Jaarverslag Annual Report

Transcriptie

1 Jaarverslag Annual Report 2012 Verandering geeft ambities de ruimte Change gives room for ambitions College ter Beoordeling van Geneesmiddelen Medicines Evaluation Board

2 Jaarverslag College ter Beoordeling van Geneesmiddelen Annual Report Medicines Evaluation Board 2012

3 Inhoudsopgave Table of contents Inleiding 5 Over het CBG 7 1 Verslag van voorzitter en directie in vogelvlucht 12 2 Geneesmiddelen voor mensen Reguliere geneesmiddelen Geneesmiddelenbewaking Wetenschappelijke participatie en verankering Homeopathica en kruidengeneesmiddelen 24 Ruimte voor ambities 26 Waarom U-move? 28 3 Diergeneesmiddelen 30 4 Nieuwe voedingsmiddelen 31 5 Geneesmiddelenbeoordeling vanuit diverse 32 perspectieven Status strategische doelstellingen 34 6 De organisatie 36 7 Financieel overzicht 38 Introduction 67 About the MEB 69 1 Report by the Chair and Director at a glance 74 2 Medicinal products for human use Regular medicinal products Pharmacovigilance Scientific participation and underpinning Homeopathic and herbal medicinal products 86 Room for ambitions 88 Why U-move? 90 3 Veterinary medicinal products 92 4 Novel foods 93 5 Medicinal product assessment from various 94 perspectives Status of strategic aims 96 6 The organisation 98 7 Financial statement 100 Bijlagen A Ingeschreven geneesmiddelen met een nieuw werkzaam bestanddeel 46 voor menselijk gebruik B Ingeschreven geneesmiddelen met een nieuw werkzaam bestanddeel 48 voor dierlijk gebruik C Uitgestuurde belangrijke veiligheidsinformatie (DHPC s) 49 D Leden van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen 51 E Leden van de Commissie Registratie Diergeneesmiddelen 52 F Leden van de Commissie Veiligheid Nieuwe Voedingsmiddelen 52 G CBG deelname aan commissies en werkgroepen 53 H Overzicht van wetenschappelijke publicaties 58 I Verklarende woordenlijst 61 Colofon 128 Appendices A Authorised medicinal products for human use with a new active substance 108 B Authorised medicinal products for veterinary use with a new active 110 substance C Distributed important safety information (DHPCs) 111 D Members of the Medicines Evaluation Board 113 E Members of the Committee on Veterinary Medicinal Products Authorisation 114 F Members of the Committee on Novel Foods Safety 114 G MEB participation in committees and working groups 115 H List of scientific publications 120 I Glossary 123 Imprint

4 Inleiding Dit is het jaarverslag van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). In dit jaarverslag legt het CBG verantwoording af over de werkzaamheden die het in 2012 heeft verricht. Ook staat het CBG stil bij de koers die in 2012 verder is uitgezet in het Strategisch Businessplan Het thema van dit jaarverslag is Verandering geeft ambities de ruimte. Dit thema geeft aan dat het CBG het afgelopen verslagjaar veel veranderingen heeft ingezet en doorgemaakt. Voor de doelstellingen uit het Strategisch Businessplan, waarbij onder meer wordt gewerkt aan een verdere ontwikkeling van een wetenschappelijk robuust, consistent en transparant beoordelingssysteem, zijn de nodige stappen gezet. Door te focussen op de ambities van Werken heeft het CBG verder gewerkt aan de mogelijkheden om zijn klanten optimaal te bedienen. Met de verhuizing heeft het CBG die ambities, ook letterlijk, de ruimte kunnen geven. Het jaarverslag is zodanig opgesteld dat de feiten en cijfers visueel zijn gescheiden van de overige tekst. Hierdoor kan de lezer, afhankelijk van de voorkennis en interesse, het verslag uitgebreid of minder uitgebreid lezen. Met deze opzet streven we naar een toegankelijke en transparante manier van verslaglegging van onze activiteiten. 6 7

5 Over het CBG Niet alle besluiten van de overheid worden door een ministerie genomen en uitgevoerd. Bepaalde uitvoeringstaken worden bewust op enige afstand geplaatst, bijvoorbeeld wanneer de inbreng gewenst is van onafhankelijke beoordelaars. De uitoefening van de taak wordt dan meestal bij wet of algemene maatregel van bestuur opgedragen aan een zelfstandig bestuursorgaan (ZBO). Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) is zo n ZBO dat bestaat uit onafhankelijke beoordelaars. Het CBG kan onafhankelijk beslissen over geneesmiddelen. Het CBG bestaat uit: Een College (ZBO) dat bij wet bevoegd is handelsvergunningen af te geven, in te trekken of te schorsen, en dat continu de werkzaamheid en risico s van geneesmiddelen volgt en beoordeelt. Een secretariaat (Agentschap) ter ondersteuning van het College, dat de besluitvorming voorbereidt en uitvoert (acbg). Het College bepaalt ook bij welke indicaties en aandoeningen het middel mag worden voorgeschreven en stelt uitgebreide productinformatie voor arts en apotheker (SmPC) en de patiëntenbijsluiter vast. De maximaal zeventien leden van het College vertegenwoordigen een scala aan specialismen die een belangrijke rol spelen bij het voorschrijven van geneesmiddelen, zoals oncologie, huisartsgeneeskunde, interne geneeskunde, (ziekenhuis)farmacie, en expertise, zoals de kindergeneeskunde en geriatrie. Het agentschap bestaat onder meer uit beoordelaars die vaak werkzaam zijn in die dagelijkse klinische, farmaceutische of wetenschappelijke praktijk. Zij bereiden de besluitvorming voor het College voor. Daarnaast is er een ondersteunende staf. Het agentschap doet ook de beoordeling van diergeneesmiddelen via het Bureau Diergeneesmiddelen en de beoordeling van nieuwe voedingsmiddelen via het Bureau Nieuwe Voedingsmiddelen. Het College is echter niet verantwoordelijk voor de besluitvorming en registratie van diergeneesmiddelen en nieuwe voedingsmiddelen. Het Bureau Diergeneesmiddelen bereidt de besluitvorming voor van de Commissie Registratie Diergeneesmiddelen. Deze Commissie adviseert de minister van Economische Zaken (EZ), die beleidsmatig en politiek verantwoordelijk is. In Nederland is het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de bevoegde autoriteit voor de beoordeling van Nieuwe Voedingsmiddelen. De minister vraagt het Bureau Nieuwe Voedingsmiddelen van het acbg om een wetenschappelijke beoordeling van de veiligheid voor de consument. Voordat een geneesmiddel in Nederland in de handel mag worden gebracht, moet het een registratie (handelsvergunning) krijgen via het CBG of de Europese Commissie. De Europese Commissie geeft handelsvergunningen af op advies van het wetenschappelijk comité voor geneesmiddelen voor de mens (CHMP), of het wetenschappelijk comité voor veterinaire geneesmiddelen (CVMP). Dit zijn beide comités van de European Medicines Agency (EMA), waarin het CBG is vertegenwoordigd. De verplichting tot registratie geldt ook voor homeopathische- en traditionele kruidengeneesmiddelen, die volgens aparte wettelijke eisen worden beoordeeld. Het CBG heeft ook als wettelijke taak wetenschappelijk advies te geven over de registratie van een geneesmiddel. De adviezen kunnen zuiver wetenschappelijk, regulatoir of een combinatie van beide zijn. Farmaceutische bedrijven en bijvoorbeeld academische centra kunnen dit advies in het ontwikkeltraject van een geneesmiddel of na registratie, aanvragen bij het CBG. 8 Het CBG is verantwoordelijk voor de geneesmiddelenbewaking gedurende de hele levenscyclus (voor, tijdens en na registratie) van een geneesmiddel. Lang niet alle bijwerkingen van geneesmiddelen zijn bekend op het moment dat ze op de markt worden gebracht. Naarmate een geneesmiddel langer op de markt is en onder niet-gecontroleerde omstandigheden gebruikt wordt door een brede patiëntengroep, kunnen meer effecten en bijwerkingen zichtbaar worden dan aanvankelijk in gecontroleerde studies waren geconstateerd. Deze effecten en bijwerkingen kunnen van invloed zijn op de eerder vastgestelde balans van werkzaamheid en risico s. Om de risico s van 9

6 een geneesmiddel gedurende de hele levenscyclus zoveel mogelijk te beperken, moeten fabrikanten een Risk Management Plan (RMP) indienen bij hun aanvraag. In dit plan wordt in de veiligheidsspecificaties een opsomming gegeven waaruit blijkt wat in de ontwikkelingsfase wel en niet bekend is geworden over het risicoprofiel van het geneesmiddel. Goedgekeurde geneesmiddelen worden ingeschreven in het register van geneesmiddelen, Dit register bevat o.a. de relevante productinformatie zoals de SmPC (Samenvatting van de Productkenmerken), de patiëntenbijsluiter, het RVG-nummer waaronder het geneesmiddel is geregistreerd, de naam van het geneesmiddel en de naam van de vergunninghouder. Ook registreert het CBG schorsingen van een handelsvergunning en worden geneesmiddelen waarvan de handelsvergunning is ingetrokken of vervallen, uitgeschreven. Alle relevante besluitvorming over de toelating van geneesmiddelen in Nederland wordt inzichtelijk gemaakt in verslagen van Collegevergaderingen en openbare beoordelingsrapporten. Het CBG is ook verantwoordelijk voor de beoordeling en bewaking van nieuwe voedingsmiddelen. Voor deze middelen wordt een aanvraag ingediend bij de bevoegde autoriteiten van één van de Europese lidstaten (in Nederland het ministerie van VWS). Die aanvraag moet tegelijkertijd worden aangemeld bij de Europese Commissie. Het CBG adviseert de minister over de veiligheid van het voedingsmiddel. Daarbij maakt het CBG gebruik van de expertise van een onafhankelijke commissie van deskundigen: de Commissie Veiligheidsbeoordeling Nieuwe Voedingsmiddelen. De Europese Commissie verleent de autorisatie van het voedingsmiddel. CBG In Nederland worden voor het verlenen van overheidsvergunningen kosten in rekening gebracht bij de aanvrager die onafhankelijk zijn van de uitkomst. Dit geldt dus ook voor het aanvragen en registreren van een handelsvergunning voor geneesmiddelen. De farmaceutische industrie betaalt een vast tarief voor elk geneesmiddel dat is geregistreerd, een jaarlijkse vergoeding. Dit zijn de basisinkomsten van het CBG. Daarnaast betaalt de farmaceutische industrie een vast tarief voor nieuwe aanvragen voor de beoordeling van een geneesmiddel. De hoogte van deze tarieven is zodanig dat het CBG zijn werk kostendekkend kan doen. De tarieven worden vastgesteld door de minister van VWS en goedgekeurd door de Tweede Kamer. De tarieven voor diergeneesmiddelen worden vastgesteld door het ministerie van EZ. Het CBG beoordeelt geneesmiddelen onafhankelijk en wetenschappelijk. Missie Bij het uitvoeren van zijn wettelijke taken hanteert het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) de volgende missie: Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen beoordeelt en bewaakt de werkzaamheid, de risico s en de kwaliteit van geneesmiddelen voor mens en dier. Ook beoordeelt het CBG de veiligheid van nieuwe voedingsmiddelen voor de mens. Visie Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen beschikt over unieke kennis op het gebied van de ontwikkeling, de werkzaamheid, de risico s, de kwaliteit en de postmarketing surveillance van geneesmiddelen. Omdat deze kennis ook op andere terreinen binnen de Nederlandse gezondheidszorg benut kan worden, wil het CBG zijn kennis breder inzetten, verder ontsluiten en blijven ontwikkelen. Transparantie en het geven van informatie aan beroepsgroepen en patiëntenorganisaties zijn belangrijke aandachtspunten. Geneesmiddelen voor mensen College ter Beoordeling van Geneesmiddelen Agentschap College ter Beoordeling van Geneesmiddelen Ondersteuning aan Commissie Veiligheid Nieuwe Voedingsmiddelen bij de beoordeling van nieuwe voedingsmiddelen Ambitie Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen investeert in onafhankelijkheid, wetenschappelijke verankering en patiëntgerichtheid. Hiermee willen we onze rol als poortwachter versterken. Hoewel het verlenen van handelsvergunningen de kernactiviteit van het CBG is en blijft, ambieert het CBG ook een duidelijke bijdrage te leveren aan innovatie en aan het bevorderen van de volksgezondheid. Opdrachtgever: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Ondersteuning aan Commissie Registratie Diergeneesmiddelen bij de beoordeling van diergeneesmiddelen Opdrachtgever: Ministerie van Economische Zaken 10 11

7 1 Verslag van voorzitter en directie In vele opzichten was 2012 een bijzonder jaar voor het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Extern werd de agenda vooral bepaald door toegenomen maatschappelijke aandacht voor transparantie, consistentie en integriteit van het beoordelingsproces. Niet in de laatste plaats door ontwikkelingen binnen het Europese netwerk van geneesmiddelenbeoordeling en -bewaking. Intern zorgde de verhuizing van het CBG naar Utrecht voor de nodige dynamiek en uitdagingen. Door van vier vestigingen terug te gaan naar één, en door een werkplekfactor van 0.6 per fte te hanteren, heeft er een grote efficiencyslag plaatsgevonden. Daarnaast heeft de nieuwe huisvesting ook bijgedragen aan een open, transparante en efficiënte werkomgeving waarin het bevorderen van dialoog, versterkte samenwerking en ontmoeting tussen de medewerkers, Collegeleden en experts voorop staat. De samenleving wenst terecht meer inzicht in de beweegredenen voor een besluit en de onafhankelijkheid waarbinnen een besluit wordt genomen. Vertrouwen in het beoordelings- en bewakingssysteem valt en staat met duidelijke richtsnoeren van wat wel en wat niet is geoorloofd wat betreft De vraag hoe het College een besluit neemt over een geneesmiddel en op welke wetenschappelijke bewijsvoering dat besluit is gebaseerd, is een vraag met verschillende bestuurlijk-juridische dimensies. In het verslagjaar deed de rechter een aantal uitspraken over bezwaarprocedures die tegen besluiten van het College waren aangespannen. Zo werd in mei uitspraak gedaan over homeopathische producten met een medische claim waarvoor door de fabrikant niet de vereiste bewijsvoering kon worden overlegd. De rechter oordeelde dat het niet kunnen voldoen aan die wettelijke eis betekent dat dergelijke producten niet meer mogen worden gepresenteerd met een therapeutische indicatie. In juli oordeelde de rechter over een aantal besluiten van het College ten aanzien van de kanalisatie van verschillende zelfzorggeneesmiddelen (waaronder cetrizine, diclofenac). Verschillende partijen hadden bij het College bezwaar aangetekend, zowel tegen het besluit zelf als tegen de wetenschappelijke onderbouwing die door het College was gehanteerd. In alle gevallen werd het College in het gelijk gesteld. Nu is het voor het College in dergelijke procedures niet zo relevant wie er gelijk krijgt of niet. Waar het om gaat is dat er een consistente en geaccepteerde wijze van grondslagen voor beoordelen en bewaken wordt ontwikkeld, die zowel aan aanvragers van een handelsvergunning als aan het CBG richting geeft. nevenfuncties of mogelijk conflicterende belangen, zowel voor Collegeleden als voor medewerkers van het CBG. In het verslagjaar ondertekende het CBG de KNAW Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling. Deze code sluit goed aan bij eerder ingezet beleid. Ook werden de eigen regels ten aanzien van mogelijk conflicterende belangen aangescherpt. De implementatie van dergelijke spelregels vraagt zowel strengheid als zorgvuldigheid. Niet in de laatste plaats omdat het CBG veel waarde hecht aan goede interacties met wetenschappelijke kennisinstituten en de kliniek. Het College is van oordeel dat het beperken van dergelijke interacties de kwaliteit van het beoordelings- en bewakingsproces, en daarmee uiteindelijk ook de patiënt, zal schaden. In juli 2012 trad de nieuwe Europese wetgeving op het gebied van de geneesmiddelenbewaking in werking. Dit had ingrijpende consequenties voor het CBG wat betreft beoordeling van mogelijke gezondheidsrisico s van geneesmiddelen, alsook welke consequenties daaruit voortvloeien voor het aanscherpen van de productinformatie of meer vergaande maatregelen ter bescherming van de patiënt en de publieke gezondheidszorg. De nieuwe wetgeving betekent ook de noodzaak tot verdere versterking van de samenwerking tussen het CBG en andere partijen in de geneesmiddelenketen waaronder Lareb, IGZ en de CCMO. Het CBG blijft investeren in kennis en efficiënte procedures voor het bepalen van een juiste balans tussen bevorderen en beschermen. Bevorderen dat er nieuwe geneesmiddelen beschikbaar komen voor de patiënt. Beschermen als het geneesmiddel onverantwoorde gezondheidsrisico s met zich meebrengt, zowel door het ontbreken van werkzaamheid als het optreden van onacceptabele bijwerkingen. Die balans ligt niet vast in de tijd en kan steeds weer veranderen wanneer er nieuwe wetenschappelijke gegevens beschikbaar komen. Op het moment dat het CBG een besluit neemt, is nog veel onbekend over het geneesmiddel. De wijze waarop een geneesmiddel in de praktijk wordt gebruikt is of blijft een belangrijke factor die de baten-risico balans kan veranderen, zowel in positieve als negatieve zin. Het CBG kan die ambities alleen maar waarmaken door een sterke wetenschappelijke verankering, onder andere door regulatory science, onafhankelijkheid en transparantie. Al deze instrumenten samen vormen de basis voor het vertrouwen dat het publiek kan hebben in geneesmiddelen die door het CBG zijn goedgekeurd. Bert Leufkens Voorzitter CBG Aginus Kalis Secretaris/directeur CBG 12 In het kader van goed bestuur was het gereedkomen van het nieuwe Bestuursreglement een belangrijk moment in In dit reglement worden de taken en verantwoordelijkheden van het College als zelfstandig bestuursorgaan (ZBO) en het secretariaat, ondergebracht in het agentschap CBG, geregeld. Het College is als bevoegde autoriteit verantwoordelijk voor de besluiten die worden genomen; de voorbereiding en uitvoering van die besluiten liggen bij het acbg. 13

8 2012 in vogelvlucht 2012 in vogelvlucht Januari Februari Maart April Mei Juni 2 januari Resultaten laatste deelproject van Doorlopend op Tijd: 98% van nationale implementaties bij EU-procedures binnen de termijn afgehandeld. 4 januari Melding: Belang visuele inspectie oplossing Hexvix. 6 januari Bureau Nieuwe Voedingsmiddelen publiceert adviesrapport voor tweede beoordeling Hanenkamextract. 6 januari Melding: Risico op cardiovasculaire en nierbijwerkingen aliskiren-bevattende geneesmiddelen bij bepaalde diabetespatiënten. 11 januari Bureau Diergeneesmiddelen publiceert SPC-template met standaardzinnen. 16 januari Interne klinische les: Stoornissen in de as GHRH-GH-IGF-I. 20 januari Melding: Intraveneuze injectie enige juiste toedieningsvorm Velcade. 25 januari Bijeenkomst Expertgroep Praktijk. 26 januari Interne evaluatie rapporteurschappen Nieuwe Stijl: multidisciplinaire samenwerking heeft een boost gekregen. 31 januari Dr. Peter Mol, hoofdbeoordelaar, benoemd tot lid van de EMA Scientific Advice Working Party (SAWP). 31 januari CBG ondertekent KNAW Code ter voorkoming van oneigenlijke beïnvloeding door belangenverstrengeling. 1 februari Melding: Nieuwe aanbevelingen gebruik Primperan bij kinderen. 2 februari Eerste CBG Wetenschapsdag over een zaak van uitersten: geneesmiddelenontwikkeling in de oncologie en psychiatrie. Regulatory research draagt bij aan identificeren van juiste patiëntenpopulaties voor behandeling. 3 februari 13 CBG ers geslaagd voor het ERAexamen (European Regulatory Affairs). 6 februari tot 2 maart Interne trainingen in nieuwe communicatiesoftware voor Werken. 6 februari Presentaties studenten over hun onderzoeksprojecten. 16 februari Interne scholing: Nieuwe opzet van EudraGMP databank. 17 februari Herbeoordeling: Baten-risicobalans Alli en Xenical blijft positief. 22 februari Bijeenkomst CCR Praktijk. 24 februari Bureau Nieuwe Voedingsmiddelen publiceert adviesrapport voor tweede beoordeling van olie met DHA en EPA. 27 februari Interne E-learning module De nieuwe Kantooromgeving. 29 februari Verhuizing van het CBG naar Utrecht. 29 februari Interne start van Werken. 1 maart Afscheid Collegelid prof. dr. Paul Smits. 1 maart Intern klinisch onderwijs over het formuleren van indicaties. 2 maart Melding: Risico op ernstige hypotensie bij gebruik Brinavess. 2 maart Melding: Risico op doseringsfouten Halaven. 7 maart Overleg tussen CBG en patiënten- en consumentenorganisaties. 8 maart Melding: Risico op ernstige overgevoeligheidsreacties bij gebruik Benlysta. 9 maart Melding: Overgevoeligheidsreacties en acute pancreatitis bij gebruik. Onglyza. 14 maart Registratie eerste traditionele kruidengeneesmiddel van buiten de Europese Unie. Betreft het Chinese product Diao Xin Xue Kang capsules, met extract van Dioscorea nipponica Makino. 19 maart Melding: Schorsing handelsvergunning buflomedil. 26 maart Diesrede Universiteit Utrecht Connecting sciences makes medicines work, door prof. Bert Leufkens, voorzitter. 28 maart Melding: Te snelle stijging natriumspiegel na toediening Samsca. 2 april Interne klinische les: melanoom. 3, 4, en 5 april 3-daagse interne trainingen voor beoordelaars Geneesmiddelenbewaking (GMB-academy): wetswijziging voor geneesmiddelenbewaking per 1 juli. 4 april Interne scenarioworkshop CBG 2030, voor input nieuw Strategisch Business Plan. 5 april Intern klinisch onderwijs: Benefit/Risk. 12 april Een Vandaag: Finasteride, TV-interview met prof. Bert Leufkens, voorzitter 13 april Recall Alimta vanwege kwaliteitsprobleem. 19 april Raad van State: CBG in gelijk gesteld over intrekking van handelsvergunning VSM voor homeopathisch middel Rinileen. 19 april Symposium, i.s.m het Lareb, de Universiteit Groningen en King s College in Londen, over PROs and CONs of early risk communication. 19 april Regned: Presentatie over het Common European Submission Platform (CESP), door drs. Stan van Belkum, programmamanager. 23 en 24 april Management-dagen met eerste evaluatie van verhuizing en Werken. 24 april Bijeenkomst voor farmaceutische industrie over nieuwe wetgeving voor geneesmiddelenbewaking. 25 april Bijeenkomst Expertgroep Praktijk. 26 april Presentatie TI Pharma Escheronderzoek, eerste ronde. Bijdragen CBG en presentatie uitkomsten. 27 april Melding: Onopzettelijke overdosering Perfalgan. 1 mei Internationale workshop voor overheden en deskundigen over terugdringen proefdiergebruik. 1 mei Rechter stelt CBG in gelijk voor toekenning van de Uitsluitend Apotheker (UA)-afleverstatus aan NSAID s (ontstekingsremmers). 3 mei Melding: Tijdelijke oplossing voor tekort Semap (penfluridol). 8 en 25 mei Interne training: Communiceren vanuit juridische en bestuurlijke sensitiviteit. voor RPL/RPO. 15 mei Dr. Violeta Stoyanova, klinisch beoordelaar, benoemd als Nederlandse vertegenwoordiger in EUcomité voor weesgeneesmiddelen (COMP). 24 mei Melding: Wederom leveringsproblemen Semap (penfluridol). 24 mei Informatiebijeenkomst over nieuwe wetgeving voor geneesmiddelenbewaking per 1 juli. 31 mei Reactie op rapport Platform PI over generieke geneesmiddelensubstitutie. 1 juni Reactie op artikel in Geneesmiddelenbulletin over contra-indicatie metoclopramide. 1 juni Interne trainingssessies over gewijzigde wetgeving voor geneesmiddelenbewaking. 1 juni Interne training: Communiceren vanuit juridische en bestuurlijke sensitiviteit voor RPL/RPO. 6 juni Collegedag, rond het thema Bevorderen en beschermen. 13 juni Overleg CBG en patiënten- en consumentenorganisaties. 13 juni Interne presentatie: EudraGMPdatabase, door IGZ. 14 juni Intern klinisch onderwijs: Outcome studies, nice or needed? 14 juni Presentaties studenten over hun onderzoeksprojecten. 15 juni Melding: Mechanisch defect Anapen geconstateerd. 19 juni CBG opnieuw ISO 9001 gecertificeerd (Certiked). 22 juni Dr. Leon van Aerts, beoordelaar, benoemd tot interim-voorzitter geneesmiddelentoxicologie bij de Nederlandse Vereniging voor Toxicologie. 25 juni Hoorzitting bezwaarschriftenprocedure WOB-besluit Menogon en Fostimon. 28 juni Eerste CBG-wetenschapslezing over toepassing pluripotente stamcel bij geneesmiddelenontwikkeling, door prof. Christine Mummery.

9 2012 in vogelvlucht 2012 in vogelvlucht Juli Augustus September Oktober November December 2 juli Inwerkingtreding nieuwe wetgeving voor geneesmiddelenbewaking van centraal geregistreerde producten. 2 juli Benoeming van 3 CBG-medewerkers in risicobeoordelingscomité van EMA (PRAC). 4, 5 en 6 juli Interne trainingen over nieuwe wetgeving voor geneesmiddelenbewaking. 5 juli Rechter stelt CBG in gelijk voor toekenning van de Algemene Verkoop (AV)-afleverstatus aan paracetamol, cetirizine, loperamide en ibuprofen. 5 juli Eerste bijeenkomst nieuwe interne researchnetwerk, RSNet. Doel van dit netwerk is bundeling regulatory research en bepaling richting bij nieuw onderzoek, i.s.m CBGonderzoekscommissie. 9 juli NOS Journaal-item over wijziging indicaties voor homeopathische producten. 12 juli Melding: Nieuwe aanbevelingen voor dosering, duur en voorzorgsmaatregelen Doribax. 16 juli Melding: Volibris mag niet worden gebruikt bij patiënten met idiopathische pulmonale fibrose (IPF). 18 juli Registratie Sativex voor behandeling spierstijfheid bij multiple sclerose. 19/20 juli Eerste vergadering PRAC. Installatie van dit wetenschappelijk comité, onderdeel EMA, vloeit voort uit nieuwe wetgeving geneesmiddelenbewaking. 21 juli Inwerkingtreding nieuwe wetgeving voor geneesmiddelenbewaking van nationale producten inclusief MRP/DCP. 26 juli Melding: Gebruik Vectibix kan leiden tot ernstige huidreacties met levensbedreigende complicaties. 27 juli Pharmaceutisch Weekblad: Balanceren tussen begrijpelijk en volledig, bijsluiters voortdurend aangepast, interview met Wendy Pragt, RPL. 1 augustus Wijziging indicatie doorgevoerd bij 240 homeopathische geneesmiddelen. 1 augustus Vaccinatie van vee tegen blauwtongvirus vanaf 1 augustus weer toegestaan. 1 augustus Registratie van Indocid doorgehaald. 13 augustus Melding: Beperking dosering intraveneus gebruik Zofran vanwege risico levensbedreigende hartaritmie. 16 augustus Wijziging publicatie bijsluiterteksten in geneesmiddeleninformatiebank. 23 augustus Melding: Verhoogd risico op kanker bij langdurig gebruik van calcitonine. 24 augustus Interne vervolgtraining geneesmiddelenbewaking. 29 augustus Doorhaling registratie Lyovac. 29 augustus Rechter stelt CBG in gelijk voor weigering van generieke handelsvergunning voor memantine. 1 september Nieuw samenwerkingsverband tussen CBG en afdeling Immunologie van de Universiteit Utrecht. 1 september Start samenwerking bij wetenschappelijk advies met College voor Zorgverzekeraars. 1 september Afscheid Collegelid prof. Huub Schellekens. 6 september Melding: Nieuwe concentratie en doseringsinstructies voor Tamiflu poeder voor orale suspensie. 13 september Rechter stelt CBG in gelijk voor weigering openbaarmaking documenten Menogon en Fostimon. 14 september Uitverkooptermijnen vastgesteld bij doorhalen/wijzigen van de registratie van diergeneesmiddelen. 18 september DIA-dagen: presentatie over regelgeving bij combinatieproducten en companion diagnostics, door drs. Waldo Weijers, stafadviseur. 18 september Bijeenkomst Expertgroep Praktijk. 24 september CBG Scenarioconferentie, levert veel inzichten op voor nieuw Strategisch Business Plan (SBP). 27 september Inwerkingtreding bestuursreglement. 27 september Presentatie TI Pharma Escher-project, tweede ronde. Nieuwe uitkomsten over o.a. inzet kosten-effectiviteitsberekeningen en ontwikkeling nieuwe datamodellen. 29 september Vaststelling gedragscode voor CBGmedewerkers. 1-3 oktober TOPRA Annual Medical Devices Symposium: Presentatie over wettelijk onderscheid medisch hulpmiddel en geneesmiddel, door drs. Waldo Weijers, stafadviseur. 2 oktober FIGON Dutch Medicines Days: CBG organiseert dagdeel over regulatory science. 4 oktober Tweede selectieronde Ketenonderzoek RIVM. Inzet regulatory science om kennis in keten te versterken. 4 oktober Intern klinisch onderwijs: SPC 4.2: Quality meets clinical assessment. 5 oktober Mijlpaal: ste zaak aangemaakt, sinds oktober Recall buiktyfusvaccin Typhim Vi vanwege mogelijk laag antigeengehalte. 8 oktober FIP Centennial Congress: Lezing over rol CBG bij registratie van geneesmiddelen, door dr. Christine Gispen-de Wied, hoofd wetenschapsbureau. 10 oktober Eerste maandbericht PRAC: Herbeoordeling codeïne-bevattende geneesmiddelen bij kinderen. 12 oktober TV-programma Altijd wat: Schrappen indicatiestelling bij homeopathica. 19 oktober CHMP: Herevaluatie cardiovasculair risico NSAID s, waaronder diclofenac. 22 oktober Hoorzitting bezwaarschriftenprocedure Medabon. 22 oktober Dr. Jan Willem van der Laan, senior beoordelaar, benoemd tot voorzitter van de EMA Safety Working Party (SWP). 23 oktober Besluit mandatering en machtiging Bureau Diergeneesmiddelen treedt in werking. 29 oktober Bezoek delegatie Healths Sciences Authority (HSA) Singapore, onder leiding van Prof John Lim. 31 oktober Overleg CBG met patiënten- en consumentenorganisaties. 1 november Registratie van Sotacor ingetrokken. 2 november Bijeenkomst voor farmaceutische industrie over praktische aspecten van nieuwe wetgeving voor geneesmiddelenbewaking. 5/6 november Interne vervolgtrainingen over nieuwe wetgeving voor geneesmiddelenbewaking. 7 november Rechter stelt CBG in gelijk voor weglaten van namen van geraadpleegde experts bij openbaarmaking PAR Strattera. 9 november Evaluatie en voortgangsrapportage Ketenonderzoek RIVM: samenwerking komt op gang. 12 november Lancering verbeterde Common European Submission Platform (CESP). 14 november Interne lunchbijeenkomst over bezwaar- en (hogere) beroepsprocedures. 16 november Promotie Ineke Crijns, senior beoordelaar geneesmiddelenbewaking, aan de Rijksuniversiteit Groningen op Drug Related Safety Issues Affecting Pregnancy Outcome and Concerning Risk Minimisation Measures; Emphasis on pregnancy prevention programmes. 21 november Bijeenkomst Expertgroep Praktijk. 29 november Bureau Nieuwe Voedingsmiddelen publiceert adviesrapport voor tweede beoordeling van UVbehandeld bakkersgist. Interne opfristrainingen over communicatiemiddelen voor het tijd- en plaatsonafhankelijk werken. 3 december Bureau Nieuwe Voedingsmiddelen publiceert adviesrapport voor tweede beoordeling van raapzaaden koolzaadeiwit. 6 december Intern klinisch onderwijs: Drug Induced Liver Injury. 8 december Radioprogramma Argos: Risico s nieuwe antistollingsmiddelen (NOAC s). 8 december RTL4 nieuws: Stijgend gebruik van antidepressiva en antipsychotica bij kinderen. 10 december Interne klinische les: Registratie kruidengeneesmiddelen. 10 december Resultaten eerste Werken: te vroeg voor aanpassingen, voorlopig voortzetting beleid, wel aanpak klimaatbeheersing en ICT. 11 december Melding: Risicofactoren voor leveraandoeningen bij gebruik Revlimid. 14 december Melding: Belangrijke informatie over werkzaamheid Tyverb. 18 december Drs. Baukje Schat, coördinator Bureau Diergeneesmiddelen, benoemd tot vicevoorzitter van Pharmacovigilance Working Party (CVMP). 18 december Publicatie van overzicht van intrekkingen na afweging patiëntenbelang.

10 2 Geneesmiddelen voor mensen Geneesmiddelen voor mensen zijn onder te verdelen in twee groepen: reguliere (allopathische) geneesmiddelen, en homeopathica en (traditionele) kruidengeneesmiddelen (botanicals). We blikken eerst terug op de ontwikkelingen rondom reguliere geneesmiddelen op de Nederlandse en Europese markt. Hierbij gaan we ook in op de geneesmiddelenbewaking en op de manier waarop het CBG participeert in en verankerd is in wetenschappelijke netwerken. Daarna belichten we de ontwikkelingen die bij homeopathica en (traditionele) kruidengeneesmiddelen in 2012 hebben gespeeld. 2.1 Reguliere geneesmiddelen Het CBG is in Nederland verantwoordelijk voor het afgeven van handelsvergunningen voor reguliere geneesmiddelen. Afronding wijziging indeling zelfzorggeneesmiddelen In september 2012 heeft het CBG een belangrijke en langlopende zaak afgerond: na jaren is het project over de wijziging van de indeling van zelfzorggeneesmiddelen afgerond. Deze wijziging was noodzakelijk geworden als gevolg van de invoering van de Geneesmiddelenwet in Vóór dat jaar kende het Nederlandse systeem slechts twee soorten afleverstatussen van geneesmiddelen voor mensen. Er was een categorie waarvoor altijd een recept nodig was (UR = Uitsluitend Recept), en een categorie waarvoor geen recept nodig was (NR = Niet-Receptplichtig). De Geneesmiddelenwet zorgde voor een verfijning in die laatste categorie van zogeheten zelfzorggeneesmiddelen. Er kwamen drie nieuwe categorieën voor in de plaats, waarbij zelfzorggeneesmiddelen, afhankelijk van het potentiële risico, voortaan verkocht mochten worden Uitsluitend bij de Apotheek (UA), Uitsluitend bij Apotheek of Drogist (UAD) of via de Algemene Verkoop (AV). De geneesmiddelen met de AV-status mogen naast de apotheek en drogist dus ook in bijvoorbeeld de supermarkt of bij het benzinestation worden verkocht. De wetgever heeft met deze nieuwe indeling beoogd om bepaalde geneesmiddelen makkelijker en breder verkrijgbaar te laten zijn. Het CBG heeft, bij wijze van overgangsregeling, per 1 juli 2007 voor de betrokken geneesmiddelen de NR-status (voorlopig) ingedeeld in de UAD-categorie. Daarnaast zijn voor een aantal geneesmiddelen procedures gestart om ze op verzoek van een firma in te delen in de categorie Algemene Verkoop (AV) of, op initiatief van het CBG, onder te brengen in de Uitsluitend Apotheek (UA) categorie. Tegen een aantal besluiten van het CBG over de nieuwe afleverstatus van zelfzorggeneesmiddelen anders dan de UAD-categorie, zijn vervolgens juridische procedures gestart. Uiteindelijk heeft de rechter) het CBG op 1 mei 2012 in het gelijk gesteld voor de toekenning van de Uitsluitend Apotheker (UA-)afleverstatus aan bepaalde niet-receptplichtige NSAID s (ontstekingsremmers), en op 5 juli van datzelfde jaar voor de toekenning van de Algemene Verkoop (AV-)afleverstatus aan paracetamol, cetirizine, loperamide en ibuprofen. Daarmee is in 2012 de besluitvorming rondom de afleverstatus van een groot aantal verschillende zelfzorggeneesmiddelen afgerond. De komende tijd zal deze pilot verder worden uitgebouwd tot een volledige productie-omgeving voor CESP. In 2013 zal het CBG zich beraden in hoeverre het gebruik van CESP verplicht kan worden gesteld. Feiten en cijfers in 2012: Reguliere geneesmiddelen De cijfers in de tabellen hebben betrekking op het totaal aantal aanvragen voor een registratie (handelsvergunning) van een geneesmiddel bij het CBG, geteld in RVG-nummers (het unieke registratienummer). Onder farmaceutische producten vallen: 1 nationale aanvragen voor nieuwe en bekende werkzame bestanddelen; 2 producten aangemeld vanuit de procedure van wederzijdse erkenning met Nederland in de rol van betrokken lidstaat, ofwel Concerned Member State ; 3 producten aangemeld vanuit de decentrale procedure met Nederland in de leidende rol als Reference Member State of als Concerned Member State. Een product met de aanduiding parallelimportproduct is (nagenoeg) gelijk aan een ander bij het CBG geregistreerd product, maar wordt vanuit een andere lidstaat van de Europese Unie ingevoerd. Een duplex registratie is een registratie van een product waarbij het dossier op het moment van inschrijving nagenoeg gelijk is aan dat van een al ingeschreven product. In 2012 heeft het CBG een recordaantal zaken behandeld en afgesloten: ruim In 2011 waren het er nog ruim Lees verder op pagina 18 Verbeterd EU-platform voor elektronische aanvragen 18 Een andere belangrijke ontwikkeling in 2012 is de introductie van het Common European Submission Platform, kortweg CESP. Dit is een Europees portaal waar elektronische aanvragen zowel nieuwe registraties als variaties kunnen worden geüpload voor humane en veterinaire geneesmiddelen, en gedistribueerd naar één of meer betrokken EU-lidstaten. Het CESP is een initiatief van een groep EU-lidstaten en industrievertegenwoordigers, onder beheer van de Heads Of Medicines Agencies (HMA). Bij de ontwikkeling van dit webportaal heeft het CBG in Europa een voortrekkersrol gespeeld. Na een succesvolle start van de pilot, eind 2011, is de zogeheten preproduction pilot op 12 november 2012 in gebruik genomen. Bij een aanvraag via het CESP is de parallelle inzending van cd s of dvd s bij het CBG niet langer nodig. Dat maakt het indienen van aanvragen snel, veilig en eenvoudig. Het CESP is beschikbaar voor alle EU-lidstaten en registratieaanvragers en -houders, van zowel humane als veterinaire geneesmiddelen. 19

11 Overzicht van soorten aanvragen en ingeschreven producten Aanvragen tot inschrijving van een product in het register van geneesmiddelen ( ) Farmaceutische producten Parallelimportproducten Duplex registraties Totaal Het aantal nieuw ingeschreven producten in het register van geneesmiddelen ( ) Wijzigingen Aan 53 geregistreerde geneesmiddelen zijn nieuwe indicaties toegevoegd. Dat is evenveel als in 2011: 53. Bij ongeveer geregistreerde geneesmiddelen zijn zowel de SPC als de bijsluiter gewijzigd. Hierbij ging het zowel om wijzigingen als totale revisies. Bij ongeveer geregistreerde geneesmiddelen is de uitgebreide informatie voor arts en apotheker (SPC) gewijzigd. Dit betreft zowel wijzigingen als totale revisies. Dit is vrijwel gelijk aan Van ongeveer geregistreerde geneesmiddelen zijn de bijsluiters gewijzigd. Dit betreft zowel wijzigingen als totale revisies. Dit aantal is vrijwel gelijk aan Er zijn ruim aanvragen voor variaties op een aanvraag van Nationale Procedures binnengekomen bij het CBG Farmaceutische producten Parallelimportproducten Duplex registraties Totaal Schorsingen, weigeringen en doorhaling Het totaal aantal geschorste geneesmiddelen was 5. Het aantal geweigerde handelsvergunningen voor geneesmiddelen was 14. In 2011 waren dat er 5, in 2010 was dat aantal 10. Het aantal doorgehaalde handelsvergunningen was 762. De daling van het aantal nieuw geregistreerde farmaceutische producten is in lijn met de observatie dat met name rondom de decentrale procedures waarbij Nederland concerned member state was, het afgelopen jaar een duidelijk lagere instroom liet zien vergeleken met eerdere jaren. Bij de wederzijdse erkenningsprocedures is sprake van een dalende trend die al enkele jaren duurt. Aantal geneesmiddelen (producten) dat in de handel mag zijn op 1 januari Farmaceutische producten Parallelimportproducten Duplex registraties Totaal Het CBG in de Europese procedure In 2012 heeft Nederland bij in totaal 255 decentrale procedures (DCPs) opgetreden als referentielidstaat (RMS). Dit is een stijging ten opzichte van 2011: 185. Met dit aandeel van 22% levert het CBG een steeds belangrijker bijdrage op Europees niveau. Vorig jaar bedroeg dit aandeel van het CBG nog 16%. Het CBG heeft voor 21 Centrale Procedures opgetreden als rapporteur of co-rapporteur. In 2012 zijn er via de Centrale Procedure 110 geneesmiddelen aangemeld EU NL rapporteur NL co-rapporteur Totaal NL Geneesmiddelen op basis van nieuwe stoffen In 2012 zijn 26 geneesmiddelen gebaseerd op nieuwe werkzame bestanddelen ingeschreven in het Europese register; het gaat hier om nieuwe innovatieve geneesmiddelen. Wetenschappelijke adviezen Aantal nationale aanvragen voor wetenschappelijk advies: 163. Aantal schriftelijke adviezen (waaronder ook de regulatoire adviezen): 45. Aantal meetings: 55. Aantal afgewezen adviezen: 13. Aantal wetenschappelijke adviezen die vanuit de EMA aan het CBG zijn toegewezen (Scientific Advices):

12 2.2 Geneesmiddelenbewaking Het CBG is verantwoordelijk voor de beoordeling en bewaking van een geneesmiddel gedurende de gehele levenscyclus. Een belangrijk onderdeel in deze cyclus is de geneesmiddelenbewaking (farmacovigilantie). De aandacht voor farmacovigilantie is, sinds invoering van de wet op het gebied van periodieke veiligheidsrapportage in 1995, steeds groter geworden en daarmee het belang er van. In 2012 heeft opnieuw een nieuwe ingrijpende wijziging van de farmacovigilantie wetgeving plaatsgevonden. Hieronder blikken we terug op de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van de geneesmiddelenbewaking in Nieuwe wetgeving geneesmiddelenbewaking gevolgd door een samenvatting van de belangrijkste besluiten aan het eind van de vergadering. Ook het verslag van de bijeenkomsten wordt op de EMA-website gepubliceerd. De uitkomsten van alle vergaderingen van het risicobeoordelingscomité communiceert het CBG via de eigen website en via een nieuwsbrief. Belangrijke informatie over risico s van geneesmiddelen worden in de nieuwsbrief vermeld. Feiten en cijfers in 2012: Geneesmiddelenbewaking Het CBG heeft in 2012 ongeveer beoordelingstaken op het gebied van farmacovigilantie uitgevoerd. Dit aantal, dat met overigens gelijk is aan dat van 2011, is sterk afhankelijk van het aantal issues dat er nationaal maar vooral ook Europees speelt stond voor het CBG voor een groot deel in het teken van de komst van de nieuwe EU-wetgeving rondom geneesmiddelenbewaking. Op 2 juli 2012 is, na jaren van voorbereiding, de herziende EU-Verordening 726/2004 in werking getreden. Deze verordening omvat regelgeving voor de toelating en bewaking van op Europees niveau centraal geregistreerde geneesmiddelen. Daarnaast is de wetgeving t.a.v. geneesmiddelenbewaking op decentraal en nationaal niveau wettelijk vastgelegd in de Richtlijn 2001/83/EC. De herziening van deze richtlijn moet eerst worden geïmplementeerd in nationale wetgeving om in werking te kunnen treden. Die implementatie was voorzien voor 21 juli 2012, maar het voorstel tot wijziging van de Geneesmiddelenwet lag eind 2012 nog bij de Tweede Kamer. Alhoewel de Geneesmiddelenwet niet is gewijzigd, heeft het CBG besloten om wel alvast te handelen in de geest van de herziende richtlijn. De nieuwe wetgeving moet zorgen voor een betere bescherming en bevordering van de volksgezondheid door voortdurende bewaking van de balans werkzaamheid-risico s. De inzet hierbij is vooral om de Europese burger meer bij geneesmiddelenbewaking te betrekken. Dit wil men doen door de burger beter van informatie te voorzien en meer aandacht te geven aan transparantie en de communicatie van (de reden van) beslissingen. De regels rond spontane meldingen van bijwerkingen worden vereenvoudigd. De nieuwe wet biedt verder een wettelijke basis voor meer proactieve geneesmiddelenbewaking. Meldingen Een belangrijke bron van meldingen van bijwerkingen zijn artsen, apothekers en patiënten. Het Nederlands Bijwerkingen Instituut Lareb verzorgt in opdracht van het CBG het in ontvangst nemen, analyseren en archiveren van deze meldingen en rapporteert deze aan het CBG. In 2012 heeft Lareb meldingen van bijwerkingen verwerkt meldingen werden rechtstreeks door artsen, apothekers en gebruikers aan Lareb gestuurd. Daarnaast verwerkte Lareb meldingen afkomstig van farmaceutische bedrijven. Van de meldingen die rechtstreeks door Lareb ontvangen werden betrof het 2602 meldingen van consumenten en 4820 maal zorgverleners maal had de melding betrekking op een vaccin, 80% hiervan betrof een vaccin uit het Rijksvaccinatie programma (RVP). Naast bovenstaande meldingen werden nog 10 meldingen van CCMO ontvangen die werden gecodeerd en verwerkt. Alle meldingen zijn doorgestuurd naar de Eudravigilance databank en de WHO databank. Elk kwartaal geeft Lareb een kwartaalbericht uit met daarin de door Lareb geïdentificeerde veiligheidssignalen en stuurt dit naar het CBG. Het CBG beoordeelt deze en veelal worden deze meldingen ingebracht bij een Europese discussie. 22 Het CBG heeft een vertegenwoordiger in de Europese stuurgroep geneesmiddelenbewaking en heeft een actieve bijdrage geleverd aan de verschillende Europese werkgroepen rondom deze wetgeving. Ook intern en met ketenpartners, waaronder IGZ en Lareb, is de organisatie voorbereid. Net als in 2011 heeft het CBG ook in 2012 een voortrekkersrol gespeeld, zowel nationaal als Europees, bij de communicatie over de nieuwe wetgeving rondom geneesmiddelenbewaking. Om de vergunninghouders in eigen land van alle aanstaande veranderingen op de hoogte te brengen, zijn in april en november twee bijeenkomsten georganiseerd. Tijdens de bijeenkomst in april is vooral (nogmaals) de stand van zaken gepresenteerd, bij de bijeenkomst in november is in het bijzonder aandacht besteed aan de nationale aanvragen en bestaande handelsvergunningen. Oprichting risicobeoordelingscomité PRAC Sinds enkele jaren werkt het CBG op wetenschappelijk gebied samen met de Universiteit Utrecht, Een direct gevolg van de nieuwe wetgeving rondom geneesmiddelenbewaking is de oprichting van het Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (de PRAC) bij het Europees Geneesmiddelen Agentschap (EMA). In dit wetenschappelijk risicobeoordelingscomité is ook het CBG vertegenwoordigd: dr. Sabine Straus is lid, dr. Menno van der Elst treedt op als haar plaatsvervanger, en dr. Marieke de Bruin is co-opted lid. De PRAC speelt een belangrijke rol bij de beoordeling van de risico s van humane geneesmiddelen in Europa. Op 19 en 20 juli 2012 is de PRAC voor het eerst bijeengekomen. Deze eerste bijeenkomst stond vooral in het teken van organisatorische aspecten. Zo werden o.a. de voorzitter en vicevoorzitter gekozen. Een van de belangrijke doelstellingen van de nieuwe wetgeving is het vergroten van transparantie. Om die reden wordt de agenda van de PRAC op de eerste dag van de vergadering gepubliceerd, Risicocommunicatie Er werden 38 risicowaarschuwingen (DHPC s) met belangrijke veiligheidsinformatie over geneesmiddelen aan voorschrijvers en apothekers gestuurd. Dat aantal is ongeveer gelijk aan dat van 2011 (41). (zie bijlage C) Geneesmiddelenbewaking in Europa Het CBG heeft op Europees niveau bij 17 beoordelingen in het kader van PSUR worksharing een voortrekkersrol gespeeld. Er werden 92 inkomende Non-Urgent Information-verzoeken (NUIs) afgehandeld. In 2011 waren dat er 89. Het aantal NUI-verzoeken dat het CBG naar andere Europese lidstaten heeft gestuurd was 3. In 2011 waren dat er eveneens 3. In totaal zijn 7 Rapid Alerts (RAs) (urgente verzoeken om product gerelateerde informatie) vanuit de EMA of een EU-lidstaat binnengekomen. (2011: 9) In totaal is door het CBG in 2012 voor circa 4,8 mln geïnvesteerd in geneesmiddelenbewaking. Hiervan was circa 2,1 mln voor het Lareb, 0,3 mln voor wetenschap- en promotieonderzoek, en 0,25 mln voor IGZ. De rest kwam ten goede aan directe beoordelings- en bewakingsprocedures. 23

13 2.3 Wetenschappelijke participatie en verankering Het CBG hecht grote waarde aan wetenschappelijke participatie en verankering van zijn beleid en besluiten. De organisatie beschikt over een uitgebreid wetenschappelijk netwerk, waar voortdurend in wordt geïnvesteerd. Hierdoor blijft het CBG goed aangesloten bij de laatste wetenschappelijk inzichten en kan het CBG participeren in extern onderzoek dat klinische of regulatoire relevantie heeft. Voor de optimalisatie van het beoordelingsproces, zowel inhoudelijk als procesmatig, vormt regulatory science een belangrijk middel. Hieronder blikken we terug op de belangrijkste ontwikkelingen in Wetenschappelijke participatie Op 2 februari 2012 heeft het CBG de eerste CBG-wetenschapsdag georganiseerd. Deze dag had als doel om externe experts, onderzoekspartners en CBG-medewerkers met elkaar in contact te brengen en zo een bijdrage te leveren aan optimale samenhang en kruisbestuiving op wetenschappelijk vlak. De eerste bijeenkomst had als titel Geneesmiddelenontwikkeling: een zaak van uitersten. Psychiatrie en Oncologie als antipolen en werd goed ontvangen. Het CBG heeft in 2012 verder actief deelgenomen en inhoudelijke bijdragen geleverd aan verschillende grote conferenties en symposia, onder andere bij de DIA-Euromeeting in april en, voor de tweede keer op rij, de FIGON Medicines Days in oktober. Bij die laatste is een deelprogramma ingevuld over regulatory science. Er zijn in het afgelopen verslagjaar zes promotietrajecten afgerond, waarvan twee volledig onder verantwoordelijkheid van het CBG zijn uitgevoerd. De vier andere promoties vallen onder het Escher-project van TI Pharma waarin het CBG actief heeft geparticipeerd. Het Escher-project heeft als doel de efficiency in het farmaceutische innovatieproces te stimuleren door de regulatoire knelpunten te identificeren, te evalueren en eventuele oplossingen aan te dragen. In het kader van de afronding van het Escher-project heeft het CBG twee bijeenkomsten (juni en oktober) georganiseerd om het onderzoek aan het CBG te presenteren. Feiten en cijfers in 2012: Wetenschappelijke participatie en verankering Onderzoek Het aantal afgeronde CBG-gerelateerde promoties is ten opzichte van 2011 toegenomen van 5 naar studenten hebben in 2012 bij het CBG een onderzoeksstage gelopen (2 Hogeschool, 10 universiteit). In 2011 waren dat er nog 11. In 2012 heeft de CBG-onderzoekscommissie twee onderzoeken gefinancierd: 1 Advancing access to opoid analgesics (OPOIDS) Onderzoek naar de regulatie en regelgeving t.a.v. de toegankelijkheid tot opiaten voor (palliatieve) pijnbestrijding. Een samenwerking met de Juridische faculteit van de Universiteit Utrecht. 2 Ethics and clinical trials (ETHICS) Onderzoek naar de validiteit van data verkregen uit clinical trials waar GCP ter discussie staat. Een samenwerking met het UMC Utrecht, Julius Centrum voor Gezondheidswetenschappen en Eerste Lijns gezondheidszorg. Promotie CBG-medewerkers Ineke Crijns, senior beoordelaar geneesmiddelenbewaking, is 16 november gepromoveerd op Drug related Safety Issues affecting Pregnancy outcome and concerning risk minimisation measures. Onderzoek naar het toepassen van zwangerschapspreventie programma s (ZPP) bij vrouwen die geneesmiddelen gebruiken die schadelijk zijn voor de vrucht. In dit onderzoek werd bij voorschrijvers, verstrekkers en gebruikers nagegaan hoe strikt men zich aan het ZPP hield dat bij het gebruik van isotretinoïne, een product dat voorgeschreven wordt voor acne. Uit het proefschrift blijkt dat dit voor verbetering vatbaar is, waarop de discussie wordt gevoerd wiens verantwoordelijkheid naleving van dit soort maatregelen m.b.t. veilig gebruik geneesmiddelen is. Tevens worden aanbevelingen gedaan voor verbetering door deze discussie verder te voeren met betrokken en niet alleen met de firma s en registratieautoriteiten. Sandra de Bie doet als promovendus onderzoek naar de veiligheid van geneesmiddelen voor kinderen. Eind 2012 was nog geen promotiedatum bekend. Promotieonderzoeken Escher-project: Grace Wangge is op 5 november gepromoveerd op onderzoek naar de regelgeving rondom het vaststellen van non-inferiority margins in het geval van non-inferiority trials. Hans Ebbers is op 3 december gepromoveerd op Biopharmaceuticals as Challenges to the Regulatory System, onderzoek naar het beoordelen van veiligheidsaspecten van biopharmaceuticals. Arna Arnarsdottir hoopt op 15 maart 2013 te promoveren op Regulatory Benefit Risk Assessment-Different Perspectives, onderzoek naar de bijdrage van safety signalen aan de benefit/risk. Michelle Putzeist doet als promovendus onderzoek naar Marketing Authorisation of New Medicines in the EU: towards Evidence-Based Improvement Onderzoek naar succes en failure factoren van het applicatiedossier. Wetenschap dichtbij het primaire proces Op dit moment beschikt het CBG over een uitgebreid wetenschappelijk netwerk. In dit netwerk is in 2012 verder geïnvesteerd door samenwerking te zoeken met Universiteit Wageningen en de afdeling immunologie van de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. Een groot deel van het onderzoek van deze afdeling is gericht op de veiligheid van humane vaccins. De toenemende samenwerking met het College voor Zorgverzekeraars op het gebied van wetenschappelijk advies heeft, na een korte pilot in 2012, per 1 september geleid tot een gedragscode tussen de beide organisaties. Daarnaast heeft het CBG in het afgelopen verslagjaar zitting genomen in het wetenschappelijke comité van het FIGON. Door bij dit platform aan te sluiten krijgt het CBG de kans om regulatory science, als optimaliseringstool voor het beoordelingsproces, verder te ontwikkelen