ADVIES Hervorming Secundair Onderwijs

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ADVIES Hervorming Secundair Onderwijs"

Transcriptie

1 ADVIES Hervorming Secundair Onderwijs Tegen 2014 wil minister Smet een ontwerpdecreet klaar hebben voor de hervorming van het secundair onderwijs. Hiervoor baseert hij zich o.a. op het eerdere rapport van de commissie Monard. De Vlaamse Jeugdraad formuleert een advies vanuit het oogpunt van jonge mensen, vertrekkende vanuit het rapport Monard. 1

2 VLAAMSE JEUGDRAAD 01 september 2010 ADVIES 10/13 Hervorming secundair onderwijs De Vlaamse Jeugdraad in vergadering op 01 september 2010 onder voorzitterschap van Stijn Jacobs en waarbij aanwezig waren: Hakim Benichou, Frederik Cappelle, Lieven Casteels, Lies Corneillie, Bert D hondt, Joris De Bleser, Kara Eestermans, Stijn Jacobs, Frederik Meulewaeter, Dimitri Popelier, Marlies Smit, Tom Van Den Borne, Jo Van de Weghe, Jef Van Rossum, Liesbeth Vanneste Brengt unaniem het volgende advies uit: 1. Situering De vorige minister van Onderwijs, Frank Vandenbroucke, stelde de commissie Monard samen om een eerste denkoefening te maken over de hervorming van het secundair onderwijs in Vlaanderen. In het rapport Kwaliteit en kansen voor elke leerling lezen we hun visie op deze hervorming. Tegen 2014 wil minister Smet een ontwerpdecreet klaar hebben, aldus de beleidsnota Onderwijs. De Vlaamse Jeugdraad werkte het afgelopen jaar binnen zijn structuren rond deze hervorming. In dit advies leest u bedenkingen van de Vlaamse Jeugdraad bij de voorstellen van de commissie Monard. Ook de Vlaamse Scholierenkoepel bracht een advies uit over de hervorming van het secundair onderwijs. Waar onze standpunten overeenkomen verwijzen we naar hun advies. 2. Motivering De commissie Monard roept in haar rapport op tot een constructief debat met alle onderwijsbetrokkenen. De Vlaamse Jeugdraad brengt met dit advies de stem van jongeren en jongerenwerkers in het debat. De Vlaamse Jeugdraad is alvast tevreden met deze start. De hervorming van het secundair onderwijs is broodnodig om de sociaaleconomische determinatie 1 binnen het huidige onderwijs tegen te gaan. De Vlaamse Jeugdraad onderschrijft de geformuleerde dubbele doelstelling voor het Vlaams secundair onderwijs: jongeren moeten zowel begeleid worden in de ontwikkeling van hun persoonlijkheid alsook specifieke kennis, vaardigheden en attitudes verwerven om succesvol door te stromen naar het hoger onderwijs of de arbeidsmarkt. De kernopdracht voor scholen is de talenten van jongeren maximaal te laten ontwikkelen. We zijn tevreden met de centrale plaats die de leerling krijgt in dit rapport. 2.1 Algemene bezorgdheden 1 Sociaaleconomische determinatie: de sociaaleconomische status van leerlingen en hun gzinnen is bepalend voor de loopbaan binnen het onderwijs. 2

3 De Vlaamse Jeugdraad geeft enkele bezorgdheden mee die breder gaan dan het rapport Monard Betaalbaarheid van het onderwijs voor leerlingen De Vlaamse Jeugdraad leest in het rapport zeer weinig over de kosten van het nieuwe systeem voor leerlingen (en hun ouders). We vinden het belangrijk dat in een hervormd secundair onderwijs kostenbeheersing en streven naar kostenloosheid centraal staan opdat de financiële situatie geen invloed heeft op de studiekeuze van jongeren en zo de sociaaleconomische determinatie binnen het onderwijs wordt tegengegaan Expliciete aandacht voor grootstedelijke contexten en de brusseltoets In het rapport Monard is een apart hoofdstuk gewijd aan onderwijs in een grootstedelijke context. De Vlaamse Jeugdraad volgt de analyse in het rapport. De Vlaamse Jeugdraad adviseert om Brussel specifiek in beeld te brengen. De Brusselse context is zeer specifiek, niet alleen omwille van de institutionele context waarin leerlingen tussen het Nederlandstalige en Franstalige systeem kunnen vallen, maar ook omwille van de omvang van de problemen. In Brussel zijn er bijvoorbeeld 387 jongeren niet ingeschreven in een school 2. Een beleid gericht op deze jongeren is ook noodzakelijk Garantie op hoge kwaliteit van het onderwijs In het rapport lezen we: elke leerling heeft recht op kansrijk en kwaliteitsvol onderwijs. Leerlingen met taalachterstand, met leerproblemen of een beperkt leerpotentieel moeten speciale aandacht krijgen; sterkere leerlingen moeten positief uitgedaagd worden op hun niveau. Sociale afkomst mag niet de oorzaak zijn van zwakkere onderwijsprestaties of verkeerde studiekeuze, zoals nu vaak het geval is. De Vlaamse Jeugdraad moedigt uiteraard aan dat de hervorming aan elke leerling kwaliteit en kansen wil bieden. We missen echter een doorgedreven engagement om gelijke kansen voor alle leerlingen waar te maken. Hiervoor moet actief gewerkt worden aan datgene wat socio economische milieus op het vlak van onderwijsgebeuren van elkaar onderscheidt: taalachterstand, beleving en waardering van de school, impact van studiekeuzes op (middel)lange termijn, weten wat er te kiezen valt, thuisondersteuning, ambities en faalervaringen, Het is hiervoor minstens nodig om intensief in te zetten op persoonlijke begeleiding en aandacht voor leerlingen in een systeem met klasgroepen die niet groter zijn dan 15 leerlingen en waarbij waar iedereen dezelfde coherente visie heeft om echt met àlle leerlingen aan de slag te gaan. Differentiatie in heterogene klasgroepen staat hierbij voorop Integratie met andere ontwikkelingen in het secundair onderwijs De commissie Monard besteedde minder aandacht aan een aantal thema s, omdat ontwerpen van decreet in bespreking waren tijdens het opmaken van het rapport. We adviseren om in de uiteindelijke hervorming er voor te zorgen dat deze verschillende thema s geïntegreerd worden aangepakt en op elkaar afgestemd. Het gaat in concreto over het buitengewoon secundair onderwijs (decreet leerzorg), het deeltijds leren en werken (decreet leren en werken), de Vlaamse Kwalificatiestructuur, het hoger beroepsonderwijs en het secundair na secundair. En wat ons betreft ook graag de ontwikkelingen op vlak van Brede School. Ook het beleid Gelijke Onderwijskansen wordt in het rapport niet aangehaald, terwijl het inschrijvingsbeleid en de ondersteuning voor scholen belangrijke aspecten blijven binnen een hervormd systeem Ongelijkheid in het basisonderwijs Naar onze mening speelt ook het basisonderwijs een sleutelrol voor het succes van de hervorming van het secundair onderwijs. We denken onder meer aan het leren kiezen. Elke leerling moet na het 2 Dit maakte minister Pascal Smet bekend na een vraag van Vlaams parlementslid Paul Delva. 3

4 basisonderwijs klaar zijn voor het secundair onderwijs. Onderzoeker Jan Van Damme 3 geeft in een reactie op het rapport Monard bovendien aan dat er tussen leerlingen op dit ogenblik grote verschillen zijn bij de start van het secundair onderwijs en dat investeren in het basisonderwijs absolute prioriteit moet zijn. Ook in het basisonderwijs kan nog veel verbeteren want daar wordt ongelijkheid gecreëerd, bovendien ontbreekt in het rapport de integratie met ontwikkelingen in het basisonderwijs. De Vlaamse Jeugdraad vraagt om tijdens de denkoefening over het secundair onderwijs voldoende linken te leggen met het basisonderwijs en er niet voor terug te schrikken om ook daar veranderingen aan te brengen Gluren bij de buren In het rapport lezen we niets over voorbeelden uit het buitenland, bijvoorbeeld Nederland. De Vlaamse Jeugdraad betreurt dit en adviseert om in het verdere proces deze vergelijkingen wel te maken om zo te leren van hun ervaringen Invoeren van een hervorming Een laatste algemene bezorgdheid gaat over de invoering van een nieuw systeem. Men moet komen tot een zo gedragen mogelijk voorstel en dus in heel het proces de verschillende actoren blijven betrekken, zeker ook de leerlingen. De communicatie over de invoering moet duidelijk zijn, zodat het proces transparant is. Jongeren vinden het bovendien cruciaal dat de eerste generaties leerlingen die in een nieuw systeem terechtkomen, niet als proefkonijn dienen maar de nodige kwaliteit kunnen genieten. Er moeten tenslotte ook voldoende financiële middelen voorzien worden om het nieuwe systeem in te voeren. 2.2 Beleidsaanbevelingen bij voorstellen uit het rapport Monard We nemen enkele concrete ideeën uit het rapport Monard onder de loep, deze staan rechts uitgelijnd. Zoals in de situering aangekondigd verwijzen we voor een aantal zaken naar het advies van de Vlaamse Scholierenkoepel, deze vind je cursief in de tekst Leren kiezen Leren kiezen is een continu proces doorheen heel het onderwijstraject van de leerling. De eerste graad is daarin een belangrijk moment. Er moet in het lessenrooster van de leerlingen voldoende ruimte zijn om te kiezen, te reflecteren over die keuze, om talenten te ontdekken en inventariseren en om die keuze eventueel bij te sturen. Op ontwikkelings en leerpsychologisch vlak is de eerste graad een geschikte periode om leerlingen te leren keuzes maken. Leren kiezen kan ook binnen de vakken zelf. Leerlingen moeten versterkt worden in hun keuzebekwaamheid, maar ook effectieve keuzes leren en kunnen maken. We adviseren om hier al meer aandacht aan te besteden in de basisschool (bijvoorbeeld de mogelijkheid om in de derde graad van het basisonderwijs een keuzevak te volgen). Leerlingen moeten na het zesde leerjaar, ook in het hervormd systeem, kiezen voor een school. De keuze voor een school is vaak al een keuze voor een onderwijsvorm of richting omdat de school in de 2 de en 3 de graad die onderwijsvorm of richting aanbiedt. Deze keuze moet bewuster gebeuren omdat op dit moment heel wat sociale ongelijkheid gegenereerd kan worden. We vinden het bovendien belangrijk dat jongeren centraal staan en ze zelf hun doelen kunnen bepalen, dat keuzes vertrekken vanuit de sterktes en leefwereld van jongeren, dat leren kiezen start op jonge leeftijd, dat men vertrekt vanuit een brede opvatting over keuzebegeleiding waarbij verschillende levensdomeinen van jongeren benaderd worden en tot slot dat er aandacht is voor de positieve band tussen de begeleider van het keuzeproces en de jongere. 3 Van Damme Jan, Hervorming van ons secundair onderwijs, bedenkingen van een onderzoeker bij de voorstellen van de commissie Monard, p 11 4

5 2.2.2 Geen bruuske overgang met het basisonderwijs De overgang van het basis naar het secundair onderwijs mag geen bruuske breuk zijn. Om dit te realiseren moet het aantal verschillende leraren per klas in de eerste graad afnemen. Ook het aantal verschillende vakken moet verminderen. Zeker de eenuursvakken moeten geclusterd worden. Deze aanpassingen mogen niet ten koste gaan van de vakkennis. De Vlaamse Jeugdraad onthaalt dit voorstel positief. Jongeren geven aan dat dit kan helpen om de overgang vlotter te laten verlopen. Leerkrachten die leerlingen meerdere uren tijdens de week in de klas hebben, kunnen volgens jongeren meer en beter een coachende rol opnemen, al moeten vakinhoudelijke vaardigheden van leerkrachten hoog blijven. Binnen leerkrachtenteams moeten vakinhoudelijke en didactische vaardigheden op een slimme manier worden ingezet. Jongeren stellen ook voor om hier in het basisonderwijs al werk van te maken. Er is geen bezwaar tegen dat kinderen in de hoogste leerjaren al geconfronteerd worden met meerdere leerkrachten Uitgestelde studiekeuze De Vlaamse Jeugdraad volgt het standpunt van VSK: Het merendeel van de leerlingen erkent het belang van een uitgestelde studiekeuze. Heel wat leerlingen weten op 12 jaar niet welke richting ze uit willen. Vaak oefenen ouders druk uit of beïnvloedt de voorkeur van vrienden hun startplaats in de schoolloopbaan. Hoe ouder ze zijn, hoe zelfstandiger ze een keuze maken. Door de studiekeuze uit te stellen tot 14 jaar vermindert de impact die anderen hebben op hun studiekeuze. Een onderwijssysteem met een studiekeuze op 14 jaar heeft heel wat voordelen, maar heeft ook één groot nadeel: leerlingen die op 12 jaar duidelijk weten wat ze willen, worden in dit nieuwe systeem langer verplicht om er vakken bij te nemen die ze niet graag doen. VSK vraagt zich af of dit geen nadelig effect zal hebben op het algemeen welbevinden van die leerlingen in de eerste graad. VSK vraagt dat dit nadrukkelijk onderzocht wordt. De Vlaamse Jeugdraad vraagt hierbij om in de eerste graad voldoende aandacht te hebben voor de interesses van leerlingen om hier voor een stuk aan tegemoet te komen. De keuzeleeftijd optrekken en leerlingen daardoor meer kansen geven om te ontdekken waar ze goed in zijn, is een goede maatregel maar moet gepaard gaan met een vernieuwde opvatting van leren kiezen. Een keuze maken moet positief worden ingevuld. Ook moet er veel meer aandacht gaan naar de gevolgen van de studiekeuze. Leerlingen en ouders moeten een beter zicht krijgen op de reële inhoud en toekomstmogelijkheden van de studiekeuze. Een goede studiekeuzebegeleiding gebeurt bovendien over de scholen en schoolgemeenschappen heen Brede eerste graad In de eerste graad krijgen leerlingen de kans om te ontdekken waar ze goed in zijn door in contact te komen met de verschillende belangstellingsgebieden. Op die manier proeven de leerlingen van de verschillende mogelijkheden en kunnen ze een doordachte studiekeuze maken op 14 jaar. De vier belangstellingsgebieden zijn: Gezondheid, welzijn en samenleving Administratie, handel en economie Natuur, techniek en wetenschappen Talen, kunst en cultuur. De eerste graad bestaat uit 26 uur basisvorming + 4 uur optievakken (kennismaking met belangstellingsgebieden) + 2 uur keuzeactiviteiten. In het eerste jaar maken de leerlingen kennis met de vier belangstellingsgebieden en ze verdiepen zich in twee daarvan in het tweede jaar. Er zijn twee mogelijke inhoudelijke modellen die scholen aan leerlingen kunnen aanbieden: Die vier belangstellingsgebieden zijn evenwaardig en komen aan bod in vorm van gewone lesweken of themaweken. Er wordt in het eerste jaar al een keuze gemaakt voor één bepaald belangstellingsgebied. Dit wordt in de diepte uitgewerkt. De andere belangstellingsgebieden komen aan bod in de vorm van themaweken. 5

6 De Vlaamse Jeugdraad vraagt om een gemeenschappelijke stam in de twee eerste jaren van het secundair onderwijs. In het huidige onderwijssysteem is de eerste graad in theorie breed. De praktijk toont echter dat de keuze die leerlingen in het eerste jaar maken, voor een groot deel hun verdere schoolloopbaan bepaalt. Willen we de sociale kloof in Vlaanderen dichten, dan is een gemeenschappelijke eerste graad noodzakelijk en mag de invulling van optie en keuzevakken geen achterpoortje zijn om de leerlingen klaar te stomen voor een bepaalde studierichting in de tweede graad. De Vlaamse Jeugdraad adviseert dan ook om werk te maken van middenscholen 4. Deze middenscholen zijn in onze visie autonoom zodat ze onafhankelijk van hogere graden een aanbod uit te werken binnen hun eigen pedagogisch project. Een brede eerste graad betekent dat leerlingen kennis maken met álle belangstellingsgebieden die in elke school aangeboden worden. De Vlaamse Jeugdraad is geen voorstander van themaweken voor optievakken. Hierdoor blijven de belangstellingsgebieden te vrijblijvend en zijn er grotere problemen voor leerlingen die afwezig zijn in zo n week. We willen deze vakken graag zoveel mogelijk geïntegreerd zien in de gewone lesweken, maar vragen wel aandacht voor de manier waarop ze gegeven worden. Hier komen we op terug bij het AVC (Activerend, Vakdoorbrekend en Competentiegericht) leren Schakelprogramma in de eerste graad Voor een specifieke groep leerlingen moet een aparte aanpak in de eerste graad behouden blijven met eigen doelen, accenten en een benadering die maximaal rekening houdt met het profiel van de instromende leerlingen. Het gaat om een afzonderlijk onderwijsprogramma dat een schakel vormt tussen de basisschool en de start van een arbeidsmarktgerichte opleiding. Het belangrijkste doel is het versterken van de functionele geletterdheid en rekenvaardigheid. Ondanks de verschillende finaliteit moeten leerlingen uit het schakelprogramma en oriënteringsprogramma kunnen samenwerken voor bepaalde vakken en activiteiten. De Vlaamse Jeugdraad is geen voorstander van het schakelprogramma. Ze vindt dit enkel te verantwoorden voor zeer specifieke doelgroepen, bijvoorbeeld leerlingen die nog een onderdompeling in taal nodig hebben (anderstalige nieuwkomers in de onthaalklas). Ook deze groep moet voldoende in contact komen met de leerlingen uit de oriënteringsklas zoals Monard ook vooropstelt. Maar alle andere leerlingen ziet de Vlaamse Jeugdraad liever in de oriënteringsklas terechtkomen. Het bepalen wie het schakelprogramma wel of niet volgt, houdt te veel risico in om te snel te selecteren. Belangrijke voorwaarden in de oriënteringsklas zijn klasdifferentiatie en kleine klasgroepen zodat leerlingen voldoende begeleid en gecoacht kunnen worden Nieuwe architectuur van de tweede en derde graad De indeling in onderwijsvormen (aso, tso, bso,kso) wordt vervangen door een indeling op basis van brede belangstellingsgebieden (zie boven). De leerling kiest voor een belangstellingsgebied en beslist of hij zich wil voorbereiden op de arbeidsmarkt (A stroom) of verder wil studeren (doorstroom: D stroom). Per belangstellingsgebied zijn er dus zowel studierichtingen die leiden naar hoger onderwijs als studierichtingen die arbeidsmarktgericht zijn. In de tweede graad hebben leerlingen nog de mogelijkheid om te kiezen voor een studierichting waar beide aspecten aan bod komen (AD stroom). Net zoals de Vlaamse Scholierenkoepel vraagt de Vlaamse Jeugdraad zich af of de aanpassing van de structuur van het onderwijs ook zal leiden tot een verandering in het huidige denken over de verschillende onderwijsvormen. Een mentaliteitswijziging is nodig om een herwaardering van de opleidingen richting arbeidsmarkt te herwaarderen en om het bestaande watervalsysteem terug te dringen. Standpunt VSK: Positief is dat studierichtingen meteen een duidelijk profiel krijgen door de opdeling tussen een A en een D stroom. Leerlingen weten bij het maken van een studiekeuze vooraf duidelijk waartoe hun 4 Middenschool is de algemene term voor het onderwijs dat volgt op het basisonderwijs, hiermee wordt de twee eerste jaren van het secundair onderwijs bedoeld. 6

7 studierichting zal leiden. Belangrijk is ook dat het binnen dit nieuwe onderwijssysteem mogelijk blijft om vakken uit verschillende belangstellingsgebieden met elkaar te combineren. Leerlingen vragen zich af of de afschaffing van de onderwijsvormen tot een mentaliteitswijziging zal leiden. De opdeling in D, A4 en A3 vertoont weinig verschil met de opdeling in aso, tso en bso. Leerlingen vrezen dat met de tweedeling tussen A en D nog altijd gesproken zal worden over de slimmen en de dommeriken. Ook tussen de interessegebieden kan een hiërarchie ontstaan. Leerlingen voorspellen dat het interessegebied economie, handel, administratie minder hoog aangeschreven zal staan dan het interessegebied wetenschap, techniek en natuur. Met de AD stroom kunnen leerlingen hun keuze voor een arbeidsmarkt of doorstromingsgerichte studierichting nog even uitstellen. VSK apprecieert dat, maar vraagt zich af hoe de instroom van deze groep leerlingen in de derde graad praktisch zal verlopen. Plots komen de leerlingen uit de DA stroom bij een groep leerlingen terecht die de voorbije twee jaar specifiek werd voorbereid om verder te studeren of te gaan werken. Is het realistisch om zomaar te stellen dat deze groep leerlingen makkelijk zal aansluiten in de derde graad? VSK benadrukt dat wanneer de DA stroom in de onderwijsstructuur wordt opgenomen, de overgang van de DA leerlingen naar de derde graad structureel ondersteund moet worden. Het kan niet de bedoeling zijn dat deze leerlingen zich via bijspijkertrajecten of extra bijlessen moeten inspannen om aansluiting te vinden in de derde graad. Hun keuze in de tweede graad mag hun start in de derde graad niet bemoeilijken. Aanvullend op het standpunt van de Vlaamse Scholierenkoepel adviseert de Vlaamse Jeugdraad om ook in de tweede en derde graad zoveel mogelijk ontmoetingen tussen jongeren uit verschillende belangstellingsgebieden mogelijk te houden, zodat leerlingen in contact blijven komen met verschillende leefwerelden en denkbeelden. Ook aandacht voor heterogeniteit van klasgroepen en ontmoetingen tussen klasgroepen moet structureel voorzien worden. Ook moeten mogelijkheden zijn om te schakelen tussen gebieden en richtingen. Alsook mogelijkheden om van andere gebieden, dan hetgene waarvoor je gekozen hebt, te kunnen blijven proeven. Jongeren vragen bovendien om een transparant nieuw systeem waarover zeer duidelijk gecommuniceerd wordt en waarbij het geen jaren duurt voor iedereen begrijpt hoe het precies in elkaar zit Een degelijke algemene vorming voor alle leerlingen De Vlaamse Jeugdraad volgt het standpunt van de Vlaamse Scholierenkoepel: Recht op kwaliteitsvol onderwijs betekent voor leerlingen in de eerste plaats onderwijs waarbij de leerstof aansluit bij wat nodig is voor het latere leven. Leerlingen kaarten aan dat er momenteel te weinig aandacht gaat naar hun persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke zelfredzaamheid. Een grondig debat waarbij de huidige algemene vorming wordt bijgestuurd is noodzakelijk. Om de leerbehoeften van leerlingen te kennen is het cruciaal dat ook zij betrokken worden bij dit debat. De leerlingen vinden het uitgangspunt van een brede vorming goed, maar vragen zich af wat ze zich daarbij concreet moeten voorstellen. Ze hebben de indruk dat hun studieprogramma hierdoor verzwaard zal worden en wijzen erop dat de studiedruk nu al vrij hoog ligt. Extra uren voor taalonderwijs vinden ze niet nodig, wel moet er binnen de bestaande uren meer aandacht naar vaardigheden en relevante woordenschat gaan. Leerlingen benadrukken ook dat talenonderwijs best gegeven wordt in de vreemde taal zelf, en niet in het Nederlands. Vaak is dat nu niet het geval Vermindering aantal studierichtingen Het aantal studierichtingen wordt gereduceerd, zeker in de tweede graad. Vanaf de tweede graad gaan we uit van vier jaar doorlopende leerlijnen. Er zijn logische leertrajecten die de tweede en derde graad voerspannen en waarin geleidelijk aan verder specialisatie mogelijk wordt. In de tweede graad maken leerlingen een keuze met daarbinnen al een zeker focus. In de derde graad is er verdere specialisatie met het oog op het halen van een doorstroom of arbeidsmarktgerichte kwalificatie. De Vlaamse Jeugdraad volgt het standpunt van de Vlaamse Scholierenkoepel, maar benadrukt dat het uitgespaarde geld van deze vermindering moet geïnvesteerd worden in de kwaliteit van de specialisatie in de derde graad of van de brede eerste graad en geen besparing op zich mag zijn. 7

8 Standpunt VSK: De meeste leerlingen zijn voorstander van minder studierichtingen, zeker in de tweede graad. Daar is het belangrijk dat het onderwijs niet te specifiek is en vrij algemeen blijft. Een beperkter studieaanbod zal dit in de hand werken en komt bovendien de overzichtelijkheid ten goede. De keuzemogelijkheden in de derde graad moeten uitgebreider zijn dan die in de tweede graad. Net zoals ook nu het geval is, moeten er in de derde graad van de A stroom meer specifieke studierichtingen zijn dan in de D stroom. Leerlingen stellen een uitgebreid studieaanbod wel op prijs. De kunst zal zijn om een goed evenwicht te vinden tussen een rationeel studieaanbod en een voldoende ruime keuzemogelijkheid voor leerlingen. Vanaf de tweede graad gaat de commissie Monard uit van doorlopende leerlijnen. Maar voor heel wat leerlingen blijft 14 jaar nog te vroeg om een doordachte studiekeuze te kunnen maken, ook al wordt er in de eerste graad veel meer geïnvesteerd in het ontdekken van talenten. Voor die groep leerlingen moet het mogelijk zijn om na het derde of vierde leerjaar toch nog van studierichting of belangstellingsgebied te veranderen. In die zin vinden leerlingen het jammer dat de studierichtingen uit de derde graad zo sterk voortbouwen op die uit de tweede graad. Leerlingen twijfelen of de overgangstrajecten voldoende uitgewerkt zullen worden om een vlotte overgang te garanderen. Tot slot benadrukken leerlingen dat de selectie van de studierichtingen in het secundair onderwijs met grote zorg moet gebeuren. Alle studierichtingen moeten kwaliteitsvol zijn en voldoende garanties bieden voor de toekomst. Dit betekent dat de studierichtingen goed moeten voorbereiden op een job of verdere studies Keuzevakken Naast de basisvorming en het optiegedeelte zijn er per week twee lesuren voor keuzevakken. Leerlingen kiezen vrij uit een door de school aangeboden palet aan keuzemogelijkheden. Hiervoor zijn er eindtermen noch ontwikkelingsdoelen. Bij leerlingen met een leerachterstand kunnen keuzeactiviteiten eventueel vervangen worden door remediëringsuren. De Vlaamse Jeugdraad volgt het standpunt van de Vlaamse Scholierenkoepel: Leerlingen willen binnen hun (gekozen) lespakketten één of meerdere vakken zelf kunnen kiezen. Zo kunnen ze eigen accenten leggen in hun studietraject. VSK vindt het positief dat deze vakken niet gekoppeld worden aan eindtermen of ontwikkelingsdoelen. Wel schuilt het gevaar dat de vakken daardoor een vrijblijvend karakter krijgen. Een mogelijke oplossing is het EVC leren structureel in het onderwijs in te bouwen. Naast een diploma of beroepskwalificatie krijgen leerlingen op het einde een overzichtsdocument met opgedane competenties. Competenties die je verwerft in de leerlingenraad, tijdens een cursus eerste hulp, bij het volgen van lessen rijbewijs op school, bij het opstarten van een mini onderneming krijgen op die manier een duidelijke erkenning. Werken met het EVC systeem heeft als voordeel dat de basisvorming niet in het gedrang komt en dat de verdere studiekeuze niet gehypothekeerd wordt. Waar VSK zich absoluut tegen verzet is het vervangen van keuzevakken door remediëringsuren. Leerlingen die het minder goed doen op school moeten ook de kans hebben om eigen accenten te leggen in hun schoolloopbaan. Vaak zullen de keuzevakken er net voor zorgen dat die groep ook positieve ervaringen opdoet, wat bevorderlijk is voor het welbevinden op school. Aan de keuzevakken mag dus niet geraakt worden, bij geen enkele leerling. Wel pleit VSK om 1 à 2 vrije lesuren in te bakken in het lessenrooster.. Die lesuren worden op maat van de leerlingen ingevuld als remediërings of verdiepingsuren. De leerling beslist in overleg met zijn leerkrachten en ouders over de invulling. Het uitgangspunt is dat de leerling zijn eigen leertraject mee kan sturen. Het voordeel van dit systeem is dat het leerlingen een minimum aan ondersteuning binnen de schooltijd garandeert. Leerlingen benadrukken dat dit de gelijke onderwijskansen ten goede komt, want buitenschoolse bijlessen zijn erg duur. Ook peereducation kan binnen dit concept een plaats krijgen. Leerlingen die zeer sterk zijn in een bepaald vak, kunnen ingeschakeld worden bij de ondersteuning van hun zwakkere medeleerlingen. Een bijkomend argument om die vrije uren in te richten, is dat ze de organisatie van bijspijker en overgangstrajecten kunnen faciliteren. De Vlaamse Jeugdraad stipt nog aan dat keuzevakken bij voorkeur niet gelinkt zijn aan het gekozen belangstellingsgebied en gepaard gaan met een goede keuzebegeleiding. Meer samenwerking tussen scholen kan ervoor zorgen dat er een uitgebreider pakket aan keuzevakken kan aangeboden worden. Over dit pakket aan keuzevakken dat in een school zal worden aangeboden, hebben we echter nog 8

9 veel vragen: hoe wordt dit bepaald, wie heeft er inspraak in, wat zal de kwaliteit zijn van de gegeven vakken, wie geeft ze, Een stimulerende didactische aanpak Je hervormt het onderwijs niet enkel door structuren aan te passen. Een stimulerende didactische werkomgeving met ruimte voor Activerend, Vakdoorbrekend en Competentiegericht onderwijs (AVC leren) is noodzakelijk. De werkvormen mogen niet opgelegd worden door de overheid, en scholen behouden de vrijheid om die werkvormen te gebruiken die aansluiten bij hun sociaal pedagogische doelstellingen. Scholen moeten meer open en levensecht worden. Projectmatig werken en vakdoorbrekend werken moet meer aan bod komen. Dit kan door meer (sociale) stages voor alle leerlingen te organiseren, uitwisselingsprojecten met buitenland, bezoeken van bedrijven, Belangrijk is dat leerlingen leren binnen verschillende en reële contexten. De Vlaamse Jeugdraad is tevreden dat de commissie Monard dit aspect ook heeft besproken en grondig uitgewerkt. Een stimulerende didactische aanpak maakt het mogelijk om alle leerlingen ondanks (leer)verschillen aan te spreken en kan afhaken vermijden. De Vlaamse Jeugdraad vraagt op dit vlak een centrale sturing om te garanderen dat in alle scholen deze manier van werken ingang kan vinden. Bovendien signaleren we dat jongeren tijdens hun onderwijscarrière heel erg graag professionele ervaring willen opdoen, onder andere in de vorm van stages of maatschappelijke stages. Daarnaast hebben jongeren nog heel wat andere voorstellen om levensecht te leren: mini ondernemingen, simulatiespelen, studiebezoeken, projecten, interviews, lessen/taken linken aan het werkveld, groepswerk, gesprekken met mensen uit het werkveld, studie en informatiedagen, We verwijzen ook graag naar de Brede School waar dit levensecht leren ook centraal staat. We adviseren om dit ook binnen het secundair onderwijs een duidelijke plek te geven. We zijn alvast tevreden in het rapport te lezen dat de zorgbehoeften van leerlingen geen taak is die de school alleen moet realiseren, er wordt gepleit voor meer structurele samenwerking met jeugd en welzijnssector. Een structureel beleidskader is nodig om dit te stimuleren en realiseren 5. Tot slot vinden we dat de nodige didactische competenties om deze aanpak te realiseren bij al het personeel betrokken bij de onderwijsopdracht van de school via opleidingen en bijscholingen versterkt moeten worden Diploma voor alle leerlingen secundair onderwijs De voorkeur van de commissie Monard gaat uit naar het uitreiken van een diploma secundair onderwijs aan alle leerlingen die de 3 de graad succesvol voltooien. Ook die leerlingen die in het huidig onderwijssysteem les volgen in het bso. Nu ontvangen zij na het 6 de jaar enkel een getuigschrift. Alle leerlingen ontvangen een diploma, maar de leerlingen uit de A3 stroom die willen verder studeren moeten eerst een schakelprogramma volgen dat hen specifiek voorbereid op hun hogere studies. De Vlaamse Jeugdraad volgt het standpunt van de Vlaamse Scholierenkoepel: VSK vindt het een goed idee om een diploma uit te reiken aan alle leerlingen die hun 3 de graad succesvol beëindigen. Elk van deze jongeren legt een eigen traject af en heeft recht op een diploma dat zijn opgedane kwalificaties erkent. Het enige toegangsticket voor jongeren uit het 6 de jaar BSO is momenteel via het volgen van een 7 de jaar binnen hun huidige studierichting. Ook al weten ze op dat ogenblik dat ze een andere richtingen uit willen. Daarom steunt VSK het voorstel van Monard waarbij die leerlingen via een schakeljaar specifiek worden voorbereid op de hun verdere studies. Hierbij gaat vooral aandacht naar die kennis en vaardigheden die ze ontbreken om de studies succesvol aan te vatten. De Vlaamse Jeugdraad vraagt hiernaast expliciet aandacht voor de jongeren die op hun 18 de stoppen zonder een leertraject af te maken. We hopen dat deze groep zo klein mogelijk zal worden. Maar ook 5 Advies 0911 Een beleidskader voor Brede School 9

10 zij werden in de loop van hun traject voorbereid op een leven na school, in de samenleving en op de arbeidsmarkt. Zinloos was hun verblijf op school zeker niet. Daarom vragen we om naast het diploma secundair onderwijs een competentiebewijs uit te reiken per graad in het secundair onderwijs. Dergelijk competentiebewijs onderstreept wat de jongere kan, zonder dat hij alle eindtermen heeft gehaald, en geeft hem de kans zijn verworven competenties buiten het onderwijs te laten zien. Op deze manier wordt het competentiedenken geïntegreerd in het onderwijs Kansen voor leraren Er is geen kwaliteitsvol onderwijs mogelijk zonder competente en gemotiveerde leerkrachten. Het rapport wijdt een aparte paragraaf aan de retentie van goede leraren verhogen, omdat er een hoge uitstroom is van jonge leraren (ongeveer één derde van de jonge leraren haakt af en verlaat het onderwijs binnen de vijf jaar, in Brussel gaat het om twee derde). Er zijn maatregelen nodig op school en beleidsniveau. Scholen moeten een beleid hebben en uitvoeren over het opvangen en coachen van jonge leraren. De overheid moet nadenken over het creëren van een soort vervangingspool op niveau van scholengemeenschappen i.v.m. werkzekerheid en ingroeibanen. Dat jonge leerkrachten voldoende ondersteund moeten worden bij hun intrede in de arbeidsmarkt, en dat ervaren leerkrachten daar een belangrijke rol in kunnen spelen, staat buiten kijf. We lezen graag dat de commissie Monard voorstelt om hier opnieuw aandacht voor te hebben. Het schrappen van middelen om dit te voorzien bij het begin van de legislatuur, heeft hier in onze ogen echter niet aan bijgedragen. Bovendien signaleren we dat jobzekerheid een sterke wens is van jonge werkenden, wat pleit voor de voorgestelde acties. 3. Advies Om de hervorming van het secundair onderwijs te realiseren wil men een constructief debat met alle onderwijsbetrokkenen op gang brengen. Met dit advies brengt de Vlaamse Jeugdraad de stem van jongeren en jeugdwerkers in het debat. Algemeen onderschrijft de Vlaamse Jeugdraad de dubbele doelstelling voor het secundair onderwijs. De Vlaamse Jeugdraad heeft ook enkele bezorgdheden bij de hervorming. Een geslaagde invoering van de hervorming staat of valt met gedragenheid, transparantie en voldoende financiële middelen. Het hervormde secundair onderwijs moet voor leerlingen en hun gezinnen betaalbaar zijn, zodat iedereen kans heeft om onderwijs te volgen en sociale uitsluiting tegen gegaan wordt. Deze hervorming moet afgestemd worden op andere ontwikkelingen binnen het secundair onderwijs, maar ook de link met het basisonderwijs moet duidelijk gelegd worden. De grootstedelijke context en zeker de situatie in Brussel moeten voldoende in beeld gebracht worden. Kleine klassen, goede begeleiding en persoonlijke aandacht zijn belangrijke element om de kwaliteit van het onderwijs hoog te houden. Met betrekking tot de voorstellen uit het rapport Monard heeft de Vlaamse Jeugdraad volgende aanbevelingen: Het belang van leren kiezen is belangrijk en een goede begeleiding bij het keuzeproces onontbeerlijk. Het voorstel om de overgang van het basisonderwijs naar het secundair onderwijs minder bruusk te laten verlopen, rekent op bijval. We adviseren om de brede eerste graad echt twee jaar breed te houden en te waken voor het vergroten van de sociale kloof. In ditzelfde licht is de Vlaamse Jeugdraad geen voorstander van het schakelprogramma. We achten het beter om binnen klassen te differentiëren en op maat te werken. Een mentaliteitswijziging met betrekking tot de richtingen die voorbereiden op de arbeidsmarkt is nodig. Ontmoetingen tussen jongeren uit richtingen van verschillende stromingen en belangstellingsgebieden kunnen hieraan bijdragen. 10

11 Een debat over een degelijk algemene vorming en een vermindering van aantal studierichtingen vinden we positief. De mogelijkheid om keuzevakken te volgen van het eerste tot zesde jaar zorgt ervoor dat leerlingen meer vat hebben op hun leertraject en is positief voor het welbevinden op school. We stellen voor om de competenties die ze opdoen in de keuzevakken via competentiedocumenten te erkennen. Daarnaast moeten alle leerlingen elke graad een competentiebewijs krijgen waarin geformuleerd staat welke competenties ze die twee jaar hebben opgedaan. Daarnaast krijgt iedereen aan het einde van het zesde jaar een diploma. Wat betreft de stimulerende didactische aanpak vragen we enige centrale sturing om deze ingang te doen vinden. De Vlaamse Jeugdraad blijft graag betrokken in het verdere proces. 11

Kwaliteit en kansen voor elke leerling

Kwaliteit en kansen voor elke leerling Kwaliteit en kansen voor elke leerling Voorstel van de Commissie Monard St.A.M. 21 oktober 2009 Hilde Meysman Vooraf perspectief aanpak 1. Krijtlijnen voor de vernieuwing Het Vlaams secundair onderwijs

Nadere informatie

Kwaliteit en kansen voor elke leerling. Kwaliteit en kansen voor elke leerling. Structuur rapport Krijtlijnen van vernieuwing

Kwaliteit en kansen voor elke leerling. Kwaliteit en kansen voor elke leerling. Structuur rapport Krijtlijnen van vernieuwing Kwaliteit en kansen voor elke leerling Een visie op de vernieuwing van het secundair onderwijs Kwaliteit en kansen voor elke leerling Visie op secundair onderwijs Commissie aangesteld door dhr minister

Nadere informatie

RAPPORT: KWALITEIT EN KANSEN VOOR ELKE LEERLING. Een visie op de vernieuwing van het secundair onderwijs

RAPPORT: KWALITEIT EN KANSEN VOOR ELKE LEERLING. Een visie op de vernieuwing van het secundair onderwijs RAPPORT: KWALITEIT EN KANSEN VOOR ELKE LEERLING Een visie op de vernieuwing van het secundair onderwijs 1. De commissie en haar opdracht: in tegenstelling tot het basis-, hoger en volwassenenonderwijs

Nadere informatie

> VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES I Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (voormiddag)

> VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES I Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (voormiddag) > VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES I Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (voormiddag) Aanwezig: 18 leerlingen en 1 begeleidende leerkracht Vertegenwoordiging: Sint-Theresia-instituut Kortrijk,

Nadere informatie

De afgelopen jaren zijn er een aantal knelpunten in ons onderwijssysteem gedetecteerd:

De afgelopen jaren zijn er een aantal knelpunten in ons onderwijssysteem gedetecteerd: Inhoud 1. Onze uitgangspunten 2. De onderwijshervorming 3. 1. Onze uitgangspunten Het Vlaamse onderwijs behoort tot de Europese en wereldtop. We staan ermee op de tweede plaats in Europa en de zevende

Nadere informatie

ADVIES Deeltijds kunstonderwijs

ADVIES Deeltijds kunstonderwijs ADVIES Deeltijds kunstonderwijs Op vrijdag 4 maart 2011 keurde de Vlaamse Regering Kunst verandert! goed, een conceptnota rond de inhoudelijke vernieuwing van het deeltijds kunstonderwijs (DKO). De Vlaamse

Nadere informatie

ADVIES Prioriteit 2011 2013 lokaal jeugdwerkbeleid: brandveiligheid

ADVIES Prioriteit 2011 2013 lokaal jeugdwerkbeleid: brandveiligheid ADVIES Prioriteit 2011 2013 lokaal jeugdwerkbeleid: brandveiligheid Vlaams minister van Jeugd, Pascal Smet, koos brandveiligheid als prioriteit jeugdwerkbeleid voor de lokale jeugdbeleidsplanning 2011

Nadere informatie

Het secundair onderwijs in 2020

Het secundair onderwijs in 2020 Het secundair onderwijs in 2020 Top story Klasse - 06 oktober 2009 Op 1 september 2020 stappen Marieke, Fien, Victor, Jules, Marthe, Simon en Thijs voor het eerst door de schoolpoort van een secundaire

Nadere informatie

WAT VERANDERT ER IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS? Brochure voor ouders

WAT VERANDERT ER IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS? Brochure voor ouders WAT VERANDERT ER IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS? Brochure voor ouders Beste ouder De school neemt vandaag een belangrijke plaats in in het leven van je kind. School en opleiding hebben bovendien een grote

Nadere informatie

Modernisering secundair onderwijs

Modernisering secundair onderwijs Modernisering secundair onderwijs Prof. dr. Lieven Boeve Directeur-generaal Naam van de spreker of dienst 1 Om de kwaliteit van onderwijs te bewaken en te verbeteren Onderwijs is niet in crisis maar er

Nadere informatie

Waarom modernisering?

Waarom modernisering? Waarom modernisering? Diploma secundair onderwijs Te veel studierichtingen Zittenblijven Sociale afkomst Eindtermen (wiskunde, Frans, PAV) Onderzoek: Leerlingen presteren minder sterk Inhoud van deze avond

Nadere informatie

Op stap met het werkboekje!?

Op stap met het werkboekje!? Werking CLB Op stap met het werkboekje!? 6 studiekeuzetaken Wat betekent kiezen? Ik leer mezelf kennen Ik verken de beroepenwereld Ik leer het Secundair Onderwijs kennen Ik maak een keuze Ik ben zeker

Nadere informatie

Inhoud. 3.1 Een richting kiezen 3.2 Een school kiezen. 1. Huidige structuur secundair onderwijs 2. Herstructurering secundair onderwijs 3. Hoe kiezen?

Inhoud. 3.1 Een richting kiezen 3.2 Een school kiezen. 1. Huidige structuur secundair onderwijs 2. Herstructurering secundair onderwijs 3. Hoe kiezen? Overgang LO - SO 2 Inhoud 1. Huidige structuur secundair onderwijs 2. Herstructurering secundair onderwijs 3. Hoe kiezen? 3.1 Een richting kiezen 3.2 Een school kiezen 4. Inschrijven 5. Waar vind ik verdere

Nadere informatie

ADVIES Beleidsnota s Cultuur, Leefmilieu en Natuur

ADVIES Beleidsnota s Cultuur, Leefmilieu en Natuur ADVIES Beleidsnota s Cultuur, Leefmilieu en Natuur Op 26 oktober 2009 diende minister Joke Schauvliege haar beleidsnota s Cultuur en Leefmilieu/Natuur in bij het Vlaams Parlement. In deze beleidsdocumenten

Nadere informatie

STEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap

STEM. Visietekst van het GO! onderwijs van de. 28 november Vlaamse Gemeenschap STEM Visietekst van het GO! 28 november 2016 onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap 2 Samenvatting In de beleidsnota 2014-2019 stelt Vlaams minister van Onderwijs de ambitie om leerlingen warmer te maken

Nadere informatie

Opbouw 1. Inleiding (2 min): kennismaking en bedoeling verduidelijken. 2. Spontane vragen (zowel van kabinet als van leerlingen)

Opbouw 1. Inleiding (2 min): kennismaking en bedoeling verduidelijken. 2. Spontane vragen (zowel van kabinet als van leerlingen) >VERSLAG OP DE KOFFIE MET JOS Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 Algemeen Aanwezig: 70 deelnemers Moderator: Jeff (Vlaamse Scholierenkoepel) Experts/toehoorders: Evy Verdyckt (kabinet onderwijsminister

Nadere informatie

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.9 - Juni

Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.9 - Juni Vlaams Parlement - Vragen en Antwoorden - Nr.9 - Juni 2008-299- VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN FRANK VANDENBROUCKE VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN WERK, ONDERWIJS

Nadere informatie

ADVIES MAATSCHAPPELIJKE EN POLITIEKE VORMING OP SCHOOL

ADVIES MAATSCHAPPELIJKE EN POLITIEKE VORMING OP SCHOOL ADVIES MAATSCHAPPELIJKE EN POLITIEKE VORMING OP SCHOOL Jongeren hebben nood aan maatschappelijke en politieke vorming en zien hierin een rol weggelegd voor het onderwijs. De Vlaamse Jeugdraad geeft in

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Advies over eindtermen natuurwetenschappen ASO (tweede graad) en BSO (tweede en derde graad)

Advies over eindtermen natuurwetenschappen ASO (tweede graad) en BSO (tweede en derde graad) RAAD SECUNDAIR ONDERWIJS 9 juni 2011 RSO-RSO-JVR-ADV-015 Advies over eindtermen natuurwetenschappen ASO (tweede graad) en BSO (tweede en derde graad) Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel

Nadere informatie

Advies. Modernisering secundair onderwijs: maatregelen basisonderwijs en eerste graad. Brussel, 21 september 2016

Advies. Modernisering secundair onderwijs: maatregelen basisonderwijs en eerste graad. Brussel, 21 september 2016 Advies Modernisering secundair onderwijs: maatregelen basisonderwijs en eerste Brussel, 21 september 2016 SERV_20160921_moderniseringSO_BOen1ste_ADV.docx Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen Wetstraat

Nadere informatie

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO 2DE GRAAD 24 Profiel Na de eerste graad maak je een duidelijke keuze. In het derde jaar kies je een studierichting en onderwijsvorm (ASO, TSO,

Nadere informatie

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN

ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO ECONOMIE LATIJN WETENSCHAPPEN HUMANE WETENSCHAPPEN ASO 2DE GRAAD 24 Profiel Na de eerste graad maak je een duidelijke keuze. In het derde jaar kies je een studierichting en onderwijsvorm (ASO, TSO,

Nadere informatie

Sessie 1: Vluchten kan niet meer, je vleugels uitslaan wel.

Sessie 1: Vluchten kan niet meer, je vleugels uitslaan wel. Sessie 1: Vluchten kan niet meer, je vleugels uitslaan wel. Werkgroep: 2 Werkgroepbegeleider: Jan Bonne Verslaggever: Marjolein Lassuyt Inleiding Tijdens het eerste referaat brengt Simon Boone ons op de

Nadere informatie

3 Zijn er op regionaal niveau netoverschrijdende afspraken gemaakt over het al dan niet toepassen van één of meerdere flexibele trajecten?

3 Zijn er op regionaal niveau netoverschrijdende afspraken gemaakt over het al dan niet toepassen van één of meerdere flexibele trajecten? Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel DOCUMENT VVKSO 201v2 Evaluatie flexibele leertrajecten Vragenlijst voor coördinerend directeurs 1 Zijn er op het niveau

Nadere informatie

Indeling hoger onderwijs

Indeling hoger onderwijs achelor & master Sinds enkele jaren is de structuur van het hoger onderwijs in België afgestemd op die van andere Europese landen. Hierdoor kan je makkelijker switchen tussen hogescholen en universiteiten

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

EEN KIJK OP DE BASISOPTIES IN DE EERSTE GRAAD VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS

EEN KIJK OP DE BASISOPTIES IN DE EERSTE GRAAD VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS EEN KIJK OP DE BASISOPTIES IN DE EERSTE GRAAD VAN HET SECUNDAIR ONDERWIJS 12 VISO Mariakerke De Vlaamse overheid voorziet bij de modernisering van het secundair onderwijs een reeks structurele maatregelen,

Nadere informatie

DON BOSCO GENK AANBOD EERSTE GRAAD. Meer dan je denkt!

DON BOSCO GENK AANBOD EERSTE GRAAD. Meer dan je denkt! DON BOSCO GENK Meer dan je denkt! AANBOD EERSTE GRAAD Dag nieuwe leerling, Dag ouder, In onze Don Boscoschool willen wij een kwaliteitsvolle vorming aanbieden. Vanuit ons opvoedingsproject leggen wij

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

ADVIES Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling 2011 2015

ADVIES Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling 2011 2015 ADVIES Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling 2011 2015 Het decreet van 18 juli 2008, ter bevordering van duurzame ontwikkeling, vormt het kader voor de Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling (VSDO).

Nadere informatie

3 De eerste graad van het secundair onderwijs

3 De eerste graad van het secundair onderwijs 3 De eerste graad van het secundair onderwijs 3.1 Situering De startende leerlingen in het secundair onderwijs verschillen sterk van interesses, talenten en mogelijkheden. Bovendien bevinden ze zich in

Nadere informatie

Doorstroming en oriëntering

Doorstroming en oriëntering Doorstroming en oriëntering Wat? De school wil aan alle leerlingen de kans bieden op een succesvolle loopbaan. Succesvol zijn in het onderwijs betekent dat de leerling, bij voorkeur op de leeftijd van

Nadere informatie

Modernisering Secundair Onderwijs versterken, verdiepen & verkennen

Modernisering Secundair Onderwijs versterken, verdiepen & verkennen Modernisering Secundair Onderwijs versterken, verdiepen & verkennen Vlaams Viceminister-president en Vlaams minister van Onderwijs, Hilde Crevits Waarom? Het goede koesteren en versterken waar nodig! te

Nadere informatie

ONDERWIJSWOORDENLIJST VOOR SCHOOLRADERS ALS JE NIET HELEMAAL MEE BENT

ONDERWIJSWOORDENLIJST VOOR SCHOOLRADERS ALS JE NIET HELEMAAL MEE BENT ONDERWIJSWOORDENLIJST VOOR SCHOOLRADERS ALS JE NIET HELEMAAL MEE BENT < verwijder geen elementen boven deze lijn; ze bevatten sjabloon-instellingen - deze lijn wordt niet afgedrukt > Deze woordenlijst

Nadere informatie

Actualiteitsdebat Hervorming Secundair Onderwijs. Vlaams Parlement, 18 januari 2017

Actualiteitsdebat Hervorming Secundair Onderwijs. Vlaams Parlement, 18 januari 2017 Actualiteitsdebat Hervorming Secundair Onderwijs Vlaams Parlement, 18 januari 2017 Tussenkomst Jo De Ro (Open Vld) Maar vooral beste ouders en leerkrachten die thuis dit actueel debat aan t volgen zijn:

Nadere informatie

Advies over het voorstel van specifieke eindtermen voor de optie Sportwetenschappen aso

Advies over het voorstel van specifieke eindtermen voor de optie Sportwetenschappen aso RAAD SECUNDAIR ONDERWIJS 7 april 2011 RSO-RSO-JVR-ADV-012 Advies over het voorstel van specifieke eindtermen voor de optie Sportwetenschappen aso Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel

Nadere informatie

ADVIES Beleidsnota Mobiliteit en Openbare Werken

ADVIES Beleidsnota Mobiliteit en Openbare Werken ADVIES Beleidsnota Mobiliteit en Openbare Werken Op 27 oktober 2009 diende Hilde Crevits, minister van Mobiliteit en Openbare Werken, haar beleidsnota Mobiliteit en Openbare Werken in bij het Vlaams Parlement.

Nadere informatie

Kan de minister voor de studierichting Bachelor in de Verpleegkunde volgende vragen beantwoorden.

Kan de minister voor de studierichting Bachelor in de Verpleegkunde volgende vragen beantwoorden. SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 168 van GRIET COPPÉ datum: 23 december 2014 aan HILDE CREVITS VICEMINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS Bachelor in de Verpleegkunde - In- en

Nadere informatie

Dag SO Workshop brede eerste graad. Hilde De Meyer Valentijn Van Hootegem

Dag SO Workshop brede eerste graad. Hilde De Meyer Valentijn Van Hootegem Dag SO Workshop brede eerste graad Hilde De Meyer Valentijn Van Hootegem 6 februari 2015 Workshop brede eerste graad Dag SO Workshop brede eerste graad 3 De workshop Wat verwacht je van deze workshop?

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Inhoud info-avond. 3.1 een richting kiezen 3.2 een school kiezen

Inhoud info-avond. 3.1 een richting kiezen 3.2 een school kiezen 1 2 Inhoud info-avond 1. Hervorming secundair onderwijs 2. Huidige structuur secundair onderwijs 3. Hoe kiezen? 3.1 een richting kiezen 3.2 een school kiezen 4. Inschrijven 5. Waar vind ik verdere informatie?

Nadere informatie

KIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019

KIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019 KIEZEN VOOR HET SECUNDAIR ONDERWIJS info ouders basisonderwijs 1, 2 en 3 april 2019 goed kiezen is als een puzzel maken zorg ervoor dat je alle goede puzzelstukjes verzamelt Kiezen voor het secundair onderwijs

Nadere informatie

De grote stap naar het secundair onderwijs

De grote stap naar het secundair onderwijs De grote stap naar het secundair onderwijs 2018-2019 2 secundair onderwijs 2 1 3 4 5 6 6 5 4 3 2 lager onderwijs 1 kleuteronderwijs 1 2 3 Inhoud 1. Hoe kiezen? 2. Studieaanbod 3. Inschrijven 4. Werkmiddelen

Nadere informatie

VLOR-denkgroep:overgang baso. Overgang basis-secundair onderwijs. ontwikkelingspsychologisch perspectief. Baso:knelpunten en mogelijkheden

VLOR-denkgroep:overgang baso. Overgang basis-secundair onderwijs. ontwikkelingspsychologisch perspectief. Baso:knelpunten en mogelijkheden VLOR-denkgroep:overgang baso Overgang basis-secundair onderwijs kansen knelpunten hefbomen aanleiding: inspectieverslag 2003-004 : Frans. een 10-tal proeftuinen over dit thema. scharniermoment als risico:

Nadere informatie

ANTWOORD. Vraag nr. 572 van 1 september 2011 van KATHLEEN DECKX

ANTWOORD. Vraag nr. 572 van 1 september 2011 van KATHLEEN DECKX VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 572 van 1 september 2011 van KATHLEEN DECKX Leerlingen BSO Slaagkansen hoger

Nadere informatie

Pijnpunten huidig secundair onderwijs

Pijnpunten huidig secundair onderwijs Onderwijshervorming 2013 Pijnpunten huidig secundair onderwijs Vlaanderen heeft een sterk secundair onderwijs, dat blijkt uit vele internationale rapporten. Maar toch werden er in diverse onderzoeken ook

Nadere informatie

Voorstel van resolutie. betreffende het verplicht aanbieden van cursussen eerste hulp bij ongevallen (EHBO) in het lager en secundair onderwijs

Voorstel van resolutie. betreffende het verplicht aanbieden van cursussen eerste hulp bij ongevallen (EHBO) in het lager en secundair onderwijs stuk ingediend op 1224 (2010-2011) Nr. 1 6 juli 2011 (2010-2011) Voorstel van resolutie van de heer Jean-Jacques De Gucht, de dames Ann Brusseel, Marleen Vanderpoorten en Elisabeth Meuleman, de heren Boudewijn

Nadere informatie

Advies over de implementatie van ISCED 2011 in Vlaanderen

Advies over de implementatie van ISCED 2011 in Vlaanderen Algemene Raad PCA / 26 januari 2012 AR-AR-ADV-007 Advies over de implementatie van ISCED 2011 in Vlaanderen Vlaamse Onderwijsraad Kunstlaan 6 bus 6 BE-1210 Brussel T +32 2 219 42 99 F +32 2 219 81 18 www.vlor.be

Nadere informatie

Latijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen

Latijn-wiskunde Latijn-moderne talen wetenschappen economie-wiskunde economie-moderne talen humane wetenschappen Tweede graad aso In de tweede graad aso kies je voor een bepaalde richting. Ongeacht je keuze, blijft er een groot gemeenschappelijk basispakket van 26 lesuren algemene vakken. Het niveau van deze vakken,

Nadere informatie

Advies. Uitrol Duaal Leren. Brussel, 29 mei 2017

Advies. Uitrol Duaal Leren. Brussel, 29 mei 2017 Advies Uitrol Duaal Leren Brussel, 29 mei 2017 SERV_20170614_UitrolDuaalLeren_ADV.docx Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen Wetstraat 34-36, 1040 Brussel T +32 2 209 01 11 info@serv.be www.serv.be .

Nadere informatie

Naar het secundair onderwijs

Naar het secundair onderwijs www.clbnbrussel.be Naar het secundair onderwijs Centrum voor Leerlingenbegeleiding N-Brussel Inhoud 1. Modernisering secundair onderwijs 2. Structuur secundair onderwijs 3. Hoe kiezen? 3.1 Een richting

Nadere informatie

Doel: Creativiteit. Middel: ICT onderbenut (bij voorbeeld Sociale media, faceboekgroepen

Doel: Creativiteit. Middel: ICT onderbenut (bij voorbeeld Sociale media, faceboekgroepen Menselijk niveau: Het is nodig dat het onderwijs NU massaal ICT hulpmiddelen integreert in het onderwijzen en leren om zo de kinderen voor te bereiden op de toekomst waarin creatieve en innovatieve vaardigheden

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

ACADEMIEJAAR LEREN OP SCHOOL ÉN OP DE WERKPLEK. Graduaat in Maatschappelijk werk.

ACADEMIEJAAR LEREN OP SCHOOL ÉN OP DE WERKPLEK. Graduaat in Maatschappelijk werk. ACADEMIEJAAR 2019-2020 OP SCHOOL ÉN OP DE WERKPLEK Graduaat in Maatschappelijk werk www.odisee.be Graduaat in Maatschappelijk werk Werk je graag met mensen, ook als ze kwetsbaar zijn? Wil je leren om ze

Nadere informatie

Hervorming secundair onderwijs

Hervorming secundair onderwijs Hervorming secundair onderwijs 4 juni 2013 Mijn mening is. 1. Het secundair onderwijs moet hervormd worden. o Ja o Neen 2. De schotten tussen de onderwijsvormen ASO BSO KSO TSO moeten worden afgeschaft.

Nadere informatie

Vernieuwing secundair onderwijs: een facelift of meer?

Vernieuwing secundair onderwijs: een facelift of meer? Vernieuwing secundair onderwijs: een facelift of meer? Zeker weten dat je er al ergens van hoorde spreken: de vernieuwing van het secundair onderwijs. Tegen de achtergrond van een samenleving die grondig

Nadere informatie

ONS VERNIEUWD AANBOD IN DE 1 STE GRAAD (GO! middenschool) Eerste jaar vanaf 2019 / 2020 Tweede jaar vanaf 2020 / 2021

ONS VERNIEUWD AANBOD IN DE 1 STE GRAAD (GO! middenschool) Eerste jaar vanaf 2019 / 2020 Tweede jaar vanaf 2020 / 2021 ONS VERNIEUWD AANBOD IN DE 1 STE GRAAD (GO! middenschool) Eerste jaar vanaf 2019 / 2020 Tweede jaar vanaf 2020 / 2021 Beste ouders Beste leerling Je gaat volgend schooljaar naar het eerste jaar van het

Nadere informatie

OLFA EDEGEM. WELKOM op deze: info-avond voor ouders overgang secundair onderwijs

OLFA EDEGEM. WELKOM op deze: info-avond voor ouders overgang secundair onderwijs OLFA EDEGEM WELKOM op deze: info-avond voor ouders overgang secundair onderwijs Wat na het zesde leerjaar??? KIEZEN = PROCES gebeurt STAP VOOR STAP (boekje klas): ) ik denk na over kiezen ) ik leer mezelf

Nadere informatie

STEM monitor 2015. 9 juni 2015 RITA DUNON

STEM monitor 2015. 9 juni 2015 RITA DUNON STEM monitor 2015 9 juni 2015 RITA DUNON Doelstellingen STEM-actieplan STEM-actieplan 2012-2020 streeft op middellange termijn naar: Meer starters en afgestudeerden in STEMopleidingen en richtingen die

Nadere informatie

Om de school te helpen bij het voeren van een zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid

Om de school te helpen bij het voeren van een zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid Een geïntegreerd zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid Leidraad bij het stappenplan Sinds 1 september 2012 is elke school verplicht een geïntegreerd zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid te voeren. Dit

Nadere informatie

CD&V ONDERWIJS 3 D PLAN STERKER ONDERWIJS, STERKERE TOEKOMST. Sterker onderwijs, Sterkere toekomst ONS 3D PLAN ONDERWIJS

CD&V ONDERWIJS 3 D PLAN STERKER ONDERWIJS, STERKERE TOEKOMST. Sterker onderwijs, Sterkere toekomst ONS 3D PLAN ONDERWIJS CD&V 3 D PLAN STERKER ONDERWIJS, STERKERE TOEKOMST ONDERWIJS DE AANPAKKERS VAN MORGEN ZITTEN VANDAAG IN MIJN KLAS. ONS VLAAMS ONDERWIJS IS TOP! PARTICIPATIE VAN KINDEREN VANAF 3 JAAR IN HET ONDERWIJS HEEFT

Nadere informatie

Diversiteitsbarometer Onderwijs. Studie-oriëntering in het secundair onderwijs

Diversiteitsbarometer Onderwijs. Studie-oriëntering in het secundair onderwijs Diversiteitsbarometer Onderwijs Studie-oriëntering in het secundair onderwijs VL: Sterk gedifferentieerd onderwijssysteem Vroege selectie, studiekeuzes na attesteringen, rol in reproductie van sociale

Nadere informatie

ADVIES. Algemene Raad. 25 september 2008 AR/PCA/ADV/002

ADVIES. Algemene Raad. 25 september 2008 AR/PCA/ADV/002 ADVIES Algemene Raad 25 september 2008 AR/PCA/ADV/002 Advies over het voorontwerp van decreet houdende de toelatingsvoorwaarden tot het gewoon lager onderwijs en de engagementsverklaring tussen school

Nadere informatie

Sociale ongelijkheid bij de overgang van basisnaar secundair onderwijs. Simon Boone en Mieke Van Houtte Brussel, 8 juni 2011

Sociale ongelijkheid bij de overgang van basisnaar secundair onderwijs. Simon Boone en Mieke Van Houtte Brussel, 8 juni 2011 Sociale ongelijkheid bij de overgang van basisnaar secundair onderwijs Simon Boone en Mieke Van Houtte Brussel, 8 juni 2011 Verloop presentatie 1. Aanleiding voor het onderzoek 2. Onderzoeksvragen 3. Methoden

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

Verslag aan de Provincieraad

Verslag aan de Provincieraad directie Onderwijs & Vorming --- dossiernummer:. 1307207 Verslag aan de Provincieraad betreft verslaggever Flankerend onderwijsbeleid Reglement met betrekking tot de subsidiëring van projecten ter bevordering

Nadere informatie

Tweede jaar van de eerste graad kaz-klas

Tweede jaar van de eerste graad kaz-klas Tweede jaar van de eerste graad kaz-klas Na één jaar in de kaz-klas heb je al iets meer de kans gehad om je een beeld te vormen van de aanpak en de vakken in het secundair onderwijs. De overstap naar het

Nadere informatie

Resultaten enquête jongerenambassadeurs voor sociale inclusie

Resultaten enquête jongerenambassadeurs voor sociale inclusie Resultaten enquête jongerenambassadeurs voor sociale inclusie Datum: 12 november 2013 1 Deelnemers Belangrijk om op te merken in elke communicatie is dat deze enquête peilde bij een 500-tal jongeren over

Nadere informatie

IMK Verzorging-voeding, 2 de graad

IMK Verzorging-voeding, 2 de graad 1 IMK Verzorging-voeding, 2 de graad Belangstellingsgebied Welzijn en sociale wetenschappen leertraject praktisch De opleiding Verzorging-voeding (VV) is gesitueerd in de 2 de graad van het beroepssecundair

Nadere informatie

Advies ten gronde over certificaatsupplementen

Advies ten gronde over certificaatsupplementen ADVIES Algemene Raad 27 november 2008 AR/KST/ADV/012 Advies ten gronde over certificaatsupplementen VLAAMSE ONDERWIJSRAAD, KUNSTLAAN 6 BUS 6, 1210 BRUSSEL www.vlor.be Advies ten gronde over certificaatsupplementen

Nadere informatie

Doelen. 1. Het onderzoek. 1. Het onderzoek. 1. Het onderzoek. 1. Het onderzoek 2/09/2015. M-decreet: motiveren tot kwaliteitsvolle leertrajecten

Doelen. 1. Het onderzoek. 1. Het onderzoek. 1. Het onderzoek. 1. Het onderzoek 2/09/2015. M-decreet: motiveren tot kwaliteitsvolle leertrajecten M-decreet: motiveren tot kwaliteitsvolle leertrajecten Praktijkgericht Wetenschappelijk Onderzoek 2014-2015 Projectteam: Mieke Meirsschaut, Frank Monsecour, Sarah Verslijcke Cofinanciering: scholengemeenschap

Nadere informatie

Welkom. Op stap naar het Secundair Onderwijs

Welkom. Op stap naar het Secundair Onderwijs Welkom Op stap naar het Secundair Onderwijs 4 domeinen - Preventieve gezondheidszorg - Leren en studeren - Psychisch en sociaal functioneren - Onderwijsloopbaanbegeleiding Naar de grote school Kiezen

Nadere informatie

> VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES II Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (namiddag)

> VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES II Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (namiddag) > VERSLAG MAATSCHAPPELIJKE STAGES II Inspraakdag Vlaams Parlement Vrijdag 18 maart 2011 (namiddag) Aanwezig: 18 leerlingen Vertegenwoordiging: Vrij Technisch Instituut Leuven, Sint-Theresia-instituut Kortrijk,

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Het hoger onderwijs verandert

Het hoger onderwijs verandert achelor & master Sinds september 2004 is de hele structuur van het hoger onderwijs veranderd. Die nieuwe structuur werd tegelijkertijd ingevoerd in andere Europese landen. Zo sluiten opleidingen in Vlaanderen

Nadere informatie

olvp ieder1 telt Kies voor jouw talent juiste accent! het

olvp ieder1 telt Kies voor jouw talent juiste accent! het olvp Beste ouder(s) Een school en studiekeuze maken na zesde leerjaar is niet gemakkelijk. U krijgt heel wat informatie en wilt met zoveel mogelijk zaken rekening houden. In deze kleine brochure maken

Nadere informatie

Oriëntatienota hervorming SO

Oriëntatienota hervorming SO VVKSO CODIS/DOC/10/26 2010-10-08 Oriëntatienota hervorming SO CODI-aso 28 september 2010 Structuur SO in de toekomst Voorstel kijkwijzer (bureau VVKSO 30-9-10) Gradenstructuur behouden Totale persoon vormen

Nadere informatie

ADVIES Beleidsnota s Onderwijs en Gelijke Kansen

ADVIES Beleidsnota s Onderwijs en Gelijke Kansen ADVIES Beleidsnota s Onderwijs en Gelijke Kansen Op 26 oktober 2009 diende minister Pascal Smet o.a. zijn beleidsnota s Onderwijs en Gelijke Kansen in bij het Vlaams Parlement. In deze beleidsdocumenten

Nadere informatie

Vraag nr. 403 van 8 maart 2013 van MARIJKE DILLEN

Vraag nr. 403 van 8 maart 2013 van MARIJKE DILLEN VLAAMS PARLEMENT SCHRIFTELIJKE VRAGEN PASCAL SMET VLAAMS MINISTER VAN ONDERWIJS, JEUGD, GELIJKE KANSEN EN BRUSSEL Vraag nr. 403 van 8 maart 2013 van MARIJKE DILLEN Resolutie kinderarmoede Onderwijs en

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad Profilering derde graad De leerling heeft in de eerste en de tweede graad de gelegenheid gehad om zijn of haar interesses te ontdekken. Misschien heeft hij of zij al enig idee ontwikkeld over toekomstige

Nadere informatie

Alle ruimte. voor jou w groei COGNOSCO

Alle ruimte. voor jou w groei COGNOSCO Alle ruimte voor jou w groei COGNOSCO Cognosco Campus Het Spoor Mol 02 Inleidend woordje Campus Het Spoor biedt naast het traditionele onderwijs ook het succesvolle Cognosco-onderwijs. De leerlingen kiezen

Nadere informatie

Infoavond secundair onderwijs. Torhout, 16 januari 19

Infoavond secundair onderwijs. Torhout, 16 januari 19 Infoavond secundair onderwijs Torhout, 16 januari 19 Op stap naar het secundair onderwijs Wat komt er aan bod? KIEZEN AANBOD begeleiding school en CLB ouders hoe kiezen? keuzeproces keuzetaken structuur

Nadere informatie

ONDERWIJSVORMEN EN WERKLOOSHEID. Dockx J. & De Fraine B.

ONDERWIJSVORMEN EN WERKLOOSHEID. Dockx J. & De Fraine B. ONDERWIJSVORMEN EN WERKLOOSHEID Dockx J. & De Fraine B. ONDERWIJSVORMEN EN WERKLOOSHEID Dockx J.& De Fraine B. Promotor: B. De Fraine Research paper SONO/2018.OL1.1/09 Gent, januari 2018 Het Steunpunt

Nadere informatie

Op stap naar de 1ste graad secundair onderwijs. Ik leer het secundair onderwijs kennen

Op stap naar de 1ste graad secundair onderwijs. Ik leer het secundair onderwijs kennen Op stap naar de 1ste graad secundair onderwijs Ik leer het secundair onderwijs kennen 2 Inhoud van deze avond 1. Keuzebegeleiding + werking CLB 2. Structuur Secundair onderwijs 3. Onderwijskiezer 4. Goed

Nadere informatie

Studieaanbod Schooljaar 2015-2016

Studieaanbod Schooljaar 2015-2016 Studieaanbod Schooljaar 2015-2016 SINT-LODEWIJKSCOLLEGE Beste leerling Met deze brochure in de hand kun je zien welke studierichtingen in het Sint- Lodewijkscollege aangeboden worden. Het is een waaier

Nadere informatie

De Vlaamse kwalificatiestructuur

De Vlaamse kwalificatiestructuur De Vlaamse kwalificatiestructuur Onderwijskwalificaties niveau 1-5 11 mei 2009 Rita Dunon en Kaat Huylebroeck Strategisch Onderwijs- en Vormingsbeleid Onderwijskwalificaties Een onderwijskwalificatie is:

Nadere informatie

Kunst- en cultuureducatie Recente beleidsopties

Kunst- en cultuureducatie Recente beleidsopties Kunst- en cultuureducatie Recente beleidsopties 30 november Jos Thys Instellingen & Leerlingen Basisonderwijs & Deeltijds Kunstonderwijs Ine Vos CANON Cultuurcel Kunst- en cultuureducatie & beleid Beleidstraject

Nadere informatie

Jouw weg naar het hoger onderwijs

Jouw weg naar het hoger onderwijs Jouw weg naar het hoger onderwijs Inspiro_folder_v1.indd 1 INSPIRO COLLEGE.BE Ben je ook zo nieuwsgierig naar je nieuwe school? Hoe je er gaat leren en welke nieuwe vrienden en vriendinnen je gaat krijgen?

Nadere informatie

Kiezen na de basisschool

Kiezen na de basisschool Kiezen na de basisschool WATHOE LEREN KIEZEN Wat gebeurt er in de klas? Het werkboekje WATHOE leren kiezen WATHOE het secundair onderwijs Hoe ziet het secundair onderwijs eruit? Wat kan ik er leren? Het

Nadere informatie

MEDEDELING. Moderne vreemde talen in de B-stroom en in het bso. 1 Algemeen

MEDEDELING. Moderne vreemde talen in de B-stroom en in het bso. 1 Algemeen Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel MEDEDELING referentienr. : M-VVKSO-2010-021 datum : 2010-03-26 gewijzigd : 2014-02-06 contact : Dienst Leren en onderwijzen,

Nadere informatie

Het Vlaamse secundair onderwijs internationaal vergeleken

Het Vlaamse secundair onderwijs internationaal vergeleken Het Vlaamse secundair onderwijs internationaal vergeleken Jeroen Lavrijsen Doctoraatsonderzoeker, HIVA - KU Leuven www.steunpuntssl.be Structuur secundair onderwijs Focus op twee kenmerken van het secundair

Nadere informatie

ACTUALITEITSDEBAT VLAAMS PARLEMENT HERVORMING SECUNDAIR ONDERWIJS VERKLARING VAN DE VLAAMSE REGERING

ACTUALITEITSDEBAT VLAAMS PARLEMENT HERVORMING SECUNDAIR ONDERWIJS VERKLARING VAN DE VLAAMSE REGERING ACTUALITEITSDEBAT VLAAMS PARLEMENT HERVORMING SECUNDAIR ONDERWIJS VERKLARING VAN DE VLAAMSE REGERING Mijnheer de voorzitter, Beste collega s, Onze kinderen zijn het kostbaarste wat we hebben. Ieder van

Nadere informatie

WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 25 3910 NEERPELT. Tel. +32 11 64 07 01 Fax +32 11 64 41 46. info@shn.be www.shn.be www.wico.

WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 25 3910 NEERPELT. Tel. +32 11 64 07 01 Fax +32 11 64 41 46. info@shn.be www.shn.be www.wico. STUDIERICHTINGEN TWEEDE GRAAD 2011-2012 WICO Campus Sint-Hubertus Stationsstraat 25 3910 NEERPELT Tel. +32 11 64 07 01 Fax +32 11 64 41 46 info@shn.be www.shn.be www.wico.be STUDEREN IN DE TWEEDE GRAAD

Nadere informatie

Profilering derde graad

Profilering derde graad De leerling heeft in de 1ste en de 2de graad, de gelegenheid gehad zijn/haar interesses te ontdekken en heeft misschien al enig idee ontwikkeld over toekomstige werk- of studieplannen. Vaardigheden, inzet,

Nadere informatie

IMK Dilsen-Stokkem. Imk Lanklaar Rotem. Eerste graad 1 TW 1 STV 1 B 2 TW 2 STV - BVL

IMK Dilsen-Stokkem.  Imk Lanklaar Rotem. Eerste graad 1 TW 1 STV 1 B 2 TW 2 STV - BVL www.instituutmariakoningin.be IMK Dilsen-Stokkem Eerste graad 1 TW 1 STV 1 B 2 TW 2 STV - BVL Imk Lanklaar Rotem vzw KSO Zusters van de Voorzienigheid Rijksweg 168 3650 Dilsen-Stokkem Eerste graad Techniek-wetenschappen,

Nadere informatie

Innoverend onderwijs op maat van uw kind.

Innoverend onderwijs op maat van uw kind. Innoverend onderwijs op maat van uw kind. GO! campus Genk Middenschool 1 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave... 1 2 Voorwoord... 2 3 Onderwijs van de toekomst... 3 3.1 Kerneigenschappen... 3 3.2 Werkvormen...

Nadere informatie

FAQ. Waarom is het nodig om "De Lift" op te richten?

FAQ. Waarom is het nodig om De Lift op te richten? FAQ Waarom is het nodig om "De Lift" op te richten? De leerlingen waarvoor De Lift bedoeld is, vinden op dit moment geen geschikte plaats in de gesubsidieerde onderwijsvormen (gewoon en buitengewoon onderwijs).

Nadere informatie

Studierichtingen eerste graad

Studierichtingen eerste graad Studierichtingen eerste graad 08 WELKOM Beste ouders Beste leerling Wie aan het secundair onderwijs begint, zet, na de kleuter- en lagere school, een derde stap in de onderwijswereld. Een stap die je

Nadere informatie