening Omhoog Omlaag

110 De lokaal coöperatieve aanpak Voorbeeld Zuidenwind Vergunning verkregen 2014, Vragen bestuur : Hoe financieren we eigen vermogen ? Hoe bouwen we de molen? Hoe gaan we met de buren om? Dilemma: Gebrek aan Kennis en kunde Vrijwillig bestuurswerk vs Project-initiatoren REScoopNL komt te hulp

111 De constructie Leden van coöperaties Algemene ledenvergaderingen : elk lid één stem meerwind zuidenwind windvogel 50 % Exploitatie Burgerwind turbine Neer BV

112 De constructie Leden van coöperaties Algemene ledenvergaderingen : elk lid één stem meerwind zuidenwind windvogel 50 % Exploitatie Burgerwind turbine Neer BV

113 Coöperatieve samenwerking Elektriciteit wordt lokaal verkocht De hele keten is in burgerhand

114 Coöperatieve samenwerking

115 Coöperaties Maximale participatie = Lokale Burgers ondernemen lokaal met hernieuwbare energie Voorwaarden : Kennis Kapitaal Positie Grond Planologisch proces

116 Positie Overheid en Lokale Coöperatie Coöperaties Leveren Draagvlak voor Duurzame Energie + Lokale Ontwikkeling lokale verankering = bundeling van belangen Duurzame Energie wordt eigen lokale ontwikkeling Voor Succes moet de Lokale Energie Coöperatie een gelijk speelveld krijgen = bijzondere positie Overheid kan lokale coöperatie positie in planologisch proces geven Geeft daarmee de eigen burgers een positie Coöperatie voor draagvlak voorrang geven Geef alleen planologische medewerking wanneer een substantieel deel van het park in directe eigendom is van lokale energiecoöperaties Ontwikkeling winstsprong blijft lokaal Exploitatie rendementen blijven lokaal ( 20 jaar lang!!)

117 Samenwerking leidt tot succes

118 Bedankt voor uw aandacht

119 VRAGEN EN DISCUSSIE

120 AFSLUITING Door Eric Hercules