RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij Openbare Basisschool Blaricum

Transcriptie

1 RAPPORT Onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek bij Openbare Basisschool Blaricum Plaats : Blaricum BRIN-nummer : 18KB Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 22 november 2011 Rapport vastgesteld te Utrecht op 23 janauri 2012

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Conclusie 11 Bijlage 13 pagina 3 van 14

4

5 1 Inleiding Op 22 november 2011 heeft de inspectie de Openbare Basisschool Blaricum bezocht. Het bezoek is afgelegd vanwege de verplichting van de inspectie om scholen voor primair onderwijs ten minste eenmaal per vier jaar te bezoeken. Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van het onderwijs op de school beoordeeld met een beperkte set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de school op belangrijke onderdelen onderwijs van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen, op de zorg en begeleiding en op de kwaliteitszorg. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven is tevens standaard gecontroleerd of de school voldoet aan bepaalde wettelijke voorschriften, waaronder de onderwijstijd. De bijlage bij dit rapport bevat een overzicht van de indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. De bevindingen uit het onderzoek in het kader van het vierjaarlijks bezoek worden gebruikt om te bezien of het reeds aan de school toegekende basisarrangement kan worden gehandhaafd. Eventueel geconstateerde tekortkomingen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie; een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijk verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan; een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland; analyse van andere documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn; schoolbezoek, waarbij: schooldocumenten en handelingsplannen zijn bestudeerd; enkele groepsbezoeken zijn afgelegd voor het beoordelen van de planmatige uitvoering van de zorg; gesprekken met de directie en de intern begeleiders zijn gevoerd. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2011 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek op Openbare Basisschool Blaricum naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. pagina 5 van 14

6

7 2 Bevindingen De bijlage van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Uit dit overzicht valt op te maken dat op de Openbare Basisschool Blaricum de kwaliteit van het onderwijs voor de meeste onderzochte indicatoren op orde is. Het betreft hier met name de aspecten opbrengsten en begeleiding. Op het terrein van de leerlingenzorg (planmatige uitvoering en evaluatie) en op één onderdeel van de kwaliteitszorg (evaluatie leerlingresultaten) vraagt de kwaliteit nog om een impuls. Toelichting Uitgangssituatie Op de Openbare Basisschool Blaricum (OBB) heeft eerder dit jaar een directiewisseling plaatsgevonden en dit heeft geleid tot aanzienlijke veranderingen in de aansturing en in de schoolontwikkeling. Dit vraagt voor het team een cultuuromslag en de school is over de hele linie volop in ontwikkeling. De uitdagingen voor de school liggen nu vooral in het behouden van de goede opbrengsten en om er voor te zorgen dat álle leerlingen, op alle verschillende prestatieniveaus, optimaal profiteren van het onderwijs op de OBB. Opbrengsten De inspectie beoordeelt de eindresultaten van de OBB als goed. De Cito-scores liggen de afgelopen jaren boven de bovengrens die de inspectie bij haar beoordeling hanteert. Dit betekent dat de school momenteel bovengemiddelde eindresultaten boekt binnen de schoolgroep waarin de school zich bevindt. Ook de tussentijdse resultaten zijn op alle vijf onderdelen voldoende. Voor het oordeel op de tussenliggende momenten baseert de inspectie zich op de gemiddelde resultaten op het gebied van technisch lezen in groep 3 en 4, rekenen in groep 4 en 6 en begrijpend lezen in groep 6. De school heeft recentelijk ontwikkelingsperspectieven opgesteld voor leerlingen in groep 8, die op basis van hun specifieke onderwijsbehoeften een aangepast programma hebben voor één of meerdere vakken (leerlijn). De perspectieven vragen echter inhoudelijk nog om aanscherping, met name wat de tussendoelen betreft. Deze doelen zijn enerzijds nodig om een passend onderwijsaanbod te bepalen, anderzijds dienen ze als ijkpunt om de ontwikkelingsvoortgang van de leerlingen te kunnen monitoren, evalueren en beoordelen. Op dit moment is de ontwikkeling nog dermate pril (de eerste evaluatie moet nog plaatsvinden), dat nog niet kan worden beoordeeld of deze leerlingen zich naar verwachting ontwikkelen. Om deze reden kan de inspectie de betreffende indicator (1.4) nog niet waarderen. Ook de opbrengsten op het gebied van sociale competenties kan de inspectie niet beoordelen (indicator 1.5). De school heeft geen landelijk genormeerd instrument in gebruik waarmee zij de sociale competenties van de leerlingen toetst. Leerlingenzorg De school heeft een dekkend systeem voor het volgen van de ontwikkelingsvoortgang van leerlingen. Ook de vroegtijdige signalering is als voldoende beoordeeld. Hoewel de school beschikt over een behoorlijk zorgsysteem zijn er op uitvoeringsniveau nog twee verbeterpunten. Het betreft de planmatige uitvoering van de zorg (indicator 8.3) en de evaluatie van de effecten van de zorg (indicator 8.4). Ten eerste is niet voor alle leerlingen zorg pagina 7 van 14

8 gepland waar het schoolbeleid ("alle E-, D- en lage C-leerlingen") dit wel voorschrijft. Zodoende kan de school voor deze leerlingen niet garanderen dat deze leerlingen de zorg krijgen die ze nodig hebben. In de kleuterbouw was ten tijde van het bezoek zelfs in het geheel geen handelingsplanning beschikbaar, terwijl er wel leerlingen waren die terugval of stagnatie in hun ontwikkeling lieten zien. Ten tweede verdient de kwaliteit van handelingsplannen in de groepen verbetering. Het gaat dan met name om de handelingsplannen die de leraren zelf maken en niet zozeer om de RT-handelingsplannen, die over het algemeen wel aan de criteria voldoen (goede analyse, meetbare doelen, gerichte aanpak). Hoewel de leerkrachten binnen hun bouw wel systematisch de toetsresultaten analyseren, ontbreekt het in de meeste handelingsplannen aan een goede beschrijving van de beginsituatie en duiding van de onderliggende problemen. Die verheldering van de beginsituatie is nodig om de doelen van de extra zorg goed te kunnen bepalen en de activiteiten hierop af te stemmen. Nu is in veel gevallen onvoldoende gewaarborgd dat de geplande zorgtrajecten aansluiten bij de zorgvraag en doelmatig zijn. Als de doelen concreter en meetbaar geformuleerd zijn, zal ook de evaluatie aan scherpte kunnen winnen, zodat beter kan worden bezien of de zorgaanpak effectief is geweest, dan wel welke vervolgstappen nodig zijn. Dit laatste onderdeel, de evaluatie van de zorg, verdient ook nog de nodige aandacht en kan ook in de RT-plannen worden versterkt. Kwaliteitszorg Het systeem van kwaliteitszorg is nog volop in ontwikkeling, maar de huidige directie van de OBB heeft in een korte periode een behoorlijk fundament weten te leggen. Ten eerste zijn de kenmerken van de leerlingenpopulatie in kaart gebracht en geanalyseerd en vervolgens vertaald in onderwijsbehoeften van deze populatie. De school heeft hier aantoonbaar consequenties aan verbonden voor de inrichting van haar onderwijs. De leerlingenpopulatie van de OBB bestaat voor een groot deel uit kinderen uit een kansrijk milieu en een deel van deze kinderen presteert bovengemiddeld. Voor de meerbegaafde leerlingen heeft de school een plusgroep ingericht. Tegelijkertijd is er een substantieel aantal leerlingen dat gerichte zorg en begeleiding nodig heeft vanwege leeren/of gedragsstoornissen. Met het professionaliseringtraject 'handelingsgericht werken' wil de school de leraren toerusten om adequaat in te kunnen spelen op de verschillen tussen de leerlingen. Daarnaast is de zorgstructuur in verschillende niveaus onderverdeeld om op deze verschillen in te kunnen spelen, is er gerichte begeleiding voor kinderen met dyslexie en is er aanbod gepland voor de sociaal-emotionele ontwikkeling. Ook zijn er in de meerjarenplanning al goede aanzetten gedaan om de komende jaren het onderwijsleerproces cyclisch te evalueren. De school is dit jaar gestart met het evalueren van het didactisch handelen van de leerkrachten (mede in relatie tot haar personeelsbeleid) en de school heeft een start gemaakt met de evaluatie van de leerlingenzorg. Verder is in de planning van dit jaar een aantal evaluatie-activiteiten opgenomen op de terrein van het leerstofaanbod, het didactisch handelen en de schoolorganisatie (en aansturing daarvan). Hoewel de ontwikkeling op het vlak van de systematische en cyclische evaluatie van alle onderdelen van het onderwijsleerproces nog pril is, waardeert de inspectie dit onderdeel van de kwaliteitszorg wel als voldoende, mede omdat er nu een stevige basis is gelegd voor een cyclische aanpak en omdat de eerste initiatieven op dit vlak veelbelovend zijn. De planmatige opzet van de verbeteractiviteiten en de borging van de gerealiseerde kwaliteit zijn ook op orde. Er zijn duidelijke keuzes gemaakt voor verbeteracties, deze zijn onderbouwd en concreet beschreven en de reeds gemaakte afspraken zijn vastgelegd in diverse werkinstructies en protocollen. Het aanpassen van het spellingaanbod (met bijbehorende aanpak en materialen) naar aanleiding van tegenvallende resultaten is hier een voorbeeld van. Daarnaast legt de directie klassenbezoeken af met een kijkwijzer om de kwaliteit van de lessen te bewaken en om te bepalen of er volgens de gemaakte afspraken wordt gewerkt. pagina 8 van 14

9 De kwaliteitszorg vraagt op één onderdeel om verbetering. De directie is nog niet toegekomen aan het systematisch evalueren van de opbrengsten (indicator 9.2). De school kan dit onderdeel versterken door trendanalyses van de schoolresultaten op schoolniveau en op groepsniveau van de verschillende vakgebieden te maken en door zichzelf realistische, maar ambitieuze doelen te stellen. Om goed zicht te krijgen op de eigen toegevoegde waarde, doet de school er goed aan om de vaardigheidsscores en de vaardigheidsgroei van de leerlingen te betrekken bij haar analyses. Door te kijken naar leerrendementen tussen toetsmomenten kan de school dan in kaart brengen welke leerlingen optimaal van het onderwijs op de school profiteren en voor welke leerlingen of vakgebieden extra maatregelen nodig zijn ter verbetering van het onderwijs. De school heeft er inmiddels blijk van gegeven dit punt te hebben opgepakt door het nemen van maatregelen die er voor zorgen dat na elke methodeonafhankelijke toets een uitgebreide analyse wordt gemaakt van de resultaten en de vaardigheidsgroei op groeps- en op leerlingniveau, zodat trends en afwijkingen tijdig kunnen worden gesignaleerd en passende maatregelen kunnen worden genomen, bijvoorbeeld op het vlak van het aanbod, de afstemming of de extra zorg. Naleving Ten aanzien van de naleving van wettelijke voorschriften heeft de inspectie geconstateerd dat niet wordt voldaan aan onderstaand wettelijk voorschrift: NT3b In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). pagina 9 van 14

10

11 3 Conclusie Kwaliteit De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op Openbare Basisschool Blaricum op de onderzochte onderdelen grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden nauwelijks tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. Naleving Er is een onvolledigheid in de inhoud van het zorgplan van het samenwerkingsverband geconstateerd. Het document geeft geen of onvoldoende informatie over de volgende onderdelen: de procedures voor het onderzoek bij leerlingen ten behoeve van plaatsing op een speciale school voor basisonderwijs, de procedure die wordt gehanteerd bij de plaatsing van een leerling op een speciale school voor basisonderwijs en het tijdpad waaruit de duur van de besluitvorming door de PCL blijkt. Het beleid van de inspectie is de genoemde onvolkomenheden op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator over het naleven van wet- en regelgeving. Wel geeft de inspectie het bevoegd gezag de opdracht dat in de volgende versie van dit document de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. De verwijzing naar de website van het samenwerkingsverband is in dit geval niet afdoende. De school heeft haar schoolplan met een half jaar verlengd om per 1 februari 2012 een nieuw schoolplan op te leveren. pagina 11 van 14

12

13 Bijlage In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2011 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Kwaliteitsaspect 7a Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen Kwaliteitsaspect 8 Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. pagina 13 van 14

14 Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving Wet- en regelgeving NT1A De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT1B In de schoolgids is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 13 WPO). NT2A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). NT2B In het schoolplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 12 WPO). NT3A De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT3B In het zorgplan is informatie opgenomen over een of meer standaard gecontroleerde onderdelen (art. 19, lid 2, WPO). NT4A Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4B Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee pagina 14 van 14