Kennismaking met de EU

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kennismaking met de EU"

Transcriptie

1 MODULE 1 Kennismaking met de EU LESFICHE LEERLINGEN Inleiding: EU? De Europese Unie is een ingrijpende samenwerking tussen landen in Europa. De landen die lid zijn van de Europese Unie hebben een deel van hun macht afgestaan aan de EU, waardoor het een beleidsniveau is dat boven het Belgische en Vlaamse staat, boven de provincies en de gemeenten. Elk land stuurt eigen vertegenwoordigers naar de bestuursorganen van de EU, zoals de Europese Commissie en het Europees Parlement. De Europese Unie is een vredesproject: De landen stonden vrijwillig een deel van hun macht af voor een samenwerking die ons allen sterker zou maken en oorlog in ons continent onmogelijk zou maken. De EU is een project in evolutie: Ze is sinds haar ontstaan na de Tweede Wereldoorlog (jaren 50) altijd blijven groeien, zowel in het aantal landen als in wat ze mag doen (bevoegdheden). De EU is een project met een erg grote invloed op ons land en op ons dagelijks leven. Van bij het opstaan tot het slapengaan ervaren we de impact van haar beslissingen in kleine en grote zaken. Grote veranderingen door deze Europese samenwerking zijn naast jarenlange vrede en welvaart de open grenzen en de euro. De EU is een project van mensen: wij bepalen zelf hoe de toekomst van dit gezamenlijk project er uitziet, onder meer door onze leden van het Europees Parlement rechtstreeks te verkiezen. Ontstaan van de huidige Europese Unie Een groeiende samenwerking 1. Van kolen en staal tot een gezamenlijke euro De Europese samenwerking is gestart omwille van de vredesgedachte, maar is in hoofdzaak een economisch project geworden. Wel wordt er alsmaar meer samengewerkt op politiek vlak, bijvoorbeeld rond asielbeleid. Tijdlijnen pag

2 Tijdlijn Van kolen en staal tot een gezamenlijke euro Wereldoorlog II Na de Tweede Wereldoorlog ligt Europa in puin. De oorlog vernietigde steden, wegen en veel van de industrie. Europa zit economisch aan de grond. Ook menselijk was dit een drama: Wereldwijd vielen er 55 miljoen doden, 35 miljoen gewonden en gingen 190 miljoen mensen op de vlucht. De roep om vrede klinkt luider dan ooit. Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal Zes landen gaan in op het voorstel van Schuman: Frankrijk, West-Duitsland, Italië, België, Nederland en Luxemburg tekenen in 1951 het Verdrag van Parijs. Daarmee is de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) een feit. De Europese Gemeenschappen In 1967 smelten de EGKS, de EEG en Euratom samen tot de Europese Gemeenschappen. Eerste rechtstreekse verkiezingen voor het Europees Parlement In juni 1979 gaan de burgers van de EG voor de eerste keer naar de stembus voor het Europees Parlement. Op dat moment zijn er 9 landen, die samen 410 parlementsleden verkiezen voor de periode wikimedia commons US Airforce 9/ / jaren 60 shutterstock European Union, EP Schumanverklaring Op 9 mei 1950 houdt de Franse minister van Buitenlandse Zaken, Robert Schuman, een toespraak. Hij roept andere Europese landen op om samen te werken rond de sectoren kolen en staal. Hij hoopt hierdoor om oorlog in de toekomst onmogelijk te maken, want kolen en staal zijn nodig voor de fabricatie van wapens. Bovendien zijn kolen en staal erg belangrijk voor de heropbouw na de oorlog. De Verdragen van Rome De zes lidstaten willen een nog sterkere economische samenwerking. Ze sluiten twee nieuwe verdragen: het EEG verdrag en Euratom. Deze worden de Verdragen van Rome genoemd. De Europese Economische Gemeenschap: De landen spreken af om van hun verschillende economieën in de toekomst zoveel mogelijk één economie te maken. Hier start ook de samenwerking rond landbouw, visserij, haven- en transportbeleid. Euratom: Dit is een samenwerking rond atoomenergie, met als doel om samen onderzoek te doen naar de mogelijkheden van kernenergie voor burgergebruik. shutterstock Het succes Het succes van de eengemaakte Europese markt is overweldigend. In de jaren 60 is het handelsverkeer van de EEG even groot als dat van de Verenigde Staten en de Sovjetunie samen. Na de Verdragen van Rome komt Europa in een moeilijke periode: de lidstaten willen geen extra bevoegdheden meer afstaan aan het Europese niveau. Deze moeizame onderhandelingen zijn kenmerkend voor de Europese samenwerking in de jaren 60 en 70. 2

3 Het Verdrag van Maastricht Met het Verdrag van Maastricht besluiten de twaalf lidstaten niet alleen op economisch, maar ook op politiek vlak samen te werken. De Europese samenwerking krijgt een nieuwe naam: de Europese Unie. Deze bestaat vanaf nu uit drie pijlers: 1. economische samenwerking: naast een versterkte economische samenwerking, beslissen de landen om werk te maken van een gezamenlijke Europese munt: de euro. 2. samenwerking rond buitenlands- en veiligheidsbeleid. 3. samenwerking rond binnenlandse zaken en justitie. Beslissingen over politieke zaken (2. en 3.) moeten unaniem gebeuren. Elk land heeft dus vetorecht. Open grenzen Op 1 januari 1993 gaan de binnengrenzen van de Europese Unie open. Auto s en vrachtwagens moeten niet langer aanschuiven aan grensposten voor controles. De interne markt met vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal is een feit. De euro wordt ingevoerd De euro wordt al in 1999 ingevoerd in het banksysteem. Maar het is pas op 1 januari 2002 dat 12 EU-landen beginnen betalen met euromunten en -biljetten. Het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Zweden besluiten niet over te schakelen naar de euro en hun nationale munt te behouden. De Europese Centrale Bank is de EU-instelling die waakt over de euro. shutterstock Eurocrisis De aanslagen van 11 september 2001 en het uiteenspatten van de internetzeepbel in datzelfde jaar worden vaak gezien als eerste oorzaak van de financiële crisis. De grootste oorzaak ligt echter in het onverantwoord gedrag van de financiële markten, lang daarvoor. De financiële crisis groeit uit tot een wereldwijde economische crisis, die uiteindelijk uitmondt in een eurocrisis. Nobelprijs voor Europa De Europese Unie wint de Nobelprijs voor de vrede. Op die manier krijgt de EU erkenning voor zestig jaar inzet voor vrede, verzoening, democratie en mensenrechten in Europa. European Union, EP en 2012 verder De Europese Akte Dertig jaar na de Verdragen van Rome is er van een verregaande economische samenwerking een interne markt - nog steeds geen sprake. De Europese Akte brengt schot in de zaak: De twaalf EG-lidstaten beslissen om de interne markt te realiseren tegen Dan moeten alle hindernissen voor de handel en het vrije verkeer verdwijnen. Er komt ook samenwerking rond milieubeleid en wetenschappelijk onderzoek. Het Verdrag van Amsterdam Met de uitbreiding van de EU naar Oost-Europa in het vooruitzicht, moeten niet alleen de toekomstige lidstaten zich voorbereiden. Ook de EU wil klaar zijn voor meer landen. Hiervoor is een hervorming van de manier van beslissen nodig: minder stemmen met unanimiteit. Deze eerste poging met het Verdrag van Amsterdam, mislukt. Het Verdrag van Nice In Nice komt er, met de uitbreiding naar Oost-Europa in het vooruitzicht, een tweede poging om de Europese Unie te hervormen. Ook die mislukt. De Europese Grondwet Na het mislukken van Amsterdam en Nice komt er een derde poging om de EU te hervormen. In juni 2004 keuren de regeringen van de EU De Europese Grondwet goed. Maar ook de nationale parlementen moeten akkoord gaan. Onder andere Frankrijk en Nederland vragen hun bevolking in een referendum of ze akkoord gaan met deze nieuwe grondwet voor Europa. De Fransen en de Nederlanders stemmen tegen en de grondwet belandt in de prullenbak. De Europese Unie verzeilt in een diepe crisis. Het Verdrag van Lissabon Eind 2007 is er een vierde poging: Een groot deel van De Europese Grondwet wordt in een nieuw kleedje gestopt en omgedoopt tot Het Verdrag van Lissabon. Dit verdrag keuren alle landen goed. De nieuwe afspraken uit dit verdrag gelden vanaf december Dit zorgt voor een vlottere werking van de Europese instellingen. Ook krijgt het Europees Parlement meer te zeggen en heeft de Europese Raad vanaf nu een vaste voorzitter, ook wel president genoemd. De Belg Herman Van Rompuy wordt aangeduid als allereerste president van Europa. Verkiezingen Europees Parlement met Europese topkandidaten Het is de eerste keer dat de Europese kiezer via de verkiezingen voor het Europees Parlement ook beslist over de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie. De grote politieke fracties in het Europees Parlement duiden op voorhand elk hun topkandidaat aan. In aanloop naar de verkiezingen is er een groot debat tussen de topkandidaten over hoe zij het Europa van de toekomst zien. Het is de Europese Volkspartij die als winnaar uit de verkiezingen komt, zij vormen de grootste fractie in het Europees Parlement. Hun kandidaat, de Luxemburger Jean-Claude Juncker, is zo de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie. Van kolen en staal tot een gezamenlijke euro 3

4 Tijdlijn Van 6 naar 28 landen België was een van de 6 stichtende landen. Intussen zijn we met 28. De eerste zes Zes landen slaan de handen in elkaar voor de oprichting van de EGKS: Frankrijk, West-Duitsland, Italië, België, Nederland en Luxemburg. Toetreding Griekenland Griekenland is één van de armere gebieden in Europa en heeft zich net bevrijd van een militaire dictatuur. Door Griekenland op te nemen, steunt de EG de prille Griekse democratie. Maar ook economische argumenten spelen mee: Griekenland is een interessante nieuwe afzetmarkt. 18/ / Toetreding Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken Het succes van de EEG trekt ook andere Europese landen aan. Vooral het Verenigd Koninkrijk wil in de jaren 60 lid worden, maar Frankrijk zegt non. Pas in 1973 kunnen het Verenigd Koninkrijk, Ierland en Denemarken toetreden. Ook met Noorwegen lopen er onderhandelingen, maar het Noorse volk wijst in een referendum het EG-lidmaatschap af. 4

5 Hereniging Duitsland Duitsland stelt voor om Oost- en West-Duitsland te herenigen. Verschillende landen hebben schrik dat de macht van Duitsland binnen Europa te groot zal worden. Ze stemmen in op voorwaarde dat Duitsland niet alleen economisch, maar ook politiek verankerd wordt in de Europese samenwerking. Duitsland moet de Duitse mark opgeven ten voordele van een toekomstige gezamenlijke munt: de euro. 1/ / Toetreding Spanje en Portugal Ook bij de toetreding van Spanje en Portugal zijn het ondersteunen van de democratie en economische motieven belangrijk. Spanje heeft net het juk van dictator Franco van zich afgeworpen, en ook Portugal bevrijdde zich recent van dictator Salazar. 1/ / Toetreding Zweden, Finland en Oostenrijk Door de toetreding van Zweden, Finland en Oostenrijk telt de EU 15 lidstaten. Noorwegen doet een tweede poging tot toetreding, maar opnieuw stemmen de Noren tegen in een referendum. 3/ Val van de Berlijnse muur Op 9 november 1989 wordt de Berlijnse muur gesloopt. Dit betekent het einde van de splitsing tussen West- en Oost-Europa. De weg naar toetreding van landen uit Oost-Europa ligt open. Landen die willen toetreden moeten zich grondig voorbereiden op lidmaatschap. In 1993 leggen de lidstaten daarom de voorwaarden vast waaraan landen moeten voldoen als ze willen toetreden: Een Europees land zijn (geografisch of historisch) Stabiele politieke instellingen hebben. Een democratisch land zijn Mensenrechten respecteren Alle bestaande EU-wetten, het zogenaamde acquis communautaire, in eigen land toepassen Een goed functionerende markteconomie hebben 1995 Toetreding Bulgarije en Roemenië In 2007 treden Bulgarije en Roemenië toe. Zij laten het aantal lidstaten verder stijgen naar 27. 1/ / Big Bang: 10 landen in één klap Op 1 mei 2004 treden tien nieuwe lidstaten toe tot de EU: Estland, Letland, Litouwen, Polen, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Slovenië, Malta en Cyprus. Dit brengt het aantal van 15 naar 25 lidstaten / Toetreding Kroatië Op 1 juli 2013 treedt Kroatië toe tot de Europese Unie. De EU telt nu 28 lidstaten. 5

6 Kandidaat-lidstaten en potentiële lidstaten. Op dit moment heeft de EU 5 officiële kandidaat-lidstaten. Het gaat om: Turkije, Servië, Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Montenegro Albanië Een kandidaat-lidstaat kreeg al toestemming van de EU om op termijn toe te treden, en de onderhandelingen met dat land lopen. Een kandidaat-lidstaat kan ook al beroep doen op centen van de EU om zijn land aan te passen aan een toekomstige toetreding. Daarnaast zijn er nog enkele potentiële lidstaten: Dit zijn landen die al officieel lieten weten dat zij in de toekomst willen toetreden tot de EU, maar waarmee nog geen onderhandelingen zijn gestart. Het gaat om: Bosnië & Herzegovina Kosovo* De Europese Commissie liet eind 2014 weten dat ze in de eerstkomende 5 jaar geen landen zou laten toetreden. We blijven dus nog even met z n 28 en. Ierland VK Verenigd Koninkrijk Denemarken Zweden Finland Estland Letland Litouwen België Nederland Duitsland Polen toekomst? Luxemburg Tsjechië Frankrijk Slowakije Oostenrijk Hongarije Italië Slovenië Kroatië Roemenië Portugal Spanje Bulgarije Griekenland Malta Cyprus * Deze benaming laat de standpunten over de status van Kosovo onverlet, en is in overeenstemming met Resolutie 1244/1999 van de VN-Veiligheidsraad en het advies van het Internationaal Gerechtshof over de onafhankelijkheidsverklaring van Kosovo. Van 6 naar 28 landen 6

7 Wat doet de Europese Unie? Het lidmaatschap van de Europese Unie heeft ons leven enorm veranderd, zowel in kleine als in grote dingen. Naast vrede en welvaart, zijn de open grenzen en de invoering van de euro de meest opmerkelijke resultaten van de Europese Unie tot nu toe. In wat volgt kijken we ook naar welke wetten de EU mag maken, en waaraan zij haar geld uitgeeft. 1. Enkele voorbeelden De EU bepaalt aan welke veiligheidsnormen je smartphone (en andere producten) moet voldoen. De EU bepaalt dat je minstens 2 jaar garantie krijgt op je tablet, stofzuiger, (alle elektronica). Dankzij de EU worden in 2017 alle kosten voor roaming binnen de EU afgeschaft (wat je extra betaalt wanneer je in het buitenland belt, sms t of op het internet surft). De EU legde vast dat elke werknemer (voltijds) recht heeft op minimum 20 betaalde verlofdagen per jaar. De EU zorgt er voor dat je weet welke ingrediënten in je blikje cola zitten en hoeveel kilocalorieën je daarmee binnenkrijgt. De EU legt strenge eisen vast voor ons voedsel, zodat je zeker bent dat wat je eet, veilig is, zowel qua vlees, gebak, conserven 7

8 2. Enkele grote veranderingen Open grenzen: De interne markt en Schengen 1. Interne markt Op 1 januari 1993 gingen de grenzen tussen de landen van de EU open voor goederen, werknemers, diensten en kapitaal. Concreet betekent dit vrij verkeer van goederen dat alle vrachtvervoer, dat daarvoor urenlang stond aan te schuiven aan de verschillende grensposten, nu zonder probleem van het ene land naar het andere land kan rijden. Dit is een grote tijdswinst voor de Europese bedrijven. Het vrij verkeer van werknemers zorgt er voor dat alle EU-burgers zonder arbeidsvergunning mogen werken in gelijk welke EU-lidstaat. Dit geldt ook voor studenten (die mogen in elk land gaan studeren) en gepensioneerden (mogen in elk land wonen). Het vrij verkeer van diensten zorgt er dan weer voor dat bedrijven hun diensten mogen aanbieden in elke EU-lidstaat zonder dat daar specifieke taksen op worden geheven. Dit vrij verkeer van diensten maakte ook een einde aan de monopoliepositie van enkele dienstenbedrijven, zoals telecom, energie- en transportbedrijven. Voor België betekent dit dat bijvoorbeeld Belgacom (telefonie) en Electrabel (energie) nu moeten concurreren met andere 2. Schengen Ook voor personenverkeer kwam er een grote verandering met het Schengen-verdrag (beslist in 1985, in werking sedert 1995). Dit bepaalt dat iedereen zich vrij mag verplaatsen binnen alle landen van de Schengenzone. Concreet betekent dit dat er geen identiteitscontroles zijn aan de binnengrenzen (vb. tussen België en Frankrijk). Je ziet dit heel goed in de luchthavens, waar EU-citizens een ander parcours volgen dan niet- EUcitizens. Niet alle lidstaten van de EU behoren tot de Schengenzone: Het Verenigd Koninkrijk en Ierland kozen bewust om er geen deel van uit te maken. De niet-eu lidstaten Zwitserland, Noorwegen, IJsland en Liechtenstein hebben zich daarentegen wel aangesloten bij de Schengen-zone. Cyprus, Bulgarije, Roemenië en Kroatië zijn verplicht om in de toekomst bij de Schengenzone te komen, maar voldoen voorlopig niet aan de veiligheidsvereisten. Kaart pag. 9 8

9 > OMLIJN DE BUITENGRENZEN VAN DE SCHENGENZONE OP DE KAART DE LANDEN VAN HET AKKOORD VAN SCHENGEN Schengenlanden die lid zijn van de EU Schengenlanden die geen lid zijn van de EU (IS N CH FL) Toekomstige lidstaten (BG CY HR RO) Samenwerkende landen (GB IRL) 9

10 De euro Vóór 1 januari 2002 had bijna elk EU-land zijn eigen munteenheid. Zo had België de Belgische Frank, Duitsland de mark, Spanje de peseta, enzovoort. In 1992 beslisten de Europese leiders om al die verschillende munteenheden te vervangen door één Europese munt. Hierdoor zouden burgers gemakkelijker kunnen reizen, en zouden vooral de wisselkosten* wegvallen voor de bedrijven. Niet alle EU-landen hebben de euro als officiële munt: Enkele landen zagen dit niet zitten en besloten om hun nationale munt te behouden: het Verenigd Koninkrijk, Denemarken en Zweden. Enkele andere landen zijn verplicht om in de toekomst de euro in te voeren, maar voldoen voorlopig niet aan de voorwaarden om toe te treden tot de eurozone. Het gaat om Roemenië, Bulgarije, Polen, Tsjechië, Hongarije en Kroatië. *wisselkosten: De kost die de bank aanrekent voor het wisselen van munten. Om bijvoorbeeld met Belgische frank Spaanse peseta s te kopen, kostte geld. KAART: DE EUROZONE > SITUATIE 2015 de eurozone lidstaten van de EU die niet tot de eurozone horen Finland Zweden Estland Ierland VK Denemarken Litouwen Letland Verenigd Koninkrijk België Nederland Duitsland Polen Luxemburg Tsjechië Frankrijk Slowakije Italië Oostenrijk Hongarije Slovenië Kroatië Roemenië Portugal Spanje Bulgarije Griekenland Malta Cyprus 10

11 3. Waarover beslist de EU? Er zijn verschillende beleidsniveaus die elk over bepaalde zaken beslissen. Meestal geldt de regel: neem de beslissing zo dicht mogelijk bij de mensen. Zo worden geboortes en huwelijken op gemeentelijk niveau geregistreerd. Of stel je de chaos voor mocht de EU voor elke weg in Europa gaan bepalen hoe snel je daar mag rijden: Dat is onbegonnen werk voor mensen die de lokale situatie niet kennen. In dat geval is het dus beter dat de gemeentes, provincies of gewesten dit vastleggen. DE BELEIDSNIVEAUS VAN BELGIË Europese Unie Federale Staat België 3 gewesten Het Vlaamse Gewest Het Waalse Gewest Het Brusselese Hoofdstedelijke Gewest 3 gemeenschappen De Vlaamse Gemeenschap De Franse Gemeenschap De Duitstalige Gemeenschap 10 provincies 589 gemeenten Europese wetten hebben altijd voorrang: mocht België, of een ander beleidsniveau, een wet maken die in strijd is met de Europese regels, dan vervalt deze Belgische wet. 11

12 De EU regelt zaken die best op het Europees niveau worden aangepakt. Voorbeelden daarvan zijn: Alles in verband met de interne markt: alle producten moeten aan dezelfde standaarden en veiligheidsnormen voldoen, want ze mogen in de hele EU verkocht worden. Heel wat van de wetgeving gaat dan ook over hoe producten gemaakt moeten worden. Hierbij wordt ook veel wetgeving gemaakt die rekening houdt met: > Consumentenbescherming: zijn de producten veilig? Is het voedsel veilig? Krijgt de consument voldoende informatie? Behandelen bedrijven de consumenten eerlijk? > Dierenwelzijn: De EU gaat na of producten op een diervriendelijke manier kunnen worden gemaakt en legt bijvoorbeeld regels op aan kippenhouders en varkensboeren over de minimumgrootte van hun kippen- of varkenshokken. > Normen in verband met milieu: Worden de producten gemaakt met respect voor de natuur? De EU legt bijvoorbeeld strikte regels op over afvalproductie. Internationale handelsverdragen: De EU wil ook de handel met andere landen in de wereld verbeteren. Ze onderhandelt met bijvoorbeeld de VS en met Canada over nieuwe handelsverdragen. 12

13 De euro: Voor alle landen in de eurozone geldt dat het de Europese Centrale Bank is die zich over het monetair beleid ontfermt. België kan dus niet alleen beslissen over hoe we de euro gebruiken. Door de eurocrisis zijn bijvoorbeeld weer meer maatregelen op het Europese niveau gekomen. Zo is in 2014 de bankenunie opgericht, die toezicht houdt op de Europese banken. Landbouw en visserij: Van bij het begin van de Europese samenwerking vormde dit een belangrijke sector. Onze voedselvoorziening hangt er immers van af. En een hongersnood in Europa, zoals na WOII, dat wil de EU niet meer meemaken. Europees burgerschap: Als EU-burger geniet je van allerlei rechten in alle landen van de EU. Woon je bijvoorbeeld in een ander land dan jouw geboorteland, dan mag je er stemmen voor de gemeentelijke en Europese verkiezingen. Klimaatopwarming: De EU wil een sterk signaal geven in de strijd tegen de klimaatopwarming. Daarom maakt het wetten om energiezuiniger te zijn, om meer hernieuwbare energie te gebruiken en om minder CO² uit te stoten. Naast de klimaatopwarming zijn er nog heel wat andere uitdagingen waarvoor de Unie staat. De toevloed aan vluchtelingen uit conflictgebieden zoals Syrië zorgt er voor dat de EU het asielbeleid beter wil stroomlijnen voor de hele EU. Sociale maatregelen: Het zijn nog altijd vooral de nationale landen die beslissen over sociale aangelegenheden (vb. kindergeld, uitkeringen en pensioenen). Toch besliste de EU over bijvoorbeeld een minimumperiode voor het ouderschapsverlof in de EU (4 maanden voor elke ouder), over normen voor veiligheid van arbeiders op de werkvloer en over minstens 20 werkdagen betaalde vakantie voor elke voltijdse werknemer in de EU. 13

14 4. Waaraan geeft de EU geld? Naast wetgeving opstellen, geeft de EU ook geld aan zaken die ze belangrijk vindt, om op die manier bepaald gedrag te stimuleren. Zo probeert de EU te zorgen voor meer banen, voor minder armoede en minder jongerenwerkloosheid, zaken waarvoor eigenlijk de landen zelf bevoegd zijn. Onderstaande grafiek toont hoe de EU haar geld wil verdelen over verschillende domeinen die ze belangrijk vindt, en dat voor de periode Het gaat om een totaalbudget van miljard euro voor 7 jaar, dat is ongeveer 155 miljard euro per jaar. SLIMME EN INCLUSIEVE GROEI 47,0% Economische, sociale en territoriale samenhang 33,9% Groei en banen 13,1% Administratie 6,4% Europa als wereldspeler 6,1% Veiligheid en burgerschap 1,6% Landbouw en plattelandsontwikkeling 38,9% 14

15 Slimme en inclusieve groei: Economische, sociale en territoriale samenhang: De EU wil dat al haar burgers het goed hebben. De EU investeert daarom in de minder rijke regio s zodat ze op termijn dezelfde welvaart opbouwen als de rijke regio s. Dat geeft voordelen voor de hele EU. Het gaat bijvoorbeeld om projecten voor beter drinkwater, nieuwe stortplaatsen die aan de EU-normen voldoen en betere wegen. Slimme en inclusieve groei: Groei en banen: Een belangrijk doel van de EU is te zorgen voor meer economische groei en meer werkgelegenheid. Daarom geeft ze geld aan onderzoek en technologische ontwikkeling en verbetert ze de arbeidsvoorwaarden in Europa. Ze investeert in onderwijs en in vervoers-, energie- en digitale netwerken om de communicatie in Europa te verbeteren. Het is uit dit deel van de begroting dat bijvoorbeeld het geld komt voor het Erasmus plus programma voor uitwisseling van studenten en samenwerking in het onderwijs (basis, secundair, hoger). Administratie: Met dit geld betaalt de EU onder andere de lonen van personeel en (het onderhoud van) gebouwen van de EU-instellingen, zoals het Europees Parlement, de Raad van ministers, de Europese Commissie, het Hof van Justitie van de Europese Unie en de Europese Rekenkamer. Europa als wereldspeler: Ook voor landen en gebieden buiten de EU is er geld. De EU en haar lidstaten zijn samen de grootste donor van ontwikkelingshulp ter wereld. De meeste steun gaat naar de armste en de minst ontwikkelde landen. Ook geeft de EU geld aan vredesmissies in conflictgebieden en aan noodhulp zoals drinkwater, voedselpakketten en tenten na een natuurramp. Veiligheid en burgerschap: De burger moet zich overal in de EU veilig voelen. Het Fonds voor asiel, migratie en integratie moet helpen om de migratiestromen in goede banen te leiden en tot een gemeenschappelijke aanpak te komen voor asiel en immigratie. Het Fonds voor interne veiligheid is er voor de bestrijding van misdaad en terrorisme. Landbouw en plattelandsontwikkeling: Het EU-landbouwbeleid is gericht op de productie van veilig en kwaliteitsvol voedsel. Ook promoot het Europese landbouwproducten en innovatie in de landbouw en de levensmiddelensector. 15

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG!

MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! I.I De geboorte van de Europese Unie Zoals jullie waarschijnlijk wel weten zijn er de vorige eeuwen veel oorlogen in Europa geweest. Vooral de Eerste en de Tweede Wereldoorlog

Nadere informatie

DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE TIJDSLIJN

DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE TIJDSLIJN DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE TIJDSLIJN INTRO VOOR DE LEERKRACHT Deze tijdslijn illustreert het verhaal van de Europese Unie. U kunt de tijdslijn in verschillende stukken afdrukken

Nadere informatie

AEG deel 3 Naam:. Klas:.

AEG deel 3 Naam:. Klas:. AEG deel 3 Naam:. Klas:. 1-Video Grensverleggend Europa; Het moet van Brussel. a-in welke Europese stad staat Jan Jaap v.d. Wal? b-beschrijf in het kort waarom een betere Europese samenwerking nodig was.

Nadere informatie

Ontstaan van de EU Opdrachtenblad Schooltv-beeldbank

Ontstaan van de EU Opdrachtenblad Schooltv-beeldbank Ontstaan van de EU Opdrachtenblad Schooltv-beeldbank GROEP / KLAS.. Naam: Ga www.schooltv.ntr.nl Zoek op trefwoord: EU Bekijk de clip Het ontstaan van de EU en maak de volgende vragen. Gebruik de pauzeknop

Nadere informatie

5,2. 1.Het ontstaan van de Europese Unie. 2.Geschiedenis van de EU: Werkstuk door een scholier 1839 woorden 10 oktober keer beoordeeld

5,2. 1.Het ontstaan van de Europese Unie. 2.Geschiedenis van de EU: Werkstuk door een scholier 1839 woorden 10 oktober keer beoordeeld Werkstuk door een scholier 1839 woorden 10 oktober 2002 5,2 13 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoofdstuk 1 1.Het ontstaan van de Europese Unie Op 18 april 1951 werd de eerste stap gezet richting een

Nadere informatie

Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs

Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs 1.1 Een blik op een eeuw Europa Deel 1: Een beetje geschiedenis Dankzij onze vrienden, Marie en Alexander,

Nadere informatie

Hoe is de EU tot stand gekomen?

Hoe is de EU tot stand gekomen? Verslag door? 2035 woorden 4 februari 2018 10 2 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Hoe is de EU tot stand gekomen? de geschiedenis de EU is tegenwoordig niet meer weg te denken van politieke tot economische

Nadere informatie

Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs

Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs Eureka Europa! Een didactisch pakket voor leerlingen van het 5de en 6de leerjaar basisonderwijs 1.1 Een blik op een eeuw Europa Deel 1: Een beetje geschiedenis Dankzij onze vrienden, Marie en Alexander,

Nadere informatie

KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN LESTIPS OP WWW.EUROPAEDUCATIEF.NL HET STARTPUNT VOOR EUROPA IN HET ONDERWIJS. werkvel - 1. Tweede Fase Havo/vwo

KIJK VOOR MEER INFORMATIE EN LESTIPS OP WWW.EUROPAEDUCATIEF.NL HET STARTPUNT VOOR EUROPA IN HET ONDERWIJS. werkvel - 1. Tweede Fase Havo/vwo werkvel - 1 De Europese Unie (EU). Je hebt er dagelijks mee te maken. Al is het alleen al omdat je niet alleen Nederlander bent, maar ook Europeaan. Of dat er bijvoorbeeld euro s in je portemonnee zitten.

Nadere informatie

De groei van de Europese Unie

De groei van de Europese Unie De Europese Unie is een unieke internationale samenwerking. Kort na de Tweede Wereldoorlog startten zes landen met een Europese samenwerking om de vrede op het Europese continent te bewaren. Vandaag is

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere landen

Nadere informatie

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad

Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Moeilijke besluiten voor de Europese Raad Korte omschrijving: Leerlingen gaan aan de slag met actuele Europese dilemma s. Er zijn vijf dilemma s. U kunt zelf kiezen welke dilemma s u aan de orde stelt.

Nadere informatie

ONTSTAAN VAN DE EUROPESE UNIE

ONTSTAAN VAN DE EUROPESE UNIE ONTSTAAN VAN DE EUROPESE UNIE Hoe het begon 1870: Frans-Duitse oorlog om Elzas-Lotharingen Elzas-Lotharingen Welke grondstoffen vindt men terug in dit gebied? Hoe het begon 1870: Frans-Duitse oorlog om

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere landen

Nadere informatie

Wie bestuurt de Europese Unie?

Wie bestuurt de Europese Unie? Wie bestuurt de Europese Unie? 2 De Europese Unie (EU) is een organisatie waarin 28 landen in Europa samenwerken. Eén ervan is Nederland. Een aantal landen werkt al meer dan vijftig jaar samen. Andere

Nadere informatie

ECONOMIE. Begrippenlijst H7 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn

ECONOMIE. Begrippenlijst H7 VMBO-T2. PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw. Bewerkt door D.R. Hendriks. Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn ECONOMIE VMBO-T2 Begrippenlijst H7 PINCODE 5 e editie vmbo-kgt onderbouw Bewerkt door D.R. Hendriks Sint Ursula Scholengemeenschap, Horn Versie 1 2013-2014 Hoofdstuk 7 Europese grenzen? Paragraaf 7.1 Wat

Nadere informatie

5. Protocol tot vaststelling van het statuut van de. Europese Investeringsbank

5. Protocol tot vaststelling van het statuut van de. Europese Investeringsbank De Slotakte vermeldt de verbindende protocollen en de niet-verbindende verklaringen Slotakte De CONFERENTIE VAN DE VERTEGENWOORDIGERS VAN DE REGERINGEN VAN DE LIDSTATEN, bijeen te Brussel op 30 september

Nadere informatie

MODULE II. Wat heb jij aan de Europese Unie?

MODULE II. Wat heb jij aan de Europese Unie? MODULE II Wat heb jij aan de Europese Unie? In de Europese Unie ben je als consument goed beschermd. Producten moeten aan allerlei veiligheidsvoorschriften voldoen, reclame mag niet misleidend zijn en

Nadere informatie

Thema 2 Om ons heen. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landschappen. Klimaten. Samenwerking. de regering. Onder de loep.

Thema 2 Om ons heen. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landschappen. Klimaten. Samenwerking. de regering. Onder de loep. Meander Samenvatting groep 7 Thema 2 Om ons heen Samenvatting Landschappen Landschappen in Europa zijn heel verschillend. Nederland is een heel vlak land. Frankrijk is een land met heuvels en bergen. Zweden

Nadere informatie

BRUSSEL Wat gebeurt daar? Peter N. Ruys

BRUSSEL Wat gebeurt daar? Peter N. Ruys BRUSSEL Wat gebeurt daar? Peter N. Ruys INHOUD 1. Algemene kennis over de EU 2. Wat ging eraan vooraf 3. Structuur 4. Totstandkoming wetten De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen EU-landen Kandidaat-EU-landen

Nadere informatie

De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen

De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen De Europese Unie De Europese Unie: 500 miljoen mensen 27 landen EU-landen Kandidaat-EU-landen Oprichters Nieuwe ideeën voor duurzame welvaart en vrede Konrad Adenauer Alcide De Gasperi Winston Churchill

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957

TRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957 13 (1957) Nr. 18 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2010 Nr. 40 A. TITEL 1) Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957 B. TEKST De Franse

Nadere informatie

Deel 3. Wat doet de Europese Unie? 75

Deel 3. Wat doet de Europese Unie? 75 DEEL 3.4 DE EURO Deel 3. Wat doet de Europese Unie? 75 3.4. DE EURO DOEL - De leerlingen/cursisten ontdekken de voordelen van het gebruik van de eenheidsmunt: wisselen van geld is niet meer nodig, je spaart

Nadere informatie

Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz)

Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz) Docentenvel opdracht 18 (De grote klimaat- en Europa- quiz) Lees ter voorbereiding de volgende teksten en bekijk de vragen en antwoorden van de quiz. De juiste antwoorden zijn vetgedrukt. Wat wil en doet

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 23 (2008) Nr. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2013 Nr. 147 A. TITEL Stabilisatie- en associatieovereenkomst tussen de Europese Gemeenschappen en hun lidstaten, enerzijds en

Nadere informatie

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas

Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Korte omschrijving werkvorm De leerlingen beantwoorden vragen over de Europese politiek aan de hand van korte clips van Nieuwsuur in de Klas. Leerdoel De leerlingen leren

Nadere informatie

SAMENVATTING SYLLABUS

SAMENVATTING SYLLABUS SAMENVATTING SYLLABUS Julie Kerckaert Inleiding tot het Europees en internationaal recht Academiejaar 2014-2015 Inhoudsopgave Deel 2: Inleiding tot het Europees recht... 2 1. Het juridisch kader van het

Nadere informatie

1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij:

1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij: 9. ENERGIE 1. 31958 Q 1101: EAEC Raad: De Statuten van het Voorzieningsagentschap van Euratom (PB 27 van 6.12.1958, blz. 534), gewijzigd bij: 31973 D 0045: Besluit 73/45/Euratom van de Raad van 8 maart

Nadere informatie

Standaard Eurobarometer najaar 2018: Positief beeld van de EU overheerst in de aanloop naar de Europese verkiezingen

Standaard Eurobarometer najaar 2018: Positief beeld van de EU overheerst in de aanloop naar de Europese verkiezingen Europese Commissie - Persbericht Standaard Eurobarometer najaar 2018: Positief beeld van de EU overheerst in de aanloop naar de Europese verkiezingen Brussel, 21 december 2018 Uit een nieuwe Eurobarometer-enquête

Nadere informatie

GECONSOLIDEERDE VERSIE

GECONSOLIDEERDE VERSIE 30.3.2010 Publicatieblad van de Europese Unie C 83/1 GECONSOLIDEERDE VERSIE VAN HET VERDRAG BETREFFENDE DE EUROPESE UNIE EN HET VERDRAG BETREFFENDE DE WERKING VAN DE EUROPESE UNIE (2010/C 83/01) 30.3.2010

Nadere informatie

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!!

MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! MODULE III BESLISSINGEN NEMEN IN EUROPA? BEST LASTIG!!! De Europese Unie bestaat uit 27 lidstaten. Deze lidstaten hebben allemaal op dezelfde gebieden een aantal taken en macht overgedragen aan de Europese

Nadere informatie

Deel 2. Supranationale instellingen na 1945: op weg naar wereldvrede? 6. De Europese Unie

Deel 2. Supranationale instellingen na 1945: op weg naar wereldvrede? 6. De Europese Unie Deel 2. Supranationale instellingen na 1945: op weg naar wereldvrede? Supranationalisme is een manier waarop verschillende politieke gemeenschappen, verschillende staten, met elkaar samenwerken. Bevoegdheden

Nadere informatie

Instructie: Quiz EU - Test je kennis!

Instructie: Quiz EU - Test je kennis! Instructie: Quiz EU - Test je kennis! Korte omschrijving werkvorm De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen en blufvragen. Bij kennisvragen kiest

Nadere informatie

D $ E%$& U V - V 6 28 +,, Het plan van Schuman. De pioniers. De groei van de Europese Unie -1- laatste update: 01/04/2016

D $ E%$& U V - V 6 28 +,, Het plan van Schuman. De pioniers. De groei van de Europese Unie -1- laatste update: 01/04/2016 De Europese Unie is een unieke internaonale samenwerking. Kort na de Tweede Wereldoorlog staren zes landen met een Europese samenwerking om de vrede op het Europese connent te bewaren. Vandaag is de EU

Nadere informatie

jaar EEG/EU; Vanaf 1989 mede bezien vanuit Pools perspectief

jaar EEG/EU; Vanaf 1989 mede bezien vanuit Pools perspectief 1957-2017 60 jaar EEG/EU; Vanaf 1989 mede bezien vanuit Pools perspectief Presentatie voor LAVIVO- Seniorenclub 5 april 2017 Toine van Poppel Het startschot 9 mei 1950 Lezing/Verklaring van Robert Schuman

Nadere informatie

De organisatie van de EU

De organisatie van de EU I De organisatie van de EU 1 Inleiding De Europese Unie (EU) bestaat inmiddels uit 28 lidstaten. Nadat zes lidstaten het samenwerkingsverband begonnen, hebben de EU en haar rechtsvoorgangers verschillende

Nadere informatie

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING Non-member state of the Council of Europe (Belarus) LIDSTATEN HOOFDZETEL EN OVERIGE VESTIGINGEN BEGROTING Albanië, Andorra, Armenië, Azerbeidzjan,

Nadere informatie

EUROPA. meer samen bouwen!

EUROPA. meer samen bouwen! EUROPA meer samen bouwen! INHOUDSOPGAVE GESCHIEDENIS VAN DE EUROPESE CONSTRUCTIE herinneren waar we vandaan komen... 04 EUROPESE VERDRAGEN meer overeenkomsten afsluiten... 11 EUROPESE SYMBOLEN onze diversiteit

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 34 (2007) Nr. 5 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2012 Nr. 9 A. TITEL Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie Gevolgen voor Nederland bij toetreding van Turkije aan de E.U.

Praktische opdracht Economie Gevolgen voor Nederland bij toetreding van Turkije aan de E.U. Praktische opdracht Economie Gevolgen voor Nederland bij toetreding van Turkije aan de E.U. Praktische-opdracht door een scholier 2286 woorden 21 november 2006 6,8 59 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding

Nadere informatie

Profielwerkstuk Maatschappijleer Uitbreiding van de Europese Unie

Profielwerkstuk Maatschappijleer Uitbreiding van de Europese Unie Profielwerkstuk Maatschappijleer Uitbreiding van de Europese Unie Profielwerkstuk door een scholier 1933 woorden 26 mei 2003 5,8 48 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Uitbreiding van de Europese Unie

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 34 (2007) Nr. 4 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2010 Nr. 245 A. TITEL Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting

Nadere informatie

Wat is de Europese Unie?

Wat is de Europese Unie? Wat is de Europese Unie? De EU is Europees = gelegen in Europa De EU is een Unie = verenigt landen en mensen Laten we eens inzoomen: Wat hebben de Europeanen met elkaar gemeen? Hoe heeft de EU zich ontwikkeld?

Nadere informatie

Onderzoek gunstige prijsligging.

Onderzoek gunstige prijsligging. Onderzoek gunstige prijsligging. BMW 3 Serie Model 320D. 22 Eu-Lidstaten. Jordy Reijers Marketing/Onderzoek P van. Prijs 1 Inhoud Opgave Onderzoek informatie over Eu landen Welke landen hanteren de euro?

Nadere informatie

Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014

Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014 P7_TA(2013)0082 Samenstelling van het Europees Parlement met het oog op de verkiezingen van 2014 Resolutie van het Europees Parlement van 13 maart 2013 over de samenstelling van het Europees Parlement

Nadere informatie

Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa

Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa Hoofdstuk 7 Samenwerking in Europa Vroeger voerden Europese landen vaak oorlog met elkaar. De laatste keer was dat met de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). Er zijn in die oorlog veel mensen gedood en er

Nadere informatie

SLOTAKTE. AF/EEE/XPA/nl 1

SLOTAKTE. AF/EEE/XPA/nl 1 SLOTAKTE AF/EEE/XPA/nl 1 De gevolmachtigden van: DE EUROPESE GEMEENSCHAP, hierna "de Gemeenschap" te noemen, en van HET KONINKRIJK BELGIË, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE HELLEENSE

Nadere informatie

Gezondheid: uw Europese ziekteverzekeringskaart altijd mee op vakantie?

Gezondheid: uw Europese ziekteverzekeringskaart altijd mee op vakantie? MEMO/11/406 Brussel, 16 juni 2011 Gezondheid: uw Europese ziekteverzekeringskaart altijd mee op vakantie? Vakantie verwacht het onverwachte. Gaat u binnenkort op reis in de EU of naar IJsland, Liechtenstein,

Nadere informatie

Europa, na Wereldoorlog II. Arthur Helling

Europa, na Wereldoorlog II. Arthur Helling Europa, na Wereldoorlog II oh ja Arthur Helling 1949: 5-5-1949 oprichting Raad van Europa opgericht door 10 landen waaronder Nederland en gevestigd in Straatsburg. Telt thans 47 leden/landen, Ter vergelijk:

Nadere informatie

WELKOM IN HET EUROPEES PARLEMENT! DG Comm, Visits and Seminars Unit

WELKOM IN HET EUROPEES PARLEMENT! DG Comm, Visits and Seminars Unit WELKOM IN HET EUROPEES PARLEMENT! DG Comm, Visits and Seminars Unit EEN PARLEMENT, DRIE PLAATSEN 2 BELANGRIJKE EU VERDRAGEN 3 1952* Verdrag van Parijs (Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal) 1958 Verdrag

Nadere informatie

Europese feestdagen 2019

Europese feestdagen 2019 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 01-02

Nadere informatie

VOORBEREIDEND KNUTSELWERK

VOORBEREIDEND KNUTSELWERK WERKEN MET DE KAART KAART VAN EUROPA Bemachtig een zo groot mogelijke kaart van Europa VOORBEREIDEND KNUTSELWERK Maak knutselmateriaal om de verschillen tussen de landen te duiden. Hieronder staan de benodigde

Nadere informatie

Ik ga het in mijn werkstuk over de euro en de Europese Unie hebben. De volgende punten zal ik in mijn werkstuk verwerken;

Ik ga het in mijn werkstuk over de euro en de Europese Unie hebben. De volgende punten zal ik in mijn werkstuk verwerken; Werkstuk door een scholier 2376 woorden 29 november 2001 7,3 29 keer beoordeeld Vak Economie Inleiding Ik ga het in mijn werkstuk over de euro en de Europese Unie hebben. De volgende punten zal ik in mijn

Nadere informatie

Gevolgen van Brexit voor de besluitvorming in de EU

Gevolgen van Brexit voor de besluitvorming in de EU VIVES BRIEFING 2016/06 Gevolgen van Brexit voor de besluitvorming in de EU Klaas Staal Karlstad Universitet 1 GEVOLGEN VAN BREXIT VOOR DE BESLUITVORMING IN DE EU Klaas Staal INLEIDING Op 23 juni 2016 stemmen

Nadere informatie

Europese feestdagen 2018

Europese feestdagen 2018 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03

Nadere informatie

Stuk 1583 ( ) Nr. 1. Zitting maart 2008 ONTWERP VAN DECREET

Stuk 1583 ( ) Nr. 1. Zitting maart 2008 ONTWERP VAN DECREET Stuk 1583 (2007-2008) Nr. 1 Zitting 2007-2008 4 maart 2008 ONTWERP VAN DECREET houdende instemming met de overeenkomst betreffende de deelname van de republiek Bulgarije en Roemenië aan de Europese Economische

Nadere informatie

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN SAMENVATTING LIDSTATEN Albanië, Andorra, Armenië, Azerbeidzjan, België, Bosnië-Herzegovina, Bulgarije, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk,

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 49 (1994) Nr. 7 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2015 Nr. A. TITEL Overeenkomst inzake Partnerschap en Samen waarbij een partnerschap tot stand wordt gebracht tussen de Europese

Nadere informatie

EUROPESE VERKIEZINGEN Standaard Eurobarometer (EB 69) Voorjaar 2008 Eerste grove resultaten: Europees gemiddelde en grote nationale tendensen

EUROPESE VERKIEZINGEN Standaard Eurobarometer (EB 69) Voorjaar 2008 Eerste grove resultaten: Europees gemiddelde en grote nationale tendensen Algemene directie Communicatie UNIT FOLLOW-UP PUBLIEKE OPINIE 15/09/2008 EUROPESE VERKIEZINGEN 2009 Standaard Eurobarometer (EB 69) Voorjaar 2008 Eerste grove resultaten: Europees gemiddelde en grote nationale

Nadere informatie

HET KONINKRIJK BELGIË, DE REPUBLIEK BULGARIJE, DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE REPUBLIEK ESTLAND,

HET KONINKRIJK BELGIË, DE REPUBLIEK BULGARIJE, DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE REPUBLIEK ESTLAND, PROTOCOL TOT WIJZIGING VAN HET AAN HET VERDRAG BETREFFENDE DE EUROPESE UNIE, HET VERDRAG BETREFFENDE DE WERKING VAN DE EUROPESE UNIE EN HET VERDRAG TOT OPRICHTING VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAP VOOR ATOOMENERGIE

Nadere informatie

1. Inleiding Ik ga het in mijn werkstuk over de euro en de Europese Unie hebben. De volgende punten zal ik in mijn werkstuk verwerken;

1. Inleiding Ik ga het in mijn werkstuk over de euro en de Europese Unie hebben. De volgende punten zal ik in mijn werkstuk verwerken; Werkstuk door een scholier 2302 woorden 20 februari 2000 6 144 keer beoordeeld Vak Economie 1. Inleiding Ik ga het in mijn werkstuk over de euro en de Europese Unie hebben. De volgende punten zal ik in

Nadere informatie

Europese feestdagen 2017

Europese feestdagen 2017 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03 Denemarken

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 2 Samenvatting door D. 971 woorden 31 mei 2013 5,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo 1848 Censuskiesrecht Grondrechten Ministeriele verantwoordelijkheid

Nadere informatie

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN OVERZICHT

DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN OVERZICHT DE RAAD VAN EUROPA HOEDER VAN DE MENSENRECHTEN OVERZICHT Niet-lidstaat van de Raad van Europa (Wit-Rusland) LIDSTATEN HOOFDZETEL EN VESTIGINGEN BEGROTING Albanië, Andorra, Armenië, Azerbeidzjan, België,

Nadere informatie

Procedure voor de benoeming van de leden van het CvdR. De procedures in de verschillende lidstaten

Procedure voor de benoeming van de leden van het CvdR. De procedures in de verschillende lidstaten Procedure voor de benoeming van de leden van het CvdR De procedures in de verschillende lidstaten SAMENVATTING In de preambule van het Verdrag betreffende de Europese Unie luidt het dat één van de doelstellingen

Nadere informatie

DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE

DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE DE BRIEVEN BRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE INTRO VOOR DE LEERKRACHT Dit is de vereenvoudigde geschiedenis van de Europese Unie, door De Brieven Brigade toegankelijk gemaakt voor de leerlingen

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 34 (2007) Nr. 7 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2015 Nr. 4 A. TITEL Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting

Nadere informatie

Arbeidsmarkt allochtonen

Arbeidsmarkt allochtonen Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse Publicatiedatum: 30 september 2013 Contactpersoon: Kim Nevelsteen Arbeidsmarkt allochtonen Samenvatting 1.176 werkzoekende allochtone Kempenaren (2012) vaak man meestal

Nadere informatie

Instructie: Wat weet je van de landen van de EU?

Instructie: Wat weet je van de landen van de EU? Instructie: Wat weet je van de landen van de EU? Korte omschrijving werkvorm De leerlingen gaan in tweetallen aan de slag en krijgen een werkblad. Welk land hoort bij de omschrijving? Elke lidstaat van

Nadere informatie

"Culturele Hoofdstad van Europa" voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I

Culturele Hoofdstad van Europa voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I P5_TA(2004)0361 "Culturele Hoofdstad van Europa" voor het tijdvak 2005 tot 2019 ***I Wetgevingsresolutie van het Europees Parlement over het voorstel voor een besluit van het Europees Parlement en de Raad

Nadere informatie

***I STANDPUNT VAN HET EUROPEES PARLEMENT

***I STANDPUNT VAN HET EUROPEES PARLEMENT Europees Parlement 2014-2019 Geconsolideerd wetgevingsdocument 13.6.2017 EP-PE_TC1-COD(2016)0186 ***I STANDPUNT VAN HET EUROPEES PARLEMENT in eerste lezing vastgesteld op 13 juni 2017 met het oog op de

Nadere informatie

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg

Volume: 0-49 zendingen per jaar Europa 0 2 kg 2-10 kg kg kg Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan direct aan. Volume: 0-49 zendingen

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2004 Nr. 180

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2004 Nr. 180 47 (1997) Nr. 4 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2004 Nr. 180 A. TITEL Overeenkomst inzake economisch partnerschap, politieke coördinatie en samenwerking tussen de Europese Gemeenschap

Nadere informatie

UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE. van

UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE. van EUROPESE COMMISSIE Brussel, 6.6.2016 C(2016) 3347 final UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE van 6.6.2016 tot vaststelling van de lijst van bewijsstukken die visumaanvragers moeten verstrekken in Iran,

Nadere informatie

DE EUROPESE GEMEENSCHAP, HET KONINKRIJK BELGIË, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE HELLEENSE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK SPANJE,

DE EUROPESE GEMEENSCHAP, HET KONINKRIJK BELGIË, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE HELLEENSE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK SPANJE, OVEREENKOMST BETREFFENDE DE DEELNAME VAN DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, DE REPUBLIEK ESTLAND, DE REPUBLIEK CYPRUS, DE REPUBLIEK HONGARIJE, DE REPUBLIEK LETLAND, DE REPUBLIEK LITOUWEN, DE REPUBLIEK MALTA, DE

Nadere informatie

Het verhaal van Europa

Het verhaal van Europa Het verhaal van Europa 2010 Uitgeverij Manteau / Standaard Uitgeverij en Rob Heirbaut & Hendrik Vos Standaard Uitgeverij nv, Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen www.manteau.be info@manteau.be Deze reeks

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2015 Nr. 70

TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. JAARGANG 2015 Nr. 70 13 (2013) Nr. 2 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2015 Nr. 70 A. TITEL Euro-mediterrane luchtvaartovereenkomst tussen de Europese Unie en haar lidstaten, enerzijds, en de regering

Nadere informatie

404 der Beilagen XXII. GP - Staatsvertrag - Schlussakte Niederländisch (Normativer Teil) 1 von 9 SLOTAKTE. AF/EEE/XPA/nl 1

404 der Beilagen XXII. GP - Staatsvertrag - Schlussakte Niederländisch (Normativer Teil) 1 von 9 SLOTAKTE. AF/EEE/XPA/nl 1 404 der Beilagen XXII. GP - Staatsvertrag - Schlussakte Niederländisch (Normativer Teil) 1 von 9 SLOTAKTE AF/EEE/XPA/nl 1 2 von 9 404 der Beilagen XXII. GP - Staatsvertrag - Schlussakte Niederländisch

Nadere informatie

Ik ben de Kaart. De Kaart is een juffrouw, maar die is best een beetje ijdel! DE LIDSTATEN GROEP 7 8

Ik ben de Kaart. De Kaart is een juffrouw, maar die is best een beetje ijdel! DE LIDSTATEN GROEP 7 8 Ik ben de Kaart De Kaart is een juffrouw, maar die is best een beetje ijdel! Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Goed kinderen, kijk even allemaal

Nadere informatie

6,6. Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde

6,6. Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november keer beoordeeld. Aardrijkskunde Werkstuk door een scholier 1980 woorden 16 november 2006 6,6 197 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo Inhoud: Voorwoord 3. - Wat verwachten we van dit werkstuk? - Hoe gaan we het aanpakken?

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 66 (1991) Nr. 6 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2014 Nr. 39 A. TITEL Overeenkomst betreffende samenwerking en een douane-unie tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten,

Nadere informatie

Praktische opdracht Economie Europese Unie

Praktische opdracht Economie Europese Unie Praktische opdracht Economie Europese Unie Praktische-opdracht door een scholier 3156 woorden 1 juni 2005 7,8 53 keer beoordeeld Vak Economie 1. Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave 2. Inleiding 3. Hoe is de

Nadere informatie

Doelen. Begin van het spel. Handleiding EU-spel

Doelen. Begin van het spel. Handleiding EU-spel Het EU-spel is gemaakt in opdracht van de Europese Unie. Leerlingen uit groep 7 en 8 beantwoorden vragen en lezen weetjes over de 28 landen van de EU. Zo testen en vergroten de leerlingen hun kennis over

Nadere informatie

Europa in een notendop

Europa in een notendop Europa in een notendop Wat is de Europese Unie? Europees Een unie = gelegen in Europa. = verenigt landen en mensen. Laten we eens verder kijken: Wat hebben de Europeanen gemeenschappelijk? Hoe heeft de

Nadere informatie

ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE

ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE ONDERHANDELINGEN OVER DE TOETREDING VAN BULGARIJE EN ROEMENIË TOT DE EUROPESE UNIE Brussel, 31 maart 2005 (OR. en) AA 23/2/05 REV 2 TOETREDINGSVERDRAG: SLOTAKTE ONTWERP VAN WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE

Nadere informatie

BIJLAGE. bij het. Voorstel voor een besluit van de Raad

BIJLAGE. bij het. Voorstel voor een besluit van de Raad EUROPESE COMMISSIE Brussel, 18.2.2016 COM(2016) 70 final ANNEX 1 BIJLAGE bij het Voorstel voor een besluit van de Raad betreffende de ondertekening, namens de Europese Unie en haar lidstaten, van het protocol

Nadere informatie

Algemene informatie over de respondent

Algemene informatie over de respondent Openbare raadpleging over de Refit-evaluatie van de EU-wetgeving inzake gewasbeschermingsmiddelen en bestrijdingsmiddelenresiduen Velden met een * zijn verplicht. Algemene informatie over de respondent

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET

TRACTATENBLAD VAN HET 34 (2007) Nr. 6 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2012 Nr. 146 A. TITEL Verdrag van Lissabon tot wijziging van het Verdrag betreffende de Europese Unie en het Verdrag tot oprichting

Nadere informatie

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u?

Wie beslist wat? Duur: 30 45 minuten. Wat doet u? Wie beslist wat? Korte omschrijving werkvorm: De werkvorm Wie-Beslist-Wat is een variant op het spel Ren je rot. De leerlingen worden ingedeeld in teams. Elk team strijdt om de meeste punten. Er zijn kennisvragen

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de Europese Unie; (met Protocollen) Maastricht, 7 februari 1992

TRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de Europese Unie; (met Protocollen) Maastricht, 7 februari 1992 10 (1992) Nr. 13 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2012 Nr. 182 A. TITEL Verdrag betreffende de Europese Unie; (met Protocollen) Maastricht, 7 februari 1992 B. TEKST De Nederlandse

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957

TRACTATENBLAD VAN HET. Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957 13 (1957) Nr. 22 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2012 Nr. 181 A. TITEL Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie; (met Bijlagen) Rome, 25 maart 1957 B. TEKST De Franse

Nadere informatie

TRACTATENBLAD VAN HET. Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte; (met Protocollen, Bijlagen en Slotakte) Oporto, 2 mei 1992

TRACTATENBLAD VAN HET. Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte; (met Protocollen, Bijlagen en Slotakte) Oporto, 2 mei 1992 19 (1992) Nr. 8 TRACTATENBLAD VAN HET KONINKRIJK DER NEDERLANDEN JAARGANG 2012 Nr. 46 A. TITEL Overeenkomst betreffende de Europese Economische Ruimte; (met Protocollen, Bijlagen en Slotakte) Oporto, 2

Nadere informatie

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT

EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT EUROPESE UNIE HET EUROPEES PARLEMENT DE RAAD Brussel, 20 juni 2017 (OR. en) 2016/0186 (COD) PE-CONS 25/17 CULT 69 AELE 49 EEE 27 CODEC 867 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: BESLUIT VAN

Nadere informatie

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409 RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 3 november 2004 (05.11) (OR. en) 14028/04 EUROPOL 50 JAI 409 NOTA van: de Franse, de Duitse, de Italiaanse, de Spaanse en de Britse delegatie aan: het Comité van artikel

Nadere informatie

HET KONINKRIJK BELGIË, DE REPUBLIEK BULGARIJE, DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE REPUBLIEK ESTLAND,

HET KONINKRIJK BELGIË, DE REPUBLIEK BULGARIJE, DE TSJECHISCHE REPUBLIEK, HET KONINKRIJK DENEMARKEN, DE BONDSREPUBLIEK DUITSLAND, DE REPUBLIEK ESTLAND, AANVULLENDE OVEREENKOMST TUSSEN TEN EERSTE, DE EUROPESE UNIE EN HAAR LIDSTATEN, TEN TWEEDE, IJSLAND, EN TEN DERDE, HET KONINKRIJK NOORWEGEN, BETREFFENDE DE TOEPASSING VAN DE OVEREENKOMST INZAKE LUCHTVERVOER

Nadere informatie

DE BRIEVENBRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE

DE BRIEVENBRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE DE BRIEVENBRIGADE HET VERHAAL VAN DE EUROPESE UNIE DE INSTELLINGEN: WIE DOET WAT? INTRO VOOR DE LEERKRACHT Op de volgende pagina s vindt u materiaal waarmee u de belangrijkste Europese instellingen op

Nadere informatie

Tarieven Europa: staffel 1

Tarieven Europa: staffel 1 Tarieven Europa: staffel 1 Wanneer u op basis van uw daadwerkelijkaantal zendingen boven de 49 zendingen per jaar uitkomt, dan kunt u ons contacteren voor verbeterde tarieven. Wij passen uw prijzen dan

Nadere informatie

Overzicht - Voorgedragen voor uitdrukkelijke goedkeuring vanaf januari 2012 tot 1 april 2016

Overzicht - Voorgedragen voor uitdrukkelijke goedkeuring vanaf januari 2012 tot 1 april 2016 Overzicht - Voorgedragen voor uitdrukkelijke goedkeuring vanaf januari 2012 tot 1 april 2016 Titel 1 Notawisseling houdende een Aanvullend Verdrag bij het Verdrag tussen het Koninkrijk der Nederlanden,

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

BIJLAGE. bij. Voorstel voor een Besluit van de Raad

BIJLAGE. bij. Voorstel voor een Besluit van de Raad EUROPESE COMMISSIE Brussel, 3.8.2017 COM(2017) 412 final ANNEX 1 BIJLAGE bij Voorstel voor een Besluit van de Raad betreffende de ondertekening, namens de Europese Unie en haar lidstaten, en de voorlopige

Nadere informatie