Mediair Jaargang 19 No.3 - November 2014

Transcriptie

1 Mediair Jaargang 19 No.3 - November 2014 Patiëntparticipatie ehealth onmisbaar In deze Mediair Patiëntparticipatie krijgt zetje in de rug PGD: alles draait om vertrouwen Grenzeloze mogelijkheden met apps AVL luistert naar patiënt > pagina 6 Huisartsen blij met portaal > pagina 18 XDS met extra dimensie > pagina 22

2 Inhoud 3 Directiecolumn Hans Mulder over patiëntparticipatie 4 Impuls voor patiëntparticipatie Ministerie van VWS pakt door 6 AVL luistert naar de patiënt Onderzoek perfectioneert online portaal 10 Patiënt aan het woord MMC geeft toegang tot dossier 12 Patiënten willen PGD Eileen Platjouw over MijnMMC 14 PGD: alles draait om vertrouwen Software klaar om patiënt de regie te geven 18 Huisartsen blij met nieuw portaal Portaal versterkt de samenwerking 20 Geïntegreerde apps HiX biedt grenzeloze mogelijkheden 22 XDS krijgt extra dimensie Veiliger en sneller gegevens uitwisselen 24 PROMs: meer inzicht in zorgkwaliteit Orthopeed Frank van Oosterhout blikt vooruit 26 PDMS populair ChipSoft-ziekenhuizen enthousiast Kort nieuws App berekent vaatrisico Het UMC Utrecht heeft een app ontwikkeld waarmee artsen snel en makkelijk van individuele patiënten het tienjaarsrisico op ziekte of sterfte door hart- en vaatziekten kunnen berekenen. De zorgverlener hoeft slechts enkele gegevens in te vullen, waaronder leeftijd, bloeddruk, geslacht en cholesterolgehalte. Internist en vasculair geneeskundige prof. dr. Frank Visseren van het UMC Utrecht bedacht de app. Met het berekende risico kan in overleg met de patiënt worden besloten hoe de behandeling eruit gaat zien en wat de patiënt zélf kan doen om zijn of haar vaatrisico te verlagen. Bron: Zorginstellingen geloven in HiX De afgelopen maanden hebben meerdere zorginstellingen gekozen voor het ZIS/EPD van ChipSoft. Onder meer het Waterlandziekenhuis (Purmerend), Elkerliek ziekenhuis (Helmond) en MAASTRO clinic (Maastricht en Venlo) zijn ervan overtuigd dat ze hun patiëntenzorg met HiX nog verder gaan verbeteren. Bron: Goedkoper medicijnen inkopen Zorgverzekeraar Achmea gaat samen met minimaal twaalf ziekenhuizen dure geneesmiddelen inkopen. Dit moet een miljoenenbesparing opleveren die ten goede komt aan (innovatie in) ziekenhuizen. Daarnaast moet het dure medicijnen beschikbaar, bereikbaar en betaalbaar houden voor iedereen. Tot de deelnemers behoren onder meer Diaconessenhuis Noorderboog, Saxenburgh Groep, Rode Kruis Ziekenhuis en Laurentius Ziekenhuis. Bron: > Kijk op voor meer nieuws. Tel: +31 (0) Colofon Fax: +31 (0) ChipSoft BV TT Melissaweg Postbus SP Amsterdam 1030 AA Amsterdam Nederland Nederland Mediair is een uitgave van ChipSoft BV Oplage: 6000 Voor een gratis abonnement kunt u contact opnemen met onze marketingafdeling: mediair@chipsoft.nl 2

3 Directiecolumn Directiecolumn In Mediair geven de directeuren Hans Mulder (CEO), Gerrit Mulder (Implementatie & Support) en Robert Hardholt (Research & Development) beurtelings hun visie op de Zorg-ICT en de rol van ChipSoft. In dit nummer: Hans Mulder over patiëntparticipatie. De luchtvaart is op allerlei vlakken een aansprekend rolmodel. Voor de zorg en voor veel andere sectoren. De logistieke processen sluiten feilloos op elkaar aan. De meest innovatieve technologieën worden toegepast en veiligheid zit optimaal ingebakken in de cultuur. Ook op het gebied van klantparticipatie is de luchtvaartindustrie al jaren een uitstekend voorbeeld voor de zorg. Als passagier boek ik online mijn vlucht, check ik via mijn mobiel alvast mijn koffers in en reserveer ik vanachter mijn computer een comfortabelere zitplaats. Ook als die stoel extra geld kost. Uit onderzoek blijkt dat ik hierin niet alleen sta: veel reizigers ervaren de selfservice als zeer prettig. Sinds de KLM meer inzet op selfservice scoort het hoger op het gebied van klantvriendelijkheid. Zelfs als een passagier - zoals ik - meer betaalt voor extra beenruimte, beleeft hij het als iets positiefs omdat de mogelijkheid er is. Dit gaat ook op in de zorg. Patiënten vinden het een fijne service van uw zorginstelling als ze thuis op hun computer alvast een vragenlijst kunnen invullen, en ú werkt daardoor efficiënter. Natuurlijk is patiëntparticipatie via ehealth niet nieuw in de zorg. Door de politieke aandacht staat dit onderwerp de laatste maanden opeens vol in de schijnwerpers, maar ChipSoft helpt zorginstellingen al vele jaren om patiënten ook buiten de muren van de instelling optimaal te bedienen. Patiënten die online vragenlijsten invullen, afspraken inplannen, uitslagen opvragen of contact onderhouden met hun behandelaar: het gebeurt allemaal al. In deze Mediair treft u allerlei voorbeelden van ehealth-oplossingen die patiënten nauwer bij hun zorgtraject betrekken. De inzet van ehealth neemt de komende jaren een vlucht. Patiënten krijgen altijd en overal toegang tot uiteenlopende zorginformatie en -functionaliteiten. Ze krijgen bovendien zelf de regie over hun medische gegevens. Patiënten gaan niet alleen bepalen welke behandelaar toegang heeft tot welke gegevens, maar kunnen ook hun eigen (meet)gegevens ter beschikking stellen aan zorgverleners. Bij ChipSoft lopen we hiermee voorop en helpen we zorginstellingen om alles uit ehealth te halen. Net als in de luchtvaart is het belangrijk dat selfservice als extra service wordt aangeboden. Het gebruiken van ehealth moet geen verplichting zijn, maar we moeten zorgen dat patiënten wél die mogelijkheid hebben. Ze ontdekken de voordelen vanzelf. Voor u als instelling betekent dat een volgende stap richting het leveren van nóg efficiëntere zorg. Veel leesplezier! H.J. Mulder CEO van Chipsoft Mediair Xxxx November 20XX

4 Patiëntparticipatie krijgt zetje in de rug Patiëntparticipatie is door het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) stevig op de agenda gezet. Van een afwachtende houding is geen sprake meer: harde doelstellingen en ambities moeten zorginstanties motiveren patiënten actiever bij hun behandeling te betrekken. ChipSoft helpt die ambities te verwezenlijken. Minister Edith Schippers en staatssecretaris Martin van Rijn legden deze zomer drie ambities op tafel die patiëntparticipatie naar een hoger niveau moeten tillen (zie kader op de pagina hiernaast). Het tweetal vindt dat de digitalisering van de samenleving vraagt om een vergelijkbare omslag in de zorg. De inzet van ehealth moet de zorg meer rond de zorgbehoevende organiseren in plaats van rond de zorgverlener. Invloed op eigen behandeling De maatschappij is in relatief korte tijd flink veranderd door de komst van internet. Vrijwel alle informatie is via het wereldwijde web voor iedereen binnen handbereik; ook informatie over elke mogelijke aandoening. Internet vereenvoudigt het bovendien voor patiënten, lotgenoten en zorgverleners om onderling contact te hebben. Deze digitalisering maakt patiënten mondiger en wakkert de behoefte aan invloed uit te oefenen op hun eigen behandeling. Schippers en Van Rijn willen dat de zorg met de maatschappij mee verandert. Ze hebben ehealth aangewezen als belangrijkste instrument om deze omslag te realiseren, omdat het patiënten hun zorgvraag kan laten inpassen in het dagelijks leven. Met de slimme inzet van internet moeten patiënten 24 uur per dag en op afroep gebruik kunnen maken van zorgfaciliteiten, zoals in veel andere branches dan de zorg al mogelijk is. Zowel patiënten als zorgverleners gaan daarvan profiteren. Veelzijdig patiëntenportaal De beleidsbepalers verwachten in eerste instantie de meeste groei van kleine innovaties, schrijven ze in hun publicatie De maatschappij verandert. Verandert de zorg mee?. Het online maken van afspraken en doorgeven van thuismetingen gaan volgens hen een groot verschil maken. ChipSoft speelde hier jaren geleden al op in met de ontwikkeling van een veelzijdig digitaal patiëntenportaal. Ons patiëntenportaal laat zorginstellingen efficiënter werken en neemt zorgverleners administratief werk uit handen. De patiënten ervaren het juist als een waardevolle service als ze online meer zorgzaken zelf kunnen uitvoeren. Ze worden actiever bij hun zorgproces betrokken en leveren via zelfmetingen meer gezondheidsinformatie aan, waar zowel de patiënt als de zorgverlener weer van profiteert. Diverse Nederlandse zorginstellingen zetten ons digitale patiëntenportaal al in. Neem Máxima Medisch Centrum. Alle patiënten van het Brabantse ziekenhuis kunnen via het digitale portaal MijnMMC online afspraken maken, eerdere en gemaakte afspraken terug zien en ze XX 4

5 Patiëntparticipatie hebben inzicht in delen van hun medisch dossier. Hierin bekijken ze onder meer bloeduitslagen of verslagen van röntgenfoto s (lees ook de ervaringen van een MMC-patiënt in het artikel op pagina 10). Een ander succesvol praktijkvoorbeeld: het UMC Utrecht voorziet patiënten van specifieke zelfzorgtaken, afgestemd op hun zorgvraag en behandeling. Die taken variëren van het dagelijks uitvoeren van een oefening tot het periodiek invullen van een PROMs-vragenlijst. Via Mijn UMC Utrecht voeren patiënten dit uit waar en wanneer het hén uitkomt, waarna de resultaten direct in het EPD beschikbaar zijn voor hun behandelaar. Via een econsult kunnen ze bovendien op elk gewenst moment een vraag stellen aan hun zorgverlener. VWS ambities binnen 5 jaar: 80% Apple Watch en PGD Patiënten krijgen de komende jaren een steeds grotere rol in hun zorgproces. De recente lancering van de Apple Watch is daarvan een duidelijk signaal. Dit veelbesproken horloge beschikt over een hartslagmeter die communiceert met een smartphone, die op zijn beurt is uitgerust met diverse functionaliteiten om fitness- en gezondheidswaarden te monitoren. Ook thuismeetapparatuur (zoals een bloeddrukmeter) communiceert meer en meer met smartphones. Steeds meer mensen verzamelen op deze manier gezondheidsdata en die informatie kan waardevol zijn voor zorgverleners. Sommige apps alarmeren zelfs zorgverleners bij een zorgwekkende bloeddruk. En zo verschijnen steeds meer van dit soort functionaliteiten. Met de digitale portaaloplossing van ChipSoft laten zorginstellingen hun patiënten zelf gemeten gezondheidsgegevens in hun EPD opnemen, zodat ze direct beschikbaar zijn voor de behandelaars. Zelfmetingen worden hiermee extra waardevol voor zowel patiënt als zorgverlener. Daarnaast is onze software al helemaal klaar voor het PGD (persoonlijk gezondheidsdossier, zie het artikel op pagina 14), dat patiënten volledige regie gaat geven over hun eigen medisch dossier. 80% van de chronisch zieken heeft direct toegang tot medische gegevens, desgewenst via mobiele apps of internetapplicaties. 75% 75% van de chronisch zieken en kwetsbare ouderen heeft de mogelijkheid zelfstandig metingen uit te voeren. 100% Wij geloven heilig in dit soort oplossingen en blijven innoveren op ehealth-gebied. Kortom: ChipSoft is klaar om het ministerie te helpen de patiëntparticipatie-ambities te verwezenlijken. U ook? Iedereen die thuis zorg en ondersteuning ontvangt, heeft de mogelijkheid via een beeldscherm 24/7 met een zorgverlener te communiceren. Mediair November 2014 XX5

6 Antoni van Leeuwenhoek luistert naar patiënt Meten is weten, moeten ze in het Antoni van Leeuwenhoek hebben gedacht. Het Amsterdamse ziekenhuis startte in 2010 een onderzoek naar het patiëntenportaal MijnAVL, dat eind 2013 live ging. Volgens onderzoekster Wilma Kuijpers ervaren patiënten het online portaal daadwerkelijk als een aangename service. We verbeteren MijnAVL steeds verder door goed naar de gebruiker te luisteren. Het Antoni van Leeuwenhoek biedt al zijn patiënten via MijnAVL de mogelijkheid om afspraken en voorlichtingsmateriaal in te zien en vragenlijsten in te vullen. De antwoorden op die vragen worden direct in het EPD overgenomen. Sinds 2010 is Wilma Kuijpers als onderzoekster verbonden aan het Antoni van Leeuwenhoek. Dankzij financiële ondersteuning van KWF Kankerbestrijding neemt ze met een groep borst- en een groep longkankerpatiënten het portaal MijnAVL onder de loep. Speciaal voor het onderzoek van Kuijpers is MijnAVL uitgebreid met extra functionaliteiten, namelijk een beweegadvies op maat, toegang tot diverse uitslagen uit het medisch dossier en feedback op scores over de zelfgerapporteerde kwaliteit van leven. Deze functionaliteiten zijn alleen beschikbaar voor deze selecte groep patiënten. Kuijpers nadert inmiddels het einde van haar onderzoek. Het doel van deze onderzoeksfase is om de gebruikerservaringen in kaart te brengen en te kijken hoe MijnAVL kan worden verbeterd. Ze heeft nog geen concrete conclusies op papier staan, maar is bereid alvast enkele ervaringen en indrukken te delen met Mediair. Bij het gesprek schuift ook MijnAVL-projectleider Laura Kooij aan. Patiëntwensen In de eerste fase van het project onderzocht Kuijpers waaraan een patiëntenportaal moet voldoen. Hierbij betrok ze de wensen van patiënten en behandelaars op het gebied van functionaliteiten en vormgeving. De uitkomsten vormden de leidraad voor de ontwikkeling Kuijpers: We proberen MijnAVL steeds verder te verbeteren. XX 6

7 Onderzoek van de eerste versie van MijnAVL. Het Antoni van Leeuwenhoek koos ervoor het patiëntenportaal van ChipSoft als basis te gebruiken en dit zelf naar wens verder in te vullen en vorm te geven. Sinds de livegang van MijnAVL in 2013 licht Kuijpers het patiëntenportaal nauwgezet door met een selecte groep patiënten. Een groot aantal verbeterpunten dat hieruit naar voren kwam, is inmiddels doorgevoerd. En het onderzoeks- en optimalisatieproces is nog in volle gang. Het onderzoek bevestigt op veel vlakken het algemene beeld over de voordelen van een online patiëntenportaal. De meeste patiënten geven aan dat ze blij zijn met MijnAVL, vertelt Kuijpers. Ze vinden het vooral prettig dat ze thuis vragenlijsten kunnen invullen en allerlei belangrijke gegevens kunnen inzien. Wanneer heb ik een afspraak (gehad)? Wat was de labuitslag? Op MijnAVL wordt alles overzichtelijk voor ze op een rij gezet. Kuijpers licht toe dat er naast de positieve punten van MijnAVL ook nog enkele verbeterpunten zijn. Soms hebben patiënten op- en aanmerkingen op de vormgeving. Of ze vinden functionaliteiten niet op een logische plek staan. Andere patiënten geven aan dat ze bij vragenlijsten liever meer vragen op één pagina zien. En sommige patiënten vinden het prettig als informatie op een mooie manier grafisch wordt gepresenteerd, zodat ze het in één keer kunnen raadplegen. Met dat soort feedback proberen wij MijnAVL steeds verder te verbeteren. Beweegadvies Uit de gesprekken met de long- en borstkankerpatiënten bleek ook dat ze veel waarde hechten aan online interactie met het ziekenhuis. MijnAVL komt de patiënt hierin tegemoet met een geavanceerd beweegadvies. Het Amsterdamse ziekenhuis is een van de weinige zorginstellingen die via een patiëntenportaal volledig autonoom een interactief bewegingsadvies geeft aan de patiënt. Vooralsnog is deze functionaliteit alleen nog beschikbaar voor de deelnemers aan het onderzoek, maar bij hen valt het in de smaak. > Mediair Xxxx November

8 Visie ChipSoft Het beweegadvies op maat dat het Antoni van Leeuwenhoek in het patiëntenportaal heeft geïmplementeerd, past exact binnen de visie van ChipSoft. Zo n persoonlijk advies laat zien dat met patiëntenportalen ontzettend veel mogelijk is en dat intelligente ehealth-toepassingen geen science fiction meer zijn. Het betrekt patiënten actief bij hun behandeling én geeft ze handvatten om zelf het verloop van hun behandeling te beïnvloeden. Tegelijkertijd heeft de behandelaar de mogelijkheid op afstand de ontwikkelingen van de patiënt te monitoren. ChipSoft is ervan overtuigd dat het persoonlijke beweegadvies slechts een voorproefje is van de intelligente ehealthfunctionaliteiten die nog volgen. XX 8

9 Onderzoek Via MijnAVL ontvangt deze selecte groep patiënten advies op het gebied van bewegen, exact afgestemd op hun persoonlijke behandeling, huidige activiteiten, bewegingsmotivatie, beperkingen en eventuele contra-indicaties. Dit beweegadvies genereert het portaal automatisch op basis van antwoorden uit ingevulde vragenlijsten in het digitale portaal. Kooij: Hiermee heeft MijnAVL echt een toegevoegde waarde. We kijken continu waar patiënten behoefte aan hebben en hoe we eventueel meer van dit soort interactieve functionaliteiten kunnen toevoegen. Draagvlak Het onderzoek leidde tot meer interessante informatie. Veel zorgverleners vreesden vooraf dat MijnAVL zou leiden tot veel patiëntvragen over de informatie die behandelaars op het patiëntenportaal plaatsen. Het ziekenhuis speelde hier op in door onder meer een woordenboek met veelgebruikte medische termen in MijnAVL op te nemen. Of het door dit medische woordenboek komt is niet onderzocht, maar duidelijk is wel dat zorgverleners door het portaalgebruik niet zijn overladen met extra vragen. Kuijpers en Kooij hopen dat dit een voorbode is van een groot draagvlak onder zorgverleners. Momenteel evalueert Kuijpers de meest actuele versie nog met groepen patiënten. Aansluitend wordt het patiëntenportaal eind 2014 aan de hand van de laatste feedback nogmaals geperfectioneerd. Dat optimaliseren wordt een continu proces, verwacht projectleider Kooij. Blijven luisteren Met MijnAVL hebben we een patiëntenportaal dat verder uitgebreid kan worden in de toekomst en waaraan we zelf verdere invulling kunnen geven, blikt projectleider Kooij vooruit. De technologie ontwikkelt door en maakt nieuwe functionaliteiten mogelijk, maar ook de patiëntwensen kunnen veranderen. Zo kunnen we het patiëntenportaal de komende jaren ongetwijfeld blijven verbeteren. Welke kant ehealth en patiëntparticipatie in de toekomst opgaan, is moeilijk te voorspellen. Het is wel zeker dat wij goed naar de gebruiker blijven luisteren. Laura Kooij, projectleider MijnAVL. Integratie met EPD belangrijk Voor een succesvol patiëntenportaal is een naadloze integratie tussen het portaal en het EPD van belang. Dat stelt projectleider Laura Kooij van het Antoni van Leeuwenhoek. Dat het Antoni van Leeuwenhoek al werkte met het EPD van ChipSoft, vergemakkelijkte dan ook de keuze voor het patiëntenportaal. Informatie die patiënten invullen op MijnAVL, kan nu direct in het EPD worden opgenomen. Andersom kunnen uitslagen die in het EPD staan, via MijnAVL ook beschikbaar worden gemaakt voor de patiënt. Zo n wisselwerking tussen het patiëntenportaal en het EPD is onmisbaar. Wilma Kuijpers, onderzoekster digitale patiëntparticipatie AVL. Mediair Xxxx November

10 MijnMMC geeft eenvoudig toegang tot je eigen dossier Máxima Medisch Centrum in Eindhoven betrekt patiënten met MijnMMC, het ehealth-portaal van ChipSoft, actief bij hun eigen zorgproces. Bij de ontwikkeling van dit portaal heeft het ziekenhuis haar oor te luister gelegd bij een groep patiënten. Hoe ervaren zij ehealth? Waar helpt het hen bij? Hoe kan het nóg beter? Eileen Platjouw (28) uit Eindhoven is één van die patiënten. Zij vertelt waarom ehealth zo belangrijk voor haar is. Leden van het MMC Klantenpanel kregen afgelopen voorjaar een instructiefilm en folder te zien over het nieuwe digitale portaal MijnMMC. De vraag daarbij: wat vind je hiervan en hoe kan MMC het portaal verder verbeteren? Panellid Eileen Platjouw werd aangenaam verrast: MijnMMC geeft je snel en eenvoudig toegang tot je eigen medisch dossier. Na een onderzoek in het ziekenhuis is de uitslag binnen vier weken digitaal beschikbaar. Dat vind ik heel belangrijk. 10

11 Patiënt aan het woord Daarnaast kun je thuis op je gemak brieven nalezen die de specialist aan je huisarts heeft gestuurd en heb je toegang tot belangrijke informatie over je aandoening. Als je op internet zelf gaat zoeken naar medische informatie, weet je nooit zeker of die info betrouwbaar is. Op MijnMMC heb je die zekerheid wel. De informatie komt van je eigen ziekenhuis en is goedgekeurd door de medisch specialisten. Eileen Platjouw: Ik voel me serieus genomen als patiënt. Via het digitale portaal kan de patiënt ook online een afspraak maken met zijn behandelend arts. Eileen Platjouw: Erg handig natuurlijk. Tijdens de bijeenkomst hebben we dit zelf getest. We hebben geoefend met fictieve dossiers en suggesties gegeven voor hoe je een afspraak nog overzichtelijker kunt plannen. Prettig in gebruik De patiënten in het klantenpanel waren zeer positief over MijnMMC. Hun eerste indruk: het online portaal is gemakkelijk toegankelijk, overzichtelijk en prettig in het gebruik, geef t Platjouw aan. Dan de privacy. Platjouw: Die is gegarandeerd doordat je inlogt met je DigiD, je digitale legitimatiebewijs. Dat maakt dit portaal zeer veilig in het gebruik. Ik heb er alle vertrouwen in dat mijn medische gegevens alleen toegankelijk zijn voor de mensen die direct bij mijn behandeling betrokken zijn, vertelt de Eindhovense, die als eigenaar van een bedrijf in marketingcommunicatie ook beroepsmatig in de zorg actief is. Platjouw vindt het een prima zaak dat het ziekenhuis patiënten via MijnMMC meer regie geeft in het zorgproces. Ik voel me serieus genomen als patiënt. Het Máxima staat niet alleen open voor feedback, het doét er ook echt iets mee. Dat komt de kwaliteit van de zorg alleen maar ten goede. De lancering van het nieuwe digitale portaal MijnMMC is een eerste stap naar meer regie van het eigen zorgproces voor de patiënt. En daar blijft het niet bij. Het patiëntenportaal wordt continu verder ontwikkeld. Stap in de toekomst Máxima Medisch Centrum nam het nieuwe digitale patiëntenportaal MijnMMC in juni 2014 in gebruik. Hiermee zetten wij een grote eerste stap in de toekomst waarin de digitale wereld belangrijker wordt en meer mogelijkheden biedt. Nu al bedenken en verkennen we nieuwe mogelijkheden voor ons portaal. Zo zijn de voorbereidingen in gang gezet voor econsults en toepassingen op tablets en smartphones, aldus het MMC. Mediair November

12 Patiënten willen persoonlijk gezondheidsdossier Meer dan de helft van de Nederlanders heeft behoefte aan een veilige online omgeving waar ze hun eigen medische gegevens kunnen inzien. Veel patiënten gaan verder en willen hun eigen gegevens beheren via een PGD (persoonlijk gezondheidsdossier). Dat blijkt uit onderzoek van de RVZ (Raad voor Volksgezondheid & Zorg), dat de komst van een PGD noodzakelijk acht. Minister Edith Schippers en staatssecretaris Martin van Rijn van het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) haalden begin juli de voorpagina s met hun ehealth-plan De maatschappij verandert. Verandert de zorg mee? (zie het artikel op pagina 4). In dezelfde periode werden de beleidsbepalers ook aan het denken gezet door een dringende oproep van de RVZ. De kernboodschap: richt de informatievoorziening in de zorg anders in en zet de patiënt centraal. Dit advies nemen we serieus mee in onze zorgplannen, laat een zegsman van minister Schippers aan Mediair weten. Blue Button In een meer dan honderd pagina s tellend adviesrapport concludeert de RVZ dat patiënten de mogelijkheid moeten krijgen op eenvoudig wijze hun eigen medische gegevens in te zien. Bij voorkeur met één druk op de knop, vergelijkbaar met het Amerikaanse Blue Button-initiatief. In de Verenigde Staten hebben patiënten via één muisklik op een digitale Blue Button toegang tot een beveiligde omgeving met gegevens uit hun zorgdossier. De RVZ wil dat Nederlanders in de vorm van een persoonlijk gezondheidsdossier (PGD, zie kader) ook in staat worden gesteld hun gegevens in te zien en te beheren. Minister Edith Schippers (boven) en staatssecretaris Martin van Rijn (onder). Nieuwsgierigheid Uit onderzoek dat de RVZ heeft laten uitvoeren, blijkt dat veel patiënten (60 procent) behoefte hebben aan een online overzicht met medische gegevens die over hen staan geregistreerd. Belangrijkste reden: nieuwsgierigheid. Patiënten willen weten wat er over ze wordt geschreven. XX 12

13 Stimulans voor PGD Velen vinden het daarnaast belangrijk om te kunnen controleren of alle gegevens juist zijn. Meer dan de helft van de voorstanders van een online inzichtelijk medisch dossier ziet het liefst dat dit dossier wordt beheerd door zorgverleners (of zorginstellingen). Zo n 20 procent bepaalt liever zelf welke zorgverleners toegang hebben tot de gegevens. Puur kijkend naar de techniek kan het PGD snel realiteit zijn. Bij ChipSoft zijn we al jaren bezig met het ontwikkelen van software die de patiënt aan het roer zet en we beschikken over een betrouwbare oplossing die klaar is om te demonstreren. Lees meer over onze PGD-visie in het artikel op de volgende pagina. Veel respondenten noemen het een belangrijke voorwaarde dat hun gegevens alleen via een beveiligde inlogmethode - zoals DigiD - beschikbaar zijn. Dat privacy een cruciaal thema is, blijkt ook uit de argumenten van de PGD-tegenstanders. Zij vrezen dat onbevoegden via internet hun gegevens kunnen inzien of dat hun volledige dossier ten prooi valt aan hackers. Privacy by design De RVZ noemt het daarom van groot belang dat de privacy van patiënten wordt gewaarborgd. De Raad oppert het instellen van een patiëntgeheim, dat de gegevens nóg meer beschermt dan het medisch beroepsgeheim voor zorgprofessionals. Daarnaast hamert de RVZ op de noodzaak om bij het ontwikkelen van de PGD-omgeving privacyverhogende maatregelen in te bouwen (privacy by design), zodat onbevoegden onmogelijk bij de gegevens kunnen komen. Mensen die om welke reden dan ook geen PGD willen, mogen daar in de ogen van de RVZ nooit toe worden verplicht. Het gaat erom dat de mogelijkheid er komt voor alle mensen die wél de regie willen over hun medische gegevens. PGD: aanvulling op EPD Wat is precies een PGD? Simpel gezegd is het een gebruiksvriendelijk hulpmiddel om gezondheidsinformatie te verzamelen, beheren en delen én om de regie te kunnen nemen over zorg. Het PGD is geen alternatief voor het patiëntendossier van zorgaanbieders, maar is een aanvulling daarop. Het bevat (digitale) kopieën van bestaande (elektronische) medische gegevens die nu vaak versnipperd bij verschillende zorginstellingen aanwezig zijn. Patiënten kunnen hier zelf gegevens aan toevoegen (denk aan zelfmetingen), zodat een volledig medisch dossier ontstaat. Ze geven hierbij zelf aan welke zorgverlener toegang heeft tot welke gegevens. Het is altijd duidelijk zichtbaar wie informatie heeft geplaatst (een zorgverlener of de patiënt). Kortom: de patiënt heeft met een PGD volledig inzicht in én volledige zeggenschap over zijn eigen medisch dossier. Regie door overheid De RVZ vindt dat het ministerie van VWS aan haar verantwoordelijkheid invulling moet geven en de (noodzakelijke) komst van het PGD mogelijk moet maken. Hoe? Door de regie op te pakken en alle betrokken partijen bindende besluiten te laten nemen. Een woordvoerder van minister Schippers laat aan Mediair weten dat het binnenkort met een officiële reactie komt op het PGD-advies. Ik kan hier inhoudelijk nog niet op vooruitlopen, maar kan wél aangeven dat we serieus met het advies aan de slag gaan. Het sluit perfect aan op onze ambitie om meer in te zetten op ehealth en patiëntparticipatie. Mediair November Xxxx

14 Software klaar voor PGD: alles draait om vertrouwen De komst van een PGD (persoonlijk gezondheidsdossier) is in de ogen van ChipSoft onontkoombaar. De roep van de RVZ (Raad voor Volksgezondheid & Zorg) om het PGD, bevestigt deze visie. Technisch is onze software klaar om patiënten aan het roer te zetten. Het succes valt of staat met het patiëntvertrouwen, zegt Software Architect Remko Nienhuis van ChipSoft. En het PGD heeft alles in zich om het vertrouwen van de patiënt te winnen. Nergens wordt buiten mijn medeweten zoveel gevoelige informatie over mij uitgewisseld als in de zorg. Remko Nienhuis geeft aan waarom het voor hem vaststaat dat het huidige systeem op de schop gaat. Het PGD is volgens hem een kansrijke oplossing omdat het patiënten meer inzicht en zeggenschap geeft over hun gezondheidsinformatie. De technologie voor het PGD is gereed, maar hoe zorgen we dat patiënten geen angst hebben om hun medische gegevens te delen? Ten eerste door de toegang tot de medische gegevens met het strengst mogelijke veiligheidsregime af te schermen voor onbevoegden. Daarnaast door patiënten zelf te laten bepalen aan wie zij de zorginformatie in hun PGD beschikbaar stellen. Het is daarbij interessant om te kijken naar de IT-consumentenindustrie. Die bedrijfstak heeft al jaren te maken met de verwerking van soms zeer persoonlijke en gevoelige informatie van consumenten. Waarom geven consumenten zoveel van hun privéleven vrij aan, vaak buitenlandse, technologiebedrijven, maar riep het landelijk EPD zoveel weerstand op? Transparantie en regie zijn de sleutelwoorden. Facebook en Google Now Nienhuis noemt Facebook en Google treffende voorbeelden van bedrijven waaraan consumenten opvallend veel privacygevoelige gegevens toevertrouwen. Het succes valt of staat met vertrouwen. Zorginstellingen kunnen helpen dit vertrouwen te vergroten. 14

15 Klaar voor PGD Gebruikers doen dat omdat ze het gevoel hebben dat ze zelf bepalen welke informatie ze delen en welke niet, aldus Nienhuis: Jij bepaalt welke informatie je op Facebook plaatst en welke statusupdates je deelt met alle Facebook-vrienden of juist afschermt voor familieleden. Dat geldt ook voor de populaire app Google Now. Gebruikers geven zelf aan of ze informatie op hun telefoon, zoals hun agenda en , aan Google beschikbaar stellen. Met die informatie wordt Google Now een persoonlijke assistent die allerlei actuele en intelligente aanwijzingen geeft. Vertrouwen is core business voor een groeiend aantal IT-bedrijven als Facebook, Yahoo, Google, Microsoft en Apple, vervolgt de Software Architect. Wanneer zij de privacy en het vertrouwen van hun gebruikers te veel schaden, komt hun bestaan of dat van hun producten of diensten in gevaar. Ik ben ervan overtuigd dat dit mechanisme ook van toepassing is in de gezondheidszorg. Want ook in onze branche valt of staat alles met vertrouwen. Fitbit Dat het in de gezondheidszorg gaat om patiënten die medische gegevens moeten delen, maakt volgens Nienhuis nauwelijks verschil. Hij ziet het om zich heen al gebeuren. Via Fitbit-armbandjes sturen miljoenen gebruikers hun gelopen kilometers, actuele gewicht, recente slaapuren en calorieverbruik naar een centrale Fitbit-database. Tijdens de HIMSS in Orlando was op een groot scherm te zien dat meer dan beursbezoekers hun Fitbit-gegevens hadden doorgezet. Dat wekte bij niemand argwaan. Waarom niet? Gebruikers vertrouwen erop dat Fitbit geen misbruik maakt van hun gegevens. En ook hier geldt dat Fitbit er álles aan is gelegen om de privacy te waarborgen. Initiatieven zoals Fitbit gaan onderdeel uitmaken van het door de patiënt te beheren gezondheidsdossier. Er verschijnen steeds meer toepassingen waarmee gebruikers gezondheidsmetingen direct vanaf hun smartphone kunnen doorzetten naar online toepassingen, zoals een PGD. De patiënt bepaalt zelf welke zorgverleners dit mogen inzien en welke zorgverleners informatie aan hun persoonlijk zorgdossier mogen toevoegen (denk aan labuitslagen of röntgenfoto s). Verhuist de patiënt naar een andere provincie, waar hij wordt behandeld door andere artsen? Dan verandert hij moeiteloos welke zorgverleners hij toegang verleent. Zo ontstaat een volledig persoonlijk zorgdossier, gestuurd door de patiënt, waarbij de privacy-instellingen op elk moment zijn aan te passen. > Aanbevolen door de arts Zorginstellingen kunnen helpen het patiëntvertrouwen in het PGD te vergroten. Remko Nienhuis: Neem de apps in de Apple-store. Consumenten vertrouwen deze apps omdat ze zijn goedgekeurd door Apple, dat apps alleen in zijn store plaatst als ze aan strenge eisen voldoen. Dat principe moeten we doortrekken naar de zorg. Als een arts een app of PGD aanbeveelt of, beter nog, aangeeft gegevens uit die app over te nemen en actief te gebruiken, wekt het automatisch vertrouwen bij de patiënt. De arts raadt het toch niet voor niets aan? Mediair November 2014 XX 15

16 Gegevens optimaal beveiligen Deze volledige controle over de eigen zorginformatie is een belangrijke voorwaarde om het patiëntvertrouwen te kunnen winnen. Maar een optimale beveiliging van dit persoonlijke gezondheidsdossier is minstens zo belangrijk. Die optimale beveiliging is binnen handbereik, maar vergt nog wel wat actie. Dit heeft alles te maken met de WGBO (Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst). Het EPD van zorginstellingen valt onder deze wet- en regelgeving, die de zorginstellingen verplicht om strenge NEN-normen voor informatiebeveiliging toe te passen. De WGBO is echter niet van toepassing op het PGD, omdat zorginstellingen niet verantwoordelijk zijn voor dit type medisch dossier. De strengste informatiebeveiligingsnormen moeten ook voor het PGD gelden, zegt Nienhuis. Als de wet dat nog niet voorschrijft, moeten we daar als sector zelf keiharde afspraken over maken. Een patiënt mag pas toegang krijgen tot zijn PGD als het zeker is dat hij ook echt die patiënt is. Dat maakt een sterk authenticatiemiddel een vereiste. Een sterk authenticatiemiddel maakt ten minste gebruik van two factor authentication. Dat berust op iets wat je weet (zoals een wachtwoord of pincode) en iets wat je hebt (zoals een smartcard of telefoon). Ook bij de uitgifte van digitale identiteitsbewijzen moet meer zekerheid worden ingebouwd. Bij voorkeur via een face-to-face controle in combinatie met het tonen van een écht identiteitsbewijs. We moeten onszelf verplichten dat we alle nodige middelen inzetten om te voorkomen dat derden bij de PGD-gegevens kunnen komen. XX 16

17 Klaar voor PGD Snel realiteit? Het PGD heeft alles in zich om op alle terreinen het vertrouwen van de patiënt te winnen. Dat weet Nienhuis omdat de technologie al is ontwikkeld en klaar is om te demonstreren. Bij de ontwikkeling van HiX, ons EPD, was communicatie met en via een PGD een van de speerpunten. Diverse scenario s zijn uitgewerkt en geïmplementeerd. Denk aan het automatisch overnemen van thuismeetgegevens uit het PGD, het kopiëren van gegevens uit HiX naar het PGD en het opvragen van een gezondheidssamenvatting uit het PGD. Dit is reeds beschikbaar op het PGD-platform van Microsoft: HealthVault. Patiënten kunnen hier hun eigen meetgegevens aan toevoegen, geven zelf aan welke informatie ze vanuit het portaal van de zorginstelling overnemen in hun eigen PGD én wie daartoe toegang krijgt. Zo maken ze hun medische gegevens uitwisselbaar met andere zorgverleners. Nienhuis benadrukt dat in de toekomst ook andere PGD-platformen op HiX worden aangesloten. Onze software staat open voor alle initiatieven die op dit gebied worden ontplooid. Centraal staat dat gegevens op een veilige manier kunnen worden uitgewisseld tussen het EPD van een zorginstelling en het persoonlijk gezondheidsdossier. Puur kijkend naar de techniek, kan het PGD snel realiteit zijn. Puur kijkend naar techniek kan het PGD snel realiteit zijn. Onze software is er klaar voor. Mediair November Xxxx

18 Friese huisartsen blij met nieuw webportaal Ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen nam half juni een nieuw ehealth-portaal in gebruik, waarop veel van de 130 huisartsen in de regio zijn aangesloten. Deze artsen beschikken nu over de mogelijkheid om nauwgezet de situatie te volgen van patiënten die ze hebben doorverwezen. Dit ervaren de huisartsen als een grote vooruitgang vergeleken met de traditionele werkwijze, zegt hun spreekbuis Evert den Drijver. Evert den Drijver is een voormalig huisarts die sinds kort actief is als Transmuraal Medisch Coördinator bij de Tjongerschans. Namens het Friese ziekenhuis onderhoudt hij, met collega Stefan van der Veen, de contacten met zijn ex-collega s in de regio. Huisartsen zijn heel blij met dit systeem, zegt Den Drijver. Als ze voorheen een patiënt doorverwezen naar het ziekenhuis, kregen ze na afloop alleen een ontslagbrief en -bericht. Als de arts meer wilde weten, kon hij bellen. Nu loggen artsen eenvoudig in bij het webportaal en volgen ze het complete verloop van de ziekenhuisopname, inclusief alle relevante informatie. Nuttig en leerzaam Als insturend huisarts zie je bijvoorbeeld de uitslag van een bloed- of röntgenonderzoek, haalt Den Drijver aan als voorbeeld. Ook de diagnose van de specialist is via het webportaal direct inzichtelijk. Bovendien zien artsen het complete verloop tot aan het ontslag, met alle interne doorverwijzingen. Al die informatie kan heel nuttig en leerzaam zijn voor huisartsen, want zo zien ze of ze met hun diagnose op het juiste spoor zaten. En voor aanvullende vragen leggen ze eenvoudig contact met de verantwoordelijk zorgverlener in het ziekenhuis. De meeste huisartsen in Nederland krijgen hun enige terugkoppeling nu uit de ontslagbrief, die vaak dagen na ontslag pas op de praktijkdeurmat ligt of elektronisch naar het HIS wordt verzonden. Hierdoor lopen ze niet alleen veel bruikbare informatie mis, het leidt soms ook tot gevaarlijke situaties. Als de patiënt kort na het ziekenhuisontslag iets overkomt, heeft de dienstdoende huisarts bijvoorbeeld slecht zicht op de medicatie die de specialist heeft voorgeschreven. Het webportaal van de Tjongerschans voorkomt dit soort situaties; de door het ziekenhuis voorgeschreven ontslagmedicatie wordt direct getoond. Portaal versterkt samenwerking Den Drijver: Het doel is dat de zorgverleners in het ziekenhuis ruim voor het ontslag alle benodigde informatie digitaal verwerken. Ook de medicatiegegevens. De huisarts ontvangt via mail een melding zodra de informatie is in te zien via het webportaal. Zo is hij te allen tijden optimaal geïnformeerd. Niet alle 130 huisartsen maken hier nu meteen intensief gebruik van, maar daar gaat het wel naartoe. Ik heb veel positieve geluiden gehoord. Het portaal versterkt nu al de transmurale samenwerking tussen huisartsen en het ziekenhuis. En dat wordt alleen maar meer. Direct afspraak inplannen Huisartsen die patiënten doorverwijzen naar de Tjongerschans, hebben de mogelijkheid direct een afspraak voor ze in te plannen. Het ehealth-portaal reikt automatisch de eerstvolgende beschikbare plaats in het ziekenhuis aan. Is de patiënt op dat tijdstip verhinderd? Dan moet hij zelf een afspraak maken, bijvoorbeeld thuis via het digitale patiëntenportaal of telefonisch. XX 18

19 Huisartsen Het portaal versterkt de transmurale samenwerking tussen huisartsen en het ziekenhuis. Mediair Xxxx November

20 Grenzeloze mogelijkheden door geïntegreerde apps Apps zijn ideale tools om werkzaamheden binnen uw zorginstelling efficiënter uit te voeren en te registreren. Temperatuurmetingen door verpleegkundigen, patiënten die ziekenhuismaaltijden bestellen, het stellen van gerichte diagnoses op de SEH; het zijn activiteiten die zich bij uitstek lenen voor mobiele ICT-ondersteuning. Met ChipSoft als partner kunt u als zorginstelling qua apps alle kanten op. De allergrootste voordelen: de apps zijn geïntegreerd in het EPD en platformonafhankelijk, waardoor u beschikt over grenzeloze mogelijkheden. In het zakenleven bewijzen apps al dagelijks hun nut. Bedrijven zetten mobiele applicaties met veel succes in om papierloos, efficiënter en op iedere locatie te werken. Denk aan bezoekrapporten die via apps digitaal worden aangemaakt - desgewenst met een foto - en werkzaamheden die nu ook buiten de kantoormuren met één touch op het scherm worden uitgevoerd. Dit kan ook in de zorg. Sterker nog: dit biedt een meerwaarde voor de zorg, waar de vraag naar papierloze en efficiënte werkprocessen groter is dan ooit. XX 20