RI&E Studio de Veste Innovatie op de werkvloer

Transcriptie

1 RI&E Studio de Veste Innovatie op de werkvloer Klas 4A Maroesjka van der Boog Max Kaptein Docent: Kiem Thé Inleverdatum: 27 januari

2 RI&E Studio de Veste Innovatie op de werkvloer Klas 4A Maroesjka van der Boog Max Kaptein , jaar 4 HBO Sport en Bewegen Inholland Haarlem Docent: Kiem Thé Inleverdatum: 27 januari

3 2

4 Samenvatting Binnen elk bedrijf is het verplicht om een risico inventarisatie en evaluatie uitgevoerd te hebben (Steunpunt RI&E, z.d.). Hieruit volgen mogelijke risico s binnen dat bedrijf, waar eventueel maatregelen voor getroffen moeten worden. Een voordeel van het in kaart brengen van risico s in een evaluatie is het terugdringen van ziekteverzuim binnen een bedrijf (van den Ende, Eysink & Roelen, 2012). Studio de Veste is een horecabedrijf in Leiden waarbij nog geen RI&E is uitgevoerd. Er worden verschillende werkzaamheden uitgevoerd: zo is het een live muziekcafé waar personeel achter de bar werkt. Daarnaast is er in de weekenden beveiliging aanwezig die zorgen voor goede orde. Er zijn geen verzuimcijfers bekend van de studio. Om de risico s in kaart te kunnen brengen in de vorm van een RI&E is geobserveerd in het café op een reguliere avond. Ook is op deze avond het aantal decibellen gemeten. Verder is er een checklist met gezondheidsrisico s afgenomen (zie bijlage 1.). Uit deze observaties zijn de volgende resultaten gevonden, die met behulp van de methode van Fine en Kinney (2013) gerangschikt zijn van risico s met een hoge prioriteit naar risico s met een lage prioriteit. Onderdelen waar maatregelen vereist zijn: - Lawaai & geluid; - Slechte weersomstandigheden (beveiliging); - Langdurig staan (barpersoneel). Onderdelen waar aandacht voor vereist is: - Meeroken van tabaksrook; - Geweld van klanten (beveiliging). Er zijn verschillende verbeterpunten/ implementatiepunten bedacht, zodat de risico s verminderd zullen worden. De verantwoordelijkheid over deze verbeterpunten, en of zij daadwerkelijk toegepast zullen worden, ligt bij de eigenaar (en deels bij de medewerkers zelf). Het lawaai/ geluid kan verbeterd worden door de speakers op maximaal 95dB in te stellen. Daarnaast moet de eigenaar zorgen voor persoonlijke beschermingsmiddelen zoals oordopjes voor de werknemers die op een avond werken. De medewerkers zijn zelf verantwoordelijk voor het dragen van de oordopjes. Wanneer er slechte weersomstandigheden zijn, moet de eigenaar thermokleding beschikbaar stellen voor zijn uitsmijters. De uitsmijters zijn zelf verantwoordelijk voor het dragen van de kleding. Het langdurige staan kan onderbroken worden door een barkruk achter de bar te zetten, zodat medewerkers even kunnen zitten wanneer het rustiger is in de kroeg. Ook kunnen taken gewisseld worden, waardoor lopen met staan afgewisseld wordt. Het meeroken van tabaksrook kan 100% worden verminderd door een rookverbod in te stellen. Wanneer de eigenaar ervoor kiest om geen rookverbod in te stellen, is het verstandig om een rookruimte te implementeren, zodat zowel medewerkers als niet-rokende klanten geen last hebben van meeroken. Het geweld van klanten tegen de beveiliging kan niet gemakkelijk gereduceerd worden. Wel kan de eigenaar een cursus aan de beveiligers aanbieden, voor het omgaan met geweld. Of de beveiligers daadwerkelijk deze cursus gaan doen ligt aan hen zelf. 3

5 Inhoudsopgave 1. Inleiding p Aanleiding p Doelstelling p Hoofdvraag p Studio de Veste p Organogram p Werkzaamheden p Verzuim in de horeca p Ziekteverzuim in de horeca p Arbeidsrisico s in de horeca p Verzuim in Studio de Veste p Arbobeleid Studio de Veste p RI&E p Uitvoering RI&E p Resultaten p Conclusie(s) p Beleidsadvies/ plan van aanpak p Prioriteiten p Tijdsfasering p Verwachte resultaten p Verantwoordelijke(n) p Kosten p. 16 Literatuurlijst Bijlagen Bijlage 1. Ziekteverzuimpercentage bedrijfssectoren Bijlage 2. Checklist gezondheidsrisico s horeca Bijlage 3. Ingevulde checklist studio de Veste 4

6 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Binnen elk bedrijf bevinden zich (onvoorziene) risico s. Het is belangrijk om deze risico s in kaart te brengen, zodat de juiste maatregelen getroffen kunnen worden, om bijvoorbeeld ziekteverzuim te verminderen. Het hebben van een Risico Inventarisatie en Evaluatie is zelfs verplicht voor iedere ondernemer met personeel (Steunpunt RI&E, z.d.). Ook bedrijven in de horecabranche moeten een RI&E uitgevoerd hebben. Dit is echter nog niet gebeurd bij Studio de Veste te Leiden. En dit terwijl er bekende risico s zijn in de horecabranche, zoals agressie en geweld en werkdruk (Arbeidsinspectie, 2008). Het is dus van belang om een Risico Inventarisatie en Evaluatie uit te voeren bij dit bedrijf, zodat het eventuele ziekteverzuim wordt verminderd/ voorkomen. 1.2 Doelstelling Het ontwikkelen van een Risico Inventarisatie en Evaluatie gebeurt niet zonder reden. De doelstelling voor het ontwikkelen van de RI&E voor Studio de Veste, is als volgt: Binnen een tijdsbestek van 9 weken worden de arbeidsrisico s binnen het bedrijf: Studio de Veste, onderzocht en daarop advies geformuleerd waarmee de risico s kunnen worden verminderd, samengevat in een RI&E. 1.3 Hoofdvraag Wanneer een RI&E uitgevoerd wordt, komen er een aantal vragen naar boven die beantwoord zullen moeten worden. Zo is het bijvoorbeeld belangrijk om te weten wat de belangrijkste arbeidsrisico s binnen het desbetreffende bedrijf zijn, die (kunnen) zorgen voor veel arbeidsverzuim. Daarnaast moet duidelijk zijn op welke manier deze arbeidsrisico s het beste onderzocht kunnen worden, en moet er te weten komen welke risico s daadwerkelijk de gezondheid van de werknemers negatief beïnvloeden; met andere woorden, welke risico s zorgen daadwerkelijk voor arbeidsverzuim bij de werknemers? Samengevat staat één hoofdvraag centraal in dit verslag: Welke arbeidsrisico s zijn er in Studio de Veste, die de gezondheid van haar werknemers negatief kunnen beïnvloeden waardoor arbeidsverzuim ontstaat, welke in een RI&E naar voren komen en door middel van een advies aangepakt kunnen worden? 5

7 2. Studio de Veste Studio de Veste noemt zichzelf hét live muziekcafé van Leiden. Dit zegt een hoop over wat er gaande is. Studio de Veste is een café in het hartje van Leiden (Binnenvestgracht 2a), waar zich elke avond iets afspeelt. Zo is het maandag Quiznight vanaf 20.30u, dinsdag Live Blues vanaf 21.30u, woensdag is een reguliere avond waarbij de bar open is vanaf 20.00u, donderdag Jamsessie vanaf 22.30u, vrijdag en zaterdag Live muziek vanaf 22.30u en zondag is de bar van de studio open vanaf 19.00u. Specialiteiten van Studio de Veste is koffie en dranken, met een prijsindicatie tussen de 0.- en 10.- (Studio de Veste, 2014). 2.1 Organogram Horeca ondernemer Studio de Veste Café de Uyl van Hoogland Bedrijfsleider Barpersoneel Barpersoneel Beveiling 2.2 Werkzaamheden Het café biedt verschillende diensten aan. Zo is het café geschikt voor groepen, is er een terras, kunnen klanten reserveren (dit is niet verplicht), wordt er live muziek gemaakt waar iedere bezoeker gratis van kan genieten, worden er quizzen gehouden, en ga zo maar door. Het café bevat aan de linkerzijde een bar, en aan het eind van de bar is een podium. Op dit podium kunnen amateurs hun kunnen laten zien tijdens de jamsessies op donderdagavond, maar ook worden er bands ingehuurd om in de Veste te komen spelen. Dit gebeurt op dinsdag-, vrijdag- en zaterdagavonden (Studio de Veste, 2014). 2.3 Verzuim in de horeca In dit kopje zal het verzuim in de horeca besproken worden. Het gaat hierbij om de gehele horecabranche, niet om het verzuim in Studio de Veste zelf. Wat valt er onder het begrip horeca? Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (2014) vallen onder meer hotels, pensions, restaurants, cafetaria s en cafés onder de horeca. Zij vormen de traditionele horeca. Ook vallen kampeerterreinen, bungalowparken, kantines en catering onder horeca (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2014) Ziekteverzuim in de horeca Het ziekteverzuimpercentage in de horeca (in 2011) ligt aanzienlijk lager ten opzichte van andere bedrijfssectoren. De horeca omvat namelijk 2,4% ziekteverzuim, terwijl het Openbaar Bestuur en Overheidsdiensten zeker 5,5% omvat (van den Ende, Eysink & Roelen, 2012). Een reden voor het lage verzuimpercentage in de horeca kan zijn dat deze sector een relatief jonge beroepsbevolking heeft vergeleken met andere sectoren (van den ende, Eysink 6

8 & Roelen, 2012). In bijlage 1. Ziekteverzuimpercentages bedrijfssectoren is een overzicht te vinden waarin alle bedrijfssectoren tegen elkaar afgestemd zijn in een tabel Arbeidsrisico s in de horeca In de horecabranche zijn al een zevental belangrijke arbeidsrisico s bekend, meldt het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (2008). De arbeidsrisico s die als belangrijk worden bestempeld, zijn: fysieke belasting, werkdruk, agressie en geweld, geluid, gevaarlijke stoffen, drukapparatuur en arbeid door jongeren (ministerie van SZW, 2008). Deze belangrijkste risico s zijn bepaald aan de hand van: de ongevallencijfers binnen de horecabranche, het Arboconvenant Horeca, cijfers van aandoeningen die door het werk worden veroorzaakt, instroomcijfers op het WAO en WIA, risicoanalyse door de Arbeidsinspectie en in overleg met de werkgevers- en werknemersorganisaties (ministerie van SZW, 2008). Hieronder zullen de arbeidsrisico s nader toegelicht worden, omdat het belangrijk is te begrijpen wat de risico s inhouden voordat ze aangepakt kunnen worden. Onderstaande informatie komt uit de brochure van de Arbeidsinspectie, Fysieke belasting: Het risico dat onder fysieke belasting valt, is niet de fysieke belasting zelf, maar fysieke overbelasting. Dit kan zorgen voor rug-, arm-, nek- en schouderklachten, die ziekteverzuim en langdurige uitval veroorzaken. Deze overbelasting kan optreden bij tillen, duwen, trekken, bij repeterende bewegingen en bij het innemen van een ongunstige werkhouding. - Werkdruk: Werkdruk is een psychosociale belasting, wat op den duur kan leiden tot psychosociale overbelasting. Een te hoge werkdruk kan komen door een aanhoudend werknemerstekort. In de horeca is een hoge werkdruk één van de belangrijkste ziekmakers. Het veroorzaakt stress (vermoeidheid, slaapproblemen, lusteloosheid of onzekerheid). Op lange termijn kan dit zorgen voor een burn-out of overspannen raken van werknemers. - Agressie en geweld: Agressief gedrag van klanten komt steeds vaker voor, vooral in cafés en discotheken. Agressie en geweld veroorzaken een negatieve, onveilige werksfeer en kunnen leiden tot ziekteverzuim. Ook langdurige uitval kan een gevolg zijn. - Geluid: Langdurige blootstelling aan geluid boven de 80 decibel kan lawaaidoofheid tot gevolg hebben. Dit is blijvend en heeft grote sociale gevolgen. Gesprekken zijn moeilijker te volgen. Ook kan een verhoogde bloeddruk, vermoeidheid en concentratieverlies voorkomen. - Gevaarlijke stoffen: Blootstelling aan irriterende, schadelijke of bijtende stoffen tijdens gebruik kan schadelijk voor de gezondheid zijn. Het kan namelijk blijvende schade aan huid en ogen veroorzaken. Schoonmaakmiddelen kunnen de huid irriteren en de luchtwegen aantasten. - Drukapparatuur: Het gaat hier om kelderbierinstallaties om bier op voorraad te houden. Bij deze installaties kan het drukapparaat bezwijken, waardoor de druk en de eventuele aanwezige gevaarlijke stoffen in het apparaat vrijkomen en schade, letsel of verstikking veroorzaken. Ook is materiële schade vaak een gevolg. - Arbeid door jongeren: Jonge werknemers lopen méér veiligheids- en gezondheidsrisico s door een gebrek aan werkervaring, onbekendheid met de risico s, speelsheid en naïviteit. Ook is een lichaam in groei gevoeliger voor fysieke belasting en blootstelling gaan gevaarlijke stoffen. 7

9 2.4 Verzuim in Studio de Veste Er is op dit moment geen concreet verzuimbeleid bij Studio de Veste. Aangezien het personeel op uurbasis wordt betaald worden er geen extra kosten gemaakt door de werkgever wanneer een van de personeelsleden vervangen moet worden bij ziekte. Wel kost het tijd en moeite om vervangend personeel te regelen. 2.5 Arbobeleid Studio de Veste De Veste heeft aangegeven nog geen gezondheidsbeleid of RI&E te hebben. Het is belangrijk voor hen om wel hiermee aan de slag te gaan, zodat hun ziekteverzuim onder de werknemers zo klein mogelijk blijft. Ook is het belangrijk in dit café dat de werknemers altijd kunnen blijven werken, en niet door hun werk uitvallen door bijvoorbeeld blijvende gehoorschade of doordat zij iets op een verkeerde manier hebben getild. Ook is het belangrijk dat de werknemers weten hoe om te moeten gaan met geweld, omdat gebleken is dat dit een groot risicofactor is binnen de horeca (Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk, z.d.). 8

10 3. RI&E In dit hoofdstuk zal het RI&E (Risico Inventarisatie en Evaluatie), die uitgevoerd is bij Studio de Veste in Leiden, centraal staan. Studio de Veste valt onder de horecabranche, waarvoor is gekomen voor een RI&E die gevonden is via de Horeca Stichting Nederland (z.d.). Op de website van de Horeca Stichting Nederland kunnen verschillende documenten gedownload worden, waaronder een checklist voor gezondheidsrisico s. Het RI&E voor Studio de Veste is op deze checklist gebaseerd. In bijlage 2. Checklist gezondheidsrisico s horeca is deze checklist te vinden. 3.1 Uitvoering RI&E De risico inventarisatie en evaluatie is afgenomen door Max Kaptein, in januari De checklist voor gezondheidsrisico s in de horeca is bij de eigenaar afgenomen (bijlage 3. Ingevulde checklist studio de Veste ). Er is gekeken naar het pand, naar de ruimte binnen, naar de bar, en in de magazijnruimte. Ook is het aantal decibellen gemeten op een reguliere avond. 3.2 Resultaten Hieronder zijn de verschillende factoren binnen de uitgevoerde risico inventarisatie en evaluatie uitgewerkt. Bij elke factor is gekeken naar de methode van Fine and Kinney (2013), om de grootte van het risico te bepalen (risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst). Hierdoor kunnen prioriteiten beter gesteld worden, zodat het plan van aanpak op de juiste manier/ volgorde uitgevoerd kan worden. Werkdruk, werksfeer en werktijden Krappe tijdsplanning Uit de checklist voor gezondheidsrisico s is gebleken dat medewerkers vaak te maken krijgen met een krappe tijdsplanning. Zo is het werkrooster zo nu en dan op het laatste moment pas beschikbaar of blijkt dat er te weinig personeel is ingepland. Dit kan zorgen voor stress bij de werknemers. Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 0,1 (bijna ondenkbaar) Blootstelling: 2 (soms) Ernst: 3 (letsel met verzuim) Risico = 0,1 x 2 x 3 Risico = 0,6 Het risico is beperkt en aanvaardbaar volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Hoog werktempo Uit de checklist bleek ook dat de werknemers te maken krijgen met een hoog werktempo. Ook dit kan stress veroorzaken bij werknemers. Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 0,1 (bijna ondenkbaar) Blootstelling: 6 (regelmatig) Ernst: 3 (letsel met verzuim) Risico = 0,1 x 6 x 3 Risico = 1,8 Het risico is beperkt en aanvaardbaar volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Overwerken Uit de checklist bleek dat er zo nu en dan wordt overgewerkt door de medewerkers. Volgens de arbeidstijden wet mag er bij een nachtdienst maximaal 10 uur worden gewerkt (ATW, 9

11 2014). Met name bij evenementen is de kans aanwezig dat deze maximale duur van een dienst wordt overschreden. Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 0,5 (denkbaar) Blootstelling: 2 (soms) Ernst: 1 (letsel zonder verzuim) Risico = 0,5 x 2 x 1 Risico = 1 Het risico is beperkt en aanvaardbaar volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Lastige klanten De eigenaar gaf aan dat het personeel zo nu en dan te maken heeft met lastige klanten. Door in het weekend gebruik te maken van beveiliging is het risico beperkt. Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 0,5 (denkbaar) Blootstelling: 3 (af en toe) Ernst: 1 (letsel zonder verzuim) Risico = 0,5 x 3 x 1 Risico = 1,5 Het risico is beperkt en aanvaardbaar volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Pauze Bij een dienst vanaf 5,5 uur is een pauze van 30 minuten verplicht waarbij de dienst moet worden onderbroken. (ATW, 2014) De eigenaar gaf aan dat de pauzes er regelmatig bij inschieten. Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 0,5 (denkbaar) Blootstelling: 6 (regelmatig) Ernst: 1 (letsel zonder verzuim) Risico = 0,5 x 6 x 1 Risico = 3 Het risico is beperkt en aanvaardbaar volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Tillen, houding en herhaalde bewegingen In de checklist voor gezondheidsrisico s geeft de eigenaar aan dat de barmedewerkers gedurende de hele dienst moeten staan. Risico s van langdurig staan zijn onder andere voetklachten, rugklachten, pijnlijke gewrichten en spataderen. De norm voor staand werk die is opgesteld door FNV Bondgenoten, laat zien dat er niet langer dan één uur achter elkaar gestaan mag worden en maximaal 4 uur per dag (FNV Bondgenoten, 2011). Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 10 (te verwachten) Blootstelling: 10 (voortdurend) Ernst: 1 Risico = 10 x 10 x 1 Risico = 100 Het risico vereist maatregelen volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Gevaarlijke stoffen en biologische agentia In de checklist voor gezondheidsrisico s komt naar voren dat de eigenaar weinig inzicht heeft over de gebruikte schoonmaakmiddelen binnen het bedrijf. Gevaren van schoonmaakmiddelen kunnen zijn: licht ontvlambaar, corrosief, giftig, irriterend, lange termijn gezondheidsgevaarlijk, gevaarlijk voor het milieu, explosief, oxiderend en gassen onder druk. Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 0,2 (bijna onmogelijk) Blootstelling: 6 (regelmatig) 10

12 Ernst: 3 (letsel met verzuim) Risico = 0,2 x 6 x 3 Risico = 3,6 Het risico is beperkt en aanvaardbaar volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Lawaai en geluid Uit de checklist voor gezondheidsrisico s bleek dat de barmedewerkers dagelijks te maken kregen met hard geluid. Ook uit de metingen op een weekendavond bleek dat er sprake was van een hoog aantal decibel. Zo lag het gemiddelde aantal decibel rond de 95 met een piek van 101db. Op dit moment dragen de medewerkers hiertegen geen gehoorprotectie. Uit onderzoek is gebleken dat geluid hoger dan 80db schadelijk is voor het gehoor. Bij 80db is de maximale tijd waarin het veilig is 8 uur. Per 3db extra is de toegestane tijd gehalveerd. 83db is dus maximaal 4 uur (Euronorm, 2014). Volgens deze norm zou er bij dit bedrijf al na een kwartier gehoorschade optreden. Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 6 (zeer goed mogelijk) Blootstelling: 10 (regelmatig) Ernst: 3 (letsel met verzuim) Risico = 6 x 10 x 3 Risico = 180 Voor dit risico zijn maatregelen vereist volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Temperatuur, vocht en licht In de checklist voor gezondheidsrisico s geeft de eigenaar aan dat er geen sprake is van hitte of tocht binnen het bedrijf en dat er voldoende licht is om de werkzaamheden goed te kunnen doen. Deze factor is daarom niet van toepassing in deze RI&E. Veiligheid van machines en trillingen In de checklist voor gezondheidsrisico s heeft de eigenaar aangegeven dat er niet gewerkt wordt met machines, en dat de werknemers niet te maken krijgen met trillingen. Deze factor is niet van toepassing in deze RI&E. Gevaar voor vallen, uitglijden en verstikken In de checklist voor gezondheidsrisico s wat betreft het gevaar voor vallen, uitglijden en verstikken is aangegeven dat er alleen te maken is met veilig werken (wat gebeurd) en dat er in situaties wordt gewerkt waar gevaar voor vallen van hoogte bestaat. Dit laatste punt is een risico. Hoe groot het risico is dat iemand zal vallen van een hoogte, wordt nu berekend: Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 0.5 (denkbaar) Blootstelling: 6 (regelmatig) Ernst: 3 (letsel met verzuim) Risico = 0.5 x 6 x 3 Risico = 9 Het risico is beperkt en aanvaardbaar volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Brand, EHBO en een opgeruimde werkplek In de checklist voor gezondheidsrisico s wat betreft brand, EHBO en een opgeruimde werkplek heeft de eigenaar bij de volgende vraag aangegeven dat er wel een risico is: - Weten we hoe we levensreddend moeten handelen? Er is aangegeven dat er geen BHV er in het bedrijf werkt, waardoor niemand een levensreddende situatie uit zou kunnen voeren. Volgens het NIBHV (2010) is het in een bedrijf belangrijk dat iedereen weet hoe te handelen bij een ongeval, brand of een ontruiming. Hiervoor is een BHV-plan nodig, die besproken moet worden met het personeel. Op alle andere vragen is geantwoord dat er geen risico aanwezig is (bijvoorbeeld er ligt geen rommel op de werkvloer). 11

13 Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 0.5 (denkbaar) Blootstelling: 0.5 (zelden) Ernst: 3 (letsel met verzuim) Risico = 0.5 x 0.5 x 3 Risico = 0.75 Het risico is beperkt en aanvaardbaar volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Kwetsbare groepen In de checklist voor gezondheidsrisico s heeft de eigenaar aangegeven dat er geen kwetsbare groepen werken bij studio de Veste. Hier is dus geen sprake van, en zorgt dat deze factor niet van toepassing is in deze RI&E. Overige risico s Roken In de studio mag gerookt worden, waardoor werknemers als zij aan het werk zijn een grote kans hebben om deze rook ook in te ademen. Volgens het Trimbos Instituut (z.d.) is meeroken ook slecht voor de mens, omdat iemand alsnog de circa 4000 verschillende chemicaliën en meer dan 40 kankerverwekkende stoffen inademt. Dit vergroot ook voor de meeroker de kans op het krijgen van longkanker en hart- en vaatziekten. Ook kunnen meerokers last krijgen van hoofdpijn, prikkende ogen, hoesten, pijn aan neus en keel. Deze laatste factoren zijn directer van toepassing op de medewerkers in studio de Veste, omdat dit een direct gevolg is van meeroken. Hierdoor zouden de werknemers hun werk minder goed kunnen uitvoeren (als zij bijvoorbeeld last hebben van hun ogen of longen). Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 10 (te verwachten) Blootstelling: 6 (regelmatig) Ernst: 1 (letsel zonder verzuim) Risico = 10 x 6 x 1 Risico = 60 Het risico vereist aandacht volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Uitsmijters De uitsmijters werken twee dagen per week, en staan hierbij buiten voor de deur. Zij krijgen te maken met lastige klanten en eventueel slechte weersomstandigheden. Verder staan zij de gehele werktijd (dus van sedentair gedrag is geen sprake). Geweld van klanten Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 6 (zeer goed mogelijk) Blootstelling: 6 (regelmatig) Ernst: 1 (letsel zonder verzuim) Risico = 6 x 6 x 1 Risico = 36 Het risico vereist aandacht volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Slechte weersomstandigheden (koude temperaturen en harde winden) Risico = waarschijnlijkheid x blootstelling x ernst Waarschijnlijkheid: 6 (zeer goed mogelijk) Blootstelling: 6 (regelmatig) Ernst: 3 (letsel met verzuim) Risico = 6 x 6 x 3 Risico = 108 Het risico vereist maatregelen volgens de methode van Fine en Kinney (2013). 12

14 3.3 Conclusie(s) Risico Onderdeel Actie score 180 Lawaai & geluid Maatregelen vereist 108 Slechte weersomstandigheden beveiliging Maatregelen vereist 100 Langdurig staan Maatregelen vereist 60 Meeroken tabaksrook Aandacht vereist 36 Geweld van klanten voor beveiliging Aandacht vereist 9 Vallen van hoogte Beperkt en aanvaardbaar risico 3,6 Gevaarlijke stoffen (schoonmaakmiddelen) Beperkt en aanvaardbaar risico 3 Het ontbreken van pauzes Beperkt en aanvaardbaar risico 1,8 Hoog werktempo Beperkt en aanvaardbaar risico 1,5 Lastige klanten voor barmedewerkers Beperkt en aanvaardbaar risico 1 Overwerken Beperkt en aanvaardbaar risico 0,75 BHV Beperkt en aanvaardbaar risico 0,6 Krappe tijdsplanning Beperkt en aanvaardbaar risico Zoals te zien is in het overzicht hierboven is er een verdeling gemaakt van de risico s van hoog naar laag. De meeste onderdelen hebben een beperkt en aanvaardbaar risico en vereisen geen maatregelen. Een aantal van de onderdelen vereist wel aandacht of maatregelen om de risico s terug te dringen. Het plan van aanpak voor deze risico s zijn te vinden in hoofdstuk 4: Plan van aanpak (blz. 14). 13

15 4. Beleidsadvies/ plan van aanpak In dit hoofdstuk worden het plan van aanpak besproken en wordt er advies gegeven aan Studio de Veste om de arbeidsrisico s die bij dit bedrijf voorkomen, zo veel mogelijk te verminderen. Hieronder volgt eerst een korte tabel met daarin per risico/ werkplek een mogelijke verbetering, wie hiervoor verantwoordelijk is en voor welke datum dit veranderd moet zijn. Na de tabel volgen paragrafen met uitleg over de inhoud van de tabel. Risico/ werkplek Verbetering Verantwoordelijke Vóór (datum) Lawaai en geluid Slechte weersomstandigheden beveiliging Geluidsapparatuur afstellen op maximaal 95db. Persoonlijke beschermingsmiddelen aanbieden zoals oordopjes (- 10/15db) Thermokleding beschikbaar stellen/ verplichten om aan te hebben. Een afdak/ scherm bouwen waar de beveiliging minder last heeft van verschillende weersomstandigheden. Eigenaar en medewerkers Eigenaar en medewerkers Februari 2015 Thermokleding: 7 Februari 2015 Afdak: September 2015 Langdurig staan Meeroken tabaksrook Barkruk achter de bar. Afwisselen van taken. Het binnen roken verbieden/ rokershok aanschaffen. Eigenaar en medewerkers Per direct Eigenaar Februari 2015 Geweld klanten beveiliging Trainingen voor omgaan met geweld. Eigenaar en medewerkers Januari 2016 Tabel 4.1. Maatregelen risico s Studio de Veste 4.1 Prioriteiten Zoals in hoofdstuk 3.3: conclusie (blz. 13) is aangegeven, zijn er drie grote risico s die maatregelen vereisen volgens de methode van Fine en Kinney (2013). Deze risico s zijn lawaai en geluid met een score van 180, slechte weersomstandigheden van de beveiliging met een score van 108 en langdurig staan met een score van 100. Deze drie factoren hebben het grootste risico en moeten als eerst aangepakt worden. Hierna volgen twee factoren die aandacht vereisen: meeroken van tabaksrook met een score van 60 en geweld van klanten bij de beveiliging met een score van 36. Dit zijn aandachtspunten volgens Fine en Kinney (2013) en vereisen niet meteen maatregelen. Wel is het belangrijk dat er aandacht geschonken wordt aan deze risico s, en dat zij niet erger worden. 14

16 4.2 Tijdsfasering Lawaai en geluid Er is gekozen voor de deadline van februari 2015, omdat het weinig tot geen geld kost om deze aanpassingen te doen, en het kost weinig tijd om toe te passen. Het afstellen van het geluid op 95dB is zo gebeurd, en het aanschaffen van de oordopjes zal minder dan een dag duren, omdat de studio midden in de stad ligt. Slechte weersomstandigheden beveiliging Er is gekozen voor de deadline voor het aanschaffen van thermokleding voor de beveiliging op uiterlijk 7 februari 2015, omdat het in februari nog erg koud kan gaan worden (KNMI, 2015). Het afdak heeft de uiterlijke deadline van september 2015, omdat het vanaf september kouder gaat worden in Nederland (KNMI, 2014). Langdurig staan Er is gekozen voor het implementeren van een barkruk achter de bar zetten en het afwisselen van taken. Deze veranderingen kunnen per direct toegepast worden, waardoor er voor gekozen is om het vanaf de avond dat deze RI&E aangeleverd gaat worden aan studio de Veste in te laten gaan. Meeroken tabaksrook Het verbieden van roken in het café is in horecagelegenheden sinds 10 oktober 2014 verplicht, daarom is het van belang voor de eigenaar, maar ook voor de gezondheid van de werknemers om zo snel mogelijk het rookverbod in te stellen. Om dit ook duidelijk aan de klanten weer te geven is gekozen voor de deadline van februari Geweld klanten beveiliging De trainingen voor het omgaan met geweld heeft niet al te veel haast, omdat dit risico niet de hoogste prioriteit heeft. Echter is het ook al zo dat de uitsmijters geen kort lontje hebben, en dus al wel tegen geweld kunnen. Om toch te voorkomen dat het risico erger zal worden, is het belangrijk alsnog trainingen met hen te doen zodat zij weten wat zij in verschillende situaties moeten doen/ reageren (Stichting Horeca Onderwijs, 2015). 4.3 Verwachte resultaten Lawaai en geluid Verwacht wordt dat het geluidsapparatuur afgesteld wordt op maximaal 95dB, en dat er oordopjes uitgedeeld worden aan de medewerkers. Echter kan er ook verwacht worden dat niet alle medewerkers deze oordopjes zullen gaan dragen (misschien omdat het er niet mooi uit zal zien). Slechte weersomstandigheden beveiliging Aan de verschillende weersomstandigheden is natuurlijk weinig te veranderen, maar dat betekent niet dat de hoeveelheid blootstelling aan deze weersomstandigheden niet te veranderen zijn. Verwacht wordt, dat wanneer het slecht weer is (denk hierbij aan temperaturen onder het vriespunt, harde wind, regen of hagel), onderdak wordt geboden aan de uitsmijters. Langdurig staan Verwacht wordt dat er niet continue een barkruk achter de bar zal gaan staan, ook vanwege het feit dat deze misschien in de weg zal staan. Wanneer deze er wel staat en het rustig is in de kroeg, wordt verwacht dat de kruk wel gebruikt gaat worden. Het afwisselen van taken zal wel toegepast worden. Meeroken tabaksrook Het inademen van de rook van anderen wordt door de medewerkers die aanwezig zijn op een avond gedurende de halve avond gedaan (er mag namelijk vanaf 02.00u gerookt 15

17 worden), wat kan zorgen voor geïrriteerde ogen e.d. (Trimbos Instituut, z.d.). Er wordt verwacht dat er een rookverbod zal komen, waardoor het risico op het meeroken op de werkvloer 100% verminderd wordt. Geweld klanten beveiliging Trainingen om met agressie en geweld om te gaan zijn niet heel reëel bij studio de Veste, omdat de uitsmijters aangeven dit zelf in de hand te hebben. Echter is het voor henzelf niet onverstandig om toch zo n cursus te doen. Verwacht wordt dat dit niet gaat gebeuren, en het risico hetzelfde blijft. Je kan echter niks veranderen aan het gedrag van de klanten. 4.4 Verantwoordelijke(n) De eigenaar is uiteindelijk verantwoordelijk voor alle taken. Hij moet zorgen voor persoonlijke beschermingsmiddelen, maar het is aan de werknemers om deze ook daadwerkelijk te gebruiken. Ook moet de eigenaar zorgen dat bijvoorbeeld de geluidsapparatuur minder hard gezet kan worden (max. 95dB). Voor alle veranderingen en verantwoordelijkheden, zie tabel 4.1. Maatregelen risico s Studio de Veste. 4.5 Kosten Lawaai en geluid Het afstellen van het geluid tot maximaal 95dB kost niets. Oordopjes zullen maximaal 10,- kosten (Oordopjes kopen, 2010), voor 40 paar. Dit betekent dat elke werknemer zo n 3 paar oordopjes kan krijgen. Slechte weersomstandigheden beveiliging Het aanschaffen van thermokleding zal gemiddeld zo n 140,- per persoon kosten (Heren thermokleding, 2015). Hierbij wordt gerekend op een thermoshirt ( 30,-), thermobroek ( 43,-), thermosokken ( 27,-) en thermohandschoenen ( 40). Langdurig staan Het neerzetten van een kruk achter de bar kost geen geld. Ook kost het afwisselen van taken geen geld. Hier zitten dus geen kosten aan verbonden. Meeroken tabaksrook Het instellen van het rookverbod door de eigenaar in zijn café kost geen geld. Echter wanneer de overheid erachter komt dat er toch gerookt wordt, kost de eerste boete 600.-, de tweede is en bij verdere overtredingen wordt de boete steeds verdubbeld tot een maximum van Geweld klanten beveiliging Wanneer er gekozen wordt voor een cursus omgaan met agressie via de Stichting Horeca Onderwijs (2015), kost dit 245,- cursusgeld en 25,- voor het certificaat wanneer de cursus behaald wordt. 16

18 Literatuurlijst Arbeidstijdenwet (2014) Regelgeving arbeidstijdenwet, geraadpleegd op 24 januari 2015, van de site: Arbeidsinspectie (januari 2008) Arbeidsrisico s in de horeca: Gerichte inspecties in uw branche, Voedsel en waren autoriteit, geraadpleegd op 23 november 2014 Centraal Bureau voor de Statistiek (2014) Wat valt onder horeca? Geraadpleegd op 23 november 2014, van de site: Ende van den I., Eysink P.E.D. & Roelen C.A.M. (december 2012) Verschillen ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid per bedrijfssector? Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid, RIVM, geraadpleegd op 23 november 2014, van de site: Euronorm (2015) De gevaren van geluid op de werkplek, geraadpleegd op 24 januari 2015, van de site: Europees Agentschap voor veiligheid en gezondheid op het werk (z.d.) Horeca, Ongevallenprecentie in de horecasector, geraadpleegd op 12 januari 2015, van de site: Fine en Kinney (september 2013) XJ3 Engeneering, Fine en Kinney, geraadpleegd op 24 januari 2015, van de site: FNV Bondgenoten (2011) Dossier zittend en staand werk, geraadpleegd op 24 januari 2015, van de site: okken/arbokaart_staand_zittend Heren thermokleding (2015) thermokledingcenter.nl geraadpleegd op 27 januari 2015, van de site: Horeca Stichting Nederland (z.d.) Downloads Arbowet, geraadpleegd op 23 november 2014, van de site: KNMI (januari 2015) Weer: verwachting, geraadpleegd op 26 januari 2015, van de site: KNMI (december 2014) Nader verklaard: winter, geraadpleegd op 26 januari 2015, van de site: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (januari 2008) Arbeidsrisico s in de horeca, Rijksoverheid, geraadpleegd op 23 november 2014, van de site: NIBHV (2010) BHV-plan, geraadpleegd op 24 januari 2015, van de site: 17

19 Oordopjes kopen (2010) De oordoppen- en oorkappen specialist! Geraadpleegd op 27 januari 2015, van de site: kopen.nl/?gclid=cjwkeaiai52mbrdkq5bx0vq1- RQSJAAq_7IGqDB3gmpyn4QXkLbeiiF3OU8lrGty7KlLie6j20OBFhoCMd7w_wcB Steunpunt RI&E (z.d.) Informatie voor bedrijven, Een RI&E? geraadpleegd op 23 november 2014, van de site: Stichting Horeca Onderwijs (2015) Masterclass omgaan met agressie, geraadpleegd op 26 januari 2015, van de site: Studio de Veste (2014) Algemene info, geraadpleegd op 23 november 2014, van de site: Trimbos Instituut (z.d.) Rokeninfo, Meeroken, geraadpleegd op 24 januari 2015, van de site: 18

20 Bijlagen Bijlage 1. Ziekteverzuimpercentage bedrijfssectoren Tabel 1.1 Ziekteverzuimpercentages per sector 19

21 Bijlage 2. Checklist gezondheidsrisico s horeca Voor werkgevers met personeel voor maximaal 40 uur per week Inhoud Arbeidsomstandigheden zijn ook van belang voor uw bedrijf! 4 Hoe werkt deze checklist? 5 Een risico-inventarisatie is verplicht 6 Werkdruk, werksfeer en werktijden 7 Tillen, houding en herhaalde bewegingen 8 Gevaarlijke stoffen en biologische agentia 10 Lawaai en geluid 12 Temperatuur, vocht en licht 13 Veiligheid van machines en trillingen 14 Gevaar voor vallen, uitglijden en verstikken 16 Brand, EHBO en een opgeruimde werkplek 18 Kwetsbare groepen 20 Overige risico s 21 Speelt het bij ons? 22 Wat heeft prioriteit? 23 Plan van aanpak 24 Meer informatie 25 Arbeidsomstandigheden zijn ook van belang voor uw bedrijf! Als ondernemer bent u iedere dag bezig met uw bedrijf. Uzelf of uw medewerker mag niet ziek worden want dan ligt het werk stil. Uitval van u of uw medewerker door slechte werkomstandigheden of onveilige situaties heeft voor u meer gevolgen dan voor grote bedrijven. Hoe werkt deze checklist? Deze checklist is voor ondernemers die voor ten hoogste 40 uur per week personeel in dienst hebben. Door deze checklist in te vullen, ziet u uw arbo-risico s en wat u kunt verbeteren. Vragen die voor u niet van toepassing zijn, kunt u overslaan. In de checklist zijn alleen de meest voor de hand liggende risico s opgenomen. Het kan dus zijn dat een belangrijk risico in uw bedrijf er niet in voorkomt. Ook kan er voor uw branche een specifieke checklist bestaan. Uw branche-organisatie of uw arbodienst kan daarover meer vertellen. Als er zo n branche-specifieke checklist is, kunt u die beter gebruiken. Informatie hierover vindt u op Een risico-inventarisatie is verplicht Het inventariseren van arbo-risico s is een wettelijke verplichting, ook voor u als klein bedrijf. De Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) van arbeidsomstandigheden moet op schrift. Ook moet de RI&E bekend zijn bij uw medewerker(s). Bij het ontbreken van de RI&E kan de Arbeidsinspectie direct een boete (minimaal 1800 euro) opleggen. Werkgevers die ten hoogste 40 uur per week laten werken (door één of meer werknemers gezamenlijk; ook onbetaalde arbeid) zijn uitgezonderd van de plicht om de RI&E te laten toetsen. Wanneer u als werkgever niet deskundig genoeg bent om de eventuele risico s zelf op te lossen, raadpleeg dan een arbodeskundige of -dienst. Om u bij de uitvoering van de RI&E en het bedenken van oplossingen te ondersteunen, is deze checklist ontwikkeld, in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Bekijk eerst de situatie zoals die is voordat u met maatregelen gaat beginnen. Voor meer info zie of 20

22 Werkdruk, werksfeer en werktijden Wat is de situatie? Vul het resultaat in op pagina 22. Feiten en tips De helft van alle werknemers heeft klachten over werkdruk, tijdsdruk of spanning. Bij ruim een kwart van alle werknemers die arbeidsongeschikt werden, zijn psychische problemen de oorzaak. Plan het werk zo goed mogelijk; Probeer een rustige werkomgeving te maken; Bespreek problemen voor ze uit de hand lopen; Maak omgaan met lastige klanten bespreekbaar; Zorg voor voldoende afleiding naast het werk; Neem voldoende pauzes tijdens een werkdag. Tillen, houding en herhaalde bewegingen Wat is de situatie? Vul het resultaat in op pagina 22. Feiten en tips 1,3 miljoen Nederlanders moeten bij hun werk regelmatig zwaar tillen of op een andere manier veel kracht zetten. Daarnaast hebben circa 2,5 miljoen mensen kans op aandoeningen als gevolg van eenzijdige en alsmaar herhaalde bewegingen, zoals het werken aan een beeldscherm. 21

23 Werk niet langer dan zes uur per dag aan een beeldscherm; Wissel het werk af en neem regelmatig korte pauzes; Zorg voor goed afgesteld meubilair; Voorkom tillen. Gebruik waar mogelijk tilhulpmiddelen; Duwen van een last is beter dan trekken. Probeer met rechte rug te werken; Lang in dezelfde houding staan of zitten is niet goed. Ook steeds dezelfde beweging maken is af te raden. Zorg voor afwisseling; Staand werk moet rechtop kunnen gebeuren. Zorg er ook voor dat u niet te veel met uw nek hoeft te buigen. Gevaarlijke stoffen en biologische agentia Wat is de situatie? Vul het resultaat in op pagina 22. Feiten en tips In totaal worden miljoenen mensen blootgesteld aan gevaarlijke stoffen. Voorbeelden hiervan zijn oplos- en bestrijdingsmiddelen die het zenuwstelsel kunnen aantasten (OPS). Gevaarlijke stoffen kunnen ook eczeem, longaandoeningen, beroepskanker, aantasting van het zenuwstelsel en allergie veroorzaken. Ook kunnen ze gevolgen hebben voor zwangere werknemers of werknemers met een kinderwens. Geschat wordt dat jaarlijks meer dan 1850 mensen voortijdig overlijden door blootstelling aan gevaarlijke stoffen op het werk. Daarnaast kunnen sommige stoffen explosiegevaar veroorzaken. Voor de risico s van gevaarlijke stoffen en maatregelen daartegen kunt u raadplegen. Probeer het gebruik van gevaarlijke stoffen zoveel mogelijk te beperken; Wees er alert op dat elke stof (chemisch of biologisch) gevaarlijk kan zijn, bijvoorbeeld ook bepaalde schoonmaakmiddelen. Vraag uw leverancier om informatie; Veel gevaarlijke stoffen hebben een oranje pictogram op de verpakking. Veel stoffen moeten geleverd worden met een Veiligheidsinformatieblad waarin gegevens staan over de gevaren en de risico s van de stoffen; Het bevat een apart hoofdstuk over gevaarlijke stoffen en biologische agentia en hoe ermee om te gaan. Biologische agentia zijn moeilijker te herkennen. Zij komen vaak onbedoeld voor. Bacteriën en schimmels zullen groeien waar ze kunnen. Goede schoonmaak is vaak een doeltreffende maatregel. Zieke mensen of dieren kunnen u besmetten, goede hygiëne is hier een eerste maatregel. Voorkom inademing of inslikken (bijvoorbeeld via het eten) en huidcontact met alle stoffen; Het is belangrijk dat u weet waar u mee werkt, zodat u de juiste voorzorgsmaatregelen kunt nemen. Bij twijfel de stof niet gebruiken; Zie erop toe dat gevaarlijke stoffen voorzien zijn en blijven van een juist etiket en berg ze op in een aparte (chemicaliën)kast; 22

24 Pas in ieder geval de maatregelen toe die de branche-organisatie van uw sector afspreekt met de vakbonden (cao) of aanbeveelt. Lawaai en geluid Wat is de situatie? Vul het resultaat in op pagina 22. Feiten en tips Ongeveer werknemers staan regelmatig bloot aan schadelijk geluid op de werkplek. Gehoorschade kan optreden als werknemers op een dag acht uur blootstaan aan een geluidsniveau van gemiddeld meer dan 80 decibel (db(a)). Hiervan is waarschijnlijk sprake als u elkaar moeilijk kunt verstaan op een afstand van één meter. Naast schadelijk, kan geluid ook hinderlijk zijn en daarmee het werk negatief beïnvloeden. Gebruik zoveel mogelijk geluidsarme apparatuur; Sluit de werkruimte zoveel mogelijk af van geluid; Zet geluidsproducerende apparatuur (bijvoorbeeld compressoren, kopieerapparaten) zoveel mogelijk buiten de werkruimte; Is beperking van schadelijk geluid niet mogelijk, maak dan gebruik van gehoorbescherming. Temperatuur, vocht en licht Wat is de situatie? Vul het resultaat in op pagina

25 Feiten en tips Warmte, tocht en kou kunnen leiden tot hinder en ziekte. Zorg dat temperaturen op de werkplek binnen gezonde grenzen worden gehouden. Dit kan door onder andere ventilatie, koeling, isolatie en zonwering; Probeer extreme luchtvochtigheid te voorkomen; Zorg voor beschermende kleding als de temperatuur onvoldoende te beïnvloeden is (buitenwerk, koelcellen, ovens); Goede verlichting voorkomt vermoeidheid aan de ogen en draagt bij aan de kwaliteit van het werk; Daglicht draagt bij aan het welbevinden van mensen. Veiligheid van machines en trillingen Wat is de situatie? Vul het resultaat in op pagina 22. Feiten en tips Ruim een half miljoen mensen staan op hun werk regelmatig bloot aan schadelijke lichaamstrillingen en eveneens een half miljoen aan hand-arm trillingen. Meer dan mensen lopen jaarlijks verwondingen op doordat voorwerpen hun lichaam binnendringen. Apparaten, machines en installaties moeten beveiligd zijn tegen knellen en snijden en afgeschermd tegen wegschietende vonken, spatten en splinters; Zet machines uit als ze niet in gebruik zijn; Machinebeveiligingen mogen nooit onklaar worden gemaakt; Blootstelling aan trillingen dient zoveel mogelijk te worden voorkomen, liefst door ander gereedschap te gebruiken of de machines aan te passen; Zo is persen beter dan werken met slagwerktuigen of kan een machine worden geïsoleerd tegen trillingen; Is dat niet mogelijk, maak dan gebruik van beschermingsmiddelen zoals trillingsisolerende handschoenen of een goede trillingisolerende stoel. 24

26 Gevaar voor vallen, uitglijden en verstikken Wat is de situatie? Vul het resultaat in op pagina 22. Feiten en tips Per jaar vinden rond de ongevallen plaats op het werk. Circa 10% hiervan wordt veroorzaakt door vallen van hoogten. Indien valgevaar bestaat, zoals bij het werken op hoogte (hoger dan 2,5 meter) moet gebruik worden gemaakt van veiligheidsmaatregelen zoals hoogwerkers, steigers en leeflijnen; Het is belangrijk dat trappen, bordessen, transportroutes en dergelijke zodanig zijn geconstrueerd dat gevaar voor vallen en uitglijden wordt vermeden; Vermijd altijd personenvervoer met hijs- en hefwerktuigen, tenzij het werktuig er uitdrukkelijk voor is aangepast; Bij werken in besloten ruimten (kruipruimten, tanks), bestaat altijd het gevaar voor bedwelming en verstikking. Ga vooraf na hoe groot het risico is, wat de regels zijn en neem adequate maatregelen, bijvoorbeeld gebruik van perslucht; Zorg altijd voor toezicht van buitenaf bij het betreden van een besloten ruimte; Wees bij het graven en betreden van putten en sleuven alert op instortingsgevaar. Brand, EHBO en een opgeruimde werkplek Wat is de situatie? Vul het resultaat in op pagina

27 Feiten en tips Jaarlijks lopen tienduizenden werknemers brandwonden op. Daarnaast krijgen evenzoveel werknemers een ongeval door struikelen en uitglijden. Een goed ingerichte en opgeruimde werkplek is belangrijk om veilig en met plezier te kunnen werken. Losliggende snoeren en tegels en een rommelige werkvloer kunnen ongelukken veroorzaken; Ook in het geval van bijvoorbeeld brand is het belangrijk dat u snel weg kunt komen via de (nood)uitgang en gemakkelijk kunt zien waar de brandblusser hangt; Het is van (levens)belang om afspraken te maken over wat te doen bij een calamiteit; Ook een EHBO-trommel mag niet ontbreken nabij de werkplek; Maak gezamenlijke afspraken over bedrijfshulpverlening met andere bedrijven, zoals in een winkelcentrum. Kwetsbare groepen Wat is de situatie? Vul het resultaat in op pagina 22. Feiten en tips Bepaalde groepen zijn kwetsbaarder dan andere als we het hebben over arbo-risico s. Dit geldt bijvoorbeeld voor jongeren, zwangere vrouwen, ouderen, allochtonen, tijdelijke werknemers (uitzendkrachten en stagiaires) en gehandicapten. Belangrijk is dat u weet waar mogelijke beperkingen liggen en deze kunt benoemen; Het kan daarbij nodig zijn het werk of de werkomgeving aan te passen aan persoonlijke eigenschappen van uw medewerker. Overige risico s Op de checklist die u heeft doorgenomen ontbreken wellicht risico s waar u mee te maken heeft, bijvoorbeeld agressie en geweld, seksuele intimidatie, asbest of straling. Dat bepaalde risico s niet in de checklist zijn opgenomen, wil niet zeggen dat ze niet belangrijk zijn of dat u ze niet hoeft aan te pakken. Ook overige risico s kunt u in het schema op de volgende pagina benoemen en vervolgens van een score voorzien. Speelt het bij ons? Als bij het beantwoorden van de vragen is gebleken dat er risico s zijn in uw bedrijf, dan kunt u dat hieronder aangeven. Zet een kruisje bij de onderwerpen waar u eerder in de checklist één of meer vierkante vakjes heeft aangekruist. Op die manier krijgt u een overzicht van de gezondheidsrisico s in uw bedrijf. Ga daarna verder op de volgende pagina. 26

28 Wat heeft prioriteit? Als u op de vorige pagina bij Speelt het bij ons? één of meerdere malen risico heeft aangekruist, dan kunnen verbeteringen nodig zijn. Soms is een verbetering eenvoudig en kan deze direct worden uitgevoerd. Het kan een kwestie zijn van op een andere manier het werk doen. Bijvoorbeeld een zware doos niet sjouwen, maar gebruik maken van een karretje. Maar zo eenvoudig zal het niet altijd zijn. Vaak zult u het risico nauwkeuriger moeten bepalen en aan moeten geven wat gedaan moet worden om het risico weg te nemen. U moet aangeven wie actie onderneemt, wat gedaan moet worden en wanneer dat gedaan moet zijn. Het kan zijn dat u niet alles in één keer kunt verbeteren. Om een keuze te kunnen maken, kunt u zich de volgende vragen stellen: Hoe groot is het risico dat u, uw medewerker(s) of uw klanten lopen als u niets doet: met andere woorden hoe groot is de kans op een ongeval of ziekte en wat zal dan het gevolg zijn? Kunt u snel maatregelen nemen om het risico te verminderen? Zo kan bijvoorbeeld met de aankoop van een nieuw hulpmiddel het knelpunt worden opgelost. Kunt u eventueel tijdelijke maatregelen nemen? Het is dus belangrijk om prioriteiten te stellen bij het verbeteren. Daartoe kunt u de actiepunten die het belangrijkst zijn hieronder overzichtelijk bij elkaar zetten in het Plan van aanpak. Plan van aanpak U kunt hieronder invullen welke mogelijke verbeteringen u ziet en waaraan u wilt werken. Het wegnemen van het risico door het nemen van persoonlijke beschermingsmaatregelen mag alleen als er geen andere manier is om het risico weg te nemen. Dus geluidsarme apparatuur in plaats van oordopjes en oplosvrije verf in plaats van adembescherming. Risico/ werkplek Verbetering Uitvoeren door Vóór 27

29 Wilt u advies over uw risico s en over mogelijke oplossingen, dan kunt u contact opnemen met uw arbodienst of -deskundige. Doe dit in ieder geval als u twijfelt. Meer informatie Hebt u naar aanleiding van deze brochure nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de afdeling Publieksinformatie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Postbus 90801, 2509 LV Den Haag, telefoon (gratis). Voor meer informatie kunt u ook onze website raadplegen: Voor algemene vragen aan de rijksoverheid en het bestellen van brochures kunt u terecht bij Postbus 51. Telefoon (gratis) Deze checklist is in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid ontwikkeld om u bij de uitvoering van de RI&E en het bedenken van oplossingen te ondersteunen. Postbus LV Den Haag Bestelnummer 147 Juni 2008 Gratis uitgave 28